Book Title: Jain_Satyaprakash 1946 02
Author(s): Jaindharm Satyaprakash Samiti - Ahmedabad
Publisher: Jaindharm Satyaprakash Samiti Ahmedabad
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૪૪ ] શ્રી જૈન સત્ય પ્રકાશ
[ વર્ષ ૧૧ સુરિ (૪), સમરત્નસૂરિ (૫), ગુણવર્ધનસૂરિ (૬) નાં નામે ઉપલબ્ધ થાય છે. હાલ તે આ ગચ્છના આટલા જ ચોક્કસ પરિચયથી આપણે સંતોષ માનવાને છે.
નં. ૧૭ને લેખ ચિત્યના મેડા ઉપરના મેરૂપર્વતસ્થ ચતુર્મુખ મૂર્તિની છત્રી ઉપર ચારે બાજુ ફરતી એક જ લાઈનમાં લખેલું છે. આ મૂર્તિ સ્થિર કરેલ હોવાથી પાછળનો લાઈન અને દક્ષિણ બાજુની લાઈન વાંચી શકાતી નથી. પણ આ લેખ, ઉપરના લેખ પછી, બીજા નંબરે આવે તેવો છે. આ લેખ અપૂર્ણ હોવાથી તેનું વર્ષ અને કરાવનારની જ્ઞાતિ કે નામ મળ્યું નથી, પરંતુ પ્રતિષ્ઠાતાનો ગછ અને ગુરુશિષ્યનું નામ ઉપલબ્ધ થાય છે. રુદ્ર૫લીય ગચ્છને પરિચય આપણને ખરતરગચ્છની પટ્ટાવલીમાંથી પ્રાપ્ત થાય તેવું છે, કેમકે આ ગ૭ ખરતરગચ્છની સૌથી પ્રથમ શાખા છે. આ ગચ્છના દેવપ્રભાચાર્યના પટ્ટધર કમલપ્રભસૂરિએ જિનપંજરસ્તોત્ર બનાવેલું સુપ્રસિદ્ધ છે. આ મચ્છમાં સંવત ૧૪૫૪થી સંવત ૧૬૮૫ સુધીમાં અનુક્રમે ૧, દેવસુંદરસૂરિ, ૨, સોમસુંદરસૂરિ, ૩. ગુણસુંદરસૂરિ, ૪. ભાવતિલકસૂરિ એ ક્રમથી આચાર્યપરંપરા જોવામાં આવે છે,
નં. ૩ ના લેખમાં સં. ૧૪૭૫માં આગમપક્ષના અમરસિંહસૂરિએ શ્રીમાલ જ્ઞાતિના શેઠ દેવડની સ્ત્રી દેવલદેવીના પુત્ર ચાંપાએ કરાવેલી મૂર્તિના પ્રતિષ્ઠા કરી છે. આ આગમપક્ષને પાછળથી ગચ્છ શબ્દ લગાડવામાં આવ્યો છે. નાહર સંગ્રહીત જેન લેખ સંગ્રહમાં સં. ૧૪૩૮ થી સં. ૧૫૭૫ સુધીમાં ક્રમશ: જયતિલકસૂરિ (૧), હેમરત્નસૂરિ (૨), શીલરત્નસૂરિ (૩), જિનરત્નસૂરિ (૪), પાદપ્રભસૂરિ (૫), દેવરત્નસૂરિ (૬), સોમરત્નસૂરિ (૭), આનંદરસૂરિ (૮), નોંધાએલા છે. આપણું લેખમાં બતાવેલા અમરસિંહસૂરિ તે જયતિલકસરિની પાછળના પટ્ટધર હતા. આ આચાર્યની સર્વમાન્ય તરીકે પાથમાં ભણતી કૃતિ અમરકેશ જેને જેનેતરે બૌદ્ધ માને છે તે આ જ જૈનાચાર્યની કૃતિ છે. છતાં તેના વિશિષ્ટ પ્રમાણ માટે પ્રાચીન ભંડારોનાં પુસ્તકેની પુપિકાએ અવેષણીય છે.
* નંબર ત્રીજાના લેખમાં સં. ૧૪૭૫માં મારૂતજ્ઞાતિની શ્રાવિકા ટબકૃના ભાઈના છોકરા મહેતા બૂટાએ પિતાના કલ્યાણ માટે મૂતિ કરાવી. મારૂત જ્ઞાતિ શબ્દના બે અર્થે થઈ શકે છે. મરૂત એટલે પવન-વાયુ એ અર્થ વિચારી જોતાં આ કરાવનાર વાયડા જ્ઞાતિના હેવા સંભવે છે. બીજો અર્થ ગુજરાતમાં મારૂ નામે વિદેશથી આવી વસેલા જેનોની વસ્તી હાલમાં છે, પરંતુ તેઓ મારૂ કહેવાવા છતાં જ્ઞાતે શ્રીમાલીઓ છે. જ્યારે આ લેખમાં તો તેને સીધી મારૂત જ્ઞાતિ બતાવવામાં આવી છે. સેવફા તો એને અર્થ આપણે વાયડા જ્ઞાતિ ધારવી વધારે ઉચિત જણાય છે. મૂર્તિના પ્રતિષ્ઠાતા આચાર્યશ્રીનું નામ સ્પષ્ટ નથી, તેમ તેમને ગચ્છ પણ જણાતું નથી અએવ એ વિષે કશે ચોક્કસ નિર્દેશ કરી શકાય નહીં.
" નં. ૪-૫ વાળા લેખની મૂર્તિઓના પ્રતિષ્ઠાતા તપાગચ્છના શ્રીમાન રત્નશેખરસૂરિ છે. તેઓએ સંસ્કૃત પ્રાકૃત સાહિત્યના પિષણમાં અને જેના કામમાં ધાર્મિક શિક્ષા ફેલાવનારા- ગ્રંથનું નિર્માણ કરવામાં અગ્રસ્થાને ભાગ લીધે છે. શ્રાદ્ધવિધિ નામે ગ્રંથ તેમની સુપ્રસિદ્ધ કૃતિ છે. સંવત ૧૫૦૬ ને વૈશાખ સુદિ છઠે શ્રીમાલ જ્ઞાતિના શા. દેવરાજે કુટુંબના શ્રેય માટે મૂતિ કરાવી, તેમજ સં. ૧૫૦૮ ના વૈ. સુ. પાંચમે નડિયાદના રહેવાસી વાયડા જ્ઞાતિના દેસી જાકાએ પોતાના કલ્યાણ માટે મુતિ કરાવી -એ ઉપરથી આ જ્ઞાતિ, ધર્મની સાંપ્રદાયિક માન્યતાઓમાં તપાગચ્છની પણ ઉપાસક હતી એ સપ્રમાણ છે.
For Private And Personal Use Only
