________________
૬૮
શબ્દના
એવું જે કહેવાય
માર (અહીં નિપાતનથી સ પૂર્વ પ્રયાગના અભાવ થયો છે. ઘનિષ્ઠ વતે ! દિ દે છેડે કામાં મેલાય તેનુ તે પીર (અહીં નપુંસકલિંગ થયુ તે નિપાતન કહેવાય) •‘અર્નંગન-પિવતા ક્રિયા’ अनीत पिबत इति यस्यां क्रियायां सा = નિર્દંતર ખાઓ - પીએ એવુ જે ક્રયામાં બેલ ચ ત ક્રિયા (અહી બે ક્રિયાપદ સાથે સમાસ । તે નિપાતનથી) 0) पहिरेाहिरा = જે ક્રિયામાં દિ જે દિ રે
क्सक्
=
0 गत प्रत्यागतम्
રે તું આવ, ૨ તુ ળદિરે ચારિતિ ઉખતે ચાનું વિચામ તિ=અમ બેલાય તે યુ ટા વવના = कुरु कटम् इत्यमीक्ष्ण यः સાદડી અનાવ’એમ વારે વારે જે કહે તે વકતા. અહી મિા નાં જે સમાસ કર્યાં તે નિપાતનથી સમજવુ गत च तत् प्रत्यागतम् च इ ते = ગયેલા તેનુ જ પ છું આગમન તે – સમાસ ની અપ્રાપ્તમાં જ વ્યવસ્થિત પૂર્વ પદ ઉત્તરપદ સમાસ કર્યા તેનિપાતનથી સમજવુ 0. રાજચિંગઃ શાજ પ્રિય વાર્ષિય તિશાક છે પ્રિય જેને તેવે તે કાન્ત - મધ્યમપદ લાપી સભાસ છે તે નિપાતનથી જાણવા )ત્ર નઃ તૃતીયે મ. તિ = : ત્રિજોભાગ અહી ગ્રે થયુ તે નિપાતની. સમાસના ૫ (જેમ પ્રાપ્ત થયુ તેમ) જી, રૂક્ષ્ય, ી વગેરે સબ્જેક જે સમાસખા જેવું કાર્ય દેખાય તેને અનુરૂપ ક્લપના કરવી) માંત્રણ પાજ તિ માંવાજ: વિકલ્પ માંસા: अहीं पाकशुद्ध धञ् પ્રથયા છે જે માંસયા...પાંચ ના ૩/૨/૧૪૧ ચી માંસ ના અન્ય લ ના વિકલ્પે લેાપ પામેછે * અનુવૃત :- તિલયન્યતરવુ ૫: ૩/૧/૪૨થી
तत्पुरुष
વિશેષ :- 0 અહીં તત્પુરુષ સમાસ શું તેને ક્રમ ધારય તત્પુરુષ અ` સમજવે સૂત્ર-‘‘વિરોધળ .*** ૩/૧/૯૬ થી
10 બહુવચન કૃતિ ગણતે માટે છે. એટલે કે આદિ શબ્દથી અન્યોન્ય અનિયમિત ક્રમ`ધારય સમાસાને પણ
અભિવન લઘુપ્રક્રિયા
સમાવેશ થાય છે.
ઇમ્પ્યુર સ વગેરે સમામામાં નામને નામ સાથે ક્રિયાપદને નામ સાથે, ક્રિયાપદ ક્રિયાપદ સાથે, અવ્યય અને નામ સાથે, સ ંખ્યાવાચી એ રીતે સમસા નિપા
તન થયા છે,
૧.
Jain Education International
નથુત્ર મગણ :મયુરધ્ય મા = લુચ્ચું મેર છાત્ર૫ મ = લુચ્ચા વિદ્યાથી
મ્યાન મુરુ = માથે મુંડા વાળા એવા કચ્છેજ यवन मुण्ड = માથે મુંડા વાળા એવા યવન मयुख्य सका લુચ્ચી ટેલ લુચ્ચી સ્ત્રી एहीड = હે ઇડે! તું અહીં આવ એવુ જેમાં મેલાય તે ચિવ = જવા સાથે આવ' એવુ જે ક્રિયા કે કાળ માં મેલાય તે ક્રિયા કે રાળ.
एहिवाणिजा જે ક્રિયામાં હે વાણિયા આવ' એમ એલાય તે ક્રિયા.
બેરિયાળિના = જે ક્રિયામાં ‘હું વાણિયા આવ' એમ બેલાય તે ક્રિયા, अपेहिवाणिजा = મેલાય તે ક્રિયા.
‘વાણિયા ખસીજા’એવું જે ક્રિયામાં
एहि स्वागता ‘આવ સ્વાગત છે’એવું જ્યાં જે પ્રવૃત્તિમાં કે જે કાળમાં ખેલાય.
નચેના તમામ નામેાના અર્થાંમાં જે ક્રિયા. પ્રવૃત્તિ કે ટાળમાં ખેલાય તે” એવા અથ સમજ વે.
अपेहि स्वागता एहि द्वितीया अपेहि द्वितीया एहिप्रेधसा તું अपेहि प्रसा
एहे विधसा अपेहि विधा एहि प्रकसा, अपेहि प्रकसा प्रोह कट - પ્રોટ્ટ્ધ્વ"ના
प्रोह का
उद्धमचूडा
૩
* 1
.
0
.
-
For Private & Personal Use Only
-
ખસીજા સ્વાગત છે.
તુ બીજે કે ખીજી આવ
તુ બીજે કે બીજી ખસીજા આવ ખા
.
તું ખસીજા ખ્વ
-
-
રસ કાઢ
સાદડીના કામના વિચાર કર રાદવથી હેરાન થા કાડાના કામના વિચાર કર ચૂડને અવાજ કર
તુ ખા
मयुर व्यक ભા. ૧, સૂત્ર ૩/૧/૧૧૬
* 2 લધુવૃતિ ભાષાન્તર ભા. ૧, પૃ. ૪૦૫
મૃતિ ન્યાય સમુદ્દાર સાથે
www.jainelibrary.org
