Jain_Satyaprakash 1946 02

Author(s): Jaindharm Satyaprakash Samiti - Ahmedabad
Publisher: Jaindharm Satyaprakash Samiti Ahmedabad

Page 12

શ્રી શ્રીસારવાચકવિરચિત
શ્રી ફલવદ્ધિ પાર્શ્વનાથ સ્તુતિ સંપાદિકાઃ શ્રીમતી શાલે ક્રાઉઝ, ડૉ. ફિલ, ભારતીય સાહિત્યવિશારદા, .
કરેકટર, સિંદિયા એરિટલ ઈન્સ્ટિટયુટ, ઉજજૈન.
નીચે પ્રકાશિત, ભક્તિ રસભીની શ્રી ફલવદ્ધિ પાર્શ્વનાથ સ્તુતિને ઉલ્લેખ શ્રી.મેહનલાલ દ. દેશાઈકૃત “જૈન ગુર્જર કવિઓમાં (ભાગ ૧, પૃ. ૫૩૯, અને ત્રીજો ભાગ, ૫. ૧૦૩૧), અને તેઓશ્રીએ વિરચિત “જૈન સાહિત્યને સંક્ષિપ્ત ઇતિહાસમાં (પેરા ૮૮૪), તથા શ્રી અગરચંદ તથા ભંવરલાલ નાહટાકૃત “
સુધાન શિનવામાં (પૃ. ૨૦૭). આપવામાં આવ્યું છે. ત્યાં ઉલિખિત પ્રતોને છોડીને આ સ્તુતિની બે અધિક પ્રત ઉજજેનના શ્રી સિંડિયા ઓરિએન્ટલ ઇન્સ્ટિટયુટમાં મલી આવી છે, કે જેઓના આધાર પર આ સ્તુતિ નીચે પ્રકાશિત કરવામાં આવે છે. આ બે પ્રતોની વિગત આ છે –
૧. ગત “અ” એટલે નં. ૫૭૦ (૧ પત્ર). તેની લહિયાની પ્રશસ્તિ નિલિખિત છે–
"इति श्रीफलवद्धि पार्श्वजिन छंदबद्ध स्तुति समाप्त ॥ गणि तत्वविजय लखितं उथ्यो मध्ये का. प. ४ दिने ।
પ્રત લખ્યાનો સંવત આપેલો નથી, પણ ઓછામાં ઓછી ૧૫૦ વરસની હેવી જોઈએ. લખવાની શૈલી “ગવાલિયરી' અને ઊર્ધ્વમાત્રાની છે. તેમાં કેટલીક અશુદ્ધિઓ છે અને અગિયારમા પવને ઉત્તરાર્ધ મલતો નથી.
૨. પ્રત “બ” એટલે નં. ૬૫૭૮ (૨ ૫ત્ર). આની લહિઆની પ્રશસ્તિ નિગ્નલિખિત છે–
"इति श्रीफलवृध पार्श्वनाथजीको छंद संपूर्णः लषितं रिष गंगाराम समत १८६७ वर्षे मती वैशाख वदी ४ सौमे प्रतापगढ मध्ये" ।
આ પ્રત પ્રચલિત શિલિમાં અને ઊર્ધ્વમાત્રાથી લખાએલ છે. અક્ષર સુંદર છે અને શુદ્ધિ સાધારણતઃ ઠીક છે; માત્ર કોઈ કોઈ સ્થાનમાં લહિયા નષિ ગંગારામે, કે જેમના હાથની ઘડી ઘણી બીજી પ્રત પણ સિંદિયા ઓરિએન્ટલ ઇન્સ્ટિટયૂટમાં વિદ્યમાન છે, પિતાની ટેવ મુજબ રાજસ્થાની ભાષાના પ્રત્યયો ઘુસાડી દીધા છે.
- પ્રસ્તુત સ્તુર્તિ “અ”ના આધાર પર છપાવવામાં આવે છે, “બીના વાસ્તવિક પાતિરે નાટામાં આપેલ છે.
(૨) કવિ આ બંને પ્રતાને અનુસરીને કવિનું નામ અંતિમ છપ્પયમાં “રત્નહર્ષ–ગુરુ-શિષ્યવર સાર એમ બતાવવામાં આવે છે, જયારે કે પં. સિદ્ધિવિલાસ ગણિ દ્વારા લખેલ પ્રત (૪. ગુ. ક. ભાગ ૧) અને “ના. ભંડ'ની પ્રત (રે. ગુ. કભાગ ૩) અનુસાર કવિનું નામ “શ્રીસાર” છે. કવિના ગુરને ઉલ્લેખ માત્ર “ના. નં.” ની પ્રતમાં નથી મળતો. બાકી બીજી પ્રતમાં તે છે. કવિ વાસ્તવમાં શ્રીરત્નહર્ષ વાચકના શિષ્ય સુપ્રસિદ્ધ લેખક શ્રીસાર છે, આમાં કઈ શંકા નથી. એમના નામનું રૂપ બન્ને મૂલ પ્રતામાં શ્રીસાગ્ના બદલે “સાર એમ આપેલું છે તેમાં કોઈ વાંધો નથી, કારણ કે આ જ કવિએ રચેલ “સારબાવની' માં (જૈ. ગુ. ક. ભાગ ૧ પૃ. ૫૩૮) પણ આ જ રૂપે કેટલીક વાર ચાલી આવે છે.