Atmanand Prakash Pustak 072 Ank 10 11

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 8

મુનિરાજેએ વ્યાખ્યા રચી હતી, તેમાં હાલમાં તપાગચ્છમાં શ્રી ધસાગરજી ઉપાધ્યાયે રચેલી કલ્પસૂત્ર કિરણાવલી (રચના સવત ૧૬૨૮) તથા ઉપાધ્યાય શ્રી વિનયવિજયજીની કલ્પસૂત્રસુએધિક! (રચના વિક્રમ સંવત ૧૬૯૬) વિસ્તૃત ગ્રુ. ૫૦૦૦ શ્ર્લાક પ્રમાણુ પર્યુષણમાં નવ વ્યાખ્યાનામાં વંચાય છે. નવમા વ્યાખ્યાનમાં મૂળ
જીવાના વિનાશ થઇ રહ્યો છે. માંસાહાર, મસ્ત્યાહાર વગેરેને ઉત્તેજના અપાઇ રહ્યાં છે. બીજી તરફ આપણે ભગવાન મહાવીરના ૨૫૦૦મા નિર્વાણુ મહે।ત્સવ મનાવીએ છીએ એ ઘટતુ શાલતુ નથી. ભગવાન મહુાવીરને ઉપદેશ અહિંસામય છે, એથી વિપરીત પ્રવૃત્તિ હિંસાની ચાલે છે, તે ચાગ્ય નથી. અહિંસાના પ્રચાર માટે સમર્થ ઉપદેશક એ વંચાય છે. ખરતરગચ્છમાં ઉપાધ્યાય શ્રી સમય-શક્તિશાલી, જૈનાચાર્યાં, ઉપાધ્યાયા, મુનિરાજોએ સખલ પ્રયત્ન કરવાની જરૂર છે. વિક્રમની ૧૭મી સદીમાં સમ્રાટ અકબરના શાસનકાલમાં તેના સામ્રાજ્યમાં જગદ્ગુરુ શ્રી હીરવિજયસૂરિના સદુપદેશના પ્રભાવે (ત્રિ. સં. ૧૬૩૯ પછી) પ્રથમ પન્નુસણના ૮ અને આગળ પાછળના ખએ દિવસે મળી ૧૨ દિવસમાં કોઇ પણ જીવની હિંસા ન થાય તેવાં ફરમાના જાહેર થયાં હતાં અને ત્યાર પછી કૃપા રસ કોશના ર્માં શાંતિચંદ ઉપાધ્યાય અને બાદશાહના સૂર્યસહસ્રનામના અધ્યાપક ભાનુચંદ્ર (શૈત્રુ ંજયાદિતી કરમાચક) ઉપાધ્યાય જેવાના સતત ઉપદેશ સિંચનથી પ્રતિવર્ષ છૂટક છૂટક ૬ મહિના અને ૬ દિવસ સુધી હિંસા તજવાનાં ફરમાના પ્રકટ થયાં હતાં જેમાં રવિવારે, ઈદના દિવસે, મહરના દિવસે, બાદશાહના જન્મમહિના વગેરેના સમાવેશ હતા, કૃતેપુર સિકરીમાં બારગાઉમાં વિસ્તૃત ડાબર સરા
વરમાં નખાતી માછલા પકડવાની જાળા મધ કરાવી હતી વિવિધ દેશના પક્ષીઓને પાંજરામાંથી મુક્ત કરવામાં આવ્યા હતાં, તેમ જ માન તરીકે પકડાયેલા કેટલાય મનુષ્યાને મુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા તથા ગાય ખળ ભેશ, પાડા વગેરેની કતલને સદા માટે અટકાવી હતી. મુસ્લીમ પ્રભાવવાળા એવા એ જમાનામાં અહિંસા પ્રવર્તાવનાર શ્રી હીરવિજયસૂરિ અને સમ્રાટ અકબરને ધન્યવાદ આપી શકાય વત માનમાં એવી રીતે ઘાર હિંસા અટકે અને અહિંસા પ્રવતે એ માટે સબલ પ્રયત્ન થાય એ અભિષ્ટ છે.
સુંદરની કલ્પલતા વંચાય છે. વર્તમાનમાં પણ કેટલાક મુનિરાજોએ સક્ષેપમાં વ્યાખ્યાઓ રચી છે. કેટલાકે સુબેાધિકાનું ભાષાન્તર પ્રકાશિત કર્યું" છે. વિક્રમની ૧૮મી સદીમાં ક્ષમાવિજયજી મહારાજે કલ્પસૂત્ર-ખાલાવમેધ (ગુજરાતી ભાષામાં લખ્યા) રચેલ છે, તેને સ્વ. પં. અમૃતલાલ અમર સલેાતે સ ંસ્કારી ચાલુ ગુજરાતી ભાષામાં પ્રકાશિત કરેલ છે, જે પ્રેમશાઇના નામથી પણ એળખાય છે.
જન્મથી મતિ, શ્રુત, અવધિજ્ઞાની ભગવાન મહાવીરે ૩૦મા વર્ષે પ્રવ્રજ્યા સ્વીકારી શ્રમણ થતાં પહેલાં વર્ષીદાન આપી દાન તથા શીલનુ પાલન અને પ્રેત્રજ્યા સ્વીકાર્યા પછી ૧૨ વર્ષીની સાધક દશામાં ઉગ્ર તપ-સાધના કરી હતી, છમાસી, ચારમાસી વગેરે વિવિધ તા કર્યાં હતા. એ વર્ષો દરમ્યાન ૩૪૯ જેટલાં પારણાં કર્યાં હતાં, અપ્રમત્તભાવે કાયાત્સગે આત્મધ્યાનમાં
મગ્ન રહ્યા હતા.
વિકમની તેરમી સદીમાં સુપ્રસિદ્ધ પ્રભાવક કલિકાલ સર્વૈજ્ઞ શ્રી હેમચન્દ્રાચાર્ય ગુરુના સર્દુપદેશના પ્રભાવે પરમા ત મહારાજા કુમારપાલૈ ગુજરાત વગેરે દેશમાં અમારિ-અહિંસા પ્રવર્તાવી હતી, જગતના જીવાને અભયદાન આપ્યુ હતુ.
વત માનમાં જગમાં ભય’કર હિંસાએ વિવિધ પ્રકારે ચાલી રહી છે, પ્રતિદિન કતલખાનામાં અને અન્યત્ર ઘાર ક્રુર હિંસા-હત્યા થઇ રહી છે, જલચર જીવા-માછલાં વગેરેના સંહાર થઇ રહ્યો છે. અનેક નિરપરાધી અવાચક નિર્દોષ
૧. જૈન આત્માનંદ સભા
16]
ભાવનગરથી ઈસ્વીસન ૧૯૧૭માં પ્રકાશિત.
આત્માનંદ પ્રકાશ