________________
૨૧૩
અર્થ શ્રી ભક્તામર સ્તોત્ર રાહુથી ગ્રાસ થઈ શકતો નથી, જેને મેઘ પણ ઘેરી શકતા નથી. તેમ જ જેની ક્રાંતિ કદી પણ ઓછી થતી નથી, એવું તમારું મુખકમળ જગતને વિષે અપૂર્વ ચંબિંબની પેઠે શોભી રહે છે. ૧૮
કિં શર્વરીષ શશિનાન્ડિ વિવસ્વતા વા ! યુબમુખેÇદલિતેવુ તમન્નુ નાથ ! ! નિપન્નશાલિવનશાલિનિ જીવલેકે
કાર્ય કિયજજલધર જંલભારનૌઃ ! ! ૧૯ છે ભાવાર્થ - હે નાથ ! તમારા મુખરૂપી ચંદ્રમાથી જ્યારે અંધકારને નાશ થાય છે, ત્યાર પછી રાત્રિને વિષે ઊગતા ચંદ્રમાનું શું કામ છે ? તેમ જ દિવસે ઉદ્ય પામતા સૂર્યનું પણ શું કામ છે ? કેમકે શોભાયમાન ડાંગરનું ધાન્ય પાકી ચૂક્યા પછી આકાશમાં ચઢી આવેલા વરસાદનું શું પ્રયોજન રહે છે ? (ભાવાર્થ કે તે જેમ નિરર્થક છે તેમ જ સૂર્ય, ચંદ્ર પણ તમારા મુખના પ્રકાશ આગળ નિરર્થક જ છે !) ૧૯
જ્ઞાન યથા ત્વયિ વિભાતી કૃતાવકાશ, ૌવં તથા હરિહરાદિષ નાયકેવું ! તેજઃ સ્કુરમણિષ યાતિ યથા મહત્ત્વ,
વં તુ કાચશકલે કિરણકુલેડપ છે ૨૦ || ભાવાર્થ – હે પ્રભુ તમારા વિષે જ્ઞાન જેવી રીતે યથાવકાશથી શોભી રહે છે, તેવું હરિ, હર ઈત્યાદિક દેવને વિષે શુભતું નથી જ. કેમકે પ્રકાશમાં રત્નના સમૂહને વિષે જેવું તેજનું પ્રાબલ્ય ભાસે છે, તેવું કાચના ચળકતા કટકાને વિષે પણ જણાતું નથી જ. ૨૦
મને વરં હરિહરાદય એવ દટા, દષ્ટપુ એવુ હૃદયં ત્વયિ તેધમેતિ કિ વીક્ષિતેન ભવતા ભુવિ યેન નાન્યઃ
કઝિન્સને હરિત નાથ ! ભવાન્તરેડપિ ૨૧ છે ભાવાર્થ - હે સ્વામિ ! હરિ, હર ઈત્યાદિક દેવો (બારી) દષ્ટિએ પડયા તે સારું જ થયું છે. કેમકે તેમને દીઠાથી ભાડું હુંય તમારે વિ જ (તે સર્વેને દીઠાથી અને તે સર્વેથી તમે શ્રેષ્ઠ છે એમ જાણ્યાથી) સંતોષ પામે છે. આ લેકમાં તમને જેવાથી શું થયું છે ? (તે એટલું જ કહેવાનું છે કે, ભવાનરને વિષે પણ અન્ય કોઈ દેવ મારું મન હરણ કરી શકનાર નથી. ૨૧
સ્ત્રીણાં શતાનિ શત જાતિ પુત્રાન. નાન્યા સુતં દુપમ જનની પ્રસૂતા સર્વ દિશા દધતિ ભાનિ સહસ્ત્રશ્મિ
પ્રાચ્ચેવ દિગ્ગતિ ફુરદૃગુલમ્ . રર ભાવાર્થ – જેમ તારાઓના સમૂહને સર્વે દિશાઓ ધારણ કરે છે, પણ તેજસ્વી સૂર્યને તે માત્ર પૂર્વ દિશા જ જન્મ આપે છે, તેમ જ સેંકડો સ્ત્રીઓ ઘણાએ પુત્રને જન્મ આપે છે, છતાં તમારા સમાન પુત્રને તે બીજી કોઇ જનેતા (સ્ત્રી) ઉત્પન્ન કરતી જ નથી ! ૨૨
તમામનનિ મુનઃ પરમં પુમાંસમાદિત્યવર્ણમલ તમસઃ પુરસ્સાત્ ા
