Book Title: Updesh Ratnamala Tatha Prakirna Updesh
Author(s): Padmajineshwarsuri, Munisundarsuri, Manilal Nathubhai Doshi
Publisher: Suriramchandra Diksha Shatabdi Samiti
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022143/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na )) upadeza ranamAlA tathA - prakIrNa upadeza prakAzaka zAsanaziratAja sUrirAmacaMdra dIkSAzatAbdI samiti Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vardhamAna-satya-nIti // harSa sUri jaina granthamAlA pussp4|| IMAL HARI How SEX.COM // AcArya zrI vijayanItimaribhyo namaH // zrImad jainAcArya zrI padmajinezvarasUri viracita / upadezaratnamAlA tathA zrI munisundara sUrIzvarajI mAhArAja viracita prakIrNaupadeza (gurjara bhASAnu vAda) maoma zA. veNIcaMda mayAcaMdanA smaraNArthe - chapAvI prasiddha karanAra zA. hirAcaMda mayAcaMda mu. ALaMdI (corAcI) jilhA puNe. hAla mu0 punAsiTI.. vIra saM. 24611 vikrama saM. 1991 prathamAvRtti 1000 kima sa. 1191 satya saM. 235. sana 1935 mUlya vAMcana, manana ane sadupayoga. mudrakaHlakSmaNa bhAUrAva kokATe, hanumAna presa, 300 sadAziva peTha, puNe zahara. COST.C pustaka maMgAvanAre aMdaranA TAyaTala peja pRSTha 2 uparanI sUcanA vAMcI maMgAvavu. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanaziratAja sUrirAmacaMdra dIkSAzatAbdI graMthamALA-puSpa-21 pustakanuM nAma : upadezaratnamAlA tathA prakIrNa upadeza punaHprakAzana : 300 nakala sAhityasevA : 25/kartA : jainAcArya zrI padmajinezvarasUrijI mahArAja tathA jainAcArya zrI munisuMdarasUrijI mahArAja bhASAMtara: zrI maNilAla nabhubhAI dozI bI.e. amadAvAda pUrva prakAzana: zrI vardhamAna-satya-nIti harSasUri jaina graMthamALA puSpa-4 sUcanAo A graMtha "jJAnanidhimAMthI prakAzita karAyelo hovAthI koIpaNa gRhastha enuM pUruM mUlya "jJAnanidhimAM cUkavIne ja enI mAlikI karavI. gRhasthoe A graMtha vAcavA mATe suyogya nakaro jJAnanidhimAM Apavo jarUrI che. " vi.saM. 2018 I.sa. 2012 zAsanaziratAja sUrirAmacaMdra dIkSAzatAbdI varSa foo) lalar 0 mudraNasahayoga - prAptisthAna 0 sattA prakAzana jaina ArAdhanA bhavana, pAchIyAnI poLa, rIlipha roDa, amadAvAda-380001. phona : 25392789 E-mail : sanmargprakashan@gmail.com Page #4 -------------------------------------------------------------------------- Page #5 -------------------------------------------------------------------------- Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * datt zAsana ziratAja, dIkSAyugapravartakazrIjInA zrIcaraNe bhAvabharI aMjalI nyAyAbhAnidhi pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijayAnaMdasUrIzvarajI (AtmArAmajI) mahArAjAnA svargavAsanA varSe janmI cUkelA pAdarAnA mA samaratha ane pitA choTAlAla rAyacaMdanA ekameva suputraratna tribhuvanakumAre dIkSA mATenI sArvatrika viparIta avasthAonA vAdaLAMone svapuruSArthathI vikherI bharUca pAsenA gaMdhAra tIrthanA AMgaNe pU.mu.zrI maMgalavijayajI mahArAjAnA varadahaste rajoharaNa prApta karI pU.mu. zrI premavijayajI mahArAja (tyAra bAda sUrIzvarajI)nA prathama paTTaziSya rUpe pU.mu.zrI rAmavijayajI mahArAjanuM nAma dhAraNa karyuM. e vakhate dIkSito ane dIkSArthIone dIkSAnuM pradAna-AdAna karavA mATe je bhISaNa rIte jhajhUmavuM paDatuM hatuM te paristhitimAM pUrva-pazcima jevo pracaMDa palaTo lAvavAno daDha saMkalpa karI enAM 'La kAraNo zodhI ene dharamULathI ukheDavAno bhISma puruSArtha teozrImade Adaryo. e puruSArthanI pAyAnI zilA "pravacana dhArA" banI. anaMta tIrthakarone hRdayamAM sAvI, jinAjJA-gurvAjJAne bhAlapradeze sthApI, karakamaLamAM AgamAdi dharmazAstro rI, caraNadvayamAM caMcalA lakSmIne cAMpI, jIvhAnA agrabhAve mA zAradAne saMsthApita karI A mahApuruSe dIkSA virodhanI sAme bhISaNa jehAda jagAvI dIdhI. aneka bALa, yuvA, prauDha ane vRddhone dIkSA ApI. eka sAmaTA parivAro dIkSita thavA 2 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAgyA. hIrA bajAranA vepArIo, mIlamAliko, DaoNkTaro, ejInIyaro ane cArTarDa ekAunTanTo paNa teozrInI vairAgya jharatI vANIne jhIlI vIra zAsananA bhikSuka banyA. A kArya kALa daramyAna teozrImadda keI jhaMjhAvAto, apamAno, tiraskAro, kAcanI vRSTio ane kaMTakonI pagathAra, kALA vAvaTAo, sthAna ane gAmamAM praveza paNa na maLe tevA kArastAnono sAmano karavo paDyo. pAMtrIsathI vadhu vAra to teozrIne sIvIla ke krimInala gUnAnA AropI banAvI jaina veSadhArIoe ja nyAyanI korTa batAvI. mA samarathanA jAyA, ratanabAnA ghaDatarapAyA, sUridAnanI AMkhanI kIkI ane samakAlIna sarva vaDIla guruvaryonA hRdayahAra rUpe sthAna pAmelA pUjyazrIe jinAjJA ane satyavAditAnA jore e badhAM ja AkramaNone khALI vijayazrI prApta karI. pU.mu.zrI rAmavijayajI mahArAjAmAMthI pUA.zrI vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnA rUpe vikhyAta banelA teozrImad vyAkhyAna vAcaspati, parama zAsana prabhAvaka, mahArASTrAdi dezoddhAraka, dIkSAyuga pravartaka, jaina zAsana ziratAja, tapAgacchAdhirAja jevA 108thI ya vadhu sArthaka birUdone pAmI jaina zAsanane ArAdhanA, prabhAvanA ane surakSAnA triveNI saMgamathI parisnAta karatA rahyA. kaTTaramAM kaTTara virodhI vargane paNa vAtsalyathI nihALatA ane potAnA pratye gaMbhIra guno AcaranArane paNa jhaTa kSamAnuM dAna karatA teozrIe potAnA 7778 varSanA sudIrgha saMyamaparyAyamAM mukhyatve dIkSAdharmanI sarvAgINa surakSA-saMvardhanA karI enAM bIja evAM sunakSatramAM vAvyAM ke teozrInA nAma sAthe puNya saMbaMdha dharAvatA eka ja samudAyamAM Aje Azare 1400 jeTalA saMyamIo sAdhanAra che. anya anya samudAyo, gaccho ane saMpradAyomAM dIkSA-pravRttinA vegamAM paNa teozrImad asAmAnya kAraNarUpa che ema koIpaNa niSpakSapAtIne kahyA vinA cAle tema nathI. pUjyapAdazrIjInA dIkSA svIkAranI kSaNa vi.saM. 2068nA poSa suda 13nA dine "zatAbdImAM maMgala praveza karI hatI ane pUrA varSabhara e nimitte dIkSA dharmanI prabhAvanAnAM vidhavidha anuSThAnonI hAramALA sarjAI rahI che. zAzvata girirAja zrI siddhagiri pAlItANA khAte "sUrirAmacaMdra' sAmrAjyanA movaDI pUjyo gacchasthavira pUjya AcAryadeva zrImad vijaya lalitazekharasUrIzvarajI Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahArAjA, vAtsalyanidhi pUjya AcAryadeva zrImad vijaya mahAbalasUrIzvarajI mahArAjA, gacchAdhipati pUjya AcAryadeva zrImad vijaya puNyapAlasUrIzvarajI mahArAjA, pravacana prabhAvaka pUjya AcAryadeva zrImad vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAjA Adi dazAdhika sUrivaro, padastho, zatAdhika munivaro ane paMcazatAdhika zramaNIgaronI nizrA-upasthitimAM paMca divasIya mahAmahotsavanA Ayojana sAthe prAraMbhAyela dIkSA-zatAbdInI bhAratabharamAM aneka sthaLe bhAvasabhara ujavaNI thaI che ane thaI rahI che. pUjyazrI sAthe saMkaLAyelAM smRti sthAno-tIrthomAM paNa vidhavidha ujavaNIo AyojAyela che. samudAyanA anya anya sUrivaro AdinI nizrAupasthitimAM ya rAjanagara, surata, muMbaI vagere sthaLomAM prabhAvaka ujavaNIonAM Ayojano thayA ane thaI rahyAM che. A sarve ujavaNIonA ziramora ane samApana rUpe pUjyapAdazrIjInAM dIkSA sthaLa zrI gaMdhAratIrthanA AMgaNe vadhumAM vadhu saMkhyAmAM caturvidha zrIsaMghane AmaMtrI digadigaMtamAM gAje evo dIkSAduMdubhino puNyaghoSa karavAno ya manasUbo gurubhakto ane samiti sevI rahyA che. dakSA zatAbdI varSamAM jinabhakti,gurubhakti, saMgha-zAsana bhaktinAM vividha anuSThAno jema yojavAnAM che tema vadhumAM vadhu saMkhyAmAM mumukSuo mahAtmAo bane evA dIkSA-mahotsavo paNa yojavAnA che. sAthosAtha jJAna surakSAvRddhi, anukaMpA ane jIvadayAdinAM saMgIna kAryo karI pUjyapAdazrIjInA ojJA sAmrAjyane AdarabharI aMjalI samarpavAnI che. A mahad yojanAnA ja eka bhAgarUpe prAcIna-arvAcIna zruta-prakAzananuM suMdara ane sudaDha kArya hAtha upara levAyuM che. sUrirAmacandra sAmrAjyanA vartamAna gacchAdhipati pravacana pradIpa pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya puNyapAlasUrIzvarajI mahArAjAnA AjJAzIrvAdane jhIlI pravacana prabhAvaka pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAjAnA zAstrIya mArgadarzana anusAra vividha RtaratnonuM prakAzana "zAsana ziratAja sUrirAmacaMdra dIkSA zatAbdI graMthamALAnA' upakrame nirdhAryuM che, tenAM ekavIsamA puSparUpe jainAcArya zrI padmajinezvarasUrijI viracita upadezaratnamALA' tathA tapAgacchanAyaka pU.A.zrI munisundarasUrIzvarajI mahArAjA nirmita prakIrNa upadeza' rUpa saMyukta pustakanuM prakAzana karatAM atI AnaMda anubhavIe chIe. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pustakanA punarmudraNa kAryanuM mArgadarzana ApIne pravacana prabhAvaka pU.A. zrI vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAjAe mahad upakAra karyo che to sanmArga prakAzana, amadAvAda paNa khUba ja jahematathI mudraNa-prakAzana vyavasthAmAM pUrepUro sahayoga Apyo che te badala amo teo sahunA upakRta chIe. A pustaka 77 varSa pUrve zrI vardhamAna-satya-nIti-harSasUri graMthamALAnA kathA puSparUpe prakAzita thayuM hatuM. temano atre AbhAra mAnavAmAM Ave che. sau koI A pustakanA paThana-pAThanAdi dvArA jJAnAvaraNIyAdi karmono kSayopazama pAmI mukti mArgamAM AgaLa vadhI Atma-zreya sAdhe e ja aMtara-bhAvanA. vi.saM. 2018, Aso suda 10 zAsanaziratAja sUrirAmacaMdra budhavAra tA. 24-10-2012 dIkSAzatAbdI samiti Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainazAsanaziratAja, vyAkhyAna vAcaspati, dIkSAyuga pravartaka suvizuddha siddhAMta dezanAdAtA, tapAgacchAdhirAja, pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnA dIkSAzatAbdI varSamAM teozrImaddnA dIkSA-yuga-pravartanAdi guNonI anumodanArthe zAsanaziratAja sUrirAmacaMdra dIkSAzatAbdI graMthamALAnA puSpa-21 rUpe jainAcArya zrI padmajinezvarasUrijI mahArAjA racita upadezaratnamAlA tathA pU.A.zrI.munisuMdarasUrIzvarajI mahArAjA dvArA racita prakIrNa upadeza pustakanA prakAzanano puNyalAbha saMprApta karanAra zrI siddhagirirAjanI chatrachayAmAM vi.saM. 2067nI sAle jainazAsana ziratAja, dIkSA yuga pravartaka, tapAgacchAdhirAja, pUjya AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnA ziSyaratna gurugaccha vizvAsadhAma, vardhamAna taponidhi, pU.A.zrI.vijaya guNayazasUrIzvarajI mahArAjAnA ziSyaratna pravacana prabhAvaka pU.A.zrI.vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAjAnI nizrAmAM 60 zramaNo, 300 zramaNIo, 1700 jeTalA cAturmAsa ArAdhako, 1070 jeTalA upadhAna ArAdhako ane 585 jeTalA mALa ArAdhako AdinI sabhara aitihAsika cAturmAsa tathA upadhAna tapanuM Ayojana karyuM hatuM... kuLadIpikA pU.sA.zrI rAjanaMditAzrIjI ma.nA sadupadezathI dhAnerA nivAsI mAtuzrI caMpAbena jayaMtilAla dAnasuMgabhAI ajabANI dhAnerA DAyamaMDasa parivAre e daramyAna thayelI jJAna-khAtAnI viziSTa upajamAMthI zAsana ziratAja sUrirAmacaMdra-dIkSA zatAbdInI smRtimAM vividha prAkRta saMskRta-anuvAdAdi graMthonA prakAzanano puNya lAbha levAmAM Avyo che. amo e sukRtanI bhAvapUrvakaanumodanA karavA sAthe bhaviSyamAM paNa AvAM suMdara kAryo thatAM rahe evI zubhakAmanA karIe chIe. lI. zAsanaziratAja sUrirAmacaMdra dIkSAzatAbdI samiti 6 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsana ziratAja sUrirAmacaMdra dIkSA-zatAbdI graMthamALAnAM puSpo sAhitya sevA 2 2 30 1000 250 paO 100 1oo 100 100 1oo sattarabhedI pUjA sAthe 2. sanmArga dezanA 3. yoga-vyAdhyA saMgha 4. zikSaka ane zikSaNa 5-6 SaDdarzana samuccaya hiMdI bhAvAnuvAda bhAga 1-2 7 SaDdarzana viSayakaM kRti saMgraha adhyAtmakalpadruma-adhirohiNI TIkA saha aitihAsika rAsa saMgraha bhAga-1 10. aitihAsika rAsa saMgraha bhAga-2 11. aitihAsika rAsa saMgraha bhAga-3 12. aitihAsika rAsa saMgraha bhAga-4 13. dravya saptatikA 14. mata-mImAMsA bhAga-1 15. oghaniryukti parAga 10. piMDaniryukti parAga 17. zrI jaMbUsvAmI rAsa tathA bAravratanI TIpano rAsa 18. zramaNadharma (dharmasaMgraha sAroddhAra bhAga-2) 19. caturvizati prabaMdha koza 20. prAcIna gurjara-kAvya saMgraha 21. upadeza ratnamAlA 22. ImpIrIyala mughala pharamAnsa Ina gujarAta 23. jJAnapaMcakavivaraNa prakaraNa 24. zrI samyakta vicAra stavana 25. vasudeva hiMDI (bhASAMtara) prathama khaMDa UO pao 1oo 100 100 25 200 100 5o 250 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsAranuM kalpita sukha-tenu pariNAma, (upajAti chaMda) -AtmAnamalpairiha vaJcayitvA, prakalpitairvA tanucittasaukhyaiH // bhavAdhame kiMjana sAgarANi, soDhAsi hI nAraka duHkharAzIn 1 arthaH he manuSya ! thoDAM ane te paNa mAnI lIdhelAM zarIranAM ane mananAM sukhavaDe A bhavamAM tArA AtmAne chetarIne adhama bhavomAM sAgaropama sudhI nArakInAM duHkha sahana karIza. juo duniyAno sarva anubhava laI rAjarSi bhatRhari paNa lakhe che ketRSA zuSatyAsye pibati salilaM svAdu surabhi, kSudhAtaH sazAlInkavalayati zAkAdivAlatAn / / pradipte rAgAgnau sudRDhataramAzliSyati vadhUM, pratIkAro vyAdheH sukhamiti viparyasyati janaH // 1 // jyAre tarasathI garcha sukAi jatuM hoya tyAre ThaMDe pANI pIne hAza kare cha, paNa emAM sukha zu? bhUkathI pIDAya che tyAre cokhA zAka vigere khAya ch| paNa emAM sukha zu? rAgAgni pradIpta thAya tyAre strIno saMyoga kare che, A sarvamAM sukha zuM che ? vyAdhinAM auSadhane A jIva bhUlathI sukha mAne che. jarA vicAre to mAluma paDaze ke emAM sukha jevu koi cheja nahi. AvAM mAnI lIdhelAM sukhanA khoTA khyAlamA phasAine A jIva mahA mAThAM karmA bAMdhIne adhogati pAme che. A badhAnuM kAraNa mAtra eka ja cha ke vAstavika sakha zuM che ? paudgagalika sukha kevu cha ? kone che ? keTalu cha ! kyAre cha ? zA mATe che ? zA pariNAmavALu cha ? teno pUrato vicAra karato nathI, vicAra karanArAo niHsvArtha buAddhathI kahevA Ave che te sAMbhaLato nathI ane saMsAra vamaLamAM phasAyA kare cha. pariNAme asaMkhya varase thatA eka palyopama jevA daza koDAkoDi palyopamathI thatAM eka sAgaropama jevA anaMtA sAgaropama sudhIno kALa naraka nigodamAM kADhe che. manuSyabhava anaMtakAla paribhramaNa karatA koikaja vAra maLe che tyAre AvI rIte hAra jAya che ane pache bAkIno kALa saMsAramA rakhaDyA kare che. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - L G L L 000000000000000000000 L -- ----------------- samarpaNa. - - HkriyoddhAraka saMvigna zAkhA pravartaka paramayogI anuyogAcArya / paMnyAsa zrIsatyavijayajI gaNI paraparAgata saMpradAya nAyaka .. A (svargastha gurudeva anuyogAcArya paMnyAsajI mahArAja ) zrI bhAvavijayajI gaNIvara | Ape deza-videzamA vicarI aneka bhavya jIvone dharma / HdezanArupa sudhAjala pAi, siMcana karI praphullita karyA che. jainatapurI-pATaNa nagaramAM ApazrIno prathama dIkSA mahotsava ane bAla - brahmacArI tarIkenuM prathama mAna vIzamI sadImAM Ape melavyu che. gAme gAma vihAra karI aneka jIvAne pratibodha pamADI upadhAna ! ujamaNA occhavo ane tevA aneka dharmanI abhivRddhi zAsanonitinA kAryoM ApazrInA upadezathI thayA che zrImAn, AcArya / mahArAja zrIvijayanItisUrIzvarajI mahArAja jevA vidvAn / munirAz2a ke jeo hAlamAM prAcIna giranArajI tIrthano jiirnno-| HddhAra tathA prAcIna pustakoddhAra vigere zAsananI zobhAnA aneka D kAryo upadeza dvArA karAvI rahyA cha tevA suziSya ratna ane tevoja Apano lagabhaga pAMtriza 'ziSyano parivAra hAla vidyamAna che. AphnI dharma-dhagaza-vizuddha hRdaya-saralatA vigere / guNothI AkarSAI upadeza ratnamAlA nuM pustaka Apane / saprema samI kRtArtha thAuM chu. li0 Apano caraNa kiMkarazAha. zivanAtha luMbAjI-poravAla. mu0 punA siTI. .. OOOOOOOO Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nivedana. __zrI padmajinezvarasUrI mahArAja kRta upadezaratnamAlA nAmano mULa atha che. tenu gujarAtI bhASAMtara vivecana sAthe zrIyuta maNIlAla mathubhAI dozI bI. e. amadAbAdavAlAe karela. te pustaka gujarAtI TAipamA zAha motIlAla nagInadAsa amadAbAdavAlAe thoDAka varasa pahelA chapAvelu hatu. paNa te pustaka hAlamAM maLatu nathI. . 2. zrI madakjiyanItisUrIzvarajI mAhArAjanA ziSyaratna zrImadvijayaharSasarIjI tathA praziSya panyAsajI zrI mAnavijayajI gaNI A barase punA siTImA cArtumAsa birAjelA che. emanA sadupadezathI A pustakanI bALabodha TAIpamA AvRti chapAvI prasiddha karI che. temAM vadhArA tarIke zrI munisundarasUrIzvarajI mAhArAja viracita prakIrNa upadeza vivecana sAthe chevaTe pRSTa 39 mAMthI dAkhala kayoM che.A banne viSayomA panyAsajI mAhArAja zrI mAnavijayajI gaNIe bhUla cUko sudhArI tathA graMpho tapAsI ApelA che. chatA paNa dRSTI doSathI athavA presa doSathI kAMi bhula cuka rahI gai hoya to sujJoe sudhArI vAMcavu ane te bhulo amone jaNAvavI eTale have pachInI AvRttinA vakhate teno upayoga thaze. 3. pustaka chapAvavAno amane anubhava nahIM hovAthI ukta panyAsajI mAhArAjazrInI preraNAthI amArA dharmabaMdhu zAha zivanAtha TuMbAjI poravAla mu0 punA siTI ThekAnuM vetALa peTha ghara naM. 356 vAlAe A pustaka chapAvI ApavAmAM tathA presa kaoNpI lakhavAmAM tathA prupha tapAsavA vigaire sarave kAmamAM pote tana manathI je. madata paramArtha buddhithI ApI che te badala temano AbhAra mAnavAmAM Ave che. saMvata 1991 prasiddhakartA. bhAdaravA suda 15 guruvAra zA. hirAcaMda mayAcaMda tA0 12 sapaTaMbara sana 1935... mu0 ALaMdI ( corAcI ) ji. puNe. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AYA AYNI AYNA AYMARAW ARAW ARADA AVA AVVAA **************** zAntamUrti bAlabrahmacArI prAtaHsmaraNIya paramapUjya svargastha gurudeva anuyogAcArya paMnyAsajI mahArAja * zrI bhAvavijayajI gaNivara janma vikrama saMvata 1900 phAlguna zuda 8 "" " 1932 mArgazirSa zuda 2 dIkSA paMnyAsapada svargavAsa 1958 kArataka vada 2 1979 zrAvaNa zuda 3 " 17 77 " AAAAAAAAA: -- - pATaNa. pATaNa. surata. pATaNa. AAAAAAA Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 832 zA. hirAcaMda mayAcaMda mu0 ALaMdI ( corAcI ) jilhA puNe. * janma vikrama saMvata 1931 caitra sudI 7 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthAMka * viSayAnukramaNikA. OM upadezaratnamAlAnI viSayatuM nAma maMgalAcaraNa graMthay nAma ane hetu ... saMkSiptamAM dharmarnu rahasya ... zIlavatano nizcayatAthI bhaMga na karavo... kharAba zIlavAlAnI sobata na karavI ... guruvacanano anAdara na karavo dharmano paramArtha jANavo ... capalatAthI na cAlavU ... udbhaTa veSa dhAraNa na karavo / vAMkI dRSTie na jovU ... potAnI jIvhAne niyamamA rAkhavI avicArI kArya na karavU ... kulAcArano lopa na karavo koIne marma vacana na kahe, koIne khoTuM kalaMka devu nahi koinA para Akroza na karavo sarva jIvo pratye upakAra karavo bIjAno upakAra bhUlavo nahi dIna puruSano uddhAra karavo koInI pAse prArthanA karavI nahi koinI prArthanAno bhaMga karavo nahi dIna vacana bolavU nahi ... pAtAnI prazaMsA na karavI ... durjananI paNa niMdA karavI nahi bahu hasavu nahi . zatruno vizvAsa na karavo ... :::::::::::::::::::: Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthAMka viSayatuM nAma kadApi vizvAsune chetaravo nahi ... kadApi kRtaghna ne thaq ... guNavAlAne dekhI rAjI thaQ sneha rahita puruSo prati rAga na karavo ... pAtranI parIkSA karavI . ... ... akAryane Acaravu nahi ... atmAne niMdya kAryamAM na nAkhavo ... puruSArtha kadApi na tajavU ... duHkha Ave mujhAvu nahi ... maraNa Ave to paNa sanmArgano tyAga na karavo ... vaibhavano kSaya thayo hoya to paNa yathocita dAna:karavu ati rAga na gharavo ... priyajana upara paNa niraMtara roSa na karavo kalezane vadhAravo nahi kusaMgI sAthe na vasavU ... bALaka pAsethI paNa hita vacana grahaNa karavU anyAyathI pAchA haTavU ... - ... vaibhavane viSe garva karIe nahi vipatti vakhate dIna thaI zokAtura banI na javu nokaranA guNa parokSapaNe na kahevA ... putranA guNa pratyakSapaNe na kahevA strInA guNa bIjAne ke tene potAne na kahevA priya vacana bolavu vinaya karavo ... ... dAna devU ... pArakAnA guNa grahaNa karavA... yogya samaye bolava ... apama svAmIzAkhamAkhala mANasanuM paNa mAna rAkhavu :::::::::::::::: Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gathAMka 19 20 "3 "" 21 22 "" "" 23 ". 24 33 viSayanuM nAma potAno ane parano vizeSa bheda jANavo maMtra taMtramAM na paDavuM koinA ghera ekalA na javuM ... Apela vacana pALavu premane sthira rAkhavAnA niyamo 8 "" 25-26 upasaMhAra ... ... ... koinuM apamAna na karavu potAnA guNa viSe abhimAna dhAraNa na karavaM koi paNa bAtathI vismaya na pAmavo prathama nAnA kAmathI zaruAtakaravI manuSye utkarSa na karavo paramAtmAnuM dhyAna karavu bIjAne potAnA tulya gaNavA rAga dveSa tajI devA ... ... ... ... ... mAyA nigraha karavAno upadeza sukha prAptino upAya - dharma sarvasva zubhecchA mAMgalika bhAvanA ... ... ... ... * prakIrNa upadeza * tAtvika hita karanAra vastu... dharmamAM joDe teja kharA mA bApa saMpattinA kAraNo vipattinA kAraNo pramAdathI duHkha zAstragata 11 dRSTAMto ... ... ... ... ... ... ... ... ... : ... ... ... .... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... pRSTha 31 32 " 35 33 34 35 " 36 "" 37 : 38 39 39 40 42. 44 56 58 60 6. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ||shrii varddhamAna-satya-nIti-harSasUri jaina granthamAlA puSpa 4 // // namutthu NaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa // AcArya zrI padmajinazvarasUrivirIcatA upadezaratnamAlA. (gUrjara bhASAnuvAda) uvaesarayaNakosaM, nAsianIsesalogadogacaM // uvaesarayaNamAlaM, vucchaM nAmaUNa vIrajiNaM // 1 // arthaH- samasta lokanA dAridrano nAza karanAra ane upadezarUpa ratnanA bhANDAra svarupa evA zrI vIra bhagavAnane namaskAra karIne upadezaratnamAlA nAmano grantha kahIza // 1 // bhAvArtha:- granyakartA vighna vinAzanA hetuthI vIra bhagavAnane namaskAra karI maMgalAcaraNa kare che. granthano hetu jagat mAtranA jIvonuM duHkha dUra karavAno che, ane granthano viSaya jagatanA jIvone upara jaNAvelo hetu pAra pADavAne upadeza ApavAno che. mALA jema kaMThamAM dhAraNa karavAmAM Ave tema A upadezarupa ratnanI mALA hRdayamAM dhAraNa karI manuSya varte to Atmahita sAdhI zake, ema granthakAra jaNAve che. granthakartA DhUMkANamAM dharmarnu rahasya samajAve che. dharmarnu rahasya jIvadayAiM ramijjai, iMdiyavaggo damijjai sayA vi|| saJcaM ceva cavijjai, dhammassa rahassamiNameva // 2 // Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) arthaH-jIvadayA karavI, sarvadA indriyonA samUhane damavo, ane satya bolavU, Aja (DhUMkANamAM ) dharmanuM rahasya che // 2 // bhAvArtha:-manuSyo A ratnatrayI samaje, ane te pramANe cAle, to thoDA samayamA potAnA AtmAnI unnati karI zake. ahiMsA paramodharmaH e uttama sUtra che, mana, vacana ane kAyAthI koI paNa prANIno droha na thAya, tenuM nAma ahiMsA-dayA. kevaLa prANIpara anukaMpA karavI. tenuM nAmaja davA na kahevAya. paNa dayAno artha vizALa che. sarva jIvatAM prANI manuSya temaja Dhora pratye manathI buru na IcchavU, vacanathI mUMDu na bolavU, ane kAryathI aniSTa na karavU, tenu nAma dayA gaNI zakAya. jeTale aMze te rIte calAya teTale aMze lAbha che. paNa A upara jaNAvelI dayAnI vyAkhyA dhyAnamA rAkhavA jevI che. sarva prANIonA AtmA sarakhA che. darekane maraNano bhaya lAge che. mAtrai koI paNa prANIno vinAza na karavo; temaja tenA jIvane jethI duHkha thAya, tevU kAya paNa na karavU. bIjaM indriya nigraha karavo. A zarIra temaja indriyo e AtmA nathI. paNa A saMsAramAM AtmAne anubhava meLavavAnA sAdhana che. te cAkararupe che. mATe cAkara zeThanA kabajAmAM rahe te mATe indriyaMnAM nigrahanI jarUra che. jagatamA je je duSTa AcaraNo thAya che, temAM ghaNAkharA indriyonI svataMtratAne lIdhe che. indriyo manane vaza nahi rahetAM viSaya bhaNI doDe che. mana paNa te tarapha ghasaDAya che. ane pariNAma e Aveche ke, ApaNe te indriyonA gulAma banIe chIe, ane indriyonI tRptine arthe sarva prakAranA ucca vicAro temaja nItinA siddhAnto tajI devAmAM Ave che. mATe mULathIja temana prayojana jANI temano nirodha karatAM zIkhavU joIe. trijI bAbata satya bolavA saMbaMdhI cha. upadeza bahu amUlya che. paNa te pramANe cAlavU sukara nathI manuSyamA rahelI lobhavRtti temaja jagatanA kSaNika viSayonI lAlasA manuSyanA hRdayamAM eTalaM sAmrAjya bhogave che ke tene vaza thaI manuSya asatya bolatAM jarApaNa AMcako khAto nathI. paNa jvAre AtmAno svabhAva zuM che, ane asatya bolavAthI mana kevI rIte malIna thaI AtmAnA zuddha prakAzane grahaNa karatA aTake che teno khyAla Aveche, tyAre asatya mArga taraphathI vimukha thavAya che. mATe Atmazuddhine IcchatA dareka tatvAbhilASI puruSane Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A traNa bAbato dhyAnamA rAkhavAnI bhalAmaNa che. dayA karavAthI AtmAno AnaMdamaya svabhAva khIlaze, hRdaya premAla thaze, indriya nigrahathI manobaLa vRddhi pAmaze, ane Atmazakti jAgRta thaze, ane satya bolavAthI AtmA zuddharUpe prakAzaze. AtraNa sUtro pramANeja potAnuM jIvana calAve to thoDA samayamA te manuSya kevaLa badalAI jaI, bIjA manuSyone anukaraNa karavA lAyaka AcaraNavALo thavAno eniHsaMzaya che. bIjA paNa hitakAraka vacano granthakAra jaNAveche:sIlaM nahu khaMDijai, na saMvasijjai samaM kusiilehi| guruvayaNaMna khAlijjai,jai najjai dhmmprmttho||3 arthaH-ziyaLa vratano nizcayatAthI bhaMga na karavo; kharAba zILavALAno saMga na karavo; guru vacanano anAdara na karavo; dharmano paramArtha jANavo // 3 // bhAvArtha:-ziLa aTale zuddhAcAra; paNa jaina dharmanA granthamAM zILa zabda ghaNIvAra kevaLa ziyaLa vatane sArU vAparavAmAM Ave che. ane atre paNa te arthe vAparavAmAM AvyuM hoya ema lAge cha. ziyaLa e puruSanuM temaja strIna parama bhUSaNa che. puruSe potAnI strI sivAya anya strIone mA bena samAna gaNavI, ane strIe potAnA pati sivAya anya puruSone bhAI bApa samAna gaNavA, tenuM nAma zILa kahevAya che. zILa vratanA bhaMgathI keTalA kaphAyadA thAya che, tethI bhAgyeja koI ajANa haze. dhana jAya, AbarU jAva, zarIrazakti nAza pAme, aneka prakAranA vyAdhi utpanna thAya, koI vizvAsa na rAkhe, ane mananI asvastha sthitI rahe, e vigere aneka anartha che. mATe ziyaLa vrata pALavU, e naitika temaja dhArmika pharaja che. ___ bIjaM kharAba zILavALAnI sobata na karavI. kAraNake manuSya te anukaraNa karanA prANI che. je grantha ApaNe vAMcIe, je saMjogomAM ApaNe AvI paDIe, ane je manuSyanI sobata karIe te sarve ApaNA para asara kare che. pustako athavA saMjogo asara kare, te karatAM manuSya vadhAre asara karI zake kAraNa ke te cetanavALo che, jaDa vastu je asara karI zake tenA karatAM AtmA AtmApara vadhAre asara karI zake e nirvivAdaja che. mATe Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) satsaMga karavo, ane sarvathA duSTonI sobatano tyAga karavo. sArA manuSyo temanA kAryathI ApaNane sArA kArya karatA banAve che. temanA upadezathI ApaNuM mana pavitra karI zuddha mArge dore che. temaja temanA vicAro paNa ApaNA mana para sArI asara kare che. ane manane zuddha banAve che. sArA manuSyonI sobata to mahA puNyodaya hoya toja maLI zake. ghaNA manuSyo bahArathI sArA dekhAya cha, paNa jema jema ApaNe vadhAre saMbaMdhamAM AvatA jaIe chIe, tema tema ApaNane temanA durguNonI khabara paDe che. mATe koI paNa manuSyanI sobata bAMdhatAM bahuja vicAra karavAnI jarUra che kAraNake, pAchaLathI pastAvaM na paDe. guru vacanano anAdara na karavo. vidyA meLavavAnA traNa mArga zAstramA kahelA che. dhanathI, vidyAthI, athavA gurupAda sevAthI vidyA maLe. te traNa anukrame adhama, madhyama ane uttama mArga che. dhana ApI vidyA meLavavI, a adhama mArga che. vidyA ApI vidyA grahaNa karavI, o madhyama mArga che. ane gurUnI sevA karavI, temanI prIti saMpAdana karI jJAna meLavaq, te uttama mArga che. ane asalanA mahAn purUSo teja mArge jJAna meLavatA gurU tarapha bhakti bhAva rAkhavo, ane temanuM vacana sarvathA mAnya karavaM, ApaNane kSaNabhara te vacana viparIta lAge topaNa gurUnA vizALa jJAnamA vizvAsa rAkhI vartavaM. samaya Ave teno artha samajAze. paNa vizvAsa rAkhatAM pahelAM sadgurUnI pratIti thavI joIe. dharmano paramArtha jANavo. koI paNa kArya karatAM pahelA te karavAno zo hetu che, te jANavU joie. hetu jANyA vinAnI kriyAyI icchita lAbha maLI zakato nathI. hetu jANavAthI kharA dilathI temAM pravRti thAya che, ane te kArya ApaNA vartana para paNa atizaya asara kareche. kAraNake te kArya bhAvayI yAyache. mATe dharmano paramArtha eTale utkRSTa artha athavA rahasya jANavaM. A lekhakanuM to e nizcayatAthI mAnavU che ke jyAM sudhI jJAna pramANe vartana na thAya, tyAM sudhI te jJAna anubhavamAM AveluMja nathI, paNa kevaLa buddhino viSaya che. mATe buddhinA viSayamAMthI aMtaramA anubhavavAne prayatna karavo, tenuja nAma paramArthathI dharmanuM jJAna, kahI zakAya. ane te anubhavavA sarva dorAya, eja A vivecanakAranI hRdayanI prArthanA che. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (5) cavalaM na caMkamijai, virajjai neva ubbhaDo veso|| vaMkaMna paloijjai,ruThA vibhaNaMti kiM pisunnaa||4|| ___ arthaH-capaLatAthI na cAlavU; udbhaTaveza dhAraNa na karavo, vAMkI dRSTie naM jovU. evA manuSya viSe krodhe bharAyelA cADIyA paNa zuM kahI zake ? arthAt kAMIja nA kahI zake // 4 // bhAvArtha:-capaLatAthI na cAlavaM. e upadeza sAmAnya lAge che. paNa temA rahelo hetu sahaja vadhAre vicAra karatAM jaNAI Ave che; capaLapaNAmAM zIghratAno vicAra mukhya hoya che. te rIte jaldI cAlavAthI jIvahiMsA thAya cha, utAvaLamA sAmu zu Ave che, athavA dharatIpara zuM paDao~ cha, te joI zakAtuM nathI. ane potAne Thokara vAge che, athavA sAmA manuSyanI sAthe athaDAya che, ane hAMsIne pAtra thAya che. capaLatAno bIjo artha caMcaLatA paNa thAva che. tevI rIte cAlavAnuM varNana aika kavie Apyu cha. "magarImAM aMga maroDe...jema udaraDe. dAru pidho mastAno thaI DolejI" caMcaLatAthI cAlavAthI loka kaheze "eto varNa pAra thaI gyo| enI hIDachA (cAlavAnI rIti) to juo." mATe loka viruddhanA tyAga rupa A sAmAnya upadeza paNa hitakArI che. kAraNa prasaMge zIghratAthI paNa javU paDe, paNa A to sAmAnya upadeza che. __ uddabhaTaveza dhAraNa na karavo. uddabhaTano artha suMdara AkarSaka, utkRSTa evo artha thAya che. A uparathI ema na samajavAnuM ke sAro pozAka na paheravo. paNa potAnI zakti nahi chatAM, potAne je ucita nathI, tevo pozAka dhAraNa karavAthI kharaca vadhAre thAya che, ane lokomAM niMdA pAtra thavAya cha. uddabhaTaveza kevaLa lugaDo lattAmAMja samAto nathI, paNa zarIrane zaNagAravU, vALa oLavA, tela gulAla lagADavAM, attara chAMTavAM, mAthe chogAM (gucchA) ghAlavAM, e sarvano temAM samAveza thAya che. eka kavie tenuM varNana karyu che. aMge tela phulela lagAve, mAthe chogA ghAle jI, ___ jobana dhananu jora jaNAve, chAtI kADhI cAle jI. tevo veSa dhAraNa karavAthI kAMI kArya siddha yatuM nathI, paNa hAMsI thAya Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. mATe tevA loka viruddha kartavyano tyAga karI potAne ucita pozAka paheravo, eja sAmAnya upadeza che. vAMkI dRSTie na jovu. evA ghaNA manuSyo A jagatamAM. jovAmAM Ave che ke jeo hamezAM vakradRSTiyAja jotA hoya che. teonI cakSu ramya AkRti tarapha jhaTa AkarSAya che. ane sarve beThA hoya to te madhyethI paNa vaRddiSTae te ramya AkRti nihALe che. paNa bIjA manuSyonI dRSTi jo tenI najarapara paDI to teone tenI mAnasika sthiti ane kaTAkSanI khabara paDe che, ane pachI te zaramAI jAya che; mATe vakradRSTi je kAma vikAranA sAdhana temaja kAraNabhuta che, teno tyAga karavo. vAMkI dRSTie na jovU, te uparathI ema paNa anumAna thAya che ke mAnasika dRSTi paNa saraLa hovI joIe, athavA sambaga draSTi rAkhI vartavU; paNa kUDakapaTa kara nahi. madhsthabhAve satya prApta kastAM zikhavu. __upara jaNAvelA traNa niMdAnAM sthAna cha, je manuSya teno tyAga karI vata che, tene cADIyA paNa kazuM karI zakatA nathI. cADIyA manuSyano svabhAva aharniza bojAnA doSa nirIkSaNa karavAno hoya che. tevA manuSyo pArakAnAM chidra joI, bIjA AgaLa temane prakAzI AnaMda mAne che, tevA cADIyAo, nidAkhoro krodhe bharAyA hoya, te chatAM paNa upara jaNAvelA guNavALA manuSyamAMthI kAMI paNa chidra zodhI zakatA nathI. jyAM nirbaLatA hoya. tyAM bIjA teno lAbha leI zake, mATe koi paNa prakAranI nivaLatA na rAkhatAM ucita vyApAramA pravartana karavU. niyamijjai niyajIhA, aviAriaM neva kijae kajjaM // na kulakamo a luppai, kuvio kiM kuNai kalikAlo // 5 // arthaH-potAnI jivhAne niyamamA rAkhavI, avicArI kArya na kara; kuLAcArano lopa na karavo. tevA manuSyane kopa pAmelo kaLiyuga paNa zaMkarI zake 1 // 5 // bhAvArtha:-amRta athavA jhera jIbhamA rahelaM cha. teja jIbha mitratA karAve che, teja jIbha zatrutA karAve che. jIbhamAM vazIkaraNa rahelaM che; jIbhamAMja mitratA Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7) 33 toDavAnAM kAraNo samAvelA che. " jyAre manuSya janme che, tyAre mo mAM kuvADo leIna janme cha; bIjAnuM bhUDuM bolI manuSya te kuhADAvatI potAnoja nAza kare che. jyAre krodhe bharAyo hoya, tyAre to sarvathA maunavrata dhAraNa karavuM. kAraNa ke te samayamAM evA zabda bolI javAya che ke jethI AkhI jIMdagI sudhI te vacana sAle che. zastrano ghA rujhAya che. paNa vacanano kArI ghA to jIMdagI paryaMta rujhAto nathI. mATe bolatAM pahalAM vicAra karo, bhASAzuddha rAkhatAM zikho, ke jethI jIvana sarvathA priya thaI paDe. avicArI kArya na karavuM - A jagatamAM je anartha thAya che, temAMnA ghRNAkharA avicArane lIgheja thAya che. ghaNA manuSyo kArya karyA pachI tenuM aniSTa pariNAma Avaze ema dhArI nIce pramANe bole che. " jo meM vicAra karyo hota to huM kadI te kArya karata nahi. jo meM jarA paNa vicAra karyo hota to huM kadApi te rIte vartata nahi. jo meM eka kSaNabhara paNa vicAra karmo hota to te mUrkhatA bharelo zabda huM uccArata nahi, ane te asabhya kArya kadI paNa Acarata nahi. " mATe jo bALapaNathIja vicAra karyA sivAya kArya nahi karavAne tamArI jAtane keLavo, to zarIra tenI meLe manane anusaratAM zIkhaze ane avicArI paNuM zIghra nAza pAmaze. jaina dharma zAstramA kalA cauda niyamano A paNa eka uddeza che. tethI karI manuSyane dareka kArya karatAM vicAra Ave che. amuka kArya karavAthI mArA niyamano bhaMga to nahi thAya, te vicAra tene avicArI kArya karatAM aTakAve che. A pramANe paDelI Teva moTapaNe bahuja upayogI thaI paDe che. kuLAcArano lopa na karavo - e paNa sAmAnyahita zikSA che. kuLanA AcAra vicAra vRddha puruSoe anubhavathI, DahApaNathI, temaja vivekabuddhithI bAMdhelA hoya che. mATe teno anAdara karatAM athavA te badalatAM pahelAM bahuja vicAra karavAnI AvazyakatA che. navuM grahaNa karatAM palAM junAno bahuja vicAra karavo; temAM jyAre khAmIja lAge, tyAre bhale teno tyAga karavAmAM Ave. paNa navA temaja jUnA rIvAjanA guNa doSanaM paripUrNa vivecana karI kAMIpaNa grahaNa karavuM, athavA choDavuM eja ucita che. kAlidAsa kavi kahyuM che ke junuM aTaluMja sArUM, ane navuM aTaluM khoDaM, ema kahI zakAya nahi. mUDha manuSyo gADarIA pravAhanI mAphaka bIjAnI buddhithI Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (8) dorAI jAya che. paNa saMta puruSo to parikSA karI bannemAMthI ekane grahaNa kare che." ___ kuLAcAra viruddha na vartavaM, e paNa hitazikSAno temAM samAveza thAya che. je kuLanA AcAra vicAra hoya tethI viruddha vartavAthI kuTuMbamAM kleza thAya che, ane lokomAM niMdA thAya che Abaru jAya che, ane lAbha to maLato nathI. mATe kuLAcAra viruddha vartanano tyAga karavo, eja hitazikSA che. je A pramANe vivekapUrvaka ane vicAra karIne cAle cha, tene krodhe bharAyelo kaliyuga paNa kazeM karI zakato nathI. kaliyuga tenI jivhAdvArA apazabda bolAvI kalaha utpanna karAvI zake, athavA anartha karAve, temaja avicArI kArya karavAnuM zIkhavI azuddha mArge dore, athavA zuddha kuLAcArano lopa karAvI khoTI pravRtti tarapha dore, paNa jenI jIvhA niyamamAM che, je avicArI kArya karato nathI, ane kULAcAra viruddha vartato nathI, temAM kaliyuga praveza pAmI zake nahi, ane tvAM phAMvI zake paNa nahi. --- mammaMna ulavijjai,kassavi AlaM nadijai kayAvi kovina ukkosijjai,sajjaNamaggoimo duggo||6|| arthaH-koIne marma vacana na kahe, koIne kadApi ALa (kalaMka) na devu, koIno Akroza karavo nahi A sajjanano mArgadurghaTa che||6|| bhAvArthaH-A je zabdArtha che te parathI jaNAya che ke temAM varNavelA traNe guNo vANIne lagatA cha. jibhamAM sAkara tathA jhera paNa vase che. mATe kevI rIte bolavu ke jethI sAmA manuSyanI prIti saMpAdana thAya. ahIMyAM pratiSedha mArga batAvI kevu na bolavU te para lakSa ApeluM che. koI paNa manuSyane marmavacana na kahevU; jethI sAmA manuSyanA hradayane paritApa Upane tevu vacana te mArmika kahevAya. ane tevU vacana kahevAthI tene bahuja duHkha lAge che, ane koIvAra manuSyo tevu vacana sahana nahi karI zakavAthI AtmaghAta paNa kare che. hRdayane asara karI temAM glAni upajAve tevu mArmika vacana bolatAM pahelAM bahuja vicAranI jarUra che. koIno doSa hoya chatAM bhara sabhAmAM te doSane mArmika vacanathI prakaTa karavAmAM Ave to te samaye te manuSyane jamIna mArga Ape to sAraM tevAM vicAra Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avaze, te lokomA pratiSThA khovA karatA maraNane vadhAre pasaMda karaze. mATe sahasAtkAre kadApi koInA chidra baghAnA dekhatAM ughADA karavA nahIM. kIrti e manuSyane jIva karatAM paNa priya che. ane kIrti vagaranA jIvana karatA maravu e vadhAre pasaMda kare che. ___ koIne khoTuM kalaMka devu nahi. jyAM sudhI ApaNane doSanI barobara khabara paDI nathI, jyAM sudhI teja manuSye te doSa ko che evI khAtri thaI nathI tyAM sudhI karNaparaMparAthI vAta sAMbhaLI koIne ALa ( kalaMka ) devaM tenA jevaM moTuM duSTa kArya bIjuM nathI. te to moTAmAM moTI corI che. tame tenI kIrtikhyAti je prANathI paNa adhika che tenI corI karo cho. mATe koInA mAthe paNa doSAropaNa karatAM bahuja vicAra karajo ke pAchaLathI pastAvU na paDe. damayaMtIne mAthe jyAre caMdanahAra coryAnuM kalaMka AvyuM hatuM te vakhatanI tenI sthitIno vicAra karo, temaja tamArA para koI khoTuM ALa muke te vakhatanI tamArI sthiti kevI yAya teno kalpanA zaktivaDe khyAla lAyo. ane pachI tamane jaNAze ke ALa jevU khoTuM dUSaNa nathI. itihAsamAM vAMcIe chIe, temaja patromAM AvatI khabaro parathI jaNAya che ke potAne mAthe AvelA kalaMkamAthI bacavAno mArga nahi jaDatAM ghaNAka ApaghAta kare che. mATe AvA aniSTa pariNAma jemA rahyA che tevaM kalaMka chatA doSe paNa na mukavU to doSa nahi chatAM to mukavAnI vAtaja kevI ? tathA koIno Akroza na karavo, eTale koInI sAthe krodhayukta vacanathI bolavU nahi. temA tenA jIvane kheda thAya cha, ane tamane kAMI paNa lAbha prApta thato nathI. krodhI vacano bolatAM game tevU bolAI jAya che. mATe jIvhAne niyamamAM rAkhI, manapara jaya meLavI sarvadA priya ane hitakArI vacana bolavU ke jethI ubhayane lAbha thAya paNa jethI bIjAne aprIti utpanna thAya tevI pArakI niMdA karavI nahI, athavA krodhamAM AvI game tevA zabdono uccAra karavo nahi. sajanone te mArga-killArupa cha tene koI bhedI zake nahI. savvassa uvayarijjai.napamDasijjaiparassauvayAro vihalaM avalaMbijjai, uvaesoesa viusANaM // 7 // arthaH--sarva pratye upakAra karavo; bIjAno upakAra visAravo nahi. duHkhIne avalaMbana Apa eja vidvAnono upadeza che. // 7 // Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 10 ) bhAvArtha:- - prANI mAtra prati upakAra karavoM. kAraNa ke sarva AtmA sarakhA che. nAnA moTAno aMtara paropakArI puruSo jotA nathI. nahi saMharate jyotsnAM candrazcANDAlavezmani // caMdra cAMDALanA gharaparathI potAno prakAza cI leto nathI. te to sarvatra prakAze che. teja pramANeM guNI athavA avaguNInI apekSA rAkhyA sivAya, athavA sAmo manuSya mArApara pratyupakAra karaze ke kema te kalpanA manamAM lAvyA sivAya upakAra karavo. je manuSya karelA upakArano badalo vALe che temAM to zuM teNe moTuM kArya karyu ? paNa apakArane badale upakAra kare che, bhuMDAne badale sAraM kare che, athavA dveSane badale prema kare che, teja kharekharo sAdhu puruSa kahI zakAya. bIjA manuSye potAno karelo upakAra kadI visAravo nahI. je manuSya te bhule che te kRtaghnI kahevAya che. tenA jevuM bIjaM moTuM pApa eke nathI. koIe ApaNane kiMcita paNa upakAra karyo hoya te jarA paNa bhulavo nahi. dRSTAMnta tarIke koIe ApaNane eka zabda zIkhavyo hoya, koIe eka upadezanuM vacana kahyuM hoya, athavA ApaNI garIba sthitImAM thoDuM paNa dhana ApI ApaNane sahAya karI hoya to moTA thaye eTale jarA vadhAre jJAna prApta thAya tyAre athavA vadhAre dhana maLe tyAre temane visArI mukavA e koI paNa rIte ucita gaNAya nahi. te vakhatanI tamArI sthitino vicAra lAvo, ane te manuSye karelA upakArano khyAla lAvo, ane pachI te upakAra bhulI javo te kevuM moTuM pApa che tenI kAMka jhAMkhI tamane Avaze. mAtA pitAno, guruno, ane AjIvikAnuM sAdhana puru pADanAranA upakArano badalo koI paNa rIte vaLI zake tama nathI, ApaNe tenA badalAmAM jeTalaM karIe teTalaM ochu. vaLI dIna puruSano uddhAra karavo. garIba manuSyone duHkhI dekhI hRdaya pIgaMLavu joIe. kAraNa ke sarva AtmAo sarakhAja che. tuM tevI sthitimAM hoya to tane kevuM lAge evo vicAra karI dIna puruSa para dayA lAvI tene AlaMbanarupa tha; potAnI zakti pramANe tene madada karavI; dhana na hoya to zabdathI paNa dilAsA ApI tenuM duHkha dUra karavA banato prayatna karavo. vaLI jeo AtmazaktinI apekSAe dIna che temano paNa uddhAra karavo. eTale Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (11) je pote jJAnamAM, sadguNamA, AtmazaktimA AgaLa vaghelo hoya to ajJAnIne sabodha ApI zuddha mArge caDhAvavo e paNa tenuM kartavya che. jJAna garva mATe nahi paNa svaparanA bodha sAru che te bhulI nahi jaI yathAzakti bIjAne bodha Apavo. potAthI sUryanI mAphaka prakAza na ApI zakAya to tArAnI. mAphaka caLakIne paNa azAnarupI aMdhakAramA phAMphAM mAratA musApharane sidhA mArga tarapha doravArupa kartavya bajAva. kAraNa ke dareka manuSyane evA manuSya maLI Avaze ke je potAnA. karatAM paNa halakI sthitimAM hoya, to tevAne te madada karI zake. Avo upadeza vidvAnono che. jeoe vidyA saMpAdana karI anubhava meLavyo che, tevA mahAn puruSo upara pramANe jaNAve che. ko vi na apbhatthijjai, kijai kassa vi na patthaNAbhaGgo // dINaM na ya jaMpijjai, jIvIjjai jAva ihaloe // 8 // arthaH-- koInI abhyarthanA-prArthanA karavI nahi. koInI prArthanAno bhaMga na karavo; vaLI dIna vacana bolavU nahi. jIvana paryaMta uparanA niyamo paalvaa.||8|| bhAvArthaH-koinI prArthanA nahi karavI. A sUtrano uddeza ema jaNAya che. ke potAnI zaktimA vizvAsa rAkhatAM zikhaq. vAre ghaDIe bIjAnApara AdhAra rAkhavo nahi, AtmA anaMta zaktivALo che. te potAnI zaktinA prabhAvathI traNa bhuvanane calAvanAne samartha cha. tevo AtmA ApaNAmAM rahelo che, to pachI zA sAru bIjAnI AzAe besI rahevU. bhartRharIe vairAgyazatakamAM kaDaM che ke " aneka durgamasthAnothI vikaTa banelA pradezamA bhamyo, paNa kAMI phaLa maLayu nahi. jAti ane kuLanu ucita abhimAna paDatuM mUkI, sevA karI, te paNa niSphaLa nIvaDI, paraghera vhItA vhItA kAgaDAnI peThe mAnavinAnuM khAdhuM. durgati ane pApakarmapara AdhAra rAkhatI he tRSNA! haju tane saMtoSa vaLato nathI. duSTa lokAnuM ArAdhana karavA jatAM te lokonA garviSTa vacana sahyA, aMtara- AMsu aMtaramA dAbI rAkhI, mana zUnya hovA chatAM hasyo paNa kharo, cittane rokI rAkhyu, hasavAne pAtra lokone praNAmA Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (12) paNa karyA. he tuM AzA ! he niSphaLa AzA ! AthI vadhAre tuM zunacAvanArI hatI." sarva kArya manuSyathI potAnAthI thaI zake nahi. ApaNA. samAjanuM vaMdhAraNaja evA prakAracaM che ke dareka manuSye eka bIjAne sahAya ApavI ane levI, te vinA janamaMDaLano vyavahAra namI zakeja nahi. mATe sahAya mAgavI paDe, athavA prArthanA karavI paDe to yogya manuSyanI karavI. kAlidAse meghadUtamA kayuM che ke:yAJcA moghA varamadhiguNe nAdhame lbdhkaamaa| adhama puruSanI prArthanA karI hoya, ane icchita phaLa maLe tenA karatAM paNa sArA manuSyanI prArthanA karI hoya, ane te niSphaLa jAya, te vadhAre sAraM. A uparathI samajavAna ke mAgavU paDe to yogya puruSa pAseja mAgavU. koInI prArthanAno bhaMga karavo nahi- A sUtra jevu uttama A jagatamAM bIjaM eke nathI, paNa te pramANe vartavU, e kAMI sahelu kAma nathI. ApaNI zakti pramANe koIna kAma karI chuTavU eja mahAn puruSonuM bhUSaNa che. paropakArAya satAM vibhUtayaH sArA manuSyonI saMpatti paropakAramAMja vaparAya che. ApaNuM eTalaM sAmarthya nathI ke dareka manuSyanI mAgaNI svIkArIe. mATe te manuSyanI pAtratA temaja ApaNI zakti joI tenI mAgaNI kabula karavI. A jagatamAM evA ghaNA manuSyo mAluma paDe cha ke jeo potAnAmAM je kArya karavAnuM sAmarthya na hoya, athavA avakAza na hoya, te karavAne mAthe le che. bIjAne vizvAsa Ape che, ane pachI teo te kArya niyamita samaye karI zakatA nathI. A pramANe vizvAsaghAta kare che. tethI sAmA manuSyane ghaNIja dIlagIrI thAya cha, prathamathI nA kahevI e vadhAre uttama che, paNa vizvAsa ApI, chavaTanA samayamAM pAtAnI te kArya karavAnI. azaktatA batAvavI, tenA jevU bIju moTuM dUSaNa nathI vacana ApatAM pahelA vicAra karo. jo zakti na hoya to teja samaye dhairyatAthI nA pADo. vacana ApI vizvAsaghAta karavo nahi. dIna vacana bolavU nahi-mahAn puruSonu A eka uttama lakSaNa che, ke sUryanI peThe udaya tathA asta samaye eka sarakhI vRtti dhAraNa karI zake che. sUrya udaya tathA astanA samayamA samAna rIte lAla dekhAya che. teja pramANe satpuruSo saMpatti samaye garviSTha banatA nathI, ane vipattinA samaye Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 13 ) che evA dIna banatA nathI; paNa mananI samAdhAnatA jALavI zake che. dhanya mahA puruSone ! mATe duHkha Ave to paNa sajjana puruSo dIna vacana bolatA nathI. duHkha Ave to sahe, bhukhe maravuM paDe te pasaMda kare, paNa kadApi o pAmara puruSo sanmukha dIna vacanano uccAra karatA nathI. kAraNa ke teone potAnI AtmAnI anaMta zaktimA dRDha vizvAsa che, bhartRharie cAtakanI anyoktithI sarva sajjanAne bodha Apyo che. " he cAtaka !. tuM sAvadha manathI sAMbhaLa, AkAzamAM ghaNAM vAdaLAM vase che, paNa sarve eka sarakhA nathI. keTalAMka vRSTi karI pRthvIne bhIjAve che. tyAre keTalAMka nirarthakaH garjanA karI rahyAM che. mATe he pakSI ! tuM jene jene jue, te sarva AgaLa dIna vacanathI bolato nahi. " sarva manuSyane jue tenA AgaLa potAnI dInatA dAkhavavI, e uttama puruSanuM lakSaNa nathI. rathanA paiDAnI gharI uMce jAya che, ane nIce jAyache, teja pramANe karmanA niyamAnusAra caDhatI paDatI dareka manuSyanI cAlI Ave che. paNa saMpattimAM manuSye vdekI nahi javuM vipattimAM nirbaLa banI na javuM, paNa mananI samAdhAnatA sarvatra jALavavI.. A niyamo jIvana paryaMta pALavA. je manuSyo upara jaNAvelA niyamAne anusarI. potAno jIvana vyavahAra calAve che, te sarvathA sukhamAM rahI zake che. appA na pasAMsijjai, niMdijjai dujjaNo vi na kayAvi / bahu bahuso na hasijjai, lapbhai guruattaNaM teNa // 9 // arthaH- potAnI prazaMsA na karavI, durjananI paNa niMdA na karavI. ghaNI vAra bahu isa nahi. A pramANe vartavAthI manuSya moTAIpaNaM, pAme che. arthAta mahatvatA meLave che. // 9 // - bhAvArtha:- - Atma prazaMsA karavI e avaguNa che. sUrya potAnI stuti karato nathI. chatAM tenA prakAzita guNone lIdhe jagatanI prazaMsAne pAtra thAya che. kahyuM che ke :. : nahi kasturIkAmodaH zapathenAbhidhIyate // kasturInI sugaMdhI sogana khAvAthI jaNAtI nathI. tame sogana khAo ke na khAo paNa kasturI to potAnI meLe jyAM hoya tyAM suvAsa ApI potAnI Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 14 ) hayAtI lokone jaNAve che. teja rIte jo tamArAmAM guNa ithe to loko te. -jANaze, eTale tamArI prazaMsA karaze. potAnI meLe potAnA vakhANa karavAnI kaI paNa jarura nathI. paropakAra karyA chatAM paNa sajjano haMmezAM maunaja dhAraNa kare che; jenA upara teo upakAra kare che tenI taraphathI AbhAranI lAgaNInI bilakula AzA rAkhatA nathI. paropakAra karavo e temano svabhAva thaI paDyo che. potAnA je svAbhAvika guNo che tenI prazaMsA sajjano potAnI meLe zI rIte kare ? durjananI paNa niMdA karavI nahi. A zabda para khAsa lakSa rAkhI vicAra karo. temAM keTalaM uttama rahasya che teno khyAla lAvo jene ApaNe kharAba manuSya dhAratA hoIe tenI kadApi niMdA karavI nahi. kAraNa ke niMdAthI ApaNane temaja tene koI paNa prakArano lAbha thato nathI. te potAnI niMdA thatI jANI potAnA avaguNa kabula karaze nahi paNa ApaNApara ulaTo krodhe bharAze. tenA badale tene khAnagImAM salAha ApavAmAM AvI hoya to te potAnI bhula kabula karI - sudharavA potAthI banato prayatna karavA dorAze. manuSya doSane pAtra che. jyAM sudhI kevaLa jJAna prApta thayu nathI tyAM sudhI manuSyomAM koIneM koi prakArano doSa to jaNAvAnoja. to pachI pArakAnI niMdA karavA karatAM ApaNA avaguNanI niMdA karI tene sudhAravAne samaya gALIe to tenA jevuM ruDuM kArya bI eke nathI. niMdAthI sAmo sudharato nathI paNa naThora bane che; paNa khAnagImAM salAha ApavAthI sudhare che. haMmezAM guNadRSTi rAkhavI. dareka manuSyanA guNanI prazaMsA karavI, ane te potAnAmAM na hoya to lAvavA prayatna - karavo. guNagrAhI manuSyone sarvatra kAMine kAMI zIkhavAnuM tathA jANavAnuM maLI Ave che. jagatamAM evI eka paNa vastu nathI, evo eka paNa manuSya thI ke je tamane koI prakArano bodha ApI zake nahi. pArakAnA melamAM kapaDA dhovAthI koi divasa sapheta thaI zake nahi. teja rIte parapuruSanA avaguNa rUpa malInatAnA vicAro karavAthI ApaNo AtmA kadApi nirmaLa thaI zake nahi. sAmA puruSanI niMdAnA vicAro karatAM tenAmAM je avaguNa na hoya te paNa AropavAmAM Ave che. ApaNane kAMI paNa lAbha thatAM nathI paNa te manuSya ApaNo zatru thAya che. tevA niMdAnA vicArone manamAMthI Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (15) kADhI nAMkhavAno sauthI sAro upAya tenA guNa bhaNI dRSTi rAkhavAno che. jaima bhakta puruSo bhaktinA prabhAvathI bhaktinA pAtramAM koI avaguNa hova to paNa te gaNatA nathI, teja rIte ApaNe paNa avaguNa tarapha dRSTi na rAkhatAM guNagrAhI thavuM. koInA paNa avarNavAda bolavAnuM mana thAya ke tarata manane zuddha karavuM. kahyuM che ke : Mind requires purification, whenever anger is felt, or falsehood is told or the faults of any one needlessly exposed or when anything is done or said for the purpose of flattery or when any one is deceived by the insincerity of speech or an act.. arthaH- jyAre krodha thAya, juhuM bolavAmAM Ave, bIjAnA doSa nirarthaka khullA karavAmAM Ave, khuzAmatane sAru kAMI paNa bolavAmAM Ave athavA karavAmAM Ave athavA apramANika vacana athavA kAryathI koIne chetaravAmAM Ave tyAre mananI zuddhinI jarurache. kAraNa ke upara jaNAvelA prasaMgoe mana apavitra bane che, potAnuM kartavya bhulI jAya che, ane azubha adhyavasAyavAluM thAya che. mATe nidAno sarvathA prakAre tyAga karatho eja uttama janonuM lakSaNa he. bahu sa nahi. je manuSyo gaMbhIra che te saheja vAtamA hasatA nathI. teone dareka najIvo banAva asara karI zakato nathI, mATe teo mananI samAdhAnatA jALavI zake che. je bahu hase che teja bahu raDe che. bIjA zabdomAM kahIye to je sahejamAM harSavaMta thAya che te sahejamAM raDI paNa paDe che. kharA mahAn puruSo sahaja bAbata thI potAne asara thavA detAM nathI. tevA puruSo upara jaNAvyA pramANe mahatvatAne pAme che. teo jagatamAM pUjya thAya che. riuNo na vIsasijjai, kayA vi vaMcijjae na vIsattho na kayagdhehiM havijjai, eso nAyassa nIssaMdo // 10 // arthaH-- zatruno vizvAsa na karavo; kadApi vizvAsune chetaravo nahIM; kadApi kRtaghna na thavuH A nyAyano mArga che. // 10 // bhAvArtha:- zatruno vizvAsa na karavo: -A sUtra ghaNuM sAmAnya lAge che. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (16) kayo evo mUrkha hoya ke te zatruno vizvAsa kare ? chatAM ApaNe azAnI jIva mUrkha chIe, ane tethI karIne jo ke bAhya zatruono vizvAsa karatA nathI, to paNa aMtaraMga mAnasika zatruono vizvAsa karIo chIe. kAraNa ke teo ApaNane zatrurUpa haju jaNAyA nathI. teo judA judA rUpamA ApaNane temanA pAsamAM phasAve che, ane ApaNe temanuM duSTa svarUpa joi zakatA nathI. jinezvara bhagavAne pAMca pramAdo kahyA che, te ApaNA kharA zatru che. teo svakartavyathI cukAvI ApaNane kumArge dore che. te pAMca pramAda A pramANe:-(1) madyapAna, (2) viSaya vikAra, (3) kaSAya, (4) nidrA ane (5) vikathA. madyapAnathI lakSmInI hAni thAya che, buddhinI bhraSTatA thAya che, ane lokamAM apakIrti thAya che, ane te samayamAM manuSya game tevU avicArI kArya karavA dorAya che, mATe samaju janoe madyapAnathI sarvathA vimukha rahevU, ane A pramANe prathama zatru upara jaya meLavavo. viSayo pAMca iMdriyone AzrayI pAMca che, temAM paNa sparzendriya ane jIvhA indriyanA vikAro vadhAre prabaLa hoya che. te eka moTo zatru che, tene vaza karavo e kAma kAMDa saraLa nathI; paNa upadezathI ane anubhavathI dhIme dhIme manuSya viSayIka sukhanI asAratA samajato jAva cha, nama dhIme dhIme tenA para nigraha meLavavA samatheM thAya che. e zatru upara je vijaya meLave che, te A jagatamAM deva samAna che. krodha, mAna, mAyA ane lobharUpa cAra kaSAya te trIjo pramAda che. A paNa zatrurUpa che. tenuM varNana bIje prasaMge karIzaM. paNa bhAravi kavinA zabdo yAda rAkhavA joIe ke " mananI aMdara utpanna thatA durjaya manovikAronI sAme bahAduratAthI laDhavU joie. je temanApara jaya meLave che, te traNa jagatano jItanAra che." nidrA athavA ALasa e cautho pramAda che. - AlasyaM hi manuSyANAM zarIrastho mahAripuH ALasa e manuSyanI aMdara rahelo moTo zatru cha, ane te zatrune vaza karavAne sadA udyamavaMta ya. ane paLe paLe potAnA kAryapara, potAnA zabdopara temaja hRdayamA utpanna thatA vicAro para lakSa Apaq,. vikathA e Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (17) pAMcamo zatru chaH vikathA aneka prakAranI che. ApaNe ApaNo amUlya samaya lokonI kuthalI karavAmAM gALIe chIe ane teno sadupayoga karatA nathI. jIvo pArakA chidra jovAmAM AnaMda mAne che, paNa te chidrathI paNa adhikaM potAnAM chidra te joI zakato nathI, mATe AtmahitArthI jIve jema bane tema A zatru upara jaya meLavavAne satsaMga karavo, sArAM pustako vAMcavAM, ane paranI niMdAne badale tenA guNagrAhI thaq. kadApi vizvAsune chetaravo 'nahi. koI paNa manuSyane chetaravo te moTuM pApa che, paNa vizvAsaghAta to tethI paNa vadhAre adhama che. hAlano samaya evo che ke ApaNane koI maLe ane puchIe ke "bhAI kema udAsI" tenA javAbamAM kahe ke "nathI maLyo koI vizvAsI" A zabdo sucave che ke ghaNA manuSyo temanA para vizvAsa rAkhanArane chetare che, paNa jyAre sAmA manuSyane temanI kapaTajALa mAluma paDe che, tyAre kevaLa temanA para vizvAsa rAkhato nathI eTaluMja nahi, paNa samagra manuSya jAtipara vizvAsa karato aTake che. A pramANe vizvAsaghAtathI manuSyaparano vizvAsa uThI jAya che. kadApi kRtaghna na thaq. koIe karelo sahaja paNa guNa kadApi visAravo nahi; luNa harAma karanArA sarvatra nindAne pAtra thAya che. mATe sarvathA upakAra karanArano badalo vALavo, eja parama upadeza sAmAnya zabdomAM varNavelo che. raJcijjai suguNesu, bajhai rAo na nehavajjesu // kiMkhai pattaparikhA,dakkhANaimo aksvtttto||11|| __arthaH--guNavALAne dekhI rAjI tharbu, sneha rahita puruSo tarapha rAga na karavo, pAtranI parIkSA karavI; A DAhyA puruSanI kasoTIno patthara che. // 11 // bhAvArtha:-guNavAlAne dekhI rAjIthakuM-guNI purUSone jovAthI rAjI koNa thAya ? jenA manamAM guNa prati premabhAva hoya, ane je guNa meLavavA icchA rAkhato hoya, tevo purUSaja guNIne dekhI rAjI thAya. guNa upara prema thavAthI tevA guNo ApaNAmAM che ke nahi tevA vicAra svabhAvika rIte hRdayamAM beThA thAya che, ane te vicArAnusAra potAnA guNadoSanI potAne khabara Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (18) paDe che. ane potAnI ajJAnatA athavA doSanuM jANapaNuM te dUra karavAne prabaLa utsAha rUpa che. ghaNA manuSyo potAnA doSa jANI zakatA nathI, ane jyAre te jaNAya nahi, tyAre temano tyAga paNa zI rIte thaI zake ? mATe potAnA guNadoSa jANavA, e dareka AtmahitArthI purUSanuM prathama ane Avazyaka kartavya che. manuSya pote kai sthitImA che, athavA unnatikramanA kayA pagathIyApara ubho che, te jyAre jANe che, tyAre AgaLa pagalu kayuM levU, te savAla barobara samaje che, ane bIjA pAmara manuSyonI mAphaka aMdhArAmAM phAMphAM mAravAne badale siddhe mArge yogya sAdhano dvArA jai zake che. A uparathI sahaja jaNAyuM haze ke AtmanirIkSaNa ghaNuM jarUranuM che, ane tene sArU guNIjanapara rAga rAkhI temanA guNo meLavavA aharniza dhIme dhIme mathyA karavU. je sthiti mahAtmAo, tIrthakaro meLavI gayA che, te sthiti ApaNe paNa prApta karI zakIe, kAraNa ke ApaNo AtmA paNa zaktimAM temanA sarakhoz2a che, mATe AtmAnI anaMta zaktimA dRDha vizvAsa rAkhI, A vikaTa paNa atyAvazyaka kAryamAM maMDyA rahe,, eja namra sUcanA che. ___ sneha rahita puruSo prati rAga na karavoH-A to eka sAmAnya niyama che ke sarakhA vicAra ane vRttivALA purUSo eka bIjA tarapha AkarSAya che. prema premane AkarSe che paraMtu jyAM premano abhAva hoya tyAM prema zI rIte TakI zake ! mATe je manuSyo sneha rahita hoya, jeo kevaLa bAhyathI mitratA dekhADI, aMdara khAnethI ahita icchatA hoya, tevA sAthe rAga na karavo; kAraNa ke tevA rAgathI koi divasa anartha nipaje che. upara jaNAvelI bAbata sAmAnya rIte jagatanA vyavahAra AzrayI lakhAyelI che. vastusthiti vicAratAM tenA karatAM judI bAbata jaNAya che, je kharekharA mahAn purUSo che, te sAmA manuSyanA premanI darakAra karatAja nathI anyanuM bhalaM karavU, tene sAre mArge caDhAvavo, ane tenA hitamAMja potArnu hita cha ema mAnavaM, te saMtajanoMno svAbhAvika dharma che. potAnA ucca guNathI ane potAnA Atmika premathI lukhA hRdayanA manuSyamAM paNa tevo prema utpanna karAvavAne samartha thAya che. jagatamAM evA premI puruSo viralA che, paNa teoja kharekhara pUjya che. niHsvArtha prema / tenAM karatAM bIjuM zuM adbhuta hoi zake ? mATe mahAn puruSonA pagale pagale cAlI prema dayA Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRtti eTale sudhI khIlavavI ke chevaTe kahI zakAya ke AkhI duniyAmAM evo eka paNa nAno jIva nathI ke je tenA vizALa premano pAtra na hoya. pAtra nI parIkSA karavI-koIne koI paNa kAryane vAste yogya adhikArI, athavA pAtra gaNIe te pahelAM tenI parIkSA karavI, e sAmAnya nItino niyama che. parIkSA karI jagatamAM jo manuSyo kArya karatA hoyato keTalA badhA anartha aTakAvI zakAya, keTalA kajIyA kaMkAsane dUrathIja dezavaTo daI zakAya. jema sonAnI kaSa, cheda, tApa vagerethI parIkSA thAya che, tema manuSyanI paNa prasaMga Ave kAma sopavAthI parIkSA thAya che, Apatti e mitratAnI parIkSAnI kasoTIno patthara che. jema uSara (khArAza vALI) jamInamAM ropeluM bIja ugatuM nathI, tema apAtre ApelI vidyA, adhikAra paNa phaLadAyI nivaDatA nathI. prasaMgopAt munimahArAjone namra vinaMti che ke teoe paNa dIkSA ApatAM pahelAM te levA AvanAra ziSyonI pAtrApAtratAno vicAra karavo e kArya zAsanane udyota karanAraM temaja te dIkSA lenArane paNa lAbhakArI thaze. hAlamA joIe che to ghaNe bhAge A sUtrano anAdara karI vartavAmAM Ave che. paNa jema kasoTIthI sonAnI zuddhatA azuddhatAnI parIkSA thAya che, tema kALarupI kasoTIno patthara dareka manuSyanI parIkSA kare che. paNa pAchaLathI pastAvU na paDe te mATe dareka sujJa puruSe koI manuSya sAthe kAma pADatAM pAtra apAtrano vicAra karavo. kupAtramA ApelI vidyA vagere anarthakArI thAya che. payaHpAnaM mujagAnAM, kevala viSavardhanam. dUdha je sarvatra hitakArI che, je bALakone mAtAnI garaja sAre che, je sAtvika khorAkamAMnI eka vastu che, te dUdha sarpanAM mukhamAM jatAM jhera rupe pariName che. temAM vAMka dUdhano ke sarpano ? dUdhano vAMka gaNAya nahi, kAraNa ke upara jaNAvyA pramANe te sarvadA hita kare che, mATe sarpa rupa kupAtro sarvathA nindAne pAtra thAya che. nAkajamAyarijai, appA pAhijja na vayaNijje / naya sAhasaM caijjai, ubhijjai teNa jagahattho 12 athaH- akAryane na Acara-karavaM, AtmAne niMdya kAryamAM na nAMkhavo, sAhasano (puruSArthano) tyAga na karavo. A rIte jagatamAM hAtha ubho uco rAkhavo. // 12 // Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (20) bhAvArthaH-akAryane Acaravu nahi-dareka dharmazAstra jaNAve che ke kharAba kAma na karavU, paNa tenuM mULa zuM che te jANavU jarUranuM che. kAryano nAza karavAthI kAraNano nAza thato nathI mATe kAraNa-mULane jANI teno vinAza karavo ke jethI sarvathA kAryano nAza thAya. kharAba kAma karavAne manuSya dorAya te pahelA tevA vicAro tenA manamAM janma pAme che. . ___ bhagavad gItAmAM kaheluM che ke dhyAyato viSayAnpusaH saMgasteSUpajAyate / viSayonuM dhyAna karanArA manuSyamAM viSaya prati Asakti thAya che, ane je vastu prati Asakti thAya te meLavavAne lobhAya e svAbhAvika che. vAraMvAra kharAba vastuono vicAra karavAyI kharAba AcaraNa thAya che. mATe prathamathIja duSTa vicArone manamA praveza karavA devo nahi. kahevU sahelu paNa te pramANe vartavU duzkara che, e vAta lekhakanA anubhavanI bhAra nathI, to paNa AvA upadezanI vAraMvAra jarura che. A kAma karavAno sAthI sugama mArga zAMta cittathI manamAM sArA vicAro bharavAno che. sAraM ane narasu eka ThekANe vAso karI zake nahi. sArA vicAro jyAM thayA hoya tyAM kharAba vicAro sthAna pAmI zake nahi ane A pramANe suvicArI puruSa sukRtyone janma Ape che. mATe prathama vicArapara lakSa Apo. vicAra e nakAmI cIja nathI, paNa teja kharekhara manuSyanA kAryano niyaMtA che. AtmAne niMdya kAryamAMna nAkhavo. AtmAno svabhAva zuddha che. teno svabhAva tene jJAnadarzana ane cAritramA parove che, paNa mana mAMkaDu tene ADe avaLe mArge dore che. mATe A lokamAM niMdA thAya tevAM kArya kadApi karavAM nahiH ane te mATe dareka kArya karatA pahelAM mana sAthe A pramANe vicAra karavo. zuM mAruM kAma lokamA prazaMsA pAtra thaze ? zuM huM mArA aMtaranA abhiprAya pramANe vartu chu ? zuM mArA vicAra, vacana ane kArya paraspara avirodhI che ? zuM mArA kAryathI mArA AtmAnI unnati thaze ? A badhA prabhono uttara hA rupe Ave toja te kArya kara jo ApaNuM hRdaya nA kabula karatuM hoya to bAhya kIrtInI lAlace nindanIya kArya kadApI na Acara. sAhasikapaNuM (puruSArtha) kadApi na tajavU kAyara, bIkaNa, ane nirbaLa puruSo kAMI paNa kArya karI zakatA nathI. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 21 ) jagata bhaNI dRSTi karatAM jaNAya che ke je jeM moTAM kAryoM A vizvamAM thayA che, nA karanArA puruSo zUravIra ane sAhasika hatA, sAhasano guNa AtmazaktimA vizvAsa rAkhanAra puruSomAM Aveche. ane je manuSyone potAnI zaktimAM vizvAsa nathI, teo potAnuM kArya paNa karI zakatA nathI, to pachI bIjAnuM kArya karavAnI AzA tevA puruSo pAsethI rAkhavI, e havAmAM killA bAMdhavA samAna che. A uparathI A lekhakanuM ema kahevuM nathI ke potAnI zaktino vicAra karyA zivAya game tevA bhArI kAryamA ' yA homa karI' jhapalAva, paNa eTalaM to nizcita che ke jyAM sudhI dhairya rAkhI ekAda pagaluM paNa AgaLa na bharIe tyAM sudhI ApaNI sthitinuM ane zaktinuM kharaM bhAna ApaNane AvI zake nahIM ApaNA pUrva je mahAna puruSo thaI gayA teNe asahya saMkaTo veThI potAnI unnati sAdhI che, te vAta ApaNane protsAhana Ape che, ane ApaNane dhairyathI AgaLa vadhavAne prere che upara jaNAvyA pramANe vartavAthI manuSya jagatamAM potAno hAtha uco rAkhI ke che, e niHsaMdeha che. -- vasaNe vina mujjhijjai, muccai NAyo na nAma maraNepi / vihavakhkhaeva dijjai, vayamasidhAraM khudhIrANaM 13 arthaH-duHkha Ave mujhAvu nahi, maraNa Ave topaNa sanmArgano tyAga na karavo; dhanano kSaya thayo hoya topaNa yathocita dAna devu; dhIra puruSonuM A taravAranI dhArapAra cAlavA jevuM viSama vrata che. // 13 // bhAvArthaH - duHkha Ave muMjhAvuM nahi -jagatamAM sukha duHkha cAlyAM kare che. kAlidAsa kavinA mata pramANe koIne ekAnta sukha athavA duHkha maLeja nahi, kAraNake jagatanuM mAyAvI sukha te aMte duHkhamaya che. kahyuM che keH -- je sukhamAM phira duHkha vase, so sukha nahi duHkha rupa; / je uttaMga phira gIra paDe, so uttaMga nahi bhava kUpa. // manuSyanI sthiti badalAyAM kare che, paNa jema sUrya udayakALe temaja astakALe sarakho rAto rahe che, tema je manuSya caDatI temaja paDatImAM eka sarakhI dhIraja jALavI zake che, teja sjnnaa| padane lAyaka che. manuSyanI dazA Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (22) pharyA kare cheja, te upara eka nAnI bodhadAyaka vAtI atre aprAsaMgika nahi gaNAya. kAzI nagaramA eka samaye tyAMno rAjA maraNa pAmyo. tenA putra bhadrasiMhane sArU rAjyAbhiSekanI sarva taiyArIo karavAmAM AvI. rAjyAbhiSekanI sarva kriyA pUrNa thayA pachI te yuvarAjanA gaLAmAM eka ratna jaDita sonArnu mAdalIyu nAMkhavAmAM Avyu. te mAdalIyu vaMzaparaMparAthI cAlI AvalaM hatuM. te rAjAnA gaLAmAM zA uddezathI nAkhavAmA AvatuM tuM, te koI jANatuM paNa nahotuM, to paNa dareka rAjA jvAre gAdIe bese tyAre tenA gaLAmAM nAkhavAmA AvatuM hatu, ane maraNa paryanta tene potAnI koTamAthI na kADhavU evo cAlI Avelo niyama hato. te pramANe rAjAe paNa tene gaLAmAM nAMkhyu. A vAtane ghaNAM varSa vItI gayA pachI mALavAno parAkramI rAjA vIrasiMha bhAre sainya sAthe kAzIpara caDhI Avyo, ane kAzInA rAjAne laDhAimAM harAvyo. bhadrasiMha potAnA zUrA sAmaMtone nAza pAmelA joI jItavAno eke upAya nahi rahevAthI prANa bacAvavAne thoDA potAnA custa yoddhAo sAthe nAzI gayo. tyA beTho beTho potAnI thayelI sthitino vicAra karavA lAgyo. tyAM. tenI najara ekAeka mAdaLIyAparaM par3I. A zA hetuthI tenA gaLAmAM nAkhavAmAM Avyu haze, te para tarka doDAvyo. paNa kAMI paNa kAraNa samajAyuM nahi. chevaTe teNe te ratna jaDIta mAdaLIyu bhaMgAvarAvyu, to temAMthI eka jIrNa yaI gayelo patra malyo, te patra upara nIcenA zabdo hatA. ___" A paNa jatuM raheze"-zuM jatuM raheze, tenApara puSkaLa vicAra karyo chevaTe A pramANe teno artha ko." A mArI hAra paNa jatI raheze, ane huM vijayI thaIza" A vicArathI tenAmAM zaurya Avyu. zUravIra manuSya zuM nathI karI zakato? pachI dhIme dhIme lazkara ekaThaM karavA mAMDathu ane hImata rAkhI ekaThAM karelA lazkara sahita kAzI para caDhAI karI, ane gAdI pacAvI pADanAra mALavAnA rAjA vIrasiMhane harAvI tyAMthI kADhI mukayo. A samaye tene atyaMta harSa thayo; tenA harSanI avadhI nahotI paNa tatkSaNa tenI najara te mAdaLIyApara paDI. tarata te zAMta thaI gayo. " A paNa jatuM raheze" e zabdoe tenA manapara asara karI. A vijaya paNa jato raheze. mATe saMpatti samaye phulAI jaI Atma saMyama khovo nahi, Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (23) A uparathI sAra e nIkaLe che ke dareka sthiti badalAya che. sukha pachI duHkha, ane duHkha pachI sukha. mATe sukha Ave bahu rAcavU nahi, tema duHkha Ave glAna thaI puruSArtha choDavo nahi ' A paNa jatuM rahethe' e zabdo hRdayamAM kotarI mananuM samAdhAna jALavaq. ___ maraNa Ave to paNa sanmArgano tyAga na karavo.- je sajano che, te game teTaluM duHkha AvI paDe to paNa nyAya mArgathI viruddha vartatA nathI. saMskRta kavi kahe che ke nItinipuNa manuSyo nindA kare yA stuti kare, lakSmI Ave yA jAya, maraNa Aja ke eka yuga pachI thAya to paNa sajano sanmArga mukatA nathI. kAraNake janma dharanArane vAste maraNa to nizcata che. eka vAra maraNane zaraNa thavu, e sarva janma dharanArane vAste nirmita cha; ane manuSyanA AtmAnI sAthe pApa puNya zivAya anya koI padArtha janAra nathI. to pachI puNya rupI bhAthu upArjana karavAne zA sAru nyAya mArge na vartavU. kAraNa ke apakAryathI je AtmAne kalaMka lAge che, te ghaNA bhava sudhI sAthe rahe che, ane unnatimAM vighnarupa thAya che. te hetuthI sanmArge vartI sarva prakAranA duSTAcaraNathI vimukha rahevaM, e sarva koI AtmArthI jIvonI uttama pharaja che. vaibhavano kSaya thayo hoya topaNa yathocita dAna karavU.-vaibhava dhana saMpatti eka sarakhI cAlI AvatI nathI. mATe kadApi purvabhavanA azubha karmanA kAraNathI ApaNI dhana saMbaMdhi sthiti sArI na hoya topaNa tevI sthitimA paNa yathocita-yathAyogya dAna karavA na cukavU. gharanAM chokarA ghaMTI cATe ane upAdhyAya ne ATo ? e kahevatanA doSane pAtra ApaNe na thaIe te sArU sAvadha raheQ. paNa ApaNAM karatAM vadhAre halakI sthitino koI manuSya ApaNI pAse prArthanA karato Avyo hoya to tene nirAza karI pAcho kADhI nahi mukartA ApaNI sthiti ane tanI jarura e banneno vicAra karI dAna Apaq. A pramANe jeo taravAranI dhArapara cAlavA jevaM viSamavrata pALe che. teo kharekhara sajjananA paramapadane yogya che, ane teo potAnA ucca guNathI sarvatra pUjAya che. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (24) aineho navahijjai,rusijjai nayapiye vipaidiyaha vaddhArajjai na kalI, jalaMjalI dijjai duhANaM 14 arthaH- ati rAga na dharavo, priya manuSyapara paNa niraMtara roSa na karavo, kaleza-kajio na vadhAravoH-A rIte duHkhone jalAMjalI devI. // 14 // bhAvArtha:-ati rAga na dharavo-A jagatamAM utpanna thatA sarva prakAranA duHkha kAraNa rAga zivAya anya kAMI vicAravaMta puruSanI dRSTie jaNAtuM nathI. manuSyane karmano baMdha karAvanAra rAgaja che, ema je zAstro pratipAdana kare che te sarvathA satya che. jene ApaNe mAruM mAnIye choe tenA vinAzanI athavA tenA abhAvathI ApaNane duHkha thAya che. koI manuSyanuM ghara baLatuM dekhI ApaNA manamAM jarA paNa duHkha ke cintA utpanna thatI nathI. paNa je gharamA mArApaNAno Aropa karelo cha, tenI eka iMTa kharatAM paNa jANe AtmAnuM kAI ochu thaI jatuM hoya tema manuSyona citta cintAgrasta thAya che. bAhya vastuopara je ATalo rAga rAkhe te manuSyane svajana athavA potAnA deha upara keTalI mamatA hAvAno saMbhava che te lakhavA karatAM vAMcanAranI vicAra kalpanAne sopavU e A prasaMge vadhAre ucita che.je vastu upara ApaNane ati rAga hoya te nAza pAmavAthI vizeSa duHkha thAya che e to jagatanA anubhavanI bahAranI vAta nathI. je putra upara hada karatAM jyAdA rAga-Asakti je manuSya rAkhato hoya te manuSyane te putranuM mAthu dukhavA AvatAM paNa bahuja duHkha thAya che, ane daivavazAt te putra mRtyune zaraNa thayo to tenA duHkhanI avadhI vaLI. mATe jagatanA sarva padArthonI, temaja jIvonA zarIra rupa upAdhinI anityatA anubhavI te para atyaMta rAga dharavo nahi eja A upadezanuM rahasya che. (rAga ane premarnu svarupa zuM che te bIje prasaMge vicArIzu.) ___ dareka bAbatanI hadda hoya che. sukhanI maryAdA hoya che, tema duHkhanI paNa hoya che. za- upara roSa karavAthI te ApaNA upara vadhAre krodha kare e svAbhAvika che. kAraNa ke zatru upara dveSa dharavo te baLatAmAM ghI homavA barobara che. tethI baLatuM zAnta thavAne badale vRddhi pAme che, tethI zatru upara roSa na dharavo. paNa A upadezaratnamAlA to eTale sudhI jaNAve che ke Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (26) na kusaMgeNa vAsijjai, bAlassa vidhippae hiaMvayaNaM anAyAo nivaTijjai, na hoi vayANajjayA evN|| arthaH-- kusaMgI sAthe na vasavaM, bALaka pAsethI paNa hitavacana grahaNa karavu,anyAyathI pAchA haThavU, ema karavAthI nindA na thAya. // 15 // ___ bhAvArthaH-kusaMgI sAthe na vasavU-saMgano raMga lAgyA vagara raheto nathI. satsaMganI asara thatAM jeTalIvAra lAge che, tenA karatA paNa ghaNA thoDA samayamAM kusaMgano pAsa besI jAya che. manuSyanuM mana bALapaNamAM, temaja jyAM sudhI sthira thayu nathI tyAM sUdhI juvAnImAM paNa je manuSyanA saMbaMdhamAM Ave che, je pustako vAMce che, tathA je je prasaMgamAM Ave che, te sarvathI eka athavA bIjI rIte raMgita thAya che. e nirvivAdIta satya che, ane hAlanA mAnasika zAstravettAo bedhaDaka rIte te puravAra karI Ape che. ekavAra paNa vAMcelA pustakanI asara janmabhara rahe che; ekavAra paNa saMbaMdhamAM Avalo manuSya sArA athavA narasAne mATe ApaNAM baMdhAtAM cAritrapara kAMIne kAMI asara karato jAya cha; to pachI kasaMgInA sahavAsamA rahevAthI te keTalI badhI mAThI asara karI zake te mArAthI kalpI zakAtuM nathI. nirdoSa jIvana gALanArA seMkaDo manuSyo, kusaMgInA saMbaMdhamA AvI, temanAM kuvyasanonA bhogI banI, ApattimAM ArvI paDatA zaM ApaNI najara AgaLa nathI jaNAtA? zuM ApaNane A bAbata prAcIna itihAsa samartha purAvo nathI Apato? jo emaja che to pachI bahArathI mIThu bolI potAnA kRtyonA pAzamAM niraparAdhI mRgalAone phasAvavA mathatA kusaMgI-adhama manuSyothI niraMtara dara vasavU e zuM ApaNI uttama pharaja nathI ? jo hoya to te adA karAvA A lekha prabodhe che. vALaka pAsethI paNa hita vacana grahaNa karavaM: A sAmAnya paNa atyaMta hitakArI vacana eTalu Avazyaka cha ke dareka bhASAmAM tenA teja zabdomA nahIM to tevA arthavALA zabdomAM te varNaveluM jaNAI Ave che. saMskRtamA kAM che ke medhyAdapi kAMcanaM grAhya narakamAMthI paNa suvarNa grahavaM. teja zlokamAM jaNAveluM che ke bALaka pAsethI paNa pathya ane hitakArI vacana letAM jarA paNa AMcako khAvo nahIM. je satya che, te niraMtara satyaja che. pachI teno bolanAra vRddha hoya ke juvAna, puruSa hoya ke strI, ucca jAtino hoya Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (26) na kusaMgeNa vasijjai, bAlassa vidhippae hiaM vayaNaM anAyAo nivaTijjai, na hoi vayANijjayA evaM // arthaH--kusaMgI sAthe na vasavU, bALaka pAsethI paNa hitavacana grahaNa karavU,anyAyathI pAchA haThavU, ema karavAthI nindA na thAyaH // 15 // bhAvArthaH-kusaMgI sAthe na vasavaM-saMgano raMga lAgyA vagara raheto nathI. satsaMganI asara thatAM jeTalIvAra lAge che, tenA karatA paNa ghaNA thoDA samayamAM kusaMgano pAsa besI jAya che. manuSyanu mana bALapaNamAM, temaja jyAM sudhI sthira thayuM nathI tyAM sUdhI juvAnImAM paNa je manuSyanA saMbaMdhamAM Ave che, je pustako vAMce cha, tathA je je prasaMgamAM Ave che, te sarvathI eka athavA bIjI rIte raMgita thAya che. e nirvivAdIta satya che, ane hAlanA mAnasika zAstravettAo bedhaDaka rIte te pUravAra karI Ape che. ekavAra paNa vAMcelA pustakanI asara janmabhara rahe che; ekavAra paNa saMbaMdhamAM Avalo manuSya sArA athavA narasAne mATe ApaNAM baMdhAtAM cAritrapara kAMIne kAMI asara karato jAya cha; to pachI kusaMgInA sahavAsamA rahevAthI te keTalI badhI mAThI asara karI zake te mArAthI kalpI zakAtuM nathI. nirdoSa jIvana gALanArA seMkaDo manuSyo, kusaMgInA saMbaMdhamA AvI, temanAM kuvyasanonA bhogI banI, ApattimAM ArvI paDatA zu ApaNI najara AgaLa nathI jaNAtA? ApaNane A bAbata prAcIna itihAsa samartha purAvo nathI Apato ? jo emaja che to pachI bahArathI mIThu bolI potAnA kRtyonA pAzamAM niraparAdhI mRgalAone phasAvavA mathatA kusaMgI-adhama manuSyothI niraMtara dUra vasavU e zuM ApaNI uttama pharaja nathI ! jo hoya to te adA karAvA A lekha prabodhe che. vALaka pAsethI paNa hita vacana grahaNa karavU; A sAmAnya paNa atyaMta hitakArI vacana eTalaM Avazyaka cha ke dareka bhASAmAM tenA teja zabdomA nahIM to tevA arthavALA zabdomAM te varNaveluM jaNAI Ave che. saMskRtamA kaDaM che ke medhyAdapi kAMcanaM grAhya narakamAMthI paNa suvarNa grahavaM. teja zlokamAM jaNAvelaM che ke bALaka pAsethI paNa pathya ane hitakArI vacana letA jarA paNa AMcako khAvo nahIM. je satya che, te niraMtara satyaja che. pachI teno bolanAra vRddha hoya ke juvAna, puruSa hoya ke strI, ucca jAtino hoya Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (27) ke nIca jAtino--teno vicAra karavAnI AvazyakatA nathI. A vacana mAnya rAkhIneja zreNika rAjA caMDAla pAsethI avanAmanI ane unnAmanI be vidyAo zikhyo hato ane dattAtraye batrIsa guru karyA hatA. kaI praNAlikA dvArA ApaNane satya prApta thAya che te praNAlikAno vicAra nahi karatAM satya tarapha dRSTi rAkhavI eja upadeza A vAkyamA rahelo che. jo ApaNane zuddha ane nirmaLa jaLa prApta yatuM hoya to pachI kaI khaDakomA vahI ApaNI samIpa AvyuM che te khaDakopara lakSa ApavAnuM nathI. je kharekharA satyanA upAsako che te to niraMtara ziSyavRtti rAkhI, jyAMthI satya jaNAya tyAMthI svIkAre che. vastu eka chatAM bhinna bhinna caSmAdvArA jotAM judIjudI jaNAya che. teja pramANe eka akhaMDita paramasatya bhinna bhinna dRSTie tapAsatAM vicitra bhAse che. mATe te te dRSTiapekSA dhyAnamA rAkhI grahaNa kara. __ anyAyathI pAchA haThavU. kayo vivekI puruSa anyAyamA pravartavAno upadeza Ape? koI nahi. paNa jagatanI sthiti tapAsatA sakheda kahe paDe che ke nIti paMthe vicaranArA karatAM anyAya mArga pravartana karanArA pramANamAM vadhAre che. ___ anyAya mArga pravartavAthI sAmA manuSyane je hAni nukazAna thAya che te karatA pravartanArane vadhAre mahattvano kalAbha thAya che te para sujJoe lakSa ApavAnI jarUra che. anyAyathI ApaNe bIjAne chetarIe, tethI tene je nukazAna thAya te sthULa jagatanA mAyika dhananuM che; paNa te kAryathI ApaNAmAMthI nyAyarnu tatva satya ane asatya vacce bhedabhAva karavAnI zakti dhIme dhIme buThI thatI jAya che. ucca bhUmikAopara je manuSyo kArya kare che temane aneka prakAranI mAyAvI zaktio chetaravA prayatna kare che. tyAM temano kharo rakSaka temanI satyavRti che. te satyavRtti to anyAya mArge pravartanAramAthI dhIme dhIme adRzya thatI jAya che; mATe tene je geralAbha te ghaNo moTo che. vaLI AtmAno svabhAva zuddha cAritra che. te zuddha cAritra anyAyayukta vartanathI. malIna thAya cha; ane AtmA zuddha rIte prakAzI zakato nathI. tenApara anyAyatuM paDalaM AvI jAya che. mATe te paDala dUra karavAne ane AtmAnuM zuddha svarUpa khIlavavAne-je dareka AtmAno parama uddeza hovo joIe-anyAyayukta vartanathI vimukha rahI nAnI temaja moTI dareka bAbatamA zuddha niSThAthI ane satya vicArathI vicarag eja A zlokanA vAkyano sAra che. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 28 ) A traNa niyamo je pALe che tenI koi nindA karatuM nathIH ulTo te sarvanI prazaMsAne pAtra thAya che, yAne tenA AcaraNa bIjAne anukaraNa karavA lAyaka thAya che. mATe sujJoe A upara manana karavuM ane yathAzakti yathAmati te pramANe vartavuM eja lakhanArano zubha hetu che. vihave vina maccii, na visIijjai asaMpayAe vi jii samabhAve, na hoI raNaraNai saMtAvo // 16 // arthaH-- vaibhavane viSe mAcIe - garva karIe nahi, tema saMpatti rahita dazAmAM viSAda-kheda na karIe, ane samabhAvamAM rahIe to gamatA aNagamatAno saMtApa thAya nahi // 16 // bhAvArtha:- vaibhavane viSe garva karIe nahi - manuSyone pUrva karmAnusAra saMpatti maLe che, athavA nirdhanatA prApta thAya che. A zlokamAM ApaNa ne salAha ApavAmAM AvI che ke vaibhava vakhate manuSye harSaghelA banI garva na karavo, temaja vipatti vakhate dIna thai zokAtura banI na javaM ke nirAza na thavuM, paNa A banne sthitimAM manuSyeM samatolavRtti rAkhavI. jima jabarajasta vhANa A taraphathI kallolo vAge temaja pelI taraphathI kallolo vAge chatAM dariyAmAM potAno mArga karI sAdhya bindu ai pahoMce che, tevIja rIte ApaNA jIvanane vaibhavanA tathA garIbAIMnA kallolo vAge, to paNa aDaga rahI potAno mArga kApavo. jema koi pAtra banAvavu hoya to kuMbhAra mATIno piMDa laI aika hAthamAM rAkhe che, ane bAjA hAtha vatI tene ThokI ThokIne yogya rupa Ape che. A rIte ApaNe joIe chIe ke, tene pAtra banAvavAne banne hAthanI jarUra paDe che. eka hAthamAM mATIno piMDa lAMba samaya paDI raheM to paNa teno AkAra ghaDAva nahi. temaja jo koI paNa AdhAra vinAM tene Thoka Thoka karavAmA Ave to tenA cUrecUrA thaI jAya. tevIja rIte anukUla sthitimA manuSya bahu AgaLa vadhI zakato nathI, ane kevaLa pratikULa dazAmAM te bahuja dabAI jAya che. tyAre kara zuM? manuSye A banne sthitimAM potAnA mana uparano kAbu khovo nahi. priya vastuno samAgama thatAM bahu phulAI javuM nahi, kAraNa ke ApaNane jeTalI amuka vastunI prApti thatAM rati- prIti thAya che, teTaloja te vastuno vinAza thaye duHkha thAya * Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (29) che. teja rIte apriya vastuno saMbaMdhaH yatAM nirAza na yaIH jaq, kAraNake nirAzA eTale jIvatuM naraka, ApaNane pratikULa prasaMgonU-nirdhanatA, to duHkha hoya, temAM nirAzAyI vizeSa duHkha thAya che. mATe teve samaye to vizeSa dhairya dhAraNa karavu. AtmAnI anaMtakALanI jIMdagImA A jIMdagI eka divasa samAna che, ema. mAnI mananuM samatolapaNu sAcava. vannijai bhiccaguNo, na parukhaM na ya suassa paccakhkhaM // mahilA u nobhayAvi hu, na nassae jeNa mAhappaM // 17 // - arthaH-potAnuM mAhAtmya nAza na pAme mATe nokaranAM guNa parokSapaNe na kahevA, putranA guNa pratyakSapaNe na kahevA, ane patnInA guNa ubhaya paNe parokSa ke pratyakSa paNe vakhANavA nahi. // 17 // ___ bhAvArthaH-AmAM eka vyavahArakuzaLa manuSvane AcaravA yogya salAha ApavAmAM AvI che. prathamato pAtAnA nokaranA guNa parokSapaNeM-bIjA AgaLa na kahevA. nokaranA guNa bIjA AgaLa kahevAthI te kadAca tevA nokarane potona tyAM rAkhavA dorAI jAya; ane nokara prAmANika hoya topaNa jyAM vizeSa pagAra maLato hoya, tyAM javA dorAya e svAbhAvika che. nokaranI rUbarUmAM tenA guNo kahevAthI tene kAma karavAne utsAha maLe che, ane zeTha mArA guNanI kadara bujhe che. ethI ene sAro saMtoSa thAya che. putranA guNa pratyakSapaNeM na kahevAH-putranA guNa tenI rUbarUmAM kahevAthI tenI nAnI vayane lIdhe te kadAca abhimAnI thaI jAya. A uparathI ema samajavAna nathI ke tenI bhuloja kADhayA karavI athavA to tene vAraMvAra. Thapako devo, AthI to te naTora banI jAya che. prema ane saMyama bannenI jarUra che. ghaNA mAtApitAthI putro DaratA raheM che, evI jAtanuM mAtA pitAnuM putro pratyenuM vartana ghaNuM zocanIya che. pitAnuM nAma detAM bALakanA hRdayamAM prema ane pUjyabhAva prakaTavo joIe, tyAM pitA eTale trAsajanaka vyakti evo bhAva jyAM putranA hRdayamAM prakaTe e keTalI adhama dazA! Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (30) strInA guNa bIjAne ke tene potAne na kahevAH-bIjA AgaLa guNa kahevAthI loko te kahenArane nirlaja mAne che, ane koi manuSyane tenI kasoTI kADhavAnuM mana thaI jAya, to temA bhaya AvavAno saMbhava che. sadguNonuM pratyakSa varNana karavAthI keTalIkavAra te strI naphaTa thaI javAno bhaya rahe che. __ A uparanI zIkhAmaNa ekaMdara vyAjabI che, paNa badhA saMyogomAM emaja vartavaM ema kahI zakAya nahi manuSye potAno nokara, putra ane strI kevA pAtra che teno vicAra karI jema yogya lAge tema vartavaM. jaMpijjai piavayaNaM kijjai, viNao a dijjae dANaM // paraguNa gahaNaM kijjai, amUla maMtaM vasIkaraNaM // 18 // arthaH--priya vacana bolavU, vinaya karavo, dAna devU, ane pArakAnA guNa grahaNa karavA-A vazIkaraNano amUlya maMtra che. // 18 // ___ bhAvArthaH-bIjA manuSyone vaza karavA arthAt potAnA karI levAno uttama mArga A zlokamA sUcavavAmAM Avelo che. priya vacana bolavUvacananI aMdara amRta tathA jhera raheluM che; vacanamAM mitratA tathA zatrutA rahelI che. mATe jo bIjAne potAno banAvavo hoyato uttama mArga e che ke manuSye vacano priya ane hitakArI bolavAM. keTalIkavAra manuSyo ame spaSTavaktA chIe, e bhAnA heThaLa bIjAne nahi bolavA yogya apriya ane tiraskArabharyA vacano saMbhaLAve che. AmAM satya dabAI jAya che, ane tiraskAra prakaTa thAya che, tethI sAmo manuSya zatru bane che. bIjAne potAnAM banAvavAno bIjo mArga e che ke sAmAno vinaya karavo-sAmA pratye sabhya vartana rAkhavU, ane sAmAne priya lAge tevI rIte tenI sAthe vartavaM. dAna devaM anya manuSyane moTuM mana rAkhI dAna ApavAthI paNa te ApaNo mANasa bane che. dAna lenAramA dAna ApanAra pratye AbhAranI lAgaNI pedA thAya che, ane tethI dAna ApanArano pote kevI rIte badalo vALI zake evo vicAra prakaTe che. A rIte dAna lenAra dAna ApanArane vaza thAya che. .. pArakAnA guNa grahaNa karavA. je tulya guNagrAhI che, bIjAnA guNanI Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (31) kadara bujhI zake che, te jarUra mahAna thaze. dareka manuSyamA guNa temaja ava guNa hoya che. guNadRSTi vALo sarvanA guNa taraphaja dRSTi rAkhe che, ane jyAre prasaMga Ave tyAre te guNoja varNave che. AthI sarva koI tenA mitra thAya che. ___ A sAdhanono Azraya lenAra jIva sarvane priya thAyache, ane sarva tenA mitra bane che. patthAvejapijjai sammANijjai,khalo'vi bahumajhjhe najjai saparaviseso,sayalatthA tassa sijjhanti 19 arthaH-yogya samaye bolavU; ghaNA manuSyonI vacamAM khala mANasanuM paNa mAna rAkhaq; potAno ane parano vizeSa bheda jANavo, ke jethI sakala arthanI siddhi thAyaH // 19 // . bhAvArthaH-yogya samaye bolavU-bIjAo sAthe bolavAmAM kayA kayA niyamo para dhyAna Apa, te A zlokamAM batAvavAmAM AvyuM che, koInI sAthe bolavAmAM kevo samaya che, te vicArIne bolavaM. yogya vakhate ApelI salAha lAbhakArI thAyache, paNa teja salAha ayogya vakhate ApavAmAM Ave to zatrutA pedA kare che. ghaNA manuSyAnI vacamAM khala mANasanuM paNa mAna rAkhavu-halakA manuSyane paNa bhara sabhAmA toDI pADavo nahi. tene aMge bolavAna Ave to te paNa sabhyatAthI bolavU. game tevo halako manuSya hoya, paNa jo tenuM sabhAmAM apamAna thAya to tene ghaNu lAgI Ave che, ane te sadAno zatru bane che. mATe koI halakA manuSyanA saMbaMdhamA bolavAno prasaMga Ave to te vakhate paNa jIbha upara kAbu rAkhI jeTalI tenI dalIlo hoya teno javAba Apavo, paNa aMgata TIkAmAM utarI jaq nahi. manuSya mAtra bhUlane pAtra cha, ane te sadoSa jaNAto puruSa paNa sudharaze, evI dRDha zraddhA rAkhI bane to sudhAravA prayatna karavo, nahi to mauna dharavaM. potAno ane parano vizeSa bheda jANavo-potAnI vaLI tathA pote jene upadeza ApavA taiyAra thayo che, tenI sthitino vicAra karavo. A bheda bhAva nahi samajavAthI ghaNA anartho nIpaje che. bALaka AgaLa vairAgyanI moTI vAto karanAra gurU kevo gaNAya ? temaja je kAvya zuM te samajato na hoya, tenI AgaLa alaMkArazAstra kahevAthI lAbha zo? mATe potAnI tathA sAmAnI sthiti vicArI vartavU ke bolavU. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 32 ) matataMtANa na pAse, gammai naya paragihe abIehiM // paDivantaM pAlijjai, sukulINattaM havai evaM // 20 // arthaH- maMtra taMtranA mArge na jakuM, temaja bIjAne ghera ekalA na jayuM; ane aMgikAra kareluM pALavu-A rIte vartavAthI kulInatA prApta thAya che. // 20 // bhAvArtha:- dareka manuSya kulIna kahevarAvavA mAge che. kulInapaNuM tenA guNotho Ave che. jo guNo manuSyamAM hoya to te kulIna gaNAya, temAMnA keTalAka guNo ahIM varNavavAmAM AvyAM che prathama to tethe maMtrataMtramAM na paDavuM maMtro kharA che, ane yogya vidhisara, pavitra hRdayathI ane zabdonA yogya uccAraNa pUrvaka japavAmAM AvyA hoya to phaLadAtA thAya che, paNa ahIM je kahevAmAM AvyuM che, teno artha e thAya che ke AjakAlanA maMtravAdIo moTe bhAge dhutArA hoya che, ane je manuSyone eno chaMda paDI jAya che, te puruSArtha karavo choDI daI kSudra devAne tRpta karavAmAM potAno samaya pasAra kare che vaLI te dhutArA maMtravAdIonA prasaMgamAM AvatAM aneka prakAranA kuvyasano zIkhe che. mATe Atma mArgamAM AgaLa vadhavu, pavitra jIvana gALanArAone devo paNa AvIne namaskAra kare che. koInA ghera ekalA na javuM . - A sUtra kahevAno bhAvArtha eja che ke te pramANe cAlanAra manuSya corI ane vyabhicArathI dUra raheze ane tene mAthe tevuM koI paNa kalaMka AvavAno bhaya raheze nahi. vaLI manuSye ApalaM vacana pALavuM . - ghaNA manuSyo mAM nA kavAmI himmata hotI nathI, tethI teo badhAne hAjI hA kahI vacana Ape che. te jANatA hAya che ke amArA thI te kAma thaI zakaze nahi. chatA sAmAne rAjI rAkhavAne hA pADe che, paNa pachIthI potAnuM vacana pALI zakatA nathI. mATe kA to koInuM kAma mAthe na levuM, athavA koIpaNa prakAranuM vacana na ApavuM, ane kAma mAthe lIdhuM hoya athavA vacana ApyuM hoya to game te jokhame-aneka saMkaTo veThIne paNa te karavA kamara kasI taiyAra thavuM. AvA guNo dharAvanAra manuSyo kulIna kaddevAya che. bhuMjai bhujAvijjai pucchijja maNogayaM kahi Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 33 ) jja sayaM // dijjai lijjai uciaM ichijjai jai thira pimmaM // 21 // arthaH- jo premane sthira rAkhavA icchA hoya to ApaNe priyajanane tyAM jamavuM ane ApaNe tyAM tene jamADavo. tenA manano bhAva puchavo, ane ApaNo vicAra kahevo. tathA ucita vastu devI ane levI // 21 // bhAvArtha: A jagata zAthI duHkhI che ? premanA abhAve. manuSyane ghaNA khuzAmatIA maLe che, paNa sAco mitra maLavo ghaNo muzkela che, nANAM mUkavAne peTI maLe che, paNa vAta mUkavAne mitranuM hRdaya manuSyo sAcA- vaphAdAra mitranA abhAve aneka sukhanAM duHkhI jaNAya che. jagatanA vyavahAramAM temaja AdhyAtmika mitra maLyo hoya che, tene kharekhara sukhI manuSya gaNavo Avo mitra jo pUrvanA puNyodaye ApaNane maLyo hoya to te mitratA jALavI rAkhavI. game teTalo bhoga Apako paDe, paNa te mitratA tUTe tevuM kaMI paNa karavuM nahi. have AvI maitrI nabhAvavA mATe A zlokamAM keTalAka niyamo ApavAmAM AvyA che. ---- * maLatuM nathI. ghaNA sAdhano hovA chatAM mArgamA jene Avo ( 1 ) ApaNe tene tyAM jamavA javuM, ane ApaNe tyAM tene jamADavo. sahabhojana e paNa hRdayanI lAgaNI prakaTa karavAnuM eka uttama sAdhana che. mATe evA prasaMgo zodhavA-teno lAbha Apako ane levo. ( 2 ) mitranA manamAM kAMI ciMtA hoya to te puchIne jANavI ane te dUra karavA banato prayatna karavo. tenA zubha kAryamAM tene protsAhana ApavuM. manuSya mitranI huMphI ghaNuM baLa maLe che; ane hRdayaneo bhAra ocho thAya che. vaLI pote paNa potAnA je kAMI prazno hoya te mitrane jaNAve, ane tenI salAha puche. vinA saMkoce te potAnA hRdayagata bhAva mitrane jaNAve. (3) ucita vastu levI ane devI. eka bIjAne vastuo ApavI levI. svArthano vicAra karyA vinA mitranuM kalyANa karavuM. amuke mane ATalI madada karI, mATe mAre ATalI karavI, evI gaNatrI e mitratA nahi paNa vepArI sodo jANavo. 3 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (34) . jIvA paraspara upakArI che, ane eka bAjAne AdhAre TakI rahelA che, mATe Apavu ane lebu e kudaratano krama che. paNa jIva jema AgaLa vadhe che-pravRtti mArga parathI nivRtti mArga para Ave che, tema levA karatAM Apaq e teno dharma bane che. mATe hamezaM ApavAne taiyAra rahevU. A zlokamA ucita vastu ApavI tathA levI e zabda vAparavAno hetu e cha ke mitra taraphI ayogya vastu athavA ayogya kAryanI mAgaNI karavAmAM Ave tyAre viveka vAparI zAMtithI tenI ayogyatA tene samajAvavI. mitra- lakSaNa ApatA bhartRhari jaNAve che ke. pApAnivArayati yojayate hitAya, guhyaM ca gRhati guNAn prakaTI karoti // ApadgataM ca na jahAti dadAti kAle, sanmitralakSaNamidaM pravadanti santaH // 1 // santa puruSo sanmitranuM lakSaNa ApatAM jaNAve che ke sAro mitra pApakarma karatAM roke che, zubha kAryamA joDe che, chupI vAta chAnI rAkhe che, guNone prakaTa kare che, duHkha vakhate tyAga karato nathI ane yogyakALe yogya madada Ape che. ko vina avamAnnajjai,na ya gavijjai guNehiM niaehi||n vimhao vahijjai,bahurayaNAjeNimA puhavI arthaH- koI, apamAna na karakhaM, vaLI potAnA guNono garva na karavo; ane koI paNa bAbatathI vismaya na pAmavo, kAraNake A pRthvI bahu ratna vALI che. // 22 // . ___ bhAvArthaH-koIveM apamAna na karavU-A jagatamA aneka ratno paDyA che. paNa ApaNe te joi zakatA nathI. jagatamA jJAnI, pavitra, udAra ane paramArthe moga ApanArA aneka jIvo hoya che; paNa te ghaNIvAra ApaNI dRSTie paDatA nathI, tenuM mukhya kAraNa to e hoSa cha ke tevA manuSyonI kadara bujhavAnI ApaNAmAM zakti hotI nayI. jenAmAM amuka guNo keTaleka aMze kholelA hoya te manuSyaja bIjAmA vizeSa aMze khIlelA te guNone joI zake che-tenI mahattA samajI Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (35) zake che, dareka manuSyamA zubha tathA azubha tattvo rahelA hoya che. have ApaNe zubhadazI banI darekamAM zubha tatva zuM che, te jovA prayatna karIe to jarUra tenAmA rahelA zubha guNo ApaNI dRSTie paDyA vinA raheze nahi. tevIja rIte azubhadazI jIva sarvatra kALI bAjuja jue che. mATe jo ApaNe jagatamAM rahelA ratna jevA puruSo tathA strIone zodhavA hoya to guNAnurAgI zubhadarzI banavu. ane te sAthe A zlokamA jaNAvyA pramANe koI- paNa apamAna na karavU, kAraNake amuka ajANyA puruSatuM ApaNe apamAna karI bekhIe, paNa pAchaLathI tenA guNa jANavAmAM AvatAM ApaNane pastAvAnuM kAraNa bane, ane / thayelI bhUla sudharavI muzkela paDe. vaLI potAnA guNa viSe abhimAna dhAraNa na karavaM. abhimAnI manuSya sArA puruSonA saMbaMdhamA AvI zakato nathI. pAtAnuM mahattva ghaTaze, evA bhayathI te koi vizeSa jJAnIne potAnI zaMkAo puchI zakato nathI, ane potAnA mAnI lIdhelA sarvajJapaNAnA bhramathI AgaLa vadhI zakato nathI. kahyu cha ke. (dohA) laghutAse prabhutA mIle, prabhutAse prabhu dUra; kIDI ho mIsarI cuge, gajazira DAle dhUla. vaLI koI paNa bAbatamAM vismaya na batAvabo koI paNa navI vastu sAMbhaLavAmAM Ave tyAre manuSya Azcartha batAve cha, ane mAne che ke jarUra tamA DhoMga haze, paNa A bhUla che. ghaNIvAra navIna bAbato satyapUrNa paNa hoya, mATe koIpaNa bAbatamA vismaya nahi pAmatAM tenA guNadoSa tapAsavA, ane je bAbata guNavALI lAge, te game teNe kahI hoya, gaI kAleja kahI hoya, chatAM te svIkAravA taiyAra rahe. jagatamAM kAMI kAI navIna bAbato khullI yatI jAya che, satyanAM navIna svarupo prakaTa yatA jAya cha, mATe AMkha kAna tathA manane khullA rAkhavAM, ane vismaya nahi pAmatAM tene tapAsavA, ane yogya lAge to pUrva nirNayone dura karI te svIkAratAM jarA paNa AMcako khAvo nahi. AvI rIte vartavAthIja jJAnanI vRddhi thAya che. ane mahAn puruSo tayA mahAn satyonA saMbaMdhamA avAya che. AraMbhijjai lahuaM, kijjai kajjaM mahaMtamavi pacchA na ya ukkariso kijjai labhai guruatnnNjenn||23 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 36 ) arthaH- prathama laghu nAnuM kAma AraMbha karakhuM, pachIthI moTuM kArya karavuM, paNa utkRrSa na karavo; A rIte karavAthI kharI mahattA prApta thAya che. // 23 // bhAvArtha:- vyavahAra kuzalatA tathA manuSya svabhAvanuM uDuM jJAna dharAvanAra A zlokanA lekhaka jaNAve che ke manuSye prathama nAnA kAmathI zaruAta karavI. manuSya potAno Adarza uco rAkhe, paNa zaruAta nIcalA pagathI AthI karavI. je manuSya ekadama moTuM kAma upADe che, te ghaNIvAra niSphaLa jAya che, tyAre nirAzA prakaTe che, ane pachI tenAmAM nAnuM sarakhuM paNa kAma karavAnI himmata jatI rahe che. dudhano dAjhelo chArA paNa phuMkIne pIe, eva tenI sthiti thAya che. mATe ahIM kahevAmAM AvyuM che ke nAnA kAmathI zaruAta karo. jyAre manuSya koI paNa nAnuM kAma saphaLatAthI karI zake che, tyAre tene potAnI zaktimAM vizvAsa Ave che, tenAmAM sphurti Ave che, ane tenAthI jarA moTuM kAma karavAne yogya thato jAya che. A rIte chevaTe moTA moTA kAryoM karavAne te lAyaka bane che. dharma mArgamAM paNa pagathie pagathie caDanArane pAchA paDavAno bhaya raheto nathI. prathama jIva mArgAnusArI bane che; mArgAnusArIne lagatA 35 guNo prApta ka pachI te zrAvaka padane lAyaka thAya che. zrAvakanA 21 guNa prApta karyA pachI te vratadhArI zrAvaka thaI pAMca aNuvrata tathA bIjA sAta vrato dhAraNa kareM che, te pachI te dIkSAne vAste taiyArI kare che, ane dIkSAmAM paNa vividha pagathiyAM caDhI anukrame paMnyAsa, upAdhyAya, AcArya vagaire thAya che koI parAkramI jIva hoya te keTalAMka pagathiyAM thoDA samayamAM oLaMgI jAya, vaLI sAmAnya krama pramANe manuSya uttarottara AgaLa vadhe to te gabaDI paDato nathI, ane dhIme dhIme uMce uMce caDhI zake che. bIjI bAbata A zlokamAM e jaNAvavAmAM AvI che ke manuSye utkarSa na karavo, teno artha e thAya che ke pote karelAM kAryoM athavA meLavela jJAna ke saMpattinI jyAM tyAM prazaMsA svamukhena karyA karavI; kAraNa ke jyAre manuSya tevI prazaMsA karavA lAge che, tvAre pachI te AgaLa vadhI zakato nathI. te have bhUtakALamAM ramyAM kare che. vartamAnamAM evAM kAryo karato nathI ke jethI bhaviSyamA tene AnaMda thAya. mATe pAtAnI baDhAI nahi gAtAM zubha mArgamAM Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (37) zubha kAryomA AgaLa ne AgaLa vadhyAja karavu. zrI AnaMdaghanajI lakhe, che ke zubha kAmamA pravRti karatA jarA paNa thAkavU nahi. sAhijjai paramappA,appasamANo gaNijjai provi|| kijjai na rAgadoso,chinnijjai teNa sNsaaro||24 __ arthaH- paramAtmAnuM dhyAnakaravaM, potAnA samAna parane bIjAne gaNavo, rAga dveSa na karavA, A rIte vartavAthI manuSya saMsArane chede che-mukti meLave che. // 24 // bhAvArtha:-have A pustakane samApta karatAM granthakAra saMsArano cheda karavAnI-mukti pAmavAnI kuMcI * ApaNane traNa vAkyomA jaNAve che. muktino mArga to TuMko che, paNa te samajavAnI ane samajIne te pramANe vartavAnI khAsa AvazyakatA che. prathama e kahevAmAM Avyu ke paramAtmAnu dhyAna karavU. kudaratano evo niyama cha ke manuSya jenuM dhyAna kare che, tevo te thAya cha, pavitratAnuM dhyAna karavAyI pavitra thavAya che. ane viSayana dhyAna karavAthI viSayI thavAya cha, teja rIte paramAtmAnA guNanuM svarUpa vAraMvAra ciMtana karavAthI potAnAmA rahelA paramAtmAnA guNo prakaTa yatA jAya che. ane ucca jIvana gALavAnuM kAma svAbhAvika banatuM jAya che. bIjo mArga e kahevAmAM Avyo che ke manuSye bIjAne potAnA tulya gaNavA kahUMche ke. iSTA yathAtmano prANAH, bhUtAnAmapi te tathA // __ Atmaupamyena bhuteSu, dayAM kurvanti sAdhavaH // 1 // jevA potAnA prANa-potAno jIva potAne vhAlo cha, tevI rIte darekane potAno jIva vhAlo che. A pramANe potAnI sAthe bIjAne sarakhAvIne sAdhu puruSo bIjA pratye dayAbhAva batAve che. manuSya svArthethI ajJAnathI svahita sAdhavA jatAM bIjAna keTaluM ahita karI bese che, tenuM tene bhAna rahetuM nathI. paNa AtmamArgano abhyAsI jIva bIjA jIvone paNa potAnA tulya gaNI bIjAo pratye prema, anukaMpA, dayAbhAva batAve che, eTaluja nahi paNa te dayAbhAvane dayAnAM kAryoM rupe prakaTa kare che. trIjI bAbata e jaNAvavAmAM AvI ke mumukSu jIve rAgadveSane tajI devA priya vastu athavA manuSya upara rAga thAya ane apriya vastu athavA manuSya Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (38) pratye dveSa yAya e manuSyano svAbhAvika guNa che, paNa jJAnI puruSa vastunuM svarUpa yathArtha samaje che, tethI te samatola vRtti jALavI zake che. rAganI vastuo paNa samaya jatAM nAza pAmaze tema samajI temA moha pAmI jato nathI, temaja apriya lAgatI vastuo paNa sarvadA TakavAnI nathI, ema samajI tethI kheda pAmato nayI. te zrImad kapUracaMdrajI sAthe vicAre che ke; (dohA) vinAzI pudagala dazA, avinAzI tuM Apa // . Apo Apa vicAratAM, miTe puNya aru pApa // 1 // A pudgalanI vastuo-jagatanI cIjo sarva nAza pAmavAvALI che. phakta tuM-pote-AtmAja avinAzI che, mAde tArA AtmAnuM svarUpa vicAra, eTale puNya ane pApa cAlyA jaze, ane tuM anaMta zAMtino bhoktA thaIza, __vaLI jyAM sudhI manuSya dareka jIvane bhAranI dRSTithI jue che, tyAM sudhI tene rAgadveSa thAya che; paNa jo tenA AtmA bhaNI najara kare to AtmA to sadA zuddha nirvikArI ane AnaMda svarUpa che. tethI te AtmA pratye tenA hRdayamA svAbhAvika prema jAge che, ane pote paNa tevU svarUpa prApta karavA prerAya che. have granthakAra A pustakano upasaMhAra karatA lakhe che ke:uvaesa rayaNa mAlaM, jo evaM Thavai suTTa niakNtthe|| so nara sivasuhalacchI, vatthayale ramai syaa||25|| eaM paumajiNesara, sUri vayaNaguMpharammiMaM vhu|| bhavva jaNo kaMThagayaM,viulaM uvaesa maalminn||26 arthaH-- A pramANe A upadeza ratnamAlAne je manuSya potAnA kaMThamAM sArI rIte dhAraNa kare che, te nara zivasukharupI lakSmInA hRdayamAM sadA reme che // 25 // 26 // bhAvArthaH-A pramANe padmajinezvarasUrinAM vacananI racanAe karIne ramaNIya evI A vistAravALI upadeza ratnamALA bhavya jIvonA kaMThane sadA zobhAvo. (samApta) Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (39) AcArya zrI munisundarasUrIzvarajI mahArAjano // prakIrNa upadeza // tAtvika hitakaranAra vastu ( upajAti chaMda) kUlaM na jAtiH pitarau gaNo vA, vidyA ca baMdhuH svagururdhanaM vA // hitAya jaMtona paraM ca kiMcit , kiMtvAdRtAH sdgurudevdhrmaaH||1|| arthaH- kuLa, jAti, mAbApa, mahAjana, vidyA sagA saMbaMdhIo. kULa guru athavA paisA ke bIjI koI paNa vastu A prANInA hitane mATe thatI nathI. paraMtu AdarelA (ArAdhana karelA) zuddha deva guru ane dharmaja hita karanArA thAya che. // 1 // bhAvArtha:-ucA kuTubamAM ke uttama jAtimAM janma thayo hoya athavA bahu vidyA bhaNyo hoya athavA bahu dhana prApti thai hoya ke karI hoya tethI A jIvanuM kAMha hita yatuM nathI. putra, kalatra, dhanAdi vastuo to jema jema vadhAre pramANamAM maLe che tema tema saMsAra baMdhana vadhAranArI thAva che, paNa bhava cakrano eka paNa Aro ocho karanArI thatI nathI. anAdi kALathI rAgamAM rAcelo raMka jIva navIna kAMi karato nathI ane dhana strI vaibhava ke vidyAnA madamAM ke mohamA masta rahI mahA duHkha paraMparA prApta karache. duHkha paraMparAthI hamezAne mATe bacaq hoya to zAstrakAra teno eka upAya batAve che ane te e che ke. zuddha guruno Azraya karavo ane temanA batAvelA devanI sevA karavI ane temanA batAvelA dharmoMrnu pAlana karavaM. ArIte je prANI varteche te pUrva pApano nAza karI mahA sukhasAdhana pAmI chevaTe sarva 'duHkhano atyaMtAbhAva kare che. // dharmamAM joDe teja kharAM mA bApa // (upajAti chaMda) mAtA pitA sva. suguruzca tatvAtprabodhya yo yojati zuddhadharme // na tatsamo'riHkSipate bhavAbdhau,yo dharma vighnAdikRtezvajIvam // 2 // Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (40) artha-je dharmano bodha ApIne zuddha dharmamA joDe teja tatvathI kharekharAM mAbApa, teja kharekharAM potAnA hitasvI ane teja suguru samajavA je AjIvane sukRtya athavA dharmanA viSayamA aMtarAya karIne saMsAra samudramAM pheMkI de che tenA sarakho koi duzmana nathI. // 2 // bhAvArtha--pAtIti pitA je pALe te pitA. tyAre naraka nigodanA mahAduHkhathI je ugAre teneja kharekharA pitA kahI zakAya. temaja 'duHkhathI tAre te mAtA' ane potAnA paNa teja kahevAya ke jeo ApaNuM pariNAme sAraM thavAnI AzA rAkhe ane tene lagatI yojanAo karI Ape. guru mahArAja paNa teja kahevAya ke jeo zuddha dharmamA joDe. dharmanA pratApayI duHkhano nAza yAya che. AnAthI ulaTuM jeo dharmamAM aMtarAya kare che tenA samAna koi duzmana nathI A 'bhAva' spaSTa che. upadeza mALA mAM Aja bhAva bIjA rupamA kahyo che. tyAM kahe che ke "mAtApitA bALaka para je upakAra kare che te anahada che ane te eTalo badho che ke karoDo varaso sudhI ekAgra citte temanI sevA karavAthI paNa teno badalo vALI zakAto nathI, te badalo vALavAno upAya ekaja che ane te eke mA bApane dharmano bodha jo putrathI thAya to badalo vaLe." saMsAraparathI udvima cittavALA vairAgya rasika jIvane jyAre Atmika unnati karavAnI icchA thAya che tyAre svAbhAvika rIte sarva jIvone unnata karavAnI icchA paNa prabaLa thAya che ane teve prasaMge saMsAranI asAratA joI tenAthI jarA aLagA rahevAnA prayatna vakhate mA bApa ke sagA snehI ADAM Ave che; tene sUri mahArAja duzmananA vargamAM mUke che ane temanI avajJA karI sarasvatI caMdranI jema loka yajJa mATe pitRyajJano bhoga Apavo temAM kAMi paNa aDacaNa nathI, paNa mahAna lAbha che, e vicArane teo puSTi Ape che.. eka nAnA vAkyamAM AvA gaMbhIra praznano sari mahArAje khulAso karyo che, je joie teTalo spaSTa ane vicAravA lAyaka che. saMpattinA kAraNo, ( upajAti chaMda) dAkSiNyalajje gurudevapujA, pitrAdibhaktiH sukRtAbhilASaH // paropakAravyavahArazudhdI, nRNAmihAmutra ca.saMpade syuH // 3 // Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (41) artha:- dAkSiNyatA, lajjAlupaNuM, guru ane devanI pujA, mAbApa, vigere vaDIla tarapha bhakti, sArA kAryo karavAnI abhilASA paro. pakAra ane vyavahAra zuddhi manuSyane A bhavamA ane parabhavamAM saMpatti Ape ch.||3|| bhAvArtha-dAkSiNyatA eTale mananI moTAhathI sAmA mANasane paNa anukULa thai javAnI mananI saraLatA. dAkSiNyatAmA svataMtratAno nAza thato nathI, paNa tenA karatAM mahAn sadguNa je saraLatAno che te prApta thAya che, zrAvakanA guNomA 'dAkSiNyatA' te eka guNa kahevAmAM Avyo cha ane tenI vyAkhyA karatAM tenuM zubha mArge vyavasthApana spaSTa batAvyuM che. __ 2 lajjAlupaNuM- A guNathI nakAmI svataMtratAno nAza thAya che ane vinaya sacavAyacha. khAsa karIne strIomAM A guNa bhUSaNarUpa gaNAya che. ane pApa kAryamA pratibaMdha karanAra tarIke strI puruSa bannene atizaya lAbha ApanAra che. __ 3 guru devapujA:- dravya ane bhAvathI avalaMbananI jarUrIAta sarva jIvane bahu rahe cha. gurunA vacana pramANe vartana karavU e paNa pUjA che ane bhAvanA mAMTa hRdaya samakSa ane cakSu samakSa bhAvamaya ane sthULa sAkAra vRttie nirAkAra pada pAmavA te guNa prApta karelA bhagavAnanuM dhyAna karavU e bahu upayogI cha, khAsa jarUranuM che, mahAlAbha karanA che. 4 pitrAdi bhakti-- pitAnI dharmakAryamA agavaDa na Ave te dhyAnamAM rAkhI ananya citta bhakti karavI. teone saMtoSa Apavo e dareka suputranI pharaja cha. Adi zabdathI dareka vaDIla samajavA. 5 sukRtAbhilASa-- sArA kAyoM karavAM, vAraMvAra karavA ane tenu citavana karyA karavaM. kArya krama e che ke prathama vicAra ane pachI AcAra. zubha saMskAra jagADavA mATe sArA vicAronI jarUra che. sArA kRtyonA vicAra pachI sArA kRtyo thAya che. e saMzaya vagaranI vAta cha. saMjoga pratikuLa hoya to kadAca amalamAM turata na mukI zakAya to paNa vicAra kayau~ hoya to anukULatAe zubha kAryoM thaI zake che. vicArathI saMskAra baMdhAya : ke ane kAi nahi to chevaTe AvatA bhavamAM paNa te saMskAra jAgRta thAya che, teTalA mATe moLI ( utsAha vagarano ) vicAra kadI karavo nahi-zubha Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (42) kAryonI bhAvanA niraMtara rAkhavI. AthI aneka prakAranA lAbha thAya che. nakAmI kuthalI ochI thAya che ane mana zubha mArge caDhatAM zIkhe che. 6 paropakAra- Atmabhoga vagaranuM jIvana nathI, eTale ke svA saMtoSa mAnI, zarIra paMgaLI, putrane ramADI. strIne zobhAvI, tIjorIo bharavI emAM kAMi sAra nathI. potAnI lakSmI, jJAna ke zaktino lAma koma, deza ke janasamUhanA hita mATe karavo eja kartavya che. 7 vyavahArazuddhi--zrAddha ratnanA guNa prApta karyA pahelA mArgAnusArInA guNomAMja A guNa prathama paMkti dharAve che zrAvaka ratna to zuddha vyavahAra vAloja hoya e vivAda vagaranI hakIkata cha. __ upara lakhelI sAta bAbato upara khAsa citta Apa joie. e dareka bAbata upara ekeka moTo lekha lakhAya tevU che, paNa graMtha gauravanA bhavathI atra sAmAnya svarUpano nirdeza ko cha. e sarve zubha vicAra ane zubha vartana che ane tenA nimittabhuta paNa che. zubha vicAra ane vartanathI zubha karmabaMdha thAyache ane jevo baMdha tevo udaya thAya che, tethI te vaDe A bhavarmA ane parabhavamA mAnasika ane zArIrika AnaMda prApta thAya che. upara lakhelA sAta sadguNomAMthI koIpaNa sadguNa mahAlAbhanuM kAraNa cha. paraMtu sAdhya dRSTivAn puruSa jyAre cIvaTa rAkhI temAMthI be cAra athavA sAtene Adare ane anusare tyAre tenA phaLa vakhate manA AnaMda thAya te zaka vagaranI vAta che. paNa te kAryoM karatA je AnaMda thAya che. te vakhate manamA jANe emaja lAge cha ke haM eka mahAna kArya karUM chu, eka mahAna pharaja bajAvu chu. ___ atra prastuta viSaya gurudeva pUjAno cha. temanA tarapha bhakti bhAvathI saMpatti maLe che te batAvavA sAru tenA sahacArI sadguNo athavA kriyAoM prasaMge batAvI che. vipattinA kAraNo. (upajAti chaMda.) jineSvabhaktiryaminAmavajJA, karmasvanaucityamadharmasaMgaH // pitrAdyupekSA paravaMcanaM ca, sRjAnta puMsAM vipadaH samaMtAt // 4 // Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (43) artha:-jinezvara bhagavaMta tarapha abhAkti (AzAtanA) sAdhuonI "avagaNanA, vyApArAdimAM anucita pravRti, adharmIno saMga, mAyApa vigerenI sevA karavAmAM UpekSAM (bedarakArI) ane paravaMcana " (bIjAna ThagavU te) A sarva prANIne mATe cotaraphathI ApadAo utpanna kare che. // 4 // ___ bhAvArtha:-jinezvara pratye abhakti- rAga, dveSa rahita karmane haNanAra dvAdaza guNAlaMkRta zrI jinezvara mahArAja tarapha abhAkti, teonAM vacana tarapha bedarakArI, tenI aruci teonA sAkAra svarUpa- vigopaNa, teno bIjI koI paNa rIte anAdara teo tarapha aprIti ane avinaya. 2 gurunI avajJA- gurumahArAja zuddha mArga batAvanAra che.. teono vinaya rAkhavo, teo tarapha geravartaNuka calAvavI nahi, teo sAthe kalahamA utaravU nahi ane teo tarapha pragaTa tiraskAra batAvavo nahi, eTaluMja nahi paNa teonu vacana mAnya karavU. ethI ulaTuM karanAra gurudrohI che. Atma avanati karanAro cha, patitache. 3 karmamAM anaucitya-potAne yogya vyApAramA anucita AcaraNa karavU te. AnA ce prakAranA bhAva che ekato vyApAramA anIti azuddha vyavahAra, apramANika AcAra ane bhASaNa bAju potAnI pharajayI viruddha vartana paradArA gamana, saTTo dyuta vigere durguNono emAM samAveza thAya che. ___4. adharmasaMgaH- dharma nAmane yogya dharmanI parIkSA karI tene anusa e dharmasaMga. ethI ulaTI rIte parIkSA yogya rIte na karatAM, svadharmamAM maraNa sAraM e sUtrane anusara e adharmasaMga. athavAM niyama vagaranA murkha mANasonI sobata karavI e paNa adharma saMgaja che. sobatathI bahu tAtkAlika asara thAya che ane tethI satsaMganI jarUrIAta vAraMvAra batAvelI che. durjananAM saMga karavAthI aneka agavaDo Ave che. 5pitA vigere tarapha bedarakArI:- putra dharmano AyI nAza thAya che, mahA muSkelI UbhI thAya che. ane ghaNuM karIne turatamAM duHkha paraMparA prApta thAya che.. 6 paravaMcana- spaSTa cha kAyadAmAM paNa e phaujadArI gunhocha. (cheating) Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (44) upara lakhelI cha bAbato sarva prakAranI Apattio utpanna kare che. keTalIka bakhata amuka pApano udaya amuka kArya sAthe meLavI zakAto nathI kAraNake ApaNane tevU jJAna nathI, paNa kAraNa vagara kArya thatuM nathI ane mananI aneka vyathA ane zarIrapara gaMbhIra vyAdhio thAya che. te sarva amuka kAraNane laineja thavI joIe ane teno mukhya bhAga atra ApAmAM Avyo che. __ A zlokane trIjA zloka sAthe sarakhAvI teno bhAva samajavAno che. trIjA zlokamAM saMpattinA kAraNo batAvyAMche, AmAM vipattinAM kAraNo batAvyAMche. saMpatinAM kAraNo sevavA karatA vipattinA kAraNo tajavAnI atyaMta AvazyakatA cha tethI trIjA zloka karatAM A zlokamA kahela bhAva bahuja manana karavAM yogya che. jinezvara tarapha abhakti ane gurunI avajJA e banne dharmanI paNa ayogyatA batAve che. vyApArAdimAM anucita AcaraNa ne adharmIno saMga Abe dharmabhraSTapaNuM sUcave che. ane mAtA pitAnI UpekSA tathA parane ThagavA paNAnI buddhI e vyavahAra thI paNa vimukhatA sUcave che. A cha doSavALAne pagale pagale vipatti thavIja joIe. te chatAM kadI koI vakhata sAro jAya to te kAika purvanoja puNyodaya samajavo.. AvA zloko khAlI vAMcI javAthI vizeSa lAbha karatAM nathI mATe A graMthamA agAU kahevAmAM AvyuM che tema vAraMvAra tenuM manana karavU ane potAno anubhava lAgu pADI vAraMvAra punarAvartana karyA karavaM. ||prmaadthii duHkha zAstragata dRssttaaNto|| (upajAti chaMda) urabhrakAkiNyudAbiMdukAmra,-vaNitrayIzAkaTabhikSukAdyaiH / nidarzanAritamartyajanmA, duHkhI pramAdairbahu zocitAsi // 5 // arthaH-- "pramAde karIne he jIva ! tUM manuSyabhava hArI jAya che ane tethI duHkhI thaine bokaDo, kAkiNI, jaLabiMdu, kerI, traNa vANIyA, gADaM hAMkanAra, bhIkhArI vigerenAM dRSTAMtonI peThe tuM bahu duHkha "pAmIza" // 5 // bhAvArthaH- pramAdathI A jIva manuSyabhava hArI jAya che ane duHkhI Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (45) thAya che te ApaNe joI gayA. nIcenA dRSTAMto zrIuttarAdhyayana vigere mULa sUtromAM AvelA che. temAM manuSyabhava hArI gayA pachI kevo pazcAttApathAya che ane te bhava pharI meLavavo keTalo muzkela che te batAvyuM che. A dRSTAMto khAsa manana karavA yogya che. TIkAkAra kahe che ke " pramAdanA paravazapaNAthI A jIva sukRta karato nathI. tethI manuSyabhavathI bhraSTa thAva che. ane durgAtimAM jAya che. durgatimAM gayA pachI atra nirdiSTa svarUpa pramANe tyAM pazcAtApa kare che. he jIva ! tuM to atra sukRto kara ke jethI tAre parabhavamA lIlAlahera thAya " TIkA ane TabAnusAra sapUrNa vivecana sAthe have dRSTAMto ApIe chIe te dhyAnathI vAMco, nIcenAM sarva udAharaNo manuSya janmanI sArthakatA ane teno lAbha na levAthI nirarthakatA thatI tarapha upanaya batAvanArA che, te khAsa dhyAnamA rAkhaQ. vAraMvAra tenuM punarAvartana upanayamAM kayu nathI. // dRSTAMta pahela-aja (bokaDA ) muN|| eka vizALa nagara hatuM. te nagaramAM eka puravAsIne ghera eka bokaDoM hato. koI sAro paroNo ghera Avaze tyAre tenuM mAMsa kAma Avaze ema dhArIne te bokaDAnuM bahu sArI rIte poSaNa karavAmAM AvatuM hatuM. tene dararoja sArI rIte navarAvavAmAM Avato hato. tenA zarIspara pILA tilaka karavAmAM AvatAM hAM, tenI lAlanA pAlanA sArI rIte thatI hatI. anetethI te sarva prakAre sukhI lAgato, ane puSTa zarIravALo mAtelo thayo hato. teja puravAsInAM gharamAM eka bIjo vAcharaDo hato. tene bApaDAne tenI mA gAyane dohI rahyA pachI bAkInu avazeSa dUdha maLe te dhAvaq paDatuM hatuM ane tenI koI saMbhALa rAkhatuM nahi. vAchaDAe bokaDAnI sArI sthiti joI eka divasa to krodha ane IrSyAthI dUdha pIvAnI nA pADI. tenI mA gAye tene snehathI tenuM kAraNa pUchayuM tyAre vAchaDo kahe che ke 'are mA ! A bokaDAne to putranI jema miSTAnna maLe che ane mane maMdabhAgyane to purUM ghAsa paNa maLatuM nathI, ane vakhatasara pANI paNa maLatuM nathI. arere! huM to pUrapUro kamanazIba chu. gAye kahyu 'vatsa! jema koiy maraNa najIka AvyuM. hoya ane vaidye AzA mUkI dIdhI hoya tyAre tene pathya apathyano vicAra karyA vagara je khAvA mAge te ApavAmAM Ave che tevI rIte A bokaDo paNa vadhya che. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (46.) ane-atyAre to tenI bahu sAravAra thatI dekhAya che paga AgaLa upara tenA hAla thAya te jo je. potAnI mArnu AQ kahevU sAMbhaLI kAMika saMtoSa rAkhI vAMchaDo je bane che te joyA kare che. pAca daza divasa A pramANe cAlyA gayA. eka divasa moTA gharanAM paisAdAra sagA memAna thaIne AvyA: eTale savAranAM pahoramAM barADA pADatA bokaDAne pakaDIne mArI nAkhyo. ane tenA mAMsanA kaTakA karI, bhuMjIne AkhaM ghara ane memAna jamyA. vAchaDo A sarva hakIkata joI. te divasa paNa potAnI gAya mAtAne dhAvyo nahi ane mAtAnA puchavAthI kahevA lAgyo ke 'mane to bahu bIka lAge che, bokaDAnI A sthiti joI mane to dhAvavAnI icchA paNa thatI nathI.' gAya mAtAe kA 'vatsa' meM to tane teja vakhate kaDaM ituM ke A sarva maravA mATeja che. (upanaya ) jevI rIte bokaDo AnaMdamAM nimagna thaI yatheSTa khAto hato ane puSTa paNa thayo hato, paraMtu jyAre paroNA AvyA tyAre teno ziraccheda thayo. ane te vakhate rADo pADIne rovA lAgyo; tevIja rIte tuM pramAdathI viSaya kaSAyamAM Asakta rahIne yatheSTa vicare che ane pApathI puSTa thAya che paNa jyAre AyuSya pUrNa thaze tyAre manuSyajanma hArIne narakAdi durgatimA jatAM manamA bahuja kheda pAmIza. paNa pachI te kheda kAMi kAma Avaze nahi. mATe vicAra karIne tAre tArU ceSTita evaM sArU rAkha ke jethI bhaviSyamAM kheda thavAno saMbhava rahe nahi. sukha zaM? kyA maLe ? kyAre maLe 1 kone maLe ! zA mATe maLe 1 tenuM pariNAma zu thAya? teno vicAra kara, keTalAka jIvo vAchaDAnI peThe bIjAnAM sAMsArika sukhonuM avalokana karI potAnI maMda sthiti mATe pastAya che paNa teo teno vAstavika vicAra karatA nathI. tene jo koI gAya mAtA jevU satya svarUpa samajAvanAra maLI jAya to sAraM, nahi to tene niraMtara paritApa rahe che. A udAharaNa ghaNuM asarakAraka cha ane tenA para vicAra calAvI potA para lAguM pADavAthI upayogI bodha maLe tema che. // dRSTAMta bI -kaakinniinuN|| eka garIba mANasa hato. te paisA kamAvA sArU paradeza gayo, paradezamA bahu mahenata karIne hajAra sonaiyA kamAyo. pachI koI sArtha potAnA deza tarapha jato hato. tene sathavAre te paNa deza tarapha javA nikaLyo, badhI sonA Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (47) mohorone eka vAMsaLImAM bharI te vAMsaLI keDa sAye bAMdhI lIdhI ane kharaca . sArUM eka mahoranI kAkiNI lIdhI. (eka rUpIvAnI ezI kAkiNI yAyaH eka kAkiNI savA dokaDAnI thAya) have sArtha cAlyo. raste moTI aTavImAM eka jhADa taLe bhAtuM khAvA beThA tyAre te mANasa eka kAkiNI tyAM bhUlI gayo. bapore mukAma upaDyo. sAMjanA kAkiNI sAMbharI savAre vicAra thayo ke kAkiNI sArUM sonA mahora vaTAvavI paDaze eto khoTuM mATe vAsaLIne teja jhADa taLe dATIne pote kAkiNI levA gayo. je jhADa nIce bhAtuM khAdhuM hatuM tyA jaine joyuM to kAkiNI maLe nahiM. pAcho AvIne jue che to cora loko. khADo khodI bAMsaLI upaDI gayA cha, AvIrIte bannethI bhraSTa thayo ane bahu zokArta thayo. ghera gayo tyAM khAvAnA paNa vAMdhA paDayA ane sagA vahAlAoe hasI kAvyo. (upanaya) jema te garIba gANasa pAse prathama kAi paisA nahotA; paNa pyAre mahA prayAse maLyA tyAre mAtra savA dokaDAnI eka kAkiNInA lobhathI sarva gumAvyA ane bannethI bhraSTa thaI daridrIne daridrI rahayo. tevIja rIte tuM paNa yAda . rAkhajeke aMtarAya karmanA udayathI saMsArIpaNAmAM kAmabhoganI prApti na thatI hoya tethI tuM dezathI agara sarvathI cAritra le ane tyAra pachI kAmabhoganI icchA kare to tene pariNAme kAmabhoga paNa na maLe ane cAritrathI paNa bhraSTa thAya; mATe evaM karIza nahi. ubhaya bhraSTa thanAra ghaNA manuSyo hoya che; temaja thoDA lobhanI khAtara Akho bhava jhera jebo kara nArA paNa ghaNA manuSyo maLI Ave che. evIja rIte amuka vrata niyama lai pAcho tajelA padArthonA sevananI icchA kare che, paraMtu duniyAno krama evo che ke tajelI vastu pharIne maLatI nathI ane tenI icchA karanAranuM tajavAnuM puNya nAza pAme che. AvI rIte te bannethI bhraSTa thAya che. tajavAthI thato manano saMtoSa ane na tajanArane thato sthaLa kalpita saMtoSa e banne tene maLatA nathI. bIjI rIte A dRSTAMta manuSyajanma upara barAbara ghaTI zake tevaM che. viSaya kAkiNI tulya samajavA ane hajAra mahora te manuSyabhava samajavo. jarA vicAra karavAthI kAkiNI sAraM manuSya janma hAranAranI mUrkhatA samajI zakAze. // dRSTAMta trIju-jaLa biMdunuM // eka vakhata eka manuSya bahuM tarasyo thayo hato. teNe ubhA ubhA devanI Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (48) stutI karI. tethI koI devatA prasanna thai tenApara tuSTamAna thayo. ane tene upADIne kSIra samudra ne kAMThe lAvIne mUkyo; paNa A prANI mUrkha hato. teNe to tyAM paMNa pANI pIdhuM nahiM. ane potAne upADI lAvanAra devane kA ke " he deva! mArA gAmanI sImamAM eka kuvo cha tenAM kAThAMpara darbha ugeluM che. ane te darbhanA cheDApara raheDhaM pANInuM biMdu pIvAnI mArI icchA che; tethI jo tame mArA para tuSTamAna thayA ho to tyAM lai jAo." devatAye jA Nyuke e maMda bhAgya mUrkha che. tethI tene upADIne asala jagoe mUkyo. kuvAM kAThe jaIne jue che to pANI, biMdu to pavanayI paDI gayu hatuM. te vakhate te bApaDo ghaNo zoka karavA lAgyo, ke huto bannethI bhraSTa thayo, me jaLabiMdu paNa khoyuM ane kSIra samudra paNa khoyo. ane naphAmA tarasyo rahayo. (upanaya) koika devanI sahAyathI jema te prANI kSIra samudre pahoMcyoM ane potAnI lAlasAne tAbe thaI pANI pIdhA sivAya pAcho Avyo ane bannethI bhraSTa thayo; tevIja rIte tane paNa daivayoge tapasaMyama rUpa kSIrasamudra prApta thAya tyAre tuM tenuM ArAdhana kayoM vagara osabiMdu tulya sAMsArika sukhanI lAlasAthI pAcho saMsArI thavA icchA karIza to pariNAme tane A bhavamAM sukha maLaze nahi. ane parabhavana sukha to tuM cAritranA praNAmathI bhraSTa thayo tyArathIja hArI gayo che; kAraNa ke tenA upAyabhUta tapa saMyamane te mUkI dIdhA che. zuddha cAritra-vartana na rAkhanArA banne rIte bhraSTa thAya che. saMtoSa rAkhanArane-zuddha vartana rAkhanArane pravRttInI mArAmArIthI thatI mananI vyAkuLatAnA abhAva uparAMta pharaja bajAvyAnI zAMti ane AnaMda thAya che. te paNa tene maLatA nathI ane vartananuM phaLa paNa maLatuM nathI. A ubhaya bhraSTa sthiti bahu vicAravA jevI che. bIjA kAkiNInA dRSTAMtanI peThe A dRSTAMta paNa manuSyabhava mATe ghaTe che. atra udakabiMDa tulya viSaya, devatulya gurumahArAja, kSIrasamudra tulya samyakatva ke cAritra samajavAM. // dRSTAMta cothu-AmranuM // eka rAjAne kerI upara bahuja prema hato tethI te dararoja kerI khAto. eka divasa zarIramAM vAyuno prakopa thayo ane tenuM jora thavAthI vicikA (peTamA dukhAvo, jhADo ane gulma) thaI AvI, tenI pIDA evI thai ke koI ThekANe raghu jAya nahi. moTA moTA vaidyone bolAvyA, aneka upAyo Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) karyA. chevaTe mahAprayAse vizUcikA maTI paNa vaidyoe hamezane mATe tAkIda karI ke teNe kerI khAvI nahi; jo kerI khAvAmAM Avaze to tenAthI jarUra maraNa thaze. mATe tenA svAdano vicAra paNa karavo nahi. ane tenA sAmuM paNa jovuM nahi. rAjAne A vAta pasaMda na hotI paNa zarIra khAtara rAjAe potAnA rAjyamAthI sarva AMbAono nAza karAvI nAMkhyo, have banyuM ema ke rAjA eka divasa zikAre nikaLyo. eka zikAranI pachavADe jatAM pradhAna sAthai potAnA lazkarathI chuTo paDI gayo ane mahA aTavImAM pradhAna sAthai ekalo paDayo. aTavImAM pharatAM pharatAM banne eka moTA AMbAnA jhADa taLe AvI pahoMcyA. kerI joi rAjAne apUrva prema jAgyo, ane te khAvAnuM mana thayuM. vinAzakALe viparIta buddhi prApta thAya che ane samaju hoya te paNa te vakhate bhAna bhUlI jAya che. pradhAne ghaNuM vAya paNa rAjA ekano be thayo nahiM. rAjAe kerI hAthamAM lIdhI. vanapaka kerI joI khuzI thayo, bhAMgI, khAdhI ane tarataja visUcikA thavAthI rAjA teja jagoe maraNa pAmyo. ( upanaya ) rAjA jivhA iMdriya paravaza thai kerInA svAdamAM khaicAyo 'ane jIvitavyathI bhraSTa thayo; tevIja rIte A jIva iMdriyone vaza thai pramAdathI kAmabhoganAM sukhomAM pravarte che. iMdriyane vaza paDelA jIvane kAryAkAryanuM bhAna rahetuM nathI. lokomAM paNa kahevata che ke " jenI dADha DhaLakI teno prabhu ruThayo " eTale je jIbhane vaza thayo teno duniyAdArImA uMcA AvavAno haka gayo. rAjAne to thoDo vakhata manapara kAbu rahyo eTaloe ghaNIvAra A jIvane raheto nathI ane khAvAnI bAbatamAM te keTalo uMco nIco thayA kare che te DAkTara carI pAlavAnuM kahe che tyAre jaNAi Ave che. khAvAnA lobhathI potAnA zarIranA lAbhone paNa jokhamamAM mUkavAmAM A jIva Darato nathI. A dRSTAMtaparathI bIjo sAra e grahaNa varavAno che ke A jIvane saMsAranA viSayonA upabhogathI asAdhya vyAdhi thatAM guru mahArAja tenuM nivAraNa karI dezathI agara sarvathI cAritra ApI pharIne saMsAranAM sukho sAmuM jovAno paNa pratibaMdha kare che, chartA purvokta rAjAnI jema te prANI pharI pAcho saMsArika sukhabhoga bhogavavA icche - bhogave che; te karmanA asAdhya vyAdhine vaza thai durgatimA cAlyo jAya che, pharIne uMco paNa Avato nathI. 4 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (50) // dRSTAMta pAMcamu-traNa vANIArnu / eka gAmamAM koI vANIo raheto hato. paNa teNe potAnI ummara vRddha hovAthI duniyAnA taDAkA chAyA joyA hatA. tene traNa putra hatA teo kevA huziyAra che tenI parIkSA sAru darekane ekaika hajAra sonA mahoro ApI teNe kaDaM ke ATalA dravyathI vyavahAra calAvI amuka vakhata pachI tamAre pArcha Avaq. vyavahAra calAvIne pAchu Avaq ema kaDaM paNa teno artha spaSTa na kaoN. traNe putro sonAmahora lai jude jude gAma gayA. eka chokaro to bilakula mojazokha kare nahI, khAvAno ke suvAno ke pharavAno zoruna nahI temaja parastrI, saTTo ke evaM bIju durvyasana paNa tene nahotuM teNe to vepAra karIne moTI rukama meLavI ane kharaca mApasara rAkhavAyI moTo paisAdAra banI gayo.. bIjo bhAi evA vicArano hato ke mULa rakama jALavI rAkhavI. bAkI vyAja ke hAMsala je vadhe te kharacI nAkhavA. eTale eNe mudalamA eka pAi paNa vadhArI nahi, tema ghaTADI paNa nahi. trIjo bhAi laherI hato. eNe to khAvApIvAmAM mojamajAmAM saghaLA paiMsA uDAvI dIdhA, pAra koja nahi. mudata purI thaI tyAre sarva bhAio.pAchA phayA trIjA bhAinI hakIkata sAMbhaLI sarva hasyA ane tenA bApatene gharamAMthI kADhI makyo.lokoe tenI niMdA karI. pahalAne bIjA bhAi mATe anukrame vizeSa ane alpa saMtoSa jaNAvyo. (upanaya) manuSyabhava pAmavo bahu dularbha che. e prApta thavAmAM aneka vighno AvI paDe che. AvI aneka muzkelIthI prApta thayela manuSya bhava ane tenI sAthe jainadharma, nirogI zarIra, gurunoyoga vigere jogavAi-sAmagrI prApta thavI paNa teTalIja muzkela che. mahA puNyavoge e saghaLu prApta yAya che. have A manuSyabhava prApta karI keTalAka duHsAdhya prANIo to bApaDA lADI vADI ane gADInI laheramA vheMkAi jai dharma zuM che te samajatA paNa nathI. AvA javio puNyadhana hArI jAya che, prApta thayela vAraso gumAve che ane kapatanI jema moTo vAraso maLyAM chatAM garIba thai jAya che. keTalAka mANaso to pratikULa saMjogone lIdhe pApa seve che paNa ukta kaniSTa prakAranA manuSyo to sArA saMjogoneja duSTa banAve che. madhyama mANaso sArdu jIvana jIve che. eo koinu bagADatA nathI tema moTo sthULa ke mAnasika paropakAra paNa karatA nathI. je uttama prakAranA jIvo che te to atra mahA Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (51) uttama vartana rAkhI paropakAramA vibhUti Atmika ane paudgalika-vAparI A bhavamAM lahera kare che ane parabhavamAM paNa AnaMda pAme che. je trIjA bhAinI peThe dhana gumAvI de che tene to anaMtakALa paryaMta corAzI lAkha jIvAyonimA bhaTakavAna che, teno cheDo nathI; ane parAkramavALA jIvoe madhyama bhAinI peThe besI rahevU sAraM nathI. tejI ghoDAoe to kAma pAra pahoMcADavU sAraM che. A manuSyabhava pharI pharIne maLavAno nathI. mATe trIjA bhAinI jevI sthiti na thAya te khAsa dhyAnamA rAkhavAnI ane pahalA bhAinI jema vartavAnI jarUra che. A manupyabhavanA saravaiyAmAM paNa udhAra pAsu vadhe to to bahuja khoTuM kahevAya. // dRSTAMta-chaTuM-gADu haaknaarnuN|| eka gADAvAlAne eka gAmathI bIje gAma javAna hatuM. pote te gAmanA sArA tathA kharAba banne rastA jANato hato, chatAM te gAma jatAM pote khADA khaDabA ane DuMgarA TekarIvALo kharAba rastoM lIgho. pariNAma e thayu ke rastAmAM tenA gADAno dharo bhAMgI gayo tyAregADAvALo potAnI aNasamajapara pastAvA lAgyo (upanaya) A laghu dRSTAMta bahu upayogI che AmAM upadeza vidvAna zrotA ane bhaNelA vAMcanArAo prattye cha. he vidvAno ! tame jANo cho ke mohathI ane pramAdathI saMsAra vadhe che, tame saMsAranI asthiratA sAMbhaLI cha, jANI cha, mAnI cha; ane zama, dama, dayA, dAna dhRti vigerethI puNyabaMdha athavA karma-nirjarA che e paNa jANo cho chatAM tamAeM vartana pApane raste thAya che e bahu khoTu che ajANyA bhUla kare e kAika saMbhavita che paNa jANI joine tamAru gADUM kharAba raste calAvIM pachI bhAMge tyAre pastAvo karocho e tamAre bhATe tadana khoTuM che, tame samaju cho tethI vadhAre kahevAnI jarura nathI, paNa tamArA vartana- ghaNA mANaso anukaraNa kare che te paNa tamAre dhyAnamA rAkhavAnuM che. dRSTAMta-sAtamuM-bhikSukarnu eka gAmaDIo darIdrI potAnA gAmA kAi paNa kamAto nahoto tethI bhikSA mAgavA sArU paradeza gayo. te bicAro aneka gAma rakhaDyo. paNa tene peTa puratI bhikSA paNa maLatI nahotI. tyAre Akhare kaMTALIne te potAnA gAma tarapha pAcho pharyo. raste eka gAmamA yakSana maMdira Avyu, tyAM rAtriye suto. potAnI daridratApara vicAra karato ardha jAgrata sthitimA suto cha, Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (52) tevAmAM madhya rAtriye eka siddha hAthamAM cilelo ghaDo lai tyAM Avyo. jamInapara eka svaccha jagoe te ghaDo mUkyo ane tarataja eka suMdara ghara banI gayu. pachI te bolyo ke strI thai jAo eTale tyAM navayauvanA suMdara vezavAlI ratInA avatAra jevI strI utpanna thai. tyAra pachI te siddha je je bolavA lAgyo te te sarva thavA lAgyu. AkhI rAtri te strI sAthe vividha prakAranA kAmabhoga bhogavI sArI rasavatIno AhAra karI prabhAta samaya najIka AvatAM sarva saMharI lIdhuM. pelo bhikSuka A sarva joyA karato hato. ane Akho vakhata vicArato hato. ke "arere! haMto pRthvIpara taddana durbhAgI chu. mane to mAyA paNa malI nahi ane prabhu paNa maLyA nahi, mATe have hUM to A siddhanI sevA karUM." Avo vicAra karI te bhikhArIai siddhano Azraya lIdho ane tenI sevA karavA mAMDI. ghaNA vakhata sudhI eka citte te siddhanI sevA karavAthI Akhare te prasanna thayo ane kahyu ke " bola tAre zenI icchA che ?" tyAre bhikSuke kahyu ke 'huM paNa tamArA jevA suMdara bhogo bhogavU evaM karo! pachI siddhe tene puchyuke tAre ghaDo joie che ke vidyA! bemAthI zuM joie che? te bhikSuka atyanta durbhAgI hato tethI teNe manamAM vicAra kayoM ke bhaviSyamA vidyA sAdhavAno kaSTa na sahana karavU paDe te mATe vidyA siddha ghaDo mAMguM evo vicAra karIne kaDyu ke jo tame mArA upara prasanna yayA hoto kRpA karIne tamAro ghaDo mane Apo. tyAre siddha potAno ghaDo turataja te bhikSukane ApI dIdho. bhikSuka potAne gAma gayo ane ghaTanA prabhAvathI uttama havelI, zayyA, navayauvanA strI, pharanIcara vigereM aneka sukhanI sAmagrI upajAvI pote AnaMdamaya rahavA lAgyo. potAnA kuTuMbane paNa sukhI kayu. eka divasa dArU pIne masta thayo ane laharamAM AvI jaine ghaDo laine nAcavA lAgyo. durbhAgInAM nazIba mahAn hotAMja nathI. vakhata bharAMi gayo, pApa udaya AvyuM. ghaDo mAthethI paDyo ane phuTI gayo. teja vakhate jue che to pote ukaraDAmAM ubho che. ghara, strI, bhoga, sarvano nAza thaha gayo. teNe jo vidyA lIdhI hota to pharIne paNa sarva nipajAvI zakata, paNa have to kAi banI zake tema nahotuM. ( upanaya ) prApta thayelI sarva sAmagrI mAtra pramAdayI bhikSuka hArI gayo, temaja manuSyabhavamA dhArAdhana yogya sarva sAmagrI prApta thayA chatAM pramAdathI sarva hArI jAya Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (53) cha tenA pariNAme bhaviSyamAM tAre pastAvo karavo paDo A hakIkata agAunA dRSTAMtamA bahu sphuTa karI che. bIjo sAra e levAno che ke manuSya ghaNuM kharUM tAtkAlika lAbha tarapha dhyAna Ape che. jo bhikhArIye kaSTasAdhya vidyA lIdhI hota to zarUAtA to tene jarA prayAsa paData paNa pachI hamezAMnI pIDA maTI jAta! paraMtu mANasane beThA maLe to uThavAnI icchA thatI nayI. A Teva bahuja kharAba che ane ghaNA mANaso tAtkAlika lAmanI lAlasAthIja anyAyI kAryomA sapaDAya che. bIju e samajavAna che ke potAnI sthiti karatA ekadama moTA thai javAnI haoNza rAkhavI nahi. nAnA bALakane to je pacatu hoya teja pace, vadhAre bhAre khorAka khAvAmAM Ave to jvarAdidvArAe maraNa prApta yAya che. // dRSTAMta AThamuM-daridra kuttuNbceN| koI gAmamA eka daridra kuTuMba vasatuM ituM. eka sAre divase teo koI gRhasthane ghera gayA hatA. tyA teoe dUdhapAka raMghAto ane khavAto joyo, tyAre teone paNa te khAvAnI icchA thaI. baghAe eka sAthe nirNaya kayoM ke Aja bhIkha mAgIne paNa dUdhapAka khAvo. eka jaNa koI jagoeyI jevU tevaM dUdha laI Anyo. bIjo vaLI koI ThekANeyI cokhA laI Avyo. pUrI karavA sAra eka jaNa ghI laI Avyo. eka loTa laI AvyoH AvI rIte chaTI chuTI vastuo lAvIne tenAM dUdhapAka pUrI banAvyA. pote je je vastu lAvyA hatA tenA pramANamAM sarvee potApotAnA bhAga pADavA mAMDyA, paNa mUrkha hatA tethI paraspara vAMdho paDyo ane jyAre koI rIte aMdara aMdara samajI na zakyA tyAre darabAramA phariyAda karavA gayA. keTaloka vakhata thayA pachI pAchA pharyA ane jue che to mAlUma paDathu ke kUtarA dUdhapAka ane purI vigere sarva khAI gayA che. ghaNA divase maLelI vastu Ama ekadama cAlI gayelI joI teo sarvane dhrAsako paDyo ane maraNa pAmyA. (upanaya) mahAprayAsa karIne prApta karela dUdhapAka purInuM phaLa jema sadarahu kuTuMbIo pAmI zakyA nahi ane ulaTA teja nimitte maraNa pAmyA, tevIja rIte mahA prayAse prApta thayela manuSyabhava vigere sAmagrI rAgadveSAdi kAraNothI phaLa vagaranI yaI paDe che eTaluna nahi paNa anaMta janma maraNa paNa Ape che; vaLI puNyavAn gRhasthonI moTAi joine Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (54) zakti vagaranA raMko tenI sarasAi karavA mAge to temAM potAnoja nAza thAya che. atra mukhya upadeza eche ke potAnI je sthiti hoya temAM saMtoSa mAnavo. duniyAmAM aneka jaMgoe sukha dekhAya che tethI te tarapha pote lalacAi javuM nahi ane dharma sAmagrI prApta thayA pachI rAgadveSa karI te niSphaLa karavI nahi. // dRSTAMta navamuM - be vANiyAnuM // koi gAmamAM be vANiyA rahetA hatA. teo aneka kAma karatA hatA paraMtu nazIbanA moLA (navaLA) hovAthI pAse paiso ekaTho thato na hoto. teoe paisA pedA karavA sAru kaMi kaMi prayatno karyA, paNa jyAre koi paNa upAye paisA maLyA nahi tyAre nagaranI bahAra eka yakSanuM maMdira hatuM tyAM jai tenI sevA karavA mAMDI. eka divasa yakSa prasanna thayo tyAre teoe tenI pAse dravya mAgyaM. yakSeka, " he vatso ! tamAre paisAnI bahuja icchA che to jAo, huM tamArApara prasanna thayo chu. kALI caudazanI rAtriye tamAre bannee ekeka gADuM taiyAra karI rAkhavuM huM tamane bannene gADI sahita te rAtrie ratnadvIpe lai jaIza tyA aneka ratno rastAmAM paDyAM hoya che. tamane tyAM be pahora sudhI rAkhavAmAM Avaze. tamArAthI jeTalA ratno levAya teTalAM laD lejo. be pahora pachI tamane gAMDA sahita upADIne pAchA ahIM lAvIza. " vANIA to A sAMbhaLI rAjI rAjI thaha gayA ane ukta rAtrie bahu sArA be gADAM taiyAra karI lAvyA. temAM vaLI vadhAre ratno laine goThavI zakAya evI yukti (saMca vigerethI) paNa karI rAkhI. nimela vakhate yakSa banne gADAMo sAthe te vANIAne upADI ratnadvIpe mUkyA. je jagoe teone mUkyA tyAM bahu suMdara rIte pAtharelI sugaMdhIthI bahekI jatI be suMdara zayyA hatI. eka vANiyAe vicAra karyo ke eka kalAka sui lauM ema vicArI suto ane uMgha AvI gaI. uMghamAM be pahora cAlyA gayA. bIjA vANiyAe to bIjuM kAma mAtra tajI daine ratnonA gAMsaDA bAMdhavA mAMDyA. teNe be pahora sudhI bIjo dhaMgho karyo nahi. be pahora pUrA thayA ke deve to gADAM upADyAM ane bannene tenA nagaranI samIpa mUkI dIghA vicakSaNa vANiyAe to lAvelAM ratnovaDe mahela baMdhAvyA ane sukhI thai gayo ane pelo pramAdI to duHkhIja rahyo ane vicakSaNanI saMpatti joi pastAvA lAgyo, ane teno dveSa karavA lAgyo. ( upanaya ) zuddha deva guru dharmanI jogavAI e ratnadvIpa che, ene Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (55) mahApuNyayoge prApta karSA pachI keTalAka mUrkho to pramAdI vANiyAnI peThe eza ArAma ke pravRttimAM kALa gumAvI hArI jAya che, teo tenI peThe pastAya che. jeo prathamathIja cetI jAya che, teo vicakSaNa vaNikanI peThe apramatta paNe dharmakriyA karIne ekalAM ratnoja hAtha kare che. tenuM mana to nathI doDatuM viSaya tarapha ke nathI doDatuM kaSAya tarapha. e to dama bAMdhIne uttama vyavahAra uttama vartana ane dAna, zILa vigere dharmaanuSTAno karI Akho divasa ane rAta jAgatA rahe che ane bIjI vastu pAtAnAM gADAMmA letAja nathI; e to ratnanIja vAta kare che, bIjAne aDakatA paNa nathI. manuSyabhavanuM AyuSya be prahara* jeTaluM che. teTalo vakhata dharma karavAyI je phaLa bese che te ghaNA vakhata sudhI sukha Ape che, mATe atra iMdriyone ane manane vaza karI dharma dhana ekaTuM karI levAmAM taiyAra rahevu. // dRSTAMta dazam - be vidyAdharanuM // vaitADhya parvatapara ve vidyAdhara rahetA hatA. teoe potAnA vaDilonI bahu sevA karIne temanI pAsethI jagatane vaza kare tevI vidyA meLavI. pachI te vidyAnI sAdhanA karavA mATe pRthvIparanA koI gAmamAM AvyA ane te vidyAnI ArAdhanAnA kalpa anusAra caMDALanI choDI sAthe vevizALanI prArthanA karI ane banne gharajamAI tarIke tene tyAM rahyA. teo be caMDALa putrI sAthai paraNyA ane sAthai rahevA lAgyA; paraMtu jUdA jUdA bhAgamAM rahIne teo vidyA sAdhavA lAgyA. caMDAla kanyA nIca hovAthI hAvabhAva karIne teone kSobha pamADatI hatI; paraMtu bemAthI eka vidyAdhara to dRDha nizcaya vAlo hovAthI jarA paNa Dagyo nahi ane cha mAsa sudhI niraticAra brahmacarya pALI vidyA siddha karIne vaitADhye gayo ane sarva lakSmI ane rAjyanuM sukha anubhavyuM. bIjo vidyAdhara to caMDALa kanyAthI kSobha pAmI gayo ane tenI sAthai lapaTAyo, brahmacaryathI bhraSTa thayo. nIcano sparza thatAM ja potAnI pAse hatI te vidyA paNa cAlI gaI ane caMDALapaNuM pAmIne te duHkhI thayo. (upanaya) A vidyAdharane sarva sAmagrI maLI hatI chatAM iMdriya paravaza thaine sarva gumAvI beTho, tevI rIte A saMsAramAM lAlacanA prasaMgothI bahu cetavAnI jarUra che. lAlacane lAta mAratAM zIkhavAnI khAsa jarUra che. eve prasaMge manovikArane * devatAnA moTA AyuSyanA pramANamAM manuSyanuM AyuSya bahu alpa che. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAbe thai dharmadhana hArI javAmAM Avaze to bIjA vidyAdharanI peThe duHkhI ya, paDaze. satvavata prANI prathama vidyAdharanI peThe potAnuM dRSTi biMdu hajAro jALonI vacce hoya to paNa cUkatA nathI, ane je prANI tevI rIte vartana kare che te thoDA vakhatamA tenA uttama phaLa prApta kare che. // dRSTAMta agIyAramuM - nirbhAgIjeM // aneka devonI sevanA karyA pachI eka bhikSuka jIvane ciMtAmANi ratna prApta thayu. ciMtAmaNi ratnano prabhAva evo cha ke te jenI pAse hoya te tenuM ArAdhana kare to pachI icchita vastu tene maLe. anyadA te puruSa samudramArge potAne deza jato hato. eka rAtrie caMdranI kAMti sAthe ciMtAmaNi ratnanI kAMti sarakhAvI tene uDADavA lAgyo. evAmAM hAtha saryo, ratna paDayu, samudramA gayu ane pota hato tevo daridrI thai gayo. (upanaya) manuSyabhava ciMtAmaNi ratna samAna che. bahu prayAsayI maLe tevU jainadharmarUpa ciMtAmaNi ratna prApta karI pramAdene vaza thai te khoi besavAmAM Ave to pachI bhaviSyamA bahu pastAvAnuM kAraNa rahe che; mATe ratna prApta thAva tyAre tenI kharI kiMmata samajI tene jALavI rAkhaq. zAstrakAro svapara upakAranI buddhithI AMvA aneka dRSTAMto batAvI gayA che. sarvano sAra e che ke viSayane vaza na thaq. manapara aMkukSa rAkhavo, pAtAnI jabAbadArI samajavI, manuSyabhavanI ane deva gurU dharmanI jogavAinI prAptinI durlabhatA samajavI ane lAlacamA lapaTA, nahi. sAkSara ane nirakSarane bodhadAyaka hovAthI A dRSTAMtopara banI zake teTaluM vivecana karavAmAM Avyu che. mAyA nigraha karavAno upadeza. (upajAti chaMda) adhItyanuSThAnatapaH zamAdyAna, dharmAn vicitrAn vidadhatsamAyAn // na lapsyase tatphalamAtmadeha -klezAdhikaM tAMzca bhavAntareSu // 6 // artha:- zAstrAbhyAsa, dharmAnuSThAna, tapasyA, zama vigaire vigaire aneka dharmo athavA dharmakAryoM mAyA sAthe Acare che, tethI tArA Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (57) zarIrane kaleza thavA uparAMta bhavAMtarane viSe bIjuM kAMi paNa phaLa meLavavAno nathI ane te dharmopaNa bhavAMtaramA maLavAnA nathI. bhAvArthaH- zAstrAbhyAsa, pratikramaNa ( Avazyaka ) vigere dhArmika anuSThAna, bAhyAbhyaMtara bAra prakAranAM tapa, upazama, dama, yama, dAna vigere vigare aneka dharma kAryoM karatAM chatAM paNa sAthe mAyA hoya to veTha yAya cha, lAbha yato nathI. mAyA-kapaTa-luccAi-bagavRtti eno tyAga karavo bahu muzkela che. vaLI krodha tathA mAna bahudhA jaNAi Ave che, paNa mAyA gupta rahIne kAma kare che tethI sAmA mANasane tenI khabara paDatI nathI ane keTalIka vAra mAyA karanArane paNa khabara paDatI nathI. jene loko 'bhadraka' jIvo kahe che tevA thavAnI bahu jarUra che-eTaluM to satya che ke AvA bhadraka prANIone karmabaMdha bahu ocho thAya che. upAdhyAyajI mahArAja kahI gayA che ke "kezano loca karAvavo, zarIraparathI melano tyAga na karavo, bhUmipara zayana karavU, tapasyA karavI, vrato dhAraNa karavAM vigere AcaraNo AcaravAM te sAdhune sahela cha paNa mAyAno tyAga mahA muzkela che" AvA vidvAn avalokanakAranAM vacanopara khAsa dhyAna kheMcavAmAM Ave che. mAvA bahu uMDANA thAya che tethI bahudhA te jANI zakAtI nathI, sIphata, eTIkeTa (gRhasthAinA niyamo), bIna jarurIAtI viveka athavA formality vigere mAyAnA aneka bhedo cha. A jamAnAnA jIvanamAM mAyAnA prasaMgo vadhatA jAya che. rAjyana aMga bahudhA krodha ne mAna hoya che tene badale mAyA ne lobha thatA jAya che. A jamAnAmAM upara uparanI TApaTIpa vadhatI jAya che ane vadhaze ema lAge che. vaLI vANIApaNuM-e mAyAnA paryAya tarIke vaparAya che. AthI jaina dharmane anusaranArAAe moTA bhAge A pApathI vadhAre DaravAnI jarUra cha. udayaratnajI kahe che ke " mukha mITho juTho manejI kuDa kapaTano re koTa, jIbhe to jIjI karejI, cittamA tAke coTa re, prANI! ma karIza mAyA lagAra." AvI rIte mAyAne oLakhI, teno tyAga karavAnI muzkelI saMbaMdhI vicAra karI, te para citta lagADI, mAyAno tyAga karavo joie. have zAstrakAra kahe cha ke tame game tevU dharmakArya karo paNa tamArA aMtaramAM jo mAyA-kapaTa ho to tamane phokaTanI mahenataja thaze. upAdhyAyajI Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (58) mahArAja kahe che ke kusumapura nAmanA nagaramA eka zeThane ghera be sAdhu utA~ hatA. eka muni bhoLA, sAdhAraNa buddhinA, saraLa, guNagrAhI ane TuMkAmA kahIe to 'bhadraka' hatA, jyAre bIjA vidvAna baha hatA paNa kapaTI ane niMdA karanAra hatA. jJAnI mahArAja kahe che ke loko jo ke bIjAnI vAha vAha bolatA hatA, paNa pahelo sAdhu thoDA kALamAM mokSe jaze jyAre bIjo ghaNo saMsAra paribhramaNa karaze. mAyAyukta jJAna paNa nakAmaM che balake vadhAre nukazAna karanAruM che. "zAstramA bIjI badhI bAbatamA syAdvAda che, paraMtu mAyA karavAnA prasaMgo ( dharmopadezAdi ) Ave te vakhate niSkapaTI raheQ e AjJA to jaina zAstramA ekAMta che" A TaMkazALI vacano upAdhyAyajI mahArAjanAM che. jema mAyAthI A bhavamA lAbha thato nathI tema parabhavamAM paNa lAbha thato nathI. zrI siMdUprakaramAM kartuM che kevidhAya mAyAM vividharupAyaiH, parasya ye vaJcanamAcaranti // / te vaJcayanti tridivApavarga-sukhAn mahAmoha sakhAH svameva // 1 // arthaH-je prANIo aneka prakAranA upAyo vaDe mAyA karIne bIjAone chetareM che teo mahAmohanA mitra hoine potAnA AtmAneja devaloka ane mokSanA sukhathI chetare che. __ AvA AvAM aneka kAraNothI mAyAno tyAga karavo e ucita che. mAyA aMtarano vikAra che ane tethI bIjA mANaso tene joine te saMbaMdhI upadeza ke zikSA Ape e paNa ghaNuM kharaM banatuM nathI. 1 vidhi niSedha navI upardAze, suNo saMtAjI / ekAMte bhagavaMta, gunnvNtaajii|| kAraNe niSkapaTI yavu,suNo sNtaajii|e ANA che tNtgunnvNtaajii||(yshovijyjii). sukha prAptino upAya - dharma sarvasva, - :: ---- (vaMzastha chaMda) dhanAGgasaukhyasvajanAnasUnapi, tyaja tyajaikaM naca dharmarmAhatam // bhavanti dharmAddhi bhavebhave'rthitAnyamunyamIbhiH punareSa durlbhH||7|| . arthaH- paiso zarIra, sukha, sagAsaMbaMdhIo ane chevaTa prANa paNa Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (59) tajI de, paNa eka vItarAga ahaMta paramAtmAe batAvelo dharma tajIza nahi dharmathI bhavobhavamAM A padArtho, (paiso sukha vigere) maLaze, paNa ethI (paisA vigerethI) te (dharma) maLavo durlabha che. // 7 // bhAvArtha:- dharmane mATe sarva tajI devU e yogya che. paNa koi paNa vastu mATe-game tevA lAbha mATe dharmano tyAga karavo e yogya nathI. mANasa pAMca daza rupiyA mATe dharmano tyAga kare che, jUlu bole che ane keTalAka jIvo to eka damaDI mATe so sogana khAya che. iMdriyone tRpta karavA abhakSya bhakSaNa kare che. akALe bhojana kare che. apeyarnu pAna kare che ane game tema bole che. A sarva thAya che tenuM kAraNa bahu vicAravA jevU che. A jIvane potAnuM zuM che ane pArakuM zuM che, Atmika zuM che ane paudgalika zuM che tenuM bhAna nayI eTale bheda jJAna nathI. A jJAna jyAM sudhI yogya rIte yatuM nathI tyAM sudhI sarva nakAmuM che. e jJAna vagara jIva jeTalAM kaho teTalA mAThA AcAraNo kare che; paNa bicAro samajato nathI ke dharmAdadhigataizvaryo, dharmameva nihanti yH|| kathaM zubhAyatirbhAvI, sa svAmidroha pAtakI // artha:-je dharmanA prabhAvathIM aizvartha prApta kare teja aizvaryathI tenA dhaNI dharmano nAza kare che tyAre tenuM sAraM te kema thAya? te to svAmIdrohI che ane tethI mahA pApI cha. AvI rIte dharmano nAza karanAra svAmIdroha kare che ane svAmIdroha karanAra A bhava ane parabhavamAM duHkhI thAya che. zAstrAkAra kahe che ke "dharma artha ihAM prANanejI, chaMDe paNa nahi dharma" satvavaMta prANI hoya che te dharmane mATe jIvItavya taje paNa jIvItavyane mATe dharma na taje. kAraMNa ke dharma e sarvasva che ane enAthI sarva maLe che, paNa jyAre dharmane gumAvI devAmAM Ave che tyAre pachI aizvarya yauvana, vaibhava, kAMi paNa maLatuM nathI ane rAkhelaM hoya che te paNa jAya che; mATe prANAMta kaSTe paNa dharmano tyAga na karavo. A hetuthIja suktamuktAvalikAre dharma, artha ane kAmarupa traNa puruSArthomAM kevaLa dharmanejapradhAna kahyo che. tatrApi dharma pravaraM vadanti-te traNe puruSArthamAM dharma puruSArthane jJAnIo zreSTa batAve che. gRhasthoe traNe puruSArtha sarakhI rIte sAdhavA yogya che ema je kahevAmAM Ave te paNa jyAre dharmane bAdha na yato hoya tyAreja samajavu. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *EOGO FOL0000000000050FOGO FOL 2050 FOG 50 PGOD OF OnOF 2500* ( 60 ) zubhecchA je marmathI pustaka lakhyuche, lekhake samajI karI, paThajo pUruM o ! pAThako te, guDha artho ura dharI // tama hRdaya rasamAM ibavI, Ananda aMtaramAM dharo, sau sAra ekandara grahIne, doSa nhAnA paraharo // 1 // vali doSa jor3a pArakA, durvRttine nA poSajo, e jJAnano grahI sAraneM, AnaMdathI ura toSajo || a0Goodono JOGO no noboomodood Chuan caimii // mAMgalika bhAvanA. // maMgala bhagavAna vIro, maMgalaM gautamaprabhu // maMgalaM sthUlabhadrAdyA, jaino dharmostu maMgalaM // 1 // sarvamaMgalamAMgalyaM, sarvakalyANakAraNam // prAtaM sarvadharmANAM, jainaM jayati zAsanam // 2 // iti prakIrNa upadeza: samApta Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GREES ( hiM.ma, 19teEF, poSa suda * &1& iAnA chI zAsanaziratAja sUrirAmacaMdra dIkSAzatAbdI graMthamALA (1) sAhitya sevAH 50/ KHUSHI DESIGNS Mo.09227504555