Book Title: Jain Dharm ane Syadvada yane Trikalabadhit Sapeksha Satya
Author(s): Shantilal Keshavlal
Publisher: Panachand Bhagubhai Surat
View full book text
________________
૧૬૫ સાપેક્ષ પ્રત્યેક નયષ્ટિ સ્વ-પરભાવે યથાર્થ અવિરૂદ્ધ હોવાથી સમ્યગૂ જ્ઞાનરૂપ હોય છે.
- અત્રે એ ખાસ સમજવું જરૂરી છે. પ્રત્યેક શાસ્ત્રવચન નયસાપેક્ષ હોય છે. તે માટે શુદ્ધ દ્રવ્યાર્થિક નયની મુખ્યતાએ વ્યવહાર શુદ્ધિની મુખ્યતાવાળા શાસ્ત્રવચનને આધાર લઈને વ્યવહારની શુદ્ધિ કરવી, પરંતુ નિશ્ચય સ્વરૂપને અપલાપ કરવામાં તેને ઉપયોગ કરે નહિ તે રીતે શુદ્ધ પર્યાયાર્થિક નયની મુખ્યતાએ નિશ્ચય શુદ્ધિની મુખ્યતાવાળા શાસ્ત્ર વચનને આધાર લઈને આત્મશુદ્ધિમાં ચુથાર્થતયા શ્રદ્ધા કરવી. પરંતુ વ્યવહાર સ્વરૂપનો અપલાપ કરવામાં તેને ઉપયોગ કરવો નહિ. આ સંબંધે આત્માથે_અવિરૂદ્ધ, સ્યાદવાદ સાપેક્ષ બાધજ્ઞાનને સમ્યક્ પ્રમાણજ્ઞાન જાણવું. અન્યથા એકાંતપાક્ષિક સવિનયજ્ઞાન પણ અપ્રમાણુરૂપ જાણવું. વળી આ સંબંધે તત્ત્વવિશેષતા જાણવું કે નિગમાદિ નયદષ્ટિએ જણાવેલ ધર્મનું સ્વરૂપ પણ ઉત્તરેત્તર સૂક્ષમ-સૂક્ષમતર સ્વરૂપે એવંભૂત નયદષ્ટિથી અવિરૂદ્ધ હોવું જોઈએ. તેમજ એવંભૂત નયદષ્ટિના સ્વરૂપને, સ્થૂલ થકી નિગમાદિથી પણ અવિરૂદ્ધ જાણવું જોઈએ. એ રીતે ઉત્તરોત્તર આત્મ વિશુદ્ધ યથાર્થ નયાશ્રયતા સ્વીકારવા માટે કહ્યું છે કે“સમ્રવૃથા સોયો, થર્મો માર્થિમિ ન”
દષ્ટાંત સ્વરૂપે-નૈગમનયષ્ટિએ ધર્મનું સ્વરૂપ. “તુતિ કપરસ્ત્રાવિ, વાળાદ્ધ ૩, - - સંયમ-વિધ, સર્વોત્તી વિમુક્તયે”
