________________
૨
જૈન ચિત્ર-ક૯૫લતા આલેખાએલાં, સુશોભન અને સુચનાના નમૂનારૂપ આ ચિત્ર છે. તેમાં ચે સરસ્વતીની ઉભી મૂર્તિનું દેહસી અને અંગભંગ અલૌકિક પ્રકારનાં છે.
ચિત્ર ૨ શ્રી હેમચંદ્રસૂરિ, શિખ્ય અને પરમહંત કુમારપાળ–ખંભાતના શાંતિનાથ ભંડારની દશવૈકાલિક
લઘુત્તિની સં. ૧૨૦૦ (સ. ૧૧૪૩)માં લખાએલી તાડપત્રની હસ્તલિખિત પ્રતના છેલ્લા પાના ઉપરથી આ ચિત્ર લેવામાં આવેલું છે. ચિત્રમાં ડાબી બાજુએ સિંહાસન ઉપર બેઠેલા આચાર્ય શ્રી હેમચંદ્રસૂરિ, જમણા હાથમાં તાડપત્ર રાખીને, સામે બેઠેલા પોતાના શિષ્ય શ્રી મહેંદ્રસુરિને પાઠ આપતા હોય તેમ લાગે છે, કારણકે આ પ્રત તેઓશ્રીના પર નિમિત્તે લખાવવામાં આવી હોવાનો ઉલ્લેખ છે. મહેંદ્ર સુરિની પાછળ બે હાથ
જોડીને ઊભેલી જે ગૃહરથની આકૃતિ ચીતરેલી ચિત્ર ૨ : શ્રી હેમચંદ્રસૂરિ, શિષ્ય અને પરમાણંત કુમારપાળ દેખાય છે તે ઘણું કરીને ગૂર્જરેશ્વર કુમારપાલની (વિ. સં. ૧૨૦૦)
હોય તેમ લાગે છે. શ્રી હેમચંદ્રસૂરિની આગળ સ્થાપનાચાર્ય છે તથા મસ્તક ઉપરની છતમાં ચંદરવો ચીતરેલો જણાય છે.
ચિત્ર ૩ ચિત્ર ન. રને મોટો ભાગ ઘસાઈ ગએલો હોવાથી ગુજરાતના સુપ્રસિદ્ધ કલાકાર શ્રી
રવિશંકર રાવળ પાસે તેના આધ રવરૂપની રેખાવલિઓ પૂર્ણ કરાવીને અત્રે રજુ કરી છે.
ચિત્ર ૪ અપ્રતિચક્રા (ચક્રેશ્વરી)–વિદ્યાદેવી પ; મંત્ર: 5 શાં અપ્રતિવાચ હું નમ:1; નિરંતર હાથમાં ચક્ર હોવાથી ચકેશ્વરી; પ્રતનું પાનું ૮૩; ચિત્રનું કદ ૧૪ર ઈ; પૃષ્ઠભૂમિ વાદળી; ચાર હાથ; ચારે હાથમાં ચક્ર; શરીરનો વર્ણ તપાવેલા સુવર્ણ જેવ; મુકુટને વર્ણ સુવર્ણ; ચુકી લીલા રંગની; ઉત્તરીય વસ્ત્ર કાળા રંગના પટાવાઇ સફેદ; ગરડના વાહન ઉપર ભદ્રાસને બેક; ચકેશ્વરીની માટી માનુષી કદની મૂર્તિ શત્રુંજય પર્વત ઉપર છે.
ચિત્ર ૩: બાજુના અસ્પષ્ટ ચિત્ર ઉપરથી, તેનું આદ્ય સ્વરૂપ
કેપીને કરેલું રેખાલેખન
૩ તેની પ્રશરિત નીચે પ્રમાણે છે:
॥ मंगलं महाश्री ।। संवत १२/100 (१२००) वर्ष श्रावण सुदी ५ गुरु दिने अणहि लपुरपत्तने સમરસ] રાણાવટી પૂવ7 વરા [2] . . . * વારિત્રચૂડામણિ સારસ્વતી વિદ્યામધાર . . . . . [શ્રાવક પ્રતિરોધક રસ . . . . ઘોધ નિર્માસન વૂમન થાતર ... [મ ક્રમૂરિમ: | ઘટનાથ | . . . श्रीहेम चंद्रेण महत्तर हेतो दशवकालिक लघुवृत्ति लिखापितमिति ।। लेखक पाटकयोः ।। शुभं भवतु દિવ નg Iટા ઢા.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
