________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
(૧૫) ચેતન–જીની ભિન્ન ભિન્ન પ્રકારની મતિ હોવાથી, ધર્મના આ ચારે અને વિચારમાં પણ ભેદ પડે છે. અનાદિકાળથી પ્રત્યેક જીવના ધર્મના આચાર અને વિચારે પ્રાયઃ ભિન્ન ભિન્ન પ્રવર્તે છે-મતિજ્ઞાનના યોગે આમ બની શકે છે. પ્રત્યેક મનુષ્ય પોતાના વિચારમાટે અભિમાની રહે છે. અનાદિ અનંતકાલપર્યન્ત ધર્મસંબધમાં સમ્યકત્વ અને મિથ્યાત્વ એ બે ભેદ રહેવાના.
વિચક્ષણ-જ્યારે આપના કહેવા પ્રમાણે સર્વ મનુષ્યોના ભિન્ન ભિન્ન મત છે ત્યારે મારે શું કરવું જોઈએ? (તેણે પિતાની સર્વ હકીકત કહીને ખુલાસો માગે.)
ચેતન-મનુષ્યમાત્રને સર્વજ્ઞની વાણુના આધારે તને બોધ કરીને વિવેકજ્ઞાન પ્રાપ્ત કરવું જોઈએ. સંગુરૂ દ્વારા જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરીને પિતાના અધિકાર પ્રમાણે વર્તવું જોઈએ. પિતાનો આત્મા સાક્ષી પૂરે
અને જેન તત્વજ્ઞાનથી જે અવિરૂદ્ધ હોય તેને આદર કરવો જોઈએ. પિતાના અધિકાર પ્રમાણે ધર્મપ્રવૃત્તિ કરવી જોઈએ.
- વિચક્ષણ–આપનું કથન સત્ય છે, કિન્તુ દુનિયાના લેકે નિન્દા કરે છે અને તેથી પિતાના વિચારો પ્રમાણે આચારમાં પ્રવૃત્તિ થઈ શકતી નથી. કેમકે વિઝા વગેરે પાઠથી પણ બોધ મળે છે કે, લેકવિરૂદ્ધનો ત્યાગ કરવો જોઈએ.
ચેતન–શ્રી સર્વજ્ઞની વાણુથી અવિરૂદ્ધ, એવા પિતાના વિચારે પ્રમાણે-અધિકાર ગ્યતાઓ–પ્રવૃત્તિ કરવામાં કેઈનાથી લજા વા ભય પામવાની જરૂર નથી. લોકવિરૂદ્ધના ઘણા ભેદ છે. “લેકવિરૂદ્ધચ્ચાઓ” આ વાક દુનિયામાં જે વાત મોટે ભાગે વિરૂદ્ધ ગણાતી હોય તે ન કરવી તે આશ્રી છે. વ્યાવહારિક અને ધાર્મિક એ બે ભેદ લોકવિરૂદ્ધના પડે છે. વ્યાવહારિક લેકવિરૂદ્ધના પણું ઘણે ભેદ છે. સમ્યકત્વ અને મિથ્યાત્વ એ બે ધર્મભેદે ધાર્મિક લોકવિરૂદ્ધના પણ ભેદ પડે છે. જૈનસિદ્ધાન્તોની શ્રદ્ધાવાળા એવા જે લોક તેનાથી વિરૂદ્ધકાર્યનો ત્યાગ કરવો જોઈએ. નીતિના આ ચારે અને વિચારેની માન્યતામાં પ્રાયઃ ઘણે ભાગે લેકેનો મેળ મળે છે. માટે તેવા પ્રકારની નીતિની માન્યતાથી વિરૂદ્ધ વર્તવું તે કવિરૂદ્ધ કહેવાય છે, તેનો ત્યાગ કરવો જોઈએ; એમ કહેવાથી ધાર્મિક વિચારો અને આચારે કે જે સ્વાધિકારપ્રમાણે કરવાના હોય છે તેને “કવિરૂદ્ધચ્ચાઓ” એ સૂત્રથી વિરોધ આવતો નથી. ગાડરાં જેમ અન્યનાં દેર્યા પ્રમાણે ચાલ્યા કરે છે, તેમ પિતાના ધાર્મિક વિચારેને દૂર કરીને અન્યના અયોગ્ય વિચારે પ્રમાણે દોરાવાની જરૂર નથી. પિતાના સત્ય વિચારોને દાબી રાખનાર મનુષ્ય, ખરેખર દાસ
For Private And Personal Use Only
