________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ર૩૮
જનધામ પ્રકાશ.
વિવેચન——-મગધ, અંગ, કલિંગાજીક અર્થ દેશ અને શાક. યવન, કિરાત વિગેરે અનાર્ય દેશ; ઈદ્ધિવાદુ હરિવંશાદિક ઉત્તમ કુળ અને ભિક્ષુકાદિક નીચ કુળ; શુભ લક્ષણયુક્ત અવયવવ છે. શોભનિક દેહ અને કુ, હુંડકાદિક માટે અશે.ભનિક દે; જીવાદિક પદાર્થ વિષયક વિશિષ્ટ ધરૂ પ વિજ્ઞાનવંત અને તેથી વિપરીત અજ્ઞાનવાનું એક દીર્ઘ આયુષ્યવંત અને બીજો અપ આયુષ્યવંત: એક બળવાન અને બીજો નિર્બળ એક ભગવાન અને બીજો ભાગ રહિતછતાં ભેગને પણ ભેગવવા અસમર્થ એક ધનાઢય અને બીજે નિધન, આ સઘળી વિષમતા કમદય જનિત જાણીને બુદ્ધિમાન અને આ વિષમ સંસારમાં રતિ કેમ થાય ? ન જ થાય. પૂવકત શુભાશુભ વસ્તુની પ્રાપ્તિ તથા પ્રકારના શુભાશુભ કર્મ જનિતજ થયેલી જાણી સંસારથી વૈરાગ્ય થઇ જઈએ. અને વૈરાગ્યપૂર્વક ધમનુષ્ટા ન ઉપર અધક આદર કરે જોઈએ.
વળી બીજું પણ વરાગ્ય નિમિત્ત દર્શાવતાં છતાં શાસ્ત્રકાર કહે છે. - પાંચે ઈદ્રિના પ્રબળ સામર્થ્યવર્ડ પરાભવ પામેલ હોવાથી કઈ રીતે માર્ગમાં સ્થપાવા અગ્ય બનેલે અને ર ગઢષના પ્રબળ વિકારને વશ થઈ ગયેલા હોવાથી ગુણ દેષની દરકાર સરખી નહિ કરનારે જીવ સ્વ પર ઉક્યને બાધાકારી થાય છે. પ્રેક્ષાપૂર્વક પ્રવૃત્તિ કરનાર જીવ ગુગુ દેશને પૂરા વિચાર કરી ગુણકારી માર્ગને આદરે છે અને દેકારી માર્ગને પરિહાર કરે છે, અર્થાત તે ગુણને જ આદર કરે છે અને દેષને પરિત્યાગ કરે છે.
વતુ સ્થિતિ આવી હોવાથી જીવનું ખરૂ કર્તવ્ય શું છે? તેજ બતાવે છે.
જેમ રાગ દ્વેષાદિક દુષ્ટ વિકારનો આત્યંતિક ત્યાગ થાય-થઈ શકે તેમ જ પ્રવર્તવું એગ્ય છે, અને જેમ પચે દ્રિનું બળ પ્રશાન્ત થાય-ઇદ્રિ ઉન્મત્ત થતી અટકે તેમ શુભ પરિણામને ટકાવી રાખવા માટે કાળજીથી ઉદ્યમ કરે ઘટે છે. અથવા જે જે કાણાનું સેવન કરતાં શુભ પરિણામ પ્રગટે અને તેવા શુભ પરિણામ ટકી રહે તેવા કારણ સેવવા પૂરતી કાળજી રાખવી ઘટે છે. - જે રીતે પ્રવૃત્તિ કરવી ઘટે છે તે શાસ્ત્રકાર બતાવે છે.
પિતાની શુભ પ્રવૃત્તિની શરૂઆત સમજપૂર્વક–વિવેકપૂર્વક થવી જોઈએ અને તે આવી રીતે-વફથમાણ ન્યાયથી અનિષ્ટ વિષયેના અભિલાષી-વિષયભાગમાં આસક્ત બનેલા–ભેગી જીવે એ વિષને આત્યંતિક વિયોગ થાય-થઈ શકે તેટલા માટે પિતાનું હૃદય ગમે તેવું વ્યગ્ર હોય તો પણ તે શબ્દાદિ વિષયે આ લેકમાં તેમજ પરલોકમાં અત્યંત હાનિકારક છે એમ યથાર્થ નિશ્ચય કરી લઇને અરિહંત-સન પ્રણીત ૨. ગમ-શ્વને અભ્યાસ-પરિચય કરે જે ઈએ. જેથી
For Private And Personal Use Only
