Jain Dharm Prakash 1913 Pustak 029 Ank 08

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 7

પ્રશમરતિ પ્રકરણ્યમ નિર્માણ થયું છે તે બેદ્રિય, ચિંદ્રિય, ચતુરિંદ્રિય અને પંચેન્દ્રિય તિ કહેવાય છે. એવી રીતે સ્વકર્મવશાત્ ઇદ્રિય નિવ્રુત્તિપૂર્વક અનેક પ્રકારની પતિઓને જીવ ધારણ કરે છે. આમાં કોની કઈ શાશ્વતી જતિ છે? તેથી જાતિમદ કરે યુકત નથી જ.
તેવીજ રીતે કુળમદ ટાળવા શાસ્ત્રકાર ઉપદેશ આપે છે.
પિતાના અવયને ફળ કહિયે. એવા વિશાળ એટલે લેકપ્રસિદ્ધ કુળમાં ઉત્પન્ન થયેલા સ્ત્રીપુરુષને પણ વિરૂપ કુબડા–વામનરૂપ પામેલા, નિર્બળ નિરક્ષર-અત્યંત મૂર્ખ, બુદ્ધિહીન, સદાચાર શૂન્ય-પદારાદિક વ્યસનલુબ્ધ, અને ધનધાન્યાદિક સંપદા રહિત-નિર્ધન સ્થિતિનાં જઈને ગર્વ કરવાને અવકાશજ નહિં હોવાથી જરૂર કુળમદ પરિહરવા યોગ્ય છે.
વળી વિશેષમાં –
અસદાચાર (સિંધ આચાર) નું સેવન કરવાથી જેનું વતન મલીન છે તે કુળમદ શું જઈને કરે? તેને કુળમદ દર નિપ્રયજન છે. અને જેનામાં રૂપ, બળ, શ્રુત, બુદ્ધિ અને વિભાવાદિક વિદ્યમાન છે તે સ્ત્રી પુરૂષ તે તે ગુણથી જ અલંકૃત છે તેથી સદાચાર સંપન્ન હોય તેને પણ કુળમદ કરવાની કશી જરૂર જ નથી. એ રીતે કુળમદ કરે નિરર્થક છે માટે તેને ત્યાગ કરે
રૂપમદ પણ નજ કર જોઇએ એમ શાસ્ત્રકાર બતાવે છે.
પિતાનું વીર્ય અને માતાનું રૂધિર એ બંનેથી ઉદ્દભવેલા, અને નિરંતર મળતા અનુકુળ પિષણથી વૃદ્ધિને પામતા અને અપથ્ય અનિષ્ટ ખાનપાનના ઉપયોગથી હાનિને પામતા, વળી જવર, અતિસાર, કાશ (ખાંસી) અને શ્વાસદિક રોગ અને વયહાનિરૂપ જરા અવસ્થાના સ્થાનભૂત એવા આ આદારિક દેહમ રૂપને મદ કરવા જે અવકાશજ ક્યાં છે? મતલબ આ અશુચિથી પિદા થયેલા, નિત્ય હાનિ વૃદ્ધિને પામતા અને વિવિધ રંગ તેમજ જરાથી - જરા થતા દેહમાં રૂપને મદ શું જોઈને કરે? તેજ વાત વધારે સ્પષ્ટ કરી આગળ બતાવે છે. પુરૂષનાં નવ દ્વારથી અને સ્ત્રીના દ્વાદશ દ્વારથી સદાય અવતા મળ ( અશુચિ) ને યત્નપૂર્વક દૂર કરી સાફસૂફ રાખવા ગ્ય, ચામડી અને માંસવડે આચ્છાદિત થયેલા (કંકાયલા), મૂત્ર, વિષ્ટા, રૂધિરાદિક અશુચિ પદાર્થોથી ભરેલા, અને ગમે તેટલા પ્રયત્નથી ગમે તે રીતે લાલનપાલન કરાયા છતાં પણ અંતે અવશ્ય વિણસી જનારા (ભસ્મીભૂત થનારા અથવા મારી સાથે માણસ જનારા ) એવા આ કણભંગુર દેડના રૂપમાં મદ કરવા જેવું છે શું? જેથી રૂપ. વિવિવેક લાકે મદ કરે ! મતલબ કે આ ફિલ'ગુર દેહના ? '