________________
રાજકીય નેધ : હતી. અંકુશ અને નિયમને દૂર કરવામાં આવ્યાં સંપૂર્ણ સ્વતંત્ર નહિ માનનારા સામ્યવાદીઓ માટે હતાં. આ દેશમાં ખોરાકને પ્રશ્ન ઉકેલનાર સરકાર હવે નવી જ પરિસ્થિતિ અસ્તિત્વમાં આવી. નેહરુના સત્તા ઉપર રહી શકે છે.
વખાણ અને વિરોધ બને સાથે થઈ શકે તેમ ૧૯૫૨ની ચૂંટણી વખતે આ% જ રાજ્ય નહતું અને તેમને વિરોધ કેને તરત ગળે ઊતરે નહોતું. તે માટેની ઝુંબેશમાં સામ્યવાદી પક્ષે આગળ તેમ નહે. પંડિત નેહરુ સામ્યવાદી દેશે સાથે કે પડતે ભાગ લીધેલ. લોકલાગણી આ દષ્ટિએ પશ્ચિમના દેશો સાથે તદ્દન ભળી ગયા હતા તે સામ્યવાદીઓને અનુકુળ બનેલી; જયારે આશ્વને તેમની આજે જે ગણુને થાય છે તે ન થઈ હોત.. વિરોધ કરનાર કોગ્રેસ પક્ષની સ્થિતિ કડી હતી. તટસ્થ નેહરે પૂર્વ અને પશ્ચિમની વચ્ચે અને તે વ્યંકટેશ્વરલુના ઉપવાસે પણ લોકમાનસને કોંગ્રેસની બન્નેમાં માન પામ્યા. કેલ પરિષદ અને એશિવિરુહ ઉરજિત કરેલું. સામ્યવાદીઓની લોકપ્રિય થઈ આફ્રિકન પરિષદની પાછળ નેહરુની પ્રેરણા તામાં આ કારણથી વધારે થયેલ.
હતી. એટમ અને હાઇડ્રોજન બૅબ અંગે તેમને ' પણ કદાચ સૌથી પ્રબળ કારણ તે સમગ્ર
વિરોધ જોયા પછી બ્રિટનના ફિલસૂફ બન્ડ રસેલે દેશના વાતાવરણમાં આવેલો પલટ હતા. આ પલટો
તેમને પૂર્વ પશ્ચિમ વચ્ચે શાતિ સાધવાની એક સામાજિક કે આર્થિક કરતાં વધારે માનસિક હતા.
માત્ર આશા તરીકે અભિનંદ્યા છે. પંડિત નેહરુની
આ વ્યક્તિગત સિદ્ધિઓ આજે હિન્દની સરકારની ૧૯૫૪નું વર્ષ, નેહરુનું વર્ષ ' હતું. આંતરરાષ્ટ્રીય રાજકારણમાં હિન્દનું જે કંઈ વજન હતું તે નેહરુએ
સિદ્ધિઓ છે અને હિન્દી સરકાર આજે કોંગ્રેસની જાતિના પલ્લામાં નાંખ્યું. જીનીવા પરિષદે હિન્દી
સરકાર છે. એક માણસ પોતાના ચારિત્ર્યબળથી ચીનમાં શાંતિ આણી. તે પછી ચીનના વડાપ્રધાન
કેટલું કરી શકે તેને આ એક જવલંત દાખલો છે. ચાઉ એન લાઈ હિન્દની મુલાકાતે આવ્યા અને બંને જેમ ચાઉ એન લાઈ આવ્યા અને લોકો ઉપર દેશેએ તથા બ્રહ્મદેશે પચશીલના સિદ્ધાન્તો અ૫- અસર થઈ તૈમ યુગોસ્લાવિયાના માર્શલ રીટા નાગ્યા. નેહરુની પરદેશનીતિને સામ્યવાદી ચીન નવાજી આવ્યાથી પણ થઈ. આ બન્નેએ પંચશીલના સિદ્ધારહ્યું હતું. સામ્યવાદી ચીન અસ્તિત્વમાં આવ્યું તેને આવકાર્યા અને પંડિત નેહરુની નાતિને ટેકો ત્યારથી આજ સુધી તેને પરદેશ સાથેના વ્યવહાર મળે. ટીટેની મુલાકાતના સમયે જ દક્ષિમાં મંત્રણાઓ વગેરેમાં આપણે જ મુખ્યત્વે સહભાગી આવડી ખાતે કોગ્રેસનું અધિવેશન મળ્યું. અધિરહ્યા છીએ. ચીનને આંતરરાષ્ટ્રીય સંસ્થાઓમાં બેઠક વેશન દક્ષિણમાં મળ્યું તે કઈ અકસ્માત નહેતો. મળવી જોઈએ તેને આગ્રહ આપણા સિવાય બીજા તેની પાછળ આ-ધની ચૂંટણી ઉપર ધારી અસર મા બિનસામ્યવાદી દેશે રાખ્યો છે? તે પહેલાં કરવાની નેમ હતી. માર્શલ ટીટોની આ સમયની આપણે ચીન સાથે તિબેટ અંગે પણ કરારો કરેલા, હાજરીથી આ અવિવેચનની લેકે ઉપર ઊંડી અસર જેની પિકિંગ ઉપર સારી અસર થયેલી. નેહરુની થઈ. તે સાથે સમાજવાદીય અર્થરચનાની હાકલ ચીનની મુલાકાતે પણ નેહરુની લે કપ્રિયતામાં અન કરવામાં આવી. આજે તે દુનિયામાં જેટલા દેશો છે હદ વધારો કર્યો. આવતા ઉનાળામાં રશિયાની મુલા- એટલા પ્રકારના સમાજવાદી છે એમ કહીએ તે કાત થવાની છે એ જાહેરાત પણ નેહરુના વ્યક્તિને ખોટું નહિ. આ સમાજવાદી નીતિને સ્પષ્ટ કરત્વને ઓપ આપે છે. હિન્દના સામ્યવાદી પક્ષની વામાં આવી નથી. પરંતુ તે કયા પ્રકારને સમાજસ્થિતિ ખરી કડી તો ત્યારે બની કે જ્યારે ચાઉ વાદ છે તે સમજવું અઘરું નથી, મૂડીવાદી હિતેએન લાઈ. માઓ ત્સાંગ તથા માલવે નેહરુની જે સાધારણ રીતે સમાજવાદને વિરોધ કરે - પરદેશનાતિનાં વખાણ શરૂ કર્યા. અત્યાર સુધી હિને તરફથી આ નીતિને જોરશોરથી વધાવી લેવામાં
For Personal & Private Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org
