________________
SACRE
SASKCACACA
KVK AERCAYANG
એક પ્રવૃત્તિ હોવાથી ઉપયોગ જ મુખ્ય રૂપે છે. તેથી સામાન્યથી અનાભોગ ન ચાલે. ન બતાવાય. છતાં અર્થથી ૪ આગારો અહિંયા પણ ગૌણરૂપે અધ્યાહારથી સમજવા. વિકલેન્દ્રિયાદિની જીવહિંસારૂપ ઇર્યાસમિતિભંગ વગેરેમાં પણ અનાભોગ, સહસાત્કાર અપવાદપદથી લેવાયા છે.
(૪) વ્યંજન છલના વિધિ : (બીજા દ્વારનો ચોથો ભેદ) પચ્ચક્ખાણમાં લેનારનો વિશેષ ઉપયોગ પ્રમાણ છે. તેથી પચ્ચક્ખાણ આપનાર અણસમજમાં ગમે તે પચ્ચક્ખાણ આપે તો પણ તે પ્રમાણ બનતું નથી. પરંતુ લેનારે જે ધારણાથી પચ્ચક્ખાણ લીધું હોય તે ધારણા ઉપયોગ જ પ્રમાણ બને છે.
આનાથી એ સૂચિત થાય છે કે, જેમ આપનારના શબ્દોમાં ફેરફાર (બીજું પચ્ચક્ખાણ અપાઇ જવું વગેરે રુપ) પ્રમાણ નથી પણ પોતાનો ઉપયોગ જ વિશેષ પ્રમાણ છે તેમ અન્ય અનુષ્ઠાનોમાં પણ બીજાનું સૂત્રોચ્ચારણ વ્યવસ્થિત હોય તો પણ તે પ્રમાણ નથી પણ પોતાનો ઉપયોગ જ મુખ્યતયા પ્રમાણ છે.
તિવિહાર તથા વિહાર પચ્ચક્ખાણમાં તેમજ અચિત્ત ભોજન કરનારને અને પ્રાસુક પાણી પીનારને.પાણીના આગાર આવે.
માટે ઉપવાસ, આયંબિલ, નીવી વગેરેમાં પ્રાસુક પાણી જ વપરાય છે. અને આયંબિલાદિ કરી લીધા બાદ તિવિહાર કરાય છે.
દ્વાર ત્રીજું :
आहार :
ક્ષુધાનાશ કે તૃપ્તિના ઉદ્દેશ વિના મુખ્યતયા તેના કારણભૂત ન હોય પણ બહુલતયા માત્ર સ્વાદ માટે જ લેવાય તે સ્વાદિમ ગણાય છે. દા. ત. સૂંઠચૂર્ણ, મસાલા વગેરે.
ક્ષુધાનાશ કે તૃપ્તિના કારણભૂત હોવા છતાં તેનો મુખ્યતયા ઉદ્દેશ ન હોય પણ રૂચિ-સ્વાદના કારણે કાંઇક ખાવું છે તેવી બુદ્ધિના કારણે જે ખાદ્ય તરીકે ખવાય છે તે ખાદિમ કહેવાય છે દા.ત. પોંક, ભુંજેલ ધાન્ય, ફળ વગેરે.
Jain Education International
૫૯
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
