________________
કલ્યાણ: માર્ચ ૧૯૬૧ : ૫૫
પ્રસન્ન બની ગઈ, બધા મંત્રીઓ પણ મુગ્ધ બની સુંદરપાણિ મહારાજની વિનંતિને અમાન્ય કરવી એ ગયા અને મહારાજાના મન પર જબ્બર અસર થઈ, ન્યાય અને કર્તવ્યની દૃષ્ટિએ ઉચિત નથી. એટલે તેઓએ એ પણ જાણ્યું કે આ લોકોને યુવરાનીના મંગલમયી રાજકન્યા સુશ્રી રૂકમણીદેવીને સ્વીકાર અપરાધની કે તેના વધની કોઈ માહિતી મળી કરવા આપણુ યુવરાજશ્રી શુભ દિવસે પ્રયાણ કરશે.” લાગતી નથી.
સમગ્ર રાજસભાએ હર્ષનાદ કર્યો. કાવેરીનગરીના પરંતુ કુલગુરુએ ખૂબ જ બુદ્ધિપૂર્વક આ માહિ. રાજકુલ પુરોહિતે ઉભા થઈ આશિર્વચન કહ્યાં અને તીને છૂપાવી રાખી હતી.
મહારાજાધિરાજનો તેમજ યુવરાજશ્રીને ખુબ જ - યુવરાજ એવા ને એવા નિર્વિકારભાવે સાંભળી આભાર માન્યો. રહ્યો હતો. તેના ચહેરા પર આનંદ કે આશ્ચર્યન આનંદભર્યા વાતાવરણ વચ્ચે રાજસભાપુરી થઈ. કોઈ ભાવ પ્રગટયો નહોતે.
પછી તે રાજના જ્યોતિષિને બોલાવવામાં મહારાજાએ બાજુમાં બેઠેલા પોતાના એકના એક આવ્યો અને લગ્નની તિથિ નકકી કરવામાં આવી. પ્રિય પુત્ર સામે જોઈને કહ્યું: “વત્સ, મહારાજા સુંદર પ્રયાણનો શુભ દિવસ બાર દિવસ પછી તે નકકી પાણિની પ્રાર્થનાનો સ્વીકાર કરવો પડે તેમ લાગે છે. કરવામાં આવ્યો. પિતાજી...'
બે દિવસ રહીને કાવેરીનગરીનું પ્રતિનિધિમંડલ હું તારા અંતરની વેદના જાણું છું. પરંતુ આ વિદાય થયું. મહારાજા હેમરથે પ્રતિનિધિમંડલને તે ક્ષત્રિયના ધર્મને અને બલિદાનનો પ્રશ્ન થઈ સારો શિરપાવ આપો. પડ્યો છે. રાજકન્યા પ્રતિજ્ઞા લઈને બેઠી છે. એના અને રાજભવનમાં લગ્નોત્સવની તડામાર તૈયાજીવતરની લાજ રાખવી એ શું સારું કર્તવ્ય નથી' રીઓ થવા માંડી. યુવરાજની જાનમાં જનારાઓની યુવરાજ કશે ઉત્તર આપી શકે નહિ. કર્તા
યાદીએ લખાવી શરૂ થઈ જાનના રક્ષણ માટે વ્યનો પોકાર હતો કે આ વાત વધાવી લેવી જોઇએચુન ધ સૈનિકોના એક સૈન્યદળને તૈયાર થવાની અને અંતર કહેતું હતું. કે તારી પ્રિયતમા નિર્દોષ હતી આજ્ઞા કરી. આસપાસના પ્રદેશમાં વસતા ભાયાતનેં એનાં પર અન્યાય ગુજારવામાં આવ્યો છે. તારે પણ તાબડતોબ સમાચાર મોકલાવી આપ્યા. તારી નિર્દોષ પ્રિયતમાને પળ માટે ય ન ભૂલવી અને મહાશુદિ બીજના દિવસે યુવરાજે ભવ્ય જોઈએ.
રસાલા સાથે પ્રસ્થાન કર્યું. આમ દ્વિધામાં પડેલે યુવરાજ મૌન રહ્યો. પાંચમા દિવસે યુવરાજનો રસાલો જે સ્થળે મહારાજાએ ધીરેથી કહ્યું, “વત્સ, આ લાગણીને ઋષિદત્તાનું પ્રથમ મિલન થયું હતું તે સુંદર ઉપવન પ્રન નથી. ધર્મનો પ્રશ્ન છે.”
‘પાસેના મેદાનમાં આવી ગયો અને યુવરાજનું હૃશ્ય યુવરાજનું હૃદય કંપતું હતું. છતાં સામે પડેલા પ્રિયતમાના અનેક સુમધુર સ્મરણથી થડકવા લાગ્યું. ક્ષાત્રધર્મની શાન જાળવવા ખાતર તેણે મૃદુ સ્વરે કહ્યું, યુવરાજે આ સ્થળે એક રાત્રિ પસાર કરવાની આપને જેમ ઉચિત લાગે તેમ કરો.'
આજ્ઞા કરી. પડાવ નાખવે શરૂ થયો. મહારાજાનું વદન આનંદમય બની ગયું. તેઓએ ઉપપરાવર્તિની વિદ્યાથી પુરુષ બની ગયેલી ઋષિ. મંત્રીને બોલાવીને સમ્મતિ દર્શાવવાની આજ્ઞા કરી. દત્તાએ આ પડાવને દૂરથી જે પણું પડાવ તરફ મંત્રીએ રાજસભા તેમજ પ્રતિનિધિમંડલ સામે ન ગઈ. કારણ કે તેના હૃદયમાં કોઈ પ્રકારને રસ જોઇને કહ્યું; “કાવેરીનગરીના મહારાજાધિરાજ શ્રીમાન રહ્યો જ નહોતો. કેનો પડાવ છે, કોણ આવ્યું છે,
