________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
બુદ્ધિસ્વરૂપ.
ઉપર
રેહક બેડ વો--“હે દેવ ! એક તે કુબેરથી આપ ઉત્પન્ન થયા જણાઓ છે, કેમકે કુબેરની જેવા આપ દાનેશ્વરી છો. બીજા ચાંડાળથી ઉત્પન્ન થયા જણાએ છે, કેમકે શત્રુસમૂહ પ્રત્યે ચાંડાળની જે આપને કેપ દેખાય છે. ત્રીજા ધોબીથી આપની ઉત્પત્તિ જણાય છે, કારણ કે વસ્ત્રને ધબી નીચાવે તેમ આપ શત્રુને નીચોવીને (પીડા પાડીને) તેનું સર્વસ્વ હરણ કરી લે છે. ચોથા વીંછીથી આપ ઉપર થયા જાઓ છો, કારણ કે ગાઢનિદ્રામાં સુતેલા મને બાળકને પણ આપે સટીના અગ્ર ભાગે કરીને વીછીની જેમ પીડા પમાડી છે, અને પાંચમાં આપના પિતાથી આપની ઉત્પત્તિ છે, કારણ કે ન્યાયી રાજાની જેમ યથાર્થ ન્યાયનું સારી રીતે આપ પાલન કરે છે. આ પ્રમાણે સાંભળીને રાજા મન થઈ જઈ પ્રભાત સંબંધી કૃત્ય કરવા લાગ્યો. પછી પોતાની માતા પાસે જઈ તેને નમસ્કાર કરીને રાજાએ એકાંતમાં પૂછ્યું કે-“હે માતા ! કહે, હું કેટલા પુરૂષાથી ઉત્પન્ન થયે છું?ત્યારે તે બેલી કે-“હે વત્સ! એમાં શું પૂછવું ? તારા પિતાથી જ તું ઉત્પન્ન થયો છે.” ત્યારે રાજાએ રેહકની કહેલી વાત કહી સંભળાવીને કહ્યું કે-“હે માતા ! તે રેડકની બુદ્ધિ પ્રાયે કરીને અસત્ય હોતી નથી, માટે સારી રીતે વિચારીને ખરૂં તત્ત્વ કહો.” આ પ્રમાણેના રાજાના અત્યંત આગ્રહથી તેણે કહ્યું કે-“હે વત્સ! જે દિવસે તું મારા ગમાં આવ્યું તે દિવસે હું કુબેરદેવની પૂજા કરવા માટે બહાર ઉઘાનમાં ગઈ હતી. તે કુબેરયની પ્રતિમાને અત્યંત રૂપાળી જેવાથી તથા તેનો હસ્તવડે સ્પર્શ થવાથી મને કામને ઉન્માદ (આશ) થ હતો, તેથી તેની સાથે લેગની ઈચ્છા કરી હતી, પછી ત્યાંથી પાછા આવતાં રસ્તામાં એક અત્યંત સ્વરૂપવાળા યુવાન ચડાળને મેં જે હતો, તેથી તેની સાથે પણ ભેગની ઈછા કરી હતી. ત્યાંથી નજીક આવતાં તેજ રીતે મનોહર રૂપવાળા ધાબીને જોઈને પણ મને ભોગની ઈચછા થઈ હતી. પછી ઘેર આવી હતી. તે દિવસે તેવી જાતને ઓચ્છવ હોવાથી કાણુક (આટા) ને વીછી બનાવેલ હતું, તેને મેં હાથમાં લીધે તે વખતે તેના
સ્પર્શથી પણ મને કામને ઉમાદ થયે હતું. આ રીતે માત્ર–કેવળ પૃહા કરવાથી જ તેઓ પણ તારા પિતા તરીકે સંભવતા હોય તો હું ના પાડી શકતી નથી; બાકી પરમાર્થથી તે સમગ્ર જગતમાં પ્રસિદ્ધ જે તારા પિતા રાજા હતા તે એક જ તારા પિતા છે.” આ પ્રમાણે સાંભળીને રાજા પોતાની માતાને પ્રણામ કરી રેહકની બુદ્ધિથી મનમાં વિસ્મય પામી પોતાના નિવાસસ્થાનમાં ગયો. પછી તેણે રેહકને સવે મંત્રીઓમાં મૂર્ધાભિષિક્ત (મસ્તક પર મંત્રિપણાને અભિષેક કરાયેલે) મુખ્ય મંત્રી કર્યો. આ રીતે રોહકની બુદ્ધિના તેર દાંતે પૂર્ણ થયા, તે સાથે પહેલી ગાથામાં આવેલા મહિ૪ શબ્દથી સૂચવેલું રેહકનું પહેલું દષ્ટાંત પણ પૂર્ણ થયું. ઇતિ રેહક દષ્ટાંતર
અપૂણું.
For Private And Personal Use Only
