Buddhiprakash 1955 03 Ank 03

Author(s): Nagindas Parekh
Publisher: Gujarat Vidyasabha

Page 8

૭૦ :: બુદ્ધિપ્રકાશ વખત ખાટલે રહ્યા. દવા ક્યાંથી કરીએ ? ખાવાના શકે તેટલું માતાજીના દરેક કામમાં સહકાર આપ્યા સાંસા હોય ત્યાં દવા ક્યાંથી આવે? મારે ત્યાં વિના ન રહી શકતો. માતાજી કહેતાં કે તું દૂબળે છે, ડોસાભાઈ નામના બ્રાહ્મણ રોજ લેટે આવે, ઘેર વળી તારે માથે ભણતરનો ભાર છે, એટલે કામ બેસે, ભગવાનના ઘરની શાંતિની બે વાતો કરે, કરવું રહેવા દે, છતાં હું અટકી શકતો ન હતો. સાંત્વના આપે અને આળું ભેળું કાંઈ ઓસડ પણ એ વખતે અમારે ત્યાં ઓગઠના દેસાઈ કુટુંબના જાણે તે બતાવે. તેમના એસડથી પિતાજી બેઠા તો બે વિદ્યાર્થીઓ રહેતા. વ્રજલાલ નારણુ દેસાઈ અને થયા, પરંતુ પગે સદાને માટે લંગડાવાની ખેડ રહી તેમના નાના ભાઈ અમે બધાં એક કુટુંબની જેમ ગઈ માથે પાણી નાખી તેઓ લાકડીને ટેકે દુકાને સાથે રહેતાં. મારાં માતાજીએ એમની અને અમારી જાય અને તનતોડ મહેનત કરીને અમારું પોષણ વચ્ચે કદી વેરેવંચે રાખ્યો ન હતે. અમે સાથે જ કરે. પરંતુ એવા એવા એ પણ જયારે ચાલ્યા ગયા વળામાં નિશાળે જતા અને ભણતા. વ્રજલાલભાઈ ત્યારે અમારે ઊંચે આભ ને નીચે ધરતી એ સિવાય વર્તમાનમાં અમરેલીમાં રહે છે, તેમની બર્મામાં બીજા કેઈને આધાર ન રહ્યો. પિતાજી મને સારી એવી સંપત્તિ હતી એમ હું સાંભળું છું. યાદ છે તેમ પાકટ વયે ગયેલા. માતાજી તે વખતે જ્યારે જરા વધારે મોટો થયો ત્યારે મારી માં મને તેમનાથી પંદર સત્તર વરસે નાના હશે તેઓ બીજી મશાલીદાળ અને વધારેલી કળથી કરી આપે એટલે વારનાં હતાં. પિતાજીના ગયા પછી મારા દાદાના- તે લઈ હું વેચવા જતા. આવી ભયંકર ગરીબી મારા પિતાજીના મોટા ભાઈના–દબાણથી પિતાની છતાં માતાજીના અથાગ સ્નેહને લીધે અમને કદી પાસેની વાલની વીંટી પણ વેચીને માતાજીને કારજ એાછું આવ્યું જણાયું નહીં અને દુઃખ પણ નહીં કરવું પડ્યું. પાસે ધરેણું માત્ર સો રૂપિયાનું તે પણ લાગેલું. આ તે અત્યારે સંભારું છું ત્યારે જ એ નાતીલાઓ કારજમાં જમી ગયા. છેક છેલ્લે બધે દુઃખ હતું એમ ભાસે છે. મને હંમેશાં શરદી જેવું હિસાબ કર્યા પછી એક રૂપિયે બાકી વધેલો તે દાદા રહ્યા કરે, એટલે નાકમાં વારે વારે શેડા આવે. આવીને ઘરે આપી ગયા તે જ માફ. પછી આ એથી મારી નાની બેન મને “શેડિયો' ભાઈ કહીને વિધવા હવે કેમ જીવશે ? અને ત્રણ છોકરાઓને બોલાવતી. આમ છતાં અમે ત્રણે ભાંડુ સંપીને નભાવ શી રીતે કરશે ? તે કેવળ ભગવાન ભરોસે રહેતાં. આવે કઠણ પ્રસંગે કેવળ એક મામા જ રહ્યું. માતાજીએ હિમ્મત રાખીને પોતાના જીવનને અમને આશરારૂપ બનેલા. તેઓ છાલકાં ભરીને નકશો દેરી કાઢ્યો. ખૂણામાં રહેવાનો રિવાજ હતો જુવાર એકલતા અને બીજું પણ જીવનસાધન પિતાની તો પણ મર્યાદા સાચવીને અને મેણાંટણાં ખાતાં ગજાસપત મુજબ મોકલી આપતા. તેઓ જ્યારે ખાતાંય તેઓએ બહારનાં કામ શોધી કાઢયાં. દળણું મારી માતાજી પાસે આવતા ત્યારે ગદગદ થઈ જતા ખાંડણું, સીવવું, પાછું ભરવું. રાખ ચાળવી, વીશી અને એ જોઈને મને કાંઈનું કાંઈ થઈ જતું. મારા જમાડવી, આંબેલનું રાંધવું વગેરે અનેક કામ માતાજી
મામાનું વાત્સલ્ય હું કદી ભૂલી શકું એમ નથી. કરતાં. મેં નજરે જોયેલું છે કે માતાજી માત્ર બે મારી માતાજી આટલું આટલું કામ કરતાં છતાંય કલાક જ સૂતા, મોડે સુધી સીવતાં, દિવસે બીજે પરગજુ પણ રહેતાં. જ્યારે જયારે કોઈ સ્વકે પર બીજા કામ પહોંચે અને રાતના બે વાગ્યે ઊઠી તે માનવ આપત્તિમાં હોય ત્યારે ત્યારે બની શકે તેટલું ચારપાંચ વાગ્યા સુધીમાં અધમણ પણે મણ દળતા સહન કરીને પણ સહાય કરવાનું ચૂકતાં નહીં. અને વહેલી સવારે રાખના બકડિયા માથે ઉપાડીને ગરીબીની શી વાત કરું ? એક વાર હું સખત કદઈને ત્યાંથી લાવતાં અને ભળકડું' થતાં પાણી માંદો પડી ગયે, છ મહીને પથારીમાં રહ્યો. માથે ભરવા જતાં. હું નાને તે ખરો, પણ આ બધું મોટાં ગુફાં હતાં તે તદ્દન ખરી પડયાં. નહીં કાંઈ નેતા ત્યારે જીવ વલોવાઈ જતો અને જેટલું બની ઓસડ કે વેસડ, કેવળ ધરગથુ સુંઠ અજમો અને