________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જૈન દૃષ્ટિએ શરીર સ્વરૂપ.
૬૭
સંઘયણ સિવાય બાકીના સઘયણવાળા જીવા મેાક્ષના અધિકારી થઇ શકતા નથી. અસાધારણ વીદ્યાસ અને પરિણામની અત્યંત વિશુદ્ધિનિ ળ શરીર વાળામાં હાઇ શકે જ નહિ. એ છ સંઘયણવાળાના શિરરના હાડકાંની રચનામાં પેહલા વજ્ર ઋષભનારાચ સઘયણવાળાના શરીરના હાડની સઘિ, મટબંધ, તે ઉપર હાડના પાટા હાય, અને તે ત્રણેને ભેદ ( વિષે ) એવા વખીલા, એ ત્રણે યુક્ત હાય છે. તેથી તેવા શરીરવાળાને વ ઋષભનારાચ સઘયણવાળા કહેવામાં આવેછે. ખીજા ઋષભનારાચ સંઘયણવાળાના હાડની રચનામાં ફક્ત વજ્ર-ખીલા હાતા નથી તેથી તેવા સ ંઘયણુવાળાના શરીરને ઋષભનારાચ સ`ઘયણવાળા કહેવામાં આવે છે. ત્રીજા નારાચ સંઘયણુવાળાના હાડની રચનામાં ખીલા અને પાટા બન્ને ન હોય પણ મર્કટ બંધ જ હોય તેથી તેવા શરીરવાળા તે નારાચ સ ંઘયણવાળા કહેવામાં આવે છે. ચેાથા અનારાચ સંઘયણવાળાના હાડની રચનામાં ફક્ત એક પાસે મર્કટ મધ હોય પણ ખીજે છેડે ન હાય, તેથી તેવા શરીરવાળાને અનારાચ સઘયણવાળા કહેવામાં આવે છે. પાંચમા કિલિકા સંઘયણવાળાના હાડની રચનામાં હાડની સધીને વચ્ચે ખીલી જ હાય પણ મર્કટ ધન હાય તેવા શરીરવાળાને કિલિકા સંઘયણવાળા કહેવામાં આવે છે અને છેલ્લા છેવડા સઘયણવાળાના હાડની રચનામાં એ પાસે હાર્ડ હાડ અડી રહ્યાં હોય, તેવા શરીરવાળાને છેવઠા સંઘચણવાળા કેહવામાં આવે છે. આ છ સંઘયણના અધિકારી ગર્ભજ મનુષ્ય અને તિર્યંચ હેાય છે. વિકલેગ્નિ જીવે ફક્ત છેવઠા સ ંઘયણના અધિકારી છે.
આ કાળમાં પ્રથમના ચાર સંઘયણવાળા જીવા આ ભરતક્ષેત્રમાં ઉત્પન્ન થતા નથી. તેના કાળની અપેક્ષાએ એ અભાવ છે. આપણા શરીર ઘણા ભાગે આ કાળમાં અેવડા સંઘયણવાળા હાય છે.
શાસ્ત્રમાં ૧ મનબળ, ૨ વચનબળ, અને ૩ કાયમળ, બતાવેલાં છે. આ ત્રણે પ્રકારના બળના આધાર શરીરના સંઘયણની મભુતી ઉપર ાય છે. જેમ જેમ સાયણુ વધારે મજબુત તેમ તેમ તે ત્રણે પ્રકારના બળ વધુ પ્રમાણમાં હાવાના સભવ છે. ઉપર જેમ જેમ સાયણની નિર્મળતા તેમ તેમ એ બળ પ્રાયે ઓછા પ્રમાણમાં હોવાના સંભવ છે. મહાન ઉત્તમ કાર્યો કરવાને, આત્મિક ઉન્નતિ કરવાને, આ ત્રણે મળની જરૂર છે. નિ`ળ પ્રાણીએ પેાતાનું કે પરંતુ કંઇપણ કાર્ય કરવા સમર્થ નીવડતા નથી. ઇતિહાસના અભ્યાસ કરવાથી આપણી ખાત્રી થાય છે, કે જગની અંદર જે જે મહાન વ્યક્તિએ થઇ ગઇ છે, જેઓએ પેાતાની, પરની કે રાષ્ટ્રની ઉન્નતિના કાર્ય આ ત્રણ કે ત્રણમાંના કાઇના કાર્યના અસાધારણ મળના પ્રતાપથી જ કરી શકયા છે. શુરવીર પ્રાણીઓજ મહાન કાર્ય કરવા સમર્થ નીવડે છે.
For Private And Personal Use Only
