Atmanand Prakash Pustak 014 Ank 03

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 6

૫૮
શ્રી આત્માનનૢ પ્રકાશ.
છે. એવી ભાવના કશાજ કામની નથી. કૃતિની પછવાડે બળાત્કારથી વળગાડેલી ભાવના બ્ય અને અર્થહિન છે. ભાવનામાંથી ઉદ્દભવતી કૃતિજ ફળદાયી, કલ્યાણુકર અને શ્રેયસ્કર છે. લેાકેા ભાવનાની પ્રશંસા સાંભળી હરકેાઇ કામમાં તેના આવિષ્કાર માટે પ્રયત્ન કરે છે. દાન પુણ્ય કરતી વખતે તેમના રાગ દ્વેષ અનુસાર તેઓ કાંઇને કાંઈ ભાવવા લાગી જાય છે, તે વખતે કાંતે એમ તેમના મનમાં આવતુ હોય છે કે આ બિચારાને મારા આ પ્રસાદની બહુજ આવશ્યકતા છે. હું તેને આ વખતે પાળે કાઢીશ તે તેના કેવા મુરા હાલ થશે? મને આટલી બધી સંપત્તિ સાંપડેલી છે તે આ ગરીબ માણસને તેમાંથી એકાદ અંશ આપીશ તે આવતા ભવમાં તે અંશથી કરોડગણું અધિક મને મળવાનું છે, એ વાત ચાક્કસ છે. વળી તેમ કરવાથી મારી સારી ગતિ પરલેાકમાં નિર્માશે. હું સુખી થઇશ. મારી સંપત્તિ, ઇજત, આખરૂ, વ્યાપાર–રાજગાર, આવા સારા કામના ફળ તરીકે વધશે અને હાલ છુ, તે કરતાં પણ વધારે વૈભવવાળા, કિતી માન, સત્તામાન વિગેરે વિગેરે ખનીશ.”
આ અજ્ઞ મનુષ્યને એમ ભાન નથી કે આવી ભાવના તેને પરમાત્માથી કેટલે વેગળા રાખનારી છે. પેાતે દાન કરનાર અને બીજો દાન લેનાર એવુ ભાન તેના અંત:કરણમાંથી ક્ષણ પણ ખસતુ હાતુ નથી. પોતે ઉપકાર કરનાર અને બીજો ઉપકાર સ્વીકારનાર એવા ખ્યાલ તેના હૃદયમાં એવા જામી જાય છે કે તે વિશ્વની સાથે કદી પણ ભળી શકતા નથી. એવી ભાવના ભાવનાર મનુષ્ય વચ્ચે અને સૃષ્ટિ વચ્ચે એ ભાવના રૂપી એક દીવાલ થાય છે, જે તેને ખીજાએથી દૂર રાખે છે. પ્રાણી માત્રની સમાનતા, ભુત માત્રમાં ઇવરના આવિર્ભાવ હાવાનુ, તેના હૃદયમાં આવી શકતુ નથી. આવી ભાવનાથી સત્કૃતિ કરનાર ઉલટા પાતાથી જાતને વધારે પ્રબળ ધનથી જકડી લે છે. એક તે! “ ભૂત માત્રને પેાતાના આત્મવત્ સમજવા તેઇએ. તેનાથી તદ્દન ઉલટી ભાવના તે ભાવે છે એટલુજ નહીં પણ એવી ભાવનાના મળથી તે મનુષ્ય પેાતાની કૃતિનું અમુક અમુક પરિણામ હે, એવુ પણ કર્મફળ પ્રદાયી સત્તા પાસેથી યાચી લે છે. આનુ નામ ભાવના નથી, પરંતુ ફળની માંગણી છે. મને આમ હા ને તેમ હા, મારૂ આવુ થાએ ને તેવું થાઓ, મને સ્વર્ગ મળે અને અપવર્ગ મળે એવી લાલસાને મનુષ્યે પેાતાની કૃતિ જોડે વળગાડે છે, અને પછી તેને “ભાવના” નુ સુંદર ઉપનામ આપી પોતાને કૃતાર્થ માને છે. આના કરતાં તેઓ કાંઈપણ નજ ભાવે એ વધારે ચેાગ્ય છે. કેમકે કર્મના ફળનો દાવા રાખવા એ તો સંસાર ભ્રમણાની જ માંગણી છે. જે કાર્યની સાથે સંસારયાચના જોડાએલી છે, તે કાય કાઈ પ્રકારે ઇચ્છવા ચેાગ્ય નથી.