Jain Dharm Prakash 1913 Pustak 029 Ank 08

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 15

નાના
*J!•
रउष्ट
ઉક્ત ઉપાયના આલબનવર્ડ પૂર્વોક્ત વિષયાસક્તિ વિલય પામી ાયનષ્ટ થઈ
નિર્મૂળ થઈ જાય.
૧૦૨-૧૯૫
ઉક્ત વિષયે નષ્ટ કેમ કહ્યા તે શાસ્ત્રકાર બતાવે છે.
आदावत्यभ्युदयामध्ये गृङ्गारहास्पदीप्तरसाः । निकंप विषया वीभत्स करुणलज्जाभयप्रायाः ॥। १०६ ।। यद्यपि निषेव्यमाणा मनसः परितुष्टिकारका विषयाः । किंपाकफलादनवन्ति पश्चादतिदुरन्ताः ॥ १०७ ॥ यच्छाकाष्टादशमनं बहुभक्ष्यस्वादु । विषसंयुक्तं मुक्तं विपाककाले विनाशयति ।। १०८ ।। तद्वदुपचार संभृतरम्पकरागरससेविता विषयाः । भवपरम्परास्वपि दुःखविपाकानुवन्धकराः ॥ १०९ ।। अपि पश्यतां समक्षं नियतमनियतं पदे पढ़े मरणम् । येषां विषयेषु रतिर्भवति न तान्मानुषान्गणयेत् ॥ ११० ॥ विषयपरिणामनियमो मनोऽनुकूलविषयेष्वनुप्रेक्ष्यः । द्विगुणोऽपि च नित्यमनुग्रहो ऽनवद्य व संचिन्त्यः ॥ १११॥
ભાવા —પ્રારં‘ભમાં અતિ અભ્યુદયવાળા, મધ્યમાં શૃંગાર, હાસ્ય અને ક્રીમ રસવાળા અને અંતમાં બિભત્સ, કરૂણા, લજજા અને ભયવાળા વિષયે છે. યદ્યપિ વિષયે બ ુપેરે સેગ્રાથકા મનને તુષ્ટિકારી લાગે છે પણ કિંપાકફળના ભક્ષણની પરે પાછળથી અતિ દુઃખદાયક નિવડે છે. જેમ અઢાર જાતના શાક યુક્ત અન્ન મિષ્ટાન્નપાનની પેરે મધુર છતાં વિષ સયુક્ત ખાધુ થકી તે છેવટ પરિણામે વિનાશકારી થાય છે; તેમ સામગ્રીયુક્ત રમ્ય રાગ રસથી સેવેલા વિ ષયો સેકડો ભવ પરંપરામાં પણ દુ:ખના અનુભવની પરંપરાને વધારે છે, અનિશ્ચિત એવું પણ મરણ જોતજોતામાં ડગલે ડગલે નિશ્ચિત થતુ જોઇને જેમને વિષયાને વિષે રતિ થાય છે તેમને મનુષ્યજ ન ગણવા. મતને અનુકૂલ વિષ ચેને વિષે મમણા અનુગ્રહકારી અને નિષ્પાપ એવા વિષય પરિણામ નિયમ નિષ્કપ્રતિ સારીરીતે ચિતવવે. ૧૦૬—૧૧૧
વિવેચનપર્ણાદિક વિષયા પ્રથમ-શરૂઆતમાં કુતુહલથી ઉત્સુકતાવડે ઉત્સવસ્તૃત લાગે છે: મધ્યમાં વિષય પ્રાપ્તિ સમયે શ્રૃંગાર, વેષાભરણ, સ્તનપ, મુખચુંબન, કેનખાતે પ્રહાર, હાસ્ય સ્નેહું કૈપાદિમય હોવાથી તે રીસ રસવાળા લાગે છે, અને વિશિષ્ટ ભેળસચેગ થયા બાદ વસ્ત્ર રહિત હોવાથી પ્રગટ શુદ્ધાદિક