Kalyan 1946 Ank 05

Author(s): Somchand D Shah
Publisher: Kalyan Prakashan Mandir

Page 3

Tutteem
ન સંસ્કૃતિનું સંદેશવાહક
સંસ્કારવાંચ્છ જૈન સમાજનું - નૂતન માસિક
અષાડ : ૨૦૦૨
અપચાનાં ચેપી દરદ
રાજહંસ” - આહારનો વિકાર, એ અપચા તરીકે ઓળખાય આવા પ્રકારનાં અપચાન્ય દરદ, એ સામાન્ય છે. એ અપચન સાચે જ શારીરિક રવાથ્યનું વિઘાતક ટિનાં નથી હોતાં. આવાં દરદોનો કીડો એ આત્મામાં બને છે. જેમ જેમ આહારનું સેવન વધુ પ્રમાણમાં રહેલી ધર્મશ્રદ્ધા અને તત્વજિજ્ઞાસાને કરી નાખે છે. થાય છે, તેમ તેમ તે અપચન વધુ ઉગ્રરૂપ પકડે છે. સામાન્ય રીતિયે આ દરદ ખૂબ ચેપી રહે છે; એનો પણ કઈક વેળાએ પ્રકૃતિષથી, તદ્દન વિપરીત ચેપ તીવ્ર-ઝેરી હોય છે. અન્ય શારીરિક દરદની
રસ્થિતિ જન્મવા પામે છે. તેવા અવસરે લંઘન- જેમ, આ દરદ જેએનું માનસ સ્વાચ્ય હેજ લથડયું નિરાહારિતા એ પણ વિકૃતરૂપ પકડે છે. અને એના હોય તેવાઓને તૂર્ત જ લાગુ પડે છે. યોગે અનેક નવા દરો ઉભાં થાય છે. એટલે એકંદરે * વર્તમાન સાહિત્યસર્જનમાં, જે અસંગત, અશા એમ કહી શકાય કે- જેમ આહારનો અપ શરીર- સ્ત્રી અને પરસ્પર વિરોધી પ્રતિપાદન રજુ થાય છે, સ્વસ્થતાને નુકશાન પુગાડે છે, તેમ નિરાહારિતાનું તે આ અપચાજન્ય દરદનું અનિષ્ટ પરિણામ જે અપચન પણ પ્રકૃતિષથી પ્રતિકૂળરૂપે પરિણમે છે. કહી શકાય. - આહારના અપચા કરતાં, જ્ઞાન અને અધિકારના એ ખરું છે કે- આવી કોટિનાં દરદો, જેમ વધુ અપચો વધુ ગંભીર છે; એ અપચા માનસરસ્વસ્થતાને વ્યાપકરૂપ પકડે છે, તેમ તે લગભગ અસાધ્ય કોટિમાં માટે અતિ પ્રતિકૂળ છે; એ અપચનનું મૂળ નિદાન, સૂકાઈ જાય છે; અને પરિણામે એનું ઝેર, સમાજની જ્ઞાન અને અધિકારનો વિકૃત પરિણામ જ હોઈ શકે. આંતરિક ધર્મવ્યવસ્થાના મૂળમાં ઉતરે છે, માટે પણ અમૂક વેળાએ, જ્ઞાન કે અધિકારના અપચો છે
ચા એ અપચજન્ય ઝેરીલાં દરદો જરૂર પ્રતિકાર્ય છે. કરતાં, અજ્ઞાન અને અનધિકારનો અપચન-વિકાર વર્તમાન સમાજને એ દરદનો ભોગ થતો બચાવવા ઉગ્ર હોય છે. જે વિષયના જ્ઞાન કે અધિકારને મેળવવાને
* ખૂબ જ આવશ્યક છે. જેઓ લાયક બન્યા નથી તેમજ લાયકાત મેળવવા માટે જેઓ તૈયારી કરી શક્યા નથી તેવાઓ જ્યારે પ્રતિકાર સંગીન જોઈએ. બહુશ્રુતતા અને તે વિષયમાં માથું મારી, પ્રકૃતિદોષથી માનસરસ્વસ્થતાને સર્વમુખી શાસ્ત્રીય સંગતિ, એ આ ચેપી દરદનાં ગુમાવી, જે કાંઈ વિધાનો કરે છે, તે ખરે, અજ્ઞાન પ્રતિકાર માટેનાં મુખ્ય અંગો છે. .. કે અનધિકારનો અપચો જ કહી શકાય. ' ' સમાધિ, સરળવૃત્તિ, સહદયતા, એ આત્મગતા * વર્તમાનના સાહિત્યસર્જનમાં જે અનિચ્છનીય સહજ ગુણોનો વિધાતક આ ચેપ- વધુ વ્યાપેકરૂપ પરિસ્થિતિ અત્યારે ઉભી થઈ છે; તેનું મૂળ આ પકડતા અટકે, એ સારૂ તાત્કાલિક પ્રતિકાર કરવો, અપચાનું માનસિક દરદ છે, એમ સૌ કોઈ વિચારક એ સમાજના તબીબી નિષ્ણાતોનું કર્તવ્યધર્મ નથી પારખુને લાગ્યા વિના નહિ રહે..