________________
XAURLAYACASACASA RURUR
G RUARORLAXARLAVAVAA મેં સુધાનાશનો ઉદેશ ન હોય પણ તૃષાને શાંત કરવા લેવાય તેણે હું પાન. દા.ત. સાદુ પાણી, કાકડીનું પાણી, દ્રાક્ષાપાણી, સુરાપાણી વગેરે છે Sભૂખ જેનાથી શમે તે અશન. દા.ત. રોટલી, ભાત, મિષ્ટાન્ન વગેરે. આ હું અણાહારી ઃ (૧) જે અતિઅનિષ્ટ સ્વાદવાળું હોય (૨) જે હું સંપ્રદાયથી માન્ય હોય (૩) જે પોતાને રૂચિકારક ન હોય (૪) જે રોગાદિ
શામક હોય અને કારણ વિશેષે લેવાતું હોય તે અણાહારી ગણાય છે. હું છે અર્થાત્ અશનાદિ ચાર પ્રકારમાંથી એકે પ્રકારના આહારમાં ગણાતું નથી. પણ આ ચાર શરતોમાંથી એક પણ શરત જો અધૂરી હોય તો તે દ્રવ્ય ત્યારે અણાહારી રહેતું નથી.
તેથી તમાકુ અને ચૂનો ખાનારને તેબે તેમજ જેને ત્રિફળાદિ રૂચિકારક લાગતા હોય તેઓને તે અરૂચિકારક ન હોવાથી, તેમજ કારણ વિશેષ ન હોય ત્યારે અણાહારી તરીકે પ્રસિદ્ધ પણ અણાહારી ગણાતા નથી.
પ્રશ્ન-૧૨. અણાહારી વસ્તુ પણ મુખમાં નંખાતી હોવાથી કવલાહારરૂપ છે તો તેનો ચાર આહારમાં સમાવેશ કેમ નથી ? તેનું પચ્ચકખાણ કેમ નથી ?
ઉત્તર-૧૨. ચારે પ્રકારના આહારનું કાર્ય સુધાનાશ-તૃપ્તિ, તૃષાનાશ, મુખને સ્વાદિષ્ટ કરવું કે રૂચિકારક ચીજ ખાવાની સંજ્ઞા પોષવી તે છે.અણાહારી ચીજો આમાંનું એક પણ કાર્ય મુખ્યતયા કરતી નથી. તેમજ સંપ્રદાયમાન્ય આવી ચીજ અસ્વસ્થતામાં સ્વસ્થતા કરી આપવા દ્વારા જ્ઞાનાદિવૃદ્ધિકારક બનતી હોવાથી કવલરૂપ હોવા છતાં કવલાહારરૂપ ગણી નથી પણ અણાહારી ગણી છે. જે જીવો સ્વાદની રૂચિથી ત્રિફળાગોળી વગેરે લે છે, તેઓને એ આહારસંજ્ઞાપોષક બનતી હોવાથી તેઓને માટે તે અણાહારી રૂપ રહેતી નથી. (ઢાર ચોથું:
૨: સર્વસામાન્ય આગાર ) :
૧. અન્નત્થણાભોગેણું. ૨. સહસાગારેણં, ૩ મહત્તરાગારેણં, ૪. સવ્વસમાહિવત્તિયાગારેણં.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
