Agam Suttani Satikam Part 06 Bhagvati

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan

Page 467

४६४
भगवतीअङ्गसूत्रं (२) २९/-/१/९९५ वृ. 'जीवाणंभंते! पाव'मित्यादि, समायतिसमकंबहवोजीवायुगपदित्यर्थः पट्ठविंसुत्ति प्रस्थापितवन्तः-प्रथमतया वेदयितुमारब्धवन्तः, तथासमकमेव 'निट्ठविंसुत्ति 'निष्ठापितवन्तः' निष्ठांनीतवन्त इत्येकः, तथा समकंप्रस्थापितवन्तः 'विसम'त्तिविषमंयथा भवतिविषमतयेत्यर्थः निष्ठापितवन्त इति द्वितीयः, एवमन्यौ द्वौ ।
'अत्थेगइया समाउया' इत्यादि चतुर्भङ्गी, तत्र 'समाउय'त्ति समायुषः उदयापेक्षया समकालायुष्कोदया इत्यर्थः ‘समोववन्नग'त्ति विवक्षितायुषः क्षये समकमेव भवान्तरे उपपन्नाः समोपपन्नकाः, ये चैवंविधास्ते समकमेव प्रस्थापितवन्तः समकमेव च निष्ठापितवन्तः, नन्वायुःकर्मैवाश्रित्येवमुपपन्नं भवतिनतुपापं कर्म, तद्धि नायुष्कोदयापेक्षेप्रस्थाप्यते निष्ठाप्यते चेति, नैवं, यतो भवापेक्षः कर्मणामुदयः क्षयश्चेष्यते।
उक्तश्च-“उदयकखयक्खओवसमे"त्यादि, अत एवाह-'तत्थ णं जे ते समाउया समोववन्नया ते णं पावं कम्मं समायं पठविंसुसमायं निठविंसुत्ति प्रथमः, तथा 'तत्थ णंजे ते समाउया विसमोववन्नग'त्ति समकालायुष्कोदया विषमतया परभवोत्पन्ना मरणकालवैषम्यात् 'तेसमायंपठ्ठविंसुत्तिआयुष्कविशेषोदयमस्पाद्यत्वात्पाकर्मवेदनविशेषस्य विसमायं निठविंसुत्ति मरणवैषम्येण पापकर्मवेदनविशेषस्य विषमतया निष्ठासम्भवादिति द्वितीयः।
तथा 'विसमाउया समोववन्नग'त्ति विषमकालायुष्कोदयाः समकालभवनान्तरोत्पत्तयः 'तेणंपावं कम्मं विसमायं पठविंसुसमायं निट्ठविंसुत्ति तृतीयः, चतुर्थ सुज्ञात एवेति, इह चैतान् भङ्गकान् प्राक्तनशतभङ्गकांश्चाश्रित्य वृद्धैरुक्तम्- . . ॥१॥ “पट्ठवणसए किहणुहु समाउउववन्नएसु चउभंगो।
किह व समज्जणणसए गमणिज्जा अत्थओ भंगा॥ पट्ठवणसए भंगा पुच्छाभंगाणुलोमओ वच्चा । यथापृच्छ भङ्गाः समकप्रस्थापनादयो न बध्यन्ते तथेह समायुष्कादयः अन्यत्रान्यथाव्याख्याता अपि व्याख्येया इत्यर्थः ।
"कम्मसमज्जणसए बाहुल्लाओ समाउज्जा ।।
शतकं-२९ उद्देशकः-१ समाप्तः
-:शतक-२९ उद्देशकः-२:मू. (९९६) अनंतऐववनगा णं भंते ! नेरइया पावं कम्मं किं समायं पट्टविंसु समायं निट्ठविंसु ? पुच्छा, गोयमा ! अत्थेगइया समायं पट्टविंसु समायं निट्ठविंसु अत्थेगइया समायं पट्टविंसु विसमायं निट्ठविंसु, से केणटेणं भंते ! एवं वुच्चइ अत्थेगइया समायं पट्टविंसु? तंचेव, गोयमा! अनंतरोववन्नगा नेर० दुविहा पं० २०-अत्थेगइया समाउया समोववनगा अत्थेगइया समाउया विसमोववन्नगा० । तत्थ णंजे ते समाउया समोवन्नगा तेणं पावं कम्मं समायं पट्टविंसु समायं निट्ठविंसु, तत्थणंजेतेसमाउया विसमोववन्नगातेणं पावं कम्मंसमायं पट्टविंसुविसमायं निद्वविंसु, से तेण तं चेव।
सलेस्साणंभंते! अनंतरो० नेर० पावं एवं चेव, एवं जाव अनागारोव०, एवं असुरकु० एवं जाव वेमा० नवरं जं जस्स अत्यि तं तस्स भाणिय, एवं नाणावरणिज्जेणवि दंडओ, एवं निरवसेसंजाव अंतराइएणं । सेवं भंते! २ त्ति जाव विहरति ।