Chatvar Karmgranth

Author(s): Chandraguptasuri
Publisher: Jain Atmanand Sabha

Page 205

160 देवेन्द्रसूरिविरचितखोपज्ञटीकोपेतः [गाथा अथ सर्वेऽपि केवलिनः समुद्धातं गच्छन्ति न वा ? इति चेद्, उच्यते—यस्य केवलिन आयुषा सह वेदनीयनामगोत्राणि समस्थितिकानि भवन्ति स हि न केवलिसमुद्भातं करोति, शेषस्तु करोति / उक्तं च श्रीमदार्यश्यामपादैः सधे वि णं भंते ! केवली समुग्घायं गच्छंति: गोयमा! नो इणेठे समझे। जस्साउएण तुल्लाइं, बंधणेहिं ठिईहि य / भवोवम्गाहिकम्माई, समुग्घायं से न गच्छइ // अगंतूणं समुग्घायं, अणंता केवली जिणा / जरमरणविप्पमुक्का, सिद्धिं वरगई गया // (पत्र० 601-1) समुद्धातं च कुर्वन् केवली प्रथमसमये बाहुल्यतः स्वशरीरप्रमाणमूर्ध्वमधश्च लोकान्तपर्यन्तमात्मप्रदेशानां सङ्घातदण्डं दण्डस्थानीयं ज्ञानाभोगतः करोति, द्वितीयसमये तु तमेव दण्डं पूर्वापरदिग्द्वयप्रसारणात् पार्श्वतो लोकान्तगामिकपाटमिव कपाटं करोति, तृतीयसमये तमेव कपाटं दक्षिणोत्तरदिग्द्वयप्रसारणाद् मन्थसदृशं मन्थानं करोति लोकान्तप्रापिणमेव / एवं च लोकस्य प्रायो बहु पूरितं मन्थान्तराण्यपूरितानि भवन्ति, अनुश्रेणि गमनात् , चतुर्थे तु समये तान्यपि मन्थान्तराणि सह लोकनिष्कुटैः पूरयति, ततश्च सकलो लोकः पूरितो भवतीति / तदनन्तरमेव पञ्चमे समये यथोक्तक्रमात् प्रतिलोमं मन्थान्तराणि संहरति जीवप्रदेशान् सकर्मकान् सङ्कोचयति, षष्ठे समये मन्थानमुपसंहरति धनतरसङ्कोचनात्, सप्तमे समये कपाटमुपसंहरति दण्डात्मनि सङ्कोचनात्, अष्टमे समये दण्डं समुपहृत्य शरीरथ एव भवति / न चैतत् खमनीषिकाविजृम्भितम् / यदाहुद्धाः उड्डाहायय लोगंतगामिणं सो सदेहविक्खभं / पढमसमयम्मि दंड, करेइ बिइयम्मि उ कवाडं // तइयसमयम्मि मंथं, चउत्थए लोगपूरणं कुणइ / पडिलोमं संहरणं, काउं तो होइ देहत्थो॥ (विशेषा० गा० 3052-3053) वाचकवरोऽप्याह-: दण्डं प्रथमे समये, कपाटमथ चोत्तरे तथा समये / मन्थानमथ तृतीये, लोकव्यापी चतुर्थे तु // संहरति पञ्चमे त्वन्तराणि मन्थानमथ पुनः षष्ठे / . सप्तमके तु कपाटं, संहरति ततोऽष्टमे दण्डम् // (प्रश० का० 274-275) * तस्येदानी समुद्धातस्य योगव्यापारश्चिन्त्यते-योगाश्च मनोवाक्कायाः, अत्रैषां कः कदा व्याप्रियते / तत्रेह मनोवाग्योगयोरव्यापार एव, प्रयोजनाभावात् / 1 सर्वेऽपि भदन्त ! केवलिनः समुद्धातं गच्छन्ति ? गौतम! नायमर्थः समर्थः / यस्याऽयुषा तुल्यानि बन्धनैः स्थितिभिश्च / भवोपग्राहिकर्माणि समुद्धातं स न गच्छति // अगला समुद्धातमनन्ताः केवलिनो जिनाः / जरामरणविप्रमुकाः सिद्धिं वरगतिं गताः॥ २०णमहे क० ख० घ००॥ 3 ऊर्ध्वाधआयतं लोकान्तगामिनं स खदेहविष्कम्भम् / प्रथमसमये दण्डं करोति द्वितीये तु कपाटम् // तृतीयसमये मन्थानं चतुर्थके लोकपूरणं करोति / प्रतिलोमं संहरणं कृला ततो भवति देहस्थः॥ .