________________
સેંકડે સંવત્સરથી પ્રવાહની જેમ વહી આવતી લગ્ન પ્રથા વિનાશના માર્ગે જેનાથી સમાજની અવનતિ: પૂ. પ૦ પ્રવિણવિજયજી મહારાજ
શલની કીંમત નહિં સમજનારા કેટલાક ધમથી હાથમાંથી ચપુ ઝુંટવી લેનારી માતા વાસ્તવિક તદ્દન અનભિજ્ઞ આત્માઓ તરફથી વિધવા વિવાહ દયાળુ કહી શકાય છે. (Widow Marriage ) ના પ્રચાર માટે કરવામાં તેજ મુજબ વિધવા બહેનોની અલ્પકાલીન પરિઆવતી હીલચાલ Movements), સ્ત્રીઓના મીત અને વિષય સુખની વાસના પુરી કરવા પુરતી જ શીલ શંગારને ભસ્મીભૂત કરવામાં ખરેખર અગા- કાલ્પનિક દયા ખાનારાઓ તેમને શીલધર્મથી ભ્રષ્ટ કરી રાનું આચરણ કરી રહી છે, એમ કહીએ તે તેમાં ભંવિષ્યમાં અનેકવિધ દુઃખને અર્પણ કરનાર હોઈ કશું ખોટું નથી.
- તેઓ સાચા હિતેવી અગર વાસ્તવિક દયાળુ છે - ઉપરોક્ત પ્રવૃત્તિમાં વિધવા બહેનોની નિરાધાર એમ કદી માની શકાય નહિ. સ્થિતિ, પતિ વિહોણું જીવન, સંબંધીઓ તરફથી હા, તેમની નિરાધાર સ્થિતિને લાભ લઈ તેમનો થત તિરરકાર, માંગલિક પ્રસંગે કરવામાં આવતો તિરસ્કાર કરવા, ડગલે ને પગલે અપમાનિત કરવી, બહિષ્કાર, વિષયવાસના તૃપ્ત કરવાનાં સાધનને રંજાડવી, આદિ તેમના પ્રત્યેનું અનુચિત વર્તન કરવું અભાવ, આદિ તેમની થઈ રહેલી કરણ એ તો સજન માટે શરમ ભરેલું કહેવાય. હાલતનો ખ્યાલ કરી તેમના ઉપર દયો લાવી તે દુઃખ
તેમની યોગ્ય સગવડો પુરી પાડવા તેમનું યથા માંથી મુક્ત કરવા પુરત તેમનો આશય છે એમ તેઓ
ગ્ય સન્માન સાચવવા તેમનાં જીવનને ધાર્મિક વાતાજણાવે છે.
. ભલે, ગમે તે આશય હોય, છતાં પણ તેમને આ વર
3 વરણમાં જોડવાને શીલના રક્ષણ માટેના શકય પ્રયત્ન મનમાનીત દયાને સિદ્ધાન્ત અત્યંત ભૂલ ભરેલો છે. આદિવા બનતું કરવું જોઈએ અને તે સૌ કોઈ સમ્મકારણ કે ઉપર ટપકે, દેખાતી દયાની કાર્યવાહીમાં તજ છે, અને હાય. અજ્ઞાનતા આદિના કારણે હિંસા પણ થઈ જવાની પરંતુ વિષય વાસનાની ક્ષણિક શાન્તિ માટે ભવિભય રહેલો હોય છે. જ્યારે બહારથી દેખાતી નિઈ. ધ્યની ઘોર અશાન્તિને ઉત્પન્ન કરનારી પુનર્લગ્નની યતા ભરેલી ચેષ્ટામાં કોઈ વખત સાચી દયા પણ પ્રથા જૈનસમાજ માટે અગર તો તેમને માટે બીલસમાયેલી હોય છે.
* કુલ અહિતકર, આગામી કાળમાં મોટું નુકશાન કરદષ્ટાંત તરીકે હાથમાં ખુલ્લે ચપ્પ લઈને રમતાં નારી અને નાલેશી ભરેલી પ્રથા છે. પિતાનાં બાળકને નિહાળી તેની માતા ઝટ તેના હાથ- વીતરાગ ધર્મના મર્મથી વાસિત બનેલી જૈન માંથી તે ચપુને ખુંટવી લે છે; અને તેમ કરવાથી જેવી પરમોચ્ચ જ્ઞાતિમાં આ રિવાજ દાખલ થાય બાળક પોતાના જાતિ સ્વભાવને આધીન થઈ બે ફટ તો ઉચ્ચ જ્ઞાતિમાં અને નીચ જ્ઞાતિમાં તફાવત રૂદન કરે છે, ગાલો દે છે અને ખાતે પણ નથી. જે શે? વળી આ પ્રથાથી વ્યવહાર દૃષ્ટિએ પણ આ બાળકના આ અલ્પકાલિન રૂદનથી થતા દુઃખોને લોકમાં કેવાં નુકશાન અને બખેડો ઉભા થાય છે.
ખ્યાલ કરી જે માતા તેના હાથમાંથી ચપ્પને ખેંચી તે તે આજના જમાનામાં ન્યુસ પેપરોના વાંચનારાઓ લેતી નથી, તે દયાના વાસ્તવિક સિદ્ધાન્તને સમજી સારી રીતે જાણતા હશે. જ નથી. જ્યારે તેનાં ક્ષણિક રૂદન તરફ ધ્યાન ન આ પ્રશ્નને ધર્મ સાથે પણ સંબંધ હોઈ એ આપતાં, ભવિષ્યમાં થતાં નુકશાનનો વિચાર કરી, વિષયમાં ધર્મશાસ્ત્રો શું ફરમાવી રહ્યાં છે, તેની પણ સીધો ન માને તો એક થપ્પડ લગાવીને પણ પુત્રના નોંધ લેવી અતિ આવશ્યક છે.
