Abhinav Hem Laghu Prakriya Part 02

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Abhinav Shrut Prakashan

Page 49

ર પ્રરણ
પત્નીત્ લેાકા રાતા રહ્યા અને તેણે દીક્ષા લઇ લીધી. – રાવાની ક્રિયાથી દીક્ષાની ક્રિયા (ભા) નું સુચન છે અને લેાકેાના અનાદર છે માટે ષષ્ઠી થાય.
♦ અનુશ્રુતિઃ-(૧)સપ્તષિì૨/૯૫ થી મુપ્તમી (૨) યમાવેશ માવ ાનમ્ ૨/૨/૧૬
વિશેષ :- 0 પ્રાર્ત ્ ની સાનિકા 0 ધન ધાતુ (૧) સિનવસ્થામ્ ૩/૪,૫૩ થી બ્િ (ર) સ્તાવ શિતેઽત્રાવેરિફ્ ૪/૪/૩૨ થી ટ્ વ ્–ધન : ૪/૩૪૮ થી વૃષ્ણિ(૪) સઃ સિiરિસ્યો ૪/૩/૬૫ થી ફ્ક્ત (૫) દાંત ૪/૭૧ થી સિપ્ લેપ (૬) અટૂ . । .તે વિદ્ધાંત્ર ૪૪ ૨૯ ધી અર્ 1 +++, 2 =+=+:+સ, 3 g+મા++5 4 પ્ર+ નૂ+++, 5 પ્ર+ત્રા+3+, +1+વ્રવૂ+++ (પ્રત્યય) = માત્રાનંત -- થયુ
6
[૪૦]
(૪૩) સપ્તમી વા મિત્તે નિર્ધારને ર/ર/૧૦૯ *સૂત્રપૃથા ઃ- સપ્તી ૨ મિ.ને નિર્ધારને
વૃત્તિ ઃ- સમુદ્રાારેહેરાય ગતિતુમ ક્લિિિમઃ पृथक्करणेऽपि षष्ठी सप्तभ्यो भावः । अविभागे (निर्धार्यमाणैकदेशस्य समुदायेन सह शब्द दैक्ये गम्यमाने) क्षत्रियो नृणां नृषु वा शूरः । कृष्णा गवां गोपुवा बहुक्षीराः । – વૃર્ત્ય :- જાતિ, ગુગુ.ક્રિયા વડે સમુદાયથી ( બુદ્ધિપૂર્વક) કાઇ એકદેશનુ જે પૃથક્કરણ તે નિર્ધારણ કહેવાય નિર્ધારણ જણાતે અને ગૌણનામને ષષ્ઠી અને સપ્તમી વિભક્તિ થાય.--જો વિભાગ જણાતા ન હેાયતા (નિર્ધા માન) એકદેશ – વિભક્તિ સમુદાય સાથે શબ્દ એ કય હાયતા)
-
જાતિ :- ક્ષત્રિયો તૃળાં મૃત્યુ ચા : ક્ષત્રયે માણસામાં શૂરવીર છે.
गुरू :- कृष्णा गवां गोषु वा बहुक्षीराः ગાયામાં કાળી ગાય બહુ દુધ વાળી છે. અહીં જાતિ માં ક્ષત્રિય અને ગુમાં કાળી એમ વિભાગ કરેલ છે. જે સમુદાય સાથે અભેદ
....
* પ્રાત્રાત્ – સાનિકા-મધ્યમવૃત્તિ અવસૂરિ પૃ. ૧૪૩ તથા. ગૃહવૃત્તિ—ન્યાસ સહિત ભા૨, પૃ. ૧૬૯,
રીતે જોડાયેલા છે.
અનુવ્રુતિ:- પછી વાડના ૨/૨/૧૦૮ થી પછી
33
ત્ત વિશેષ :- 0 અન્ય ઉદાહરણ – ક્રિયા :– પાવન્તા યાતાં ચાતુ વા શીવ્રતમા ચાલનારામાં દેડનારા વધુ જલ્દી ચાલેછે. વ્યક્તિ :- યુધિષ્ઠિર: શ્રેષ્ઠતમ: યુરપમાં જ્જુ વા કુર્મામાં યુધિષ્ડિર વધુ શ્રેષ્ઠ છે. 0 વિમાન કેમ હ્યુ ! माथुराः पाटलीपुत्रकेभ्यः आद्यतराः મથુરાના લેા પાટલીપુત્રના લેાકેથી વધુ સપન્ન છે. (અહી ભૌગોલિક વિભાગ કે ભેદ નથી)
0 આ સૂત્ર અયેવિરવાવાનમ્ ૨/૨/૨૯ થી થતાં પંચમીના વિધાનનું બાધક સૂત્ર છે.
[૪૧] (૪૪) શેષે ૨૪૨૮૧
પ્રવૃત્તિ 1:- कर्मादिभ्यो ऽन्यस्तदविवचारूनः स्वस्वामिभावादिः सम्बन्ध शेषरूतत्र प'ठी स्यात् । राज्ञः पुरुषः । उपगोरपत्यम् । माषाणामश्नीयात् ।
5 વૃર્ત્ય :- કર્માદિકથી અન્ય (ક્રિયા કારક પૂર્વક કર્માદિની અવિત્રક્ષા રૂપ જે સ્વ સ્વામિભાવાદિ સંબંધ વિશેષ તે શેષ’ કહેવાયછે. શેષ અર્થ માં વતા ગૌણ નામને ષષ્ઠી વિભક્તિ થાયછે. જ્ઞ: પુરુષ: રાખતા મામ (સ્પષ્ટા :- પાતે-પેાતાનું નાકર-શેઠ, ભાપદિકરા વગેરે પ્રકારના જે વિવિધ સંબધા તેનું નામ શેષ) સપÌાઃ પયમ્ – ઉપશુના પુત્ર 0 माषाणाम् अश्नीयात् અડદને ખા * અનુવ્રુત્તિ :– અને સ: પછી ૨/૨/૮•
5 વિશેષ :- 0 ગૌણુ નામને કેમ કહ્યું ? રાસઃ પુરુષઃ અહીં બન્ને શબ્દેમાં સ ંબંધને ભાવ છેછતાં પુરુષ: શબ્દ પ્રધાન હાવાથી ત્યાં પ્રથમા થાય—ખી નહીં. 8 રાસ: પુરુષમ્ય રેંજ : રાજાના પુરુષનું ફ્રબલ અહીં પુષ્પ શબ્દને વખી કેમ થઇ ? રાજાની અપેક્ષાએ પુરૂષ શબ્દ પ્રધાન છે પણ કંબલની અપેક્ષાએ ગૌણ છે માટે પુખી થઈ.
|
[૪]