________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
| નયનુ વીતરામ |
આદર્શ વિભૂતિ
લેખિકા-પૂ. સાધ્વીજી મહારાજ શ્રી કારશ્રીજી જગતના કિનારે ઊભા રહેલા છમાં અનેક ત્વની પૂજા છે. વસ્તુપાળ અને તેજપાળ એ બને પ્રકારની સ્પૃહા હોય છે. ચાહે બાળ હોય કે વૃદ્ધ ભ્રાતૃસ્નેહની સાંકળથી સંકળાયેલા હતા. તેજપાળની હોય, ગરીબ હોય યા તવંગર હોય, રાગી હોય પત્ની અનુપમાદેવી નામે હતી. “અનુપમાં તે યા ત્યાગી હોય, પરંતુ સૌની અંદર સ્પૃહાએ ખરેખર અનુપમ દેવી તુલ્ય હતા. તેમના રૂપ, પિતાનું સ્થાન જમાવેલું હોય છે.
ગુણ અને પ્રકૃતિ ખરેખર, અનુપમ હતી. માનવીના સ્પૃહા એટલે ઈચ્છા, કામના, તૃષ્ણા કહેવાય
વિચારે અને કાર્યો ઉપરથી તેના ગુણની તથા છે. જેની ઈચ્છાઓ અનેક પ્રકારની હોય છે અને
૨ પ્રકૃતિની પ્રતીતિ થાય છે. અને એ ભિન્ન ભિન્ન સ્વરૂપે દેખાય છે. રાગીને
એક સમયની વાત છે. વસ્તુપાળ તેજપાળ પૌગલિક વસ્તુઓની સ્પૃહા હોય છે. સંયમના
છરી પાળતા સંઘને લઈને યાત્રા કરવા માટે કિનારે રહેલા છમાં આત્મિક ગુણને વિકસા
તે જતા હતા. એ સમયમાં પણ, આજની જેમ, વવાની સ્પૃહા હોય છે. જ્ઞાનીઓ કહે છે કે- ચાર, ડાકુ, લૂંટારે એને ભય હતે. મંત્રીશ્વર
વિચારે છે કે આપણું ધન કેઈ ઠેકાણે છુપાવી અંt mજિતં રૂત્તિતં મુલું, સાવિહીને વાત દઈએ ! આ વિચાર કરીને ધનને દાટવા માટે
તુમ ! પૃથ્વીમાં ખાડે છેદે છે, ત્યાં તે પૃથ્વીમાંથી ગુવો સાત્તિ વૃધવા રં, તો ન મુatત બીજ ધન નિધાન ભારે ચરુ પ્રાપ્ત થાય છે.
આરોપ કમ્ | ભાગ્યશાળીઓને પગલે પગલે નિધાન હોય છે. સ્પૃહા અનંત છે. એને કયારે પણ અંત ધનને દાટવા ગયા ત્યારે બીજુ ધન પ્રાપ્ત થયું. આવતા નથી. જરાવસ્થા પ્રાપ્ત થવા છતાં ઈચ્છાઓને ધનને ક્યાં રાખીશું? કેવી રીતે સાચવીશું ? જરા યાને વૃદ્ધત્વ પ્રાપ્ત થતું નથી પૃહાએ તે આમ અનેક પ્રકારના સંકલ્પ-વિકલ્પ તેઓ જવાન જ રહે છે. સ્પૃહા હોય ત્યાં સુધી નિઃસ્પૃહતા, કરે છે. કેઈ ઉપાય જડતું નથી. આમ નિમમત્વ તથા નિષ્પરિગ્રહને સ્થાન મળતું નથી. વિચારના વમળમાં કેટલે સમય ગયે તે જાણું
જગતમાં મોક્ષમાં મોટું દુઃખ પૃહા છે. તેમ શક્તા નથી દેવી અનુપમા વિચારે છે કે આજે નિસ્પૃહતા મેટામાં મોટું સુખ છે. પૃહા બને ભાઇઓ કંઈક મૂંઝવણમાં લાગે છે, કે શોષકતત્વ છે, નિસ્પૃહતા પોષકતત્વ છે. શેષક- જેથી વખતને ખ્યાલ ભુલાઈ ગયા છે મૂંઝવણમાં તત્વને ત્યાગ કરી પિષકતત્વને જીવનમાં પિષીએ તે પડેલ માનવીને સુધા, પિપાસા, રાત-દિવસ કાંઈ આત્માની શુષ્કતા નષ્ટ પામી પુછતા પ્રાપ્ત થાય છે. ખબર પડતી નથી. દેવી અનુપમા બન્ને ભાઈઓ - ગરવી ગુજરાતના મંત્રી વસ્તુપાળ અને સમીપમાં જઈ કોકિલકંઠે ગંભીર સ્વરે કહે છે તેજપાળનું નામ આજથી વર્ષો પૂર્વે ઇતિહાસના આજે આપ મટી આપત્તિમાં આવી પડયા હે પાને ચડી ગયું છે. જગતમાં માનવ યા વ્યક્તિની અને આપના મનને કોઈ મોટો પ્રશ્ન મંઝવી પૂજા નથી થતી, પરંતુ માનવતાની યાને વ્યક્તિ રહે તેવું લાગે છે ? જે આપને ઉચિત લાગે
પર્યુષણ વિશેષાંક]
[૧૭૩
For Private And Personal Use Only
