________________
કલ્યાણ જાન્યુઆરી ૧૯૫૩; : પર૯ : શેઠે વળી કહ્યું “પણું પગી, આ તે ઘોડા પિતે બનાવેલા માલની જનતાને જરૂર હોય કે ન ઉપર બેઠા.”
હોય, પરંતુ તે લોકો ખરીદે જ એવી મત્તિ “તે ભલેને બેઠા. એનાથી થોડા હંકારવાના છે ? ઊભી કરવા માટે, એની ટેવ (કે કટવ) પાડવા માટે ભડાકે ભુકકા ન કરૂં તે મારું નામ છ પગી નહિ. ખાસ નિષ્ણાતો રોકવામાં આવે છે. જા. ખ. ના અમસ્તુ તમારું રખવાળું લીધું છે ?
ખાસ નિષ્ણાતોની પેઢીઓ ચાલતી હોય છે, જેને બહારવટિયાઓએ ઘોડા હાંકી મૂક્યા. શેઠે કહ્યું આ ઉત્પાદકો લાખ ડોલરનાં બજેટ સેપે છે. પગી, પણ આ તે ચાલ્યા.'
અમેરિકામાં જા. ખ. ખૂબ જ વ્યાપક અને વિશાલ જીવા પગીએ કહ્યું “હા, માળા હાલ્યા, તે ખરે પાયા પર કરાય છે, એટલું જ નહિ, પરંતુ ત્યાંની ખર હાલ્યા, પણ શેઠ! તમે ખરૂં કહેજે હો, મેં એમને અનેક વ્યાપારી પેઢીઓ તે આખી દુનિયાને પોતાનું બીવડાવવામાં કાંઈ બાકી રાખી હતી ? પણ માળા બજાર બનાવવા મથે છે. અમેરિકામાં જાહેર ખબર જરાય બીના જ નહિ હ ! ભારે લોઠકા ! કે, એમાં કરવામાં સથિી મોટાં દસ બજેટ ધરાવતી નીચેની ભારે કાંઈ વાંક ? જરાય તેઓ બિનાજ નહિ ડારો પેઢીઓ છેઃ દેવામાં મેં બાકી રાખી હોય તે કહેજો મને !' પ્રોકટર એન્ડ ગેમ્બલ, જનરલ ફુડઝ, લીવર બ્રધર્સ, શ્રી ગુણવંતરાય આચાર્ય (ચેતમજીંદ૨) રેનલ્ડઝ ટોબેકો, સ્ટર્લિંગ ડગ, જનરલ મિલ્સ, કોકા
કલા, કોલગેટ, પાયોલિવ, પિંટ. જાહેર ખબર
યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સમાં જ. ખ. અંગેના છેલ્લાં આંકડા માનવશ્વન પર અનેક બળ (Forces ) મળી શકતા નથી. આ માહિતી અંગે Journalism અસર કરે છે. માનવીનું જીવન ઘડવામાં અનેક તો in U. s. A. પુસ્તકને આધાર લીધે છે. ૧૯૪૨ ની એક યા બીજી રીતે જવાબદાર છે. અઢારમી સદીમાં સાલમાં વાર્ષિક પચીસ હજાર ડોલરનું બજેટ ધરાવતી હતાં તેના કરતાં ઓગણીસમી સદીમાં એવાં બળાની ૧૪૯૯ કંપનીઓ નોંધાઈ છે. એમાંની એક કંપની તે સંખ્યા વધી અને વીસમી સદીમાં એવાં બળા એટલી કાકા કાલા ઢેકા કાલા ધ્યાએ હવે તે ભારતમાં થે મેટી સંખ્યામાં છે કે તેની યાદી બનાવવી અત્યંત પગપેસારો કર્યો છે. તેનું જા. ખ. નું બજેટ આંગળાં મુશ્કેલ છે. આજનો માનવ એવા અનેક બળોની
કરડાવે તેવું ભયંકર છે! ૧૯૪૨ની સાલમાં યુનાઇટેડ અસર તળે આવેલું પ્રાણી છે કે તે પોતે નાત સ્ટેટસમાં જ જા. બ. કરવા માટે તેમણે એક કરોડને કે અજ્ઞાતપણે આ બળથી દોરવાઈ પોતે હેત અમર
ચાલીસલાખ ડોલર નિયુક્ત કર્યા હતા, આપણા દેશના થઈ શક્ત એના કરતાં જુદી જ વ્યક્તિ બને છે. ચલણને હિસાબે ગણીએ તે તેઓ રોજના બે લાખ અને એવું વર્તમાનયુગનું એક મહાન બળ
રૂપિયા જાહેર ખબર પાછળ ખર્ચે છે ! અને શપથા
આ તે જાહેર ખબર છે. મૂડીવાદના ફળરૂપે એ જગ્યું
આંકડો તે દસ વર્ષ પહેલાંને છે ! ત્યાર પછી તે છે અને આજે દેશના બલકે આંતરરાષ્ટ્રીય વ્યાપાર કાકા કાલાએ વધારે આબાદી સાધી છે. પર તે અસર કરી જાય છે. જા. ખ. ની પ્રબળતા - આવી મોટી પેઢીઓની જા.ખ. કરવાની ધરખમ અમેરિકાની જનતા પર ખૂબ વિશિષ્ટપણે જોવામાં નીતિથી, એક વાત કબૂલ કરવી જોઈએ કે, યુનાઈટેડ આવે છે, કારણ કે ત્યાં મુડીવાદ સૌથી વધારે વિક સ્ટેસનાં વર્તમાનપત્રો ખૂબ મોટો વિકાસ સાધી છે. દરેક ચીજના ઉત્પાદનના મોટા કારખાના એક- શકયાં છે. બીજા કોઈ પણ દેશનું પત્રકારત્વ અમેરિહસ્થ અકુશમાં હોય છે. તેનો હિસાબ"લાખ લેખાં કાના પત્રકારત્વને પહોંચી શકે તેમ નથી, તેનું સૌથી ગણાય છે. પોતે બનાવેલો માલ સમગ્ર દેશમાં પ્રસરે, મોટું કારણ જાહેર ખબર જ છે! પૂર્વોક્ત ગ્રંથમાં જા. એકે એક વ્યકિત પોતાનો જ માલ વાપરે એ રીતે ખ. થી વર્તમાનપત્રની આર્થિક સ્થિતિ કેટલી સદ્ધર આખી જ. ખ. ની માયાજાળ રચવામાં આવે છે. બને છે તેનું એક દૃષ્ટાંત આપ્યું છે. સને ૧૯૨૯ને
