________________
દેવાધિદેવ શ્રી મહાવીર પ્રભુનાં જીવનની તાત્ત્વિક વિચારણા
શ્રી સુંદરલાલ ચુનીલાલ એમ. એ.
પ્રભુ મહાવીર એટલે વત માન શાસનના અધિપતિ સકળ ચરાચર વિશ્વના જીવેાના સાચાહિતચિ’તક, સાચી ધ્યાના પ્રેરક-પાલક અને પ્રચારક. જગતના
જીવા સદાને માટે શાશ્વત અવિનાશી અને અનંત સુખને પામે તેવા માર્ગના દર્શોક, અલોકિક ભાવધ્યાના સાગર પ્રભુ મહાવીરમાં એ પ્રભુતા એ કાર્યવીરતા કર્યાંથી પેદા થઇ ? કેવા રાહે પેદા થઈ ? તે મહાપ્રભુ પણ વ્યવહારદૃષ્ટિએ માનવી તેા હતા ને ?
નયસાર એક ગામના મુખી અને રાજાના વિશ્વાસપાત્ર નાગરિક, સદાચારી-ઉદાર અને જીવનમાં દાનગુણુને ઉતારનાર માર્ગાનુસારી માનવી. રાજાના રાજમંદિર માટે જંગલમાં માણસને લઈને ભારતી કાષ્ટ લેવા જાય છે. સાથે સારા એવા રસાલા છે. જંગલ ભયંકર છે, તાપ પશુ તેવા જ છે. ભાજનવેળા થઈ છે. અહિં પણ દાન-વૃત્તિ ઝળકી ઉઠે છે. કોઇ અતિથિ મળે તે આપીને જમવાની ભાવના જાગૃત થાય છે. ભાવના કારી ન્હોતી. ત`બુની બહાર આવી દૂર દૂર શિાઓમાં દષ્ટિ નાખે છે. ભાવિ સુંદર હાવાથી દૂરથી આવતા, પરસેવાથી રેબઝેબ અને આતશ્રમિત
ઔષધિના ભાગ ભૂલેલા એ સતા દેખાય છે. સામે જાય છે. આવા
ભયંકર વનમાં ભૂલા પડવાનુ' કારણ પૂછે છે. કારણુ જાણતાં ખેદરકાર સાથે પતિ પર ગુસ્સા જન્મે છે, પૂજ્યાને આશ્વાસન આપે છે. આહાર-પાણી માટે આમત્રણ આપે છે. મુનિએની મુનિચર્યા જોતાં વિશેષ આદરભાવ જન્મે છે. મુનિઓને માર્ગ બતાવવા જાતે જાય છે. દયાળુ મુનિએ આત્માના સાચા રાહ બતાવે છે. વીતરાગ-પરમાત્માનું સ્વરૂપ વણુ વે છે. દ્રવ્યમાગ બતાવતાં નયસાર ભાવમાગ પામે છે. સાચી દૃષ્ટિ-સમ્યગ્દર્શન પ્રાપ્ત કરે છે. રૂડા ભાગને રૂડી રીતે આરાધી દેવસેાક પામે છે.
અતુલ ખળના ધણી અને સાથેજ અનુપમ ક્ષમાના સાગર એ સુયેાગ કેવી રીતે સાંપડયા ? પૂ`જીવનમાંગતભવામાં જરા ડુબકી મારવી પડશે,
આપણી માક અનાદિકાળથી પ્રભુશ્રીને આત્મા પણ ભવચક્રમાં તે હતો જ, અનંતા જન્મ મરણા પસાર કર્યા હતા. છતાં પ્રભુશ્રીના ભવ સ્થૂલ છે, તેમ અશક્ય ઘટનાઓના ડર રાખવાનું' છેડી ઢા, ભયના વિચારો તમારા મગજમાં વ્યાપ્ત થઇ જાય ત્યાં સુધી થાભશે નહિ, તેમનુ સ્મરણ કરશે નહિં, 'તત્ક્ષણ
પ્રયાગ કરજો એટલે શત્રુ પલાયન થઇ જશે. વિધિ સૂચનાએ તેના જરૂર નાશ કરશે. તમે મગજમાં હિં‘મત, નિભયતા, શ્રધ્ધા, આશા, આત્મપ્રતીતિ, અને સ્વાવલઅનની વૃત્તિના વિચાર। લાવશે. એટલે ભય અને ચિંતા કે વ્યગ્રતા કાઈપણ સ્વરૂપમાં તમારા મનમાં ટકી શકશે નહિ.
દૃષ્ટિએ તે સત્તાવીશ જ ને ? જ્યાં સુધી સાચી દષ્ટિ પ્રાપ્ત થાય નહિ, સત્ય-અસત્ય-હૈય–ઉપાદેયનું શ્રદ્ધાપૂર્ણાંકનું જ્ઞાન થાય નહિ ત્યાં સુધી માનું સાચું, સમ્યગ્દર્શન કયાંથી થાય? અને સભ્યન વિનાના ભવ તે એકડા વિનાના મીંડા જેવા જ ને ? પ્રભુશ્રીને। ભવઅંક નયસાર' ના ભવથી શરૂ થયેા.
જો ભયના સમસ્ત સ્વરૂપાને મનુષ્યના મનમાંથી દૂર કરવામાં આવે, તે 'સ્કૃતિની કૂદકે ને ભૂસકે પ્રગતિ થાય. આ ભયાનક પિશાચ ઘણા માણુસાને અવનતિમાં રાખે છે. આ રાક્ષસ માનવજાતિ ઉપર ભય કર સત્તા ભાગવે છે, આપણે તે જ આપણા ભાગ્યના સ્વામી છીએ અને આપણે આપણી ઉન્નતિ અથવા સુખના કોઇપણ કારણને નિર્ભયપણે આચરવા શક્તિમાન છીએ.’
દેવ આયુષ્ય પૂર્ણ થતાં વે છે. આ માનવદુનિયામાં જન્મ પામે છે. પ્રથમ તીર્થં પતિ ઋષભદેવ તેમના દાદા. પ્રથમ ચક્રવતિ ભરત મહારાજા તેમના પિતા, મરિચી તેમનું નામ. પ્રથમ સાધુ-દાદાને વિશ્વના સઘળા પદાર્યનું ત્રિકાળ જ્ઞાન થતાં તે તારકનો વિદ્વાન શિષ્ય બને છે. કર્મની ગતિ ન્યારી છે, ભાવી ભૂંડુ' છે,, રાજપુત્ર છે તે ? સાધુપણાને સંયમભાર વહેવા અશક્તિમાન થાય છે. મને!કલ્પિત વિચિત્રકાટિના ત્રિ
