Agam Suttani Satikam Part 06 Bhagvati

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan

Page 458

शतकं-२६, वर्ग:-, उद्देशकः१
४५५
कत्वाचरमो भङ्गः।
कृष्णपाक्षिकस्यप्रथमस्तृतीयश्चसंभवति, तत्रचप्रथमः प्रतीतएव,तृतीयस्त्वायुष्काबन्धकाले न बघ्नात्येव उत्तरकालं तु तद्भन्स्यतीत्येवं स्यात्, द्वितीयचतुर्थी तुतस्य नाभ्युपगम्येते, कृष्णपाक्षिकत्वे सति सर्वथा तदभन्स्यमानताया अभाव इति विवक्षणात्, शुक्लपाक्षिकस्य सम्यग्दृष्टेश्चत्वारः, तत्रबद्धवान्पूर्वबध्नातिच बन्धकाले भन्स्यति चाबन्धकालस्योपरीत्येकः ।
बद्धवान् बघ्नाति न भन्सयति च चरमशरीरत्वे इति द्वितीयः २ तथा बद्धवान् न बघ्नात्यबन्धकाले उपशमावस्थायां वा भन्स्यति च पुनर्बन्धकाले प्रतिपतितो वेति तृतीयः ३ चतुर्थस्तु क्षपकस्येति ।।
मिथ्यष्टिस्तु द्वितीयभङ्गके न भन्स्यति चरमशरीरप्राप्ती, तृतीये न बघ्नात्यबन्धकाले चतुर्थेनबनात्यबन्धकालेन भन्स्यतिचरमशरीरप्राप्ताविति, सम्मामिच्छेत्यादि, सम्यग्मिथ्याष्टिरायुर्न बघ्नाति, चरमशरीरत्वे च कश्चिन्न भन्सयत्यपीतिकृत्वाऽन्त्यावेवेति ।
ज्ञानिनां चत्वारः प्राग्वद्भावयितव्याः, मनःपर्यायज्ञानिनो द्वितीयवर्जास्तत्रासौ पूर्वमायुर्बद्धवान्इदानींतुदेवायुर्बघ्नातिततो मनुष्यायुभन्स्यतीतिप्रथमः, बघ्नातिनभन्स्यतीति न संभवति, अवश्यं देवत्वे मनुष्यायुषो बन्धनादितिकृत्वा द्वितीयो नास्ति, तृतीय उपशमकस्य, सहि न बध्नाति प्रतिपतितश्च भन्सयति, क्षपकस्य चतुर्थ, एतदेव दर्शयति ।
_ 'मनपज्जवे'त्यादि, केवलनाणेचरमो'त्ति केवली ह्यायुर्न बध्नातिनचभन्स्यतीतिकृत्वा, नोसंज्ञोपयुक्तस्य भङ्गकत्रयं द्वितीयवर्जं मनःपर्यावद्भावनीयं, एतदेवाह-एएण'मित्यादि, 'अवेदए'इत्यादि, अवेदकोऽकषायीच क्षपक उपशमको वा तपोश्च वर्तमानबन्धो नास्त्यायुषः उपशमकश्च प्रतिपतितो भन्स्यतिक्षपकस्तु नैवं भन्स्यतीतिकृवा तयोस्तृतीयचतुर्थी।
'सेसेसुत्ति शेषपदेषु-उक्तव्यतिरिक्तेषु अज्ञान १ मत्यज्ञानादि ३ संज्ञोयुक्ताहारादिसंज्ञोपयुक्त ४ सवेद १ स्त्रीवेदादि ३ सकषाय १ क्रोधादिकषाय४ सयोगि १ मनोयोग्यादि २ साकारोपयुक्तानाकारोपयुक्तलक्षणेषु चत्वार एवेति।
नारकदण्डके-'चत्तारिभंग'त्ति, तत्र नारक आयुर्बद्धवान् बध्नाति बन्धकाले भन्स्यति भवान्तर इत्येकः १, प्राप्तव्यसिद्धिकस्य द्वितीयः, बन्धकालाभावंभाविबन्धकालंचापेक्ष्य तृतीयः, बद्धपरभविकायुषोऽनन्तरं प्राप्तव्यचरमभवस्य चतुर्थ, एवं सर्वत्र, विशेषमाह ।
____ 'नवर'मित्यादि, लेश्यापदे कृष्णलेश्येषुनारकेषुप्रथमतृतीयौ, तथाहि-कृष्णलेश्योनारको बद्धवान् बघ्नाति भन्स्यति चेतिप्रथमः प्रतीत एव, द्वितीयस्तुनास्ति, यतःकृष्णलेश्यो नारकस्तिर्यसूत्पद्यते मनुष्येषु चाचरमशरीरेषु, कृष्णलेश्या हि पञ्चमनरकपृथिव्यादिषु भवति न च तत उद्वृत्त-सिद्ध्यतीति, तदेवमसौ नारकस्तिर्यगाद्यायुर्बद्धा पुनर्भन्स्तयतिअचरमशरीरत्वादिति
तथा कृष्णलेश्योनारक आयुष्काबन्धकालेतन बघ्नातिबन्धकाले तुभन्स्यतीतितृतीयः, चतुर्थस्तु तस्य नास्ति आयुरबन्धकत्वस्याभावादिति । तथा कृष्णपाक्षिकनारकस्य प्रथमः प्रतीत एव, द्वितीयो नास्ति, यतः कृष्णपाक्षिको नारक आयर्बद्धा पुनर्न भन्सयतीत्येतन्नास्ति, तस्य चरमभवाभावात्, तृतीयस्यु स्यात्, चतुर्थोऽपिन उक्तयुक्तेरेवेति। “सम्मामिच्छत्ततइयचउत्थ'त्ति सम्यग्मिथ्यादृष्टेरायुषोबन्धाभावादिति।असुरकुमारदण्डके