________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श ८ उ ८ सू ३ कर्मबन्धस्वरूपनिरूपणम् बन्धः स सांपरायिकवयः कवायप्रत्ययः, स च अवीतरागगुणस्थानकेषु सर्वेषु भवति । गौतमः पृच्छति- ईरियाबहियं णं भंते ! कम्म कि नेरइओ बंधइ ? ' हे भदन्त ! ऐपिथिकं खलु कर्म कि नैयिको बध्नाति : 'तिरिक्खजोगिओ वंधई' किं वा तिर्यग्योनिको बध्नानि ? 'तिरिक्खजोणिणी वंधइ ? ' तिर्यग्योनिकी तिरश्ची बध्नाति ? 'अणुस्मो वधाइ, मणु-सी बंधा' किवा मनुब्यो वध्नाति ? किं वा मानुपी बध्नाति ? 'देवो बंधइ' किंवा देवो बध्नाति किं देवी बध्नाति ? भगवानाह-गोयमा ! नो नेरइओ चंधड, नो तिरिकाजोणिमओ बंधा' हे गौतम ! ऐर्यापथिकं कर्म नो नैरयिको बध्नाति, नो वा तिर्यग्योनिको वनाति, 'लो तिरिक्खजोणिणी बंधई' नो वा तियग्योनिकी वनाति, 'णो देवो वधइ णो देवी बंधा' नो कर्म है । इस कर्म का जो बध है वह लोपरायिक बन्ध है। यह सांपरायिक बन्ध कषाय कारणक माना गया है यह बंध समस्त अवीतराग गुणस्थानवाले जीवों में होता माना गया है । अब गौतम प्रभु ले ऐमा पूछते हैं-'ईरियाबहियं णं भंते ! करमं कि नेरइओ बंध' हे भदन्त ! ऐपिथिक कर्म को क्या नैरयिक जीव बाधता है ? 'तिरिकग्वजोणिओ पंधह' या तिर्थग्योनिक जीव बांधता है ? या 'तिरिक्खजोगिणी पंधइ' तिर्यंचयोनिक-तिरश्ची बांधती है ? 'मणुस्लो बंधद' या मनुष्य यांधता है ? 'मणुस्सी बधइ' चा मनुष्य स्त्री घांधती है ? 'देवो बंधई' या देव बांधता है ? या 'देवी बंधा देवी बांधती है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-'गोयमा' हे गौतम ! (नो नेरइओ व धइ, नो तिरिक्खजोणिओ बंधइ) इस ऐर्यापथिक कर्म को न नैरयिक बांधता है, न સાંપરાયિક કર્મ છે તે કર્મના બંધને સાંપરાયિક બંધ કહે છે આ સાપરાયિક બંધનું કારણ કષાને માનવામાં આવે છે અને સમસ્ત અવીતરાગ ગુણસ્થાનવાળા જેમાં આ બંધને સદ્ભાવ માનવામાં આવે છે
गौतम स्वाभानी प्रश्न-(ईरियावहियं ण भंते ! कम्म कि नेरइओ बंधइ ? ) महन्त शु ना२४ ७१ मेपथि म माथे छ १ (तिरिक्खजोणीओ बंधइ) त तियय योनीवाणो ७ माधे छ ? (तिरिक्खजोगिणी बंधा) तिय य योनि सी (तिय थिए) माधे छ ? ( मगुस्सो बंधइ) हे मनुष्य मांधे छ १ ( मणुस्सी बधइ) मनुष्य भी मांधे छ ? (देवो वधइ) हे हे मांधे छ ? " देवी बधइ" है हेवी मांधे छ ?
___महावीर प्रभुना उत्तर-" गोयमा !" गौतम । (नो नेरइओ पंधर, नोतिरिक्खजोणिओ बधइ, णोतिरिक्खजोणिणी बंधइ) मा अर्यापाथः