________________
૧૩૮ ]
ભૂખ્યાને ભાજનથી નિવારાય નહિ、તેમ, મને પણ આપનાથી નિવારાશે નહિ !”
શ્રી જમ્મૂ કુમારનાં માતા-પિતાએ એ વાત કબૂલ કરી. તે પછી શ્રી જમ્મૂ કુમારની સાથે પરણનારી આ કન્યાએના પિતાએને શ્રી જમ્મૂ કુમારનાં માતાપિતાએ કહી દીધું કે— અમારા દીકરા જમ્મૂ તમારી કન્યાએની સાથે વિવાહ થતાંની સાથે જ દીક્ષા લેશે. એ તે વિવાહ કરવાને ય રાજી નથી, પણ અમારા ઉપરાધથી કરશે. હવે જો તમારે પાછળથી પશ્ચાતાપનું પાપ કરવું હોય, તો બહેતર છે કેતમે વિવાહ ન કરે।, પણ પાછળથી અમને દોષ દેતા નહિ
શ્રી જમ્મૂ કુમારનાં માતા-પિતાએ તેા એમ કહી દીધું, પણ આ લાકને તે મુંઝવણ થાય ને? પછી એ આઠેય શેઠીયાએ પેાતપાતાની પત્નીએની સાથે તથા બંધુએની સાથે મળીને • હવે કેમ કરવું ? ’– તેને વિચાર કરવાને બેસે છે અને દુ:ખિત અન્યા ચકા વાર્તાલાપ કરે છે.
[ અષાડ,
વાટાઘાટ ચાલે છે, તેમ કરવું તે યેાગ્ય છે કે નહિ— તેના વિચાર ચાલે છે, પણ આ પ્રકારની વાતચીત થતી સાંભળતાની સાથે જ આઠેય કુમારિકાએ ક’પી ઊઠે છે. તે કુમારીકાઓને એમ થાય છે કે અમારે માટે અને આવેા વિચાર?’ કુમારિકાઓએ પોતાના જે નિણૅય સંભળાવ્યેા છે, તે નિર્ણયને જો ઉંડાથી વિચારવામાં આવે, તે। આવી સ્થિતિ બની જ હાવી જોઇએ, એવું ખ્યાલમાં આવ્યા વિના રહે નહિ.
કુમારિકાઓને, તેમનાં માતા–પિતાદિ જે વાત કરી રહ્યાં છે, તે સાંભળતાં એમ થાય છે કે—માતાપિતાદિ આપણા પ્રત્યેના મેાહને આધીન થઇને કુલીનતાના વાસ્તવિક માગને ચૂકી રહ્યાં છે !' અને એથી જ તે આઠેય કુમારિકા, વિના પૂછ્યું જ એમ ખાલી ઉઠે છે કે, “ હું પૂજ્યેા ! આ બધી વિચારણાને છેડી દ્યો ! આવા પ્રકારના પર્યાલાચનથી સયું` ! અમારે જે નિય છે તેને સાંભળી લે!”
તેઓ જે વાર્તાલાપ કરી રહ્યા છે, તે સાંભળીને તે આ શેઠીયાઓની પુત્રીએ કહે છે કે–
- હવે પૌલાચન કરવાનું બંધ કરે। અને હું પૂછ્યું। ! અમારા નિર્ણયને સાંભળેા ! ,—આવા સ્પષ્ટ ભાવ વ્યક્ત કર્યો પછીથી, તે આ કન્યાએએ પેાતાના જે નિર્ણય જાહેર કર્યાં છે, તે પણ મનન કરવા જેવા છે! એના ઉપરથી ખ્યાલ આવશે કે–વાગ્નાનથી વરી ચૂકેલી અગરવાગ્યાન દ્વારા દેવાઇ ચૂકેલી કન્યાઓ પણ જો આ ભાવનાવાળી હાય છે, તેા પતિના સન્મા~ ગગમન પ્રસંગે શું ખેલે છે અને શું કરે છે.
આમ કહ્યા બાદ, પેાતાના નિણ્યને જણાવતાં તે કુમારિકાએ સૌથી પહેલી વાત તે એજ કહે છે કે, “અમે જમ્મૂકુમારને અપાઇ ચૂકી છીએ એટલે તે જ અમારા સ્વામી છે. માટે હવે ખીજાને અમે દેવા યોગ્ય નથી.” અર્થાંત ભલે પાણિગ્રહણ નથી થયું, પણ વાગ્યાનથી તે અમે જમ્મૂ કુમારને અપાઈ જ ચૂકી છીએ, એટલે અમારા પતિ તે તે જ જમ્મૂકુમાર છે, માટે અમને ખીજાને દેવી નિહ !
66
'
શ્રી જમ્મૂ કુમારને માત્ર વાગ્યાનથી દેવાઈ ચૂકેલી આ કન્યાએએ પેાતાના જે નિષ્ણુય સંભળાવ્યા છે, તે જોતાં એમ લાગે છે કે તે કન્યાઓનાં માતા-પિતા તથા ખીજાં સ્વજના એવા વિચાર કરતાં હશે કેઆપણી દીકરીઓને આપણે વાગ્યાનથી દીધી છે, પણ હજી જમ્મૂ કુમારની સાથે તેમના ઉદ્દાહ થયા નથી. એટલે જો જમ્મૂ કુમાર દીક્ષા લેતા જ હાય, તે આપણે આપણી કુમારિકાઓને માટે ખીને જ વિચાર કરીએ, ’ તે કૅ—આ જાતિના નિણૅય ઉપર તે માતા–પિતાદિ આવ્યાં નથી, હજુ તે અંદર અંદર
આ પ્રમાણેના પેાતાના મક્કમ નિÇયને સંભળાવી દીધા બાદ; તે આઠેય કુમારિકાએ પાતાનાં માતા–પિતાદિને જાણે સન્માના ખ્યાલ આપતી હોય તેમ કહે છે કે, લાકમાં પણ એમ કહેવાય છે કે, રાજાએ એક્વાર ખેાલે છે, સાધુએ એક વાર ખેલે છે અને કન્યાએ એક વાર અપાય છે: આ ત્રણ એક એક વાર બને છે. ” અર્થાત્ જેમ રાજાએ મેલ્યા તે મેલ્યા; પછી મેલેલુ' ફેરવતા નથી, અને સાધુએ પણ ખેલ્યા તે મેલ્યા; પછી ખેલેલું ફેરવતા નથી, તેમ કન્યાએ પણ એક વાર અપાઈ તે અપાઈ; પછી ફરીથી અપાતી નથી. આવું તે લેાકમાં પણ કહેવાય છે એટલે કે જ્યારે લેાકમાં પણ આવી માન્યતા હાય, તે આપણે તે લેાકેાત્તર માને અનુ
