Jain_Satyaprakash 1946 02

Author(s): Jaindharm Satyaprakash Samiti - Ahmedabad
Publisher: Jaindharm Satyaprakash Samiti Ahmedabad

Page 32

૧૫૮ ]
શ્રી જૈન સંત્ય પ્રકાશ
વર્ષ ૧૧ नोदकमपि पातव्यं, रात्रावत्र युधिष्ठिर । तपस्विनां विशेषेण, गृहिणां च विवेकिनाम् ॥
–માર્કડપુરાણ, અધ્યાય ૩૦, શ્લોક ૨૨ હે યુધિષ્ઠિર ! વિશેષે કરીને તપસ્વીઓ તથા વિવેકી ગૃહસ્થીઓએ રાત્રિના સમયે જળ પણ પીવું નહીં જોઇએ. (તે પછી ભેજનનું તો પૂછવું જ શું ?)
पयोदपटलस्थेन, नाश्नन्ति रविमंडले । अस्तंगते तु मुंजाना, अहो भानोः सुसेवकाः ॥
–આત્મપુરાણ, અધ્યાય ૩૩, એક ૪૩ સૂર્ય મંડલ જ્યારે વાદળાંઓની ઘટાથી આચછાદિત થઈ જાય છે ત્યારે, જે લેકે ભેજનને ત્યાગ કરે છે તે જ લોકે (જ્યારે) મંડલ અસ્ત થઈ જાય તેપણ ભોજન કરે ત્યારે તો એમની સૂર્યદેવની ભલી પૂજાને ધન્યવાદ જ ઘટે છે ! (અર્થાત સૂર્ય વાદળાંથી ઢંકાઈ જાય ત્યારે ભેજનને ત્યાગ કરીને સૂર્ય પૂજાનો ડોળ કરનારા સૂર્ય અસ્ત પામે ત્યારે ભોજને કેમ કરી શકતા હશે !)
नापेक्ष्य सूक्ष्मजंतूनि, निश्यद्यात् प्राशुकान्यपि । अप्युद्यत्केवलशानैर्नादतं यन्निशाशनम् ॥
–-યોગશાસ્ત્ર, પ્રકાશ ૩, કોક ૫૩ રાત્રે સૂક્ષ્મ જંતુઓ જોઈ શકતાં નથી, માટે પ્રાક (મોદક પ્રમુખ) પણ ન ખાવાં, કેમકે પ્રગટ કેવળજ્ઞાનીઓએ પણ તેવું રાત્રિભોજન કરવું સ્વીકાર્યું નથી.
धर्मविन्नैव भुंजीत, कदाचन दिनात्यये । बाह्या अपि निशाभोज्यं, यदभोज्यं प्रचक्षते ॥
–ામશાસ્ત્ર, પ્રકાશ ૩, લેક ૫૪ ધર્મના જાણકાર મનુષ્ય દિવસ અસ્ત થયા પછી કોઈ વખત ખાવું નહીં. (જૈન દર્શન સિવાય) અન્ય દર્શનકારે પણ રાત્રિભોજનને અભેજન તરીકે કહે છે.
संसरजीवसंघातं, भुंजाना निशिभोजनम् । राक्षसेभ्यो विशिष्यंते, मूढात्मानः कथं नु ते ॥ वासरे च रजन्यां च, यः खादन्नेव तिष्ठति । शंगपुच्छपरिभृष्टः, स्पष्टं स पशुरेव हि ॥ अहनोमुखेऽवसाने च, यो द्वे द्वे घटिके त्यजन् । निशाभोजनदोषज्ञोऽश्नात्यसो पुण्यभाजनम् ॥
–યોગશાસ્ત્ર, પ્રકાશ, ૩, લેક ૬૧, ૨, ૬૩ જે ભોજનમાં અનેક જીવ એકઠા મળ્યા છે તેવા રાત્રિભોજનને ખાનારા મૂઢ જીને રાક્ષસોથી જુદા કેમ પાડી શકાય ? અર્થાત રાક્ષસોથી તેમાં વિશેષતા કાંઈ નથી. (૬૧) દિવસે અને રાત્રે જે માણસ ખાતો જ રહે છે તે શિંગડાં પૂછડા વગરને પ્રગટ રીતે પશુ જ છે. (૨) જે રાત્રિ બે જનના દોષને જાણનાર દિવસની આદિની અને દિવસના અંતની બબે ઘડી (૪૮ મિનીટ) છોડીને ભજન કરે છે તે પુણ્યનું ભાજન થાય છે,