________________ 126 જ્ઞાનસાર પ્રવચનમાળા લગાડથી હોય ત્યાં બધે તિલક કરી લે ! ફણ પર ટકે હેય છે ઘણી જગ્યાએ, અને એથી પુજકે ત્યાંય પૂજા કરવા લાગે છે, પરમાત્માના નવ અંગે તેર તિલક જ કરવાના. એ જ રીતે, અષ્ટમંગળની પાટલીની પણ પૂજા નથી કરવાની હતી. એ પાટલી તે પૂજાનું સાધન છે; પૂજ્ય નહિ. પ્રભુની સમક્ષ નંદ્યાવત, સ્વસ્તિક, ભદ્રાસન આદિ અષ્ટમંગળ આલેખવાં જોઈએ. પણ બધાને એ આલેખતાં ન ફાવે એ માટે આ તૈયાર પાટલી બનાવી. એને બદલે એની જ પૂજા શરૂ થઈ ગઈ ! અષ્ટમંગળમાં મીનયુમ એટલે કે માછલાનું જોડલું પણ આવે છેશું એની પૂજા હોય? મંગળના પ્રતિક તરીકે, આગળ કહ્યું તેમ, એ બધાનું આલેખન જ કરવાનું હોય છે. પુષ્પ પૂજામાં વિરાધના ખરી કે નહી? સભા : પુષ્પપૂજામાં એકેન્દ્રિય જીવની વિરાધના થાય છે, આવું કહેનારને શું જવાબ આપો? કેવાં ફૂલ પૂજા માટે લેવાં જોઈએ, એનું વિધાન શાસ્ત્રો દ્વારા ગુરુમુખેથી જેણે જાણ્યું છે તે આને ઉત્તર સહેલાઈથી આપી શકે તેમ છે. જે ફૂલ પાકી ગયા છે, અને આથી કુદરતી રીતે તેડવામાં ન આવે તે પણ ખરી જ પડવાના છે, તે ફૂલેને જયણાપૂર્વક લેવામાં આવે તે તે જીવને કિલામણા ન થાય. હા, ફની પાંખડીઓ છૂટી ન પાડવી જોઈએ. હાર બનાવતી વખતેય
