________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પહેલાં તમે બતાવો તે સ્થાને તમારા મઠો બંધાવી પરિણામ છે. ત્યાગભાવના વિના નિઃસ્પૃહતા દઉં, ત્યાર પછી આ જગ્યાને હું ગ્રહણ કરીશ. આવતી નથી.
મંત્રીએ બીજી બાજુ મઠો બંધાવી દીધા અને જિનમંદિર ખૂબ ઝડપથી બંધાવવા લાગ્યું. સૌની મીઠી આશીષથી પ્રેમથી પહાડ ઉપર મંદિર જિનમંદિરની પૂર્ણાહુતિ થયા બાદ સલાટો કારીબાંધવા માટે અપૂર્વ તૈયારીઓ થવા લાગી. દૂર ગરો વગેરેને મંત્રીઓએ જનનું દળદર ફીટી દૂરના દેશથી સલાટો કારીગરોને બોલાવવામાં જાય તેટલું ધન આપ્યું. હવે બધાં ત્યાંથી પોતાના આવ્યા અનુપમા દેવીની નજર નીચે કામને પ્રારંભ દેશમાં જવાને વિદાય લે છે. પહાડ ઉપરથી નીચે શુભ મૂહર્ત થયા. પહાડનું કુદરતી સૌંદર્ય અને ઊતરતાં ઊતરતાં અનિમેષ દષ્ટિએ મંદિરને જુએ શાંત વાતાવરણ જોઇને સલાટોનાં હૃદયમાં ચિરસ્થાયી છે અને કંઈક વિચારમગ્ન બની જાય છે; મનમાં બનેલી શિલ્પકલા સાકાર થવા લાગી. “જીવનમાં વિચારે છે કે આ મંદિરો બાંધ્યાં તેમાં આપણું પ્રકાશ પાથરે તે કલા અને અંધકાર પાથરે તે શું ? ફક્ત પટને ખાતર કલા જગત સમક્ષ કાલ કહેવાય છે. પહાડ ઉપર અતિ શીતળતા મૂકી. “જેવું અન્ન તેવો ઓડકાર કુદરતની લીલા હોવાથી કારીગરોના મનમાં શાંતિ હતી, તેવી અજબ છે. ઉદાત્ત ભાવના વાસિત અન્ન પેટમાં તનમાં સ્કૂતિ કે શાંતિ ન હતી. શીતળતામાં જતાં હૃદય પણ ઉદાત્ત ભાવનાથી વાસિત થાય છે. જેવું ધારીએ તેટલું કામ થતું નથી. દેવી અનુ- સલાટોને વિચારમગ્ન જોઈને અનુપમાદેવી ૫માં પરિસ્થિતિના સાચા પરીક્ષક હતા. તેઓ તેઓને બોલાવે છે. મધુર, ગંભીર વાણીથી દેવીએ સમજી શક્યાં કે સલાટો ઠંડીને લીધે જોઈએ કહ્યું કે ભાગ્યશાળીઓ! શું વિચારે છે! શું તેટલું કામ કરી શકતા નથી. દીર્ઘદણા દેવીએ તમારા સંસ્કારમાં કાંઈ ન્યૂનતા રહી ગઈ છે? ઠંડીને દૂર કરવા, કાર્યને વેગ આપવા, સલાટેની દેવીની વાણી સાંભળી શિલ્પકારે બોલ્યા દેવી ! સલામતી માટે ચારે તરફ ઉષ્ણતા મળે તે આપની અમીદ્રષ્ટિથી આવી કઈ ન્યૂનતા નથી પ્રબંધ કર્યો. હવે સલાટેનાં મનમાં કામને રહી, પરંતુ અમને લાગે છે કે આ જિનમંદિરે ઉત્સાહ વળે. દેવીએ દરેકને કહ્યું કે તમને અમારા પેટ ખાતર, પુદ્ગલના પિષણ ખાતર કોઈપણ પ્રકારની પ્રતિકૂળતા હોય તે મને બાંધ્યાં, પરંતુ પરમાર્થ માટે કાંઈ કર્યું નથી, જણાવશો. હું તેને તરત દૂર કરીશ. દેવીએ કહ્યું કે જો તમારે કાંઈ નામના કરવી હોય,
ખરેખર, ઉદાર મનના માનવીઓ જ જીવનમાં આત્મકલ્યાણાર્થે કલાની સાધના કરવી હોય તે ઉદાત્ત અને મહાન કાર્યો કરી શકે છે. સંધ્યાટાણે આ બધા સરસામાન ઘણે છે. સલાટી મંત્રીની કારીગરોના શ્રમને દૂર કરવા, પગચંપી તથા આવી ઉદાત્ત ભાવના જોઈને ખૂબ હર્ષિત બની શરીરમર્દન કરવા નેકરેને નીમ્યા. દેવી દીધ. ગયા. પાછા ફર્યા. ઈચ્છાનુસાર સ્વતંત્ર મંદિર બુદ્ધિવાળાં હતાં; એ જાણતાં હતાં કે અર્થ ધન ઉત્સાહપૂર્વક બનાવ્યું. આપણું છે. કિન્તુ કલા તેમની પાસે છે. કલા આજે આપણે આબુ ઉપર દેલવાડાના મંદિરો વિના અર્થની કિમત કાંઈ નથી. સલાટો શિલ્પ- જઈએ છીએ તેમાં સલાટોનું પણ એક મંદિર કલાના એક એકથી ચઢિયાતા નમૂના બનાવવા વિદ્યમાન છે. દેલવાડાનાં દેરાસરની જોડ બીજે લાગ્યા, એક નમૂને જુઓ અને બીજો ભૂલે. કયાંય પણ દેખાતી નથી. જીવનમાં પ્રાપ્ત કરેલી બધી શિલ્પકલાને એમણે ધન ઉપરથી મમતા-સ્પૃહા દૂર થાય ત્યારે આ મંદિરમાં ચિરસ્થાયી બનાવી. ખરેખર, આ આવાં કાર્યો કરી શકાય છે. ઊર્ધ્વગતિમાં જનાર ઉદાત્તભાવના, ઉદારતા અને નિસ્પૃહતાનું જ વ્યક્તિ ધનને શિખરે ચડાવે છે અને અધોગતિમાં
પર્યુષણ વિશેષાંક]
[૧૫
For Private And Personal Use Only
