Kalyan 1947 Ank 05

Author(s): Somchand D Shah
Publisher: Kalyan Prakashan Mandir

Page 7

સ્યાદવાદ માગને આપણN ધર્મની પ્રભાવના નિમિત્તે યથાશક્તિ તે બધું કરે?. સુધી, શુભ આલબ અને નિમિતની જ સેવો, આરા-* ૫ પૃષ્ઠ: ૫૬, ૫૭, પ્રકાશકઃ જૈન સ્વાધ્યાય મંદિર ધના આદરી રહ્યા છે. આ “વત વ્યાઘાત” કે ટ્રસ્ટ, સોનગઢ વિ. સં. ૧૯૯૯ ]
માતા,વધ્યા' જેવી વાઘાત વાતે નહિ તો બીજું શું? * આ લખાણમાં, શુભનો આદર કરવાને ઉપદેશ નિમિત્તનું લક્ષ્ય ત્યજી દેવાનું કહેનારા શ્રી સ્વાશ્રી કાનજીસ્વામીજીએ સ્પષ્ટ શબ્દોમાં આપ્યો છે. મીજી, ધર્મારાધનામાં નિમિત્ત દેવ, ગુરૂ, ધર્મની ભક્તિ તદુપરાંત, ધર્મની આરાધના માટે દેવ, ગુરૂ, ધર્મની ઈત્યાદિની આરાધના માટે આજથી ચાર વર્ષ પહેલાં ભક્તિ, સ્વાધ્યાય વગેરે “ઈષ્ટ નિમિત્તો ” ને “શુભ આ મુજબ કહેતા હતા કે, “બી, ઘર, કુટુંબ આદિ આલંબન' તરીકે સ્વીકારી તેને પરમાર્થ લક્ષે આરા- વ્યાપારમાં રાગબુદ્ધિ છે–તે સંસારનો રાગ પાષદ્ધિ છે. ધવાને ધર્મોપદેશ પણ શ્રીયુત સ્વામીજીએ આપ્યો તેમાંથી નિવૃત્તિ લઈને સદેવ, ગુરૂ, ધર્મની ભક્તિ, છે. જેઓ આજે ઉઘાડે છેગે “ શુભને અધર્મભાવ’ સુપાત્રદાન, વીતરાગ શાસનની પ્રભાવના, જિનપૂજા, કહી રહ્યા છે. * નિમિત્ત કાંઈ જ કરી શકતું નથી' દાનાદિ ભક્તિ અને વિયાવૃત્ય તથા ચોગ્યસાધર્મીઆત્માની તેમ જોરશોરથી પ્રચારી રહ્યા છે. તે શ્રી કાનજીસ્વામીજી, સેવા કરવાને ભાવ જેને નથી, તે અધમ છે. દેહાદિ, આજથી ચાર વર્ષ પહેલાં, સોનગઢના આશ્રમની સ્થા- સ્ત્રી પુત્રાદિ વગેરેમાં પ્રેમ છે, અને પરમાર્થ નિ૫ના વેળાયે “ આ બધાં નિમિત્તો, શુભના આલંબનો, મિત્તોમાં પ્રેમ આદર નથી, તેને ધર્મની રૂચિ નથી. તેમ જ દેવ. ૩. ધર્મની ભક્તિ માટે પૈસાદારને તે પાપની રૂચિને પોષણ આપે છે, અને પવિત્ર પ્રિરણા કરતાં ઉપરોક્ત ઉપદેશ આપતા હતા. ભાવનાને પોષણ આપનારા સાચા દેવ, ગુરૂ કે ધર્મમાં
જ્યારે આજે તે જ શ્રી સ્વામીજી જાણે આટલા આદર નથી. તે જીવ, ધર્મ સ્નેહ, પ્રશસ્ત રાગનો નાકના તે ભૂતકાલને ભૂલી ગયા હોય તે રીતે, નિષેધ પાપમાં ટકીને કરનારો છે.” [ “આત્મસિદ્ધિ નિમિત્તતા અપલાપ કરતાં વળી આ પ્રમાણે જણાવ પર પ્રવચને પુસ્તક : પાનું : ૫–૫૮ ) છે કે, “ ઉપાદાન અને નિમિત્ત બને જુદા છે. દેવ, ગુરૂ, ધર્મનાં નિમિત્તને પરમાર્થ માનીને દિ કાઈ એક બીજાનું કાર્ય કરતા નથી. આથી ઉપાદાનની કારસ્તાને પ્રગટ કરવામાં અસાધારણ નિમિત્તનું લક્ષ છોડી ઉપાદાન સ્વરૂપને લક્ષમાં લઈને આલંબન માનીને જ શ્રી કાનજીસ્વામીજીએ ઉપકરં? તે સુખી થવાને મોક્ષને ઉપાય છે.
રોક્ત ઉપદેશ આપ્યો છે. એ હકીકત આમાં સ્પષ્ટપણે [આત્મધર્મ: અંક: ૩૯ : પિષ : પા. ૫૪, પ. ૨] જણાઈ આવે છે. જે બાહ્ય સાધન, યોગ્ય નિમિતો,
એક બાજુ કાનજીસ્વામીજી જ્યારે, શુભ નિમિ- ઉપાદાન રૂ૫ આત્માપર કાંઈ જ અસર ન નીપજવતાં તોને ધર્મની આરાધનામાં આલંબન રૂ૫ માનીને હોય તો પછી, શ્રી કાનજીસ્વામીજીને આટ-આટલે તેને ઉધાડે છેગે ઉપદેશ આપી રહ્યા છે. જ્યારે જોરશોરથી તે માટે ઉપદેશ કેમ આપવો પડ્યો હતો? બીજી બાજુ એ જ શ્રી સ્વામીજી, નિમિત્તને વ્યર્થ ઉપાદાનની શહતા તે દરેક ભવ્ય આત્માઓમાં કહી તેનું લક્ષ્ય છોડવાને પિતાના ભક્તોને રહમજાવી સત્તા રૂપે પડેલી જ છે, છતાં તે ઉપાદાન ત્યારે કાર્ય રહ્યા છે. પણ નિમિત્તના લક્ષને છોડવાને કે શુભને પે પરિણમે યા ઉપાદાનતા ત્યારે જ વ્યક્તપણે આત્યજી દેવાને જોરશોરથી તેઓ હમણાં જે પ્રચાર વિર્ભાવ પામે કે જ્યારે અસાધારણ કારણ રૂપ સુદેવ, કરી રહ્યા છે, છતાં જોઈ શકાય છે કે, ખુદ કાનજી સગરૂ ને સુધર્મ આદિ આરાધનાના આલંબનેની સ્વામીના ભક્તો સેનગઢ આશ્રમમાં નિમિત્તની વધુને સાહા તે ઉપાદાનને મળે, ને તો જ તે ઉપાદાન સ્વયં વધુ ભક્તિ કરી રહ્યા છે. આશ્રમમાં હમણું બંધા- કાર્યરૂપ પરિણામ પામે ! ચેલા વિશાલકાય કુંદકુંદ પ્રવચન મંડપમાં દરરોજ દૂધમાં ઘીની ઉપાદાન કારણુતા સત્તા રૂપે રહેલી નિમિત્તનું આલંબન વ્યાપકરૂપે લેવાઈ રહ્યું છે. છે, તથા માટીમાં ઘટની ઉપાદાનતા, ને બીમાં વૃક્ષની
આશ્રમમાં રહેનારા વહેલી સવારથી કે રાતના ૭ ઉપાદાનતા અવ્યક્તપણે રહેલી છે, છતાં જ્યારે બહા