________________
(७)
33
तोडवानां कारणो समावेला छे. " ज्यारे मनुष्य जन्मे छे, त्यारे मो मां कुवाडो लेईन जन्मे छ; बीजानुं भूडुं बोली मनुष्य ते कुहाडावती पोतानोज नाश करे छे. ज्यारे क्रोधे भरायो होय, त्यारे तो सर्वथा मौनव्रत धारण करवुं. कारण के ते समयमां एवा शब्द बोली जवाय छे के जेथी आखी जींदगी सुधी ते वचन साले छे. शस्त्रनो घा रुझाय छे. पण वचननो कारी घा तो जींदगी पर्यंत रुझातो नथी. माटे बोलतां पहलां विचार करो, भाषाशुद्ध राखतां शिखो, के जेथी जीवन सर्वथा प्रिय थई पडे.
अविचारी कार्य न करवुं - आ जगतमां जे अनर्थ थाय छे, तेमांना घृणाखरा अविचारने लीघेज थाय छे. घणा मनुष्यो कार्य कर्या पछी तेनुं अनिष्ट परिणाम आवशे एम धारी नीचे प्रमाणे बोले छे. " जो में विचार कर्यो होत तो हुं कदी ते कार्य करत नहि. जो में जरा पण विचार कर्यो होत तो हुं कदापि ते रीते वर्तत नहि. जो में एक क्षणभर पण विचार कर्मो होत तो ते मूर्खता भरेलो शब्द हुं उच्चारत नहि, अने ते असभ्य कार्य कदी पण आचरत नहि. " माटे जो बाळपणथीज विचार कर्या सिवाय कार्य नहि करवाने तमारी जातने केळवो, तो शरीर तेनी मेळे मनने अनुसरतां शीखशे अने अविचारी पणुं शीघ्र नाश पामशे. जैन धर्म शास्त्रमा कला चौद नियमनो आ पण एक उद्देश छे. तेथी करी मनुष्यने दरेक कार्य करतां विचार आवे छे. अमुक कार्य करवाथी मारा नियमनो भंग तो नहि थाय, ते विचार तेने अविचारी कार्य करतां अटकावे छे. आ प्रमाणे पडेली टेव मोटपणे बहुज उपयोगी थई पडे छे.
कुळाचारनो लोप न करवो - ए पण सामान्यहित शिक्षा छे. कुळना आचार विचार वृद्ध पुरुषोए अनुभवथी, डहापणथी, तेमज विवेकबुद्धिथी बांधेला होय छे. माटे तेनो अनादर करतां अथवा ते बदलतां पहेलां बहुज विचार करवानी आवश्यकता छे. नवुं ग्रहण करतां पलां जुनानो बहुज विचार करवो; तेमां ज्यारे खामीज लागे, त्यारे भले तेनो त्याग करवामां आवे. पण नवा तेमज जूना रीवाजना गुण दोषनं परिपूर्ण विवेचन करी कांईपण ग्रहण करवुं, अथवा छोडवुं एज उचित छे. कालिदास कवि कह्युं छे के जुनुं अटलुंज सारूं, अने नवुं अटलुं खोडं, एम कही शकाय नहि. मूढ मनुष्यो गाडरीआ प्रवाहनी माफक बीजानी बुद्धिथी
