Book Title: Vishva Sanchalanno Muladhar
Author(s): Ratnabodhivijay, Sanyambodhivijay
Publisher: Jainam Parivar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/023300/1
JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizvasaMcAlanano vAdhAra tamAma vizvavicitratAonuM kAraNa-karma, jaina daSTie ti preraka pa.pU. AcAryadeva zrImad vijayabhuvanabhAnusUrIzvarajI ma.sA.
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ I . mA A. ITnabhAnuM sUri mahArAjA paMcAvAra bhuvanabhAnu sUrya nama daiA bhuvanabhAnu sUye nama: bodha bhuvanabhAnu cUraye nama: 11:spRha bhuvanabhAnuM mUrya nama: raya Purpld ipfa guNa bhuvanabhAnu sUreya namaH prema bhuvanabhAnuM samatA bhuvanabhAnuM sUrya namaH | ye nama: 1&topadeza bhuvanabhAnuM sUrya +11 yuvA bhuvanabhAnuM sUrya nama: Itse pala F1-pld icela - bhuvanabhAnuM sUrya nama: Inspan bhaMData bhuvanabhAnuM sUrya nama: che vinaya bhuvanabhA* sUraye nauit dhyAna bhuvanabhAnu sUrya nama: = divya bhuvanabhAnu cUraye nama: no anubhava bhuvanabhAnuM sUrya: sakriyA bhuvanabhAnuM sUrya nama: dvidha bhavobhAnuM sUrya nama: zAsana bhuvanabhAnu sUraye nama: sUtra citra bhuvanabhAnu sUraye nama: ziolfra bhuvanabhAnu sUraye nama: -ziSya bhuvanabhAnu cUraye nama: aSTApada bhUrAbhAnu paye nama: pacakA bhuvanabhAnuM sUraye nama: fhata 2i111 bhuvanabhAnu cUraye nama: R1 rale Tui-plo mars. citi* Tille f*lnol* parama bhuvanabhAnuM cUraye nama: pArtha bhuvanabhAnuM sUrya nama: alt bhutanabhAnu sUrya nama: sAdhanA bhuvanabhAnuM sUrya nama: naya bhuvanabhAnuM sUrya nama: yazo bhuvanabhAnu sUraye nama: sahula bhuvanabhAnuM sUrya nama: Hdha bhuvanabhAnuM sUrya nama: kRpA bhuvanabhAnu sUraye nama: anekAMta bhuvanabhAnu sUrya nama: samArga bhuvanabhanuM sUrya nama: vAsaya bhuvanabhAnuM sUrya nama: vairAgya bhuvanabhAnuM mUraye nama: 2Na thavA 5 ya nama: sahama bhuvanabhAnu sUrya nama: caraza bhuvanabhAnuM sUrya nama: sava bhuvanabhAnuM sUraye nama: dva bhuvanabhAnu cUraye nama: mana bhuvanabhAnuM sUrya nama: viyA bhuvanabhAnuM sUraye nama: It- pala Pir-pl@ ik3 1- Rala Pulpid RKIOS :rt* eelle fkilove pit Hi teala Y-Iv-plo 1239 He pala PII@rpid inp Err teala Puppid raf Flere pala PIDpplD koke CHP leala Pippo Fictie HP ala Pr@rpl@ BPIE SITna bhuvanabhAnu sUraye nama: canA bhuvanabhAnu sUraye nA: saddha bhuvanabhAnu sUraye nama: yAga bhuvanabhAnu sUrya nama: tapo bhuvanabhAnu sUraye nama: pasaMga bhavanabhAnu sUrya nama: citie teala FI@rpd Hier Citr pala Purpd pilar ter- Pale FIDRpl rire Citr pala Pir-plo vya varDa bhuvanabhAnuM ye nama: rAya bhuvanabhAnu sUrya nama: IP pala Pir-plD -13 Ir pala PIDPopl. 216 Here a Pioppla puitte titl* ee fktro-po re ya bhuvanabhAnu sUraye nama: harSa bhuvanabhAnu yuraye nama: kalyANa bhuvanabhAnuM sUrya nama: saubhAgya bhuvanabhAnu sUrya nama: Atma saudarya bhuvanabhAnu sUraye nama: pakA bhuvanabhAnu sUraye nama: taNa bhuvanabhAnuM sUrya nama: zah bhuvanabhAnu sUraye nama: vadhaaiAna bhuvanabhAnu raye nama: preraNA bhuvanabhAnu sUraye nama: saujanya bhuvanabhAnu cUraye nama: DIzala bhuvanabhAnu cUraye nama: pravacana bhuvanabhAnu sUraye nama: patra bhuvanabhAnuM rahyuM : mAyavya bhutanamAnuM sUrya nama: pramoda bhuvanabhAnuM raya nama: pUrNatA bhuvanabhAnuM ye nama: manatA bhuvanabhAnu raye *Ama: ddhi bhuvanabhAnu sUraye nama: zuddha bhuvanabhAnuM mUro naj: ftha bhuvanabhAnu raye nama: zAzva bhuvanabhAnuM mUraye nama: yoga bhuvanabhAnuM mUraye nama: draSTi bhuvanabhAnu sUrya nama: zilpa bhuvanabhAnu sUraye nama: sAhitya bhuvanabhAnu sUrya nama: adhyayana bhuvanabhAnu cUraye nama: sudhA bhuvanabhAnu raye nama: pramANa bhuvanabhAnu sUraye nama: matra bhuvanabhAnu sUrya nama: samaidha bhuvanabhAnu sUro nama: mana bhuvanabhAnu cUraye nama: dhyeya bhuvanabhAnu sUraye naui: saMtoSa bhuvanabhAnu sUraye nama: idi UtanabhA ro naui: kADhela bhuvanabhAnu sUrya nama: pa.pU. sakalasaMghahitaciMtaka yuvAnanoddhAraka AcAryadeva zrImad vijayabhuvanabhAnusUrIzvarajI ma.sA.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvanuM zuddha-azuddha svarUpa: maulika anaMtaguNa, 8 karma vAdaLa ane prakaTelA vikAro UMcakula nIcakula kumhAra ke ghaDe jaisA 1se 4 ajJAna-mUrkhatA ghAtI karma A~rava para paTTI jaisA 9 aMdhatva-mUkatva indriya-ravoDa nidrA-thINaddhi rAjA kA dvArapAla jaisA jJAnAvaraNa darzanAvaraNa ghI madirA anaMta jJAna gotrakarma anata citrakAra jaisA aguru laghutA darzana rAjA ke bhaNDArI jaisA "la 558 arUpitA jIva Adi anaMtavIrya ka gati, zarIra, indriyAdi, yaza, apayaza, saubhAgya, daurbhAgyAdi - varNAdi akSaya kRpaNatA-alAbha daridratA-bhogopabhoga meM parAdhInatA durbalatA AyuSya sthiti avyAbAdha surava samyagadarzana vItarAgatA cAritra madirA jaisA mohanIya vedanIya zahada lipaTI asidhArA jaisA beDI jaisA krodha mAna mAyA lobha mithyAtva avirati kaSAya rAga-dveSa hAsya-rati-bhaya jugupsA-kAma-arati-zoka zAtA-azAtA 5se 8 surakha-duHkha aghAtI karma 4 5000
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ vi zrI bhuvanabhAnu-padArtha-paricaya-zreNi-6 || jayau savaSNusAsaNuM-zrI vardhamAnasvAmine namaH / / / / zrI prema-bhuvanabhAnu-pA-jayaghoSa-hemacaMdragurUbhyo namaH / / vizvasaMcAlanano mUlAdhAra (tamAma vizvavicitratAonuM kAraNa-karma, jaina dRSTie) -: preraka -- pa.pU. sakalasaMghahitaciMtaka tapa-tyAga-titikSA mUrti AcAryadeveza zrImad vijayabhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjA -: lekhaka : pa.pU. prAcIna zrutoddhAraka AcAryadeva zrImad vijayahemacaMdrasUrIzvarajI ma.sA.nA ziSyaratna pa.pU. saraLasvabhAvI munivara zrI ratnabodhivijayajI ma.sA. -: saMyojaka : 5.pU. vairAgyadezanAdakSa AcAryadeva zrImad vijayahemacaMdrasUrIzvarajI ma.sA.nA ziSyaratna pa.pU. paMnyAsajI zrI saMyamabodhivijayajI ma.sA. -: HSIRIS : jainarivAra Un
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIra saM. 2540* vi. saM. 2070 * i.sa. 2014 2 4 vizvasaMcAlanano mUlAdhAra Vishwasanchalanno Mooladhar > u Author's pa.pU. munivarazrI ratnabodhivijayajI ma.sA. Name P.P. Munivarshree Ratnabodhivijayji M.S. sarva hakka prakAzakane svAdhIna..(c) prathama AvRtti * 3000 nakala mUlya rUA. 100.00 -: saMzodhaka :pa.pU. AcAryadeva zrImad vijayaajitazekharasUrijI ma.sA. - pa.pU. paMnyAsajI zrI mahAbodhivijayajI ma.sA. -: prApti sthAna :jainam parivAra, amadAvAda. mo. 8980121712 a divyadarzana, 39, kalikuMDa sosAyaTI, dhoLakA, ji. amadAvAda. 2 mayaMkabhAi pI. zAha, mo. 98210 94665 2. devAMga araviMdabhAi zAha, mo. 9322277317 amitabhAi ke. zAha, vaDodarA mo. 9898586224 3 hasita dipakabhAi baMgaDIvAlA, surata mo. 94271 58400
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ svasaMpattinA savyaya dvArA jemaNe zAsanane samRddha ane potAnA paralokane saddhara banAvyA dharmapremI zrImatI surekhAbena ramezacaMdra zAha parivAra zI bhulAvAbhAvi-gadhI paricaya zivAjI zreNI @IvALuM thAtI) '0 zrI zIkhIzvara pArzvanAtha zvetAMbara mUrti pUjaka 'lAgAjI jaina saMgha ghATakopara (I.) 0 zrI roza pUrti pU9 jA rI-pharatI zrI bhuvanabhAnu-padArtha-paricaya zreNi tattvajJAnazreNi ke prastuta prakAzana meM zrI navajIvana jaina saMgha lemiMgTana roDa, muMbaI apane jJAnanidhise suMdara lAbha liyA hai / mUlya cukAye binA jaina gRhastha isa kI mAlakiyata na kare /
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6600. zyayAH gacchAdhipatizrIno khAtra tA: 5 55-1100 APGARIMAGDAD 60.die142.54 2nn-higanti 24.47-48n rang difiro st, Evedioindiadri PIHAR Busain namaina Par411945% 2nd 2nnence 4112 52 Whurrintnam sita 20411 sa016itretinik ng on Moni14:28/kan NAMEETIRang PM nganatan Angf Availan ne 2-547, 91-Hit ta sa 6253 nition aeriend MP4Aalha 22, 720 1212.42 Minat ninaver c414nstitun chitvo sasantaff Pon sAnA varatri 201 2 Canna Eatin Bimets402020 Malariantr8249ramen AIMIMenue Diwal, ne 2014-4 Y ahamstar to 2040rn HIn Annumenchinthan Hair To Martin GomtinAlAma Minuman Prav40 yA 24nantra) 144020040241515 5 52arati Antant 22.5HTamiliarty on D 22 23 2002 hue remornindiynterty 20yr40 Min Rein maa 62&aini 1424tapahi youn and GREAD OUR6 2.4 612 20 / 20 520 no sAna 10 min
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 247 31 h(348 543 ewesres4 2014) ae4() hna 2 pty 326 5: h(2fs (ges! aikwr" hthii 3 tukh 440 43 - ) 44911 k.kh.213) 30 % 26 27316 249~w 555%, wiechiiyw 99`ng 3 hruukh 1 31 sku chekhen 999 99 g404374 v3ew: 2994s 4933 134 1, 2, 3 h 59466+ (?? 45% Ce41:5975424etheniiy 451kh 25 + 2}44 445 4 8 thr nn(24 254'(2121(531 n~ - 90 59 h nsr (aik: 2012) r 939 n d44689) e ng!! 214993 s~! <
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ zi prabhu grajJAna he ugra sAkAra saMpanna mahAsaMdam ugrapairAma kathA upara sarva rAmaharSa moha ajJAna mujhe prema prazAsananA mukhya AhAdhaka samArge nusarA ugrapradA sahA le Ale naina sAdhunI sAdhunA nA divazeSa dAdAMnI anuvAda bhagata yene dai& pratyumAna kI ArAdhanA vibhAgAnuApyAra tane zahaka hren| udra glraho sArA AdamI pradala ghatnohocale vi Ura ho taI vyavahAramA padgasyAsato kA, praluka zAsana, anaMtA sanaMta prabhu samajhA detA ko pArayuddha sA zAsananA hoya pahAyatA se vikAra rUpa haye upAdhye pahA dhanopa jodha anivArya ho yo dinA heye parasAnu jJAna usane upAIda 59sAiDa Dragaka pala mukha mAjhe prabhuzAsananA sarvatomukhAjJAnanI sAMgita 21219224 prazAsanamA mahAna sAnu lagavaMto yA anaDa siSadona dilesanayukta saMjJita rUpa dojA rUpa pustaka purina ako taiyAra ina savAsho ta uThaNAra udAvatArale dhanyabAdadhe prayuzAsananI khaMDa vizeSa sevAye te anumAIlA pUi AmA sahayoga apanAune dhandavAI anumodanA 56dhuchaasthAtA hoSaNA jhadao khara puna nigha vidyAvadAnAya sudhAhamada ing in that york on HRABISIPI sena aioa meghoSa anu 2.54 PS1.4.27. Zasi-2041412.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ nANaM payAsagaM prakAzakIya anaMtajJAnaguNasaMpanna tIrthaMkara bhagavaMto mohanA aMdhakAramAM athaDAtA jIvone sukhanI oLakha ane sAcA sukhano mArga maLe te mATe jJAnanA prakAzanuM chUTe hAthe dAna karavA kevalajJAnI banyA pachI roja be dezanA=cha kalAka jinavANI prakAze che. zAsananI sthApanA bAda turta ja gaNadhara bhagavaMtoe vyakta karelI tattva-jijJAsAnA pratyuttaramAM prabhue samagra saMsAra svarUpane oLakhavAnI cAvI rUpa tripadI prakAzI, 'uppaze i vA, vigame i vA, ve i vA', ane e tripadInA nAnA dvAramAM chupAyelo mahAtattvakhajAno gaNadhara bhagavaMtoe potAnI viziSTa prajJAthI dvAdazAGagIrUpe pragaTa karyo... jinazAsananA sArasarvasvasamo e dvAdazAMgIno pravAha kALabaLe vilupta thato rokavA pUrvAcAryoe lekhana-vivecanasarjana ane prakaraNa-bhASya Adi uddharaNarUpe satata purUSArtha karI TakAvyo...paraMtu kALanuM viSama AkramaNa nitanavA rUpo dhAraNa kare che. saMskRta-prAkRta girAno pravAha ruMdhAyo ane puNyapurUSoe lokabolImAM prabhuvANInI dhArA vahAvI... 5.pU. sakalasaMghahitaciMtaka yuvAjanodvAraka AcAryadeveza zrImad vijayabhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjAe koi puNyavaMtI dhanyapaLe jinazAsananA tattvajJAnane viSayavAra vibhAjita karI saraLa bhASAmAM prakAzita karavAno vicAra vaheto mUkyo...varSo bAda pa.pU. paramAtmabhaktinimagna AcAryadeva zrImad vijayahemacaMdrasUrIzvarajI ma.sA.nA ziSya pa.pU. paMnyAsajI zrI saMyamabodhivijayajI ma.sA.e gurUbhaktithI e vicArane sAkAra karavA kamara kasI, jabaradasta jahemata uThAvI. aneka mahAtmAone vinaMtI karatA te mahAtmAoe paNa zrutabhakti, gurUbhakti ane saMghabhaktinA A avasarane vadhAvI lIdho, jenI ame khUba khUba anumodanA karIe chIe. pa.pU. zAstra-zAsanamarmajJa AcAryadeva zrImad vijayaajitazekharasUrIzvarajI ma.sA. tathA pa.pU. bahuzruta pravacanapaTu paMnyAsajI zrI mahAbodhivijayajI ma.sA. e Avela tamAma lakhANane potAnI zAstra-parikarmita matithI saMzodhita karI ApyuM che te badala pUjyazrIonA atyaMta RNI chIe. nizcita karelA 40 thI adhika viSayomAMthI prathama caraNa rUpe 11 pustakono seTa prakAzita karI rahyA chIe, temAM vizvasaMcAlanano mUlAdhAra (tamAma vizvavicitratAonuM kAraNa-karma, jaina dRSTie) pustaka pa.pU. munirAja zrI ratnabodhivijayajI mahArAja sAhebazrIe AgavI zailImAM ane tamAma tattvono samAveza karIne lakhI Apela che. pUjyazrInI zrutabhaktinI aMtarathI anumodanA...amArI vinaMtine svIkArI dizAsUcaka prastAvanA lakhI ApanAra zAsanaprabhAvaka AcAryadeva zrI vijayarazmiratnasUrijI ma.sA.ne bhAvabharI vaMdanA...prinTIMganuM kArya dila daine karI ApanAra zubhAya ArTsavALA dinezabhAi muDakarNIne paNa hajAro salAma. prAnte, zAsananI, saMghanI, zrutanI sarvatomukhI sevA sAtatyapUrvaka, samarpaNapUrvaka ane saphaLatApUrvaka karI zakIe evI paramakRpALu paramAtmAne prArthanA.. jainam parivAra
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavodadhitAraka pa.pU. guhevazrIno AzirvAda patra namo namaH 9Amrrye| 41m 207) ma sva. (soAHILE mAyA hara yama4 H101). nyAne (4212 sa yu saMvata 186isars) numasi MR) sva- sA bhAra 812yer. A ri- 41 hayAta 24JD COMDI Q21) agendij H C mana zAna 20.04. NA HAani cate - yIan) on) (42010 samudAyanAant 2 janya). Na011242, my sudhA 2014) Jeonan5la ma (A 25. cyA sahacAlaya- nya gulAna 2mm, Y HBay 2 ADHE S1104 mana mA CEN NSAL, jana 2 // 24ne saMgha sevAmA sAmu na samarthita thu, HiroyspAtha . One Re sa 160 MH sapanA sAtha and Raci. samAdhi sAthe 55) yA thI, 1224li kAhI , te Sith KdhanA / a-CQt4 mAre Httii yo samAna CMO 211 ma sadhana) 255 bho ayamAnI an sAdhu 442000 samudhAya sa . (2) CYRTAMONY (4210 RICE 21+200.8-21 HICH+20j MHAN 230628), (DORA5-Alenn C+ seyag R 42110 ma mana un. (al aire+ SINHLD kA nAkAra ENHEACHAR nAyA
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) bhAvAnA vAyumaMDalamA gumarAha babalI nadI peUna anuzAsana kiddhAMtomA vyavasthita ra eoe (Da) maine tero pAga anuzAsanale samaya zo tathA bhajedhI duravA lAla pena suddha nepAla temalA pAMse hoSTa hama bhupananI vyaramaAga suta rajapramatta puge saMyama lapanu yAsala ispAnI sAthai pralu zAsana ne saMghanA khalyuhaya mAre lekho 25 gumyA sevA zA semanA ziSyAhi parivAra pAga gurulA arthale sAMgaNa chapArI rahyA che, jaso sAdhukho mudrA gayalA guruhevako garacha nAko oma sevA poyazo munitInI sacyA tassU khAgata vata rahyo che.vAyalAkho aparAno, zijIro, vagare pravRttirato par3A svagurudhyetanAharakA mubhaja suMdara sAla rahI hai alu zAsananA bhanyo jegone agara fam lomanI yAmalAla pUDalI mAre zAhapura khAle mAnasa mehirAnI sthApanA pAga yahI cha, (lekhA) satyAhidayA hI pAga punyajana yognA 3pa jArI garerI (ja) 84) awla viSayo para nAnI nAla ikrsanusa saraja bhASAmA taiyAra thAya ruke lelo lAlana prApta vyaccha piNyADe zAna sarapaMcAMzI prAta yA rAta kyA guruyanI harachA pUrNa pAnI prerila mAro ziSya sAma saMyamabodhita n2a eka iin hote jaba prazasya cho AnaMdanA Saya paM. sArA gAya hI seyaya tapanA egA sArA sa pralApanA pAMga suMdara mero haI 201 DAyo teso hara sarajatAko prApta ki kheTanu 4 svArAdhanA sAthai zAsana ra bahu pAga racanA lyudhyanA gurudhyanI harakhA prayatlAsa jane 4 zubhecchA zubhAzISa dhanaterasa se 2057 surakSanagara pAga pUrNa rajanya Ale sahajatAle pare hemacaMdra
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ jayau savvaNNuzAsaNam parama tAraka vitarAga paramAtmAnuM, A zAsana sadA jaya pAmo. sarvajJa sarvadarzI sarvopakArI prabhunuM, zAsana sadA jaya pAmo. sarva kalyANakara siddhAMtonA prarUpaka, tIrthaMkaro sadA jaya pAmo. virATa vizvamAM aneka darzano astitvamAM hatA, che ane raheze. chatAM ATaluM to DaMke kI coTa kahI zakAya, "jaina darzana sA koi nahIM. bIjA darzano taLeTIe che to jaina darzana zikhare' AvuM kahevAno Azaya eka mAtra A ja che ke A sarvajJa prarUpita che mATeto trikAlAbAdhita che. jaina darzananA siddhAMtomAM syAdvAda ane karmavAda to simpalI anakaperebala che. vizvamanISAne A vAtano svIkAra karyA vagara chUTako ja nathI. A banne vAdone samaje to jagatamAM kyAMya vivAda jevuM rahe ja nahi, badhe saMvAda pragaTe. prastutamAM "vizvazAMtino mUlAdhAra (jaina dRSTie karmavAda)'' pustaka prakAzanano avasara che, pUjyapAda karmasAhityaniSNAta siddhAMtamahodadhi bhagavAna A.bha. zrI premasUrIzvarajI ma.sA. nA ziSyaratna nyAyavizArada vardhamAna-taponidhi svanAmadhanya dAdAgurUdeva zrImad vijayabhuvanabhAnusUrIzvarajI ma.sA.nA mAnasa svapnane sAkAra karatI 'bhuvanabhAnu padArtha paricaya zreNI' ne taiyAra karavA pUjya gacchAdhipati A.bha. zrI jayaghoSasUrIzvarajI ma.sA.nA AdezathI vidvAna paMnyAsa zrI saMyamabodhi vi.ma. e kammara kasI, samudAyanA vidvAna mahAtmAone AhvAna ApyuM, sahu hoMzathI joDAyA ane bhagIratha kAryano zubhAraMbha thayo. lekhaka mahAtmAono saMparka karavo, lekho maMgAvavA, saMzodhana karAvavuM, mupho tapAsavA...Adi Adi aneka kAryono saravALo eTale graMtha prakAzana ! A badhA sAthe pravacanAdinI javAbadArI vahana karavI...keTaluM kaparuM kAma che te samajI zakAya. paMnyAsajI ma.sA. ne lAkha lAkha dhanyavAda ! graMthaviSaya : karmanI vAta ghaNA graMthomAM Ave che. koi karmane kriyA- Action mAne che. jainadarzana sukha-duHkhanI prAptinuM kAraNa karma kahe che. dharmathI sukha ane pApathI duHkha mAne che, paNa prazna e thaze ke dharma to Aje karyo ane sukha pachI ke AvatA bhave maLe ? vacce kai prosesa cAle che ? dharmathI puNya karma baMdhAya che ane adharmathI pApakarma baMdhAya che ane AtmA sAthe prakRti, rasa, pradeza, sthitibaMdhathI joDAyela e karma vipAkodaya Ape che. A sIdhI ane sAdI Process besI jAya to bhayo bhayo ! A jagatumAM je kAMi viSamatAo dekhAya che. enA samAdhAna mATe traNa vicAradhArAo pracalita che. 1) akasmAtu-vagara kAraNe viSamatA ubhI thAya che. 2) bhagavAnanI marajIthI thAya che. 3) karmanA kAraNe utpanna thAya che. jaina darzana pahelI be vicAradhArAne mAnya nathI karatuM, kAraNa ke jo
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ ApoApa thAya to pANImAMthI Aga kema utpanna thatI nathI ? ane bhagavAnanI marajI mAnIye to bhagavAna to karUNAsAgara che. e A jagatane du:khI zuM kAma banAve ? trIjI vicAradhArA jaina dharmanI che. kArya che to kAraNa avazya hovuM joie. Cause and effect thIyarI ! mATe ja, tamAma viSamatAonuM kAraNa karma mAnavuM joie. anaMta tIrthakaroe karmane kAraNa mAnI e karmanA nivAraNano upAya batAvyo che, ane sarvathA karmamukta siddhigatinuM sthAna darzAvyuM che. pAzcAtya vidvAnoe paNa karmasiddhAMtano svIkAra karavo joie tema mAnyuM che. TIciMga biyaDa yogA" mAM pola braTana kahe che. "Although Karma is really a scientific law, it was appropriated by the asiatic religions as well as by the pegan faiths of primitive Europe. It lived in christian faith for five hundred years after Jesus. Then a group of men, the council of constantinopsle banished it from the christian teaching. The west has great need for the acceptance of karma and rebirth because they make men and nations ethically self responsible. We can ignore karma but it never ignores us. Just as traffic police officer. game tevA DuMgara jevA moTA duHkho AvI paDe to paNa samAdhi akabaMdha rAkhI zakAya...e konA jore ? kaho karmavAdathI ! karmasiddhAMtane samajelI mayaNAsuMdarInuM caritra sarvavidita ja che. ApaNA ja gharanI vAtothI ApaNe ajANa na rahI jaie te AzayathI karmavAda vize A pustaka vidvAna lekhaka munizrI ratnabodhivijayajIe lakhela che. khUba khUba varSo pUrve dAdA premasUrIzvarajIe zvetAMbara-digaMbara graMthonuM UMDuM parizIlana karAvI potAnA ziSyo pAse karmanA 20 graMtho lakhAvyA. emAM mArA gurUdevazrI guNaratnasUrIzvarajI mahArAjAe avagaseDhI (barlina yuni. nA pro. kalAUja brena dvArA prazasita) mUlAyaDIbaMdho, upazamanAkaraNa, dezopazamanA ane udayasvAmitva graMthonuM lekhana saMskRtaprAkRtamAM karela. prastuta pustaka "jena karmavAda'mAM karmanI siddhi, karmanuM svarUpa, bhedaprabheda, baMdha-udaya-udIraNA-ATha karaNa, abAdhAkALa, karmajJAnanI phaLazruti Adi lIdhela che. jaina dharmano jJAnavAraso AvA graMthomAM sacavAto hoya che-"bhuvanabhAnu-padArtha-paricaya-zreNi'mAM jaina dharmano agAdha jJAnadariyo saraLabhASAmAM vadhune vadhu ThalavAya tevI AzA sAthe viramuM chuM. jinAjJA virUddha kAMi paNa lakhAyuM hoya to micchAmi dukkaDam... gurUprema-bhuvanabhAnu-jayaghoSa-jitendra guNaratnasUricaraNaraja vijayarazmiratnasUri...
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ | zrI sImaMdharasvAmine namaH | 7 zrI prema-bhuvanabhAnu-paM.pavavijaya-jayaghoSa-hemacandrasUri gurUbhyo namaH | jaina darzanano karmavAda (karmanI siddhi eka bhAi dAdarA utaratA pagathIyuM cukyA. te paDyA, temane mAthAmAM vAgyuM. temane breinahemareja thayuM ane tyAM ne tyAM marI gayA. cAra varasano eka chokaro cothA mALanI gelerImAMthI nIce paDyo. chatAM te bacI gayo. tene thoDuM phrekacara thayuM ane TAMkA AvyA, paNa bIjI koi ijA na thai. A vicitratAnuM kAraNa zuM ? eka bhAi skuTara calAvatA hatA. bIjA bhAi sAiDakAramAM beThA hatA. gADI sAthe Thokara lAgI. banne bhAio skuTaramAMthI potapotAnI sAiDamAM paDyA. skuTara calAvanAranI upara pAchaLathI dhasamasatuM AvatuM Tenkara pharI vaLyuM ane tyAM ja e marI gayA. sAiDakAramAM beThela bhAi paDyA paNa pAchaLathI koi vAhana AvatuM na hatuM. tethI te bacI gayA. temane eka ujharaDo paNa na paDyo. A vicitratAnuM kAraNa zuM ? eka ja bajAramAM bAju bAjumAM eka sarakho mAla vecatI be dukAnomAM ekane dhIkatI joradAra kamANI thAya che ane bIjAne nukasAna thAya che. A vicitratAnuM kAraNa zuM ? jagatamAM janmathI ja eka jIva zeTha bane che ane bIjo jIva nokara bane che. A vicitratAnuM kAraNa zuM? eka mANasa ghaNuM kAma kare che, paNa apayaza pAme che. bIjo mANasa kazuM kAma karato nathI chatAM tene yaza maLe che. A vicitratAnuM kAraNa zuM ? eka mANasa game te khAvA chatAM taMdurasta rahe che. bIjo mANasa sAcavI sAcavIne khAya che, chatAM mAMdo ne mAMdo ja rahe che. A vicitratAnuM kAraNa zuM ? puNyanA baLa para dareka vakhate saphaLatA meLavanAro mANasa acAnaka ja gaNatarI mujaba vepAra karavA chatA badhuM ja gumAvI de che. vizvasaMcAlanano mUlAdhAra haC )
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ A vicitratAnuM kAraNa zuM ? eka jIva sukhI che. bIjo jIva duHkhI che. A vicitratAnuM kAraNa zuM ? eka jIva AMkhe joi zake che. bIjo jIva aMdha che. A vicitratAnuM kAraNa zuM ? koi jIva mANasa bane che, koi jIva jAnavara bane che, koi jIva deva thAya che ane koi jIva narakamAM jAya che. A vicitratAnuM kAraNa zuM ? koi jIvanA zarIramAM aneka rogo thAya che. koi jIvanuM zarIranIrogI rahe che. A vicitratAnuM kAraNa zuM ? koi jIva pAse aDhaLaka saMpatti che. koi jIvane khAvAnAM ya phAMphAM che. A vicitratAnuM kAraNa zuM ? eka mANasa buddhizALI che. bIjo mANasa mUrkha che. A vicitratAnuM kAraNa zuM ? eka ja davA ane DokaTara hovA chatAM eka mANasa bace che ane bIjo marI jAya che. A vicitratAnuM kAraNa zuM ? yuddhamAM ekanI jIta thAya che ane bIjAnI hAra thAya che. A vicitratAnuM kAraNa zuM ? bajA2mAM tejI Ave che tyAre koi abajapati bane che, koi karoDapati bane che ane koi lakhapati bane che. A vicitratAnuM kAraNa zuM ? sukhI mANasa duHkhI thai jAya che. duHkhI mANasa acAnaka sukhI thai jAya che. A vicitratAnuM kAraNa zuM ? A badhI vicitratAonuM mukhya kAraNa eka ja che-jIvonA te te prakAranA karmo. badhA AtmAo svarUpe eka sarakhA hovA chatA karmane lIdhe A badhI vicitratAo thAya che. sphaTika eka sarakhA hovA chatAM temanI pAchaLa jevA raMganA kAgaLa mUkAya tevA raMganA te dekhAya che. kapaDA eka sarakhA hovA chatAM temanI upara jevo raMga karAya tevA raMganA te dekhAya che. tema badhA AtmAo ekasarakhA hovA chatAM jevA karmono udaya thAya tevA phaLo maLe che. Ama saMsAranI vicitratAo uparathI karmonI siddhi thAya che. 2 jaina dRSTie karmavijJAna...
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmane mAnavAnA bIjA paNa aneka kAraNo che. te A pramANe 1. vRddhazarIranI pUrve yuvAzarIra hoya che. yuvAzarIranI pUrve bALazarIra hoya che. bALazarIranI pUrve kyuM zarIra hoya che ? jIva pUrvabhavanuM zarIra to mUkIne Avyo che. A zarIra zenAthI utpanna thayuM ? zarIrano racanAra AtmA to badhAno sarakho che, chatAM zarIra judA judA hovAnuM kAraNa vividha prakAranA karmo ja che. mANasa mUDInA AdhAre peDhI, kArakhAnuM, dukAna nAMkhe che. eka mANasa mArakeTamAM holaselanI dukAna nAMkhe che, bIjo mANasa mIla nAMkhe che, trIjo mANasa rITelanI dukAna nAMkhe che, cotho mANasa rekaDI pherave che. tema jIva paNa pUrvanA karmanI mUDInA hisAbe zarIra banAve che. jevA karma hoya tevuM zarIra bane che. badhA ja jIvo kema rUpALu zarIra banAvatAM nathI, kema majabUta zarIra banAvatAM nathI ? kAraNa e che ke icchA mujaba zarIra banatuM nathI. karmo mujaba zarIra bane che. hoMzIyAra vepArI paNa mUDI vinA zuM kare ? A zarIra paNa bIjA zarIranI madadathI banyuM che. te zarIra eTale kArmaNazarIra eTale AtmA upara lAgelA karmono samudAya. jIva pUrvabhavamAMthI e zarIrane sAthe laine Ave che ane A bhavamAMthI e zarIrane sAthe laine parabhavamAM jAya che. 2. pUrvabhavanuM zarIra choDyA pachI karma na hoya to jIva mokSamAM jAya, paNa pUrvabhavanuM zarIra choDyA pachI ApaNane niyata sthaLe-amuka dezamAM, amuka gAmamAM, amuka kuLamAM, amuka gharamAM koNa lai AvyuM ? ApaNane niyata sthaLe janma koNe Apyo ? javAba che-karme. 3. khetInuM phaLa anAja che, tema mana-vacana-kAyAnI kriyAonuM phaLa hoya ja. te tAtkAlika dekhAtuM nathI ane te phaLa eTale karma, karma na hoya to dAna vagere ane mahAtmAonA cAritra vagere niSphaLa jAya. AMbA utAvaLathI pAkatA nathI. anAja vAvyA pachI tarata ugatuM nathI. divela pIdhA pachI tarata julAba thatA nathI. kALa Ave badhuM thAya che. tema puNya-pApanI kriyA tAtkAlika phaLa ApatI nathI, paNa tethI te niSphaLa nathI. kALe dareka vastu phaLa Ape che. tema karma paNa kALa paripakava thAya tyAre phaLa Ape che. 4. moTA pApa karanArane zuM phaLa maLe che? hajAro khUno, yuddha vagere karanArAne paNa korTa phAMsIthI vadhAre zuM sajA karavAnI ? to kudaratano niyama nakAmo jAya. nA, te pAponA phaLa paNa bhogavavA paDe che ane te karmanA AdhAre bhogavAya che. karmo kramazaH goThavAi jAya che ane bhavAMtaramAM kramazaH phaLa Ape che. A ane AvA bIjA aneka kAraNo uparathI paNa karmanI siddhi thAya che. vizvasaMcAlanano mUlAdhAra 3 b)
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ karma aMge zaMkAo ane samAdhAno zaMkA H karma pratyakSa dekhAtA nathI. to na dekhAtI vastu zI rIte mAnavI ? samAdhAna H AnA 52 be prazna che prazna (1) je na dekhAya te vastu zuM jagatamAM hotI ja nathI ? prazna(2) te vastu tamane dekhAtI nathI mATe na mAnavI ? ke koine ya dekhAtI nathI mATe na mAnavI ? javAba (1) aneka kAraNo che ke jene lIdhe hayAta evI vastu paNa ApaNane dekhAtI nathI, chatAM te vastu mAnavI to paDe ja che. ApaNI AMkha ApaNane dekhAtI nathI, chatAM zuM e nathI ema kahevAya ? darpaNamAM to te dekhAya ja che, vaLI mAthAmAM bharAyelo vAyu dekhAto nathI paNa dukhAvAthI khabara paDe. AjanA yugamAM tAramAM vidyukti, lohacuMbakamAM cuMbakazakti, paramANu vagere na dekhAtI vastuo paNa temanA kArya parathI manAya che tema karma paNa na dekhAvA chatAM tenA kArya parathI mAnavA jarUrI che. kevA kA2Ne vastu hovA chatAM paNa jaNAtI nathI ? AMkha, popacA, kAjaLa vagere atinajIka hovAne lIdhe dekhAtA nathI, relve paranA dUranA tAranA thAMbhalA atidUra hovAne lIdhe dekhAtA nathI. (1) (2) (3) jALiyAnA kiraNamAM dekhAtI 'raja' kiraNa vinA ane paramANu vagere atisUkSma hovAthI dekhAtA nathI. karma paNa evA che. (4) derAsaramAMthI nIkaLyA pachI prabhune mastake mugaTa hato ke nahIM e khabara nathI tenuM kAraNa anupayoga che. (5) potAnA kAna, mAthu, pITha vagere dekhAvA azakya hovAne lIdhe dekhAtA nathI. (6) cazmAvALAne cazmA vinA dekhAtuM nathI tenuM kAraNa indriyanI maMdatA che. (7) motInuM pANI, hIrAnuM teja, te-te vyavasAya sivAyanA lokone jaNAtuM nathI tenuM kAraNa buddhinI maMdatA che. (8) sUrya vAdaLathI DhaMkAyelo hovAthI dekhAto nathI. jaina dRSTie karmavijJAna...
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ (9) sUryanA tejamAM tArA vagerenuM teja jhAMkhu paDI javAthI dekhAtuM nathI. (10) rAinA DhagalAmAM pheMkelA enA ja be-cAra dANA samAnamAM bhaLI javAne lIdhe jaNAtA nathI. tathA ghauMnA moTA DhagalAmAM muThThIbhara rAi dekhAtI nathI, kAraNa rAithI bhinna evA ghaunI bahulatA. (11) varSo pUrve joyelI vastu vismaraNane lIdhe jaNAtI nathI. (12) aMdhane AMkha hovA chatAM AMkhanuM teja na hovAthI dekhAtuM nathI. (13) gerasamaja ke bhramanA kAraNe sonAne pittaLa mAnanArane sonuM dekhAtuM nathI. (14) jIva vagere tattvo hovA chatAM mithyAtvane lIdhe te jaNAtAM nathI. (15) ghaNI paricita vastu paNa vRddhAvasthA, bimArI vagerenA kAraNe jaNAtI nathI. (16) chAzamAM mAkhaNa hovA chatAM valovyA vinA te dekhAtuM nathI. (17) dudhamAM raheluM pANI dudhamAM bhaLI javAthI dekhAtuM nathI. (18) zikSaNa na maLyuM hovAthI vastu oLakhAtI nathI. (19) AkAza, pizAca, vAyu vagereno dekhAvAno svabhAva na hovAthI te dekhAtA nathI. (20) devanI mAyAthI kolasArUpe thayeluM suvarNa suvarNa rUpe dekhAtuM nathI. Ama vastu na dekhAvA mAtrathI te nathI evuM mAnI karma nathI ema na kahevAya. javAba (2) karma potAne dekhAtA nathI mATe nathI ema na kahevAya, kemake potAne na dekhAtuM paNa bIjAnI dRSTimAM hoya evuM ghaNuM ya che. karma koine ya dekhAtA nathI ema paNa na kahevAya, kemake pahelA to ApaNane badhA jIvo ja kyAM dekhAya che jethI koi ja karma jonAra nathI enI khabara paDe. dekhAtA jIvomAM kevuM ane keTaluM jJAna che e paNa ApaNe kyAM joi zakIe chIe ? bhaviSyamAM karmane jonAra koi nahIM thAya ema paNa zI rIte kahevAya ? bALake amerikA joyuM nathI, eTalA mAtrathI amerikA nathI ema na kahevAya, kemake amerikA bIjAe joyuM che. tema ApaNane karma dekhAtA nathI, eTalA mAtrathI kama nathI ema na kahevAya, kemake sarvajJane karma dekhAya che. zaMkAH arUpI evA AtmAne rUpI evA karma zI rIte lAge ? (janAmAM varNa-gaMdha-rasa-sparza hoya te rUpI. jenAmAM varNa-gaMdha-rasa-sparza na hoya te arUpI.) vizvasaMcAlanano mUlAdhAra hA 5D )
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAdhAna : buddhi (jJAna) arUpI che. dArU, dahIM, sopArI vagerethI buddhi ghaTe che ane brAhmI, badAma vagerethI buddhi vadhe che. A badhI vastuo to rUpI che. jema rUpI evI A vastuonI arUpI evI buddhi u52 asa2 thAya che tema rUpI evA karmo arUpI evA AtmAne lAgI zake che. zaMkA : karma sanimittaka che ke animittaka che ? jo karma animittaka hoya to mokSe gayelAne paNa karma lAgavA joie, athavA karma sadAya lAgyA ja kare, tethI kadI koino mokSa na thAya. jo karma sanimittaka hoya to te nimitta kyuM che ? (1) hiMsAthI karma baMdhAya che. javAba H pratyakSamAM keTalAya loko zastro vaDe krUra rIte pazuonI hAranI hAra kApI-kapAvI nAkhavA thatAM sukhI kema dekhAya che ? emane to hiMsAthI bhayaMkara pApakarma baMdhAvA joie, ane tethI teo mahAdu:khI thavA joie. UlTuM je loko prabhubhakti kare che ane kIDInI paNa hiMsA karatA nathI te dAridrayanA upadravathI pIDAtA dekhAya che. tethI hiMsAthI karma baMdhAya che e vAta baMdhabesatI nathI. (2) rAgadveSathI karma baMdhAya che. javAba : jo rAgadveSathI karma baMdhAya che, to rAgadveSa zenAthI janme che ? rAgadveSa karmathI janme che ema kaho to A karma kahI zakAya nahI. pUrvakarmathI rAgadveSa janme che ema kaho to mokSa uDI jaze, kemake rAgadveSathI karma ane pUrva karmathI rAgadveSa e rIte paraMparA cAlyA ja karaze. (3) karmathI karma baMdhAya che. javAba : jo karmathI karma baMdhAya to e paraMparA jema anAdi che tema bhaviSyamAM ya cAlyA ja karavAnI, tethI mokSa na ghaTI zake. samAdhAna H karma sanimittaka che. 1) karma hiMsAthI baMdhAya che. vartamAnamAM je loko hiMsaka, nirdaya, durAcArI hovA chatAM sukhI che, emane pApAnubaMdhI puNyakarmano udaya gaNAya. karma hamaNA ja baMdhAya ane hamaNA ja udayamAM Ave evuM moTA bhAge banatuM nathI. je jIvoe pUrvabhavamAM dunyavI AzaMsAthI dAna, zIla, tapa, prabhubhakti vagere 6 jaina dRSTie karmavijJAna...
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ karIne puNya upArjya che, temane A bhavamAM lakSmI vagerenA sukha maLe che kharA, paraMtu bIjI bAju hiMsAdi pApakAryomAM e lIna bane che. vartamAnamAM je loko dharma karavA chatAM duHkhI che, emane puNyAnubaMdhI pApakarmano udaya gaNAya. jeNe pUrve pApa AcaryA che paNa pAchaLathI pastAvA ane dharma karyA che, ene ahIM pApanA phaLarUpa duHkho bhogavavA paDe che kharA, paraMtu sAthe dharma paNa ArAdhavAnuM maLe che. e dharmanuM phaLa pachInA bhavamAM maLaze. vyavahAramAM paNa dekhAya che ke lagnagALA vageremAM bhAre padArtha hada uparAMta khAdhA pIdhA hoya to pachI za2I2 bagaDe ane lAMghaNo kheMcavI paDe. have e vakhate koi kahe ke, 'A bhAi to lagabhaga khAtA nathI, chatAM mAMdA kema paDyA ?' pachI 'lAMghaNa karavAthI mAMdA paDAya che.' Avo niyama bAMdhe to te khoTo gaNAya. tema eka jaNane zarIramAM zakti pahoMcatI hoya tyAM sudhI kadAca kupathya khAya, vadhAre paDatuM khAya ane tagaDo thato dekhAya e parathI koi niyama tArave ke, 'bahu vadhAre khAvAthI ane bhAre padArtho khAvAthI tagaDA thavAya che' to e niyama paNa khoTo che. ahIM je roga ke Arogya che, te pUrvanA AcaraNanuM phaLa che ane vartamAnamAM je AcaraNa che, tenuM bhaviSyamAM phaLa maLaze. e rIte dharma-adharma ane puNya-pApamAM samajavAnuM che. mATe hiMsAthI karma baMdhAya che ema kahevAmAM koi vAMdho nathI. (2) rAgadveSathI karma baMdhAya che. emAM pUrvanA karmathI ahIM rAgadveSa thAya kharA, paraMtu jo e rAgadveSane saphaLa na banAvAya to navA karmabaMdhathI bacI javAya che. tethI karmanI paraMparA cAlatI nathI. (3) karmathI karma baMdhAya che. AtmA 52 jyAM sudhI pUrvakarmano jaththo hoya tyAM sudhI ja navA karma baMdhAya che. dharmakriyA dvArA jUnA karma saMpUrNa khapI gayA pachI navA karma baMdhAtA nathI. baLatA kapaDAmAM AgaLa AgaLanA taMtuo pachI pachInA taMtuone bALe che ane chello taMtu svayaM baLI nAza pAme che, tema pUrva pUrvanA karma pachI pachInA karmane utpanna kare che ane chellA karmo zailezImAM svayaM nAza pAme che. maraghI ane iMDAnI paraMparA anAdi hovA chatAM jo maraghI iMDu ApatA pahelA ja marI jAya to e paraMparAno aMta Ave che. bIja ane vRkSanI paraMparA anAdi hovA chatA jo bIjane bALI naMkhAya to e paraMparAno aMta vizvasaMcAlanano mUlAdhAra
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ave che. mA ane dIkarInI paraMparA anAdi hovA chatAM jo koi dikarI kuMvArikApaNAmAM ja marI jAya ke dIkSA lai le to e paraMparAno aMta Ave che. tema karmathI karma baMdhAvAnI paraMparA anAdi hovA chatAM viziSTa dharmakriyA (kSapakazreNi) thI badhA karmo saMpUrNa rIte khapI jatA e paraMparAno aMta Ave che ane AtmAno mokSa thAya che. zaMkAH svabhAvathI ja jagatamAM badhu bane che, mATe karma mAnavAnuM zuM kAma che ? samAdhAnaH jo svabhAvathI ja jagatamAM badhu banatuM hoya to zazazRMga (sasalAnuM sIMgaDuM) ane AkAzakusuma (AkAzamAM uganAruM phUla) paNa svabhAvathI ja banavA joie. paNa te banatA nathI. tethI mAtra svabhAvathI ja jagatamAM badhuM banatuM nathI. jagatamAM badhu banavAmAM anya ko'ka kAraNa ati mahattvano bhAga bhajave che, te che karma.. zaMkA svarga, naraka, sukha, duHkha vagerenuM kAraNa Izvarane ja mAnIe to karmane mAnavAnI zI jarUra ? samAdhAnaH jo svarga, naraka, sukha, duHkha vagerenuM kAraNa Izvarane mAnIe to IzvaranuM kAraNa zuM? Izvarane koNe banAvyo ? Izvare jagata zemAMthI banAvyuM? vagere prazno ubhA thAya jeno koi sAco javAba maLavo muzkela che. vaLI duHkha ane narakanA sarjakarUpe Izvarane krUra, pakSapAtI vagere mAnavAnI Apatti Ave che. Izvara to dayALu hoya. te duHkha ane narakanuM sarjana zA mATe kare ? jo jIvoe pUrve karelA sArA ke kharAba karmonA phaLarUpe Izvara temane svarga ke narakamAM mokale che, ema mAnIe to IzvaranI svataMtratA kyAM rahI ? e paNa jIvonA karmamujaba kArya karanArA thayA. jo karma mujaba ja badhu thatuM hoya to Izvarane mAnavAnI jarUra zuM ? hA 8 >> jenI daSTie karmavijJAna....
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ che karma eTale zuM ? karmabaMdha eTale zuM dareka saMsArI jIva pote je avagAhanAmAM rahe che, tyAM rahelA kArpaNa vargaNAnA pudgalone mithyAtva vagere hetuo vaDe grahaNa karI AtmAnI sAthe dudha-pANInI jema athavA loDhA-agninI jema ekameka kare che. A kriyA karmabaMdha kahevAya che. AtmAnI sAthe ekameka thayelA kArmaNa vargaNAnA pugalo karma kahevAya che. korA kapaDA upara dhULa ekadama coMTatI nathI. bhInA kapaDA upara dhULa ekadama coMTI jAya che. kapaDAnA sthAne jIva che. bhInAzanA sthAne mithyAtva vagere hetuo che. dhULanA sthAne kAzmaNa vargaNAnA pudgalo che. mithyAtva vagere hetuo vaDe bhInA banelA jIva upara kArmaNa vargaNAnA pugalo ekadama coMTI jAya che. ahIM pharaka eTalo che ke kapaDuM pahelAM cokhuM hatuM pachI malina thayuM, jyAre jIva anAdikALathI melo che ane navA karmabaMdhathI vadhu melo thAya che. jIva A jagatamAM anAdikALathI che ane jIva-karmano saMyoga paNa anAdikALathI che. jema vRkSa ane bIjanI paraMparAnI koi zarUAta nathI, jema maraghI ane iMDAnI paraMparAnI koi zarUAta nathI, tema jIva ane karmanA saMyoganI koI zarUAta nathI. jo jIva ane karmanA saMyoganI zarUAta mAnIe to ema mAnavuM paDe ke e saMyoga pUrve jIva zuddha hato ane pachIthI ene karma lAgyA. AvuM mAnIe to mokSamAM gayelA zuddha AtmAone paNa karma lAgavA joie. paNa e thatuM nathI. tethI jIva-karmanA saMyoganI zarUAta manAya nahIM. te saMyoga anAdikALano che. je karmo je jIve bAMdhyA hoya te karmonA phaLa te jIve ja bhogavavA paDe che. bIjo koi jIva te karmonA phaLane bhogavI zakato nathI. zaMkA H kAzmaNa vargaNAnA pudgalo eTale zuM ? samAdhAna : vargaNA eTale jAti. (jAti=eka ja sarakhA padArthano | vyaktino samuha) AkAzamAM ATha jAtinA pugalo che. temAM AThamI jAtinA pugalo te kArmaNa vargaNAnA pudgalo che. ATha prakAranA pudgalo A prakAre che(1) audArika vargaNAnA pudgalo (5) bhASA vargaNAnA pudgalo vithasaMcAlanano mUlAdhAra ( 9 D
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) vekriya vargaNAnA pudgalo (6) zvAsocchavAsa vargaNAnA pudgalo (3) AhaoNraka vargaNAnA pudgalo (7) mano vargaNAnA pudgalo (4) tejasa vargaNAnA pudgalo (8) kArmaNa vargaNAnA pudgalo A ATha prakAranA pugalonuM vizeSa svarUpa A pramANe che lokamAM jeTalA 1-1 paramANu che, te tamAma paramANuonI eka vargaNA che. be-be pradezovALA tamAma skaMdhonI eka vargaNA che. traNa-traNa pradezovALA sarva skaMdhonI eka vargaNA che. ema saMkhyAtA pradezovALA skaMdhonI saMkhyAtI vargaNAo che. asaMkhyAtA pradezovALA skaMdhonI asaMkhyAtI vargaNAo che. anaMtA pradezovALA skaMdhonI anaMtI vargaNAo che. A badhI vargaNAo alpa pradezavALI ane dhUla hovAthI jIvane mATe agrahaNayogya che. anaMtAnaMta pradezovALA anaMta skaMdhonI anaMtAnaMta vargaNAomAMthI keTalIka vargaNAo agrahaNayogya che ane keTalIka vargaNAo grahaNayogya che. (1) odArikanI grahaNayogya vargaNA- abhavya karatA anaMtaguNa ane siddhanA anaMtamAM bhAga jeTalA pradezavALA skaMdhonI vargaNA te odArikanI jaghanya grahaNayogya vargaNA che. odArikanI jaghanya grahaNayogya vargaNAnA dareka skaMdhamAM rahelA paramANumAM teno anaMtamo bhAga umeratA je Ave teTalA paramANuvALA skaMdhonI dArikanI utkRSTa grahaNayogya vargaNA che. jaghanya ane utkRSTanI vacce ekottara vRddhivALA (kramazaH +1, +1 umeratA AvatI) paramANuvALA skaMdhonI dArikanI madhyama grahaNayogya vargaNAo che. audArika vargaNAnA pulothI manuSya ane tiryaMcane yogya audArika zarIra bane che. audArikanI utkRSTa grahaNayogya vargaNAnA skaMdhamAM rahela paramANumAM 1 paramANu umeratA je Ave teTalA paramANuvALA skaMdhonI jaghanya audArikavaikriya agrahaNa yogya vargaNA che. jaghanya agrahaNayogya vargaNAnA dareka skaMdhamAM rahelA paramANune abhavya karatA anaMtaguNa ane siddhanA anaMtamAM bhAgathI guNatA je Ave teTalA paramANuvALA skaMdhonI utkRSTa agrahaNayogya vargaNA che. jaghanya ane utkRSTanI vacce ekottara vRddhivALA paramANuvALA skaMdhonI madhyama agrahaNayogya vargaNAo che. ha ( 10 ) jenI daSTie karmavijJAna....
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) vaikriyanI grahaNayogya vartaNA :- utkRSTa agrahaNayogya vargaNAnA dareka skaMdhamAM rahelA paramANuomAM 1 paramANu umeratA je Ave, teTalA pradezovALA skaMdhonI vaikriyanI jaghanya grahaNayogya vargaNA che. vaikriyanI jaghanya grahaNayogya vargaNAnA dareka skaMdhamAM rahela paramANumAM teno anaMtamo bhAga umeratA je Ave teTalA paramANuvALA skaMdhonI vaikriyanI utkRSTa grahaNayogya vargaNA che. jaghanya ane utkRSTanI vacce ekottara vRddhivALA paramANuvALA skaMdhonI vaikriyanI madhyama grahaNayogya vargaNAo che. vaikriyavargaNAnA pudgalothI vaikriyazarIra bane che. vaikriyanI utkRSTa grahaNayogya vargaNAnA skaMdhamAM rahelA paramANumAM 1 paramANu umeratA je Ave teTalA paramANuvALA skaMdhonI jaghanya agrahaNayogya vargaNA che. jaghanya agrahaNayogya vargaNAnA dareka skaMdhamAM rahela paramANune abhavya karatAM anaMtaguNa ane siddhanA anaMtamAM bhAgathI guNavAthI je Ave teTalA paramANuvALA skaMdhonI utkRSTa agrahaNayogya vargaNA che. jaghanya ane utkRSTanI vacce ekottara vRddhivALA paramANuvALA skaMdhonI madhyama agrahaNayogya vargaNAo che. (3) AhArakanI grahaNayogya vargaNA H- utkRSTa agrahaNayogya vargaNAnA dareka skaMdhamAM rahela paramANumAM 1 52mANu ume2tA je Ave teTalA paramANuvALA skaMdhonI AhArakanI jaghanya grahaNayogya vargaNA che. AhArakanI jaghanya grahaNayogya vargaNAnA dareka skaMdhamAM rahela paramANumAM teno anaMtamo bhAga umeratA je Ave teTalA 52mANuvALA skaMdhonI AhArakanI utkRSTa grahaNayogya vargaNA che. jaghanya ane utkRSTanI vacce ekottara vRddhivALA paramANuvALA skaMdhonI AhArakanI madhyama grahaNayogya vargaNAo che. AhAraka vargaNAnA pudgalothI AhAraka zarIra bane che. AhArakanI utkRSTa grahaNayogya vargaNAnA skaMdhamAM rahelA paramANumAM 1 paramANu umeratA je Ave teTalA paramANuvALA skaMdhonI jaghanya agrahaNayogya vargaNA che. jaghanya agrahaNayogya vargaNAnA dareka skaMdhamAM rahelA paramANune abhavya karatA anaMtaguNa ane siddhanA anaMtamAM bhAgathI guNatA je Ave teTalA paramANuvALA skaMdhonI utkRSTa agrahaNayogya vargaNA che. jaghanya ane vizvasaMcAlanano mUlAdhAra 11
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ utkRSTanI vacce ekottara vRddhivALA paramANuvALA skaMdhonI madhyama agrahaNayogya vargaNAo che. () taijasanI grahaNayogya vargaNA - utkRSTa agrahaNayogya vargaNAnA dareka skaMdhamAM rahelA paramANumAM 1 paramANu umeratA je Ave teTalA paramANuvALA skaMdhonI tejasanI jaghanya grahaNayogya vargaNA che. tejasanI jaghanya grahaNayogya vargaNAnA dareka skaMdhamAM rahelA paramANumAM teno anaMtamo bhAga umeratA je Ave teTalA paramANuvALA skaMdhonI tejasanI utkRSTa grahaNayogya vargaNA che. jaghanya ane utkRSTanI vacce ekottara vRddhivALA paramANuvALA skaMdhonI tejasanI madhyama grahaNayogya vargaNAo che. tejasa vargaNAnA pulothI tejasazarIra, tejolezyA, zIta lezyA bane che. tejasanI utkRSTa grahaNayogya vargaNAnA skaMdhamAM rahelA paramANumAM 1 paramANu umeratA je Ave teTalA paramANuvALA skaMdhonI jaghanya agrahaNayogya vargaNA che. jaghanya agrahaNayogya vargaNAnA dareka skaMdhamAM rahelA paramANune abhavya karatA anaMtaguNa ane siddhanA anaMtamAM bhAgathI guNatA je Ave teTalA paramANuvALA skaMdhonI utkRSTa agrahaNayogya vargaNA che. jaghanya ane utkRSTanI vacce ekottara vRddhivALA paramANuvALA skaMdhonI madhyama agrahaNayogya vargaNAo che. (5) bhASAnI grahaNayogya vargaNA - utkRSTa agrahaNayogya vargaNAnA dareka skaMdhamAM rahelA paramANumAM 1 paramANu umeratA je Ave teTalA paramANuvALA skaMdhonI bhASAnI jaghanya grahaNayogya vargaNA che. bhASAnI jaghanya grahaNayogya vargaNAnA dareka skaMdhamAM rahelA paramANumAM teno anaMtamo bhAga umeratA je Ave teTalA paramANuvALA skaMdhonI bhASAnI utkRSTa grahaNayogya vargaNA che. jaghanya ane utkRSTanI vacce ekottara vRddhivALA paramANuvALA skaMdhonI bhASAnI madhyama grahaNayogya vargaNAo che. bhASA vargaNAnA pudgalono upayoga bolavAmAM thAya che. bhASAnI utkRSTa grahaNayogya vargaNAnA skaMdhamAM rahelA paramANumAM 1 paramANu umeratA je Ave teTalA paramANuvALA skaMdhonI jaghanya agrahaNayogya vargaNA che. jaghanya agrahaNayogya vargaNAnA dareka skaMdhamAM rahelA paramANune e 12 ) jaina dRSTie karmavijJAna....
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ abhavya karatA anaMtaguNa ane siddhano anaMtamAM bhAgathI guNatA Ave teTalA paramANuvALA skaMdhonI utkRSTa agrahaNayogya vargaNA che. jaghanya ane utkRSTanI vacce ekottara vRddhivALA skaMdhonI madhyama agrahaNayogya vargaNAo che. () zvAsocchavAsanI grahaNayogya vargaNA - utkRSTa agrahaNayogya vargaNAnA dareka skaMdhamAM rahelA paramANumAM 1 paramANu umeratA je Ave teTalA paramANuvALA skaMdhonI zvAsocchavAsanI jaghanya grahaNayogya vargaNA che. zvAsocchavAsanI jaghanya grahaNayogya vargaNAnA dareka skaMdhamAM rahela paramANamAM teno anaMtamo bhAga umeratA je Ave teTalA paramANuvALA skaMdhonI zvAsocchavAsanI utkRSTa grahaNayogya vargaNA che. jaghanya ane utkRSTanI vacce ekottara vRddhivALA paramANuvALA skaMdhonI zvAsocchavAsanI madhyama grahaNayogya vargaNAo che. zvAsocchavAsavargaNAnA pugalono upayoga zvAsocchavAsa levAmAM thAya che. zvAsocchavAsanI utkRSTa grahaNayogya vargaNAnA skaMdhamAM rahelA paramANumAM 1 paramANu umeratA je Ave teTalA paramANuvALA skaMdhonI jaghanya agrahaNayogya vargaNA che. jaghanya agrahaNayogya vargaNAnA dareka skaMdhamAM rahela paramANune abhavya karatA anaMtaguNa ane siddhanA anaMtamAM bhAgathI guNatA je Ave teTalA paramANuvALA skaMdhonI utkRSTa agrahaNayogya vargaNA che. jaghanya ane utkRSTanI vacce ekottara vRddhivALA skaMdhonI madhyama agrahaNayogya vargaNAo che. (7) mananI grahaNayogya vargaNA - utkRSTa agrahaNayogya vargaNAnA dareka skaMdhamAM rahela paramANumAM 1 paramANu umeratA je Ave teTalA paramANuvALA skaMdhonI mananI jaghanya grahaNayogya vargaNA che. mananI jaghanya grahaNayogya vargaNAnA dareka skaMdhamAM rahela paramANumAM teno anaMtamo bhAga umeratA je Ave teTalA paramANuvALA skaMdhonI mananI utkRSTa grahaNayogya vargaNA che. jaghanya ane utkRSTanI vacce ekottara vRddhivALA paramANuvALA skaMdhonI mananI madhyama grahaNayogya vargaNAo che. manovargaNAnA pugalono upayoga vicAravAmAM thAya che. mananI utkRSTa grahaNayogya vargaNAnA skaMdhamAM rahela paramANumAM 1 paramANu umeratA je Ave teTalA paramANuvALA skaMdhonI jaghanya agrahaNayogya vargaNA vizvasaMcAlanano mUlAdhAra 9 13p)
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. jaghanya agrahaNayogya vargaNAnA dareka skaMdhamAM rahela paramANune abhavya karatA anaMtaguNa ane siddhanA anaMtamAM bhAgathI guNatA je Ave teTalA paramANuvALA skaMdhonI utkRSTa agrahaNayogya vargaNA che. jaghanya ane utkRSTanI vacce ekottara vRddhivALA skaMdhonI madhyama agrahaNayogya vargaNAo che. (8) kArpaNanI grahaNayogya vargaNa - utkRSTa agrahaNayogya vargaNAnA dareka skaMdhamAM rahelA paramANumAM 1 paramANu umeratA je Ave teTalA paramANuvALA skaMdhonI kArmaNanI jaghanya grahaNayogya vargaNA che. kAzmaNanI jaghanya grahaNayogya vargaNAnA dareka skaMdhamAM rahela paramANumAM teno anaMtamo bhAga umeratA je Ave teTalA paramANuvALA skaMdhonI kArpaNanI utkRSTa grahaNayogya vargaNA che. jaghanya ane utkRSTanI vacce ekottara vRddhivALA paramANuvALA skaMdhonI kArmaNanI madhyama grahaNayogya vargaNAo che. kArmaNavargaNAnA pugalono upayoga karma bAMdhavAmAM thAya che. Ama dArika vagere darekanI traNa-traNa prakAranI vargaNAo thai. agrahaNayogya, grahaNayogya ane agrahaNayogya. pahelI agrahaNayogya vargaNAo alpa paramANuvALI ane sthUla hovAthI agrahaNayogya che. chellIagrahaNayogya vargaNAo vadhu paramANuvALI ane sUkSma hovAthI agrahaNayogya che. vaccenI vargaNAo anurUpa hovAthI grahaNayogya vargaNAo che. badhI vargaNAonI avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI che. grahaNayogya-agrahaNayogya ATha prakAranI pudgala vargaNAo - vargaNAnA nAma jaghanya vargaNAnA dareka | utkRSTa vargaNAnA dareka avagAhanA skaMdhamAM paramANu | skaMdhamAM paramANu agrahaNayogya anaMtAnaMta aMgulIasaMkhyamo bhAga audArikanI abhavya karatAM jaghanya + jaghanya aMgulI asaMkhyamo grahaNayogya ! anaMtaguNa anaMtamo bhAga bhAga agrahaNayogya | utkRSTa dArika jaghanya x abhavya aMgulaasaMkhyamo grahaNayogya + 1 | karatAM anataguNa | bhAga 14 ) jaina daSTie karmavijJAna..
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4. | vakriyanI |utkRSTa agrahaNayogya | jaghanya + jaghanya aMgulIasaMkhyamo grahaNayogya | # 1 anaMtamo bhAga | bhAga 5. | agrahaNayogya | utkRSTa vaikriya | jaghanya x abhavya aMgulIasaMkhyamo grahaNayogya + 1 | karatAM anaMtaguNa | bhAga AhArakanI utkRSTa agrahaNayogya jaghanya + jaghanya aMgulIasaMkhyamo grahaNayogya | + 1 anaMtamo bhAga | bhAga 7. | agrahaNayogya | utkRSTa AhAraka- jaghanya x abhavya aMgulIasaMkhyamo grahaNayogya + 1 karatAM anaMtaguNa | bhAga 8. | tejasanI utkRSTa agrahaNayogya jaghanya + jaghanya aMgulIasaMkhyamo grahaNayogya anaMtamo bhAga bhAga 9. | agrahaNayogya | utkRSTa tejasa- | jaghanya x abhavya aMgulIasaMkhyamo grahaNayogya + 1 karatAM anaMtaguNa | bhAga 10 bhASAnI utkRSTa agrahaNayogya | jaghanya + jaghanya aMgulIasaMkhyamo grahaNayogya | # 1 anaMtamo bhAga) bhAga 11. agrahaNayogya | utkRSTa bhASA jaghanya x abhavya aMgulIasaMkhyamo grahaNayogya + 1 karatAM anaMtaguNa bhAga 12 zvAsocchavAsanI utkRSTa agrahaNayogya jaghanya + jaghanya aMgulIasaMkhyamo grahaNayogya + 1 anaMtamo bhAga | | bhAga 13agrahaNayogya utkRSTa zvAsocchavAsa jaghanya x abhavya aMgulIasaMkhyamo grahaNayogya + 1 karatAM anaMtaguNa bhAga utkRSTa agrahaNayogya jaghanya + jaghanya aMgulIasaMkhyamo grahaNayogya | + 1 anaMtamo bhAga | bhAga 15. agrahaNayogya | utkRSTa mana- | jaghanya x abhavya aMgulIasaMkhyamo grahaNayogya + 1 | karatAM anaMtaguNa | bhAga karmanI |utkRSTa agrahaNayogya || jaghanya + jaghanya aMgulIasaMkhyamo grahaNayogya anaMtamo bhAga | bhAga 1 6 vizvasaMcAlanano mUlAdhAra 7 15 > D)
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ - karmabaMdhanA mukhya pAMca kAraNo che karmabaMdhanA mukhya pAMca kAraNo che. A kAraNothI karmo baMdhAya che. te pAMca kAraNo A pramANe che :(1) mithyAtva H mithyAtva eTale viparIta mAnyatA. je padArtho je rUpe hoya te rUpe te padArthone na mAnavA. je padArtho je rUpe na hoya te rUpe te padArthone mAnavA. sudevane deva tarIke, sugurUne gurU tarIke ane sudharmane dharma tarIke na mAnavA. kudevane deva tarIke, kugurUne gurU tarIke ane kudharmane dharma tarIke mAnavA. A badhuM mithyAtva che. mithyAtvanA pAMca prakAra che. te A pramANe(i) Abhigrahika mithyAtva - jaina dharma sivAyanA anya dharmamAM rahelA jIvo potAnA dharmane ja AgrahapUrvaka sAco mAne che. (ii) anAbhigrahika mithyAtva - badhA dharmone samAna mAnavA te. jainadharma e sarvazreSTha dharma che. ene anya dharmo samAna mAnavo e ratnane kAcanI samAna mAnavA barAbara che. (i) Abhinivezika mithyAtva - jaina dharmane mAnya na hoya evI koipaNa eka bAbatano kadAgraha pakaDI rAkhavo te, goSThAmAhila vagerenI jema. (iv) sAMzayika mithyAtva - jinezvara bhagavaMtanA vacanamAM zaMkA thAya te. jemake, bhagavAne kahelA dharmAstikAya vagere haze ke nahi ? () anAbhogika mithyAtva :- anAbhoga eTale ajJAna. ajJAnane lIdhe ekendriya vagere jIvone je mithyAtva hoya che. (2) avirati - pratijJApUrvaka pApano tyAga karavo te virati che. virati na hovI te avirati che. aviratinA bAra prakAra che. te A pramANe(1-6) cha kAya (pRthvIkAya, apUkAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya, trasakAya)nI hiMsA karavI te. (7-12) pAMca indriyo (sparzanendriya, rasanendriya, dhrANendriya, cakSurindriya, zrotrendriya) ane mananuM aniyaMtraNa hovuM te. (3) kaSAya - kaSa eTale saMsAra. Aya eTale lAbha. jenAthI saMsArano lAbha thAya te kaSAya. kaSAya cAra prakAranA che. te A pramANe haja 16D) jena dRSTie karmavijJAna...
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ (i) krodha :- krodha eTale aprIti, arUci. (ii) mAna H- mAna eTale potAne caDhiyAtA mAnavA ane bIjAne halakA mAnavA. (iii) mAyA :- mAyA eTale aMdara judo bhAva rAkhI bahA2 juduM batAvavuM, kapaTa. (iv) lobha tenA be prakAra che -: (a) tRSNA - je na hoya te meLavavAnI icchA karavI te. (b) Asakti - je hoya te na choDavAnI icchA thAya te. (4) yoga : mana, vacana ane kAyAnI pravRtti te yoga che. yoganA mukhya traNa bheda che. te A pramANe (i) manoyoga, (ii) vacanayoga ane (iii) kAyayoga. (i) manoyoga :- mananI pravRtti te manoyoga. tenA cAra prakAra che. te A pramANe- . (a) satya manoyoga - vastu jevI hoya tevuM vicAravuM te. jemake-jIva che, jIva za2I2vyApI che vagere vicAravuM. (b) asatya manoyoga - khoTuM vicAravuM te. jemake-jIva nathI, jIva ekAMta-nitya che vagere vicAravuM. (C) satyAsatya manoyoga - jemAM sAcuM paNa che ane khoTuM paNa che tevuM vicAravuM te. jemake-lIMbaDA vagerenA jhADothI yukta ghaNA AMbAnA jhADovALA vana mATe A AMbAnuM vana che ema vicAravuM. (d) asatyaamRSA manoyoga - jemAM sAcuM paNa nathI ane khoTuM paNa nathI tevuM vicAravuM te. jemake-ghaDo lAvavo joie vagere vicAravuM. (ii) vacanayoga :- vacananI pravRtti te vacanayoga. tenA cAra prakAra che. te A pramANe . - (a) satya vacanayoga - (b) asatya vacanayoga - (c) satyAsatya vacanayoga (d) asatyaamRSA vacanayoga - cAre prakAranA vacanayoganI vyAkhyA cAra prakAranA manoyoganI jema jANavI. mAtra 'vicAravuM' nA sthAne 'bolavuM' samajavuM. 17 vizvasaMcAlanano mUlAdhAra
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ (iii) kAyayoga :- kAyAnI pravRtti ke kAyayoga. tenA sAta prakAra che. te A pramANe - (a) audArika kAyayoga - audArika zarIrathI thatI pravRtti te. (b) vaikriya kAyayoga - vaikriya zarIrathI thatI pravRtti te. (C) AhAraka kAyayoga - AhA2ka zarIrathI thatI pravRtti te. (d) audArika mizra kAyayoga - manuSya ane tiryaMcane utpattinA prathama samayathI audArika zarI2 pUrNa na thAya tyAM sudhI audArika ane kAryaNanI bhegI pravRtti te. kevaLI samuddAtamAM paNa 2jA, 6ThThA ane 7mA samaye A kAyayoga hoya che. (e) vaikriyamizra kAyayoga - deva ane nArakIne utpattinA prathama samayathI vaikriya zarIra pUrNa na thAya tyAM sudhI vaikriya ane kAryaNanI bhegI pravRtti te. tathA vaikriya labdhivALA manuSya, paMcendriya tiryaMca ane paryAptA bAdara vAyukAyane vaikriya zarIra karatI vakhate te pUrNa na thAya tyAM sudhI ane vaikriya zarIra choDatA pharI audArika zarIramAM Atmapradezo praveze nahIM tyAM sudhI vaikriya ane audAkinI bhegI pravRtti te. (f) AhArakamizra kAyayoga - AhAraka labdhivALA cauda pUrvadhara munine AhAraka zarI2 ka2tI vakhate te pUrNa na thAya tyAM sudhI ane AhA2ka zarIra choDatA pharI audArika zarIramAM Atmapradezo praveze nahIM tyAM sudhI AhA2ka ane audArikanI bhegI pravRtti te. - (g) kArpaNa kAyayoga - tejasa ane kAryaNa zarIrothI thatI pravRtti te kArpaNa kAyayoga. Ama yoganA kula 15 bheda thayA. 5) pramAda : dharmamAM udyama na karavo te tathA pApamAM udyama karavo te pramAda. tenA pAMca prakAra che. te A pramANe (i) madya :- dArUpAna karavuM te. (ii) viSaya :- sparzanendriya, rasanendriya, ghrANendriya, cakSurindriya, zrotrendriyanA kramazaH sparza, rasa, gaMdha, rUpa, zabda svarupI viSayomAM rAga-dveSa karavA te. 18 jaina dRSTie karmavijJAna...
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ (ii) kaSAya - temanuM svarUpa pUrve kahyuM che. (iv) nidrA - UMghavuM . tenA pAMca prakAra che. te A pramANe (a) nidrA (b) nidrAnidrA pAMca nidrAonuM svarUpa (c) pracalA AgaLa karmanA bhedanA (1) pracalApracalA prakaraNamAM batAvAze. (e) thiNaddhi (5) vikathA :- viparIta kathA te vikathA. tenA cAra prakAra che. te A pramANe- (a) strIkathA - strIsaMbaMdhI vAto karavI te. (b) bhaktakathA :- bhojanasaMbaMdhI vAto karavI te. (c) dazakathA - dezasaMbaMdhI vAto karavI te. (d) rAjakathA :- rAjA saMbaMdhI vAto karavI te. bIjI rIte pramAdanA ATha prakAra che. te A pramANe(i) ajJAna :- ajJAna eTale jJAna na hovuM te, mUDhatA. (i) saMzaya - zuM A Ama haze ke anya rIte haze ? evo saMdeha karavo te. (i) mithyAjJAna - mithyAjJAna eTale viparItajJAna. (iv) rAga :- rAga eTale prIti. (v) dveSa - dveSa eTale aprIti. (i) smRtibhraMza - bhUlI javuM te. (vi) dharmamAM anAdara - jaina dharmamAM udyama na karavo te. (ii) yogonuM duSpaNidhAnaH-mana-vacana-kAyAnI azubha pravRtti karavI te. vizvasaMcAlanano mUlAdhAra ha 19)
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ - karmanA bheda-prabheda, karmanA mukhya ATha bheda che ane 158 uttarabheda che. te A pramANe(1) jJAnAvaraNa karma H vastuno vizeSa bodha te jJAna. jJAnane DhAMke te jJAnAvaraNa karma. te AtmAnA anaMtajJAna guNane DhAMke che. te AMkhe pATA bAMdhavA jevuM che. AMkhe pATA bAMdhyA pachI dekhAtuM nathI. tema jJAnAvaraNa karmanA udayathI jIvane jJAna thatuM nathI. tenA pAMca uttarabheda che. te A pramANe(i) matijJAnAvaraNa karma yogya kSetramAM rahelI vastunuM pAMca indriyo ane manathI thatuM jJAna te matijJAna. matijJAnane DhAMke te matijJAnAvaraNa karma. (ii) zrutajJAnAvaraNa karma :- zabda sAMbhaLatA, bolatA, jotA ane pAMca indriyo tathA manathI thatuM akSaranA AlaMbanapUrvakanuM jJAna te zrutajJAna. zrutajJAnane DhAMke te zrutajJAnAvaraNa karma. (i) avadhijJAnAvaraNa karma - amuka maryAdA sudhImAM rahelA rUpI padArthonuM indriyo vinA sAkSAt AtmA dvArA thatuM jJAna te avadhijJAna. avadhijJAnane DhAMke te avadhijJAnAvaraNa karma. (iv) mana:paryavajJAnAvaraNa karma - aDhI dvIpamAM rahelA saMjJI paMcendriya jIvonA mananA bhAvone jaNAvanAruM jJAna te mana:paryavajJAna. manaH paryavajJAnane DhAMke te mana:paryavajJAnAvaraNa karma. () kevaLajJAnAvaraNa karma - lokAlokanA badhA dravyonA traNe kALanA badhA paryAyonuM (avasthAo-vizeSatAonuM) eka samaye eka sAthe thatuM jJAna te kevaLajJAna. kevaLajJAnane DhAMke te kevaLajJAnAvaraNa karma. 2) darzanAvaraNa karma vastuno sAmAnya bodha te darzana. darzanane DhAMke te darzanAvaraNa karma. te AtmAnA anaMtadarzana guNane DhAMke che. te dvArapALa jevuM che. dvArapALa bahAranA mANasane rAjAnA darzana karavA deto nathI. tema darzanAvaraNa karma jIvana darzana (sAmAnya bodha) karavA detuM nathI. tenA nava uttarabheda che. te A pramANe :(i) cakSudarzanAvaraNa karma :- AMkhathI thato vastuno sAmAnya bodha te cakSudarzana cakSudarzanane DhAMke te cakSudarzanAvaraNa karma. e 20jharjI) jenI daSTie karmavijJAna....
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ (ii) acakSudarzanAvaraNa karma - AMkha sivAyanI cAra indriya ane manathI thato vastuno sAmAnya bodha te acakSudarzana. acakSudarzanane DhAMke te acakSudarzanAvaraNa karma. (ii) avadhidarzanAvaraNa karma - amuka maryAdA sudhImAM rahelA rUpI padArthono sAmAnya bodha te avadhidarzana. avadhidarzanane DhAMke te avadhidarzanAvaraNa karma. (iv) kevaLadarzanAvaraNa karma - lokAlokanA sarva dravyonA traNe kALanA badhA paryAyono eka samaye eka sAthe thato sAmAnya bodha te kevaLadarzana. kevaLadarzanane DhAMke te kevaLadarzanAvaraNa karma.. (W) nidrA karma - jemAMthI capaTI vagADavI vagere dvArA sukhethI jagADI zakAya te nidrA. je karmanA udayathI nidrA Ave te nidrA karma. (i) nidrAnidrA karma:- jemAMthI muzkelIthI jagADI zakAya te nidrAnidrA. je karmanA udayathI nidrAnidrA Ave te nidrAnidrA karma (vi) pracalA karma - jemAM beThA-beThA ke UbhA-UbhA UMghe te pracalA. je karmanA udayathI pracalA Ave te pracalA karma. (viii) pracalApracalA karma :- jemAM cAlatA cAlatA ughe te pracalAmacalA. je karmanA udayathI pracalapracalA Ave te pracalapracalA karma (i) thINaddhi karma - jemAM divase jAgrata avasthAmAM ciMtavelA kAryane rAtre nidrAmAM kare te thINaddhi. A vakhate zarIramAM ghaNuM baLa ekatrita thAya che. pahelA saMghayaNavALAne vAsudevathI aDadhuM baLa hoya che. chellA saMghayaNavALAne potAnAthI bamaNuM ke traNagaNuM baLa hoya che. je karmanA udayathI thINaddhi Ave te thINaddhi karma. thINaddhi karmanA udayavALo jIva sAmAnyathI sarvavirati mATe ayogya che. 3) vedanIya karmaH je karma jIvane paudgalika sukha-duHkhano anubhava karAve te vedanIya karma. te jIvanA avyAbAdha sukha nAmanA guNane DhAMke che. te madhathI lepAyelI talavAra jevuM che. madhathI lepAyelI talavAra cATatA pahelA madhasvAdanuM kSaNika sukha ane pachI tarata ja jIbha kapAvAnI pIDA svarUpI duHkha banneno anubhava thAya che, tema vedanIya karma jIvane sukha ane duHkhano anubhava karAve che. vizvasaMcAlanano mUlAdhAra ja 21D)
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) sAtAvedanIya karma :- je karmanA udayathI jIvane sukhano anubhava thAya te. (i) asAtavedanIya karma :- je karmanA udayathI jIvane duHkhano anubhava thAya te. 4) mohanIya karmaH je karma jIvane sAcA-khoTAnA viveka karavA na de ane khoTAmAM pravartAve che. te jIvanA kSAyika samyakatva ane anaMta cAritra guNone Avare che. te dArUpAna jevuM che. dArU pIdhela mANasane sAcA-khoTAnuM bhAna rahetuM nathI, tema mohanIya karma jIvane sAcA-khoTAnuM bhAna thavA detuM nathI. tenA mukhya be bheda che. te A pramANe - (i) darzanamohanIya karma ane (i) cAritramohanIya karma. (I) darzanamohanIya karma :- je karma jIvanA samyakatva guNano ghAta kare te. tenA traNa bheda che. te A pramANe(a) mithyAtva mohanIya karma - je karmanA udayathI jIvane jinezvara bhagavAne kahelA vacano upara zraddhA na thAya, paNa azraddhA thAya te. (b) mizramohanIya karma - jema nAliyadvIpanA manuSyone ahIMnA bhojana pratye rUci ke arUci thatAM nathI, tema je karmanA udayathI jIvane jinezvara bhagavAne kahelA vacano upara rUci ke arUci na thAya te. samyakatva mohanIya karma - je karmanA udayathI jIvane jinezvara bhagavAnanA vacano upara zraddhA thAya te. samyakatva (jinezvara bhagavAnanA vacano upara zraddhA thavI) e AtmAno guNa che. te samyakatvamohanIya karmanA udayathI thato nathI. paraMtu samyakatvamohanIya karma vizuddha hovAthI samyakatva guNano ghAta karI zakatuM na hovAthI ema kahevAya ke samyakatvamohanIya karmanA udayathI jIvane jinezvara bhagavAnanA vacano upara zraddhA thAya che. samyakatvamohanIya karma kyAreka samyakatvamAM aticAra lagADe che. (ii) cAritramohanIya karma :- je karma jIvanA cAritra guNano ghAta kare te. tenA mukhya be bheda che. te A pramANe- (1) kaSAyamohanIya karma ane (2) nokaSAyamohanIya karma hajI 22 > ) jaina daSTie karmavijJAna... , (c)
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ (a) kaSAyamohanIya karma je karmanA udayathI jIvane kaSAya thAya te. kaSAyo 16 prakAranA che. te A pramANe mULa kaSAyo cAra che-krodha, mAna, mAyA, lobha. temanuM svarUpa pUrve batAvela che. A cArenA darekanA cAra cAra prakAra che. te A pramANe kaSAya anaMtAnubaMdhI apratyAkhyAnIya pratyAkhyAnIya saMjavalana (1) anaMtAnubaMdhI kaSAya jenAthI anaMta saMsAranI paraMparA cAle te. (2) apratyAkhyAnIya kaSAya - je kaSAyane lIdhe jIva alpa paNa paccakkhANa na karI zake te. kaSAya anaMtAnubaMdhI samyaktva apratyAkhyAnIya | dezavirati pratyAkhyAnIya | sarvavirati saMjvalana (3) pratyAkhyAnIya kaSAya je kaSAyane lIdhe jIva sarvaviratirUpa paccakkhANa na karI zake te. guNaghAta - yathAkhyAta cAritra (4) saMjvalana kaSAya je kaSAya cAritrane kaMika bALe te. Ama kaSAyonA 16 prakAra thayA. kaSAyo kyA guNano ghAta kare che ? kai gatimAM lai jAya che ? keTalo kALa Take che ? ane konA jevA che ? te nIcenA koThAthI samajAze....... vizvasaMcAlanano mUlAdhAra naka tiryaMca | 1 varSa manuSya deva - gatiprApti sthiti krodha konA jevo ? mAna konA jevuM ? parvatanA vibhAga paththarano thAMbhalo pRthvInI phADa hADakAno thAMbhalo retImAM rekhA lAkaDAno thAMbhalo pANImAM rekhA netaranI soTI mAyA konA jevI ? kaThaNa vAMsanA mULa gheTAnA zIMgaDA gomUtra vAMsanI chAla - sAvajajIva 23 4 mAsa 1 pakhavADIyuM (15 divasa) lobha konA jevo ? kIramajano raMga gADAnI maLI kAjaLa haLadarano raMga
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ , , te kaSAyo 16 prakAranA hovAthI kaSAyamohanIya karma paNa 16 prakAranuM che. te A pramANe(1) anaMtAnubaMdhI krodha mohanIya karma H je karmanA udayathI jIvane anaMtAnubaMdhI krodha thAya te. apratyAkhyAnIya krodha mohanIya karmaH je karmanA udayathI jIvane apratyAkhyAnIya krodha thAya te. pratyAkhyAnIya krodha mohanIya karmaH je karmanA udayathI jIvane pratyAkhyAnIya krodha thAya te. (4) saMjvalana krodha mohanIya karmaH je karmanA udayathI jIvane saMjvalana krodha thAya te. anaMtAnubaMdhI mAna mohanIya karmaH je karmanA udayathI jIvane anaMtAnubaMdhI mAna thAya te. apratyAkhyAnIya mAna mohanIya karmaH je karmanA udayathI jIvane pratyAkhyAnIya mAnuM thAya che. pratyAkhyAnIya mAna mohanIya karmaH je karmanA udayathI jIvane pratyAkhyAnIya mAna thAya te. saMjavalana mAna mohanIya karmaH je karmanA udayathI jIvane saMjvalana mAna thAya te. (9) anaMtAnubaMdhI mAyA mohanIya karmaH je karmanA udayathI jIvane anaMtAnubaMdhI mAyA thAya te. (10) apratyAkhyAnIya mAyA mohanIya karmaH je karmanA udayathI jIvane apratyAkhyAnI mAyA thAya te. (11) pratyAkhyAnI mAyA mohanIya karmaH je karmanA udayathI jIvane pratyAkhyAnI mAyA thAya te. (12) saMjavalana mAyA mohanIya karma H je karmanA udayathI jIvane saMjvalana mAyA thAya te. (13) anaMtAnubaMdhI lobha mohanIya karmaH je karmanA udayathI jIvane anaMtAnubaMdhI lobha thAya te. ha (24) b) jena daSTie karmavijJAna..
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ (14) apratyAkhyAnIya lobha mohanIya karmaH je karmanA udayathI jIvane apratyAkhyAnIya lobha thAya te. (15) pratyAkhyAnIya lobha mohanIya karmaH je karmanA udayathI jIvane pratyAkhyAnIya lobha thAya te. (16) saMjavalana lobha mohanIya karmaH je karmanA udayathI jIvane saMjavalana lobha thAya te. (b) nokaSAyamohanIya karma - je karmanA udayathI jIvane nokaSAya thAya te. kaSAyonA sahacArI ane preraka hoya te nokaSAya. teo kaSAyonI sAthe udayamAM Ave che ane kaSAyonI samAna phaLa batAve che. nokaSAyo nava prakAranA che. te A pramANe(1) hAsya nimittathI ke nimitta vinA hasavuM te. je karmanA udayathI AvuM thAya te hAsya mohanIya karma. (2) ratiH bAhya-atyaMtara vastu upara prIti thAya te. (3) arati : bAhya-atyaMtara vastu upara aprIti thAya te. (4) zoka H iSTa viyoga vageremAM raDavuM, nisAsA nAMkhavA, mAthuM phUTavuM vagere karavuM te. bhaya : nimittathI ke nimitta vinA DaravuM te. jugupsAH zubha ke azubha vastu upara dugaMchA thAya te. (7) purUSavedaH purUSane strInA bhoganI icchA thAya che. te ghAsanA agni jevo che. strIvedaH strIne purUSanA bhoganI icchA thAya che. te chANanA agni jevo che. napuMsakavedaH strI-purUSa ubhayane bhogavavAnI icchA thAya che. te nagaranA dAha jevo che. nokaSAyo nava prakAranA hovAthI nokaSAya mohanIya karma paNa nava prakAranuM che. te A pramANe (1) hAsya mohanIya karma H je karmanA udayathI jIvane hAsya Ave te. (2) rati mohanIya karmaH je karmanA udayathI jIvane rati thAya te. (3) arati mohanIya karmaH je karmanA udayathI jIvane arati thAya che. (4) zoka mohanIya karmaH je karmanA udayathI jIvane zoka thAya te. vithasaMcAlanano mUlAdhAra haja 25 )
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) bhaya mohanIya karmaH je karmanA udayathI jIvane bhaya lAge te. (6) jugupsA mohanIya karma H je karmanA udayathI jIvane jugupsA thAya te. (7) purUSaveda mohanIya karma H je karmanA udayathI purUSane strInA bhoganI icchA thAya te. strIveda mohanIya karmaH je karmanA udayathI strIne purUSanA bhoganI icchA thAya te. (9) napuMsakaveda mohanIya karmaH je karmanA udayathI strI-purUSa ubhayane bhogavavAnI icchA thAya te. Ama cAritra mohanIya karmanA kula uttarabheda = 16 + 9 = 25 che. Ama mohanIya karmanA kula uttarabheda = 3 + 25 = 28 che. 5) AyuSya karmaH je karma jIvane bhavamAM pakaDI rAkhe che. te jIvanA akSayasthiti nAmanA guNane DhAMke che. te beDI jevuM che. beDI corane jakaDI rAkhe che, bIje javA detI nathI. tema AyuSyakarma jIvane bhavamAM jakaDI rAkhe che, bIje javA detuM nathI. tenA cAra bheda che. te A pramANei) narakAyuSya karma - je karmanA udayathI jIva narakanA bhAvamAM rahe che. (i) tiryaMcAyuSya karma - je karmanA udayathI jIva tiryaMcanA bhAvamAM rahe che. (ii) manuSpAyuSya karma - je karmanA udayathI jIva manuSyanA bhAvamAM rahe te. (i) devAyuSya karma :- je karmanA udayathI jIva devanA bhavamAM rahe te. nAma karmaH je karma jIvane gati vagere paryAyone anubhava karAve che. te jIvanA arUpIpaNAne DhAMke che. te citArA jevuM che. citAro judA judA prakAranA citro vagere banAve che. tema nAmakarma jIvane judA judA prakAranA gati, jAti vagere Ape che. tenA mukhya traNa bheda che. te A pramANe- (i) piMDaprakRti, (i) pratyekaprakRti ane (ii) traNa-sthAvara dazako. () piMDa prakRti H je karmonA peTAbhedo ekathI vadhu che te. tenA 14 bhedo che, te A pramANe(1)gati nAmakarmaH je karmanA udayathI jIvanI te te gatirUpe oLakha thAya che. tenA cAra bheda che. te A pramANe (c) 26 > D jaina daSTie karmavijJAna...
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ (a) devagati nAmakarma - je karmanA udayathI jIva devarUpe oLakhAya che. (b) manuSyagati nAmakarma - je karmanA udayathI jIva manuSya rUpe oLakhAya che. (C) tiryaMcagati nAmakarma - je karmanA udayathI jIva tiryaMca rUpe oLakhAya che. (d) narakagati nAmakarma - je karmanA udayathI jIva naraka rUpe oLakhAya che. (2) jAti nAmakarma H je karmanA udayathI jIvano te te jAtirUpe vyavahAra thAya che. tenA pAMca bheda che. te A pramANe (a) ekendriya jAti nAmakarma - je karmanA udayathI jIvano ekendriyarUpe vyavahAra thAya te. (b) beindriya jAti nAmakarma - je karmanA udayathI jIvano beindriyarUpe vyavahAra thAya te. (C) tendriya jAti nAmakarma - je karmanA udayathI jIvano te indriyarUpe vyavahAra thAya te. () caurindriya jAti nAmakarma - je karmanA udayathI jIvano caurikriya rUpe vyavahAra thAya te. (e) paMcendriya jAti nAmakarma - je karmanA udayathI jIvano paMcendriyarUpe vyavahAra thAya te. janmathI AMdhaLo paNa caurindriya nathI kahevAto, kemake tene paMcendriya jAti nAmakarmano udaya che. bakula vagere vanaspatine pAMca indriyanuM jJAna thatuM dekhAvA chatAM te paMcendriya nathI kahevAtI, kemake tene ekendriya jAti nAmakarmano udaya che. 3) zarIra nAmakarmaH je karmanA udayathI jIva te te zarIra yogya pudgalone grahaNa kare, te te zarIra rUpe pariNamAve ane AtmAnI sAthe ekameka kare te. tenA pAMca bheda che. te A pramANe(a) odArika zarIra nAmakarma - je karmanA udayathI jIva dArika vargaNAnA pugalone grahaNa kare, temane audArika zarIra rUpe pariNamAve ane AtmAnI sAthe ekameka kare te. vizvasaMcAlanano mUlAdhAra hA 27 )
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ (b) vaikriya zarIra nAmakarma :- je karmanA udayathI jIva vaikriya vargaNAnA pugalone grahaNa kare, temane vaikriya zarIrarUpe pariNamAve ane AtmAnI sAthe ekameka kare te. (c) AhAraka zarIra nAmakarma - je karmanA udayathI jIva AhAraka vargaNAnA pudgalone grahaNa kare, temane AhAraka zarIra rUpe pariNamAve ane AtmAnI sAthe ekameka kare te. (d) tejasa zarIra nAmakarma :- je karmanA udayathI jIva tejasa vargaNAnA pudgalone grahaNa kare, temane taijasa zarIrarUpe pariNamAve ane AtmAnI sAthe ekameka kare te. (e) kArmaNa zarIra nAmakarma :- je karmanA udayathI jIva kArmaNa vargaNAnA pugalone grahaNa kare, temane kArmaNa zarIra rUpe pariNamAve ane AtmAnI sAthe ekameka kare te. 4) aMgopAMga nAmakarmaH je karmanA udayathI jIva te te zarIra rUpe pariNamela pudgalomAMthI aMga, upAMga ane aMgopAMganI racanA kare che. tenA traNa bheda che. te A pramANe(a) odArika aMgopAMga nAmakarma :- je karmanA udayathI jIva dArika zarIrarUpe pariNamela pudgalomAMthI aMga, upAMga ane aMgopAMganI racanA kare te. (b) vaikriya aMgopAMga nAmakarma :- je karmanA udayathI jIva vaikriya zarIrarUpe pariNamela pudgalomAMthI aMga, upAMga ane aMgopAMganI racanA kare (c) AhAraka aMgopAMga nAmakarma :- je karmanA udayathI jIva AhAraka zarIra rUpe pariNamela pudgalomAMthI aMga, upAMga ane aMgopAMganI racanA kare che. aMga eTale zarIranA mukhya avayavo, te ATha che-be sAthaLa, be bAhu, chAtI, pITha, peTa ane mastaka. upAMga eTale aMganA avayava dA.ta. AMkha, kAna, nAka, AMgaLI vagere. aMgopAMga eTale upAMganA avayava, dA.ta. kIkI, vALa, nakha vagere. taijasa ane kAzmaNa zarIramAM aMgopAMga hotA nathI. @ @ 28 ) b) jena daSTie karmavijJAna....
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5) baMdhana nAmakarma H je karmanA udayathI pUrve grahaNa karAyelA pudgalonI sAthe grahaNa karAtA pugalono paraspara saMbaMdha thAya che. jema lAkhathI be lAkaDA joDAya che tema baMdhana nAmakarmanA udayathI pUrve grahaNa karAyelA pudgalo sAthe navA grahaNa karAtA pudgalo joDAya che. tenA pAMca prakAra che. te A pramANe(a) odArika baMdhana nAmakarma - je karmanA udayathI pUrvagRhIta (pUrve grahaNa karAyelA) dArika pudgalonI sAthe gRhyamANa (vartamAnamAM grahaNa karAtA) dArika pudgalono saMbaMdha thAya te. (b) vaikriya baMdhana nAmakarma - je karmanA udayathI pUrvagRhIta vaikriya pudgalonI sAthe gRhyamANa vaikriya pudgalono saMbaMdha thAya te. (c) AhAraka baMdhana nAmakarma :- je karmanA udayathI pUrvagRhIta AhAraka pudgalonI sAthe gRhyamANa AhAraka pugalono saMbaMdha thAya te. (4) tejasa baMdhana nAmakarma - je karmanA udayathI pUrvagRhIta tejasa pugalonI sAthe gRhyamANa tejasa pudgalono saMbaMdha thAya te. (e) kArpaNa baMdhana nAmakarma - je karmanA udayathI pUrvagRhIta kArmaNa pudgalonI sAthe gRhyamANa kArmaNa pugalono saMbaMdha thAya te. matAMtare baMdhana nAmakarmanA paMdara bheda che. te A pramANe - 1) dArika dArika baMdhana nAmakarmaH je karmanA udayathI pUrvagRhIta dArika pudgalonI sAthe odArika pudgalono saMbaMdha thAya te. 2) odArika tejasa baMdhana nAmakarmaH je karmanA udayathI gRhIta ke gRhyumANa dArika pudgalonI sAthe gRhIta ke gRhyamANa tejasa pugalono saMbaMdha thAya te. 3) dArika kArpaNa baMdhana nAmakarmaH je karmanA udayathI gRhIta ke gRhyamANa dArika pudgalonI sAthe gRhIta ke gRhyamANa kArmaNa pudgalono saMbaMdha thAya te. 4) dArika tejasa kArpaNa baMdhana nAmakarma H je karmanA udayathI gRhIta ke gRhyamANa audArika, tejasa ane kArmaNa pudgalono paraspara saMbaMdha thAya te. 5) vaikriya vaikriya baMdhana nAmakarma H je karmanA udayathI pUrvagRhIta vaikriya pudgalonI sAthe gRhyamANa vaikriya pudgalono saMbaMdha thAya te. vizvasaMcAlanano mUlAdhAra 7 29 )
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6) vaikriya taijasa baMdhana nAmakarma : je karmanA udayathI gRhIta ke gRhyamANa vaikriya pudgalonI sAthe gRhIta ke gRhyamANa tejasa pudgalono saMbaMdha thAya te. 7) vaikriya kArmA baMdhana nAmakarma : je karmanA udayathI gRhIta ke gRhyamANa vaikriya pudgalonI sAthe gRhIta ke gRhyamANa kAryaNa pudgalono saMbaMdha thAya te. 8) vaikriya tejasa kArpaNa baMdhana nAmakarma : je karmanA udayathI gRhIta ke gRhyamANa vaikriya, tejasa ane kAryaNa pudgalono paraspara saMbaMdha thAya te. 9) AhAraka AhAraka baMdhana nAmakarma : je karmanA udayathI pUrvagRhIta AhA2ka pudgalonI sAthe gRhyamANa AhA2ka pudgalono saMbaMdha thAya te. 10)AhAraka tejasa baMdhana nAmakarma : je karmanA udayathI gRhIta ke gRhyamANa AdAraka pudgalonI sAthe gRhIta ke gRhyamANa tejasa pudgalono saMbaMdha thAya te. 11) AhAraka kAryaNa baMdhana nAmakarma : je karmanA udayathI gRhIta ke gRhyamANa AhAraka pudgalonI sAthe gRhIta ke gRhyamANa kAryaNa pudgalono saMbaMdha thAya te. 12) AhAraka tejasa kAryaNa baMdhana nAmakarma : je karmanA udayathI gRhIta ke gRhyamANa AhAraka, tejasa ane kAryaNa pudgalono paraspara saMbaMdha thAya te. 13) tejasa tejasa baMdhana nAmakarma : je karmanA udayathI pUrvagRhIta tejasa pudgalonI sAthe gRhyamANa tejasa pudgalono saMbaMdha thAya te. 14)tejasa kArmaNa baMdhana nAmakarma : je karmanA udayathI gRhIta ke gRhyamANa tejasa pudgalonI sAthe gRhIta ke gRhyamANa kAryaNa pudgalono saMbaMdha thAya te. 15) kAryaNa kAryaNa baMdhana nAmakarma : je karmanA udayathI pUrvagRhIta kArmaNa pudgalonI sAthe gRhyamANa kAryaNa pudgalono saMbaMdha thAya te. 6) saMghAtana nAmakarma : je karmanA udayathI jIva te te zarIrayogya pudgalone ekaThA kare te. jema dAtaraDAthI taNakhalA ekaThA karAya che tema saMghAtana jaina dRSTie karmavijJAna... 30
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAmakarmanA udayathI zarIra yogya pudgalo ekaThA karAya che. tenA pAMca prakAra che. te A pramANe - (a) odArika saMghAtana nAmakarma H je karmanA udayathI jIva dArika pugalone ekaThA kare te. (b) vekriya saMghAtana nAmakarma H je karmanA udayathI jIva vaikriya pudgalone ekaThA kare te. (9) AhAraka saMghAtana nAmakarmaH je karmanA udayathI jIva AhAraka pudgalone ekaThA kare te. () taijasa saMghAtana nAmakarma H je karmanA udayathI jIva tejasa pugalone ekaThA kare te. (e) kAryaNa saMghAtana nAmakarmaH je karmanA udayathI jIva kArmaNa pugalone ekaThA kare te. 7) saMghayaNa nAmakarmaH je karmanA udayathI jIvanA zarIramAM te te saMghayaNa eTale hADakAnI racanA prApta thAya te saMghayaNa nAmakarma. te cha prakAranA che. te A pramANe(a) vaja RSabhanArAca saMghayaNa : je hADakAnI racanAmAM be hADakA be bAju markaTabaMdhathI baMdhAyelA hoya, temanI upara hADakAno vIMTAyelo pATo hoya ane upara traNane bAMdhanAra hADakAnI khIlI hoya te. vaja eTale hADakAnI khIlI. RSabha eTale hADakAno pATo. nArAca eTale markaTabaMdha. markaTa eTale vAMdarAnuM bacyuM. te jema mAtAnI chAtIe jorathI vaLagI rahe che te rIte be hADakA paraspara vaLagelA hoya te markaTabaMdha. (b) RSabhanArA saMghayaNa : je hADakAnI racanAmAM be hADakA be bAju markaTabaMdhathI baMdhAyelA hoya ane temanI upara hADakAno pATo vIMTAyelo hoya te. (c) nArA saMghayaNaH je hADakAnI racanAmAM be hADakA be bAju markaTabaMdhathI baMdhAyelA hoya te. () ardhanArAca saMghayaNa H je hADakAnI racanAmAM be hADakA eka bAju markaTabaMdhathI baMdhAyelA hoya ane bIjI bAju khIlIthI joDAyelA hoya te. (e) kIlikA saMghayaNa ? je hADakAnI racanAmAM be hADakA mAtra khIlIthI joDAyelA hoya te. vizvasaMcAlanano mUlAdhAra hA 31 )
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ (i) sevArta saMghayaNaH je hADakAnI racanAmAM be hADakA mAtra sparzelA hoya te. A saMghayaNavALAne vAraMvAra sevAnI jarUra paDe. saMghayaNa cha prakAranA hovAthI saMghayaNa nAmakarma paNa cha prakAranA che. te A pramANe(a) vaja8SabhanArAcasaMghayaNa nAmakarma - je karmanA udayathI jIvanA zarIramAM vajajha8SabhanArAcasaMghayaNa maLe te. (b) aSabhanArAcasaMghayaNa nAmakarma - je karmanA udayathI jIvanA zarIramAM RSabhanArAcasaMghayaNa maLe te. (c) nArAcasaMghayaNa nAmakarma - je karmanA udayathI jIvanA zarIramAM nArAcasaMghayaNa maLe te. (d) ardhanArAcasaMghayaNa nAmakarma - je karmanA udayathI jIvanA zarIramAM ardhanArAcasaMghayaNa maLe te. (e) kalikAsaMghayaNa nAmakarma - je karmanA udayathI jIvanA zarIramAM kalikAsaMghayaNa maLe te. (1) sevArtasaMghayaNa nAmakarma - je karmanA udayathI jIvanA zarIramAM sevArtasaMghayaNa maLe te. 8) saMsthAna nAmakarmaH je karmanA udayathI jIvanA zarIramAM te te saMsthAna maLe te. saMsthAna eTale zarIranI vizeSa prakAranI AkRti. te cha prakAranA che. te A pramANe(a) samacaturaaisaMsthAna - je zarIranI racanAmAM sAmudrika zAstramAM kahelA uttama purUSanA lakSaNa ane pramANathI yukta zarIra hoya ane jemAM (a) jamaNA DhIMcaNathI DAbA khabhAnuM aMtara. (b) DAbA DhIMcaNathI jamaNA khabhAnuM aMtara. (C) be DhIMcaNanuM aMtara (4) mastaka ane palAThInuM aMtara A cAre aMtara sarakhA hoya te. (b) nyagrodha saMsthAna - nyagrodha eTale vaDanuM jhADa. je zarIraracanAmAM vaDanA jhADanI jema nAbhinI uparano bhAga pramANa-lakSaNa yukta hoya ane nIceno bhAga pramANa-lakSaNa yukta na hoya te. ja 32jI ) jenI daSTie karmavijJAna....
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ (c) sAdi saMsthAna - je zarIra racanAmAM nAbhinI nIceno bhAga pramANalakSaNa yukta hoya ane uparano bhAga pramANa-lakSaNa yukta na hoya te. (d) kubja saMsthAna je zarIra racanAmAM Doka, hAtha, paga vagere pramANalakSaNa yukta hoya ane peTa, chAtI vagere pramANa-lakSaNa yukta na hoya te. (e) vAmana saMsthAna - je zarIraracanAmAM peTa, chAtI vagere pramANa-lakSaNa yukta hoya ane Doka, hAtha, paga vagere pramANa-lakSaNa yukta na hoya te. (f) huMDaka saMsthAna - je zarIraracanAmAM badhA avayavo pramANa-lakSaNa rahita hoya te. saMsthAna cha prakAranA hovAthI saMsthAna nAmakarma paNa cha prakAranuM che. te A pramANe - - H (a) samacatusra saMsthAna nAmakarma : je karmanA udayathI jIvanA zarIramAM samacaturasa saMsthAna maLe te. (b) nyagrodha saMsthAna nAmakarma : je karmanA udayathI jIvanA zarIramAM nyagrodha saMsthAna maLe te. (9) sAdi saMsthAna nAmakarma : je karmanA udayathI jIvanA zarIramAM sAdi saMsthAna maLe te. (d) kubja saMsthAna nAmakarma : je karmanA udayathI jIvanA zarIramAM kubja saMsthAna maLe te. (e) vAmana saMsthAna nAmakarma : je karmanA udayathI jIvanA zarIramAM vAmana saMsthAna maLe te. (f) huMDaka saMsthAna nAmakarma : je karmanA udayathI jIvanA zarIramAM huMDaka saMsthAna maLe te. 9) varNa nAmakarma : je karmanA udayathI jIvanuM zarIra te te varNa (raMga)nuM thAya te. tenA pAMca bheda che. te A pramANe - (a) zvetavarNa nAmakarma - je karmanA udayathI jIvanuM zarIra zaMkha vagerenI jema zveta thAya te. (b) pItavarNa nAmakarma - je karmanA udayathI jIvanuM zarIra haLadara vagerenI jema pILuM thAya te. (c) raktavarNa nAmakarma - je karmanA udayathI jIvanuM zarIra hiMgula vagerenI jema lAla thAya te. vizvasaMcAlanano mUlAdhAra 33
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ (d) nIlavarNa nAmakarma - je karmanA udayathI jIvanuM zarIra marakata maNI vagerenI jema lIluM thAya te. (e) kRSNavarNa nAmakarma - je karmanA udayathI jIvanuM zarIra kolasA vagerenI jema kALu thAya te. 10) gaMdha nAmakarmaH je karmanA udayathI jIvanuM zarIra tevI tevI gaMdhavALu thAya te. tenA be bheda che. te A pramANe(a) surabhigaMdha nAmakarma - je karmanA udayathI jIvanuM zarIra kapUra vagerenI jema sugaMdhavALu thAya te. (b) durabhigaMdha nAmakarma - je karmanA udayathI jIvanuM zarIra lasaNa vagerenI jema durgadhavALu thAya te. 11) rasa nAmakarmaH je karmanA udayathI jIvanuM zarIra tevA tevA rasavALu thAya te. tenA pAMca bheda che. te A pramANe(a) tiktarasa nAmakarma - je karmanA udayathI jIvanuM zarIra liMbaDA vagerenI jema kaDavuM thAya te. (b) kaTurasa nAmakarma - je karmanA udayathI jIvanuM zarIra marI vagerenI jema tIkhuM thAya te. (9) kaSAyarasa nAmakarma - je karmanA udayathI jIvanuM zarIra beDA vagerenI jema turU thAya te. (1) aspharasa nAmakarma - je karmanA udayathI jIvanuM zarIra AMbalI vagerenI jema khATuM thAya te. (e) madhurarasa nAmakarma - je karmanA udayathI jIvanuM zarIra zeraDI vagerenI jema madhura thAya che. 12) sparza nAmakarmaH je karmanA udayathI jIvanuM zarIra tevA tevA sparzavALu thAya te. tenA ATha bheda che. te A pramANe(a) gurUsparza nAmakarma - je karmanA udayathI jIvanuM zarIra vaja vagerenI jema bhAre thAya che. (b) laghusparza nAmakarma - je karmanA udayathI jIvanuM zarIra AkaDAnA rU vagerenI jema halaku thAya te. ha ja 34 ) jaina daSTie karmavijJAna...
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ (c) mRdusparza nAmakarma - je karmanA udayathI jIvanuM zarIra mAkhaNa vagerenI jema komaLa thAya te. (d) karkazasparza nAmakarma - je karmanA udayathI jIvanuM zarIra paththara vagerenI jema karkaza thAya che. (e) zItasparza nAmakarma - je karmanA udayathI jIvanuM zarIra kamaLanI dAMDI vagerenI jema ThaMDu thAya te. (f) uSNasparza nAmakarma - je karmanA udayathI jIvanuM zarIra agni vagerenI jema garama thAya te. (g) snigdhasparza nAmakarma - je karmanA udayathI jIvanuM zarIra tela vagerenI jema cIkAzavALu thAya te. (h) rUkSasparza nAmakarma - je karmanA udayathI jIvanuM zarIra rAkha vagerenI jema lakhu thAya te. 13) AnupUrvI nAmakarmaH je karmanA udayathI vakragatithI parabhavamAM jatAM jIvanI AkAzapradezonI zreNi anusAra gati thAya te. mRtyu pAmIne parabhavamAM janArA jIvanI AkAzapradezanI samazreNi anusAra gati thAya che. te be prakAre che. (a) jugati - jo parabhavanuM utpattisthAna samazreNimAM sIdhI lAinamAM ja AvI jatuM hoya to jIva maraNa pachI eka ja samayamAM tyAM pahoMcI jAya che. A Rjugati kahevAya che. RjugatimAM AnupUrvI nAmakarmano udaya hoto nathI. (b) vakragati - jo parabhavanuM utpattisthAna samazreNimAM na hoya to jIva kATakhUNe (rAiTa eMgale) vaLIne tyAM pahoMce che. A vakragati kahevAya che. lokamAM parabhavanA vividha utpattisthaLe pahoMcatA mukhyatamA vadhumAM vadhu traNa vaLAMka ane cAra samaya thAya che athavA kyAreka cAra vaLAMka ane pAMca samaya paNa thAya che. temAM chellA samaye jIva AhArI hoya che. te sivAyanA samayamAM jIva aNAhArI hoya che, eTale ke tejasakArmaNa pudgalo sivAyanA koipaNa pugalone grahaNa karato nathI. vakragatimAM anAhArakapaNAmAM AnupUrvI nAmakarmano udaya hoya che. AnupUrvI nAmakarmanA cAra bheda che. te A pramANevizvasaMcAlanano mUlAdhAra (35 )
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ (a) narakAnupUrvI nAmakarma :- je karmanA udayathI vakragatithI narakagatimAM jatA jIvanI AkAzapradezanI zreNi anusAra gati thAya te. (b) tiryaMcAnupUrvI nAmakarma :- je karmanA udayathI vakragatithI tiryaMcagatimAM jatA jIvanI AkAzapradezanI zreNi anusAra gati thAya te. (c) manuSyAnupUrvI nAmakarma :- je karmanA udayathI vakragatithI manuSyagatimAM jatA jIvanI AkAzapradezanI zreNi anusAra gati thAya te. (d) devAnupUrvI nAmakarma :- je karmanA udayathI vakragatithI devagatimAM jatA jIvanI AkAzapradezanI zreNi anusAra gati thAya te. 14) vihAyogati nAmakarma : je karmanA udayathI jIvane tevI tevI cAla maLe te. tenA be bheda che. te A pramANe (a) zubha vihAyogati nAmakarma :- je karmanA udayathI jIvane hAthI, baLada, haMsa vagerenI jema suMdara cAla maLe te. (b) azubha vihAyogati nAmakarma :vagerenI jema kharAba cAla maLe te. je karmanA udayathI jIvane uMTa, gadheDA Ama piMDaprakRtinA kula peTA bheda = 4 + 5 + 5+3+15+5+6+ 6+5+2+5+8+4+2 = 75. (ii) pratyeka prakRti :- je karmonA koi peTAbhedo nathI te. te ATha che. te A pramANe 1) agurUlaghu nAmakarma - je karmanA udayathI jIvanuM zarIra gurU (bhAre), laghu (halaku) ke gurUlaghu na thAya, paNa cAlavA vagerenI pravRtti ke thai zake tevuM agurUlaghu pariNAmavALuM thAya te. 2) upaghAta nAmakarma - je karmanA udayathI paDajIbha, cauradaMta, rasoLI vagere potAnA ja avayavothI pote haNAya, athavA gaLe phAMso khAine, khINamAM bhUsako mArIne vagere dvArA ApaghAta kare te. 3) parAghAta nAmakarma - je karmanA udayathI jIva potAnI pratibhAthI bIjAne kSobha pamADe. 4) ucchavAsa nAmakarma - je karmanA udayathI jIvane zvAsocchvAsa labdhi maLe te. 36 jaina dRSTie karmavijJAna...
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5) Atapa nAmakarma - je karmanA udayathI jIvanuM ThaMDu zarIra garama prakAza Ape che. sUryanA vimAnarUpe rahelA bAdara pRthvIkAyanA jIvone Atapa nAmakarmano udaya hoya che. agnimAM rahela teukAyanA jIvone Atapa nAmakarmano udaya nathI, paNa uSNasparza nAmakarma ane utkRSTa raktavarNa nAmakarmano udaya che. tethI tApa Ape che ane lAla dekhAya che. udyota nAmakarma - je karmanA udayathI jIvanuM ThaMDuM zarIra ThaMDo prakAza Ape che. caMdra, tArA vagerenA vimAnorUpe rahelA bAdarapRthvIkAyanA jIvo, ratno, auSadhio, AgiyA vagere jIvone udyota nAmakarmano ume hoya che. 7) nirmANa nAmakarma - jema suthAra bArI, bAraNA vagerenI racanA cokkasa sthAne kare che, tema je karmanA udayathI aMga, upAMga ane aMgopAMganI cokkasa sthAne racanA thAya te. 8) tIrthakara nAmakarma - je karmanA udayathI jIvane traNa lokane pUjya, uttamottama dharmatIrthanuM pravartaka evuM tIrthaMkarapada maLe te. (ii) tra-sthAvara dazako - dasa karmaprakRtiono samUha te dazaka. AvA be dazaka che-trasa dazaka ane sthAvara dazaka. (a) traNa dazaka - jemAM traNa nAmakarma prathama che evI daza karyaprakRtiono samUha te trasadazaka. te daza prakRtio A pramANe che(1) trasanAmakarma - je karmanA udayathI jIvane trasapaNuM maLe te. tApa vagere pIDA thavA para potAnI icchA mujaba eka sthAnathI bIjA sthAnamAM jai zake te trasa. (2) bAdara nAmakarma - je karmanA udayathI jIvane bAdarapaNuM maLe te, eka ke be ke saMkhyAtA ke asaMkhyAtA jIvonA zarIra bhegA thAya tyAre AMkhathI joi zakAya te bAdara. (3) paryApta nAmakarma - je karmanA udayathI jIva potAne yogya paryApti pUrNa karavA samartha bane che. paryApti eTale pugalone grahaNa karavAnI tathA pariNAvavAnI zakti. te cha prakAranI che. te A pramANevizvasaMcAlanano mUlAdhAra 37 DD)
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ (a) AhAra paryApti - je zaktithI jIva AhAranA pudgalone grahaNa kare ane tene rasa ane khelarUpe pariNamAve te. (b) zarIra paryAti :- je zaktithI jIva rasa rUpe pariNAvela pugalomAMthI sAta dhAturUpa zarIra banAve te. (c) indriyaparyAti :- je zaktithI jIva zarIramAMthI indriyo banAve che. (4) zvAsocchavAsa paryApti - je zaktithI jIva zvAsocchavAsa vargaNAnA pulone grahaNa kare, tene zvAsocchavAsarUpe pariNAve ane temanuM visarjana kare che. (e) bhASA paryApti - je zaktithI jIva bhASA vargaNAnA pugalone grahaNa kare, tene bhASA rUpe pariNamAve ane temanuM visarjana kare te. (f) mana paryApti - je zaktithI jIva mano vargaNAnA pugalone grahaNa kare, tene mana rUpe pariNamAve ane temanuM visarjana kare te. ekendriyane cAra paryApti hoya che. vikalendriyane pAMca paryApti hoya che. paMcendriyane cha paryApti hoya che. (4) pratyeka nAmakarma - je karmanA udayathI jIvane potAnuM svataMtra juduM dArika vagere zarIra maLe te. (5) sthira nAmakarma - je karmanA udayathI jIvane dAMta, hADakA vagere sthira avayavo maLe te. (6) zubha nAmakarma - je karmanA udayathI jIvane nAbhinI uparanA zubha avayavo maLe che. nAbhinI uparanA avayavo zubha gaNAya che ane nIcenA avayavo azubha gaNAya che. tethI ja mastaka vagerethI koi sparza kare to AnaMda thAya che ane pagathI koi sparza kare to duHkha thAya che. (7) subhaga nAmakarma - je karmanA udayathI jIva upakAra na karato hovA chatAM badhAne priya lAge te. (8) susvara nAmakarma - je karmanA udayathI jIvane sAMbhaLanArane prIti thAya tevo madhura svara maLe te. hA 38 ) jaina dRSTie karmavijJAna...
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ (b) (9) Adeya nAmakarma - je karmanA udayathI jIvanuM game tevuM yukti vinAnuM vacana paNa badhA mAne ane jIvanA darzana mAtrathI tene sanmAna vagere maLe te. (10) yaza nAmakarma - je karmanA udayathI jIvane yaza ane kIrti maLe che. dAna-puNyathI phelAyelI khyAti te kIrti. parAkramathI phelAyelI khyAti te yaza. athavA, eka dizAmAM phelAyelI khyAti te kIrti ane badhI dizAmAM phelAyelI khyAti te yaza. sthAvara dazaka - jemAM sthAvara nAmakarma prathama che evI daza karmaprakRtiono samUha te sthAvaradazaka te daza prakRtio A pramANe che. (1) sthAvara nAmakarma - je karmanA udayathI jIvane sthAvarapaNuM maLe te. tApa vagere pIDA Ave tyAre potAnI icchA mujaba eka sthAnamAMthI bIjA sthAnamAM jaI na zake te sthAvara. (2) sUkSma nAmakarma - je karmanA udayathI jIvane sUkSmapaNuM maLe te. eka ke be ke saMkhyAtA ke asaMkhyAtA zarIro bhegA thAya to paNa AMkhathI joi na zakAya te sUkSma. (3) aparyApta nAmakarma - je karmanA udayathI jIva potAne yogya paryApti pUrI karavA samartha na bane te. (4) sAdhAraNa nAmakarma - je karmanA udayathI jIvane anaMtA jIvo vacce eka evuM sAdhAraNa zarIra maLe te. (5) asthira nAmakarma - je karmanA udayathI jIvane nAbhinI nIcenA azubha avayavo maLe te. (6) azubhanAmakarma- je karmanA udayathI jIvane nAbhinI nIcenA azubha avayavo maLe te. (7) durbhaga nAmakarma - je karmanA udayathI jIva upakArI hovA chatAM badhAne apriya thAya te. (8) duHsvara nAmakarma - je karmanA udayathI jIvane sAMbhaLanArane aprIti thAya tevo kharAba svara maLe te. (9) anAdeya nAmakarma - je karmanA udayathI jIvanuM yuktivALu vizvasaMcAlanano mUlAdhAra (397)
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ vacana paNa mAnya na thAya ane jIva yogya hovA chatAM tene satkAra vagere na maLe te. (10) apayaza nAmakarma - je karmanA udayathI jIvano madhyastha mANasathI apayaza thAya che. Ama traNa-sthAvara dazakonI kula karmaprakRtio = 10+ 10 = 20 che. Ama nAmakarmanA kula uttara bhedo 75 + 8 + 20 = 103 che. 7) gotrakarma H je karmanA udayathI jIvane UMcA-nIcA kuLamAM janma maLe te, kuMbhAra ghInA tathA dArUnA ghaDA banAve che tema gotrakarma jIvane UMcA nIcA kuLamAM janma Ape che. tenA be bheda che. te A pramANe(a) uccagotra karma :- je karmanA udayathI jIvane lokamAM pUjA, Adara, gorava, satkAra maLe tevA UMcA kuLamAM janma maLe te. (b) nIcagotra karma :- je karmanA udayathI jIvane lokamAM niMdA thAya tevA nIcA kuLamAM janma maLe te. 8) aMtarAya karma H je karma jIvane dAna, lAbha, bhoga, upabhoga ane zakti phoravavAthI aTakAve che. te jIvanA anaMtazakti nAmanA guNane DhAMke che. te khajAnacI jevuM che. khajAnacI rAjAne paisA vAparatA aTakAve che. tema aMtarAyakarma jIvane dAna vagere karatA aTakAve che. tenA pAMca bheda che. te A pramANe(a) dAnAMtarAya karma - je karmanA udayathI dAnanI sAmagrI hoya, guNavAna pAtra maLe, dAnanuM phaLa jANe chatAM dAna na ApI zake te. (b) lAbhAMtarAya karma :- je karmanA udayathI dAtA udAra hoya, deya vastu paNa hoya, yAcaka yAcanAmAM kuzaLa hoya chatAM meLavI na zake te. (C) bhogAMtarAya karma - je karmanA udayathI AhAra vagere bhoganI vastuo hoya, pote virati vinAno hoya te paNa bhogavI na zake che. je eka ja vAra bhogavAya te bhoga dA.ta. AhAra vagere. je vAraMvAra bhogavAya te upabhoga. dA.ta. vastra, alaMkAra vagere. (d) upabhogAMtarAya karma :- je karmanA udayathI vastra, ghareNA vagere upabhoganI sAmagrI hovA chatAM teno upabhoga na karI zake te. haju 40 ) jenI daSTie karmavijJAna.
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAkhyA | bheda, (e) viyatarAya karma :- je karmanA udayathI yuvAna vaya, nIrogI zarIra, baLa vagere hoya chatAM zaktine phoravI na zake, taNakhaluM paNa bhAMgI na zake te. Ama karmanA uttarabheda pa+9+2+28+4+1032 =158 che. sthUladRSTie vicAratA karmanA A 158 uttarabhedo che. sUkSma dRSTie vicAratA karmanA aneka uttarabhedo saMbhave che. ATha karmonA nAma, vyAkhyA, jyA guNane DhAMke, uttarabheda ane dAMtane sUcavato koTho - kra. karmanuM nAma kyA guNane | utta) daSTAMta DhAMke? | 1. jJAnAvaraNa vastunA vizeSa bodharUpa jJAnane anaMtajJAna | 5 AMkhe pATA DhAMke te | bAMdhavA jevuM. 2. darzanAvaraNa vastunA sAmAnya bodharUpa darzanane anaMtadarzana | 9 dvArapALa jevuM. DhAMke che. 3. vedanIya paudgalika sukha-duHkhano anubhava avyAbAdha sukha 2 madhathI lepAyelI talavAra jevuM. 4. mohanIya | sAcA-khoTAno viveka na thavA de, anaMtacAritra 28 dArUpAna jevuM. khoTAmAM pravartAve te. 5.| AyuSya jIvane bhavamAM pakaDI rAkhe che. akSayasthiti | 4 beDI jevuM. 6. nAma jIvane gati vagere paryAyono arUpIpaNuM 10 citArA jevuM. anubhava karAve te. 7. gotra jIvane UMcA-nIcA kuLano anubhava agurulaghupaNuM 2 kuMbhAra jevuM. karAve te. 8. aMtarAya jIvane dAna, lAbha, bhoga, anaMtazakti | 5 |khajAnacI jevuM. upabhoga, zakti phoravavAthI aTakAve che. karmanA ATha mukhya bhedo mULa prakRti kahevAya che ane 158 uttarabhedo uttara prakRti kahevAya che. vizvasaMcAlanano mUlAdhAra C 41p)
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghAtI-aghAtI karmo badhA karmone be vibhAgamAM vaheMcI zakAya che (1) ghAtI karmo ane (2) aghAtI karyo. (1) ghAtI karmo - je karmo AtmAnA jJAnAdi guNono ghAta kare te. ATha mULa prakRtiomAM cAra mULaprakRtio thAtI che. te A pramANe (1) jJAnAvaraNa (2) darzanAvaraNa (3) mohanIya ane (4) aMtarAya. uttara prakRtiomAM ghAtI prakRtinA be bheda che. te A pramANe(1) sarvaghAtI prakRti- je prakRtio AtmAnA jJAna vagere guNono saMpUrNa rIte ghAta kare te. te 20 che. te A pramANe- sarvaghAtI 20 prakRtio uttaraprakRti mULaprakRti bheda jJAnAvaraNa darzanAvaraNa mohanIya mULaprakRti bheda 1 jJAnAvaraNa 4 13 kevaLajJAnAvaraNa kevaLadarzanAva2Na, nidrA 5 mithyAtvamohanIya, anaMtAnubaMdhI 4, apratyAkhyAnIya 4, pratyAkhyAnIya 4 kyA guNano saMpUrNa rIte ghAta kare ? kula 20 (ii) dezaghAtI prakRti :- je prakRtio AtmAnA jJAna vagere guNono dezathI (AMzika rIte) ghAta kare te. te 25 che. te A pramANe - dezaghAtI 25 prakRtio uttaraprakRti matijJAnAvaraNa, zrutajJAnAvaraNa, avadhijJAnAvaraNa, mana:paryavajJAnAvaraNa 42 kevaLajJAna kevaLadarzana darzanalabdhi samyaktva dezavirati sarvavirati kyA guNano dezathI ghAta kare ? jJAna jaina dRSTie karmavijJAna...
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ darzanAvaraNa mohanIya 13 aMtarAya kula mULa prakRti vedanIya 3 AyuSya nAma gotra kula 5 Ama uttara prakRtiomAM kula ghAtI prakRtio 20 + 25 = 45 che. mithyAtvamohanIya karma baMdhAya che. mizramohanIya karma ane samyakatva mohanIya karma baMdhAtA nathI. vizeSa prakAranA adhyavasAyothI mithyAtva mohanIya karmamAM 2sa ocho thatAM te ja mizramohanIya ane samyakatvamohanIya rUpe bane che. tethI 45 ghAtI prakRtiomAM mAtra mithyAtvamohanIyanI ja gaNatarI karI che, mizramohanIya samyakatvamohanIyanI gaNatarI karI nathI. ema AgaLa paNa jANavuM. (2) aghAtI karmo - je prakRtio AtmAnA jJAna vagere guNono sIdho ghAta karatI nathI te. ATha mULaprakRtiomAM cAra aghAtI mULaprakRtio che. te A pramANe- (1) vedanIya, (2) AyuSya, (3) nAma ane (4) gotra uttara prakRtiomAM 75 aghAtI uttara prakRtio che. te A pramANe bheda uttaraprakRti cakSudarzanAvaraNa, acakSudarzanAvaraNa avadhidarzanAvaraNa 2 4 67 saMjvalana 4, nokaSAya 9 dAnAMtarAya, lAbhAMtarAya, bhogAMtarAya upabhogAMtarAya, vIryaMtarAya 2 75 darzana vizvasaMcAlanano mUlAdhAra cAritra dAna, lAbha, bhoga, upabhoga vIrya sAtAvedanIya, asAtAvedanIya narakAyuSya, tiryaMcAyuSya, manuSyAyuSya, devAyuSya gati 4, jAti 5, zarIra 5, aMgopAMga 3, saMghayaNa 6, saMsthAna 6, varNAdi 4, AnupUrvI 4, khagati 2, pratyeka 8, trasa 10, sthAvara 10 uccagotra, nIcagotra nAmakarmamAM baMdhana nAmakarma ane saMghAtana nAmakarmano zarIra nAmakarmamAM samAveza karyo che tathA varNa, gaMdha, rasa, sparza nAmakarmanA peTAbheda gaNyA nathI, 43
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ kimI 3. mukhya cAra bheda ja gaNyA che. tethI aghAtI pravRtiomAM nAmakarmanI 103 - (15 + 5 + 16) 67 uttaraprakRtio gaNI che. ema AgaLa paNa jANavuM. puNyakarma-pApakarma badhA karmone be vibhAgamAM vaheMcI zakAya che- (1) puNyakarma ane (2) pApakarma (1) puNyakarmaH je karmanA udayathI jIvane sukhano-anukuLatAno anubhava thAya che. tene zubhakarma paNa kahe che. tenA 42 prakAra che. te A pramANemULa prakRti | bheda | uttaraprakRti vedanIya sAtavedanIya AyuSya devAyuSya, manuSpAyuSya, tiryaMcAyuSya nAma divagati, manuSyagati, paMcendriyajAti, zarIra 5, aMgopAMga 3, vajaRSabhanArAcasaMghayaNa, samacaturasasaMsthAna, zubha varNAdi 4, divAnapUrvI, manuSyAnupUrvI, zubha vihAyogati, parAghAta, ucchavAsa, Atapa, udyota, agurulaghu, nirmANa, tIrthakara, trasa 10 gotra uccagotra kula | 2 (2) pApakarmaH je karmanA udayathI jIvane duHkha thAya che. tene azubha karma paNa kahevAya che. tenA 82 prakAra che. te A pramANemULa prakRti | bheda | uttaraprakRti jJAnAvaraNa matijJAnAvaraNa, zrutajJAnAvaraNa, avadhijJAnAvaraNa, manaH paryavajJAnAvaraNa, kevaLajJAnAvaraNa darzanAvaraNa | cakSudarzanAvaraNa, acakSudarzanAvaraNa, avadhidarzanAvaraNa, kevaLadarzanAvaraNa, nidrA 5 vedanIya asatAvedanIya mohanIya mithyAtvamohanIya, 16 kaSAya, 9 nokaSAya AyuSya narakAyuSya nAma tiryaMcagati, narakagati, jAti 4, saMghayaNa 5, saMsthAna 5, azubha 26 24. haju 44 ) jena daSTie karmavijJAna...
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ varNAdi 4, tiryaMcAnupUrvI, narakAnupUrvI, azubhavihAyogati, upaghAta, sthAvara 10 gotra nIcagotra aMtarAya dAnAMtarAya, lAbhAMtarAya, bhogAMtarAya, upabhogAMtarAya, viyatarAya kula | | 82 zubha varNAdi 4mAM raktavarNa, pItavarNa, zvetavarNa, surabhigaMdha, kaSAyarasa, Ambarasa, madhurarasa, mRdusparza, snigdhasparza, laghusparza ane uSNasparza nAma karma ema 11 prakRtiono samAveza thAya che. azubha varNAdi 4 mAM kRSNavarNa, nIlavarNa, durabhigaMdha, tiktarasa, kaTurasa, karkazasparza, rUkSasparza, gurUsparza ane zItasparza nAmakarma ema 9 prakRtiono samAveza thAya che. nAmakarmanI puNyaprakRti-pApaprakRti bhegI maLIne 37 + 34 = 71 thAya che, 67 nahIM, tenuM kAraNa e che ke puNyaprakRtimAM zubha varNAdi 4 gayA che ane pApaprakRtimAM azubha varNAdi 4 gaNyA che. puNyakarma bAMdhavAnA kAraNo - (1) pAtrane anna ApavuM. (2) pAtrane pANI ApavuM. (3) pAtrane rahevAnuM sthAna ApavuM. (4) pAtrane suvA mATe jagyA ApavI. (5) pAtrane vastra ApavA. (6) mananI zubha pravRtti. (7) vacananI zubha pravRtti. (8) kAyAnI zubha pravRtti. (9) deva-gurUne namaskAra karavA. pApakarma bAMdhavAnA kAraNo(1) hiMsA karavI. (2) jUTha bolavuM. (3) corI karavI. (4) maithuna sevavuM. (5) parigraha (dhana-dhAnyAdino saMgraha ane mUrchA) karavo. (6) krodha karavo. (7) mAna karavu. (8) mAyA karavI. (9) lobha karavo. (10) rAga karavo. (11) dveSa karavo. (12) kalaha (jhaghaDo) karavo. (13) ALa mUkavuM. (14) cADI khAvI. (15) harSa-zoka karavA. (16) bIjAnI niMdA karavI. (17) mAyApUrvaka jUTha bolavuM. (18) mithyAtva. vizvasaMcAlanano mUlAdhAra ( T45D)
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ - puNya-pApatI caturbhagI anubaMdha eTale paraMparA. tenA AdhAre puNyanA ane pApanA darekanA be-be bheda thAya che. Ama puNya-pApanI caturbhagI thAya che, eTale ke cAra bhAMgA thAya che. te A pramANe(1) puNyAnubaMdhI puNya - dharma karavAthI puNya baMdhAya che. rasapUrvaka ane bhAvapUrvaka dharma karavAthI puNyAnubaMdhI puNya baMdhAya che. je puNyanA udaya vakhate navuM puNya baMdhAya che, e puNyAnubaMdhI puNya kahevAya che. bhAvapUrvaka dharma karavAthI baMdhAyelA puNyanA udaya vakhate sadgaddhi maLe che. e buddhi e puNyodayanA kALamAM navo dharma karavA prere che. tethI navuM puNya baMdhAya che. sAmAnya bhAvathI karelA dharmathI baMdhAyeluM puNya ekavAra phaLa ApIne ravAnA thai jAya che. enI paraMparA cAlatI nathI. bhAvapUrvaka karelA dharmathI baMdhAyeluM puNyAnubaMdhI puNya navuM puNya baMdhAve che. tethI tenI paraMparA cAle che. (2) pApAnubaMdhI puNya - dubhAtA haiye dharma karavAthI, dharma karyA pachI pastAvo karavAthI, nidAnAdi (niyANuM) karavAthI pApAnubaMdhI puNya baMdhAya che. je puNyanA udaya vakhate navuM pApa baMdhAya che e pApAnubaMdhI puNya kahevAya che. pastAvApUrvaka karelA dharmathI baMdhAyelA puNyanA udaya vakhate durbuddhi jAge che. e dubuddhi e puNyodayanA kALamAM pApa karavA prere che. tethI navuM pApa baMdhAya che. pApAnubaMdhI puNyanA udayathI ekavAra anukULatA maLI jAya, paNa e anukuLatAmAM Asakta thaine navA pApo thavAthI navA pApakarma baMdhAya che. tethI paraMparA pApanI cAle che. (3) pApAnubaMdhI pApa - azubha pravRtti karavAthI pApa baMdhAya che. bhAvapUrvaka azubha pravRtti karavAthI pApAnubaMdhI pApa baMdhAya che. je pApanA udaya vakhate navuM pApa baMdhAya che, e pApAnubaMdhI pApa kahevAya che. bhAvapUrvaka karelI azubha pravRttithI baMdhAyela pApanA udaya vakhate durbuddhi jAge che. e dubuddhi e pApodayanA kALamAM navA pApa karavA prere che. tethI navuM pApa baMdhAya che. sAmAnya bhAvathI kareluM pApa ekavAra phaLa ApIne ravAnA (c) C 46 DI) jaina daSTie karmavijJAna...
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmano cAra prakArano baMdhA OOOOOD prakRtibandha sthitibandha eka nizcita samaya ke pazcAra laDDU bikharakara cUrA bana jAtA hai| ramala ajavAlaya rasabandhayA anubhAvabandha pradezabandha choTe-bar3e laDDU mIThe laDDU khAne meM kasaile laDDU khAne Ananda se mu~ha kA svAda AtA hai| bigar3a jAtA hai| ALA HA
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ puNya-pApanI catugI 1. puNyAnubaMdhI puNya rAjA zreNika va zAlibhadrA zAlibhara dIkSA hetu pra mAsa khamaNa ke tapasvI muni ko gvAle dvArA khIra kA dAna ne ko vahorAye laDDU ko mAMgane para ne dvArA visarjana ma2. pApAnubaMdhI puNya S7 mammaNa seTha dvArA kAlI majarI mammaNa seTha cole kI lUkhI kA bhojana karatA hai| 3. puNyAnubaMdhI pApa rohiNeya cora kI dIkSA ADIOLAAla vr vrr rohiNeya cora ko bhagavAna kA vacana sunAI detA hai saukarika kasAI nitya bhaisoM kA vadha karatA thaa| pAcAnubaMdhI pApa kue~ meM bhI kIcaDa se banAye | bhaiMso kA vadha karatA hai
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTa karmano baMdha ane kSopazama svAdhyAyI kA upahAsa udd'aanaa| baMdha ke kAraNa ka jJAnAvaraNIya karma jinavANI BALONG zruta jJAnAvaraNIya karma ke udaya se paDhane meM mana nahIM lgtaa| pracalApracalA OM sad sAhitya kI prabhAvanA 8 kArya karate pure nIMda lenA khar3e hue nIMda lenA pracalA kSayopazama ke upAya arihaMte.... zaraNa .. pavvajAmi 12X64 Ge5-20 13x 8= sukhapUrvaka jaganA nidrA-nidrA darzanAvaraNIya karma nidrA thINaddhi nidrA ghAtri meM vilA meM sAthI ke dAMta ukhAr3a dete hai| 7-84 60 zikSaka kA Adara (vinaya) * samaya para sonA parizrama meM nidA tyAga thINaddhi nidrA dina meM hAthI kI girane ke kAraNa sAra kozita hote haiN| zrINaddhi nidrA khUna ke vijJAna se thIma dilA cAle sAdhu jAne jAte hai| sAhitya kA anAdara pracalApracalA calate huye cIda sevA pracalApracalA calate samaya nIMda lenA
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ - Acha karo GdhI ano kSaNavzako eka bacha ke kAraNa hiMsI ur3AnA duHkhI honA mithyA Aropa jinendra prabhu kI nindA atyaciva pazu prema udAsa honA kocakatA kSaya ke upAya DOL vinaya pUrvaka sAdhako vandanA karanA namo arihaMtANaM namA siddhANa BEE mohanIya kara BEE dhArmika jJAna denA IROKAMAL jina mandira ke darzana saMyamamaya jIvana jIne kI zakti svAdhyAya sAmAyika meM ruci bhautika saMsAra meM Asakti kama honA jaNNNNNNNNNA bachA ke kAraNa chalise 17 jIvikA upArjana bhojana meM antarAya cala bhAga! antarAya pati patnI meM manamuTAva LAUTH aMtarAya kreN| nayIpazama ke pAya guNIjanoM ko sammAna karanA supAtra dAna mmI
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ ASTa karmano baMdha ane kSayopazama vedanIya karma sAtA vedanIya karma baMdha ke kAraNa AhAra dAna vRiddha kI sahAyatA jIvoM ko baMdhana mukta karanA asAnA vedanIya karma baMdha ke kAraNa / jIvoM ko krUratA pUrvaka pakar3anA aura vedanA denA pazuoM para adhika bojha DAlakara pIDA pahuMcAnA asAtA vedanIya karma kSayopazama ke upAya bImAra kA ilAja karanA duravI ko sAMtvanA denA booG40GUAGDA000 tyAgIjanoM kI sevA karanA AyuSya karma zubhaAyuSya kama baMdha ke kAraNa deva-gurU-dharma para zraddhA T dhana saMgraha meM Asakti mAMsAhAra DOTOS vyabhicAra durAcAra do00000
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ ------ liu' l l l l l l l liu' l liu' k aSTa karmano baMdha ane kSayopazama nAma karma jinadarzana jinamandira nirmANa se utta gotra karma bandha ke kAraNa zrIkRSNA prabhu ariSTane kI prazaMga karane vA zubha nAma karma kA baMdha spaSTa nidhatta karatA pUrvaka zarIra ke aMgopAMga kA hai * chedana bhedana azubha nAma karma baMdha kA nimitta, karma baMdha kI paddhati nimna gotra karma bandha ke kAraNa kula- mada gotra karma pAnI meM mizrita dUdha baddha nikAcita marIci apane kula kA ahaMkAra kara rahA hai| ha
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ thai jAya che. enI paraMparA cAlatI nathI. pApAnubaMdhI pApa navuM pApa baMdhAve che. tethI pApanI paraMparA cAle che. (4) puNyAnubaMdhI pApa - dubhAtA haiye pApa karavAthI, pApa karyA pachI pastAvo karavAthI puNyAnubaMdhI pApa baMdhAya che. je pApanA udaya vakhate navuM puNya baMdhAya che e puNyAnubaMdhI pApa kahevAya che. pastAvApUrvaka karelA pApathI baMdhAyelA pApakarmanA udaya vakhate satbuddhi jAge che. e sadguddhi pApodayanA kALamAM dharma karavA prere che. tethI navuM puNya baMdhAya che. puNyAnubaMdhI pApanA udayathI ekavAra pratikULatAo Ave che, paNa e pratikULatAomAM aDaga rahIne dharma ka2vAthI navuM puNya baMdhAya che. tethI puNyanI paraMparA cAle che. moTA bhAganA jIvonA jIvanamAM pApAnubaMdhI puNya ke pApAnubaMdhI pApano udaya dekhAya che. puNyanA udayamAM dharma karavAnI badale teo pApa kare che. pApanA udaya vakhate bodhapATha laine navo dharma karavAnA badale teo pApajanya duHkhane dUra karavA mATe navA pApo kare che. udaya puNyano hoya ke pApano e bahu mahattvanI vAta nathI. puNyanA ke pApanA udayamAM dharma karIne ApaNe navuM puNya bAMdhavuM joie, je ApaNane sadgati ane siddhigati sudhI pahoMcavAmAM sahAyaka bane. vizvasaMcAlanano mUlAdhAra 47
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'karmabaMdhanA cAra prakAra kArmaNa vargaNAnA pugalo eka sarakhA che. emAM koi bhedabhAva nathI. jIva jyAre potAnA zubhAzubha adhyavasAyo vaDe e pudgalone grahaNa karIne AtmAnI sAthe ekameka kare che tyAre temAM cAra vastuo nakkI thAya che. A cAra vastuonuM nakkI thayuM eTale cAra prakArano karmabaMdha thavo. te cAra prakAra A pramANe che- (1) prakRtibaMdha (2) sthitibaMdha, (3) rasabaMdha ane (4) pradezabaMdha. loTa ekasarakho hovA chatAM temAMthI judA judA prakAranA lADu bane che. koi lADuno vAyu dUra karavAno svabhAva hoya che, koi lADuno pitta dUra karavAno svabhAva hoya che, ema judA judA prakAranA lADunA judA judA svabhAvo eTale ke prakRti hoya che. koi lADu dasa divasa Take, koi lADu paMdara divasa Take, ema judA judA prakAranA lADunA judA judA kALa eTale ke sthiti hoya che. koi lADu atyaMta gaLyo hoya, koI lADu ocho gaLyo hoya, ema judA judA prakAranA lADunA judA judA svAda eTale ke rasa hoya che. koi lADu moTo hoya, koi lADu nAno hoya, ema judA judA prakAranA lADunA judA judA pramANa eTale ke pradeza hoya che. kArmaNa vargaNAnA pudgalo ekasarakhA hovA chatAM teo jyAre AtmA sAthe baMdhAya che, tyAre temanAmAM jJAna guNane DhAMkavAno, sukha ApavAno, UMcA kuLamAM janma ApavAno vagere svabhAva nakkI thAya che. karmamAM Avo svabhAva nakkI thAya te prakRtibaMdha. kArpaNa vargaNAnA pugalo jyAre AtmA sAthe baMdhAya tyAre temanAmAM AtmAnI sAthe baMdhAyelA rahevAno kALa nakkI thAya che. karmamAM Avo kALa nakkI thAya te sthitibaMdha. kArmaNa vargaNAnA pugalo jyAre AtmA sAthe baMdhAya tyAre temanAmAM AtmAne tIvra ke maMda phaLa ApavAnI zakti nakkI thAya che. karmamAM AvI zakti nakkI thAya te rasabaMdha. kArpaNa vargaNAnA pudgalo jyAre AtmA sAthe baMdhAya tyAre ochA ke vadhAre evA nizcita pramANamAM baMdhAya che. karmonA A nizcita pramANamAM baMdhAvuM te pradezabaMdha. kArmaNa vargaNAnA pugalomAM svabhAva, kALa, zakti ane pradeza nakkI hotA nathI. jyAre teo AtmA sAthe baMdhAya che tyAre A cAre eka sAthe nakkI thAya che. eTale ke karma bAMdhatI vakhate prakRtibaMdha, sthitibaMdha, rasabaMdha ane hA 48 ) jaina daSTie karmavijJAna...
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ pradezabaMdha-A cAre eka sAthe thAya che. (1) prakRtibaMdha - karmanA judA judA svabhAva pramANe temanA mULabheda 8 che ane uttarabheda 158 che. temanuM svarUpa pUrva vistArathI batAvyuM che. (2) sthitibaMdha - sthitibaMdha be prakAre che - (1) mULaprakRtino sthitibaMdha ane (2) uttara prakRtino sthitibaMdha. A bannenA paNa be-be prakAra che(1) mULaprakRtino jaghanya sthitibaMdha. (2) mULaprakRtino utkRSTa sthitibaMdha (3) uttaprakRtino jaghanya sthitibaMdha. (4) uttaraprakRtino utkRSTa sthitibaMdha. jaghanya eTale ochAmAM ocho. utkRSTa eTale vadhumAM vadhu. sthitibaMdha samajavA kALanA keTalAka mApa samajavA jarUrI che. te A pramANe (1) palyopamaH 8 java = 1 aMgula, 12 aMgula = 1 veMta, 2 veMta = 1 hAtha, 4 hAtha = 1 dhanuSya, 2000 dhanuSya = 1 gAu, 4 gAu = 1 yojana. AvA eka yojana UMDA, eka yojana lAMbA ane eka yojana pahoLA vartuLAkAra kuvAne yugalika manuSyanA eka vALanA aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga jeTalA asaMkhya TukaDA karIne ThAMsI ThAMsIne bharavo. temAMthI dara so varSe eka-eka TukaDo bahAra kADhatA Akho kUvo khAlI thatAM je samaya lAge te 1 palyopama che. (2) sAgaropama - 10 x 1 karoDa x 1 karoDa x 1 palyopama = 1 sAgaropama. athavA 10 karoDa palyopama x 1 karoDa palyopama = 1 sAgaropama. (3) koDAkoDI sAgaropama - 1 karoDa x 1 karoDa x 1 sAgaropama = 1 koDAkoDI sAgaropama. (4) pUrva - 70, 560 abaja varSa = 1 pUrva. eTale ke 7,05,60,00,00,00,000 varSa athavA 84 lAkha varSa x 84 lAkha varSa = 1 pUrva. (5) muhUrta - asaMkhya samaya = 1 AvalikA, 256 AvalikA = 1 kSullakabhava, 65,536 kSullakabhava = 1 muhUrta, 48 mIniTa = 1 muhUrta, 2 ghaDI = 1 muhUrta. (6) aMtarmuhUrta - aMtarmuhUrta eTale nava samayathI upara ane eka muhUrtanI aMdarano samaya. vizvasaMcAlanano mUlAdhAra 49 D )
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ abAdhA + 8 mULaprakRtiono utkRSTa ane jaghanya sthitibaMdha 4. mULaprakRti utkRSTa sthitibaMdha | utkRSTa jaghanya sthitibaMdha jaghanya abAdhA 1. jJAnAvaraNa | 30 koDA koDI sAgaropama 3,000 varSa aMtarmuhUrta | aMtarmuhUrta 2. darzanAvaraNa30 koDA koDI sAgaropama 3,000 varSa. aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta 3. vedanIya 30 koDA koDI sAgaropama 3,000 varSa 12 muhUrta aMtarmuhUrta 4. mohanIya 70 koDA koDI sAgaropama 7,000 varSa. aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta pa. AyuSya 33 sAgaropama / 1/3 kroDa pUrva aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta nAma | 20 koDA koDI sAgaropamAM 2,000 varSa 8 muhUrta aMtarmuhUrta gotra 20 koDA koDI sAgaropama 2,000 varSa 8 muhUrta | aMtarmuhUrta 8. aMtarAya |30 koDA koDI sAgaropama 3,000 varSa aMtamuhUrta |aMtarmuhUrta uttaraprakRtiono utkRSTa ane jaghanya sthitibaMdha noMdha : sAgaropamaS, palyopama=P, asaMkhya=a, bhAgAkAra=/) uttaraprakRti utkRSTa | utkRSTa | jaghanya | jaghanya | jaghanya sthitibaMdha | abAdhA | sthitibaMdha | sthitibaMdha abAdhA paMcasaMgrahamate karmaprakRtima 15 jJAnAvaraNa 5 30 koDAkoDI 3,000 aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta sAgaropama | varSa 6-9 |darzanAvaraNa 4/30 koDAkoDI |3,000 aMtarmuhUrta | aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta sAgaropama | varSa 10-14 nidrA para 30 koDAkoDI |3,000/3/ 7 sAgaropama | varSa sAgaropama 15 asatAvedanIyA 30 koDAkoDI |3,0003/7 sAgaropama | varSa sAgaropama 16 sAtavedanIya |15 koDAkoDI 1,500/12 muhUrta | 12 muhUrta|aMtarmuhUrta sAgaropama | varSa ( 50DI jena daSTie karmavijJAna.
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17 mithyAtva- |70 koDAkoDI |7,000 1 | P |aMtarmuhUrta mohanIya | sAgaropama | varSa sAgaropama 18-29|kaSAya 12 ]40 koDAkoDI 14,000 4/7 |4 P|aMtarmuhUrta sAgaropama | varSa sAgaropama | 7. 30 saMjavalana krodha 40 koDAkoDI 4,000 ra mAsa 2 mAsa aMtarmuhUrta sAgaropama | varSa 31 saMjvalana mAna 40 koDAkoDI 4,000 /1 mAsa |1 mAsa aMtarmuhUrta sAgaropama | varSa 32 saMjavalana mAyA40 koDAkoDI 4i,000 15 divasa |15 divasa aMtamuhUrta sAgaropama | varSa 33 saMjvalana lobha40 koDAkoDI 4i,000 aMtarmuhUrta | aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta sAgaropama | varSa 34-35/hAsya, rati |10 koDAkoDI |1,000 [17 | 2 - P |aMtamuhUrta sAgaropama | varSa sAgaropama 36-39zoka, arati, 320 koDAkoDI ra,000/ra/ 7 aMtarmuhUrta bhaya, jugupsA | sAgaropama | varSa sAgaropama 40 purUSaveda |10 koDAkoDI |1,000 8 varSa |8 varSa aMtarmuhUrta sAgaropama | varSa 41 strIveda | |15 koDAkoDI |1,500 |3/14 | aMtarmuhUrta sAgaropama | varSa sAgaropama | 42 napuMsakaveda | 20 koDAkoDI 2,000 |2/7 sAgaropama | varSa sAgaropama 43-44divAyuSya, 33 1/3 kroDa|10,000 | 10,000 aMtamuhUrta nirakAyuSya sAgaropama | pUrva varSa | 45-46manuSpAyuSya, | 3 | 1/3 kSullakabhava | kSullakabhava aMtarmuhUrta tiryaMcAyuSya | palyopama | kroDapUrva 47-48 narakagati ane 20 koDAkoDI |,000 | ri000 P|aMtarmuhUrta narakAnupUrvI | sAgaropama | varSa varSa 2ooo vizvasaMcAlanano mUlAdhAra haC 510
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ 49-5tiryaMcagati, | 20 koDAkoDI |2,000 |2/7 aMtarmuhUrta tiryaMcAnupUrvI sAgaropama | varSa sAgaropama 7i 51-52 manuSyagati ane 15 koDAkoDI 1,50013/14 | P |aMtarmuhUrta manuSyAnupUrvI | sAgaropama | varSa sAgaropamAM 53-54 devagati ane 10 koDAkoDI 1,000 2000 2000 P|aMtarmuhUrta divAnapUrvI | sAgaropama | varSa | deg 55-56 ekendriyajAti,20 koDAkoDI 2,000 27 paMcendriya jAti | sAgaropama | varSa sAgaropama pa7-pa9 beinDiyajAti, 18 koDAkoDI 1,8005935 te indriyajAti | sAgaropama | varSa sAgaropama caurikriyajAti 60-63 odArika zarIra 20 koDAkoDI 2,000/2/7 dArika | sAgaropama | varSa sAgaropama | aMgopAMga tejasa zarIra, kArpaNa zarIra 64-65rtikriya zarIra, 20 koDAkoDI [2,000 vikiya aMgopAMga sAgaropama | varSa 66-67 AhAraka zarIra, aMta:koDAkoDI aMtarmuhUrta aMtaH aMtaH aMtarmuhUrta AhAraka | sAgaropama koDAkoDI | koDAkoDI aMgopAMga sAgaropama | sAgaropama 68-69paheluM saMghayaNa, | 10 koDAkoDI |1,0001/7 paheluM saMsthAnI sAgaropama | varSa |sAgaropama jo ke devagati, devAnupUrvInI utkRSTa sthiti 10 koDAkoDI sAgaropama che, chatAM tenI jaghanya sthiti lAvavA tenI utkRSTa sthiti 20 koDAkoDI sAgaropama, pramANa vivakSA karAya che. tethI temanI jaghanya sthiti 2000/7 sAgaropama-palyopama / asaMkhya jeTalI che. 2ooo 2ooo haju 52 jIjI) jaina daSTie karmavijJAna....
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 P aMtarmuhUrta 6 / 70-71bIjuM saMghayaNa, 12 koDAkoDI |1, 200 6/35 bIjuM saMsthAna sAgaropama | varSa sAgaropama 72-73 trIjuM saMghayaNa 14 koDAkoDI 1,4001/5 trIjuM saMsthAna sAgaropama | varSa sAgaropama 74-75 cothuM saMghayaNa 16 koDAkoDI |1,600|8|35 | 2 ||aMtarmuhUrta cothuM saMsthAnA sAgaropama | varSa sAgaropama 76-77/pAMcamuM saMghayaNa 18 koDAkoDI |1,800 9/35 |2 P aMtarmuhUrta pAMcamuM saMsthAne sAgaropama | varSa sAgaropamAM o Sa] 78-79 chaThuM saMghayaNa | 20 koDAkoDI 2,000 2/7 27 aMtarmuhUrta chaThuM saMsthAna | sAgaropama | varSa sAgaropama 80-81 zvetavarNa, | 10 koDAkoDI 1,0001/7 madhurarasa | sAgaropama varSa sAgaropama | 82-83/pItavarNa, 12.5 koDAkoDI|1,250/5/28 aspharasa | sAgaropama | varSa sAgaropama | 84-85riktavarNa | 15 koDAkoDI 1,500 |3/ 14 kaSAyarasa | sAgaropama | varSa sAgaropama 86-87nIlavarNa, 17.5 koDAkoDI 1,750/1/4 2 aMtarmuhUrta sAgaropama | varSa sAgaropama 88-89 kRSNavarNa 20 koDAkoDI 2,000 |2/7 tiktarasa sAgaropama | varSa sAgaropama 90 surabhigaMdha | 10 koDAkoDI |1,000 1/7 2 |aMtarmuhUrta sAgaropama | varSa sAgaropama | 9 1 durabhigaMdha 20 koDAkoDI 2,000 |2/7 2g P aMtarmuhUrta sAgaropama | varSa sAgaropama 9ra-95mRdu, laghu, | 10 koDAkoDI |1,000 [17 _ PVaMtarmuhUrta snigdha, uSNa | sAgaropama | varSa sAgaropama | 9 kaTurasa I 9 vizvasaMcAlanano mUlAdhAra 53 )
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ harta 96-99|gurU, karkaza, | 20 koDAkoDI 2,000 |2/7 | P |aMtarmuhUrta rUkSa, zIta | | sAgaropama | varSa sAgaropama 100 zibhavihA- 10 koDAkoDI 1,0001/ 7 2 aMtarmuhUrta yogati | sAgaropama | varSa sAgaropama 101 azubhavihA- 20 koDAkoDI 2,000ra/7 yogati sAgaropama | varSa sAgaropama 7i 102 tIrthakara aMtaH koDAkoDI aMtarmuhUrta aMtaH | aMtaH aMtarmuhUrta sAgaropamAM | | koDAkoDI | koDAkoDI sAgaropama sAgaropama 103-pratyeka 7 20 koDAkoDI 2,000 |2| 7 | P aMtarmuhUrta 109 sAgaropama | varSa sAgaropama sa hai ki is dii ki uh 1 10-tra 4, 114 sthAvara 1 15-sthira 5 1 19 1 20 yaza 121- sUkSma 3 1 2 3 124-asthira 6 1 2 9 130 uccagotra sAgaropama | varSa sAgaropama 10 koDAkoDI 1,000 /17 | . P aMtarmuhUrta sAgaropama | varSa sAgaropama | 10 koDAkoDI 1,000 | muhUrta | muhUrta aMtarmuhUrta sAgaropama | varSa 18 koDAkoDI 1,800 935 | P aMtarmuhUrta sAgaropama | varSa sAgaropama 20 koDAkoDI ra,000 2/7 aMtarmuhUrta sAgaropama | varSa sAgaropama 10 koDAkoDI |1,000 8 muhUrta | muhUrta aMtarmuhUrta sAgaropama | varSa 20 koDAkoDI 2,000 [2/7 sAgaropama | varSa sAgaropama 30 koDAkoDI 3i,000 aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta sAgaropama | varSa 54 D ) jaina daSTie karmavijJAna.... 131 nIcagotra aMtarmuhUrta 132- aMtarAya 5 1 36
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ * kula 158 uttara pravRtti che. samyakatvamohanIya-mizramohanIya baMdhAtI nathI. baMdhana 15 ane saMghAtana 5 no zarIra 5 mAM samAveza thai jAya che. tethI ahIM 158-22 = 136 prakRti thai. tIrthaMkara nAmakarma ane AhAraka beno jaghanya sthitibaMdha utkRSTa sthitibaMdha karatA saMkhyAtaguNapUna che. matAMtare, tIrthaMkara nAmakarmano jaghanya sthitibaMdha = 10,000 varSa ane AhAraka-2 no jaghanya sthitibaMdha = aMtarmuhUrta * jJAnAvaraNa 5, darzanAvaraNa 4, sAtAvedanIya, saMjvalana 4, purUSaveda, AyuSya 4, AhAraka 2, deva 2, naraka 2, vaikriya 2, tIrthakara, yaza, uccagotra, aMtarAya 5 = 35 uttara pravRtiono jaghanya sthitibaMdha paMcasaMgrahamate ane karmaprakRtimate samAna che ane te upara kahyA mujaba che. paMcasaMgrahamate bAkInI 101 uttaraprakRtino jaghanya sthitibaMdha = potAno utkRSTa sthitibaMdha mithyAtvamohanIyano utkRSTa sthitibaMdha. asaMkhya karmaprakRtimate bAkInI 101 uttaraprakRtino jaghanya sthitibaMdha = potAnA vargano utkRSTa sthitibaMdha palyopama mithyAtvamohanIyano utkRSTa sthitibaMdha asaMkhya varga nava che. te A pramANe-jJAnAvaraNavarga, darzanAvaraNavarga, vedanIyavarga, darzanamohanIyavarga, kaSAyamohanIya varga, nokaSAya mohanIya varga, nAmavarga gotra varga, aMtarAya varga. devAyuSya, manuSpAyuSya ane tiryaMcAyuSyano utkRSTa sthitibaMdha vizuddhithI thAya che ane jaghanya sthitibaMdha saMklezathI thAya che. zeSa 117 prakRtiono utkRSTa sthitibaMdha saMklezathI thAya che ane jaghanya sthitibaMdha vizuddhithI thAya che. abAdhAkALa - karmo baMdhAyA pachI tAtkAlika udayamAM AvatA nathI. baMdhAyA pachI karmo amuka samaya sudhI AtmA upara emane ema paDyA rahe che. paNa, AtmAne potAnA udayathI bAdhA karatA nathI. baMdhAyelA karma jeTalo kALa jIvane bAdhA na kare te abAdhAkALa. abAdhAkALa pUrNa thayA pachI karmo udayamAM AvIne jIvane phaLa Ape che. jo koipaNa karaNathI karmamAM kaMipaNa pheraphAra na thAya to abAdhAkALa pUrNa thayA pachI ja karmano udaya thAya che. paNa vizvasaMcAlanano mUlAdhAra hA 55DD)
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvuM banatuM nathI. baMdhAvalikA vityA pachI tarata ja udIraNAkaraNa vagere karaNo pravarte che. tenAthI AbAdhAkALa pUrNa thatA pUrve ja karma udayamAM Ave che. TAima bobamAM seTa karela TAima sudhI e phATato nathI. e TAima pUro thatA e phATe che. tema abAdhAkALamAM karmo udayamAM AvIne phaLa ApatA nathI. abAdhAkALa pUro thatA karmo udayamAM Ave che ane jIvane phaLa Ape che. utkRSTa sthitibaMdha thAya tyAre utkRSTa abAdhA hoya. jaghanya sthitibaMdha thAya tyAre jaghanya abAdhA hoya. AyuSyanA utkRSTa sthitibaMdhamAM utkRSTa abAdhA hoi zake athavA jaghanya abAdhA paNa hoi zake. AyuSyanA jaghanya sthitibaMdhamAM jaghanya abAdhA hoi zake athavA utkRSTa abAdhA paNa hoi zake. je prakRtino jeTalA koDAkoDI sAgaropama utkRSTa sthitibaMdha hoya te prakRtinI teTalA so varSanI utkRSTa abAdhA hoya. dA.ta. jJAnAvaraNa-pano utkRSTa sthitibaMdha 30 koDAkoDI sAgaropama pramANa che. tethI jJAnAvaraNa panI utkRSTa 30 x 100 = 3,000 varSa pramANa che. tIrthaMkara nAmakarma ane AhAraka 2 nI utkRSTa abAdhA aMtarmuhUrta pramANa che. AyuSya 4 nI utkRSTa abAdhA 1/3 kroDa pUrva pramANa che. deva, nArakI ane asaMkhya varSanA AyuSyavALA manuSya-tiryaMcane AyuSyanI utkRSTa abAdhA 6 mAsa hoya che. zeSa jIvone AyuSyanI badhI prakRtionI jaghanya abAdhA aMtamuhUrta pramANa che. utkRSTa abAdhA svabhavano trIjo bhAga hoya che. badhI pravRtionI jaghanya abAdhA aMtarmuhUrta pramANa che. niSekaracanA-abAdhAkALa sivAyanI karmasthitimAM karmanI niSekaracanA thAya che. pahelA samaye ghaNA karmadaliko goThavAya che, bIjA samaye vizeSahIna karmadaliko goThavAya che, trIjA samaye vizeSahIna karmadaliko goThavAya che. ema caramasamaya sudhI uttarottara samaye vizeSahIna karmadaliko goThavAya che. karmadalikonI AvI racanA niSekaracanA kahevAya che. sthApanA (/luu) hakIkatamAM Atma pradezo upara karmadalikonI AvI koi goThavaNI nathI, paNa pahelA samaye udayamAM AvanArA karmadaliko te pahelA samayano niSeka (karmadalikono samUha) che, bIjA samaye udayamAM AvanArA karmadalika te bIjA samayano niSeka che. Ama kramazaH je je samaye je je karmaliko udayamAM AvavAnA hoya te te daliko te te samayanA niSeka (c) 56D jaina daSTie karmavizAna..
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ kahevAya che. abAdhAkALa sivAyanI karmasthitimAM karmadalikonI AvI racanA te niSekaracanA che. (3) rasabaMdha-liMbaDAno ane zeraDIno rasa cA2 prakArano hoya che. te A pramANe 1) jevo nIkaLyo hoya tevo. 2) be bhAga karIne eka bhAga ukALe ane eka bhAga rahe te athavA ukALatA aDadho rasa (50%) rahe. aDadho 2sa (50%) baLI jAya. 3) traNa bhAga karIne be bhAga ukALe ane eka bhAga rahe te athavA bhAga (66%) baLI jAya, 1 bhAga (33%) 2he. ukALatA 4) cAra bhAga karIne traNa bhAga ukALe ane eka bhAga rahe te. ukALatA 3 bhAga (75%) baLI jAya ane 1 bhAga (25%) rahe. jema-jema baLI jato bhAga vadhu tema-tema te rasanA svAdanI tIvratA vadhatI jAya... $. 1. 2. 3. 4. zubha-azubha prakRtiono 1 ThANIyo, 2 ThANIyo, 3 ThANIyo ane 4 ThANIyo rasa. liMbaDAno rasa / zeraDIno rasa sahaja be bhAga karI eka bhAga ukALe ane eka bhAga rahe te traNa bhAga karI be bhAga ukALe ane eka bhAga rahe te. cAra bhAga karI traNa bhAga ukALe ane eka bhAga rahe te vizvasaMcAlanano mUlAdhAra azubhaprakRtino zubhaprakRtino rasa rasa 57 1 ThANIyo 2 ThANIyo 3 ThANIyo 4 ThANIyo 1 ThANIyo 2 ThANIyo 3 ThANIyo zubha prakRtiono ekalo eka ThANIyo rasa baMdhAto nathI. ochAmAM ochA 2 ThANIyo to rasa baMdhAya ja che. matijJAnAvaraNa, zrutajJAnAvaraNa, avadhijJAnAvaraNa, manaH paryavajJAnAvaraNa, cakSudarzanAvaraNa, acakSudarzanAvaraNa, avadhidarzanAvaraNa, 4 ThANIyo
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMjvalana 4, purUSaveda, aMtarAya pa = 17 prakRtiono 1 ThANIyo, 2 ThANIyo, 3 ThANIyo ane 4 ThANIyo rasa baMdhAya che. zeSa 103 prakRtiono 2 ThANIyo, 3 ThANIyo ane 4 ThANIyo rasa baMdhAya che. (te vakhate bhego 1 ThANiyo rasa baMdhAya che.) 82 azubha pravRtiono tIvra rasabaMdha saMklezathI thAya che ane maMda rasabaMdha vizuddhithI thAya che. 42 zubha pravRtiono tIvra rasabaMdha vizuddhithI thAya che ane maMda rasabaMdha saMklezathI thAya che. saMkleza = kaSAyono tIvra udaya. vizuddhi = kaSAyonI maMdatA. (4) pradezabaMdha - pradeza eTale jIva vaDe grahaNa karAtA kArmaNa vargaNAnA skaMdho. temanuM svarUpa pUrve jaNAvyuM che. paE TE" ETake che
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmabaMdhatA viziSTa hetuo pUrve sAmAnyathI karmabaMdhanA mukhya pAMca kAraNo-mithyAtva, avirati, kaSAya, yoga ane pramAda batAvyA hatA. ahIM dareka karmanA baMdhamAM kAraNabhUta viziSTa hetuo batAvAya che. 1) jJAnAvaraNa 1 1) jJAna (matijJAna vagere), jJAnI (sAdhu vagere) ane jJAnanA sAdhano (pustaka vagere) pratye 1) duzmana jevuM vartana karavuM, aniSTa AcaraNa karavuM. 2) apalApa karavo - jemanI pAsethI bhaNyA hoie te gurU ke pustaka vagerenA nAma chupAvavA, pragaTa na karavA. 3) mULathI nAza karavo. 4) mAnasika aprIti karavI. 5) AhAra, pANI, upAzraya, vastra vagere maLavAmAM aMtarAya ka2vo. 6) jAti vagere pragaTa karI niMdA karavI. 2) jJAnanI niMdA karavI. 3) AcArya, upAdhyAya vagereno avinaya karavo. 4) akALe svAdhyAya karavo. 5) kALe svAdhyAya na karavo. 6) hiMsA, jUTha, corI, maithuna, parigraha, rAtribhojananI virati na karavI. 7) eMThA moDhe bolavuM. 8) akSaravALA vastro, ghareNA, cazmA, bUTa-caMpala vagere paheravA. 9) ghaDIyAla, lakhelA kAgaLa vagere khIsAmAM rAkhI jhADo-pezAba karavo. 10) totaDA-bobaDA vagerenI mazkarI karavI. 11) lakhelA ke korA kAgaLa vagere bALavA, phADavA vagere. 12) akSaravALI thALI vageremAM jamavuM vagere. 13) akSa2vALI vastu khAvI. 14) lakhelA ke korA kAgaLa upara besavuM, suvuM, cAlavuM vagere. vizvasaMcAlanano mUlAdhAra 59
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15) pustaka vagerene paga lagADavo, thUMka lagADavuM, bagalamAM-paherelA kapaDAmAM rAkhavA. 16) phuMkathI akSara bhUsavA. 17) avidhithI yoga, upadhAna karavA-karAvavA. 18) pustaka vagere bhUmi upara mUkavA. 19)lakhelA ke korA kAgaLa vagerethI viSTA vagere sApha karavA. 20)apazabda bolavA. A ane AvA anya hetuothI jJAnAvaraNa karma baMdhAya che. 2) darzanAvaraNa - 1) darzana (cakSudarzana vagere), darzanI (sAdhu vagere) ane darzananA sAdhano (AMkha, kAna, nAka vagere) pratye. 1) duzmana jevuM vartana karavuM, aniSTa AcaraNa karavuM. 2) apalApa karavo. 3) mULathI nAza karavo. 4) mAnasika aprIti karavI. 5) AhAra, pANI, upAzraya, vastra vagere maLavAmAM aMtarAya karavo. 6) jAti vagere pragaTa karI niMdA karavI. 2) AMkha, kAna, jIbha vagere kApavA. 3) hiMsA, jUTha, corI, maithuna, parigraha, rAtribhojananI virati na karavI. A ane AvA anya hetuothI darzanAvaraNa karma baMdhAya che. 3) vedanIya - 1) sAtAvedanIya - 1) gurUbhakti (mAtA, pitA, dharmAcArya vagerenI bhakti) 2) kSamA 3) karUNA 4) dezavirati ke sarvavirati (dezavirati = pAponA AMzika tyAganI pratijJA, sarvavirati = pAponA sarva tyAganI pratijJA) 5) sarAgasaMyama (rAgathI saMyama pALavuM) 6) daza prakAranI sAmAcArI pALavI. 60 jaina draSTie karmavijJAna...
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7) krodha vagere kaSAyo upara vijaya meLavavo. 8) dAnamAM rUci rAkhavI. 9) dharmamAM daDhatA. 10)jinezvara bhagavAna ane caityanI pUjAmAM tatparatA. 11) supAtradAna 12) akAmanirjarA (icchA vinA sahana karavAthI je karma khape te akAmanirjarA.) 13) zauca (mana, vacana, kAyAnI pavitratA) 14)bAbatapa (ajJAnI jIvono tapa) 15)ahiMsA 16) bIjAne sAtA ApavI. 17)bIjAnI pIDA dUra karavI. A ane AvA anya hetuothI sAtA vedanIya karma baMdhAya che. 2) asAtAvedanIya - 1) sAtAvedanIyanA baMdhanA hetuothI viparIta karavuM. 2) gurUnI avajJA karavI. 3) gusso karavo. 4) nirdayatA. 5) vrato na levA. 6) utkRSTa kaSAyo karavA. 7) kaMjUsAi karavI. 8) hAthI-baLada-ghoDA vagerene mAravA, pIDA karavI, temanI pAse bhAra ucakAvavo, aMgopAMga chedavA vagere. 9) potAne ke bIjAne duHkha ApavuM. 10)pote zoka karavo ke bIjAne zoka karAvavo. 11) potAno ke bIjAno vadha karavo. 12) pote raDavuM ke bIjAne raDAvavA. 13) bIjAne asAtA ApavI. A ane AvA anya hetuothI asAtA vedanIya karma baMdhAya che. vizvasaMcAlanano mUlAdhAra haja 61 )
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4) mohanIya - (1) darzanamohanIya1) unmArga dezanA (saMsAranA kAraNone mokSanA kAraNo tarIke upadezavA). 2) mokSamArgano nAza karavo (darzana-jJAna-cAritra rUpa mokSamArgano lopa karavo) 3) devadravyanuM haraNa, bhakSaNa ane upekSA karavI. 4) jinezvara bhagavAna, muni, jinapratimA, caitya, saMgha, siddha, gurU, zrutajJAna vagerenI niMdA ane AzAtanA karavI. 5) jainadharmanA koi paNa aMganI jugupsA karavI. 6) bIjAne jainadharma ane tenA koipaNa aMga pratye tiraskAra thAya tevI pravRtti karavI. 7) gurUne aprasanna karavA. 8) jinavacanamAM zaMkA karavI. 9) kudeva, kugurU, kudharmane mAnavA. 10)mithyA parvo ujavavA. A ane AvA anya hetuothI darzanamohanIya karma baMdhAya che. (2) cAritramohanIya 1) kaSAyo karavAthI kaSAyamohanIya karma baMdhAya che. 2) sAmAnyathI hAsya vagere cha nuM sevana karavAthI hAsya mohanIya vagere cha prakAranuM nokaSAya mohanIya karma baMdhAya che. 3) sAmAnyathI viSayonuM sevana karavAthI vedamohanIya karma baMdhAya che. 4) vizeSathI hAsya mohanIya i) mazkarI ii) kAmottejaka hAsya iii) hAsyano svabhAva iv) vAcALatA v) dInatA (c) 629) jaina daSTie karmavijJAna....
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ A ane AvA anya hetuothI hAsyamohanIya karma baMdhAya che. 5) ratimohanIya - (i) deza vagere jovAnI utsukatA. (i) vicitra prakAranI kAmakrIDA. (ii) bIjAnA cittanuM AkarSaNa karavuM. A ane AvA anya hetuothI ratimohanIya karma baMdhAya che. 6) aratimohanIya-- (i) irSyA. (ii) pApa karavAno svabhAva. (iii) bIjAnI ratino nAza karavo. (iv) kharAba kAryomAM protsAhana karavuM. A ane AvA anya hetuothI atimohanIya karma baMdhAya che. 7) bhayamohanIya - (i) svayaM bhaya pAmavo. (ii) bIjAne bIvaDAvavA. (iii) bIjAne trAsa Apavo. (iv) nirdayatA. A ane AvA anya hetuothI bhayamohanIya karma baMdhAya che. 8) zokamohanIya - (i) svayaM zoka karavo. (ii) bIjAne zoka karAvavo. (ii) raDavuM, mAthu phuTavuM, chAtI phuTavI. A ane AvA anya hetuothI zokamohanIya karma baMdhAya che. 9) jugupsAmohanIya - - (i) caturvidha saMghanI niMdA karavI. (i) caturvidha saMghanI jugupsA karavI. (ii) sadAcAranI jugupsA karavI. A ane AvA anya hetuothI jugupsAmohanIya karma baMdhAya che. vizvasaMcAlanano mUlAdhAra 63
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10) strIveda mohanIya (i) irSyA (ii) kheda (iii) mAyA (iv) viSayonI Asakti (v) jUTha bolavuM. (vi) ativakratA (vi)52strIsevanamAM Asakti A ane AvA anya hetuothI strIveda mohanIya karma baMdhAya che. 11) purUSaveda mohanIya - (i) svastrIsaMtoSa (ii) irSyArahitapaNuM (iii) maMdakaSAyapaNuM (iv) sa2LatA A ane AvA anya hetuothI purUSaveda mohanIya karma baMdhAya che. 12) napuMsakaveda mohanIya - (i) strI-purUSa sAthe kAmakrIDA (ii) ugrakaSAyo (iii) tIvra kAmAbhilASA (iv) vratadhArI strInA vratano bhaMga A ane AvA anya hetuothI napuMsakaveda mohanIya karma baMdhAya che. sAmAnyathI cAritra mohanIya karma bAMdhavAnA hetuo- (1) kaSAyo, viSayo ane hAsya vageremAM paravazatA. (2) sAdhunI niMdA karavI. (3) dharmasanmukha banelAone aMtarAya karavo. (4) dArU, mAMsa vagerenI virativALA AgaLa aviratinI prazaMsA karavI. (5) dezavirati, sarvaviratimAM bIjAne aMtarAya karavo. (6) asaMyamInA guNAnuvAda karavA. 64 jaina dRSTie karmavijJAna...
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ (7) saMyamInA dUSaNa bolavA. (8) kaSAya-nokaSAyanI udIraNA karavI vagere. 5) AyuSya - 1) narakAyuSya1) mahAraMbha 2) mahAparigraha 3) raudrapariNAma 4) paMcendriyanI hiMsA pa) mAMsAhAra 6) dRDha vaira 7) mahAmithyAtva 8) anaMtAnubaMdhI kaSAya 9) kRSNalezyA, nIlalezyA, kApotalezyA 10) jUTha bolavuM 11) corI 12) vAraMvAra maithuna sevana 13) indriyonI paravazatA 14) rAtribhojana A ane AvA anya hetuothI narakAyuSya karma baMdhAya che. 2) tiryaMcAyuSya - 1) hRdaya gUDha hovuM. 2) zaThatA 3) sazalyapaNuM vratonA aticAra ke pApazalyonA AlocanA prAyazcitta na karavA) 4) unmArgadazanA. 5) mArgano nAza karavo. 6) mAyA 7) AraMbha, parigraha 8) zIlavratamAM aticAra lagADavA. 9) nIlalezyA, kApotalezyA. 10) apratyAkhyAnIya kaSAya A ane AvA anya hetuothI tiryaMcAyuSya baMdhAya che. 3) manuSyAyuSya1) alpa AraMbha 2) alpa parigraha 3) kaSAyonI maMdatA ( 4) dAnarUci 5) madhyama guNo 6) kApotalezyA, tejalezyA 7) dharmadhyAnano rAga 8) pratyAkhyAnIya kaSAya 9) deva-gurUnI pUjA 10) atithisaMvibhAga (sAdhu, sAdharmika vagerenI anna vagerethI bhakti karavI). 11) madhura bolavuM 12) sAmethI bolAvavuM. 13) sukhethI samajAvI zakAya tevo svabhAva 14)lokavyavahAramAM madhyasthapaNuM. vizvasaMcAlanano mUlAdhAra aC 65 )
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ A ane AvA anya hetuothI manuSyAyuSya baMdhAya che. 4) devAyuSya1) samyakatva 2) dezavirati 3) sarvavirati - 4) sarAgasaMyama 5) bALatapa 6) akAmanirjarA 7) kalyANamitrano saMga 8) dharma sAMbhaLavAno svabhAva 9) supAtradAna 10) tapa 11) padgalezyA, zukulalezyA 12) darzana-jJAna-cAritranI ArAdhanA 13) agni, pANI vaDe maravuM ke phAMso khAine maravuM (e vakhate zubha pariNAma hoya to) 14)avyakta sAmAyika (samajaNa vinAnuM sAmAyika) A ane AvA anya hetuothI devAyuSya baMdhAya che. 6) nAmakarma - (1) zubha nAmakarma1) saraLatA 2) gAravarahitapaNuM 3) saMsArabhIrutA 4) kSAMti 5) laghutA 6) namratA vagere guNo 7) dharmI purUSonA darzanathI 8) paropakAramAM parAyaNa AnaMda thavo ane temanuM svAgata karavuM. A ane AvA anya hetuothI zubha nAmakarma baMdhAya che. (2) azubha nAmakarma1) mAyA 2) gaurava 3) mana-vacana kAyAnuM 4) bIjAne ThagavA vakrapaNuM 5) mithyAtva 6) cADI khAvI 7) cittanI caMcaLatA 8) sonA vageremAM nakala, bheLaseLa karavI 9) khoTI sAkSI ApavI 10) varNa, gaMdha, rasa, sparza anya rItanA karavA hata 66 ) jaina daSTie karmavijJAna..
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11) aMgopAMga cheDavA 12) yaMtrakarma (yaMtro calAvavA) 13) pakSIone pAMjarAmAM pUravA 14) khoTA tola-mApa karavA 15) khoTA trAjavA banAvavA 16) paraniMdA 17) svaprazaMsA 18) hiMsA, jUTha, corI, maithuna, parigraha 19) kaThora vacana tathA asabhya 20) sArA veSano ahaMkAra karavo vacana bolavA 21) vAcALatA 22) Akroza 23) anyanA saubhAgyano nAza 24) kAmaNa-TramaNanI kriyA karavI. karavo 25)bIjAne kUtUhala upajAvavuM 26) bIjAne herAna karavA. 27) bIjAnI mazkarI ke 28) vezyA vagerene alaMkAra viDaMbaNA karavI ApavA. 29) dAvAnaLa saLagAvavo 30) deva vagerenA bahAnAthI gaMdha vagere dravyonI corI karavI. 31) tIvra kaSAyo karavA 32) pratimA, maMdira, upAzraya, bagIcAno vinAza karavo. 33) aMgArakarma vagere paMdara karmAdAnanA dhaMdhA karavA. A ane AvA anya hetuothI azubha nAmakarma baMdhAya che. pUrve zubha nAmakarmanA sAmAnyathI hetuo batAvyA hatA. ahIM tIrthaMkara nAmakarmanA viziSTa hetuo batAvAya che. (3) tIrthaMkara nAmakarma 1) samyagdarzananI nirmaLatA 2) vinayathI yuktapaNuM 3) zIlavratomAM aticArono 4) pratikSaNa jJAnano upayoga abhAva 5) saMvega 6) zakti mujaba tyAga-tapa 7) saMgha ane sAdhune samAdhi 8) saMgha ane sAdhunI vaiyAvacca ApavI karavI vizvasaMcAlanano mUlAdhAra aC 67 )
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9) arihaMta, AcArya, 10)Avazyaka kriyAnI akhaMDa bahuzruta ane pravacananI sAdhanA bhakti 11) zAsana prabhAvanA 12) saMghavAtsalya 13) arihaMta, siddha, pravacana vagere vIsa sthAnakanI ArAdhanA 14)abhayadAna 15) sAdharmika bhakti A ane AvA anya hetuothI tIrthakara nAmakarma baMdhAya che. 7) gotrakarma - (1) uccagotra 1) bIjAnA guNa jovA 2) bIjAnA doSo pratye udAsInatA 3) mada na karavo ( 4) adhyayana-adhyApananI rUci 5) arthanuM ciMtana karavuM (svayaM bhaNavuM, bIjAne 6) bIjAne arthanuM vyAkhyAna karavuM. bhaNAvavA) 7) bhaNavA-bhaNAvavAnI 8) jina, AcArya, upAdhyAya, zakti na hoya to sAdhu, caitya vagerenI pratye bIjAne bhaNatA-bhaNAvatA bhakti-bahumAna rAkhavA. joi tIvra bahumAnapUrvaka anumodanA karavI. 9) bIjA guNIjano pratye 10) sukRtanI anumodanA karavI. bahumAna rAkhavuM. 11) guNIjanonI anumodanA karavI. A ane AvA anya hetuothI nIcagotra karma baMdhAya che. (2) nIcagotra1) uccagotra karma baMdha 2) bIjAnI niMdA karavI. hetuothI viparIta AcaravuM. 3) bIjAnI avajJA, mazkarI. 4) bIjAnA guNa DhAMkavA. 5) bIjAnA sAcA ke khoTA 6) potAnA sAcA ke khoTA doSo kahevA. guNonI prazaMsA karavI. hajI 68 ) jaina daSTie karmavijJAna..
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7) potAnA doSa DhAMkavA 8) potAnA jAti, kuLa vagerenuM abhimAna karavuM. A ane AvA anya hetuothI nIcagotra karma baMdhAya che. 8) aMtarAyakarma - 1) jinapUjAmAM viddha karavuM. 2) hiMsA, jUTha, corI, maithuna, ("jinapUjAmAM hiMsA thAya parigraha, rAtribhojana vageremAM che, mATe gRhastha paNa na parAyaNa. karavI vagere dezanA vagerethI jinapUjAno niSedha karavo). 3) mokSamArgamAM vighna karavA. 4) sAdhuone AhAra, pANI, upAzraya, upakaraNa, auSadha vagere ApanArane aTakAvavA. 5) bIjAne dAna, lAbha, 6) maMtra vagerenA prayogathI bIjAnI bhoga, upabhogamAM zaktine haNe. aMtarAya kare. 7) vadha, baMdhana, nirodha 8) chedana-bhedanathI bIjAnI vagerethI bIjAne zaktine haNe. ceSTA rahita kare. 9) pazu-pakSione bhojanamAM 10) dharmamAM zakti gopavavI. aMtarAya karavo. . 11) saMsAramAM zaktino upayoga karavo. A ane AvA anya hetuothI aMtarAyakarma baMdhAya che. pUrve kahyA te karmabaMdhanA mukhya kAraNo, ahIM kahyA te karmabaMdhanA viziSTa hetuo ane AgaLa kahevAze te Asavone jANIne AtmA karmothI bhAre na bane e mATe prayatnazIla banavuM. vizvasaMcAlanano mUlAdhAra 69D)
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAmAM karmAMte AvavAnA INLETS (Asavo) gaTaro dvArA gaMdakI samudramAM Ave che. tema 42 prakAranA Asavo dvArA karmo AtmAmAM Ave che. pUrve karmabaMdhanA mukhya pAMca kAraNo batAvyA hatA. pachI dareka karmanA viziSTa hetuo batAvyA. have ahIM sAmAnyathI badhA karmone AtmAmAM AvavAnA sAmAnya kAraNo batAvAya che. AtmAmAM karmone AvavAnA kAraNo Asravo kahevAya che. te 42 prakAranA che. te A pramANe (1-5) indriya-5-pAMca indriyone paravazapaNuM. indriyonA anukULa viSayomAM rAga ka2vo ane pratikULa viSayomAM dveSa karavo. (6-9) kaSAya-4-krodha, mAna, mAyA, lobha (10-14) avrata-5-hiMsA, jUTha, corI, maithuna, parigraha (15-17) yoga-3-mana-vacana-kAyAnIpravRtti (18-42) 25 prakAranI kriyAo. te A pramANe che- (1) kAyikI - kAyAne jayaNA vinA pravartAvavI. dA.ta. joyA vinA cAlavuMdoDavuM-kudavuM, joyA-pUMjyA vinA paDakhuM pheravavuM, UThavuM, besavuM, bArIbAraNA khola-baMdha karavA, vastu levI mUkavI. (2) adhikaraNikI-navA zastro banAvavA, athavA jUnA zastrone paraspara joDavA. (3) prAGeSikI - jIva ke ajIva upara dveSa karavo. (4) pAritApanikI - potAne ke bIjAne pIDA upajAvavI. (5) prANAtipAtikI - potAne ke bIjAne mArI nAMkhavA. (6) AraMbhikI - jIva ke ajIvano AraMbha (hiMsA) thAya tevI pravRtti karavI. (7) pArigrahikI - dhana-dhAnya vagereno saMgraha karavo ane temanI u52 mamatva karavuM. (8) mAyApratyayikI - aMdarano bhAva chupAvI bahAra bIju batAvavuM, jUThA sAkSI-lekha karavA. (9) mithyAdarzanapratyayikI - mithyAtvanA kAraNe thatI kriyA. (10) apratyAkhyAnikI - paccakkhANanA abhAve thatI kriyA. (11) dRSTikI - jIva ke ajIvane rAgathI jovA. 70 jaina dRSTie karmavijJAna...
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ (12) smRSTikI - jIva ke ajIvane rAgathI sparza karavo. (13) prAhityakI - bIjAnA hAthI, ghoDA, AbhUSaNa, ghareNA vagere joi rAga-dveSa karavA. (14) sAmaMtopanipAtikI - potAnA hAthI, ghoDA, ratha, AbhUSaNo vagere joine bIjA prazaMsA kare ke niMdA kare to rAga-dveSa karavA, nATakasinemA-tamAzA-khela vagere dekhADavA, ghI-tela vagerenA vAsaNo ughADA mukavA. maisuSTikI - bIjA pAse zastra vagere ghaDAvavA, yaMtra vagerethI kuvAsarovara vagere khAlI karAvavA, yogya ziSyane kADhI mukavo, zuddha AhAra pANI vinA kAraNe paravavA. (16) svastikI - potAnA hAthe jIva ke ajIvane mArI nAMkhavA. (17) AzApanikI - koinI pAse AjJA dvArA sAvadya (pApa lAge tevuM) kAma karAvavuM. (18) vedAraNikI - jIva ke ajIvane phADI nAMkhavA, ThagAi karavI. (19) anAbhogikI - joyA-pUjyA vinA kaMipaNa levuM-mukavuM. (20) anavakAMkSApatyayikI - potAnA ke bIjAnA hitane avagaNIne Aloka ke paraloka virUddha AcaraNa, corI, parastrIgamana vagere karavuM. (21) prAyogikI - mana-vacana-kAyAnI zubha-azubha pravRtti karavI. (22) sAmudAyikI - karmano saMgraha thAya tevI pravRtti karavI, loka samudAya bhegA thaine kriyA karavI. (23) premikI - pote prema karavo, bIjAne prema upajAve tevI kriyA karavI. (24) leSikI - pote dveSa karavo, bIjAne dveSa upajAve tevI kriyA karavI. (25) iryApathikI - mAtra yogane lIdhe thanArI kriyA. (mithyAtva, avirati, kaSAya vinAnI) A kriyA 11mA, 12mA, 13mA guNaThANe hoya che. (guNaThANAnuM svarUpa AgaLa batAvAze.) 42 AsavathI AtmAmAM karmo Ave che ane tenAthI AtmA malina thAya che. AtmAne karmothI gaMdo thato aTakAvavo hoya to A 42 Asavono tyAga karavo jarUrI che. mATe 42 AsavonA tyAga mATe prayatnazIla banavuM. vizvasaMcAlanano mUlAdhAra 71 )
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAmAM karmone ovatA aTakAvavonI bAraNAM (saMvara) gharanI jALI khullI hoya to cora, bhikhArI, ajANyo mANasa, kUtaro vagere gharamAM pesI jAya che. jALI baMdha karyA pachI koi aMdara AvI zakatuM nathI. Asavo eTale jALI kholavI. AvothI karmo AtmAmAM pesI jAya che. saMvara eTale jALI baMdha karavI. AtmAmAM karmone pesatA aTakAvavA hoya to 57 prakAranA saMvaranuM AcaraNa karavuM joie. jenAthI AtmAmAM karmo AvatA aTake te saMvara. tenA 57 prakAra che. te A pramANe1) 5 samiti - samiti eTale sArI pravRtti. tenA pAMca prakAra che. te A pramANe1) iryAsamiti - loko vaDe khuMdAyelA prakAzavALA raste jIvarakSA mATe sADA traNa hAtha bhUmine jotA jotA upayogapUrvaka cAlavuM te. 2) bhASAsamiti - muhapatinA upayogapUrvaka niravadya (jenAthI pApa na lAge tevA) vacano bolavA te. jenAthI pApa lAge tevA vacana te sAvadha vacana. jemake, AdezanA vacano, AraMbhanI anumodanAnA vacano, asatya vacano, cokkasa kArapUrvakanA vacano. AnAthI viparIta vacano te niravadya vacano. 3) eSaNAsamiti - zAstramAM kahelI vidhi mujaba 42 doSothI rahita AhAra vagere grahaNa karavo te. 4) AdAnabhAMDamAtranikSepaNAsamiti - vastra, pAtrA vagere kaMi paNa letA mUkatA, Asana saMthAro vagere kaMI paNa pAtharatA jovuM tathA pramArjavuM te. 5) pAriSThApanikAsamiti - maLa, mUtra, kapha, baLakho, thuMka, azuddha AhAra, nirUpayogI vastra vagerene vidhipUrvaka jIvarahita jagyAe paraThavavuM te. 2) 3 gupti - gupti eTale mana-vacana-kAyAnI pravRtti para niyaMtraNa. tenA traNa prakAra che. te A pramANe- (1) managupti - manane azubha vicArathI aTakAvavuM ane zubha vicAramAM pravartAvavuM te. (c) C 72 ) jaina daSTie karmavijJAna..
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) vacanagupti - sAvadya vacanathI aTakavuM ane niravadya vacanamAM muhapatinA upayogapUrvaka pravRtti karavI te. (3) kAyagupti - kAyAne sAvadyathI rokavI ane niravadyamAM pravartAvavI te. 3) 22 parISahakarmanI nirjarA (AtmA parathI dUra karavA) mATe saMyamamArgano tyAga karyA vinA samatApUrvaka sahana karavA yogya te parISaha. te 22 prakAranA che. te A pramANe(1) sudhA - bhUkhane sahana karavI, paNa doSita AhAra ke abhakSya AhArane grahaNa karavo ke khAvo nahIM, tathA manamAM ArtadhyAna na karavuM. (2) tRSA - tarasane sahana karavI, paNa sacitta pANI ke mizra pANIno upayoga na karavo. (3) zIta - ThaMDI sahana karavI, paNa akalpa vastra vagere ke agni vagerenI icchA karavI nahIM. (4) uNa - garamI, tApa vagere sahana karavA, paNa chatrI, snAna, vilepana, paMkhA ke zarIra upara pANInA TIpA nAMkhavAnI icchA na karavI. daMza - macchara, jU, mAMkaDa, DAMsa vagere DaMkha mAre to paNa tyAMthI khasI anya sthAne javAnI icchA na karavI, temane mAravA nahI, temanI upara dveSa na karavo. (6) acela - vastra na male ke jIrNa maLe to paNa dInatA na karavI, bahu mUlyavAna vastronI icchA na karavI, jIrNa vastra paheravA. arati - saMyamamAM pratikULatA vagere Ave tyAre kaMTALo na lAvavo, zubhabhAvanA bhAvavI, saMyama choDavAnI icchA na karavI. (8) strI - strIne rAgapUrvaka jovI nahI, tenA aMgopAMga jovA nahI, tenuM dhyAna karavuM nahIM, tene AdhIna thavuM nahIM. (9) caryA-eka sthAnamAM haMmezAna rahetA vihAra karavo, vihAramAM kaMTALavuM nahIM (10) vaiSadhithI sthAna - zUnyagRha, ramazAna vagere sthAnomAM rahevuM, strI pazu-napuMsaka vagerethI rahita sthAnamAM rahevuM, pratikULa sthAna hovA chatAM uga na karavo. (11) zayyA - pratikULa zA maLe to uga na karavo, anukULa zayyA maLe to harSa na karavo. (5) daMza , vizvasaMcAlanano mUlAdhAra bha73 )
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ (12) Akroza - koi tiraskAra kare to tenI upara dveSa na karavo, kharAba vicAra na karavA. (13) vadha - koi mArI nAMkhe to paNa mAranAra upara dveSa na karavo, kharAba vicAra na karavA. (14) yAcanA - AhAra, pANI, vastra vagerenI yAcanAmAM lajjA na rAkhavI. (15) alAbha - yAcanA karavA chatAM vastu na maLe to uga na karavo, paNa lAbhAMtarAya karmanA udayane vicAravo. (16) roga - rogane sahana karavo, nirdoSa upacAra karavA ane roga dUra na thAya to potAnA karmanA udayane vicAravo. (17) tRNa - ghAsanA saMthArAnI aNIo zarIramAM vAge ke vastrano saMthAro kheMce to paNa uga na karatAM sahana karavuM. (18) mala - zarIra, kapaDA vagere melA thAya to paNa durgacchA na karavI, tene dUra karavAno prayatna na karavo. (19) satkAra - lokamAM mAna, satkAra maLe to AnaMda na pAmavo ane na maLe to udvega na karavo. (20) prajJA - bahu buddhizALI ke jJAnI hovAthI loko prazaMsA kare to abhimAna na karavuM paNa pUrvenA anekaguNA buddhizALI ane jJAnI purUSone vicArI namra banavuM. (21) ajJAna - buddhi maMda hovAne lIdhe jJAna caDatuM na hoya to udvega na karavo, kaMTALo na lAvavo, paNa jJAnAvaraNIya karmano udaya vicAravo. (22) samyakatva- kaSTa ke upasarga Ave ke zAstranA sUkSma artha samajAya nahIM ke bIjA dharmamAM camatkAra dekhAya to paNa jinadharmathI calita na thavuM. 4) 10 yatidharma - yati eTale sAdhu. teno dharma te yatidharma. te 10 prakArano che. te A pramANe. (1) kSamA - krodhano abhAva. (2) namratA - abhimAnano abhAva. (3) saraLatA - mAyAno abhAva. haju 74D) jena daSTie karmavijJAna...
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) saMtoSa - lobhano abhAva. (5) tapa - icchAno nirodha karavo te. (6) saMyama - te 17 prakAranuM che-5 mahAvrata, 5 indriyone kAbumAM rAkhavI, - 4 kaSAyone jItavA, 3 daMDa (mana-vacana-kAyAnI azubha pravRtti)nI nivRtti. (7) satya - priya, pathya (hitakArI) ane tathya (satya) vacana bolavuM. (8) zoca mana-vacana-kAyAnI pavitratA. (9) akiMcanatA - koi paNa vastu upara mamatva na rAkhavuM. (10) brahmacarya - mana-vacana-kAyAthI maithunano tyAga karavo. 5) 12 bhAvanA - jenAthI AtmA bhAvita thAya te bhAvanA. pANImAM palALeluM kapaDuM jema pANIthI bhAvita thAya che tema AtmA bhAvanAothI bhAvita thAya che. bhAvanA 12 prakAranI che. te A pramANe (1) anitya bhAvanA - dhana, kuTuMba, za2I2, makAna vagere jagatanA badhA padArtho anitya che, nAza pAmanAra che, ema vicAravuM te. (2) azaraNa bhAvanA - roga, maraNa vagere pIDAo vakhate jIvane saMsAramAM koinuM zaraNa nathI, ema vicAravuM te. (3) saMsAra bhAvanA 84 lAkha yonimAM jIvanI rakhaDapaTTI cAlu che ane saMsAramAM badhA jIvo sAthe vividha saMbaMdho thayA che ane thAya - - che, ema vicAravuM te. (4) ekatva bhAvanA - jIva ekalo janme che, ekalo mare che ane ekalo karmane bhogave che ema vicAravuM te. (5) anyatva bhAvanA - kuTuMba, dhana, makAna, za2I2 vagere badhu mArUM nathI, pArakuM che, ema vicAravuM te. (6) azuci bhAvanA A zarIra rasI, lohI, mAMsa, hADakA vagere kharAba padArthothI baneluM che, maLa-mUtra vagere gaMdakIthI bharelu che, ema vicAravuM te. (7) Asrava bhAvanA 42 prakAranA AsravothI AtmAmAM pratisamaya karmo Ave che ane AtmA karmothI bhAre thAya che. ema vicAravuM te. (8) saMvara bhAvanA - saMvaranA 57 bhedonuM vAraMvAra ciMtana karavuM te. vizvasaMcAlanano mUlAdhAra - 75
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirjarAnA 12 bhedonuM ciMtana karavuM te. cauda rAjaloka, temAM rahelA cha dravyo, devanArakI vagerenA sthAno, asaMkhya dvIpa-samudro vagereno vicA2 ka2vo te. (11) bodhidurlabha bhAvanA - anAdikALathI saMsAramAM bhaTakatA jIvane cakravartIpaNuM, devatApaNuM, rAjA-mahArAjApaNuM vagere maLavuM sulabha che, paraMtu samyaktvarUpI ratna maLavuM durlabha che, ema vicAravuM te. (12) dharma bhAvanA dharmathI ja saMsAramAM sukha maLe che, dharmanA prabhAvathI ja sUrya-candra vagere prakAze che, dharmanA prabhAvathI ja anaMta alokamAM paNa cauda rAjaloka addhara TakI rahyo che, ema vicAravuM te. (9) nirjarA bhAvanA (10) lokasvabhAva bhAvanA - -- = 6) pAMca cAritra - cAritra eTale sarvasAvadya yogono tyAga. tenA pAMca - prakAra che. te A pramANe (1) sAmAyika cAritra sama = jJAna, darzana, cAritra. Aya = lAbha. jenAthI jJAna, darzana, cAritrano lAbha thAya te sAmAyika. sAmAyikamAM sarva sAvadya yogono tyAga hoya che. tenA be prakAra che. te A pramANe1) itvarakathika sAmAyika cAritra - alpakALa mATenuM sAmAyika te. dA.ta. zrAvakanuM be ghaDInuM sAmAyika, pauSadha tathA pahelA ane chellA bhagavAnanA sAdhuonuM nAnI dIkSAthI vaDIdIkSA sudhInuM cAritra. - 2) yAvatkathika sAmAyika cAritra - jIvananA aMta sudhInuM sAmAyika te. bAvIza bhagavAnanA sAdhuone ane mahAvidehakSetranA sAdhuone A cAritra hoya che. (2) chedopasthApanIya cAritra - pUrvacAritra paryAyano cheda karI pharIthI mahAvratonuM AropaNa jemAM ka2Aya che te. te traNa rIte hoya1) pahelA ane chellA bhagavAnanA sAdhuone vaDIdIkSAthI A cAritra hoya che. 2) pArzvanAtha bhagavAnanA sAdhuo cAra mahAvratavALu zAsana choDI mahAvIraprabhunA pAMca mahAvratavALA zAsanane svIkAre tyAre temane A cAritra hoya che. 76 jaina dRSTie karmavijJAna...
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ ama 3) munine mULaguNano nAza thatA prAyazcittarUpe pUrvaparyAyano cheda karI pharI vratonuM AropaNa karAya tyAre temane A cAritra hoya che. (3) parihAravizuddhi cAritra - parihAra eTale vizeSa prakArano tapa. tenAthI vizuddhi je cAritramAM hoya te parihAravizuddhi cAritra. temAM ekasAthe navano samudAya hoya. 4 nirvizamAnaka-tapa karanArA sAdhu, 4 anucAraka-sevA karanArA sAdhu ane 1 vAcanAcArya-vAcanA ApanAra sAdhu. temano tapa A mujaba hoya cheRtu | jaghanya tapa | madhyama tApa utkRSTa tapa unALo | cotha (1 upavAsa)| chaThTha aTTama ziyALo | chaThTha | dazama (4 upavAsa) comAsu | aTTama dazama dvAdaza (5 upavAsa) pAraNe abhigrahapUrvaka AyaMbila karavAnuM. anucAraka roja AyaMbila kare. A rIte cha mahinA karavAnuM. pachI sevA karanArA tapa kare, tapa karanArA sevA kare ane vAcanAcArya vAcanA Ape. Ama pharI cha mahinA karavAnuM. pachI vAcanAcArya tapa kare, eka sAdhu vAcanAcArya thAya, bAkInA sevA kare, Ama aDhAra mahine A cAritra pUrNa thAya che. tyAra pachI pharIthI parihAravizuddhi cAritra svIkAre athavA jinakalpI thAya athavA gacchamAM praveza kare. bharatakSetra ane eravatakSetramAM A cAritra hoya che. mahAvidehakSetramAM A cAritra na hoya. pahelA saMghayaNavALA ane pUrvadhara labdhivALAne A cAritra hoya che. strIne A cAritra na hoya. (4) sUmasaMparA cAritra - atyaMta sUkSma lobha kaSAyano ja udaya je cAritramAM hoya te sUkSmasaMparA cAritra. ahIM krodha, mAna, mAyAno udaya hoto nathI. (5) yathAkhyAta cAritra - eka paNa aticAra vinAnuM zuddha cAritra. ahIM mohanIya karmano sarvathA anudaya hovAthI saMpUrNa vItarAgabhAva hoya 57 prakAranA saMvarothI AtmAmAM karmo AvatA aTake che. AnAthI viparIta AcaraNa karavAthI AtmAmAM karmo Ave che. mATe AtmAmAM karmone AvatA aTakAvavA prayatnazIla banavuM. vizvasaMcAlanano mUlAdhAra 7 )
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'AtmAmAMthI karmone bahAra kADhavAnA OUTLETS (nirjarA) AsavathI AtmAmAM karma Ave che. pachI te baMdhAi jAya che. saMvarathI AtmAmAM navA karmo AvatA aTake che. nirjarAthI AtmA upara baMdhAyelA karmo chUTA paDe che. yAMtrika prakriyAthI gaMdA pANImAMthI kacaro dUra thAya che ane pANI zuddha thAya che, tema nirjarAthI AtmA uparathI karmo dUra thAya che ane AtmA zuddha thAya che. AtmA uparathI karmone dUra karavAnA mukhya be prakAra che. te A pramANe (1) bAhya tapa ane (2) atyaMtara tapa. banne cha-cha prakAranA che. so prathama bAhyatA joie. (1) anazana - zAstromAM kahelI vidhipUrvaka AhArano tyAga karavo te anazana. tenA be prakAra che1) itvarakathika anazana - alpakALa mATe AhArano tyAga karavo te. dA.ta. navakArazI, porasI, ekAsaNuM, upavAsa vagere. 2) yAvatruthika anazana - jIvananA aMta sudhI cAre prakAranA AhArano tyAga karavo te. (2) UNodarI - bhUkha karatA ocho AhAra karavo, upakaraNa ochA rAkhavA te. (3) vRtti saMkSepa - dravya, kSetra, kALa, bhAvathI gocarI, bhojana vagerenA abhigraha dhAraNa karavA te. dravyathI abhigraha - amuka dravyathI vadhAre na vAparavA te. kSetrathI abhigraha - amuka gharothI vadhAre gharomAM na javuM, amuka gAmamAM ke sthAnamAM ja bhojana karavuM te. kALathI abhigraha - amuka kALe je maLe te vahoravuM ane vAparavuM, amuka samaye ke amuka samayamAM ja vAparavuM te. bhAvathI abhigraha - raDatuM bALaka, gusse thayelo mANasa, dIkSArthI vagere vahorAve ke pIrase to ja vahoravuM, vAparavuM te. hA 78D) jenI daSTie karmavijJAna..
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) rasatyAga - madha, mAMsa, mAkhaNa, dArU - A cAra mahAvigaiono saMpUrNa tyAga karavo. dUdha, dahIM, ghI, tela, goLa, kaDAvigai (taLeluM) A cha vigaIono zakya eTalo tyAga karavo. (5) kAyakleza - zarIrane vivekapUrvaka kaSTa ApavuM-loca karavo, vihAra karavo, AtApanA levI vagere. (6) saMlInatA - indriyone azubha mArgothI rokavI, kaSAyo tathA mana vacana-kAyAnA azubha yogone rokavA, kharAba sthAnano tyAga karI sArA sthAnamAM rahevuM. sthirAsana AdinA niyamo lai bAhya kRtUhala Adino tyAga pharI zarIrane ekadama sthira rAkhavuM.. atyaMtara tapa - je tamane loko jANI na zake, je tapa mukhyatayA manane asara kare ane je tapane jainetara loko kaparUpe na mAne te atyaMtaratA. tenA cha prakAra che. te A pramANe 1) prAyazcitta - je aticAra ke doSo lAgI gayA hoya te gurU pAse pragaTa karI teno daMDa levo ane te karI Apavo te. 2) vinaya - jJAna-jJAnI, darzana-darzanI, AcArya, upAdhyAya, sthavira, gaNi, ratnAdhika vagerenA bhakti, bahumAna, satkAra, sanmAna karavA tathA AzAtanA TALavI te. vaiyAvacca - AcArya, upAdhyAya, sthavira, gaNi, tapasvI, sAdharmika, kula (eka vAcanAmAM besanArA sAdhuo), gaNa (kulono samudAya), saMgha, zaikSaka, (navadIkSita) nI AhAra, vastra, pAtra, vasati, auSadha vagerethI bhakti karavI te. svAdhyAya - AtmA saMbaMdhI jJAna meLavavuM te svAdhyAya. tenA pAMca prakAra che. te A pramANe - (1) vAcanA - bhaNavuM - bhaNAvavuM. (2) pRcchanA - zaMkA paDe to pUchavuM. (3) parAvartanA - punarAvartana karavuM. (4) anuprekSA - arthanuM ciMtana karavuM. (5) dharmakathA - dharmano upadeza Apavo. vizvasaMcAlanano mUlAdhAra
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5) dhyAna - mana-vacana-kAyAnA yogonI ekAgratA ane temano nirodha te dhyAna. tenA cAra prakAra che. te A pramANea) ArtadhyAna - pIDAmAM thatI yogonI ekAgratA te ArtadhyAna. tenA cAra prakAra che1) gamatI vastu maLe tenI athavA maLI gaI hoya to jAya nahI tenI ciMtA. 2) aNagamatI vastu na maLe tenI athavA maLI gai hoya to jAya tenI ciMtA. 3) roganI ciMtA. 4) dharmArAdhanAnA badalAmAM sAMsArika tuccha lAbho mAMgavA. b) raudradhyAna - azubha bAbatonuM bhayaMkara ciMtana te raudradhyAna. tenA cAra prakAra che1) jIvonI hiMsAnuM tIvra ciMtana-hiMsAnubaMdhI 2) gADha asatyanI vicAraNA-mRSAnubaMdhI 3) corInuM tIvra ciMtana-steyAnubaMdhI 4) parigrahanA rakSaNanI tIvra ciMtA-saMrakSaNAnubaMdhI ArtadhyAna ane raudradhyAna karmano baMdha karAvanArA che, karmanI nirjarA karAvanArA nathI. mAtra temanuM svarUpa batAvavA ahIM jaNAvyA che. c) dharmadhyAna - dharmamAM yogonI ekAgratA te dharmadhyAna. tenA cAra prakAra che1) AjJAvicaya - bhagavAnanI AjJAnI vicAraNA. 2) vipAkavicaya - karmanA phaLanI vicAraNA. 3) apAyaricaya - viSayo, kaSAyo vagerenA nukasAnanI vicAraNA. 4) saMsthAnavicaya - cauda rAjalokanA svarUpanI vicAraNA. zukaladhyAna - ujjavaLa evuM dhyAna te zukaladhyAna. tenA cAra prakAra che1) pRthakatvavitarkasavicAra - pRthakatva = judA judA dravya-paryAyo. vitarka = zruta. vicAra = zabda, artha ane yoganI parAvRtti. 80D) rena daSTie karmavijJAna....
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrvadhara mahAtmAne pUrvazrutanA AdhAre judA judA dravya-paryAyonuM zabda, artha ane yoganI parAvRttivALu dhyAna te. 2) ekatvavitarka avicAra - ekatva = dravyano eka paryAya. pUrvadhara mahAtmAne pUrvazrutanA AdhAre dravyanA eka paryAyanuM zabda, artha ane yoganI parAvRtti vinAnuM dhyAna te. 3) sUkSmakriyAapratipAtI - kevaLajJAnIne manoyoga, vacanayoga ane zvAsocchavAsano nirodha thayA pachI sUkSma kAyayoganA AlaMbanathI bAhara kAyayogano virodha karatA A dhyAna hoya che. 4) cuparatakriyA anivRtti - traNe yogothI rahita kevaLajJAnIne zailezI avasthAmAM A dhyAna hoya che. 6) kAyotsarga mana-vacana-kAyAnI anya pravRttiono tyAga karIne amuka nizcita pramANavALA dhyAnamAM rahevuM te. EET E vizvasaMcAlanano mUlAdhAra vizvasaMH vAra 81
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAtakanuM saMkSipta svarUpa AgaLa baMdha, udaya, udIraNA ane sattAnI vicAraNA ka2vAnI che. temAM coda guNasthAnakanI vAta Ave che. tethI ahIM saMkSepamAM cauda guNasthAnakanuM svarUpa batAvAya che. guNasthAnaka - guNo eTale jIvanA jJAna-darzana-cAritra vagere rUpI svabhAvo. guNonuM sthAna te guNasthAnaka. zuddhi vadhavAthI ane azuddhi ghaTavAthI thato guNonA svarUpano bheda te guNasthAnaka. te guNaThANu paNa kahevAya che. guNasthAnaka cauda che. nIcenA guNasthAnakomAM azuddhi vadhu hoya che. jema jema upa2nA guNasthAnakomAM jaie tema tema guNonI azuddhi ghaTe che ane zuddhi vadhe che. cauda guNasthAnakonuM svarUpa A pramANe che- (1) mithyAdaSTi guNasthAnaka - jinezvara bhagavAnanA vacano 52 jene zraddhA na hoya te mithyAddaSTi. tenuM guNasthAnaka te mithyAdRSTi guNasthAnaka. A guNasthAnakano kALa abhavyane anAdi anaMta, bhavyane anAdi sAMta, samyaktvathI paDelAne sAdi sAMta, jaghanyathI aMtarmuhUrta, utkRSTathI dezona ardha pudgala parAvarta. (abhavya = mokSe javA mATe ayogya jIva. bhavya = mokSe javA mATe yogya jIva. 10 koDA koDI sAgaropama = 1 utsarpiNI 10 koDAkoDI sAgaropama = 1 avasarpiNI = 1 utsarpiNI + 1 avasarpiNI = 1 kALacakra anaMta kALacakra 1 pudgalaparAvarta) (2)sAsvAdana samyagdaSTi guNasthAnaka - upazama samyaktvathI paDI mithyAtve jatA samyaktvanA kaMika svAdane anubhave te sAsvAdana samyagdaSTi jIva. tenuM guNasthAnaka te sAsvAdana samyagdaSTi guNasthAnaka. ahIMthI paDIne avazya mithyAtve jAya. A guNasthAnake mithyAtvamohanIya karmano upazama hoya che ane anaMtAnubaMdhI kaSAyano udaya hoya che. A guNasthAnakano kALa jaghanyathI 1 samaya ane utkRSTathI 6 AvalikA che. (3) samyagmithyAdaSTi guNasthAnaka - A guNasthAnake rahelA jIvane jinavacana jaina daSTie karmavijJAna... 82
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ upa2 phiMca ke arUca hotI nathI. ahIM mizramohanIya karmano udaya hoya che. A guNasthAnakano kALa aMtarmuhUrta che. A mizra guNaThANuM paNa kahevAya. ahIMthI jIva pahelA ke cothA guNasthAnake jAya che. (4) avirati samyagdaSTi guNasthAnaka - A guNasthAnake rahelA jIvane jinavacana upara zraddhA hoya che, paNa te alpa paNa viratine svIkArI zakato nathI. ahIM apratyAkhyAnIya kaSAyano udaya hoya che. A guNasthAnakano kALa jaghanyathI aMtarmuhUrta ane utkRSTathI sAdhika 66 sAgaropama che. A guNasthAnake traNamAMthI koipaNa eka samyaktva hoya che. (1) aupazamika samyaktva-mithyAtvamohanIya ke darzana 3 + anaMtAnubaMdhI 4nA upazamathI thanArUM samyaktva te aupamika samyaktva. (2) kSAyopazamika samyaktva-darzana 3 ane anaMtAnubaMdhI 4nA kSayopazamathI thanArUM samyaktva te kSAyopazamika samyaktva. ahIM samyaktva mohanIyano vipAkodaya hoya che ane mizramohanIya, mithyAtvamohanIya, anaMtAnubaMdhI 4 A 6 no pradezodaya hoya che. vipAkodaya-pradezodayanI vyAkhyA AgaLa karAze. (3) kSAyika samyaktva-darzana 3 ane anaMtAnubaMdhI 4 nA kSayathI thanArUM samyaktva te kSAyika samyaktva. 5) dezavirati guNasthAnaka - A guNasthAnake rahelo jIva sarvaviratine svIkArI zakato nathI, zakti mujaba dezathI viratine svIkAre che. ahIM pratyAkhyAnIya kaSAyano udaya hoya che. A guNasthAnakano kALa jaghanyathI aMtarmuhUrta ane utkRSTathI dezona kroDa pUrva che. 6) pramatta saMyata guNasthAnaka A guNasthAnake sarvavirati hoya che, paNa sAthe AMzika pramAda paNa hoya che. ahIM saMjvalana kaSAyano udaya hoya che. A guNasthAnakano kALa jaghanyathI 1 samaya ane utkRSTathI aMtarmuhUrta che. 7) apramatasaMyata guNasthAnaka A guNasthAnake sarvavirati hoya che, ane pramAda hoto nathI. A guNasthAnakano kALa jathanyathI 1 samaya ane utkRSTathI aMtarmuhUrta che. noMdha H 6 ThThA ane 7mAM guNasthAnakano bhego kALa dezona pUrvakoTI hoya che. vizvasaMcAlanano mUlAdhAra - 83
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8) apUrvakaraNa guNasthAnaka : sthitighAta, rasaghAta, guNazreNi, guNasaMkrama ane apUrva sthitibaMdha A pAMca apUrva vastuo jyAM thAya che, te apUrvakaraNa guNasthAnaka. A guNasthAnakano kALa jaghanyathI 1 samaya ane utkRSTathI aMtarmuhUrta che. pAMca apUrva vastuo A pramANe che- (1) sthitighAta sattAmAM rahelA jJAnAvaraNa vagere karmonI lAMbI sthitione ghaTADIne alpa karavI te. (2) rasaghAta sattAmAM rahelA jJAnAvaraNa vagere karmonA tIvra rasane ghaTADIne alpa karavo te. - - (3) guNazreNi - u52nI sthitimAMthI utArelA dalikone udayasamayathI aMtarmuhUrta sudhInA samayomAM asaMkhyaguNAnA krame goThavavA te. (4) apUrva sthitibaMdha - vizuddhinA kAraNe pUrva pUrva sthitibaMdhathI uttarottara palyopamanA saMkhyAtamAM bhAga nyuna pramANa sthitibaMdha karavo te. 8mA guNasthAnakathI upazamazreNi ke kSapakazreNinI zarUAta thAya che. ahIMthI mAMDIne AgaLanA guNasthAnako upazamazreNi ke kSepakazreNimAM ja hoya che. 9) anivRtti bAdara saMparAya guNasthAnaka - traNe kALamAM A guNasthAnakanA vivakSita samaye rahelA jIvonI vizuddhi sarakhI hoya che. A guNasthAnake rahelA jIvane bAdara kaSAyano udaya hoya che. A guNasthAnakano kALa jaghanyathI 1 samaya ane utkRSTathI aMtarmuhUrta che. 10) sUkSmasaMparAya guNasthAnaka A guNasthAnake rahelA jIvane mAtra sUkSma lobhano udaya hoya che, te sivAyanI mohanIyanI badhI prakRtiono kSaya ke upazama thayo hoya che. A guNasthAnakano kALa jaghanyathI 1 samaya ane utkRSTathI aMtarmuhUrta che. 11)upazAMta kaSAya vItarAga chadmastha guNasthAnaka A guNasthAnake rahelA jIvane mohanIya karma sarvathA upazAMta thayuM hovAthI vItarAgapaNuM hoya che, paNa jJAnAvaraNa vagere karmanA udayathI chadmasthapaNuM paNa hoya che. A guNasthAnakethI jIva avazya paDe che. A guNasthAnakano kALa jaghanyathI 1 samaya ane utkRSTathI aMtarmuhUrta che. - 84 jaina dRSTie karmavijJAna...
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12)kSaNa kaSAya vItarAga chaghastha guNasthAnaka - A guNasthAnake rahela jIvane mohanIya karma sarvathA kSaya thai gayuM hovAthI vItarAgapaNuM hoya che, paNa jJAnAvaraNa vagere karmanA udayathI chabasthapaNuM paNa hoya che. A guNasthAnakano kALa aMtarmuhUrta che. 13) sayogI kevalI guNasthAnaka - A guNasthAnake rahela jIvane ghAtI karmono kSaya thai gayo hovAthI kevaLajJAna ane kevaLadarzana hoya che. A guNasthAnake manoyoga, vacanayoga ane kAyayoga A traNe yoga hoya che. A guNasthAnakano kALa jaghanyathI aMtarmuhUrta ane utkRSTathI dezona kroDa pUrva che. 14)ayogI kevalI guNasthAnaka - traNe yoga vinAnA kevaLajJAnI bhagavaMtanuM guNasthAnaka te ayogI kevalI guNasthAnaka. A guNasthAnakano kALa pAMca hRsvAranA uccAraNanA kALa jeTalo che. A guNasthAnakane aMte badhA karmono kSaya thatA jIva pachInA samaye mokSamAM jAya che. kaDakaDakavA kaDAkAtanAkA kAkA kA kA kA karI vidhI , BJP vithasaMcAlanano mUlAdhAra 7 85 >> )
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ - cauda guNasthAnake karmono baMdha baMdhanI vyAkhyA pUrve karI che. kyA guNasthAnake rahelo jIva keTalI karmaprakRtio bAMdhe ? te ahIM batAvAze. te mATe keTalIka saMjJAo samajavI jarUrI che. te A pramANe 1) baMdhaviccheda - je guNasthAnake jeTalI prakRtiono baMdhaviccheda thAya te guNasthAnaka sudhI teTalI prakRtio baMdhAya, pachI na baMdhAya. je guNasthAnake jeTalI prakRtiono baMdhaviccheda thAya teTalI saMkhyA te guNasthAnake baMdhAtI prakRtiomAMthI bAda karI pachInA guNasthAnake baMdhAtI prakRti samajavI. udayaviccheda vagerenI vyAkhyA paNa A ja rIte samajavI. abaMdha - je guNasthAnake jeTalI prakRtiono abaMdha hoya te guNasthAnakathI amuka guNasthAnaka sudhI teTalI prakRtio na baMdhAya, pachI baMdhAya. jyAMthI baMdhAya tyAM baMdha vadhe ema jaNAvela che. je guNasthAnake jeTalI prakRtiono abaMdha hoya teTalI saMkhyA tenI pUrvenA guNasthAnake baMdhAtI prakRtiomAMthI bAda karI te guNasthAnake baMdhAtI prakRti samajavI je guNasthAnake jeTalI prakRtiono baMdha vadhe teTalI saMkhyA tenI pUrvenA guNasthAnake baMdhAtI prakRtiomAM umerI te guNasthAnake baMdhAtI prakRti samajavI. anudaya, udaya vagerenI vyAkhyA paNa A ja rIte samajavI. 3) dArika 2 - dArika zarIra, dArika aMgopAMga. e ja rIte vaikriya 2, AhAraka 2 mATe samajavuM. ahIM dArika zarIra eTale odArika zarIra nAmakarma samajavuM. e ja rIte AgaLa ane pAchaLa badhe dareka nAmanI pAchaLa karma zabda lakhyo nathI, paNa samajI levo. 4) jAti 4 - ekendriyajAti, beindriyajAti, teindriyajAti, caurindriyajAti. 5) thiNaddhi 3 - nidrAnidrA, pracalApracalA, thiNaddhi. 6) anaMtAnubaMdhI 4- anaMtAnubaMdhI krodha, anaMtAnubaMdhI mAna, anaMtAnubaMdhI mAyA, anaMtAnubaMdhI lobha. e ja rIte apratyAkhyAnIya 4, pratyAkhyAnIya 4, saMjvalana 4 mATe samajavuM. 7) nidrA 2 - nidrA, pracalA (c) C86 DD) jaina daSTie karmavijJAna...
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8) vekriya 8 - deva 3, naraka 3, vaikriya 2. 9) deva 3 - devagati, devAnupUrvI, devAyuSya.e ja rIte naraka 3, tiryaMca 3 ane manuSya 3 mATe samajavuM. 10) deva 2 - devagati, devAnupUrvI. e ja rIte naraka 2, tiryaMca 2 ane manuSya 2 mATe samajavuM. 11) sthAvara 4 - sthAvara, sUkSma, aparyApta, sAdhAraNa. 12) sUkSma 3 - sUkSma, aparyApta, sAdhAraNa. 13) durbhaga 3 - durbhaga, duHsvara, anAdeya. 14) asthira 2 - asthira, azubha. 15) varNAdi 4 - varNa, gaMdha, rasa, sparza. 16) hAsya 4 - hAsya, rati, bhaya, jugupsA. 17) hAsya 6 - hAsya, rati, arati, bhaya, zoka, jugupsA. 18) agurulaghu 4 - agurulaghu, upaghAta, parAghAta, ucchavAsa 19) trasa 3 - trasa, bAdara, paryAptA. 20) sthAvara 2 - sthAvara, sUkSma 21) Atapa 2 - Atapa, udyota. rara) pratyeka 3 - pratyeka, sthira, zubha. 23) khagati 2 - zubhavihAyogati, azubhavihAyogati. 24) asthira 6 - asthira, azubha, durbhaga, duHsvara, anAdeya, apayaza. AvI rIte anya saMjJAo paNa samajI levI. 25) kula 158 prakRti che. samyakatvamohanIya-mizramohanIya baMdhAtI nathI. baMdhana 15 ane saMghAtana pano pAMca zarIramAM samAveza thAya che. varNAdi 4 nA mULa cAra bheda gaNyA che, avAMtara bheda gaNyA nathI. tethI 158-(2 + 15+ 5 + 16) = 120 prakRti thAya che. cauda guNasthAnakomAM A 120 prakRtionA AdhAre baMdha kahevAze. vizvasaMcAlanano mUlAdhAra aC87 )
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNasthAnaka baMdhAtI prakRtio sAmAnyathI 120 1 luM 117 2 j cauda guNasthAnake uttaraprakRtino baMdha hetu 3 4zuM pama baMdhaviccheda-abaMdha vagere vigata 77 jinanAmakarma, AhA2ka 2no abaMdha-naraka 3, jAti 4, sthAvara 4, napuMsakaveda, mithyAtvamohanIya, kuMDaka, sevArta, Atapa-A 16no baMdhaviccheda. 6 7 63 101 | tiryaMca 3, thiNaddhi 3, durbhAga 3, tiryaMcane yogya prakRtio 2jA guNasthAnaka sudhI ja baMdhAya che. anaMtAnubaMdhI 4, madhyama saMghayaNa 4, madhyama saMsthAna 4, azubha vihAyogati, strIveda, nIcagotra, udyota A 25no baMdhaviccheda. 74 devAyuSya, manuSyAyuSyano abaMdha 3 jA guNasthAnake AyuSya na baMdhAya, temaja mRtyu paNa na thAya. jinanAmakarma, devAyuSya ane manuSyAyuSyano baMdha vadhe. 1luM saMghayaNa, audArika 2, manuSya 3, apratyAkhyAnIya 4-A 10no baMdhaviccheda. 1) jinanAmakarmano baMdha 4thA guzasthAnakathI hoya, te pUrve na hoya. 2) AhA2ka 2 no baMdha pratyAkhyAnIya 4no baMdhaviccheda zoka, arati, asthira 2, apayaza, azAtA A 6no baMdhaviccheda | 7mA guNasthAnakathI hoya, te pUrve na hoya. 3) naka, ekendriya, vikalendriya, asaMzI tathA aparyAptane yogya prakRti yogya prakRti 1lA guNasthAnaka sudhI ja baMdhAya che. 88 manuSyane yogya prakRtio 4thA guNasthAnaka sudhI ja baMdhAya. jaina dRSTie karmavijJAna...
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7muM pa9(58) AhAraka rano baMdha vadhe. devAyuSyano baMdhaviccheda. 7mA guNasthAnake AyuSyabaMdhanI zarUAta thatI nathI. paNa 6ThThA guNasthAnake devAyuSyabaMdhano prAraMbha thayA pachI koi jIva 7mA guNasthAnake pa9no baMdha kahyo che. paNa je jIve 6ThThA guNasthAnake devAyuSyanA baMdhanI zarUAta na karI hoya ane 7mA guNasthAnake Ave athavA 6ThThA guNasthAnake devAyuSyano baMdha pUrNa karIne je jIva 7mAM guNasthAnake Ave tene 7mAM guNasthAnake 58no baMdha hoya che. 8mAM guNasthAnakanA 7 bhAga che. tethI 8/1, 82 vagere kahyuM che. 81 | 58 | nidrA 2 no baMdhaviccheda 83 8/4 8/5 diva 2, paMcendriyajAti, devane yogya prakRtio 8mA dArika 2 sivAyanA zarIra | guNasthAnakanA chaThThA aMgopAMga 6, varNAdi 4, | bhAga sudhI ja zubhavihAyogati, 1luM saMsthAna, | baMdhAya che. trasa 9 (yaza vinA), pratyekanI 6 (Atapa-udyota vinA) A 30 no baMdhaviccheda hAsya 4 no baMdhaviccheda purUSavedano baMdhaviccheda 9mA guNasthAnakanA 5 bhAga che. tethI 91, 9/ra vagere kahyuM che. 8/7 | 26 vizvasaMcAlanano mUlAdhAra 7 89 )
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9 | 3 954 9/5 10muM 11muM 1 12muM 1 13muM 1 14muM siddhAvasthA 19 2hyuM 2. 21 20 19 18 1 7 baMdhamAM guNasthAnaka mULaprakRti| dara che. ja 7 saMjvalanakrodhano baMdhaviccheda. saMjvalanamAnano baMdhaviccheda. saMjvalanamAyAno baMdhaviccheda. saMjvalanamAyAno baMdhaviccheda. 7 | 8 72 8 72 8 72 8 jJAnAvaraNa 5, darzanAvaraNa 4, aMtarAya 5, yaza, uccagotraA 16no baMdhaviccheda. sAtAvedanIya baMdhAya. sAtAvedanIya baMdhAya. sAtAvedanIya baMdhAya. aMte teno baMdhaviccheda. anaMta abaMdha, eTale ke pharI kyAreya baMdha na thAya te rIte baMdhano aMta Ave. 0 cauda guNasthAnake mULaprakRtino baMdha vigata 72 8 AyuSya baMdhAya tyAre 8 7/8 | |mULaprakRtio baMdhAya AyuSya na baMdhAya tyAre 7 mULaprakRtio baMdhAya |3jA guNasthAnake AyuSya baMdhAtuM nathI AyuSya baMdhAya tyAre |8 mULaprakRtio |baMdhAya, AyuSya na baMdhAya tyAre 7 mULaprakRtio baMdhAya 90 guNa- baMdhamAM sthAnaka mULaprakRti 8muM 9muM 10muM 11muM 12muM 13ma ||| 14muM vigata 7 8--AyuSya 6 1 1 7 8--AyuSya 7--mohanIya vedanIya vedanIya vedanIya 14mA guNasthAnake koi prakRti na baMdhAya. jaina dRSTie karmavijJAna...
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ heta cauda guNasthAnake karmono udaya guNa- udayamAM udayaviccheda, anudayA sthAnaka prakRti vagerenI vigata sAmAnyathI 122 samyakatvamohanIya-mizramohanIya baMdhAtI nathI, paNa temano udaya hoya che. tethI baMdhamAM sAmAnyathI 120 prakRtio che ane udayamAM sAmAnyathI 122 prakRtio. 1lu 1 17 samyakatvamohanIya, mizramohanIya 1) samyakatvamohanIyano udaya 4thA thI AhAraka 2, jinanAmakarma- 7mA guNasthAnaka sudhI ja hoya che. te A pano anudaya. pUrve teno anudaya che. 2) mizramohanIya | sUkSma 3, mithyAtva mohanIya, no udaya 3jA guNasthAnake ja hoya Atapa A pano udayaviccheda. | che. tethI pUrve teno anudaya che. 3) AhAraka zarIra caudapUrvadhara muni ja banAve che. tethI AhAraka rano udaya 6DhA guNasthAnake ja hoya che. te pUrve teno anudaya che. 4) jinanAmakarmano udaya 13mAM guNasthAnakathI thAya che. te pUrve teno anudaya che. 5) sUkSma jIvo, aparyApta jIvo ane sAdhAraNa jIvone 1luM guNasthAnaka ja hoya che. rajU |111 narakAnupUrvIno anudaya. 1) rajA guNasthAnake marIne jIva anaMtAnubaMdhI 4, jAti 4, narakamAM jato nathI. tethI rajA sthAvara-A 9no udayaviccheda guNasthAnake narakAsupUrvIno udaya | nathI. paNa pUrve narakAyuSya bAMdhela | sAyika samyagdaSTi 4thA guNasthAnake vizvasaMcAlanano mUlAdhAra 7 917
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ marIne samyakatva sAthe narakamAM jAya. tethI 4thA guNasthAnake narakAnupUrvIno udaya hoya. tethI rajA guNasthAnake narakAnupUrvAno udayaviccheda na batAvatA mAtra anudAya batAvI 4thA guNasthAnake pharI teno udaya batAvyo che, ane 4thA guNasthAnake teno udayaviccheda kahyo che. 2) rajA guNasthAnake marIne ekendriya ane vikalendriyamAM javAya che. paNa ekendriyamAM bAdara paryAptA pRthvIkAya, apUkAya, pratyeka vanaspatikAyamAM ja javAya che, sUkSmamAM, aparyAptamAM ke sAdhAraNamAM javAtuM nathI. tethI sthAvarano udaya rajA guNasthAnaka sudhI ane sUkSma 3no udaya 1lA guNasthAnaka sudhI ja kahyo che. 3) e kendriya ane vikalanTiyane 1la ane raju guNasthAnaka ja hoya che, 3juM vagere guNasthAnaka hotuM nathI. tethI rajA guNasthAnake jAti no udayaviccheda kahyo che. 4) anaMtAnubaMdhI 4no udaya 1lArajA guNasthAnake ja hoya che tethI | rajA guNasthAnake temano udaya viccheda kahyo che. 3jA guNasthAnake mRtyu thatuM nathI. tethI | AnupUrvIno udaya na hoya. mATe 3jA | |10|3 AnupUrvIno anudaya mizramohanIyano udaya vadhe. haju 92 > b) jaina daSTie karmavijJAna...
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4thuM mizramohanIyano udaya viccheda. | guNasthAnake AnupUrvIno anudaya kahyo che. |104 samyakatvamohanIya ane 4 1) pamA vagere guNasthAnako paryAptA AnupUrvIno udaya vadhe. jIvone ja hoya che, vakragatimAM hotA vikriya 8, manuSyAnupUrvI, nathI. AnupUrvIno udaya vakragatimAM tiryaMcAnupUrvI, ja hoya che. tethI pamA vagere apratyAkhyAnIya 4,. guNasthAnakomAM AnupUrvano udaya durbhaga, anAdeya, hoto nathI. tethI 4 thA guNasthAnake apayaza-A 17no cAre AnupUrvIno udayaviccheda kahyo udayaviccheda. che. 2) 5 guNasthAnaka manuSya ane tiryaMcane ja hoya che. tethI 4thA guNasthAnakane aMte deva-nArakI yogya badhI prakRtiono udayaviccheda thAya che. vaikriya labdhivALA manuSya-tiryaMcane pamA vagere guNasthAnake uttara kriya zarIra karatA vaikriya rano udaya hoi zake, paNa tenI vivakSA ahIM karI nathI. 3) pamA vagere guNasthAnake guNanA kAraNe durbhaga, anAdeya, apayazano udaya hoto nathI. tethI 4thA guNasthAnakanA aMte temano udayaviccheda thAya che. 4) pamA guNasthAnake dezavirati hoya che. apratyAkhyAnIya 4nA udayathI dezavirati maLatI nathI. tethI 4thA guNasthAnakane aMte apratyAkhyAnIya 4no udayaviccheda thAya che. vithasaMcAlanano mUlAdhAra chaC93 pD)
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ pam | 87 pratyAkhyAnIya 4, tiryaMcagati, | 1) 6 DhAM vagere guNasthAnako tiryaMcAyuSya, nIcagotra, | manuSyane ja hoya che. tethI pamA | udyota A 8no guNasthAnakane aMte tiryaMcayogya udaya viccheda. prakRtiono udayaviccheda kahyo che. 2) pamA vagere guNasthAnake rahela manuSyane guNanA kAraNe nIcagotrano udaya ho to nathI. tiryaMcane nIca gotrano ghuvodaya hoya che. tethI chaThThA vagere guNasthAnake nIcagotrano udaya hoto nathI. tethI pamA guNasthAnake nIcagotrano udayaviccheda kahyo che. 3) udyotano udaya svAbhAvika rIte tiryaMcane ja hoya che. tethI pamA guNasthAnake teno udayaviccheda kahyo che. sAdhune uttarakriya ane AhAraka zarIramAM udyotano udaya saMbhave che, paNa tenI vivakSA karI nathI. 4) 6DhA guNasthAnake sarvavirati hoya che. pratyAkhyAnIya 4nA udayathI sarvavirati maLatI nathI. tethI pamA guNasthAnakane aMte pratyAkhyAnIya 4no udayaviccheda thAya che. | 81 |AhAraka rano udaya vadhe. 1) AhAraka zarIra caudapUrvadhara thiNaddhi 3, AhAraka 2 muni ja banAve che. tethI 6DhA A pano udayaviccheda guNasthAnake AhAraka rano udaya vadhe che. 2) labdhi phoravavAnI icchA e paNa pramAda che. tethI 7mA vagere guNasthAnake AhAraka zarIra 994 DI jaina daSTie karmavijJAna... 6ThuM
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7muM 8muM 9muM 10muM 76 |samyakatvamohanIya chellA 3 saMghayaNa-A 4 no udaya viccheda... 72 | hAsya 6no udayaviccheda 66 |veda-3, saMjvalana 3-A 6no udayaviccheda 60 |saMjvalana lobhano udayaviccheda vizvasaMcAlanano mUlAdhAra 95 banAvavAnI zarUAta na kare. tethI 6ThThA guNasthAnakane aMte AhAraka 2no udayaviccheda kahyo che. 1) kSAyopazamika samyaktva 7mA guNasthAnaka sudhI ja hoya che. 8mA vagere guNasthAnakomAM upazama samyaktva ke kSAyika samyaktva hoya che. tethI 7mA guNasthAnakane aMte samyaktva mohanIyano udayaviccheda kahyo che. 2) 8mA vagere guNasthAnako upazamazreNimAM ane kSapakazreNimAM ja hoya che. upazamazreNi ja pahelA 3 saMghayaNavALo ja mAMDe che. kSapakazreNi 1lA saMghayaNavALo ja mAMDe che. tethI 7mA guNasthAnakane aMte chellA 3 saMdhayaNano udayaviccheda kahyo che. hAsya 6 no udaya 8mA guNasthAnaka sudhI ja hoya che. tethI 8mA guNasthAnakane aMte temano udayaviccheda kahyo che. veda-3, saMjavalana 3 no udaya 9mA -guNasthAnaka sudhI ja hoya che. tethI 9mA guNasthAnake temano udayaviccheda kahyo che. 11mA guNasthAnakathI yathAkhyAta cAritra hoya che. saMjvalana 4nA
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11muM 12mAM guNa sthAnakano upAMtya samaya 12mAM guNa sthAnakano aMtya samaya 13muM 59 | 2jA-3jA saMghayaNano udayaviccheda 57 |nidrA 2no udayaviccheda 55 |jJAnAvaraNa 5, darzanAvaraNa 4, aMtarAya 5-A 14no udayaviccheda 42 |jinanAmakarmano udaya vadhe, audArika-2, tejasazarIra, kAryaNaza2I2, 1luM saMghayaNa, cha saMsthAna, varNAdi 4, khagati 2,anurUlaghu 4,nirmANa, pratyeka, sthira, asthira, zubha, 96 udayathI yathAkhyAta cAritra maLatuM nathI. tethI saMjvalana 4no udaya 10mA guNasthAnaka sudhI ja hoya. saMjvalana 3no udayaviccheda 9mA guNasthAnake thai gayo che. tethI saMjvalana lobhano udayaviccheda 10mA guNasthAnake thAya che. 12muM guNasthAnaka kSapakazreNimAM ja hoya che. kSapakazreNimAM paheluM saMghayaNa ja hoya. tethI 11mA guNasthAnake 2jA-3jA saMghayaNano udayaviccheda batAvyo che. 13mA guNasthAnake kevaLajJAna thAya che. tethI kevaLajJAnamAM vighAtaka jJAnAvaraNAdi 14 pravRttiono udayaviccheda 12mA guNasthAnakane aMte thAya che. jinanAmakarmano udaya 13mA guNa sthAnake thAya che. audArika 2 vagere zarIravipAkI prakRtio che. 14mA guNasthAnake yoga nathI. tethI A prakRtiono udaya nathI. tethI 13 mA guNasthAnakane jaina dRSTie karmavijJAna...
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14ma 1 2 19 rajU rajU 4thuM 5muM 6ThThuM 7muM siddhAvasthA 0 haMmeza mATe udayano abhAva azubha, susvara, duHsvara, sAtA/asAtA A 30no udayaviccheda. trasa 3, jinanAmakarma, uccagotra sAtA ke asAtA, (be mAMthI eka subhaga-Adeya-yaza, manuSyagati, manuSyAyuSya, paMcendriyajAti A 12no udayaviccheda. guNasthAnaka mULaprakRti cauda guNasthAnake mULaprakRtiono udaya udayamAM vigata vigata 8 8 8 8 8 badhI mULaprakRtio 8 badhI mULaprakRtio badhI mULaprakRtio badhI mULaprakRtio badhI mULaprakRtio 8 badhI mULaprakRtio badhI mULaprakRtio vizvasaMcAlanano mUlAdhAra 97 aMte A prakRtiono udayaviccheda thAya che. guNa- udayamAM sthAnaka mULaprakRti| 8 8muM 9muM 10muM 11ma 12muM 13muM 14muM 8 8 7 7 4 badhI mULaprakRtio badhI mULaprakRtio badhI mULaprakRtio 8-1(mohanIya) 8-1(mohanIya) 7-3 (jJAnAvaraNa, } 4 'darzanAvaraNa, aMtarAya)
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ - cauda guNasthAnake karmotI udIraNA ) udayAvalikA uparanI sthitimAM rahelA arthAt udayamAM nahIM AvelA karmayugalone jIvanA vizeSa prakAranA sAmarthyathI udayAvalikAmAM praveza karAvI bhogavavA te udIraNA. kyA guNasthAnake keTalI prakRttinI udIraNA hoya ? te ahIM batAvAze. cauda guNasthAnake udIraNA cauda guNasthAnake udayanI jema ja che, mAtra thoDo pheraphAra che. te A pramANe 1) manuSyAyuSya, sAtAvedanIya ane asatAvedanIyano udaya 14mA guNasthAnaka sudhI che, paNa udIraNA 6DhA guNasthAnaka sudhI ja che, kemake apramattAvasthAmAM A traNa prakRtionI udIraNA thatI nathI. 14mAM guNasthAnake koipaNa karmanI udIraNA thatI nathI, kemake udIraNA yogasahitanA adhyavasAyathI thAya che ane 14mAM guNasthAnake ayogIpaNuM tethI 1lA guNasthAnakathI 6DhA guNasthAnaka sudhI udayamAM jeTalI prakRtio che teTalI ja prakRtio udIraNAmAM che. 6DhA guNasthAnakane aMte manuSpAyuSya, sAtA, asAtAno udIraNAviccheda thAya. 7mAM guNasthAnakathI 13mAM guNasthAnaka sudhI udayamAM jeTalI prakRti che tenA karatA udIraNAmAM 3-3 prakRtio ochI che. 13mAM guNasthAnakane aMte 39 prakRtiono udIraNAviccheda thAya. 14mA guNasthAnake koipaNa prakRtinI udIraNA na thAya. cauda guNasthAnake uttara pravRtionI udIraNA guNa- udIraNAmAM udIraNAviccheda, anudIraNA | hatu sthAnaka | prakRti, vagerenI vigata sAmAnyathI varara udayanI jema 17 | 117 samyakatvamohanIya, mizramohanIya, udayanI jema AhAraka 2, jinanAmakarma-A panI anudIraNA, sUkSma 3, mithyAtva | ( 98 9 ) jaina daSTie karmavijJAna....
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2ju ju jI 4thu pamu 6ThThuM 7muM 8muM 9muM 10muM mohanIya, Atapa A pano udIraNAviccheda. 111 na2kAnupUrvInI anudIraNA, anaMtAnubaMdhI 4, jAti 4, sthAvara-A 9no udIraNAviccheda. 100 3 AnupUrvInI anudIraNA, mizramohanIyanI udIraNA vadhe. mizramohanIyano udIraNAviccheda. 87 | pratyAkhyAnIya 4, tiryaMcagati, tiryaMcAyuSya, nIcagotra, udyota A 8no udIraNAviccheda 104 samyaktvamohanIya,4 AnupUrvInI udayanI jema udIraNA vadhe, vaikriya 8, manuSyAnupUrvI, apratyAkhyAnIya 4, durbhAga, anAdeya, apayaza A 17no udIraNAviccheda. 8 1 AhAraka 2nI udIraNA vadhe thiNaddhi 3, AhA2ka 2, manuSyAyuSya, sAtA--asAtA A 8no udIraNA viccheda 73 | samyaktvamohanIya, chellA 3 saMghayaNa-A 4no udIraNAviccheda udayanI jema vizvasaMcAlanano mUlAdhAra udayanI jema 99 udayanI jema 69 | hAsya 6no udIraNAviccheda udayanI jema 63 | veda-3, saMjvalana 3no udIraNA udayanI jema viccheda 57 | saMjvalana lobhano udIraNAviccheda udayanI jema udayanI jema manuSyAyuSya, sAtA, asAtAnI apramattAvasthAmAM udIraNA thatI nathI. tethI 6ThThA guNasthAnakane aMte temano udIraNAviccheda thAya che. udayanI jema
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11muM [56] rajA-3jA saMghayaNano udIraNA udayanI jema | viccheda 12muM 54 | jJAnAvaraNa 5, darzanAvaraNa 4, | nidrA 2 no udayaviccheda 12mA 2, aMtarAya 5-A 16no guNasthAnakanA upAMtyasamaye thAya che. | udIraNAviccheda jJAnAvaraNAdi 14no udayaviccheda 12mAM guNasthAnakanA carama samaye thAya che. A 16 pravRttionI udIraNA 12mA guNasthAnakanI caramAvalikAmAM thatI natI, kemake rAmAvalikAmAM rahela jIvane udayAvalikA upara temanuM dalika ja nathI. tethI 12mAM guNasthAnakanI vicaramAvalikAnA carama samaye A 16 prakRtiono udIraNAviccheda thAya che. 12muM |38 |caramAvalikA 13muM 39 | jinanAmakarmanI udIraNA vadhe. | udIraNA yogasahita adhyavasAyathI dArika 2, tejasa zarIra, thAya che. 14mA guNasthAnake ayogI kArmaNazarIra, 1luM saMghayaNa, | paDyuM che. tethI tyAM koi paNa prakRtinI cha saMsthAna, varNAdi 4, khagati , udIraNA na thAya. mATe 13mAM guNaagurulaghu 4, nirmANa, pratyeka, | sthAnakane aMte bAkI rahela badhI sthira, asthira, zubha, azubha, | pravRtiono udIraNAviccheda thAya. susvara, du:svara, trasa 3, jina,| manuSpAyuSya, sAtA, asAtAno udIuccagotra, subhaga, Adeya, yaza raNAviccheda pUrve 6DhA guNasthAnake thai manuSyagati, paMcendriyajAti A| gayo che. 39no udIraNAviccheda. | | 0 | haMmeza mATe udIraNAno abhAva | 14mAM guNasthAnake yoga na hovAthI udIraNA na thAya. siddhAvasthA | 0 |- ' (c) C100 che jenI daSTie karmavijJAna...
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ vigata 8/7 8| 7 | cauda guNasthAnake mULa prakRtionI udIraNA guNa- udIraNAmAM sthAnaka mULaprakRti |7) AyuSyanI chellI AvalikA sivAyanA kALamAM 8 mULaprakRtionI udIraNA thAya. AyuSyanI chellI AvalikAmAM AyuSyanI udIraNA thatI na hovAthI AyuSyanI chellI AvalikAmAM 7 mULa prakRtionI udIraNA thAya. trIjA guNasthAnake maraNa thatuM na hovAthI tyAM AyuSyanI chellI AvalikA na Ave. tethI tyAM mULa prakRtionI ja udIraNA thAya. 6ThuM | 87 / 6 )[7mA guNasthAnakathI 10 mA guNasthAnakanI caramAvalikA bAkI hoya tyAM 6 sudhI vedanIya ane AyuSya sivAyanI 6 mULaprakRtionI udIraNA thAya. 6 ||10 mA guNasthAnake caramAvalikA pUrve 6 mULa prakRtinI udIraNA thAya ane caramAvalikAmAM 6-mohanIya=5 mULa prakRtionI udIraNA thAya. 10muM 6/5 ) 11muM 5 10 mA guNasthAnakanI caramAvalikAthI 12mAM guNasthAnakanI caramAvalikA bAkI rahe tyAM sudhI vedanIya, AyuSya ane mohanIya sivAyanI mULaprakRtionI udIraNA thAya. 12muM 1/2 12 mA guNasthAnake caramAvalikA pUrve 5 mULaprakRtionI udIraNA thAya ane caramAvalikAmAM pa-jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa, aMtarAya=2 mULaprakRtionI udIraNA thAya. 13muM 2 12mA guNasthAnakanI caramAvalikAthI 13mA guNasthAnaka sudhI nAma ane gotranI ja udIraNA thAya. 14muM ) 14mAM guNasthAnake yoga na hovAthI koi paNa prakRtinI udIraNA thatI nathI. - vizvasaMcAlanano mUlAdhAra (101)
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ - cauda guNasthAnake karmonI sattA A baMdha ke saMkramathI AvelA karmadalikono kSaya ke saMkrama na thAya tyAM sudhI temanuM potAnA svarUpe rahevuM te sattA. kyA guNasthAnake keTalI prakRttionI sattA hoya ? te ahIM batAvaze. cauda guNasthAnake karmonI sattA jANavA pahelA upazamazreNi ane kSapakazreNinuM svarUpa jANavuM jarUrI che. tenI mATe nIcenA pAribhASika zabdo samajavA jarUrI che1 upazama - baMdhAyelA karmone udaya, udIraNA, nidhatti ane nikAcanAne ayogya banAvavA te upazama. eTale je karmono upazama thAya temanA udaya, udIraNA, nidhatti, nikAcanA na thAya. TuMkamAM, upazama eTale karmone dabAvI devA, jethI teo potAnuM phaLa na batAvI zake. nidhatti ane nikAcanAnI vyAkhyA AgaLa karAze. upazama mAtra mohanIya karmano ja thAya che. 2. kSaya - pharIthI baMdhAya nahI e rIte AtmA uparathI karmone chuTA paDavuM te kSaya, kSaya badhA karmono thAya che. 3. visaMyojanA - pharIthI baMdhAi zake e rIte AtmA uparathI karmonuM chUTA . paDavuM te visaMyojanA. visaMyojanA mAtra anaMtAnubaMdhI 4 nI ja thAya che. ' upazama zreNi karmone kramazaH upazamAvavA te upazamazreNi. pahelA traNa saMghayaNavALA apramatta muni upazamazreNi mAMDe. matAMtare 4thA thI 7mA guNasthAnakavALo koipaNa jIva upazamazreNi mAMDe. 1. pahelA anaMtAnubaMdhI 4 ekasAthe upazamAve ) 4 thA thI 7 mA (matAMtare visaMyojanA kare). guNasthAnaka sudhI 2. pachI darzana 3 ekasAthe upazamAve 3. pachI upazamazreNi mAMDanAra purUSa hoya to napuMsakaveda upazamAve. 9 mAM guNasthAnake 4. pachI strIveda upazamAve 5. pachI hAsya 6 upazamAve C102 ) jaina daSTie karmavijJAna...
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6. pachI purUSaveda upazamAve athavA, 7. upazreNi mAMDanAra strI hoya to pahelA napuMsakaveda | 9 mA guNasthAnake pachI purUSaveda, pachI hAsya 6, pachI strIveda A krame upazamAve. athavA, 8. upazamazreNi mAMDanAra, napuMsaka hoya to pahelA strIveda, pachI purUSaveda, pachI hAsya 6, pachI napuMsakaveda A krame upazamAve. 9. Ama nave nokaSAyone upazamAvyA pachI apratyAkhyAnIya krodha-pratyAkhyAnIya krodhane eka sAthe upazamAve. 10. pachI saMjvalana krodhane upazamAve. 11. pachI apratyAkhyAnIya mAna-pratyAkhyAnIya mAna eka sAthe upazamAve. 12. pachI saMjvalana mAna upazamAve. 13. pachI apratyAkhyAnI mAyA-pratyAkhyAnIya mAyAM eka sAthe upazamAve. 9mAM guNasthAnake 14. pachI saMjavalana mAyA upazamAve. 15. pachI apratyAkhyAnIya lobha-pratyAkhyAnIya lobha / eka sAthe upazamAve. 16. pachI saMjvalana lobha upazamAve. 9mA- 10mAM guNasthAnake 17. pachI jIva 11 mA guNasthAnake jAya. tyAM mohanIya karma saMpUrNa rIte upazAMta thaI gayuM che. teno kALa jaghanyathI 1 samaya ane utkRSTathI 11 mAM aMtarmuhUrta che. tyAMthI be rIte paDe. guNasthAnake 1. kALakSayathI - 11mA guNasthAnakano kALa pUro thatA je krame caDhyo hoya te krame paDe. 2. bhavakSayathI - 11mA guNasthAnakano kALa pUro thatAM pUrve jo maraNa pAme to vaimAnika devalokamAM jAya. tyAM 4thuM guNasthAnaka maLe. vizvasaMcAlanano mUlAdhAra (103 9 )
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ kSapakazreNi karmono kramazaH kSaya karavo te kSapakazreNi. ativizuddha pariNAmavALo, 1lA saMghayaNavALo, 4thA thI 7mA guNasthAnaka sudhImAM 2helo, dharmadhyAnavALo, 8 varSanI uparano manuSya kSapakazreNi mAMDe. 14 pUrvadhara apramatta sAdhu zukladhyAnamAM paNa kSapakazreNi mAMDe. 1. pahelA anaMtAnubaMdhI 4 ekasAthe khapAve. 2. teno anaMtAnubaMdhI-4 no anaMtamo bhAga mithyAtvamohanIyamAM nAMkhI bannene eka sAthe khapAve. 3. | mithyAtvamohanIyano anaMtamo bhAga mizramohanIyamAM nAMkhI bannene eka sAthe khapAve. 4. mizramohanIyano anaMtamo bhAga samyaktvamohanIyamAM nAMkhI bannene eka sAthe khapAve. 5. | tyArapachI te kRtakaraNa kahevAya. kSapakazreNi mAMDatAM pUrve jeNe AyuSya bAMdhyuM hoya te kRtakaraNa avasthAmAM avasthAmAM mRtyu pAme to bAMdhelA AyuSya pramANe cAramAMthI eka gatimAM jAya. jo te kRtakaraNa avasthAmAM mRtyu na pAme, to paNa darzana 3 + anaMtAnubaMdhI 4 = darzana 7nA kSaya pachI sthira rahe, cAritramohanIyane khapAve nahIM. kSapakazreNi mAMDatAM pUrve jeNe AyuSya na bAMdhyuM hoya te darzana 7nA kSaya pachI avazya cAritra mohanIyane khapAve, te A pramANe 6. | pahelA apratyAkhyAnIya 4, pratyAkhyAnIya 4 A 8ne khapAvavAnuM zarU kare. temane aDadhA khapAvI vacce thiNaddhi 3, vikalendriya 3, tiryaMca 2, naka 2, sthAvara 2, Ata5 2, ekendriya, sAdhAraNa-A 16ne khapAve. pachI 8 kaSAyono bAkIno bhAga khapAve. 104 4 thA thI 7mA guNasthAnaka sudhI 9 mAM guNasthAnake jaina dRSTie karmavijJAna...
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7. matAMtare pahelA 16 prakRti khapAvavAnuM zarU kare, vacce 8 kaSAyo khapAve, pachI 16 prakRtiono bAkIno bhAga khapAve. pachI kSapakazreNi mAMDanAra purUSa hoya to napuMsakaveda khapAve. 8. |pachI strIveda khapAve. 9. |pachI hAsya 6 khapAve. 10. pachI purUSaveda khapAve. athavA 11. kSapakazreNi mAMDanAra strI hoya to pahelA napuMsakaveda khapAve, pachI strIveda khapAve, pachI hAsya 6 ane purUSa veda ekasAthe khapAve. 12. kSapakazreNi mAMDanAra napuMsaka hoya to pahelA strIveda ane napuMsaka veda eka sAthe khapAve, pachI hAsya ane purUSa veda eka sAthe khapAve. 13. Ama nave nokaSAyono kSaya thayA pachI saMjvalana krodhane khapAve. 14. pachI saMjvalana mAnane khapAve. 15. pachI saMjvalana mAyAne khapAve. 16. pachI saMjvalana lobhane khapAve. 17. pachI nidrA 2 ne khapAve. 18. pachI jJAnAvaraNa 5, darzanAvaraNa 4, aMtarAya 5, A 14ne eka sAthe khapAve. 19. pachI kevaLI thAya. 20. pachI nirmANa, nIcagotra, sAtA/asAtA aparyApta, susvara, deva 2, vizvasaMcAlanano mUlAdhAra } 105 9 mA guNasthAnaka 9mA-10mA guNasthAnake 12mA guNasthAnakanA dvica2ma samaye 12mA guNasthAnakanA carama samaye 13mA guNasthAnake
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ khagati 2, gaMdha 2, pratyeka 3, agurulaghu 4, 14mAM guNasthAnakanA varNa 5, rasa 5, zarIra 5, baMdhana 5, | dvicarama samaye saMghAtana 5, saMghayaNa 6, saMsthAna 6, asthira 6, sparza 8 - A 72 prakRti khapAve 21. pachI trasa 3, subhaga, Adeya, yaza, jina, [ 14mAM guNasthAnaka uccagotra, sAtA | asAtA, nA carama samaye manuSya 3, paMcendriyajAti-A 13 prakRti khapAve 22. pachI mokSe jAya. kula 158 prakRtio che. 15 baMdhananI badale 5 baMdhana gaNIe to 148 prakRtio thAya. A 148 prakRtinA AdhAre sattA kahevAze. 1lA thI 7mA guNasthAnaka sudhI sAmAnyathI uttara prakRtionI sattA guNasthAnaka| sattAmAM sattA-asattA prakRti | vagerenI vigata sAmAnyathI | 148 | sarva prakRtio 15 baMdhanane badale 5 baMdhana gaNyA hovAthI. 1luM | 148 | sarva prakRtio pUrve narakAyuSya bAMdhyuM hoya tevo lAyopathamika samyagdaSTi jIva pachIthI jinanAmakarma bAMdhe te narakamAM jatI vakhate chellA aMtarmuhUrtamAM 1lA guNasthAnake Ave che ane narakamAM gayA pachI pahelA aMtarmuhUrtamAM 1lA guNasthAnake rahe che. A banne aMtarmuhUrtamAM jinanAmakarmanI sattA hoya che. te apekSAe 1lA guNasthAnake jinanAmakarmanI sattA kahI che. raju | 147 | jinanAmakarma vinA | jinanAmakarmanI sattAvALo jIva (c) C106D) jaina daSTie karmavijJAna...
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 ] 147 | jinanAmakarma vinA ) rajA-3jA guNasthAnake jato nathI tethI rajA-3jA guNastAnake jinanAmakarmanI sattA hotI nathI 148 | sarvaprakRtio | acaramazarIrI zAyika samyagdaSTi jIvane 148 sarvaprakRtio darzana 7no kSaya thayA pachI 4thA thI 7 mA 148 sarvaprakRtio guNasthAnaka sudhI 141nI sattA hoya. sarvaprakRtio upazamazreNi kSapakazreNi nahI mAMDanArA zeSa jIvone 4thA thI 7mA guNasthAnaka sudhI 148nI sattA hoya. 1 48 upazamazreNine AzrayIne 1lA thI 11mA guNasthAnaka sudhI uttaraprakRtionI sattA guNasthAnaka sattAmAM | sattAviccheda, asattA prakRti vagerenI vigata sAmAnyathI | 148 sarva prakRtio | sAmAnya sattA mujaba 146 tiryaMcAyuSya, narakAyuSya |1) koipaNa AyuSya na bAMdhyuM hoya athavA vinA vimAnika devanuM AyuSya bAMdhyuM hoya te ja 142 anaMtAnubaMdhI 4nI 1 | upazamazreNi mAMDI zake. tethI visaMyojanA pachI.. ! | | upazamazreNi mAMDanArane tiryaMcAyuSya, 139 darzana 3no kSaya thayA pachI narakAyuSyanI sattA na hoya. 2) 4thI thI 7mA guNasthAnaka sudhImAM anaMtAnubaMdhI 4nI visaMyojanA thayA pachI 14ranI sattA hoya. 3) kSAyika samyagdaSTine darzana 7no kSaya thayA pachI 139nI sattA hoya. vizvasaMcAlanano mUlAdhAra ha(107) )
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ chuM che. ke. 11muM sAmAnyathI @ ja ra che 146 | tiryaMcAyuSya, narakAyuSyavinA 1) darzana 7nI upazamanA karanArane 142 anaMtAnubaMdhI 4nI visaMyojanA pachI 146nI sattA hoya. 2) 4thA thI 7mA guNasthAnaka sudhI anaMtAnubaMdhI 4nI visaMyojanA thayA pachI 8mA guNasthAnake 142nI sattA hoya. 3) 4thA thI 7mA guNasthAnaka darzana 7no kSaya thayA pachI kSANika samyagdaSTine 8mA guNasthAnake 139nI sattA hoya. guNasthAnaka sattAmAM prakRti 86 139 darzana 3nA kSaya pachI kSapakazreNine AzrayIne cauda guNasthAnake uttaraprakRtionI sattA hetu 148 145 141 138 138 sattAviccheda, asattA vagerenI vigata sarva prakRtio devAyuSya, tiryaMcAyuSya, narakAyuSya vinA. anaMtAnubaMdhI 4nI visaMyojanA pachI darzana 3 nA kSaya pachI 108 sAmAnya sattAnI jema 1) koipaNa AyuSya na bAMdhyuM hoya te ja kSapakazreNi mAMDI zake. tethI kSapakazreNi mAMDanArane manuSyAyuSya sivAyanA traNa AyuSyanI sattA na hoya. 2) 4thA thI 7mA guNasthAnaka sudhImAM anaMtAnubaMdhI 4nI visaMyojanA thayA pachI 141nI sattA hoya. 3) 4thA thI 7mA guNasthAnaka sudhImAM darzana 7no kSaya thayA pachI 138nI sattA hoya. jaina dRSTie karmavijJAna...
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9 | 1 9/2 903 9/5 9/6 wt 1 14 113 11 2 106 10 5 104 103 102 12mu(upAMtya 101 samaya sudhI) 9 | 8 9 | 9 10 138 12 2 13ma 14mu (upAMtya samaya sudhI) 12 mu (carama| 99 samaya) 8 5 85 vizvasaMcAlanano mUlAdhAra sthAvara 2, tiryaMca 2, naraka 2, Atapa 2, thiNaddhi 3, jAti 4, sAdhAraNa-A 16no kSaya apratyAkhyAnIya 4, pratyAkhyAnIya 4-A 8no kSaya napuMsakavedano kSaya strIvedano kSaya hAsya 6no kSaya purUSavedano kSaya saMjvalana krodhano kSaya saMjvalana mAnano kSaya saMjvalana mAyAno kSaya saMjvalana lobhano kSaya nidrA 2 no kSaya jJAnAvaraNa 5, darzanAvaraNa 4, aMtarAya pano kSaya = nirmANa, nIcagotra, sAtA asAtA, aparyApta, susvara, deva 2, khagati 2, gaMdha 2, pratyeka 3, aMgopAMga 3, anurUlaghu 4, varNa 5, 2sa 5 zarIra 5, baMdhanu 5,. saMghAtana 5, saMghayaNa 6, saMsthAna 6, asthira 6, sparza 8-A 72no kSaya, matAMtare manuSyAnupUrvI sAthe 73 no kSaya. 109 mA guNasthAnakanA 9 bhAga che. tethI 9/1, 9/2 vagere kahyuM che.
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14mu (carama samaya) siddhAvasthA 1huM guNasthAnaka sattAmAM mULaprakRti 8 8 8 8 8 8 ja ra che. chuM. . 1 3 trasa 3, subhaga, Adeya, matAMtare | yaza, jinanAmakarma, uccagotra, 1 2 sAtA asAtA, manuSya 3, paMcendriyajAti A 13no kSaya, matAMtare manuSyAnupUrvI vinA 12no kSaya haMmeza mATe sattAno abhAva 7muM cauda guNasthAnake mULaprakRtionI sattA vigata 8 badhI mULaprakRtio badhI mULaprakRtio badhI mULaprakRtio badhI mULaprakRtio badhI mULaprakRtio badhI mULaprakRtio badhI mULaprakRtio guNasthAnaka | sattAmAM 110 8muM muM 10muM 113 12kuM 13muM 14muM |mULaprakRti| 8 8 8 8 7 4 4 vigata badhI mULaprakRttio badhI mULaprakRttio badhI mULaprakRttio badhI mULaprakRttio 8- mohanIya 7- jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa, aMtarAya 7- jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa, aMtarAya jaina dRSTie karmavijJAna...
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ che ATha karaNI , karmo baMdhAyA pachI udayamAM Ave tyAM sudhImAM emAM aneka prakAranA pheraphAro thAya che. AtmA upara karmo baMdhAvA, temAM A vividha pheraphAro thavA vageremAM kAraNabhUta AtmAnI vizeSa prakAranI zakti te karaNa. AvA ATha karaNo che. te A pramANe1 baMdhanakaraNa :- je zaktithI karmayugalono jIvapradezonI sAthe loDhA agninI jema ekameka saMbaMdha thAya te baMdhanakaraNa. baMdhanakaraNathI AtmA sAthe baMdhAyelA karmapudgalomAM prakRti (svabhAva), sthiti (kALa), rasa (zakti) ane pradeza (jaththo) nakkI thAya che. saMkramakaraNa - je zaktithI sattAmAM rahelA karmo te samaye baMdhAtA karmorUpe parivartana pAme (TrAnsaphara thAya) te saMkramakaraNa. saMkramakaraNathI zubhakarmo azubhakarmorUpe TrAnsaphara thAya che ane azubhakarmo zubhAkarUpe TrAnsaphara thAya che. zubhabhAvamAM rahelo jIva navA zubhakarmo bAMdhavAnI sAthe junA azubhakarmone baMdhAtA navA zubhakarmo rUpe TrAnphara kare che. azubhabhAvamAM rahelo jIva navA azubhakarmo bAMdhavAnI sAthe junA zubha karmone baMdhAtA navA azubhakarmorUpe TrAnphara kare che. 3. udvartanAkaraNa :- je zaktithI baMdhAtA karmonA sattAmAM rahela sthiti ane rasa vadhe te udvartanAkaraNa. udvartanAkaraNa vaDe 10 koDAkoDI sAgaropamanI sthitivALuM karma 15 koDAkoDI sAgaropamanI sthitivALuM thai zake che. udvartanAkaraNa vaDe maMda phaLa ApavAnI zaktivALuM karma tIvra phaLa ApavAnI zaktivALuM thai zake che. 4. apavartanAkaraNa :- je zaktithI sattAmAM rahelA karmonA sthiti ane rasa ghaTe te apavartanAkaraNa. apavartanAkaraNa vaDe 20 koDAkoDI sAgaropamanI sthitivALuM karma 15 koDAkoDI sAgaropamanI sthitivALuM thai zake che. apavartanAkaraNa vaDe tIvra phaLa ApavAnI zaktivALu karma maMda phaLa ApavAnI zaktivALu thai zake che. 5. udIraNAkaraNa - je zaktithI moDA udayamAM AvanArA karmo vahelA vizvasaMcAlanano mUlAdhAra haC111 D )
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ udayamAM Ave te udIraNA karaNa. je karma 25 varSa pachI udayamAM AvavAnuM hatuM te karma udIraNAkaraNa vaDe hamaNA udayamAM AvI zake che. 6. upazamanAkaraNa :- je zaktithI karmo udaya, udIraNAkaraNa, nidhattikaraNa ane nikAcanAkaraNa mATe ayogya bane te upazamanAkaraNa. upazamanAkaraNathI karmonA udaya, udIraNA, nidhatti ane nikAcanA thai zakatA nathI. rastA paranI dhULa pavanathI uDatI hoya che. tenI upara pANI chAMTI rolara pheravI devAthI te dhULa dabAi jAya che. have te uDI zakatI nathI. tema upazamanA-karaNathI karmo dabAi jatA hovAthI temanA udaya, udIraNA, nidhatti ane nikAcanA thatA nathI. kacarAvALuM pANI glAsamAM AvyuM hoya to thoDI vAra tene emane ema rahevA devAthI kacaro nIce besI jAya che ane uparanuM pANI cokakha thaI jAya che. jema sprIMga upara vajana mukavAthI te dabAi jAya che. tema upazamanAkaraNathI karmo besI javAthI AtmA thoDA samaya mATe temanA (karmonA) udaya, udIraNA, nidhatti ane nikAcanA vinAno thai jAya che. thoDA divasa pachI pANI sukAi javAthI ane lokonI avarajavara thavAthI dhULa pharIthI uDavA lAge che. pANInA glAsane halAvavAthI pharI pANI DahoLu thai jAya che. vajana haTAvI levAthI spIMga pharI potAnA mULasvarUpamAM AvI jAya che. tema upazamanAkaraNa pUruM thai jatA karmonA udaya, udIraNA, nidhatti ane nikAcanA pharI zarU thai jAya che. 7. nidhattikaraNa - je zaktithI karmo udvartanAkaraNa ane apavartanAkaraNa sivAyanA anya kiraNone ayogya bane te nidhattikaraNa. je karmone nidhattikaraNa lAgyuM hoya temanA sthiti ane rasamAM vadha-ghaTa thai zake, paNa te karmomAM koi pheraphAro na thaI zake. 8. nikAcanAkaraNa - je zaktithI karmo badhA karaNone ayogya bane te nikAcanAkaraNa. je karmone nikAcanAkaraNa lAgyuM hoya temane bIjA koi karaNo lAgI na zake, eTale ke te karmomAM have koi pheraphAra na thai zake, te avazya bhogavavA ja paDe. tapathI nikAcita karmono paNa kSaya thAya che. haC112D ) jenI daSTie karmavizAna..
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ ATha karaNone samajAvatuM dRSTAMta eka nagaramAM hemendra, jitendra, dharmendra, narendra, mahendra, surendra ane rAjendra nAmanA sAta mitro rahetA hatA. koika gunA heThaLa temanI dha2pakaDa karavAmAM AvI. korTamAM kesa cAlyo. korTe hemendrane be varSa jelamAM rahIne paththara toDavAnI sajA pharamAvI. jitendra, dharmendra, mahendra, surendra ane rAjendrane be varSanI jelanI sajA pharamAvI. narendrane be varSa pachI be varSanI jelanI sajA pharamAvI. sAte mitro upalI korTamAM gayA. upalI korTe sAtenI sajAmAM nIce pramANe pheraphAra karyA. 1. hemendrane jelamAM rahIne be varSa paththara toDavAnI sajAnI badale jelamAM rahIne be varSa khodakAma karavAnI sajA pharamAvI. 2. jitendrane be varSanI jelanI badale traNa varSanI jelanI sajA pharamAvI. 3. dharmendrane be varSanI jelanI badale eka varSanI jelanI sajA pharamAvI. 4. narendrane be varSa pachI be varSanI jeTalI sajAnI badale tAtkAlika be varSanI jelanI sajA pharamAvI. cha 5. mahendranI be varSanI jelanI sajA cAlu rAkhI, paNa vacce cha mahinA perola 52 javAnI chUTa ApI. tethI jelamAM mAtra doDha varSa rahevA chatA tenI be varSanI sajA gaNAi jaze. 6. surendrane kahyuM ke tArI be varSanI jelanI sajAnI mudatamAM vadha-ghaTa thai zakaze, bIjA koi pheraphAra nahIM thAya. 7. rAjendrane kahyuM ke tArI be varSanI jelanI sajAmAM koi pheraphAra nahI thAya. have A dRSTAMtanA AdhAre ATha karaNone samajIe 1. nIcalI korTe pharamAvelI sajA te baMdhanakaraNa. nIcalI korTe sajA nakkI karI tema baMdhanakaraNa thI karmanA prakRti, sthiti, 2sa ane pradeza nakkI thAya che. 2. hemendrane paththara toDavAnI badale khodakAma karavAnI sajA thai. sajAnI TrAnsaphara thai. tema saMkramaraNathI nIcagotrakarma uccagotrakarmamAM TrAnphara thAya che. jitendranI be varSanI sajA traNa varSanI thai. tema uddhartanAkaraNathI karmonA sthiti ane rasa vadhe che. vizvasaMcAlanano mUlAdhAra 3. 113
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4. dharmendranI be varSanI sajA eka varSanI thai. tema apavartanAkaraNathI karmonA sthiti ane rasa ghaTe che. narendrane moDI thanArI sajA vahelI thai. tema udIraNAkaraNathI moDA udayamAM AvanArA karmo vahelA udayamAM Ave che. mahendrane be varSanI jelanI sajAmAM cha mahinA perola para javAnI chUTa ApI. te cha mahinA teNe sajA na bhogavI hovA chatA te cha mahinA sajAmAM gaNAi gayA. tema upazamanAkaraNathI karmanuM phaLa bhogavyA vinA teno amuka kALa pasAra thai jAya che. 7. surendranI sajAmAM mudatanI vadha-ghaTa sivAya koi pheraphArane avakAza na rahyo, tema nidhattikaraNanA kAraNe karmonA sthiti ane rasamAM vadha-ghaTa sivAya koi pheraphAra na thAya. 8. rAjendranI sajAmAM koi pheraphAra na thayo. tema nikAcanAkaraNanA kAraNe karmomAM koi pheraphAra thatA nathI. A AThe karaNo ApaNane judA judA saMdezA Ape che. te A pramANe1. baMdhanakaraNa ApaNane saMketa Ape che ke karma bAMdhatA pahelA khUba vicAra karavo. ajJAnadazAmAM baMdhAyelA karmono jyAre udaya thAya che, tyAre te jIvanamAM moTI moTI honArato sarjI de che. saMkramakaraNa ApaNane zikhAmaNa Ape che ke satata zubha bhAvamAM ramo. kemake ApaNA zubha-azubha bhAvane AdhAre zubha-azubha karmano baMdha thAya che, eTaluM ja nahIM paNa sattAgata azubha-zubha karmono saMkrama paNa baMdhAtA karmamAM thAya che. jo ApaNe azubha bhAvamAM ramatA hoie to navA azubha karma baMdhAya, eTaluM ja nahI paNa sattAgata zubhakarma paNa azubhakarmarUpe saMkramI jAya. jo ApaNe zubhabhAvamAM ramatA hoie to navA zubhakarma baMdhAya ane sattAgata azubhakarma paNa zubhakarmarUpe saMkramI jAya. Ama zubhabhAvamAM rahevAmAM Dabala lAbha che ane azubhabhAvamAM ramavAmAM bamaNuM nukasAna che. mATe satata zubhabhAvamAM rahevuM. udvartanAkaraNa ApaNane salAha Ape che ke karma baMdhAyA pachI enA sthiti ane rasa vadhI zake che. tIvra bhAvothI ane anumodanAthI sthiti ane rasa vadhe che. azubhakarma bAMdhyA pachI tenA sthiti ane rasa vadhI na jAya enI kALajI rAkhavI. te mATe tIvra azubha bhAvothI ane pApanI 114 jena daSTie karmavijJAna....
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4. apavartanAkaraNa ApaNane sUcana kare che ke karma baMdhAyA pachI enA sthiti ane rasa ghaTI zake che. bhAvo maMda thavAthI ke pazcAttApathI sthiti ane 2sa ghaTe che. azubhakarma bAMdhyA pachI tenA sthiti ane rasa ghaTADavA prayatna karavA. te mATe pApo pratyeno bhAva ocho karavo ane pApano pazcAttApa karavo. zubhakarma bAMdhyA pachI tenA sthiti ane rasa ghaTI na jAya enI kALajI rAkhavI. te mATe zubhakArya pratyeno bhAva ghaTI na jAya ane zubha kAryano pazcAttApa na thAya tenuM dhyAna rAkhavuM. udIraNAkaraNa ApaNane AzvAsana Ape che ke bhale tame karmanI moTI moTI sthitio bAMdhI hoya paNa te jaldIthI bhogavavA huM tamane sahAya karIza. udIraNAkaraNathI moDA udayamAM AvanArA daliko vahelA udayamAM AvI bhogavAi jAya che. tethI ApaNI mukti nikaTa thAya che. 6. upazamanAkaraNa ApaNane hitazikSA Ape che ke huM tamane kSaNabhara vItarAgatAnuM sukha ApavA samartha chuM. paNa zAzvata sukha ApavA asamartha chuM. tethI mArI upara bahu vizvAsa karatA nahI. mArAthI DhaMkAyelA karmo rAkhathI DhaMkAyelA agni jevA che. rAkha dUra thatA jema agni bhaDake baLe che, tema mAro aMtarmuhUrta kALa pUrNa thatA pharI karmono agni bhaDake baLe che. mATe karmono upazama karavA karatA karmono kSaya karavAmAM vadhu yatna karajo. nittikaraNa ApaNane saMdezo Ape che ke tame mAro upayoga karazo to tamArA karmonA sthiti ane rasanI vadha-ghaTa sivAyanA bIjA koi pheraphAro nahI karI zako. te karmo tamAre bhogavavA ja paDaze. mATe tame mAro upayoga karatA nahI. 5. 7. anumodanAthI dUra rahevuM. zubhakarma bAMdhyA pachI tenA sthiti ane rasa vadhe e mATe prayatna karavA. te mATe tIvra zubha bhAvo ka2vA ane zubhakAryanI anumodanA karavI. 8. nikAcanAkaraNa ApaNane cetavaNI Ape che ke tame mAro upayoga karazo to tamArA karmomAM koi pheraphAra nahI thAya. tamAre karmo bhogavavA ja paDaze. mATe tame mAro upayoga kyAreya karatA nahI. AThe karmonA A saMdezAone barAbara samajIne emanI upara uDuM ciMtana karIne emane jIvanamAM utAravAnA che. Ama karavAthI TuMka samayamAM kAyama mATe karmonA baMdhanomAMthI ApaNo chuTakAro thaze. vizvasaMcAlanano mUlAdhAra 115
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA upara karmone coMTavAnA cAra prakAro AtmA upara coMTanArA karmo badhA ekasarakhI rIte coMTatA nathI. AtmA upara karmone coMTavAnA cAra prakAra che. te samajavA mATe nIce batAveluM soyanuM dRSTAMta upayogI che. eka rUmamAM ghaNI soyo chUTI chUTI paDI che. A soyone bhegI karavAnI che. te cAra rIte thai zake che. 1. badhI soyone vINIne eka sthAnamAM bhegI karI zakAya. A rIte bhegI karelI soyo sahelAi chUTI paDI zake che. 2. te soyone dorAthI bAMdhIne bhegI rAkhI zakAya. A rIte bhegI karelI soyone chUTI pADavA doro choDavAnI thoDI mahenata karavI paDe che. thoDI mahenatathI te soyo chUTI paDI zake che. 3. dorAthI baMdhAyelI soyo ghaNA samaya sudhI ema ja paDI rahe, tene koi aDe nahI, temAM pANI paDe, tethI kATa lAge, kATathI te soyo baMdhAi jAya. A rIte paNa soyo bhegI thai zake che. A rIte bhegI thayelI soyo ghaNI mahenatathI chUTI paDI zake che. 4. badhI soyone agnimAM tapAvI ogALIne ekarasa karavAthI paNa soyo bhegI thai zake che. A rIte bhegI thayelI soyo koi rIte chUTI paDI zakatI nathI. 1. sRSTa : keTalAka karmo AtmAne mAtra sparzIne rahelA hoya che. temane spaSTa karmo kahe che. spaSTa karmo AtmA u52thI sahelAithI chUTA paDI zake che. 2. baddha : keTalAka karmo AtmA upara majabUta rIte coMTe che. te baddha karmo kahevAya che. baddha karmone AtmA uparathI chUTA pADavA thoDI mahenata karavI paDe che. 3. nidhatta : keTalAka karmo AtmA upara gADha rIte coMTe che. te nidhatta karmo kahevAya che. nidhatta karmone AtmA uparathI chUTA pADavA ghaNI mahenata karavI paDe che. 4. nikAcita : keTalAka karmo AtmA upara atyaMta gADha rIte coMTIne AtmAnI sAthe ekameka thai jAya che. te nikAcita karmo kahevAya che. nikAcita karmo AtmA uparathI ukhaDI zakatA nathI. temanuM phaLa ApIne ja teo AtmA uparathI chUTA paDe che. tapathI nikAcita karmono paNa kSaya thAya che. karmo jyAre AtmA upara coMTe che tyAre jIvanA jevA bhAva hoya che te pramANe cAramAMthI koi paNa eka rIte te karmo AtmA upara coMTe che. je rIte karmo AtmA upara coMTyA hoya tene anusAre jIve temane dUra karavA mahenata ka2vI paDe che. bhAvo tIvra hoya to karmo gADha rIte coMTe che. bhAvo maMda hoya to karmo maMda rIte coMTe che. A bAbata zubha ane azubha banne prakAranA karmo mATe samAna rIte samajavI. jaina dRSTie karmavijJAna... 116
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ AyuSyakarma kyAre baMdhAya ? AyuSyakarma ekabhavamAM eka ja vAra baMdhAya che. AyuSyakarma sivAyanA sAte karmo samaye samaye baMdhAya che. te te karmone bAMdhavAnA viziSTa kAraNothI te te karmo vizeSa rasavALA, lAMbI sthitivALA ke nikAcita baMdhAya che. bAkI sAmAnyathI dareka samaye AyuSyakarma sivAyanA sAte karmo baMdhAya che. badhA jIvono AyuSya bAMdhavAno samaya ekasa2kho hoto nathI. judA judA jIvono AyuSya bAMdhavAno samaya judo judo hoya che. te A pramANe- 1. devo, nArakIo ane asaMkhya varSanA AyuSyavALA manuSyo-paMcendriya tiryaMco potAnA AyuSyanA cha mAsa bAkI hoya tyAre parabhavanuM AyuSya bAMdhe che. matAMtare asaMkhya varSanA AyuSyavALA manuSyo-paMcendriya tiryaMco potAnA AyuSyano palyopamano asaMkhyAtamo bhAga bAkI hoya tyAre parabhavanuM AyuSya bAMdhe che. A mata paMcasaMgrahanI gA-248mAM batAvyo che. 2. ekendriya, vikalendriya ane nirUpakrama AyuSyavALA manuSyo-paMcendriya tiryaMco potAnA AyuSyano trIjo bhAga bAkI hoya tyAre 52bhavanuM AyuSya bAMdhe che. 3. sopakrama AyuSyavALA manuSyo-paMcendriya tiryaMco potAnA AyuSyano trIjo bhAga bAkI hoya tyAre parabhavanuM AyuSya bAMdhe che. jo tyAre AyuSya na bAMdhe to e bAkI rahelA trIjA bhAgano trIjo bhAga bAkI hoya tyAre, eTale ke potAnA AyuSyano navamo bhAga bAkI hoya tyAre parabhavanuM AyuSya bAMdhe che. jo tyAre paNa AyuSya na bAMdhe to e navamA bhAgano trIjo bhAga bAkI hoya tyAre, eTale ke potAnA AyuSyano satyAvIsamo bhAga bAkI hoya tyAre parabhavanuM AyuSya bAMdhe che. jo tyAre paNa AyuSya na bAMdhe to e satyAvIsamA bhAgano trIjo bhAga bAkI hoya tyAre, eTale ke potAnA AyuSyano ekyAsImo bhAga bAkI hoya tyAre parabhavanuM AyuSya bAMdhe che. ema bAkI rahelA trIjA bhAgano trIjo bhAga bAkI hoya tyAre, teno paNa trIjo bhAga bAkI hoya tyAre, teno paNa trIjo bhAga bAkI hoya tyAre parabhavanuM AyuSya bAMdhe che. vizvasaMcAlanano mUlAdhAra 117
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2. ema karatAM karatAM chevaTe chellA aMtarmuhUrtamAM to avazya AyuSya bAMdhe che, kemake navA bhavanuM AyuSya bAMdhyA vinA koi jIvanuM maraNa thatuM nathI. AyuSyanA be prakAra che. te A pramANe 1. anapavartanIya AyuSya ane 2. apavartanIya AyuSya. 1. anapavartanIya AyuSya : je AyuSyanI sthiti pUrvabhavamAM jeTalI bAMdhI hoya teTalI ja rahe, ochI na thAya te anapavartanIya AyuSya. tenA be prakAra che 1. sopakrama AyuSya - jaimanuM AyuSya nimnokta sAtamAMthI ko'ka eka nimitta pAmIne pUruM thAya, te sopakrama AyuSyavALA kahevAya anapavartanIya AyuSyavALA paNa prativAsudeva, keTalAka vAsudeva vagere A rIte maratA hoya che jemake kRSNa vAsudeva. upakrama 7 prakAranA che. te A pramANe 1. adhyavasAya - te traNa prakAranA che 1) rAga 2) sneha 3) bhaya. 2. nimitta - lAkaDI, cAbuka, zastra, doraDuM vagere. 3. AhAra - atisnigdha ke ghaNuM khAvuM. 4. vedanA - zULaroganI pIDA vagere. 5. parAghAta - khADAmAM paDavuM, gale phAMso khAvo, jhe2I davA pIvI vagerethI ApaghAta karavo te. 6. sparza - agni, sarpano DaMkha vagere. 7. zvAsocchavAsa - zvAsocchvAsa vadhI javA ke saMdhAvA. nirUpakrama AyuSya - je AyuSyane upakramo na lAge te nirUpakrama AyuSya. devo, nArakIo, asaMkhya varSanA AyuSyavALA manuSyo-paMcendriya tiryaMco, caramazarIrI jIvo ane uttama purUSo anapavartanIya AyuSyavALA ja hoya che. caramazarIrI jIvo eTale jeo te ja bhavamAM mokSe jAya che te jIvo. uttama purUSo eTale tIrthaMkaro, cakravartIo, vAsudevo, baLadevo vagere. asaMkhya varSanA AyuSyavALA manuSyo-paMcendriya tiryaMco eTale akarmabhUminA, aMtadvIpanA, devakurU-uttarakurUnA, karmabhUmimAM avasarpiNInA pahelA-bIjA-trIjA ArAnA ane utsarpiNInA cothA-pAMcamA-chaThThA ArAnA manuSyo-paMcendriya tiryaMco, devo, nA2kIo ane asaMkhya varSanA jaina draSTie karmavijJAna... 118
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ AyuSyavALA manuSyo-paMcendriya tiryaMco nirUpakrama AyuSyavALA che. caramaza2I2I jIvo ane uttama purUSo sopakrama AyuSyavALA ane nirUpakrama AyuSyavALA hoya che. teo anaparvatanIya AyuSyavALA hovAthI jeTaluM AyuSya bAMdhyuM hoya teTaluM purU bhogave paNa sopakrama AyuSyavALA hovAthI AyuSya purUM thatAM sahaja maraNa thavAnA badale ko'ka nimitta dvArA mare, jemake pAlaka pApInI ghANImAM pIlAyelA aMtakRt kevaLIo... 2. apavartanIya AyuSya H je AyuSyanI pUrvabhavamAM bAMdhelI sthiti upakramothI ochI thAya te apavartanIya AyuSya. ahIM 'sthiti ochI thAya'no artha ema samajavo ke alpakALamAM AyuSyakarmanA daliko zIghra bhogavAi jAya, jema sUku ghAsa chuTu chuTu hoya to baLatAM vAra lAge, paNa bheguM karAyeluM te ja ghAsa jaldIthI baLI jAya che. tema apavartanIya AyuSya sopakrama ja hoya che. devo, nArakIo, asaMkhya varSanA AyuSyavALA manuSyo-paMcendriya tiryaMco, caramazarIrI jIvo ane uttama purUSo sivAyanA zeSa manuSyo tiryaMco anapavartanIya AyuSyavALA ane apavartanIya AyuSyavALA (ema banne prakAre) hovA saMbhave che. anapavartanIya AyuSyavALA teo nirUpakrama AyuSyavALA ja hoya che. apavartanIya AyuSyavALA teo sopakrama AyuSyavALA ja hoya che. vizvasaMcAlanano mUlAdhAra 119
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAnya bhAvathI baMdhAyeluM karma ekavAra phaLa ApIne ravAnA thai jAya che. karma bAMdhatI vakhate jo vizeSa bhAva hoya to anubaMdhavALu karma baMdhAya che. vizeSa bhAvathI karma bAMdhatI vakhate anubaMdha paDe che. anubaMdhavALuM karma udayamAM Ave tyAre pharI tevuM karma baMdhAve che. tethI e karmanI paraMparA cAle che. sAmAnya bhAvathI baMdhAyeluM karma anubaMdha vinAnuM baMdhAya che. tethI tenI paraMparA cAlatI nathI. 100mAM 99 vAra 1O0 umeravAthI 10,000 thAya che. 100ne ekavAra 100 thI guNavAthI 10,000 thAya che. tethI siddha thAya che ke saravALA karatA guNAkAra caDhe che. 10,000 mAMthI 99 vAra 100 ochA karavAthI 100 Ave che. 10,000 ne ekavAra 100 thI bhAgavAthI 100 Ave che. tethI siddha thAya che ke bAdabAkI karatA bhAgAkAra caDhe che. anumodanA guNAkAra jevI che. zubha-azubha karmo bAMdhyA pachI anumodanA karavAthI karmonA guNAkAra thAya che eTale ke karmonA anubaMdha baMdhAya che, ane temanA rasa vadhe che, tethI karmonI paraMparA cAle che. pazcAttApa-gaha bhAgAkAra jevA che. zubha-azubha karmo bAMdhyA pachI pazcAttApa-gaha karavAthI karmonA bhAgAkAra thAya che, eTale ke karmonA anubaMdha tUTe che ane temano rasa ghaTe che, tethI karmonI paraMparA cAlatI nathI. anumodanA be prakAre che- 1) zubha kAryonI anumodanA ane 2) azubha kAryonI anumodanA. 1) zubha kAryonI anumodanA - zubha kAryonI anumodanA traNa rIte thAya che1. manathI - zubha kArya karatI vakhate ane karyA pachI AnaMda thavo te manathI thayelI zubha kAryonI anumodanA che. 2. vacanathI - zubha kArya karatI vakhate ane karyA pachI sArA vacano bolavAthI, prazaMsA karavAthI zubha kAryanI vacanathI anumodanA thAya che. 3. kAyAthI - zubha kArya karatI vakhate ane ryA pachI tAlI C120D) jenI daSTie karmavijJAna...
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ pADavAthI, pITha thAbaDavAthI, hAtha-mukhanA sArA hAva-bhAva karavAthI zubha kAryanI kAyAthI anumodanA thAya che. 2) azubha kAryonI anumodanA - azubha kAryonI anumodanA paNa A ja traNa rIte thAya che1. manathI - azubha kArya karatI vakhate ane karyA pachI AnaMda thAya te manathI azubha kAryanI anumodanA thai. 2. vacanathI - azubha kArya karatI vakhate ane karyA pachI vacanathI prazaMsA karavI, gAvuM, ciciyArIo pADavI te vacanathI azubha kAryanI anumodanA thai. 3. kAyAthI -azubha kArya karatI vakhate ke karyA pachI hasavuM, tALI pADavI, pITha thAbaDavI, nAcavuM, kUdavuM te kAyAthI azubha kAryanA anumodanA che. pazcAttApa-gaI paNa be prakAranA che 1) zubha kAryonA pazcAttApagaha ane 2) azubha kAryonA pazcAttApa-goM. 1) zubha kAryonA pazcAttApa-gartA - te traNa rIte thAya che 1. manathI - zubha kArya karatI vakhate ke karyA pachI nArAja thavuM, manamAM durgAna thAya te manathI zubha kAryanA pazcAttApa-gartA thayA. 2. vacanathI - zubha kArya karatI vakhate ke karyA pachI 'Ama na karyuM hota to sAruM thAta' vagere kharAba vacano bolavA te vacanathI thatA zubha kAryanA pazcAttApa-gaha che. 3. kAyAthI - zubha kArya karatI vakhate ke karyA pachI moDhuM bagADavuM, lamaNe hAtha mUkI besavuM, mAthuM kUTavuM, kharAba hAva-bhAva karavA, raDavuM, nasAsA nAkhavA te kAyAthI thatA zubha kAryanA pazcAttApa- gartA che. 2) azubha kAryonA pazcAttApa-gartA - te traNa rIte thAya che 1. manathI - azubha kArya karatI vakhate ke karyA pachI kheda karavo, udAsa thavuM, manamAM pastAvuM te manathI thatA azubha kAryonA pazcAttApa-gaha che. - vizvasaMcAlanano mUlAdhAra 121 )
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2. vacanathI - azubha kArya karatI vakhate ke karyA pachI vacanathI teno aphasosa vyakta karavo, vilApa karavo, anya samakSa tene pragaTa karavA te vacanathI thatA azubha kAryonA pazcAttApa-gartA che. 3. kAyAthI - azubha kArya karatI vakhate ke karyA pachI raDavuM, mAthuM kUTavuM, nIsAsA nAMkhavA, lamaNe hAtha dai besavuM te kAyAthI thatA azubha kAryanA pazcAttApa-gaI che. * zubha kAryanI anumodanAthI puNyakarma anubaMdhavALuM baMdhAya che ane puNyakarmano rasa vadhe che. zAlIbhadranA jIve pUrve saMgama bharavADaputranA bhavamAM munine mAsakhamaNane pAraNe khIra vahorAvI. pachI teNe tenI khUba anumodanA karI. pariNAme zAlIbhadranA bhavamAM te aDhaLaka riddhi pAmyo, 32 kanyAo sAthe lagna thayA. marIne devalokamAM gayelA tenA pitA roja 33 peTI bhojananI, 33 peTI vastronI ane 33 peTI alaMkAronI Ama 99 peTI mokalAvatA hatA. bharayuvAnavayamAM A badhu choDI teNe cAritra lai ugra sAdhanA karI. azubha kAryanI anumodanAthI pApakarma anubaMdhavALuM baMdhAya che ane pApakarmano rasa vadhe che. aMdhaka muninA jIve pUrvabhavamAM koThAnA phaLanI chAla evI rIte utArI ke mAtra chAla rAkhI hoya to jonArane khabara na paDe ke aMdara phaLa nathI. A rIte chAla utArIne teNe tenI anumodanA karI. pariNAme baMdhaka muninA bhavamAM rAjAnA AdezathI rAjAnA mANasoe jIvatA temanI cAmaDI utArI. zubha kAryanA pazcAttApa-gardhA karavAthI puNyakarmanA anubaMdha tUTI jAya che ane puNyakarmano rasa alpa thAya che. mammaNa zeThanA jIve pUrvabhavamAM mahAtmAne siMhakesariyo lADavo vahorAvIne pachI teno pazcAttApa karyo ane lADavo pAcho mAMgyo. mahAtmAe lADavo dhULamAM ragadoLI nAMkhyo. tethI teNe potAnA dAnanI gartA karI. tethI mammaNazeThanA bhavamAM dAnanA prabhAve aDhaLaka saMpati maLI, paNa tene te bhogavI na zakyo. UlTa tenI upara mUrchA karIne te sAtamI narakamAM gayo. azubha kAryanA pazcAttApa-ga karavAthI pApa karmanA anubaMdha tUTI jAya che ane pApakarmano rasa alpa thAya che. dRDhaprahArIe potAnA jIvanamAM cAra mahAhatyAo karI hatI. strIhatyA, gohatyA, brAhmaNahatyA ane garbhahatyA. ( 122 ) jaina dRSTie karmavijJAna..
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ chatAM cAritra lai teNe te apakRtyonA khUba pazcAttApa ane gartA karyA. pariNAme te ja bhavamAM tenA badhA karmono kSaya thayo ane te mokSamAM gayo. karmonuM phaLa rasanA AdhAre maLe che. vadhu rasavALA karmo tIvra phaLa Ape che. alpa rasavALA karmo maMda phaLa Ape che. zubhakAryanI anumodanAthI puNyakarmano rasa vadhavAthI bhAvamAM tenuM tIvra phaLa maLe che. azubhakAryanI anumodanAthI pApakarmano rasa vadhavAthI bhAvamAM tenuM tIvra phaLa maLe che. anumodanAthI anubaMdha baMdhAya che. zubhakAryanI anumodanAthI zubha anubaMdha baMdhAya che. tethI puNyakarmanA udaya vakhate buddhi maLe che je navA dharma karavAmAM prere che. Ama zubhakArya ane puNyakarmanI paraMparA cAle che. azubhakAryanI anumodanAthI azubha anubaMdha baMdhAya che. tethI pApakarmanA udaya vakhate durbuddhi maLe che je navA pApa karavAmAM prere che. Ama azubhakAryanI ane pApakarmanI paraMparA cAle che. TuMkamAM sAra ATalo che-zubhakAryanI anumodanA karavI ane azubha kAryanA pazcAttApa-goM karavA. tethI puNyakarma anubaMdhavALuM baMdhAya ane pApakarmanA anubaMdha tUTI jAya. ja che vikAsa vizvasaMcAlanano mUlAdhAra haC123p
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. udayatA be prakAra udayanI vyAkhyA pUrve karI che. te udaya be prakArano che. te A pramANe1) vipAkodaya ane 2) pradezodaya. 1) vipAkodaya :- abAdhAkALa pUrNa thayA pachI karmo potAnuM phaLa batAve che. tene jIva bhogave che. te bhogavatI vakhate jIvane te phaLano anubhava thAya to te vipAkodaya kahevAya che. je karmodaya jIvane avazya phaLa Ape te vipAkodaya kahevAya. vipAkodaya AThe karmono thAya che. 2) pradezodaya - abAdhAkALa pUrNa thavA chatAM je prakRtiono vipAkodaya thato nathI temano pradezodaya thAya che. karmone bhogavatI vakhate jIvane tenA phaLano anubhava na thAya ane karma bhogavAi jAya to te pradezodaya kahevAya che. je karmodayathI jIvane phaLa ApyA vinA vipAkodayavALI anya sajAtIya prakRtimAM bhaLI jaine karma bhogavAi jAya te pradezodaya. pradezodayathI karmo sibuka saMkrama vaDe bhogavAya che. te A pramANe-je prakRtino vipAkodaya na hoya tenA daliko je prakRtino vipAkodaya hoya tenI te te samayanI sthitimAM saMkramIne vipAkodayavALI prakRtinA dalikonI sAthe bhogavAya che. te vakhate vipAkodayavALI prakRti ane pradezodayavALI prakRti bannenA daliko bhogavAya che, paNa vipAkodayavALI prakRtinA dalikonA phaLano jIvane anubhava thAya che ane pradezodayavALI prakRtinA dalitonA phaLano jIvane anubhava thato nathI. dA.ta. manuSyagatimAM rahelA jIvane manuSyagati nAmakarmano vipAkodaya hoya che. te vakhate bAkInA traNa gatinAmakarmonA je dalikono abAdhAkALa pUrNa thai gayo che, te tibukasaMkramathI manuSyagati nAmakarmamAM saMkramIne bhogavAya che, eTale ke temano tyAre pradezodaya hoya che. Ama te vakhate cAre gatinAmakarmo bhogavAya che paNa jIvane anubhava mAtra manuSyagati nAmakarmano ja thAya che, bAkInA traNa gatinAmakarmono nahI. pradezodaya AyuSya sivAyanA 7 karmono thAya che. AyuSyakarmano pradezodaya thato nathI. (c) C124D) jaina daSTie karmavijJAna..
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ rameza mAMdo paDyo. te DokaTara pAse gayo. DokaTara tene sugarakoTiMgavALI kaDavI davA ApI. rameze ghare jaine te davA lIdhI. davA letI vakhate tene mAtra mIThAzano anubhava thayo, kaDavAzano nahI. tenA peTamAM to miThAza paNa gai ane tenI sAthe kaDavAza paNa gai. mIThAza potAno anubhava karAvIne peTamAM gai. kaDavAza potAno anubhava karAvyA vinA peTamAM gai. thoDA divasamAM rameza sAjo thaI gayo. jema miThAza ane kaDavAza banne peTamAM gai tema vipAkodaya ane pradezodaya banne vaDe karmo bhogavAya che. jema peTamAM gayelI miThAzano ramezane anubhava thayo tema vipAkodayathI bhogavAtA karmono jIvane anubhava thAya che. jema peTamAM gayelI kaDavAzano ramezane anubhava na thayo tema pradezodayathI bhogavAtA karmono jIvane anubhava thato nathI. jema kaDavAza miThAzanI aMdara rahIne bhogavAi gai tema pradezodayavALI prakRtinA daliko vipAkodayavALI prakRtinA dalikomAM stibukasaMkramathI saMkramIne bhogavAi jAya che. vizvasaMcAlanano mUlAdhAra 9125 )
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja badhA karmothI haMmeza mATe jIvato , chuTakAro te mokSa nirmalanuM gAmaDAmAM eka makAna hatuM. ghaNA samayathI te baMdha paDyuM hatuM. ekavAra kaMi kAma paDatA nirmala gAmaDe gayo. teNe ghara kholyuM. gharanI bArIo khullI hatI. tethI gharamAM ghaNI dhULa bharAi gai hatI. gharamAM aMdhAruM hatuM. tethI nirmalane dhULanI khabara na paDI. pagamAM dhULa AvI eTale tarata dhULa jovA teNe lAiTa karI. lAiTanA prakAzamAM teNe gharanI hAlata joi. cAre bAju jALA lAgI gayelA, dhULanA thara jAmI gayelA. nirmale gharane sApha karavA vicAryuM. pahelA teNe bArI-bAraNA baMdha karI dIdhA, kemake bahAra ghaNo pavana hato. te pavanane lIdhe gharamAM ghaNI dhULa AvatI hatI. bArI-bAraNA baMdha karavAthI have te bahAranI dhULa aMdara AvatI baMdha thaI gaI. pachI nirmale jhADuM hAthamAM lai ghara sApha karavA mAMDyuM. traNa-cAra vAra teNe jhADu lagAvyuM. jhADuthI jALA kADhyA. pachI pANInA potA karyA. pachI ghara ekadama cokkhuM thai gayuM. temAM jarAya dhULa na rahI. have te ghara rahevA mATe yogya banyuM. Ama gharane cokhuM karavA nirmale traNa prakriyA karI-pahelA lAiTa karI. pachI bArI bAraNA baMdha karyA. pachI jhADu potA karyA. Ama ghara cokakhuM thayuM. AtmArUpI gharamAM karmonI dhULa ane karmonA jALA anAdikALathI bharAi gayA che. AtmAne cokkho karavA traNa prakriyAomAMthI pasAra thavuM paDe. pahelA ajJAnanA aMdhakArane lIdhe AtmAne potAnI malinatAnuM bhAna thatuM nathI. jJAnathI AtmAne potAnA sAcA svarUpanuM bhAna thAya che. karmone lIdhe pote malina thayo che evo ene khyAla Ave che. zuM karavAthI potAnI malinatA dUra thaze enI ene samajaNa paDe che. jJAnano prakAza thayA pachI saMvara dvArA bArIbAraNA baMdha karavA, eTale ke AtmAmAM karmone AvavAnA je je rastAo che, temane baMdha karavA. Ama karavAthI navA karmo AtmAmAM AvatA aTake che. A saMvara sAthe sAthe nirjarAnA jhADu-phaTA paNa karavA, eTale ke bAra prakAranA tapathI AtmA paranA karmone dUra karavA. Ama karavAthI AtmAmAM rahelA jUnA karmono nikAla thAya che. nirmale traNa-cAra jhADu mArIne pachI phaTTo karyo. ha (12 ) jaina dRSTie karmavijJAna..
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ kyAreka jarUra paDe to ghara pANIthI dhovuM ya paDe. tema vAraMvAra tapanA jhADuphaTA karavAthI karmonI dhULa dUra thAya che. kyAreka karmone dUra karavA ugra sAdhanA paNa karavI paDe che. Ama AtmAne zuddha karavA paNa traNa prakriyAomAMthI pasAra thavuM paDe che-jJAna, saMvara ane nirjarA. jJAnathI malinatA dekhAya, saMvarathI navA karmo AvatA aTake, nirjarAthI jUnA karmo ravAnA thAya. Ama A traNanA saMyogathI AtmA saMpUrNa zuddha thAya che. TAMkIne khAlI karavI hoya to uparathI navuM pANI umeravAnuM baMdha karI nIceno naLa kholI nAkhavo joie. tema AtmAmAMthI karmone khAlI karavA hoya to navA karmone AvatA saMvarathI aTakAvavA joie ane jUnA karmono nirjarAthI nikAla karavo joie. badhA karmothI haMmeza mATe saMpUrNa rIte mukta thayela AtmA potAnA zuddha svarUpane pAme che. AtmAnuM A zuddha svarUpa e ja mokSa che. potAnA zuddha svarUpane pAmela A AtmA siddhazilAnI upara lokanA cheDe birAjamAna thAya che. A AtmA mATe lokamAM "mokSe gayA" evo vyavahAra thAya che. tyAMthI have A AtmAne pAchu saMsAramAM AvavAnuM nathI. temaNe kyAreya saMsAramAM janma levo paDato nathI, kemake janmanuM kAraNa karyu hatuM ane teno A AtmAe saMpUrNapaNe nAza karyo che, eTale ke teNe karmone AtmA parathI saMpUrNapaNe ukheDI nAMkhyA che. AtmA parathI chUTA paDelA A karmo pharI AkAzamAM rahela kArmaNa vargaNAmAM bhaLI jAya che. mokSamAM gayelo AtmA pratisamaya jagatanA badhA padArthonA traNe kALanA paryAyone juve che, jANe che ane anaMta sukhamAM mahAle che. saMsAranA janma, ghaDapaNa, maraNa, bhUkha, tarasa, roga, ciMtA, daridratA, zoka, kleza vagere koipaNa duHkho have e AtmAe kyAre paNa bhogavavAnA nathI. traNa lokanA badhA jIvonuM traNe kALanuM badhu sukha bheguM karIe to tenA karatA paNa mokSamAM gayelA eka AtmAnuM sukha anaMtagaNuM che. karmono AtmAnI sAtheno saMyoga anAdikALano che, chatAM te saMyogano aMta Ave che, AtmA parathI karmo chuTA paDe che ane AtmAno mokSa thAya che. anAdikALathI cAlyo Avato saMyoga anaMta ja hoya evuM nathI. anAdikALathI cAlyA AvatA saMyogano paNa aMta Ave che. jema suvarNa ane mATIno saMyoga anAdikALano hovA chatAM viziSTa prakriyAthI e saMyogano aMta AvatA mATI vithasaMcAlanano mUlAdhAra 127 D )
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ chUTI paDe che ane suvarNa zuddha bane che, tema AtmA ane karmano saMyoga anAdikALano hovA chatAM viziSTa sAdhanAthI saMyogano aMta AvatA karmo chUTA paDe che ane AtmA zuddha banIne mukta bane che. saMsAramAM rahelA badhA jIvo karmone lIdhe 84 lAkha yoniomAM bhaTake che. phUTabolanA khelADIo phUTabolane satata kIka mAryA kare che, tethI te phUTabola satata medAnamAM pharato rahe che. tema karmo saMsArI jIvone saMsAranA cAragatinA medAnamAM satata kIka mAryA kare che. tethI saMsArI jIvo saMsAramAM satata bhamyA kare che. medAnathI bahAra nIkaLI gayelA phUTabolane koI kIka mAratuM nathI, tema saMsArathI mukta thayelA mokSe gayelA muktAtmAone karmo herAna karatA nathI. mANasa roja dAMta sApha kare che. te roja zarIrane paNa snAnathI zuddha kare che. te roja vastrone paNa dhuve che. te roja gharane paNa jhApaTajhuMpaTa ane jhADupotA karIne cokhu rAkhe che. te roja gADIne paNa dhovaDAve che. te roja cazmAne paNa sApha kare che. te roja bUTane pAlIza karAve che. te roja potAnA vAsaNa paNa dhovaDAve. te roja potAnuM phaLIyu paNa sApha kare che. A badhuM roja cokakhu karanAro mANasa potAnA AtmAne kyAreya cokakho nathI karato e kevI karUNatA che ! bahAranI malinatA ene gamatI nathI. paNa aMdaranI malinatA ene game che. ghaNAne to potAno AtmA karmothI malina che enI paNa khabara nathI. Aja sudhI ApaNe bahAranI malinatA to ghaNI dUra karI. havethI ApaNe AtmA para lAgelI karmonI malinatAne dUra karavA prayatnazIla banIe. cAlo ApaNA AtmAne cokakho karIe. AtmA parathI karmonI malinatA dUra thatA e AtmA svayaM paramAtmA banI jAya che. Avo, ApaNA AtmA para lAgelA karmone dUra karI ane karmonI pAchaLa chupAyelA paramAtmAne pragaTa karIe. saMsArI AtmA = AtmA + karma saMsArI AtmA - karma = paramAtmA. (128) ) jena daSTie karmavijJAna...
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmaroga ja zarIramAM roga Ave che e mANasane gamatuM nathI. e tarata ene dUra karavA prayatna kare che. jyAM sudhI roga na jAya tyAM sudhI tene cena paDatuM nathI. rogane dUra karavA te DokaTara pAse jAya che. DokaTaranI sUcanA mujaba te davA le che. sAthe te apathyano tyAga paNa kare che. Ama karavAthI te sAjo thaI jAya che. zarIramAM pragaTatA amuka lakSaNo (Symptoms) uparathI nakkI thAya che ke zarIramAM roga thayo che. DokaTara pAse javAnI badale jo mANasa jAte ja davA lai le to roga vadhavAnI ke rIekazana AvavAnI saMbhAvanA rahe che. DaoNkaTaranI sUcanA mujaba te davA le paNa apathyano tyAga na kare to e sAjo na thAya. apathyano tyAga kare paNa te davA na le to ya e sAjo na thAya. davAnuM grahaNa ane apathyano tyAga A be ya sAthe thAya to ja roga dUra thAya. ApaNane paNa karmaroga vaLagelo che. siddha bhagavaMto saMpUrNa nIrogI che. zarIrano roga to thoDA divasano hoya che, jyAre A karmaroga to ApaNane anAdikALathI vaLagelo che. gurUbhagavaMto DaoNkaTara samAna che. dharma e davA che. pApa e apathya che. rogIne rogano jevo aNagamo che tevo aNagamo karmaroga pratye ApaNane nathI. zarIra ApaNane vaLagyuM che, bhUkha lAge che, vikAro jAge che vagere lakSaNo sUcave che ke ApaNane karmaroga lAgyo che. Arogya eTale karmarahita avasthA. jo ApaNe nIrogI banavuM hoya to gurU bhagavaMtano saMparka karavo paDe. emanI sUcanA mujaba dharmanI ArAdhanA karavAthI ane pApano tyAga karavAthI svAthyanI prApti thAya che. gurUbhagavaMtanI sUcanA vinA jAte ja ArAdhanA karavAthI kyAreka roga vadhI javAnI saMbhAvanA rahe che. dharmArAdhanA karAya paNa pApatyAga na hoya to ya karmaroga dUra na thAya. pApatyAga hoya ane dharmArAdhanA na hoya to ya karmarogathI mukti na thAya. dharmArAdhanA ane pApatyAga banne hoya to ja karmarogathI mukti thAya. rogano ilAja na karAve, bedarakAra rahe eno roga vadhI jAya. e roga asAdhya banI jAya ane eka divasa e rogInuM maraNa paNa thai jAya. vizvasaMcAlanano mUlAdhAra 129D)
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmarogano ilAja na karAve, bedarakAra rahe to karmaroga vadhI jAya, jIva bhArekarmI bane, anaMtasaMsArI bane ane anaMta janma-maraNano AbhAgI bane. zarIranA rogo aneka prakAranA che-DAyAbiTIsa, blaDaprezara, hArTaeTeka, kiDanI phela, zvAsa, tAva, zaradI, khAMsI vagere karmaroga paNa aneka prakAre che-maMdabuddhipaNuM, yAda na rahevuM, bhUlI javuM, ochuM dekhAvuM, ochuM saMbhaLAvuM, uMgha AvavI, pIDA thavI, gusso Avavo, abhimAna karavuM, mAyA karavI, lobha karavo, jinavacanathI viparIta mAnavuM, sArU ke kharAba zarIra maLavuM, sAro ke kharAba bhava maLavo, UMca-nIcuM kuLa maLavuM, vighno AvavA vagere. zarIranI roga pramANe tenI davA hoya che. yogya davA levAya to roga dUra thAya che. game te davA levAthI roga dUra thato nathI. UMdhI davA levAthI roga vadhI jAya che. jevo karmaroga hoya te pramANe dharmanI davA levI paDe. yogya dharmathI te te karma dUra thAya che. game te dharmathI karmaroga dUra na thAya. viparIta dharmArAdhanAthI te karmaroga ghaTavAnI badale badhI jAya che. pahelA ApaNe jAtane rogI tarIke svIkArIe, ApaNane karmaroga vaLagelo che evuM anubhavIe ane mAnIe. pachI svastha thavAnA prayatno karIe. eka divasa karmamuktirUpI svasthatA ApaNane avazya maLaze. ke che, 130D) jenI daSTie karmavijJAna..
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ kSaya, upazama ane kSayopa kSaya : pharIthI baMdhAya nahI e rIte karmonuM AtmA uparathI kAyama mATe chUTuM paDavuM te karmono kSaya. AtmA uparathI karmo chUTA paDIne AkAzamAM rahelA kArmaNavargaNAnA pudgalomAM bhaLI jAya che. A prakriyA karmono kSaya kahevAya che. karmonuM astitva sarvathA naSTa thai zakatuM nathI. karmo AtmA uparathI chuTA paDI zake che. karmono kSaya thavAthI karmonA baMdhanamAMthI AtmAno haMmeza mATe chUTakAro thAya che. kSaya e permanent relief. AThe karmono kSaya thAya che. upazama : karmone dabAvI devA te upazama. upazama thayelA karmo udaya, udIraNAkaraNa, nidhattikaraNa ane nikAcanAkaraNane ayogya bane che. upazamano kALa pUrNa thatA karmonA udaya vagere pharIthI zarU thAya che. karmono upazama thatA temanA udaya vagere aTakI javAthI thoDA samaya mATe jIvane rAhata rahe che. upazama eTale temporary relief. upazama mohanIyakarmano ja thAya che. upazama thayelA karmono pradezodaya ane vipAkodaya banne na hoya. kSayopazama : karmonA amuka dalikono udaya vaDe kSaya karavo ane bAkInA dalikono upazama karavo te kSayopazama. kSayopazama ghAtI karmono ja thAya che. kSayopazamathI AtmAnA guNo AMzika rIte khullA thAya che. kSayopazamanI vadha-ghaTathI guNonI paNa vadha-ghaTa thAya che. kSayopazama thayelA karmono pradezodaya hoya paNa vipAkodaya na hoya. jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa, mohanIya ane aMtarAya A cAra ghAtI karmo anukrame jJAna, darzana, samyakatva-cAritra ane dAna-lAbha vagere labdhi svarUpa AtmaguNone DhAMke che. A guNo AMzika rIte pragaTa thai zake che ane e guNonI mAtrAmAM vadha-ghaTa thai zake che. mATe ghAtI karmono ja kSayopazama thAya che. vedanIya, AyuSya nAma ane gotra A cAra aghAtI karmo anukrame avyAbAdhasukha, akSayasthiti, arUpIpaNuM ane agurulaghupaNuM svarUpa AtmaguNone vizvasaMcAlanano mUlAdhAra (131D )
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avare che. A guNo kyAreya paNa AMzika rIte pragaTa thatA nathI ane e guNonI mAtrAmAM kyAreya vadha-ghaTa thatI nathI. tethI aghAtI karmono kSayopazama thato nathI. 47 ghAtI prakRtiomAM 1. kevaLajJAnAvaraNa, kevaLadarzanAvaraNa ane nidrA 5 - A 7 prakRtiono kSayopazama thato nathI. 2. matijJAnAvaraNa, zrutajJAnAvaraNa, acakSudarzanAvaraNa ane aMtarAya pa A 8 prakRtiono kSayopazama haMmezA hoya che. 3. avadhijJAnAvaraNa, mana:paryava jJAnAvaraNa, cakSudarzanAvaraNa, avadhi darzanAvaraNa ane mohanIya 28-A 32 prakRtiono kSayopazama kyAreka thAya che. Ama 8 + 32 = 40 uttara pravRtiono kSayopazama thAya che. hag132D) jaina daSTie karmavijJAna...
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmavAda-anya dharmonI dRSTie varlDa kapanI phAinala mecamAM eka dezanI TIma jIte che ane bIjA dezanI TIma hAre che. jItanArI TIma mATe loko kahe che ke enuM Good Luck hatuM. hAranArI TIma mATe loko kahe che ke enuM Bad Luck hatuM. akasmAtamAM eka vyaktine ujharaDo paNa paDato nathI ane bIjI vyakti marI jAya che. bacI gayelI vyakti kahe che, 'sadnasIbe huM bacI gayo.' marI gayelI vyakti mATe loko kahe che, 'kamanasIbe marI gayo.' , Good Luck, Bad Luck, sadnasIba, kamanasIba-A badhA zabdomAM Luck, nasIba eTale karma. Good Luck, sadnasIba eTale puNyakarma. Bad Luck, kamanasIbe eTale pApakarma. AvA zabdono prayoga sAmAnya mANasa paNa kare che. eTale bIjA zabdomAM e paNa karmane mAne ja che. hA, karmanuM vizeSa svarUpa ane sAcuM svarUpa e jANato nathI, paNa sAmAnyathI Luck, nasIba zabdothI e karmane svIkAre che. nyAyadarzana ane vaizeSikadarzanamAM covIsa guNo batAvyA che. temAM dharma ane adharma nAmanA be guNa batAvyA che. te banne mATeno eka sAmAnya zabda che adRSTa. nyAyadarzana ane vaizeSika darzana mAne che ke adRSTathI jIvanI pravRtti thAya che, dharmathI sukha maLe che, adharmathI du:kha maLe che. jainadraSTie vicArIe to adRSTa eTale karma, dharma eTale puNyakarma, adharma eTale pApakarma. Ama nyAyadarzana ane vaizeSikadarzana paNa anya zabdothI karmane mAne ja che. pharaka eTalo che ke jainadarzana karmane paudgalika mAne che ane nyAyadarzana-vaizeSikadarzana adRSTane guNa mAne che. sAMkhyadarzana mAne che ke prakRti purUSane vaLagelI che. tethI purUSa saMsAramAM bhaTake che. purUSathI prakRti chuTI paDI jAya eTale purUSano mokSa thai jAya. jenadRSTie vicArIe to prakRti eTale karma ane purUSa eTale AtmA. sAMkhyadarzane mAneluM prakRtinuM svarUpa jainadarzane mAnelA karmanA svarUpathI bhinna che chatAM AMzika sAmya jaNAya che. bauddhadarzana mAne che ke klezanA samudAyano uccheda thavA 52 AtmAno vizvasaMcAlanano mUlAdhAra 133
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ mokSa thAya che. A kleza eTale jenadaSTie karma. mImAMsakadarzana mAne che ke avidyAnA kAraNe jIva saMsAramAM bhaTake che. A avidyA eTale jenadaSTie karma. Ama anya darzano paNa judI judI rIte judA judA nAmathI karmane mAne ja che. hiMdu, musalamAna, isAi, zIkha vagere dharmo paNa potapotAnI rIte . karmane mAne che. Ama karma potapotAnI rIte sarvadarzanone ane sarvadharmone mAnya che. koika karmane dravya mAne che, koika karmane guNa mAne che to koika karmane kriyArUpa mAne che. jainadarzanamAM karmanuM sAcuM ane sacoTa svarUpa batAvAyuM che. te samajIne ane svIkArIne AtmAne karmothI mukta karavAnA prayatno karavA. vArAphara paNa karAvI lIlA kAkA kAkI: karavA pharI. tenI khAtarI karI karI rahI che. Ed. : ro hA site 134D) jaina daSTie karmavijJAna...
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ * golDana pIriyaDa koika jagyAe TAimaboMba mUkyo che evI khabara paDe eTale adhikArI vyaktio tyAM AvI te TAimaboMbamAM mUkelo TAima thAya te pahelA tene defuse karI nAMkhe che, tethI te TAimaboMba phATato nathI. mahinAnA vekezana pachI parIkSA che evI vidyArthIne khabara paDe eTale vekezanamAM ramavAne badale te bhaNavA besI jAya che. tethI parIkSAmAM te sArA mArka pAsa thai jAya che. koi vyakti koi kAma karavA khUba utsAhita ane khUba taiyArIo karato hoya to te kAma kare te pahelA teno utsAha toDI nAkhavAthI te vyakti te kAma karI zakato nathI. kalAka pachI pANI khUTI jaze evo khyAla AvatA mANasa e kalAkamAM pANI bharavA besI jAya che jethI pANI khUTe nahI. A badhA prasaMgo e sUcave che ke bhaviSyamAM AvanArI Aphata pUrve ApaNI pAse samaya hoya to e samayamAM e Aphatane dUra karavAnA prayatna karavA joie. e samayamAM gAphela rahenArane e AphatonA kaDavA pariNAmo bhogavavA paDe che. karmo baMdhAyA pachI amuka samaya sudhI udayamAM AvatA nathI. A samayane abAdhAkALa kahevAya che. abAdhAkALa pUro thAya eTale karmo udayamAM Ave che ane potAnA phaLa jIvane cakhADe che. A abAdhAkALa e ApaNA mATe golDana pIriyaDa che. ApaNA AtmA upara anaMtAnaMta karmo lAgelA che. temAM ApaNane bhaviSyamAM narakamAM mokale tevA karmo paNa hoi zake, ApaNuM akasmAtamAM mRtyu thAya tevA karmo paNa hoi zake, ApaNane bhayaMkara roga thAya evA karmo paNa hoi zake, ApaNane halakA kuLamAM janma apAve tevA karmo paNa hoi zake, ApaNane AMdhaLA, baherA, totaDA, bobaDA, muMgA, apaMga banAve tevA karmo paNa hoi zake, ApaNane jAnavaranI gatimAM mokale tevA karmo paNa hoi zake, ApaNe bhAra uMcakavo paDe, mAra sahana karavo paDe, bIjAnA kAma karavA paDe evA karmo paNa hoi zake. AvA aneka prakAranA karmo je bhaviSyamAM ApaNane duHkhI vizvasaMcAlanano mUlAdhAra haC135 )
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ duHkhI karI de te atyAre ApaNA AtmA upara lAgelA hoi zake, paNa atyAre temano abAdhAkALa cAlato hovAthI teo ApaNane temano paraco batAvatA nathI. abAdhAkALa pUro thatA A karmo potAno paraco batAvIne ApaNane behAla karI nAMkhaze. vartamAnakALe ApaNane puNyakarmano udaya hovAthI badhI anukULatAo maLI che. A kALamAM sAdhanA karIne jemano abAdhAkALa cAlI rahyo che evA karmone ApaNe defuse karIne AtmA uparathI ravAnA karavAnA che. vartamAnamAM badhI anukULatA hovAthI ApaNA AtmA upara bhayaMkara karmo nathI evuM mAnavAnI mUrkhAmI karavI nahIM. paNa "evA bhayaMkara karmo AtmA upara lAgelA hovA chatAM atyAre emano abAdhAkALa cAlato hovAthI ApaNane herAna karatA nathI, mATe abAdhAkALa pUro thAya e pahelA joradAra ArAdhanA karIne e karmone AtmA uparathI ukheDI nAMkhavAnA che' ema vicArI pramAda choDI ArAdhanAmAM lAgI javuM. abAdhAkALa e ApaNA mATe golDana pIriyaDa che. jo karmo baMdhAyA pachI tarata ja udayamAM AvatA hota to ApaNI pAse emane dUra karavAno bIjo koi upAya ja na hota, sivAya ke emanA phaLane bhogavI levA. abAdhAkALa na hota to ApaNe khUba duHkhI thai jAta. sAdhanA karIne karmonuM surasuriyuM karavAno ApaNane avakAza ja na maLata. karmo baMdhAyA pachI abAdhAkALa pachI udayamAM Ave che e kudaratanuM ApaNane maLeluM bahu moTuM varadAna che. A varadAnano ApaNe sadupayoga karavAno che. vartamAnanI anukULatAo jovAnI nathI, paNa bhAvInI Apattio joine apramattabhAve dharmArAdhanAmAM udyamazIla banavAnuM che ane pApakAryono tyAga karavAno che. majabUta rIte karAyelI dharmArAdhanAmAM e tAkAta che ke e karmono udaya thAya e pahelA ja AtmA parathI temanI hakAlapaTTI karI zake che. AtmA uparathI karmone dUra karavAnA be ja upAyo che- 1) karmono udaya thAya tyAre temanA phaLane bhogavI levA. phaLa ApIne te karmo ravAnA thai jAya che. 2) karmono udaya thAya te pahelA abAdhAkALamAM tapa vagerenI sAdhanAthI te karmone ukheDIne pheMkI devA. AtmA uparathI karmone dUra karyA sivAya AtmAno mokSa thavAno nathI. nirNaya ApaNe karavAno che ke ApaNe AtmA uparathI karmone kai rIte dUra karavA che. jo abAdhAkALamAM beparavAha rahyA to karmono T136 ) jena daSTie karmavijJAna....
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ udaya bhogavavo paDaze ane pachI karmo ravAnA thaze. jo abAdhAkALamAM joradAra sAdhanA karIne karmone khaMkherI nAMkhyA to karmono udaya bhogavavo nahI paDe.pahelA upAyamAM AtmAe ghaNuM sahana karavAnuM che, jyAre bIjA upAyamAM AtmAe ochuM sahana karavAnuM che. pahelo upAya moMgho che. jayAre bIjA upAyathI sastAmAM karmono nikAla thaI jAya che. pahelA upAyamAM ApaNe parAdhInapaNe sahana karavAnuM che. bIjA upAyamAM ApaNe svecchAe sahana karavAnuM che. pahelA upAyamAM ApaNe aNasamajamAM sahana karavAnuM che. bIjA upAyamAM ApaNe samajaNapUrvaka sahana karavAnuM che. pANI AvatA pahelA ApaNe pALa nahIM bAMdhIe to puramAM taNAI jaizuM. karmono udaya thatAM pahelA sAvadha banI ApaNe ArAdhanA nahIM karIe to karmonA bhayaMkara phaLa ApaNe bhogavavA paDaze. hamaNA nirAMte besaNuM to pachI herAnagatino pAra nahI rahe. hamaNA thoDu sahana karIzuM to kAyama mATe nirAMta thaI jaze. aMgrejImAM kahevata che-A stich in time saves nine. abAdhAkALamAM ApaNe dAna, zIla, tapa, bhAva, samyakatva, jJAna, cAritra, jApa, tyAga, dhyAna, bhakti vagere dharmasAdhanAomAM joDAi javAnuM che. A sAdhanAo zarUAtamAM kadAca thoDI kaSTadAyaka lAgaze paNa enAthI thanArA aneka lAbho, ane sAdhanA na karavAthI bhAvamAM AvanArA anekaguNA kaSTo-A banne vicArIzuM to sAdhanAnA kaSTo e kaSTo nahIM lAge ane ullAsapUrvaka ArAdhanA thaze. davA kaDavI hovA chatAM rogane dUra karI Arogya ApatI hovAthI rogI davAne le che. tema sAdhanA kaSTadAyaka hovA chatAM karmarogane dUra karI AtmAne enA zuddha svarUpa rUpI Arogya ApatI hovAthI ApaNe karavI ja joie. davA nahI lenArane roganI pIDA sahana karavI paDe che. tema abAdhAkALamAM sAdhanA nahIM karanArane bhAvimAM karmanA udayajanya pIDAo sahana karavI paDe che. abAdhAkALamAM jema sAdhanAthI jUnA azubha karmono nikAla thAya che tema navA zubha karmono baMdha paNa thAya che je bhaviSyamAM ApaNane vadhu ArAdhanA mATenI badhI anukULa sAmagrI Ape che. Ama abAdhAkALamAM sAdhanA karavAthI bamaNo lAbha thAya che-pApakarmonI nirjarA thAya che ane majabUta puNya UbhuM vizvasaMcAlanano mUlAdhAra 7 137 )
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ thAya che. abAdhAkALamAM pramAda karavAthI be rIte nukasAna thAya che-pApakarmo akabaMdha paDyA rahe che ane navuM puNya ubhu thatuM nathI. Ama abAdhAkALamAM purUSArtha karIne sAdhanA karavAmAM AtmAne lAbha ja lAbha che, ane abAdhAkALamAM pramAda karavAmAM AtmAne nukasAna ja nukasAna che. kuzaLa vepArI thoDuM nukasAna veThIne paNa vadhu kamANI thatI hoya to tevo dhaMdho kare, tema sAdhaka paNa abAdhAkALamAM sAdhanAnA thoDA kaSTo veThIne paNa ghaNI karmanirjarAnI kamANI thatI hoya to pUrA utsAhathI sAdhanAmAM macI paDe, pAchuM vALIne na juve. TUMkamAM, abAdhAkALa e ApaNane maLelo sonerI avasara che. emAM ApaNe karmonI havA kADhI nAMkhavAnI che, jethI e ApaNane naDI na zake. cAlo, abAdhAkALanA golDana pIriyaDano sadupayoga karavA AjathI ja sAdhanAmAM lAgI jaie. "mAre mArA AtmA parathI karmone dezavaTo Apavo ja che' Avo majabUta nizcaya karI ApaNe AgaLa vadhIzuM to ApaNane avazya saphaLatA maLaze. kAMkare kAkA na kara keda kara ! HEIGIT'Siliff fka ke haC138D) jaina dRSTie karmavijJAna...
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmato Accurate nyAya duniyAmAM kadAca evuM bane ke koi mANase sArU kAma karyuM hoya ane tenI koie noMdha lIdhI na hoya, koi tenA mATe be-cAra sArA zabdo na bolyuM hoya, koie tenuM sanmAna na karyuM hoya. duniyAmAM kadAca evuM ya bane ke koi mANasa koi aparAdha karIne AbAda chaTakI jAya, koine khabara paNa na paDe, koi tene pakaDI paNa na zake. paNa karmanA kompyuTaramAM nAnAmAM nAnA zubha kAryanI paNa noMdha thai jAya che ane nAnAmAM nAnA azubha kAryanI paNa noMdha thai jAya che. zubhakAryanI noMdha puNyakarmarUpe thAya che ane azubha kAryanI noMdha pApakarmarUpe thAya che. noMdhAyelA te puNyakarma ane pApakarmanuM avazya phaLa maLe che, temAMthI koi chaTakI zakatuM nathI. hA, e phaLa kyAreka vaheluM maLe ane kyAreka moDuM maLe, kyAreka A bhavamAM maLe ane kyAreka parabhavamAM maLe. duniyAnA nyAyamAM kadAca aMdhera hoi zake paNa karmano nyAya to ekadama accurate che ane ekadama perfect che. sArU kArya karanAranI kadAca duniyAmAM noMdha na levAya ane sanmAnaprazaMsA na thAya paNa e sArA kAryanA prabhAve ene puNya to baMdhAi ja jAya che ane e puNya bhaviSyamAM avazya e jIvane enuM phaLa Ape che. kharAba kArya karanAra kadAca duniyAmAM chaTakI jAya ane koinI najaramAM na Ave paNa e kharAba kAryathI ene pApa to baMdhAi ja jAya che ane e pApa bhaviSyamAM avazya e jIvane enuM phaLa Ape che. duniyAmAM kadAca sArA ke kharAba kAryanuM ochu-vattu phaLa maLe evuM bane paNa karmanA nyAyamAM e sArU ke kharAba kArya je saMyogomAM je bhAvathI thayuM hoya tene anurUpa puNyakarma ane pApakarma te vyaktine avazya baMdhAi jAya che ane tene yogya samaye yogya phaLa maLe ja che. prabhu vIrano jIva samyaktva pAmyA pachInA trIjA bhavamAM bharata cakravartIno marIcI nAmano putra hato. ekavAra bharata cakrIe RRSabhadevaprabhune pUchyuM, 'A sabhAmAM bhAvImAM tIrthaMka2 thanAro koi jIva che ?' prabhue javAba Apyo, 'marIcI nAmano tAro putra A covIzImAM covIzamo tIrthaMkara thaze. te A vizvasaMcAlanano mUlAdhAra 139
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ avasarpiNImAM pahelo vAsudeva ane mahAvideha kSetramAM cakravartI paNa thaze." e vakhate marIcIe tridaMDikano veSa svIkAryo hato. bharatacakrIe jaine marIcIne vaMdana karyA ane prabhunI vAta jaNAvI. e sAMbhaLI marIcIne abhimAna AvyuM. teNe kuLano mada karyo. tenAthI teNe nIcagotrakarma bAMdhyuM. 27mA prabhu vIranA bhava sudhImAM te jIva te nIcagotra karmanA prabhAve ghaNIvAra brAhmaNa kuLamAM utpanna thayo. chellA bhavamAM e karma 82 divasa jeTaluM bAkI rahyuM. eka gAmamAM eka parivAra raheto hato. ekavAra jeThANIe derANInI ratnanI DabbI laine saMtADI dIdhI. derANIe ghaNI zodhakhoLa karI. aMte jeThANI pAsethI DabbI maLI. tyAre derANIe jeThANIne zApa Apyo, 'tArU saMtAna mArUM thajo'. jeThANIe ratnanI DabbI corIne azubha karma bAMdhyuM. bIjA bhavamAM jeThANI devAnaMdA brAhmaNI thai ane derANI trizalA rANI thaI. vIraprabhuno jIva bAkI rahelA nIcagotra karmanA prabhAve devAnaMdA brAhmaNInI kukSimAM utpanna thayo. 82 divasa pUrA thatA nIcagotrakarma pUruM thayuM. prabhu vIrano jIva brAhmaNakuLamAM utpanna thayo che evuM avadhijJAnathI joine indramahArAjAe hariplegamethI deva pAse prabhunA jIvanuM devAnaMdA brAhmaNInI kukSimAMthI trizalArANInI kukSimAM saMkramaNa karAvyuM. e vakhate devAnaMdA brAhmaNIe pUrvabhavamAM bAMdhela azubha karma udayamAM AvyuM. tethI tenA saMtAnanuM saMharaNa thayuM. Ama vIraprabhunA nIcagotrakarmano udaya pUro thayo ane devAnaMdA brAhmaNInA azubhakarmano udaya zarU thayo. A banne eka sAthe thayA. tethI prabhunuM saMharaNa thayuM. A prasaMga batAve che ke jagatamAM bananArA prasaMgomAM koikanA karmano udaya pUro thAya che ane koikanA karmano udaya zarU thAya che. darekane potAnA karmanA phaLa avazya maLe. karmo badhuM evI rIte goThavI de che ke darekane potAnA sArA-kharAba kAmonuM phaLa barAbara maLI jAya che. karmo koine choDatA nathI. tIrthakaranA jIve bhUla karI to karme temane paNa sajA karI. karmanA nyAyamAM koi pakSapAta nathI. karma koinA sagA thatA nathI. karma dareka jIvane tenA kAryonuM phaLa Ape ja che. bAhya jagatamAM jIva nAno hoya ke moTo hoya enAthI karmane kazo pharaka paDato nathI. sArA kArya karanArane e inAma paNa Ape che ane kharAba 14 ) jena dRSTie karmavijJAna
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ kArya karanArane e sajA paNa phaTakAre che. ene koino Dara nathI. e taTastha che. bhIkhArIe eka divasanuM cAritra pALyuM ane karme bIjA bhavamAM ene rAjA banAvI dIdho. caudapUrvadhara mahAtmAe pramAda karyo ane karme bIjA bhavamAM emane nigodamAM mokalI dIdhA. Ama karmane koinI zarama nathI. e jIva sAme joine jIvane phaLa nathI ApatuM. e jIvanA kAryone joine jIvane phaLa Ape che. Ama karmanA nyAyamAM nAnA-moTA badhA zubha kAryonuM phaLa maLe che ane nAnA-moTA badhA azubha kAryonuM paNa phaLa maLe che. karmanA nyAyanI A taTasthatAne vicArI azubha kAryothI aTakavuM ane zubha kAryomAM udyama karavo. lokonI dRSTie zubha ke azubha kArya chUpuM rahI zake paNa karmanA komyuTaramAM to darekanI enTrI thayA ja kare che. lokone khabara na paDe, daMDa na maLe to ya azubha kArya na karavuM, kemake karma avazya tenuM phaLa Apaze. lokomAM sanmAna na maLe, vAhavAha na thAya to paNa zubha kArya avazya karavuM, kemake karma tenuM phaLa avazya Ape ja che. vizvasaMcAlanano mUlAdhAra ha 141 )
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ - karmanA khela, samajavI muzkela jIva ajJAnane lIdhe pApo kare che. tenAthI te karmo bAMdhe che. hasatA hasatA karmo bAMdhe che. te karmonA udaya vakhate jIvanI bhayaMkara dazA thAya che. te karmone bhogavatI vakhate jIvane raDavAno vAro Ave che. karma sabaLAne nabaLA karI nAMkhe che. karma rAjAne raMka banAvI de che. karma zrImaMtane bhikhArI banAvI de che. karma buddhimAnane gAMDo banAvI de che. jagatanA jIvone karma kaThapUtaLInI jema nacAve che. karma jIvo pAse judA judA khela karAve che. karma jIvone kevA kevA nAca nacAve che ? e keTalAka udAharaNo vaDe samajIe. AdIzvara prabhuno jIva pUrvabhavamAM rastethI pasAra thato hato. eka khetaramAM kheDuta kAma karato hato. tenA baLado vAraMvAra khetaramAM ugelA pAkamAM moTuM nAMkhatAM hatA. kheDUta vAraMvAra temane aTakAvato hato. tethI te potAnuM kArya barAbara karI zakato na hato. A dazya prabhunA jIve pUrvabhavamAM joyuM. kheDutanA pUkyA vinA teNe tene salAha ApI ke "baLadonA moDhe jALI bAMdhI do eTale tamane herAna nahI kare. kheDute tema karyuM. baLado 4 ghaDI sudhI bhUkhyA rahyA. tethI prabhunA jIve baLadone bhojanamAM vighna karIne aMtarAya karma bAMdhyuM. te karma chellA bhavamAM prabhue dIkSA lIdhI tyAre udayamAM AvyuM. tethI prabhune 400 divaso sudhI gocarI na maLI. prabhune 400 upavAsa karavA paDyA. vaNamAgI salAha ApIne baLadone 4 ghaDI bhUkhyA rAkhyA, tethI evuM karma baMdhAyuM ke prabhune 400 divaso sudhI bhUkhyA rahevuM paDyuM. vIra prabhu saMsArI avasthAmAM hatA tyAM sudhI badhI anukULatA hatI. jevI temaNe dIkSA lIdhI ke temaNe pUrve bAMdhelA azubha karmo temanI upara trATakyA. sADA bAra varasa sudhI te karmoe upasargonI jhaDI varasAvIne prabhune parezAna karavAnA ghaNA prayatno karyA. prabhue badhu samabhAve sahana karyuM. prabhunA jIve pUrve azubha karmo karyA to karmoe temane chellA bhAvamAM paNa na choDyA, potAnA badalo laine ja teo jaMpyA. prabhunA jIve marIcInA bhAvamAM kuLano mada karyo to karmoe temane chellA bhavamAM paNa brAhmaNakuLamAM janma Apyo. prabhunA jIve marIcInA bhAvamAM usUtrabhASaNa karyuM to karme temano saMsAra 1 koDAkoDI sAgaropama jeTalo vadhArI dIdho. prabhunA jIve tripRSThavAsudevanA bhavamAM ghaNI hiMsA karI to karme temane pachInA bhavamAM narakamAM mokalI dIdhA. siMhanA bhavamAM (142D) jaina dRSTie karmavijJAna...
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhunA jIve ghaNI hiMsA karI to karme temane cothI narake mokalyA. ekendriyanA ghaNA bhavomAM rakhaDAvyA. sagaracakravartInA aSTApada tIrthanI rakSA karavA gayelA sAiTha hajAra juvAnajodha putrone nAganikAyanA devoe eka sAthe bALI nAMkhyA. tethI sagara cakravartIduHkhI duHkhI thaI gayA. A temanA pUrvenA azubha karmonuM phaLa hatuM. sanatacakravartI cha khaMDanA adhipati hatA, batrIsa hajAra dezanA mAlika hatA. rUpano bhaMDAra hatA. temanA zarIramAM paNa soLa roga utpanna thayA. te paNa temanA azubha karmonuM phaLa hatuM. subhUmacakravartI ghAtakIkhaMDane jItavA pAlakhImAM besIne jai rahyA hatA. temanI pAlakhI soLa hajAra yakSoe upADI hatI. te badhAe eka ja samaye pAlakhI choDI ane subhUma cakrI lavaNasamudramAM DUbI maryo ane narakamAM gayo. te paNa temanA azubha karmonA paracA hatA. eka brAhmaNe brahmadatta cakravartInI AMkho phoDI nAMkhI. cakravartInI Rddhi hovA chatAM teNe AMkha gumAvI. vera vALavA roja te brAhmaNonI AMkha bharelo thALa maMgAvIne tene sparzIne rAjI thato. marIne te narake gayo. A badhAnuM kAraNa teNe bAMdhelA pApakarmo hatA. rAvaNa traNa khaMDano adhipati hato. lakSmaNe tene mAryo. banne marIne narakamAM gayA. A temanA pApakarmonuM pariNAma hatuM. rAma ane lakSmaNa rAjaputro hatA ane mahAbaLavAna hatA. temane paNa bAra varasa sudhI vanamAM bhamavuM paDyuM. tenuM kAraNa temanA azubhakarmo hatA. sItA satIe rAvaNane tyAM rahIne paNa nirmaLa zIla pALyuM hatuM. chatAM temanI upara paNa ALa mUkAyuM ane temane vanamAM ekalA mUkI devAyA. tenuM kAraNa temanA jIve pUrve vegavatInA bhAvamAM munine ApeluM ALa hatuM. ALa ApIne baMdhAyelA karme temane ALa ApyuM.' kRSNa vAsudeva traNa khaMDanA adhipati hatA, chappana kroDa yAdavonA netA hatA. te paNa jaMgalamAM pANI vinA TaLavaLIne ekalA maryA tenuM kAraNa temanA pApakarmo hatA. pAMca pAMDavo mahAbaLavAna hatA. chatAM teo draupadIne hArI gayA ane bAra varasa sudhI temane vanamAM bhamavuM paDyuM te temanA pApakarmonA kAraNe. dropadInA jIve pUrve sukumArikA sAdhvInA bhavamAM eka vezyAnI sAthe vizvasaMcAlanano mUlAdhAra haC143 )
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAMca purUSone kAmakrIDA karatA joine niyANuM karyuM ke, "mane pAMca pati maLajo tethI dropadInA bhavamAM tene pAMca pAMDavo rUpI pAMca pati maLyA. A teNIe pUrvabhavamAM niyANuM karIne bAMdhelA karmonuM phaLa hatuM. harizcaMdra rAjA hatA. temane sutArA rANIne vecavI paDI. pote nIcanA ghare bAra varasa sudhI pANI lAvavAnuM kArya karyuM. A badhAnuM mULa temanA azubhakarmo hatA. caMdanabALA rAjaputrI hatI. chatA te coTAmAM veMcANI. te teNInA pApakarmonuM pariNAma hatuM. zreNikarAjAe samyakatva pAmyA pUrve garbhavatI haraNIno zikAra karI tenI anumodanA karI-narakAyuSya bAMdhyuM hatuM. pachI kSAyika samyakatva pAmyA, tIrthakara nAmakarma bAMdhyuM chatAM pUrve bAMdheluM narakAyuSya maraNa bAda temane narakamAM DhasaDI gayuM. zreNikarAjA magadha dezanA samrATa hatA, prabhuvIranA ananya bhakta hatA. aMtima avasthAmAM temanA putra koNike temane jelamAM pUryA ane roja cAbUkanA phaTakA marAvyA. A badhI temanA pApakarmonI lIlA hatI. naLarAjA jugAramAM rAjya hArI gayo. jaMgalamAM damayaMtI rANIno paNa viyoga thayo. pachI te khUba bhamyo. A badhA temanA pApakarmonA kArastAna hatA. sudarzana zeThane zULIe caDavuM paDyuM. muMja rAjAne bhIkha mAMgavI paDI. koNika marIne chaThThI narakamAM gayo, gajasukumAla muninA mAthe sasarAe pALa bAMdhIne aMdara baLatA aMgArA nAMkhyA. metArajamunine sonIe mAthe vAdhara vIMTI taDakAmAM UbhA rAkhyA. khaMdhakasUrinA pAMcaso ziSyone pAlaka pApI pUrohite ghANImAM pIlI nAMkhyA. khaMdhakamuninI rAjasevakoe jIvatA cAmaDI UtArI. ArdrakumAra, naMdiSeNa muni, araNikamuni vageree cAritra choDI pharI saMsAra mAMDyo. subhadrA satIne mAthe kalaMka AvyuM. caudapUrvadharo nigodamAM gayA. A badhAnuM kAraNa temanA pApakarmo ja hatA. satI kalAvatInA jIve pUrvabhavamAM popaTanI be pAMkha kApI hatI. tethI baMdhAyelA pApakarma kalAvatInA bhavamAM teNInA be hAtha kapAvyA. rukmiNIe zIlasannAha maMtrI (anya graMthamAM anya dezanA rAjakumAranI vAta paNa Ave che) upara kAmuka dRSTi nAMkhIne manamAM kuvicAro karyA. tenAthI baMdhAyelA kukarmoe tene eka lAkha bhavamAM bhamAvI. eka kheDUte bAvaLIyAnA kAMTAthI jUne mArI nAMkhI. tenAthI baMdhAyelA karmonA udaye te kheDUtane sAta vAra zULIe caDhavu paDyuM hatuM. rajA sAdhvIe kAcu pANI pIvAnuM zarU karyu ane tIvrabhAvathI teo (144jIsTa jena daSTie karmavijJAna...
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ asatya bolyA. karmoe temane anaMtabhava bhaTakavAnI sajA karI. citra ane saMbhUtie pUrvabhave muninI durgaMcchA karIne nIcagotrakarma bAMdhyuM. tenA prabhAve teo citra-saMbhUtinA bhavamAM caMDALakuLamAM utpanna thayA. rUpasene sunaMdAne vikArI dRSTithI joi ane tenI sAthe bhoganA vicAro karyA. tethI kukarmo bAMdhI tene sAta bhava janAvaranA karavA paDyA ane sAte bhavamAM sunaMdAnA kAraNe maravuM paDyuM. sarge mAtAne gussAmAM kahyuM, 'zuM tuM zULIe caDhavA gai hatI ?' caMdrAmAtAe putra sargane gussAmAM kahyuM, 'zuM tArA kAMDA kapAi gayA hatA ?' AthI baMdhAyelA karmoe bIjA bhavamAM sarganA jIvane zULIe caDhAvyo ane caMdrAnA jIvanA kAMDA kapAvyA. lakSmaNA sAdhvIjIe cakalA-cakalInI saMbhoga kriyA joine vicAra karyo ke, 'bhagavAne saMbhoganI chUTa kema na ApI ?' AvA vicAro karIne, azuddha prAyazcittanA ane mAyAnA kAraNe bAMdhelA karmoe temane 80 covIzI sudhI asaMkhya bhavomAM bhamAvyA. RSidattA rAjakumArInA jIve pUrve gaMgasenA rAjakumArInA bhavamAM sAdhvIjIne kalaMka ApyuM hatuM. tethI baMdhAyelA karmoe RSidattAnA bhavamAM teNIne kalaMka ApyuM. devakI mAtAnA jIve pUrvabhavamAM zokyanA sAta ratno coryA hatA. tenAthI baMdhAyelA karmanA prabhAve devakInA bhavamAM temanA sAta putro corAyA. DhaMDhaNaRRSinA jIve pUrvabhave kheDUto pAse vadhu majurI karAvI temane bhojanamAM aMtarAya karyo hato. tethI DhaMDhaNaRRSinA bhavamAM temane potAnI labdhithI AhAra na maLyo. A temanA pApakarmono khela hato. pITha ane mahApITha munione sAdhuonI vaiyAvacca karanArA bAhu ane subAhu munio 52 irSyA thai ane temanI prazaMsA karanArA gurU upara asadbhAva thayo pariNAme bIjA bhavamAM temane brAhmI ane suMdarI rUpe strI avatA2 levo paDyo. A temanA karmonuM ja pariNAma hatuM. aMjanAsuMdarInA jIve pUrve kanakodarI rANInA bhavamAM zokyanI jinapratimA azucisthAnamAM nAMkhI dIdhI hatI. tethI baMdhAyelA duSkarmone lIdhe teNIne aMjanAsuMdarInA bhavamAM 22 varSa sudhI patino asahya viyoga sahana karavo paDyo. vizvasaMcAlanano mUlAdhAra 145
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ kuMtalA rANIe dharmamAM potAnA karatAM AgaLa vadhI gayelI zokya rANIo upara irSyA karIne kukarmo bAMdhyA. te kukarmoe teNIne bIjA bhavamAM kUtarIno janma Apyo. vIraprabhunA jIve tripRSTha vAsudevanA bhavamAM zavyApAlakanA kAnamAM garamAgarama sIsu reDAvI bhayaMkara pApakarma bAMdhyuM. te karmanA kAraNe chellA vIraprabhunA bhavamAM temanA kAnamAM khIlA ThokAyA. somadeva brAhmaNe dIkSA lai kuLanuM abhimAna karyuM. tethI nIcagotra karma bAMdhyuM. te karmanA udaye harikezIbalanA bhAvamAM temane caMDALakuLamAM janma levo paDyo. rukmiNInA jIve pUrve rANInA bhavamAM moralInA iMDA hAthamAM lIdhA hatA. tethI hAthamAM lAgelA kaMkuthI iMDA kaMkuvarNanA thayA. tethI moralIe 16 ghaDI sudhI temane sevyA nahIM. tenAthI evuM karma baMdhAyuM ke rukmiNInA bhAvamAM teNIne putrano 16 varSano viyoga thayo. vasudevasUrijIe pUrvabhave 500 ziSyone vAMcanA ApavAnuM baMdha karI evuM jJAnAvaraNIya karma bAMdhyuM ke varadattanA bhavamAM temanuM zarIra koDha rogathI gherAi gayuM hatuM ane temane jJAna caDhatuM na hotuM. sAgarazeThe devadravyanuM bhakSaNa karIne evuM karma bAMdhyuM ke temane aMDagolika manuSya tarIke janmavuM paDyuM, vacce vacce aneka bhava karIne sAte narakamAM babbevAra javuM paDyuM, bhUMDa-bakarA-haraNa-sasalA-sAbara-ziyALa-bilADA-uMdara-garoLIsarpanA 1000-1000 bhavo karavA paDyA ane vikasendriyanA eka lAkha bhava karavA paDyA. ajJAnadazAmAM pApa karanArA AvA aneka AtmAone kameM paracA batAvyA che. AnA parathI bodhapATha lai ApaNe pApo karatA aTakI jaie jethI ApaNane karmonA kaDavA phaLa bhogavavA na paDe. bhUlathI pApa thai gayA pachI sAcuM samajAtA jemane pazcAttApa thAya che ane jeo gurU pAse AlocanA-prAyazcitta karIne AtmA para lAgelA duSkarmone ravAnA karI de che temane te karmo herAna karatA nathI.. daDhaprahArIe cAra mahAhatyAo karI. paNa cAritra laine AlocanAprAyazcitta karyA to e ja bhavamAM emano mokSa thayo. arjunamALI rojanI sAta sAta hatyAo karato hato. chatAM AlocanAprAyazcittanA prabhAve te mokSamAM gayo. ha 146 D) jena daSTie karmavijJAna..
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ rohiNIyA core ghaNI corI karI hatI. chatAM prAyazcittathI pApakarmone dhoine te paNa mokSe gayo. kAmalakSmIe rAjAne mAryo ane putra sAthe kAmakrIDA karI. paNa prAyazcittathI pApakarmone khapAvI te mokSe gai. puSpacUlAnA lagna bhAi sAthe ja thayelA. paNa prAyazcittathI nirmaLa thaIne te mokSe gayA. araNika munivare cAritra choDI saMsAra mAMDyo. pachI pazcAttApa thatA gurU pAse prAyazcitta karIne teo devalokamAM gayA. AnA parathI Avo uMdho artha levAno nathI ke, "pApo karavAmAM koi vAMdho nathI. pachI prAyazcitta karIne zuddha thai javAze." AnA parathI bodha e levAno che ke, "bhUlathI ke jANI joine pApo thai gayA hoya to prAyazcittathI temane dUra karavA joie." pUrve karmone khapAvavAno eka upAya batAvyo hato-abAdhAkALamAM sAdhanA karavAno. ahIM karmone khapAvavAno bIjo upAya batAvyo che-AlocanA prAyazcitta karavAno. jeo A be upAyone apanAvatA nathI temane karmonA phaLo bhogavavA ja paDe che. jIva potAnA mATe ane bIjAnA mATe pApo kare che. paNa e pApothI baMdhAyelA karmone bhogavavAmAM koi ene sahAya karatuM nathI ane koI emAM bhAga paDAvatuM nathI. jIve pote bAMdhelA karmo pote ja bhogavavAnA che. karmo jIvane herAna ja kare che evuM nathI. jeo dharmakArya kare che temane karmo ghaNA UMce lAvI de che, temane ghaNI anukuLatAo karI Ape che. zubhakarmo nabaLAne sabaLA banAvI de che. karmo raMkane rAjA banAvI de che. karmo bhIkhArIne zrImaMta banAvI de che. karmo maMdabuddhine buddhimAna banAvI de che. karmo kadarUpAne rUpavAnuM banAvI de che. Ama karmo nIce rahelAne UMce paNa lAvI de che. enA keTalAka udAharaNo joie. saMgama nAmanA bharavADaputre mahAtmAne mAsakSamaNanA pAraNe khIra vahorAvI evuM puNyakarma bAMdhyuM ke zAlIbhadranA bhavamAM tene aDhaLaka Rddhi maLI ane roja 99 peTIo maLatI hatI. kumArapALa mahArAjAnA jIve pUrvabhave aDhAra phUlathI paramAtmAnI pUjA karIne bAMdhelA puNyakarme temane kumArapALanA bhavamAM aDhAra dezanA rAjA banAvyA. vizvasaMcAlanano mUlAdhAra R 147 )
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMprati mahArAjAnA jIve pUrve bhIkhArInA bhavamAM eka divasanuM cAritra pALyuM hatuM. tenAthI baMdhAyelA puNyakarme temane saMpratinA bhavamAM janamathI rAjA banAvyA. rAvaNe aSTApada para bhAvathI prabhubhakti karI tIrthaMkaranAmakarma bAMdhyuM, je temane bhaviSyamAM tIrthakara banAvaze. saMbhavanAtha bhagavAnanA jIve pUrvabhave dukALamAM sAdharmika bhakti karI tIrthakara nAmakarma bAMdhyuM, jeNe temane tIrthaMkara banAvyA. bAhu-subAhu munioe 500 mahAtmAonI vaiyAvacca karI evuM puNyakarma bAMdhyuM ke bIjA bhave teo bharata cakravartI ane bAhubalI' banyA. kArtikazeThe zrAvakanI pAMcamI pratimAnI ArAdhanA 100 vAra karI. tenAthI baMdhAyela puNyakarme temane bIjAbhave pahelA devalokanA indra banAvyA. A badhA uparathI e samajavAnuM che ke, "dharmakArya karanArAnI upara karma mahera kare che. mATe dharmakAryamAM joDAi javuM.' puNyakarma upara paNa vizvAsa karavA jevo nathI. e paNa eka prakAranuM baMdhana ja che. pApakarma e loDhAnI beDI jevuM che, to puNyakarma e sonAnI beDI jevuM che. puNyakarma ApaNane ArAdhanAmAM sahAyaka bane che. eTalA pUrato eno upayoga karI ArAdhanA dvArA badhA karmonA nAza mATe ja prayatna karavo. puNyakarma ane pApakarma banneno saMpUrNa nAza thavA para ja jIvano mokSa thAya che. puNyodayanA kALamAM bedarakAra rahenAra jIva cIkaNAM karmo bAMdhI saMsAramAM bhaTakato thai jAya che. puNyodayanA kALamAM sAvadha rahI sAdhanA karanAra jIva badhA karmono aMta karI mokSe jAya che. Ama karma nIce rahelAne UMce lAve che ane UMce rahelAne nIce paNa lAve che. karma jIvone vividha khelo khelAve che. jIvo tenI AjJA mujaba ramyA kare che. ajJAnI jIvone khabara paDatI nathI ke karma temane nAca nacAve che. karmanA khela samajavA bahu muzkela che. ajJAnI jIvo A khela samajatA nathI. teo karmane mitra mAnIne tene puSTa karyA kare che. koika viralA jIvo ja karmonA A khelone samajI zake che. teo karmane barAbara oLakhI le che. teo karmane duzmana tarIke jANe che. teo karmano nikAla karavAno purUSArtha kare che. ApaNe paNa karmanA khelane barAbara samajI laie ane tene dUra karavAnA kaDaka pagalA AjathI ja laie. C148D D jaina daSTie karmavijJAna...
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ - jIva ane karmamAM koNa baLavAna ? be mitro yAtrA karavA gayA. teo dharmazALAmAM UtaryA. AvavAmAM moDu thayuM hovAthI bhojanazALA baMdha thai gai hatI. bannene bhUkha lAgI hatI. eka mitra, "nasIbamAM bhojana haze to maLaze nahIMtara kAle jamIzuM" ema vicArI suvAnI taiyArI karavA lAgyo. bIjA mitre vicAra karyo, "dharmazALAnI rUmomAM tapAsa karuM. kadAca kyAMya kaMika khAvAnuM maLI jAya. koika yAtrALu khAvAnA DabbA bhUlI gayA hoya to e maLI jAya." Ama vicArI teNe dharmazALAmAM zodhavAnuM zarU karyu. eka kalAkanI mahenata bAda tene eka rUmamAMthI paiDAno Dabbo maLyo. te khuza thai gayo. Dabbo lai te potAnI rUmamAM Avyo. teNe mitrane kahyuM, "jo meM purUSArtha karyo te mane khAvAnuM maLyuM. le tuM paNa khA." peMDA khAtA khAtA mitre kahyuM, "tane puruSArthathI khAvAnuM maLyuM. mane puNyathI ahIM beThA beThA vinA mahenate khAvAnuM maLyuM." pahelo mitra purUSArthavAdI hato. bIjo mitra prArabdhavAdI (karmavAdI) hatA. ekalA purUSArthathI ke eTalA karmathI kaMi maLatuM nathI ke kaMi thatuM nathI. puNyakarma ane jIvano purUSArtha banne bhegA thAya che tyAre ja kArya thAya che. kyAreka puNyakarma baLavAna bane che ane kayAreka jIvano purUSArtha baLavAna bane che. puNyakarma baLavAna bane tyAre gaNarUpe jIvano purUSArtha paNa hoya ja che. jIvano purUSArtha baLavAna bane tyAre gauNarUpe puNyakarma paNa hoya ja che. uparanA daSTAMtamAM jene purUSArthathI khAvAnuM maLyuM tene paNa puNyakarmano udaya to hato ja. jene puNyathI khAvAnuM maLyuM tene paNa potAnA gharathI dharmazALAnI te rUma sudhI AvavAno ane bhojana mATe hAtha-mukha calAvavAno purUSArtha to karavo ja paDyo hato. Ama kyAreka karma baLavAna bane che ane kyAreka jIva baLavAna bane che. mATe ekalA karmanA bharose jIvavuM nahIM, paNa purUSArtha paNa karavo. puNyakarmanA udayanI sAthe purUSArtha hoya to ja kArya thAya. pApakarmano udaya hoya, paNa te vakhate dharmamAM purUSArtha karavAthI te pApakarma dUra thAya che. jIvane saMsAramAM bhamavAno chello pudgalaparAvarta caramAvarta kahevAya che. te pUrvenA kALa acaramAvartakALa kahevAya che. acaramAvartikALamAM karma baLavAna hoya che ane jIvano purUSArtha gauNa hoya che. acaramAvarta kALamAM jIva sabhAvathI dharma karato nathI, tene Atmahitakara dharma karavAnuM mana paNa thatuM nathI, tene "dharma' ja Atmahitakara thAya evA akSaronuM zravaNa paNa thatuM nathI. vithasaMcAlanano mUlAdhAra haC149 9 )
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ caramAvartamAM AvelA jIvane karma ta2phathI badhI anukULatA maLe che. eTale have jIve purUSArtha ka2vAno rahe che. karmo jIvane dharma karavAnI sAmagrI Ape che, paNa dharmamAM purUSArtha to jIve ja ka2vo paDe che. camAvartamAM karmo gauNa bane che, jIvano purUSArtha mukhya bane che. rastA upara lAla signala hoya to gADI AgaLa calAvI zakAtI nathI. rastA upara lIlu signala thAya pachI gADI jeTalI jhaDapathI doDAve teTalo vahelo pahoMce. aca2mAvartanA kALamAM jIvane dharma ka2vA mATe karmanuM lAla signala hovAthI te dharma karI zakato nathI. caramAvartamAM jIvane dharma karavA mATe karmanuM lIlu signala maLI jAya che. have te dharmamAM jeTalo vadhu purUSArtha kare teTalo teno vahelo mokSa thAya. jema kALane AzrayIne karma ane jIva gauNa-mukhya bane che, tema gatine AzrayIne paNa karma ane jIva gauNa-mukhya bane che. te A rIte devo, nArakIo ane tiryaMco cAritradharmanI ArAdhanA karI mokSa pAmI zakatA nathI. e traNe gatiomAM emane evA karmono udaya hoya che ke je emane cAritradharma svIkAravA detA nathI. Ama e traNe gatimAM cAritradharmanI sAdhanA mATe karma mukhya bane che, jIvano purUSArtha gauNa bane che. manuSyo cAritradharmanI ArAdhanA karI mokSa pAmI zake che. manuSyagatimAM cAritradharmanI ArAdhanAmAM bAdhaka karma prAyaH nathI. jIva jo purUSArtha kare to te cAritradharma svIkArI zake che. Ama manuSyagatimAM cAritradharmanI sAdhanA mATe karma gauNa bane che, jIvano purUSArtha mukhya bane che. karmanA baMdha, udaya, udIraNA, kSayopazama, kSaya vagere dravya, kSetra, kALa, bhAva ane bhavane AzrayIne thAya che. amuka dravya, kSetra, kALa, bhAva ane bhavamAM karmanA baMdha, udaya vagere thAya ane anya dravya, kSetra, kALa, bhAva ane bhavamAM karmanA baMdha, udaya vagere na thAya. Ama jIva ane karmanA gauNa-mukhya bhAvane vicArI ApaNe zubhamAM purUSArtha karavo ane azubhamAM thatA purUSArthane aTakAvavo. karma jaDa che. jIva cetana che. zubhAzubha bhAvo karIne jIva ja karma bAMdhe che. e karmo ja jIvane phaLa Ape che. Ama sukha-duHkhanuM kAraNa karma che ane karmanuM kAraNa jIva che. mATe jIva jo sanmArge purUSArtha kare to karmanA baLane toDI zake. jaDa karatA cetananI tAkAta vadhu hoya che. jIva dhAre to karmone dUra karI zake. mAtra karmanA AdhAre besI rahevAthI kaMi nahIM thAya. ApaNe purUSArtha karavo ja paDaze. purUSArtha karanArane siddhi avazya maLe che. jaina dRSTie karmavijJAna... 150
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ doSa ma dejo koine re, karma viDaMbanahAra eka vyaktie kUtarAne paththara mAryo. paththara kUtarAne vAgyo. kUtarAne pIDA thai. kUtarAe vicAryuM, 'A paththarane lIdhe mane pIDA thai.' ema vicArI te paththarane bacakA bharavA lAgyo. kUtaro TUMkI dRSTivALo hato. teNe e na vicAryuM ke, 'paththara to mAtra nimitta hato, hakIkatamAM mane duHkhI karanAra to paththara pheMkanAra hato.' thoDI vAra pachI pelI vyaktie pha2I paththara mArI kUtarAne duHkhI karyo. Ama kUtarA u52 vAraMvAra paththaranA prahAro thatA rahyA. kUtarAe TUMkI dRSTithI vicArIne kArya karyuM, tethI te du:khI thayo. zikArIe siMhane bANa mAryuM. bANa siMhane vAgyuM. te lohIlUhANa thayo. tene ghaNI pIDA thai. siMhe vicAryuM, 'A bANa to eka sAdhana che. A bANa pheMkyu koNe ? bANa pheMkanAre ja mane duHkhI karyo che.' Ama vicArI teNe AjubAju najara pheravI. dUra chupAyelo zikArI tenI najara cUkavI na zakyo. siMhe tarApa mArI zikArIne mArI nAMkhyo. siMhano ghA rujhAi gayo. pharI tenI upara bANano prahAra na thayo. siMhe dIrghadraSTithI vicAra karIne kArya karyuM to sukhI thayo. karmo jagatanA jIvone nimitta banAvIne ApaNane duHkhI kare che. koi niMdA kare che, koi mAre che, koi gusso kare che e badhAnuM kAraNa ApaNA karmo che. ApaNA azubha karmo temanI pAse AvuM karAve che. eTale ApaNuM kharAba karanAra ApaNA karmo ja che. dunyavI vyaktio ke vastuo to emAM mAtra nimitta che. jyAre koi vyakti ke vastu taraphathI pratikULatA Ave che tyAre kUtarA jevI TUMkI dRSTivALA jIvo te vyakti ke vastune doSita mAnI temanI upara prahAra kare che, temanI upara durbhAva kare che ke temane dUra karavA prayatna kare che. vyakti ke vastu kadAca dUra thai jAya che, paNa temanI pAse AvuM kArya karAvanArA jIvanA karmo to ema ja rahI jAya che. te karmo bhaviSyamAM pharI te jIvane bIjI rIte duHkhI kare che. te jIve vyakti ke vastune doSita mAnIne karelA prahArone lIdhe navA karmo paNa baMdhAya che. te karmo paNa jIvane duHkhI kare che. Ama TUMkIdRSTivALA jIvo vadhu ne vadhu du:khI thAya che. vizvasaMcAlanano mUlAdhAra 151
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ jyAre koi vyakti ke vastu taraphathI pratikULatA Ave che. tyAre siMha jevI dIrghadRSTivALA jIvo lAMbu vicAre che. teo vicAre che ke, 'A vyakti ke vastu to mAtra nimitta che. temanI pAse AvuM kArya karAvanAra to mArA potAnA karmo che. eTale hakIkatamAM vAMka vyakti ke vastuno nathI paNa mArA karmono ja che. mAre e vyakti ke vastune dUra karavAnA nathI, paNa mArA karmone ja dUra ka2vAnA che. mArA karmo dUra thai jaze pachI mane koi duHkhI nahIM karI zake. vyakti ke vastune dUra karIza ane karmonI upekSA karIza, to karmo bIjI rIte mane du:khI karaze.' Ama vicArI te jIvo vyakti ke vastunI upara prahAra karatA nathI, temanI upara durbhAva karatA nathI ke temane dUra karavAnA prayatno karatA nathI. teo potAnA karmone dUra karavAnA prayatno kare che. karmono saMpUrNapaNe nAza thai jatA te jIvo kAyama mATe sukhI thai jAya che, temane koi duHkhI karI zakatuM nathI. TUMkIDhaSTivALA jIvo uparachallu kAraNa jue che. dIrghadraSTivALA jIvo mULa kAraNa zodhe che. jhADane u52thI kApavAthI te pharIthI Uge che. jo tene mULathI ukheDI naMkhAya to te pharI ugatuM nathI. tema duHkho, pratikULatAo, Apattio vagerenA bAhya nimittane dUra karAya to temanA mULa kAraNa rUpa karma akabaMdha hovAthI pharIthI duHkho, pratikULatAo, Apattio vagere AvyA ja karavAnA. jo mULa kAraNarUpa karmone dUra karAya to duHkho, pratikULatAo, Apattio vagere AvatA kAyama mATe baMdha thai jAya. davAo dvArA rogane uparachallo dUra karAya to tAtkAlika rAhata maLe che, paNa bhaviSyamAM nimitta maLatA roga pharI uthalo mAre che ane pIDe che. jo rogane mULamAMthI kADhI naMkhAya to kAyama mATenI nirAMta thai jAya. tema pratikULatAonA bAhya nimitto dUra karAya to tAtkAlika rAhata maLe, paNa bhaviSyamAM nimitta maLatA karmone lIdhe pharI pratikULatAo Ave che. jo pratikULatAonA mULakAraNarUpa karmo ja mULamAMthI kADhI naMkhAya to kAyama mATe pratikULatAo dUra thai jAya. posTamena TapAla Ape ane temAM kharAba lakhyuM hoya to temAM posTamenano 152 jaina draSTie karmavijJAna...
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAMka nathI, vAMka to TapAla lakhanArano che. posTamenane dhamakAvavAne badale TapAla lakhanArane ja dhamakAvavo joie. mAikamAMthI Avato avAja karkaza hoya to temAM mAikano doSa nathI, bolanAra ke gAnArano ja doSa che. mAika badalavAne badale bolanAra ke gAnArane ja sudhAravo ke badalavo joie. | mAlIke nokara pAse bIjAne kharAba mIThAi mokalAvI ane te mIThAi khAvAthI te mANasa bImAra paDe temAM nokarano vAMka nathI, mIThAi mokalanAra mAlIkano ja vAMka che. tema koi vyakti ke vastue ApaNane duHkhI karyA to emAM te vyakti ke vastuno vAMka nathI, vAMka to e vyakti ke vastu pAse ApaNane duHkhI karavAnuM kAma karAvanAra ApaNA karmono ja che. mATe vyakti ke vastune dUra karavAne badale karmone ja dUra karavA purUSArtha karavo. duniyAmAM koi ApaNuM sAruM ke kharAba karatuM nathI, ApaNuM sAruM ke kharAba ApaNA karmo ja kare che. mATe bIjA koine doSa na devo, karmane ja doSa devo. bIjA koi upara Akroza na karavo, karmo upara Akroza karavo. bIjA koine mAravA nahIM, karmone ja mAravA. bIjA koino nAza na karavo karmono ja nAza karavo. kAraka kakakaka dardake : : : : ::: " - kamara - 2 / 1. . ': vizvasaMcAlanano mUlAdhAra haC153 )
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'karmavAdanA siddhAMtane samajavAthI 'ane jIvanamAM utAravAthI thatAM lAbho : | karmavAdanA siddhAMtane samajavAthI jIvanamAM aneka lAbho thAya che. te A pramANe1) karmavAdane jANanAro samaje che ke, "jIvanamAM sukha Ave che te puNya karmanA udayathI Ave che. jyAM sudhI puNyodaya hoya che tyAM sudhI sukha maLe che. puNyodaya paravAratA sukha maLatuM nathI. tethI puNyodayathI maLelA sukhamAM te lIna banato nathI. sukhanuM tene mamatva thatuM nathI. sukhamAM te vairAgyathI rahe che. te alipta rahIne sukhane bhogave che. puNyodaya pUro thatA sukha purU thAya ane pratikULatAo Ave to paNa te duHkhI ke udAsa thato nathI. tenuM mana jarAya DAmADoLa thatuM nathI. te sthitaprajJa rahe che. tene khabara ja hatI ke, "A sukha kAMi mAruM potAnuM nahotuM. e to karmanI dena hatI." te vicAre che ke, "A sukha eka divasa javAnuM ja hatuM. je javAnuM ja hatuM te gayuM temAM duHkhI zA mATe thavuM ?' Ama vicArI te prasanna rahe che. 2) karmavAdane jANanAro samaje che ke, "jIvanamAM duHkha Ave che te pApakarmanA udayathI Ave che. te pApakarmo meM ja pahelA karyA hatA. tethI Aje mane enuM phaLa maLI rahyuM che. tethI pApodayathI AvatA duHkhamAM te dIna banato nathI. te hAyavoya karato nathI. tene ArtadhyAna thatuM nathI. duHkhamAM te samatAthI rahe che. "duHkha kAyama TakavAnuM nathI. pApodaya pUro thatA duHkha puruM thaze' Ama vicArI te hatAza thato nathI. 3). karmavAda samajelo mANasa samaje che ke, "pratikULatA karmane lIdhe Ave che. temAM koi vyakti ke vastuno doSa nathI. doSa mAro potAno ja che ke pUrve meM kharAba kArya karI AvA karmo bAMdhyA. tethI tene pratikULa AcaraNa karanAra vyakti ke vastu upara dveSa ke asabhAva thato nathI. "pratikULa AcaraNa karanAra upara dveSa karavAthI mane koi lAbha thavAno nathI. ulyuM, tema karavAthI huM ja karmothI bhAre thaiza. e karmonuM phaLa mAre ja bhogavavuM paDaze. pratikULa AcaraNa karanArane enA karmo e duSTa AcaraNanuM phaLa avazya Apaze. mATe mAre enI upara dveSa karavAnI jarUra nathI ke mAre eno badalo levAnI ya jarUra nathI." Ama vicArIne paNa te duSTa AcaraNa karanAra upara dveSa karato nathI. C154 ) jena dRSTie karmavijJAna....
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4. karmavAdane jANanAra jANe che ke, "anukULatA karmane lIdhe maLe che. vyakti ke vastu emAM nimitta mAtra che. tethI te anukULatA ApanAra upara rAga karato nathI. anukULa vastu upara tene Asakti thatI nathI. te samaje che ke, "anukULa AcaraNa karanAra vyakti ke vastu upara rAga karIne mane karmabaMdha thaze jenA phaLa mAre ja bhogavavA paDaze.' Ama vicArIne paNa te rAga na kare. hA, anukULatA karI ApanArA upara tene bahumAna hoya, te teno upakAra mAne, te tenA upakArano badalo paNa vALavA prayatna kare, paNa rAgathI to te dUra rahe. 5. karmavAdano abhyAsI koI paNa prasaMgamAM samabhAva TakAvI zake che. te samaje che ke, "badhu karmanA AdhAre thAya che. mAre emAM lepAvAnI jarUra nathI. jo huM rAga-dveSa karIza to mAre karmabaMdha thaze." tethI te kyAMya lepAto nathI. te nirlepa banIne samabhAvamAM lIna bane che. karmavAda samajela vyakti pApathI aTake che. te samaje che ke, "pApa karavAthI pApakarmo baMdhAze. te pApakarmonA udaye mAre ja kaDavA phaLa bhogavavA paDaze. atyAre samajaNapUrvaka agavaDatAne huM sahana karI zakIza. e agavaDane dUra karavA pApa karIza to pApakarmonA udaye bhayaMkara pratikULatAo Avaze. tyAre samajaNanA abhAve huM sahana nahIM karI zakuM ane vadhu karma bAMdhIza. Ama karmanI paraMparA cAlaze. enA karatA atyAre thoDI agavaDatA veThavAmAM mane moTuM nukasAna nathI." pApakarmanA udaye maLanArA narakagati, tiryaMcagati, deva-durgati (halakA devapaNuM) ane manuSya-durgati (halakA manuSyapaNuM)nA duHkhone te jANe che. hasatA bAMdhelA karmanA udaye jIvane raDavAno vAro Ave che evuM paNa e jANe che. pApakarmothI te bahu Dare che. tethI ja te pApa karato nathI. na chUTake karavA paDatA pApo paNa te raDatA raDatA kare che. tethI tene alpa karmabaMdha ja thAya che. karmavAda jANanAra vyakti dharmamAM udyamazIla bane che. te samaje che ke, dharma karavAthI puNyabaMdha thAya che. te puNyano udaya vadhu sAro dharma karavAnI sAmagrI Ape che. Ama uttarottara caDhayAto dharma karavAthI eka divasa AtmAno mokSa thAya che. dharmathI karmanirjarA paNa thAya che. badhA karmonI nirjarA thatA AtmA potAnA zuddha svarUpane pAme che. dharma ene kaSTadAyaka nathI lAgato, paNa zuddhidAyaka lAge che. tethI te khUba ja ullAsapUrvaka dharma kare che. 8. karmavAdanA marmane jANanAra gusso nahIM karavAnA prayatno kare che. koi vizvasaMcAlanano mUlAdhAra haC155 )
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratikULa AcaraNa kare tyAre e vyakti ke vastu doSita nathI, paNa mArA karmo ja doSita che." ema vicArI te vyakti ke vastu upara gusso nathI karato, paNa potAnA karmo upara ja gusso karI temane dUra karavAnA prayatno kare che. gusso karavAthI mane karmabaMdha thaze. mAre e karmonuM phaLa bhogavavuM paDaze.' ema vicArIne paNa e gusso nathI karato. 'jo huM gusso karIza to sAmI vyakti paNa gusse thaze ane pratikULa AcaraNa karaze. tethI teno AtmA paNa karmathI bhAre thaze. te bicAro karmathI bhAre che ja. temAM vaLI karmono navo bhAra tenI upara Avaze to te bicAro bahu ja duHkhI thai jaze." A sAmI vyaktine thanArA karmabaMdhane vicArIne paNa te gusso karato nathI. "huM to karmavAdane samajelo chuM. te bicAro karmavAdane samajyo nathI. aNasamajane lIdhe te pratikULa AcaraNa kare e kadAca barAbara che, paNa karmavAdanI samajaNa maLyA pachI paNa huM jo gusso karuM ane tenA jevo thai jAuM to te mArA mATe taddana ayogya che. Ama karavAthI tenAmAM ane mArAmAM koi phera nahIM rahe." Ama vicArIne paNa te gusso na kare. "e pratikULa AcaraNa kare che. enuM phaLa enA karmo ene Apaze. mAre kAyado hAthamAM levAnI jarUra nathI. jo huM gusso karIza to huM paNa gunegAra thaiza ane mAre e gunAnI sajA bhogavavI paDaze." Ama vicArIne te kSamA rAkhe. "sAmI vyaktine enA karmo pratikULa AcaraNa karavA prere che. doSa enA karmono che, eno nahIM. e to bicAro karmano gulAma che. karma karAve tema te kare che." Ama vicArIne te badhu sahana kare, paNa pratikAra na kare. karmavAda samajela vyakti AvI aneka vicAraNAothI manane manAvI le che paNa ene gussAthI kaluSita thavA nathI deto. koi pAse ApaNuM leNuM levAnuM bAkI hoya to e levAnuM ApaNe cukatA nathI. leNu junu hoya to vyAja sAthe laie chIe. sajjana mANasa potAnI upara koinuM devuM hoya to te avazya cukavI de che. jUnu devuM hoya to te vyAja sahita cukavI de che. puNyodaya e ApaNuM leNuM che. pApodaya e ApaNuM devuM che. pUrve puNya bAMdhyuM hovAthI ApaNe leNAnA hakadAra chIe. atyAre puNyodayathI ApaNane badhu maLe che. e badhuM ApaNane game che. puNyodayathI maLatuM leNuM vyAja sahita ApaNane maLe che. puNyodaya ApaNane game che. paNa pApodaya ApaNane gamato nathI. pUrve azubha kArya karIne pApanuM devuM ApaNe UbhuM karyuM che. atyAre vyAja ha156DD) jenI daSTie karmavijJAna..
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ sahita ApaNe e devu cukavavAnuM che. jema puNyodayanuM leNuM levAnA ApaNe hakadAra chIe tema pApodayanuM devuM cUkavavAnI ApaNI pharaja che. sajjana mANasa leNuM levAmAM hajI moDuM kare paNa devuM cukavavAmAM moDu na kare. vahelI take e devuM cukavI de. devuM ane bhArarUpa lAge. tethI devuM cukavatA ene bhAra ocho thayAno anubhava thAya. tethI devuM cUkavatA te khuza thAya. dharmAtmA puNyodayane bhogavavAmAM hajI moDuM kare, paNa pApodayane to vahelAsara sahana kare. pApo tene bojarUpa lAge. tethI pApodaya thatAM boja ocho thaze ema vicArI te khuza thAya. puSyodaya jema ApaNane game che tema pApodaya paNa ApaNane gamavo joie. pApodayathI pratikuLatAo Ave che. roga Ave, koi apamAna kare, koi gALa Ape, koi mAre, koi paisA dabAvI de, koi herAna kare, koi nukazAna thAya, koi Apatti Ave tyAre ema vicAravuM ke A pApodayanuM devuM cUkate thAya che. Ama vicAravAthI ArtadhyAna thatuM aTakI jAya che ane viparIta paristhitine samabhAve sahana karI zakAya che. pratikULatAmAM nukasAna dekhAya che mATe duHkhI thavAya che. pratikULatAmAM pApanuM devuM cukavAyAno lAbha dekhAya to AnaMda thAya, hasatA moDhe pratikULatA sahevAya, sAme cAlIne pratikULatA sahevAnuM mana thAya. Aja sudhI bhale pratikULatAono tiraskAra karyo. havethI pratikuLatAone AvakAra ApatA zIkhIe. karmavAdane samajelo A tattvajJAnane barAbara samaje che. tethI pratikuLatAo Ave tyAre "pApodayanuM devuM cUkate thAya che. ema vicArI hasatA moDhe te pratikULatAone sahe che. 10. karmavAdane samajelI vyakti jIvana jIvavAnI kaLA zIkhI jAya che. "anukuLatA ke pratikULatA karmanA udayathI Ave che." ema samajIne e sukhamAM mamatAne mUkIne rahe che ane duHkhamAM samatAne rAkhIne rahe che. tethI te sadA prasanna rahe che. te kyAreya jIvanathI kaMTALato nathI. dareka prasaMgamAMthI potAne thato lAbha te zodhI kADhe che. tethI te sadA AnaMdamAM rahe che. 11. karmavAda bhaNyA pachI "karma jIvane kevo UMce caDhAve che ane kyAMya nIce paTakI de che' enuM bhAna thavAthI saMsAra pratye vairAgya thAya che. 12. junA vastro phATatA mANasa temane pheMkI navA vastro pahere che. ghara junuM thatAM mANasa tene badalI navA gharamAM rahevA jAya che. pena bagaDI jatA mANasa tene pheMkI navI penathI lakhe che. A badhAmAM mANasane junuM choDyAnuM duHkha nathI hotuM paNa navuM maLyAno AnaMda hoya che. AyuSya vizvasaMcAlanano mUlAdhAra 157 )
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ karma pUruM thatA jIvane juno bhAva choDI navA AyuSyakarmavALo navo bhava levo paDe che. AnuM ja nAma maraNa. karmavAdane samajelo maraNanI A vyAkhyAne barAbara samaje che. tethI te maraNathI Darato nathI. tene maraNanuM duHkha paNa nathI lAgatuM. UlaTuM, maraNa vakhate "navo bhava maLaze ane vadhu sArI ArAdhanA thaze" ema vicArI te AnaMda pAme che. anya jIvo maraNane dUra karavAnA prayatno kare che. karmavAda samajelo jANe che ke, "maraNanuM kAraNa janma che ane janmanuM kAraNa karma che. mATe jo maraNa na joituM hoya to janma na levo joie ane janma na levo hoya to karmone saMpUrNa rIte dUra karavA joie. maraNa vakhate karmo bAkI hoya che mATe ja jIvane janma levo paDe che. janma thayo hovAthI teNe maravuM paNa paDe che. jo maraNa pUrve badhA karmo khapI jAya to jIvane navo janma levo paDato nathI. te kAyama mATe mokSe jAya che. tethI te maraNane nivAravAne badale karmane ja nivAravAnA upAyo kare che. TuMkamAM karmavAdane samajavAthI ane jIvanamAM utAravAthI jIva sukhamAM lIna thato nathI, 2. duHkhamAM dIna thato nathI, 3. pratikULa AcaranAra upara dveSa karato nathI, 4. anukULa AcaranAra upara rAga karato nathI, haMmezA samatAmAM rahe che, 6. pApathI aTake che. 7. dharmamAM udyama kare che, 8. gusso karato nathI, 9. deva cukate thAya che ema samajI pratikULatAone saharSa sahana kare che, 10. jIvana jIvavAnI kaLA zIkhI jAya che, 11. saMsAra pratye vairAgyavALo thAya che, 12. maraNathI Darato nathI. karmavAda samajavAthI AvA aneka lAbho thAya che. mATe karmavAdane samajavA ane jIvanamAM utAravA prayatnazIla banavuM. A saMpUrNa pustakamAM jinAjJAvirUddha kaMi paNa lakhAyuM hoya to tenuM trividhe trividha micchAmi dukkaDam dauM chuM. jagatanA sarva jIvonuM kalyANa thAo jagatanA sarva jIvo sukhI thAo.. T158D) jaina daSTie karmavijJAna.... ra ja
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ nANaM payAsagaM [E zrI bhuvanabhAnuM padAthI paricaya zreNa prakaIBIB jainama parivAra SHUBHAY Cell:98205 30299