________________
૧૦૪
જૈનધર્મચિંતન
રૂપી નિમિત્તને પામ્યા છતાં પણ જે આત્મા પ્રયત્નશીલ ન થાય તે મુક્તિ મળતી નથી. તેથી મુખ્ય કર્તૃત્વ પિતાના આત્માનું જ હોવા છતાં મુક્તિરૂપી કાર્યમાં ભગવાન પુષ્ટ આલંબન હોવાથી, ઉપચારથી, ભગવાનને કર્તા માનીને એમને ઉદ્ધારક, તારણહાર, મોક્ષદાતા વગેરે કહેવામાં આવે છે. ભગવાનને નિમિત્તકારણ કહેવામાં આવેલ છે તે પણ એ દૃષ્ટિએ કે એમના સ્વરૂપનું જ્ઞાન જીવને પિતાના પરમાત્મભાવના જ્ઞાનમાં સહાયક બને છે. તેથી જ ઉપચારથી ભગવાનને નિર્ધામક, વૈદ્ય, ગપ, આધાર, ધર્મદાતાર–એવા શબ્દોથી સંબોધવામાં આવે છે.
મૂળ હિંદી ઉપરથી અનુવાદિત)
જનવાણી', એપ્રિલ, ૧૯૪૯
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
