Jain Dharm Prakash 1916 Pustak 032 Ank 11

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 9

શ્રી સમયસાર પ્રકરણ-ભાષા અનુવાદ. (સરહસ્ય)
૩૪૭
અંતરાય એ ચારે કર્મની પ્રત્યેકે ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ ત્રીશ કે ડાકોડ સાગરોપમની, મેહનીય કર્મની ૭૦ કોડાકેડ સાગરોપમની, નામ અને ત્રિકર્મની ૨૦ કડાકોડ સાગરોપમની અને આયુષ્ય કમની તેત્રીશ સાગરોપમની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ જાણવી. જઘન્ય સ્થિતિ વેદનીય કર્મની બાર મુહૂર્તની, નામ શેત્રની આડ આઠ મુહૂર્તની અને બાકીનાં કર્મોની અંતર્મુહૂર્ત પ્રમાણ જઘન્ય સ્થિતિ જાણવી. દેવ, મનુષ્ય અને તિર્યંચ આયુ વજી ને શુભાશુભ રાવે કર્મ પ્રકૃતિની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ અતિ સંકલેશવડે બંધાય છે અને જઘન્ય સ્થિતિ (પરિણામની) વિશુદ્ધિવડે બંધાય છે.
અનુભાગ, અનુભાવ, વિપાક અને રસ એ બધા એક અર્થવાળા પર્યાય શબ્દો છે. તે રસ-વિપાક અશુભ કર્મ–પ્રકૃતિઓનો લીમડાની જેવો અશુભ અને શુભ પ્રકૃતિઓનો શેલડીની જે શુભ છે. તેથી શાસ્ત્રકાર કર્યપ્રકૃતિઓના શુભાશુભ વિભાગ યાતાવે છે-૧ શાતાદનીય, ૩ દેવ મનુષ્ય અને વિર્યચનાં આયુષ્ય, ૧ ઉચ્ચ ગોત્ર તથા નામકની ૩૭ પ્રકૃતિઓ-મનુષ્યગતિ અને આનુપૂવી (૨) દેવગતિ અને આનુપૂવી (4), પચેન્દ્રિય જાતિ (પ), હારિકાદિક પાંચ+ શરીર (૧૦) પ્રથમના ત્રણ શરીરના ત્રણ અંગે પાંગ (૧૩) પ્રથમ સંધયણ (૧૪) પ્રથમ સંસ્થાન (૧૫) શુભ વર્ણ, ગંધ, રસ અને સ્પર્શ (૧૯), શુભ વિહાયોગતિ (૨૦), અગુરુલઘુ (૨૧), પરાઘાત (૨૨), ઉધાસ (ર૩), આતપ (૨૪), ઉદ્યોત (૨૫), નિમણ (૨૬), તીર્થકર (ર૭), અને કસદશકો+ (૩૭) એ ૪૨ પુન્ય (શુભ) પ્રકૃતિએ પ્રસિદ્ધ છે. હવે ૮૨ (અશુભ) પય પ્રકૃતિએ વર્ણવે છે.
પાંચ જ્ઞાનાવરણ, નવ દર્શનાવરણ, મિશ્ર મોહનીય અને સમકિત મેહનીયના બંધનો અભાવ હોવાથી બાકીની ર૬ મેહનીય પ્રકૃતિ, પાંચ અંતરાય એ રીતે ૪૫ પ્રકૃતિઓ ચાર છાતિકર્મની કહી, અને અશાતા વેદનીય, નારકીનું આયુષ્ય, નીચ શેત્ર અને ૩૪ નામકર્મની પ્રકૃતિ, તિર્યંચગતિ અને આનુપૂવી (ર), નરકગતિ અને આનુપૂવી (૪), એકેનિદ્રાદિ.ચાર જાતિ(૮), પ્રથમ સિવાયનાં પાંચ સંઘયણ (૧૩), પાંચ સંસ્થાન (૧૮), અશુભ વર્ણ, ગંધ, રસ અને સ્પર્શ (૨૨), અશુભ વિહાગતિ
1- દારિક, વૈક્રિય, આહારક, તેજસ અને કાર્મણ.
ક ઔદારિક, ક્રિય અને આહારકના અનુક્રમે દારિક અંગોપાંગ, વૈકિય અંગોપાંગ અને આહારક અંગોપાંગ જાણવા. * વજાભનારાચ.
જે સમચતુરસ્ત્ર. + ત્રસ, બાદર, પર્યાપ્ત, પ્રત્યેક, સ્થિર, શુભ, સુભગ (સૌભાગ્ય), સુસ્વર, આદેય, અને મેશ નામ કમ .