Book Title: Tattvavetta
Author(s): Pukhraj Sharma
Publisher: Hit Satka Gyanmandir
Catalog link: https://jainqq.org/explore/035285/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Glob][lale [4 Toleele p *leleblo to?ll313 ~ phona : 0278-2425322 3004846 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ YANNANANtattvavettA 10000 .000 hita satka jJAna maMdi: pANagava 100 zrI hita satka jJAna maMdira ghANerAva kA drazya pukharAja zarmA wwwwwwx Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8888888888888888888 zrI hitavijaya jaina granthamAlA puSpa naM. 19 // OM namaH siddhaM // tattvavettA - - 3838BBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBEE : lekhaka zikSaka pukharAja zarmA : saMzodhaka : mevADakesarI zrAnAkADAtathiAddhAraka pUjya gurudeva zrImadvijaya himAcalasUrIzvarajI mahArAja ke ziSyamumukSu bhavyAnandavijaya "vyA. sAhityaratna" *3*3######038838393803838383938363030929205832333833380383 :prakAzaka: zrI hita satka jJAnamaMdira ghANerAva (mAravADa) vAyA phAlanA vIra saMvata 2480 prathamAvRtti isvIsan 1954 vikrama saMvat 2010 1000 hIrasvarga saM. 358 mUlya paThana-pAThana Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka tathA prAptisthAna : mudraka : AnaMda prInTIMga presa bhAvanagara. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samarpaNa slangu gururbrahmA gururviSNurgururdevo mahezvaraH / guruH sAkSAt parabrahma tasmai zrIgurave namaH // dhyAnamUlaM gurormUrtiH pUjAmUlaM guroH padaM / maMtramUlaM gurorvAkyaM mokSamUlaM guroH kRpA || ha" tattvavettA " nAmaka pustikA maiM una sadgurudeva paramapUjya prAtaHsmaraNIya patitapAvana taraNatAraNahAra mevADakesarI zrI nAkoDA tIrthoddhAraka zrImadvijayahimAcala sUrIzvarajI mahArAja ke caraNoM meM sAdara samarpaNa karatA hU~ / jinhoM ne ki mujhe apane jIvana kA sadupayoga karane kA saccA jJAna dekara kRtArtha kiyA / AzA hai ki gurudeva merI isa tuccha bheTa ko svIkAra kara mujhe anugrahita karegeM / zivagaMja 11-3-54 ApakA caraNakiMkara pukharAja zarmA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAk kathana ___sarva prathama maiM usa paramezvara paramAtmA ko sAdara namaskAra karake apane pUjya AdaraNIya gurudeva zrImadvijayahimAcalasUrIzvarajI mahArAja ko savidhi vaMdanA karate hue unakA AbhAra mAnatA hUM jinhoMne mujhe isa kArya ke liye utsAhita kiyaa| pAThakamahodaya ! maiM na to koI lekhaka hUM aura na koI itihAsakAra hii| para gurukRpA se maine jo kucha mI likha kara Apa logoM ke samakSa prastuta kiyA hai vaha Apake samakSa hI hai| jaba maiMne yaha kArya prAraMbha kiyA usa samaya prathama to kucha hicakA para gurudeva ke AzIrvAda aura unake suyogya ziSya mumukSu zrI bhavyAnandavijayajI ne mujhe utsAhita kara isa jIvanI ko likhane ke liye vivaza kiyaa| maiM bhI unakA Agraha kaise TAla sakatA thA ? isa kArya meM maiM pravartaka zrI gumAnavijayajI mahArAja tathA mumukSu zrI bhavyAnandavijayajI vyA. sAhityaratna kA mahAna AbhArI hUM jinhoMne ki isa 'tattvavettA' sambandhI sArA meTara-sAhitya mujhe khoja khoja kara diyA / tathApi mAnava truTI kA pAtra hotA hai / ataH isa pustaka meM bhI kaI truTiyAM kA honA sambhava hai / AzA hai pAThakagaNa ise Adi se anta taka par3hakara mujhe isakI truTiyeM darzAne kA kaSTa kareMge to maiM unakA baDA kRtajJa houMgA / aura bhaviSya meM una truTiyoM ko sudhArane kA prayatna kara phira kucha isI prakAra kI sevA karane kA sAhasa kara sakuMgA / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ndar-Umara. Surat **** Xx *** 55 557 paMnyAsajI zrI hitavijayajI mahArAja. A. zrI vijayahimAcalasUrijI . pra. zrI gumAnavijayajI. M Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maiM paNDita kRSNadeva zAstrI ( vihArI ) tathA vaidya bAlakadAsajI saMta desurIkA bhI AbhArI hUM jinhoMne ki mujhe isa kArya meM kAphI madada dekara isa kArya ko sampUrNa karAyA / anta meM maiM apanI truTiyoM ke liye kSamA-yAcanA karate hue sarva pAThakoM se nivedana karatA hUM ki eka bAra avazya hI isa tuccha sevaka kRta " tattvavettA " ko paDhakara apane jIvana ke kAle mana ko dhone ke liye isakA sAbUnarUpa meM prayoga kara jIvana zuddha banAveM / jaya bhArata ! ! ! } zivagaMja 11-3-1954 ApakA pukharAja zarmA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ do cAra zabda aise to arvAcInoM kI jIvanI asaMkhyAta dRSTigocara hotI hI hai, para prastuta jIvanI kA adhyayana va manana se jitanA agAdha gUDhatama viSayoM kA anubhava honA sambhava hai, utanA zAyada hI dUsarI jIvanI kI paryAlocanA se sambhava ho / mahAmanA paMnyAsa zrI hitavijayajI mahArAja sAhaba eka alaukika vyaktiyoM meM se eka the / Apake pavitra vizAla hRdaya meM jitanI dayAlutA, gambhIratA, va udAratA thI / usakA anekoM ullekha kiyA jAya to bhI alpa hI mAnanA paDegA / ApakA amUlya samaya jJAnAbhyAsa ke sAtha yogAbhyAsa meM hI sArthaka huA hai / Apane yogadarzana Adi zAstroM kA adhyayana hI nahIM balki tattad viSayoM kA mananapUrvaka sacce pariNAmoM ko pAkara mahAn Adarza patha ko darzAyA hai / Apa kI jainAgamarahasyaveditA to aisI hI thI ki - ApazrI ke karakamaloM dvArA dIkSA pA parama vibhUti ke prasAda se suprasiddha sAgarAnandasUrIzvarajI mahArAja jainAgamoM kA uddhArapUrvaka pUjyazrI kA sArvadika AbhArI rahe hai / ApakI jIvana - ghaTanA ko par3ha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -sunakara sarala hRdaya pighala jAya to Azcarya hI kyA ? pASANamaya hRdaya kA bhI pighalakara moma bananA asvAbhAvika hI hai / ApakI jIvanI kitanI adbhUta ghaTanA se saMghaTita hai vaha prastuta jIvanI kA paThana-pAThana, zravaNa - manana Adi dvArA hI avagata ho sakegA / mahAmanA pUjyazrI kI jIvanI ke sambandha meM bahuta chAna bInakara lekhaka mahAnubhAvane apane samyaktva kA paricaya diyA hai / tadartha vaha mahAn prazasya ke sAtha mahA AdaraNIya bhI hai / lekhaka ke paricaya meM--zarmAjI zrImAlI brAhmaNa hai / Apa kA abhyAsa hindI sAhitya ke sAtha aMgrejI kA bhI hai / Apa bahuta varSoM se adhyApana kArya ke sAtha gomAtA va janatA kI sevA meM Antarika hRdaya se dakSa rahA karate hai / Apa kI lekhanazailI meM prastuta lekha pUrNataH paricAyaka hogA / zarmAjI dvArA likhita " tattvavettA " ko paDha kara mujhe amandAnanda - saMdoha meM DUba kara kucha likhanA hI paDA / pAThaka gaNa ! * avazya paDha kara lAbha uThAveM / paM. kRSNadeva zAstrI nyA. vyA0 AcArya ( vihArI ) A Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravya sahAyaka bhAIyoM kI zubha nAmAvalI 101) zrI devakaraNa gokaladAsajI desAI dhorAjI (saurASTra) 101) zrI kapUracaMda AIdAnajI luNIyA takhatagaDha (mAravADa) (peDhI-jhaMjhIrA-marura-jI. kulAbA) 51) zrI kapUracaMda bhagavAnajI mahetA jAmakaMDoraNA (saurASTra) 51) tribhuvanadAsa bhagavAnajI mahetA jAmakaMDoraNA 51) svargastha jeThAlAla puruSottama tathA lakSmIcaMda puruSottama ke smaraNArthezrI odhavajI puruSottamajI mahetA kAlAvADa( sau.) (peDhI mambAsA-keniyA po. bo. 1028) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvavettA rUparekhA saMsAracakra anAdikAla se hI calA A rahA hai / isa cakra kI tIkSNa dhAroM ke asaMkhya mAnava, pazu, pakSI Adi grAsa bana gaye / jinakA ki Aja isa saMsAra ke samakSa nAmo nizAna taka na rhaa| pratyeka prANI kA janma maraNa ke hetu hI hotA hai| para jIvana unakA hI sArthaka hai jinhoMne ki apane jIvana ko Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvavettA deza, dharma aura samAja kI balIvedI para apanA kartavya samajha kara ha~sate-ha~sate nyochAvara kara diyaa| saMsAra unakA yazogAna Aja taka mukta kaMTha se karatA AyA hai aura bhaviSya meM bhI karatA rahegA / una udAra evaM pavitra AtmAoM kA nAma mAtra hI kAlacakra kI dhAroM se baca pAyA hai aura koI bhI nhiiN| bhArata kI pavitra bhUmi meM mahAn AtmAoM kA Agamana huA, aura unhoMne bhAratabhUmi ko sadA hI apane kiye hue karataboM dvArA pavitra banAI / isI prakAra bhArata kA rAjasthAna prAMta bhI sadA hI vIratA, tyAga-tapasyA aura udAratA meM Age rahatA AyA hai / isa prAnta meM aneka bhaktoM kA janma huA aura prabhubhakti meM apanA jIvana vyatIta kara apane jIvana ko saphala bnaayaa| ___ bhArata kA to kyA balki sambhava hai ki vizva kA pratyeka manuSya bhakta mIrAbAI kA nAma jAnatA hI hogaa| jisane adbhuta bhakti kI dhArA meM baha kara apane jIvana ke kAlepana ko dhokara use pavitra banAne kA prayatna kara mokSaprApti kA sAdhana banAyA / mIrAbAI rAjasthAna ke meDatA nAmaka sthAna meM janma pAkara usa choTe se zahara ko vizvakhyAti prApta karA gii| dhanya hai usa pavitra AtmA ko tathA usa bhUmi ko ki Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUparekhA jisane aise ratnoM ko paidA kara bhArata kA nAma ujvala kiyA? pAThaka gaNa ! Aja hama jisa mahAn AtmA kA guNAnuvAda karane jA rahe hai ve bhI unhIM udAra AtmAoM meM se eka the / jinhoMne ki apanA amUlya jIvana dharma ke nAma para nyochAvarakara apanA nAma amara kara gaye / dhanya hai una udAra pavitra AtmAoM ko aura dhanya hai unake mAtA-pitA ko jinhoMne ki apane hRdaya meM moha ko tanika bhI sthAna na dekara putra jaise anamola ratna ko saccA ratna banane kA suavasara diyA / jisase ve apanAhI nahIM balki saMsAra ke kicaDa meM pha~sanevAle aneka prANiyoM ke liye bhaktimArga dvArA rAstA sApha kara unheM pavitra jIvana banAne kA sundara pavitra aura sudRDha rAstA batA gaye / paricaya aura janma : 3 : paramapUjya prAtaHsmaraNIya jagadgurudeva zAsanasamrAT tapAgacchagaganadivAkara zrImadvijayahIrasUrIzvarajI mahArAja, jinhoMne ki mugalasamrAT bAdazAha akabara jaise eka kaTTara vidharmI ko sacce ahiMsA dharma kA upadeza dekara use supatha kA rAhI banAyA / jise Aja bhI itihAsa DaMke kI coTa pukAra pukAra kara kahatA calA ArahA hai / pUjya paMnyAsajI zrI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 4 : vavavettA hitavijayajI jo ki caritranAyaka Apake paTTaparamparA meM 13 ( teraha ) veM paTTadhara ziSya the / saca hai ratnoM kI khAna se to ratna hI nikalate haiM / ApakA janma mAravADa ( rAjasthAna ) ke suprasiddha meDatA zahara meM saMvat 1899 ke kArtika zuklA pUrNimA jaise pavitra dina meM huA thaa| Apa jAti ke puSkaraNA trAhmaNa the | Apake pitAkA nAma akhecaMdajI (akSaya caMdra) aura mAtA kA nAma lakSmIbAI thA / Apa do bhAI the / jinameM Apa baDe the / ApakA nAma hIrAcaMda aura choTe bhAI kA nAma bAlacaMda thaa| Apa vAstava meM Age jAkara sacce hIre ke rUpa meM saMsAra ke samakSa camake / nAva ko khenevAlA kevaTa svayaM kI rakSA kA dhyAna na rakhakara nAva meM baiThe hue yAtriyoM kA adhika dhyAna rakhatA hai / isI prakAra hIrAcaMdajIne bhI kevala apane nAmako hI sArthaka na banAkara apane pitA akhecaMdajI ke nAmako vAstava meM akSayacaMda banA hI diyA / jo ki vahIM caMdra abhI taka apanI jyoti saMsAra ke samakSa camakA rahA hai| ApakA bAlyakAla baDe lAlanapAlana se bItA / kucha baDe hone ke bAda ApakI prAthamika zikSA prArambha kI gaI / usa samaya pAThazAlA kA ucita prabandha na hone se ApakI zikSA pozAla (vyaktigata pAThazAlA) meM hI huI / pitA kI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paricaya aura janma sthiti sAdhAraNa hone se Apa vidyAbhyAsa adhika na kara skeN| ataH pozAla kI zikSA samApta karane ke pazcAt Apa apane pitA ke pAsa hI jyotiSa, gaNitazAstra, pUjA pATha aura karmakAMDa kA abhyAsa karane lge| sAtha sAtha pitAjI ke nijI kArya meM bhI hAtha baTAne lage / jisa samaya Apane pozAla kI vidyA samApta kI, usa samaya ApakI Ayu kevala 10 varSa kI thI / 12 varSa kI AyU meM to Apa gRhastha dharma ke acche jAnakAra ho gaye aura apane pitA ke pUjA-pATha ke kAma ko pUrNa saMbhAla liyA / brAhmaNa hone ke nAte Apake pitA kI AjIvikA kA yahI eka mAtra sAdhana thA / pUjApATha ke sAtha sAtha jyotiSazAstra meM bhI kuzala ho gye| putra ko alpAyU meM hI isa prakAra baDhA-caDhA dekha zrI akhecaMdajI tathA lakSmIbAI donoM hI baDe prasanna hote the / ghara ke to kyA gAMvavAle bhI bAlaka kI cAturI para mugdha the / pratyeka vyakti dAMto tale aMgUlI dabAkara yahI kahatA thA ki isa choTI AyU meM hI bAlaka kitanA kuzala hogayA ? reta meM se hI ratna nikalate hai / kisIne saca hI to kahA hai ki " pUtarA paga pAlane dise" vAstava meM yahI kahAvata Age jA caritArtha huii| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvavecA gurudeva ko bheTa bAlyAvasthA meM hI Apa eka bAra apane pUjya pitAzrI akhecaMdajI ke sAtha apane nIjI kArya ke liye udayapura gaye / vahAM jAne para akhecadajI ko jJAta huA ki yahAM para pUjya paMnyAsajI zrI candravijayajI mahArAja birAja rahe hai| zrI caMdravijayajI mahArAja janma se akhecaMdajI kI jAti ke arthAt puSkaraNA brAhmaNa the / jodhapura ke nivAsI aura akhecaMdajI ke gRhastha dharma ke nAte nikaTastha sambandhI bhI the / bacapana se hI donoM meM bar3A prema thA, ataH Apa ko yaha mAlUma hote hI Apa apane putra hIrAcaMda ko sAyale paMnyAsajI mahArAja se milane gaye / vahA~ pahuMcakara pitA putrane zrI paMnyAsajI ko baDI zraddhA se vaMdanA kI / sukhasAtA pUchane ke pazcAt akhecaMdajIne apane putra kA paMnyAsajI mahArAja ko paricaya karAyA / paMnyAsajI bhI unheM dekha baDe prasanna hue| sAtha hI unheM jahA~ taka udayapura raheM vahA~ taka sadA hI vyAkhyAna meM Ane kA Adeza bhI diyaa| __ akhecaMdajI pUjya paMnyAsajI kI AjJAnusAra sadA hI vyAkhyAna meM jAne lage / vyAkhyAna sunane kA zauka hIrAcaMda ko bhI baDhA / vaha kabhI bhI vyAkhyAna samaya ko na gumAtA / jaba vyAkhyAna calatA usa samaya hIrAcaMda Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurudeva ko bheTa : 7: vyAkhyAna meM dattacitta ho jAtA / yahAM taka ki use vyAkhyAna ke samaya apane tana kA bhI dhyAna nahIM rhtaa| cAMda bAdalo meM bhI apanA astitva dikhAye vinA nahIM rahatA / aura hIrA dhUla meM bhI camake vinA nahIM raha sakatA / ThIka vaise hI hIrAcaMda kA prabhAva vahA~ ke jana samudAya para acchA paDA / paMnyAsajI mahArAja hArAcaMda kI pravRtti ko roja vyAkhyAna ke samaya dekhA karate the| usakI dharmapravRtti para ve mugdha ho gaye / ataH vaha unakI AMkho meM samA hI gyaa| unheM yaha nizcaya ho gayA ki yaha bAlaka bhaviSya meM eka hIre kI taraha avazya camakegA / ataH yathAsambhava isa hIre ko hAtha se khonA na cAhiye, yaha bAta paMnyAsajI ke hRdaya meM pUrNarUpeNa samA gii| eka dina maukA dekha kara munirAjane akhecaMdajI ko apane mana kI bAta kaha hI dii| unhoMne premapUrvaka una se yAcanA kI ki 'hIrAcaMda' ko mujhe de do| maiM ise saMsAra ke samakSa udAharaNarUpa meM prastuta karuMgA / tuma bhI aise suavasara ko na jAne do aura merI isa yAcanA para vicAra kara hIrAcaMda ke bhaviSya ko ujvala banAne meM pUrA sahayoga do / AzA hai Apa merI yAcanA ko avazya hI svIkAra kara tyAga kA eka adbhUta udAharaNa upasthita krogeN| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvavettA __pUjya paMnyAsajI mahArAja ke isa Adeza ko sunakara unheM eka mahAn dhakkAsA lagA / ve eka prastara mUrti kI bhAMti mUka ho paMnyAsajI kI sabhI bAteM cUpacApa sunate rahe / unake muMha se Uttara rUpa "hA~" yA "nA" taka kA nikalanA asambhava sA ho gayA / putra kA prema hI to ThaharA / putra jaisI anamola vastu kyA dene-lene kI hai ? mAtA putra ke prema meM sanI hai use kyA uttara dUMgA ? Adi aneka vicAroM meM akhecaMdajI lIna ho gye| akhecaMdajI kI yaha dazA dekha paMnyAsajI mahArAja se na rahA gayA / anta meM svayaMne hI mauna bhaMga kara akhecaMdajI ko upadeza denA prArambha kiyA / Apane aneka bhA~ti bhA~ti se vairAgya, lobha, moha, mAyA Adi sambandhI pravacana diye, jisakA asara akhecaMdajI para kucha huaa| isa saphalatA ko dekha paMnyAsajI ke harSa kA ThIkAnA na rahA / Apane akhecaMdajI ko vizvAsa dilAyA ki maiM hIrAcaMda ko eka sacce hIre ke rUpa meM saMsAra ke samakSa rakhUgA / jo apanA to kyA aneka jIvo ke kalyANa ke mArga kA aguA hogA / tuma isa zubha kArya meM bAdhaka na bano, anyathA yaha paJcabhautika kA zarIra yo hIrAkha meM mila miTTI bana jaaygii| isa liye usake jIvana ko saphala banAne meM sahayoga do / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurudeva ko meTa isa prakAra paMnyAsajI mahArAja ke upadezoM kA asara akhecaMdajI para gaharA paDA / Akhira ve bhI to mAnava hI Thahare na ? dUsarI aura apane ApasI-prema ke vazIbhUta ho unakI neka salAha kA satkAra karanA hI pddaa| zubha kArya meM hamezAM vilamba aura bAdhAyeM AyA hI karatI hai para catura nara apanI cAturI ke dvArA unase baca nikalate hai / "mubaha kA bhUlA-bhaTakA zAma ko ghara AjAya to bhUlA nahI kahA jAtA," akhecaMdajI prathama to baDe hI duHkhI hue the, para anta meM unhoMne khUba soca* samajhakara pUjya paMnyAsajI mahArAja ko bheTa dene kI svIkRti de hI dii| dUsare dina prAtaH vyAkhyAna ke samaya pUjya paMnyAsajI mahArAjane zrI udayapura zrIsaMgha ke samakSa prakaTa rUpa se punaH hIrAcaMda kI mAMga kI, aura akhecaMdajIne baDI prasannatApUrvaka khaDe hokara zrI saMgha ke samakSa pUjya paMnyAsajI zrI candravijayajI ko hIrAcaMda bahorA diyaa| isa zubha kArya kA prabhAva udayapura jaina saMgha ke Upara hI nahIM balki sampUrNa janatA para gaharA paDA / sthAna sthAna para gurubhAkta aura tyAga kI mukta kaMTha se prazaMsA hone lgii| zahara ke loga akhecaMdajI jaise gurubhakta aura tyAgI ke darzana kI bhIDa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 10 : tatvavettA baDA hI Adara lagAne lge| jahAM bhI ve jAte unakA satkAra hone lagatA / dhanya dhanya zabda gUMjane lagate / jo vAstava meM ucita bhI the / mAtA kI udAsInatA kucha dina aura Thahara kara akhecaMdajIne udayapura se bidA lI | paMnyAsajI mahArAja se mAMgalika suna unhoMne vahA~se prasthAna kiyA / baDe AnaMda aura harSa ke sAtha Apa meDatA Aye / ghara meM praveza karate hI gharavAlI lakSmIbAI arthAt hIrAcaMda kI mAtAne hIrAcaMda ko na dekha pati se hIrAcaMda ke liye prazna kiyA / uttara meM akhecaMdane sArI kahAnI kaha sunAI / strIjAti ke svabhAva ke nAte unheM putra kA bichuDanA bahuta akharA / kucha roI pITI bhI aura udAsIna rahane lagI / akhecaMdajIne use taraha taraha se samajhAI / anta meM use bhI zAsanadeva kI kRpA se sadbuddhi AI aura apane pati ke dvArA kiye gaye kArya kI svayaM prazaMsA karane lagI / dhanya hai aisI saubhAgyazAlI mAtA ko tathA pativratA patnI ko ki jisane pati ke dvArA aise kaThina kArya kiye jAne para bhI sahana kara eka saccA udAharaNa strIjAti ke samakSa rakhA / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSA kI taiyyArI : 11 : ___dIkSA kI taiyyArI __ akhecaMdajI ke prasthAna ke kucha samaya bAda pUjya paMnyAsajI mahArAjane hIrAcaMdajI ko dIkSA dene kA vicAra zrIsaMgha ke samakSa pragaTa kiiyaa| zrIsaMghane paMnyAsajI mahArAja kI AjJA zirodhArya kI, aura zubha muhUrta nizcita hone para zrI saMghane dIkSA kI zAnadAra taiyyArI karanA prArambha kii| zrI saMghane baDI hI zraddhA evaM bhakti aura utsAha se isa zubha utsava ko saphala banAne kA bharacaka prayatna kIyA / aura antameM unakA parizrama vAstava meM saphala rhaa| zubha saMvat 1913 ke mArgazIrSa kI pUrNimA jaise pavitra dina ke zubha muhUrta meM hIrAcaMda ko udayapura ke suprasiddha caugAna ke maMdira ke pAsavAle siddhavaTa vRkSa ke nAce udayapura ke hajAroM nagaranivAsIyoM tathA zrIsaMgha ke samakSa paMnyAsajI zrI candravijayajI mahArAjane dIkSA dii| dIkSA kA utsava prazaMsanIya thA / usa dina se hIrAcaMda kA nAma "hitavijaya" nAmaka sAdhu ke rUpa meM parivartana hogyaa| aura janatA unake sAmane nata mastaka hone lgii| usI dina se ve gRhasthiyoM ke guru rUpa meM tathA dharma ke patha-pradarzaka ke rUpa meM gine jAne lge| zanaiH zanaiH hitavijayajI mahArAjane apanA adhyayana aura Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 12 : tatvavettA bhI bddh'aayaa| sAdhu hone ke pazcAt Apa thoDe hI samaya meM jJAna dhyAna kriyA-kANDa Adi meM kAphi unnata hogaye / sAthahI sAtha Apane gurubhakti kA aTala aura kalyANakArI mArga bhI zraddhApUrvaka apnaayaa| jisa se alpa kAlameM hI aisI bhakti dekha loga dA~to tale aMgUlI dabAne lge| __ kucha samaya pazcAta paMnyAsajI zrI candravijayajI apane suyogya ziSya hitavijayajI ke sAtha vihArI baneM / gA~va gA~va ghUmate grAmiNa janatA ko dharmadezanA dete prabhubhakti kA pATha paDhAte paDhAte Apa amadAvAda pahuMca gye| amadAvAda kI janatAne ApakA bar3A svAgata kiyaa| sAtha hI Apako amadAvAda ke suprasiddha vIravijayajI ke upAzraya meM ThaharAyA gyaa| yahA~ bhI nitya dharma-dezanA prArambha huii| vyAkhyAna meM hajAroM kI bhIDa hone lgii| Agama adhyayana bAlamuni gurubhakta zrI hitavijayajI ko kriyA-kANDa meM tathA gurubhakti meM lIna dekha unakI prazaMsA hone lgii| unake vidyAbhyAsa kI ruci ko dekha zrI saMghane pUjya paMnyAsajI mahArAja se prArthanA kI ki Apa hitavijayajI ko dharmakArya meM pAraMgata ke sAtha Agama kA adhyayana Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama adhyayana karavA dIjiye / hama inake vAste vidyAbhyAsa sambandhI pratyeka suvidhA kara degeN| a~dhA kyA cAhatA hai ? kevala do A~kheM ! paMnyAsajI bhI to yahI cAhate the ki merA ziSya khUba vidyA par3heM / aura phira saMgha kI aisI sahAyatA se to sone meM sugaMdhavAlI bAta ho gaI / Apane zIghra hI vizeSa rUpa se hitavijayajI kA vidyAbhyAsa prArambha kara diyA / bAlamuni zrI hitavijayajI apane gurudevakI AjJAnusAra baDI lagna se Agama granthoM kA adhyayana karane lage / unheM isa kArya meM bar3A hI AnaMda Ane lagA / vidyArthI kI bar3hatI huI rUci se zikSaka ko bhI Ananda anubhava hone lagatA hai, ataH Apake zikSaka rUpa meM pU. zrI javerasAgarajI mahArAja jo ki Apa ko Agama grantha paDhA rahe the| unheM bhI zikSArthI kI ruci para baDA Ananda aayaa| hitavijayajI kI tIvra buddhi para to baDA hI Azcarya hotA thA, jo bhI unheM paDhAte dUsare dina to vaha pATha taiyAra hI milatA / zAyada hI aisA kabhI avasara milA ho ki zikSArthI ne apanA pATha apUrNa choDA ho| ____aba to Apako dIkSA lie bhI kAphI samaya ho gyaa| sAdhu ke kriyAkalApa meM to Apa pUrNa dakSa ho gaye / kabhI kabhI pUjya paMnyAsajI mahArAja zrI hitavijayajI mahArAjaH Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvavettA ko vyAkhyAna Adi dharmopadeza dene kA bhI avasara dete / usa samaya zrotAoM kI apAra bhIDa laga jAtI / ApakI vyAkhyAna zailI to eka anokhe DhaMga kI thI / pratyeka zrotA vyAkhyAna meM tallIna ho jAtA aura usakI icchA yahI rahatI ki vyAkhyAna kA anta na ho to acchA hai / isa prakAra kI unnati dekha paMnyAsajI mahArAja bhI baDe mana hI mana prasanna hote aura apane ziSya ko aura bhI adhika yogya banAne kA nizcaya kiyaa| isa prakAra amadAvAda meM hI ApakA vidyAbhyAsa lagAtAra saM. 1914 se 1924 daza varSe paryanta cAlu rhaa| yoga aura gurudeva kA svarga ApakI isa athAga parizramatA aura yogyatA ko dekhakara usa samaya sthita sAdhu samudAya ne zrI paMnyAsajI mahArAja ko yaha sujhAva diyA kI aba zrI hitavijayajI ko baDe yoga karavA ke gaNipada se alaMkRta kara diijiye| isa sundara sujhAva kA paMnyAsajI mahArAjane bhI hArdika svAgata kiyaa| ____zubha dina va ucita samaya dekhakara hitavijayajI ko yoga meM praveza karavA diyaa| nitya prati yoga kI kriyAyeM hone ke sAtha sAtha kaThina tapasyA bhI hone lgii| para isa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yoga aura gurudeva kA svarga kaThinAIyoM kA Apa para tanika bhI asara na huA / Apa to nirbhIka hokara apane karttavya meM ArUDha raheM / __ zubha kArya meM bAdhAyeM vizeSa kara AtI hI hai| isI prakAra isa yogAbhyAsa ke kaThina samaya meM zrI hitavijayajI ma. ko bhI AphatoM ne AdherA / abhI to yoga prArambha kiye pUre mahAnizitha taka bhI nahIM pahuMca pAye the ki acAnaka Apake gurudeva ko bimArIne ghera liyaa| eka aura to kaThina yoga kI kriyA, dUsarI kaThina tapasyA, aura isake sAtha sAtha gurudeva kI bimArI kAla kI sevA eka pUre kasauTI rUpa meM pariNata ho gaI / sAdhAraNa vyakti to kyA para acche acche zaktizAlI bhI aise vikaTa samaya meM apane dhairya ko kho baiThate hai / para munirAja zrI hitavijayajI para isakA tanIka bhI asara nahIM pddaa| jyA jyA samaya baDhatA gayA tyA tyA paMnyAsajI mahArAja adhika bimAra hote gaye / hitavijayajI ke samakSa bhI isa bimArI kI samasyA adhika baDhatI gaI / aba to ve bhI apane gurudeva kI bimArI ke kAraNa ciMtita rahane lge| Apane to sevA meM kisI taraha kasara na hone dI, para bhAvI ko mithyA kauna kara sakatA hai ? honahAra hokara hI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvavettA rahatA hai / cAhe tIrthaGkara ho yA ckrvrtii| to mAnava kA to pUchanA kI kyA ? Akhira vikrama saMvat 1926 ke poSa kRSNA 9 ko subaha paDilehaNa Adi se nivRtta hote hI nitya smaraNa karate hue dhyAnAvasthA meM hI sadA ke liye svarga sidhAra gaye / isa duHkha ke viSaya meM kyA likhA jAya ? gurudeva ke vichuDate hI hitavijayajI eka anAtha se ho gye| ve roja hI apane gurudeva ke upakAroM kA smaraNa karate karate bahuta duHkhI hote, yahAM taka ki ve kabhI kabhI bahuta duHkhI hokara rone bhI laga jAte / Akhira Thahare to chadmasthana ? yaha to svAbhAvika hI hai / hitavijayajI ko aba to vahI prasaMga yAda Ane lagA / jaba ki prabhu vIra ke bichuDane (mokSa jAne) para gautamasvAmI ro ro kara vIra....vIra karate kahate the ki prabhu! ApakA yaha kaisA prema ? jo mujhe yahA~ choDa cale gaye / isI prakAra hitavijayajI bhI apane guru ke liye duHkhI hokara bilakhate the| ___dhIre dhIre Apane apanA kAryabhAra sNbhaalaa| yogodvahana to cala hI rahe the ataH zeSa yoga kI kriyA amadAvAda sthita Deha lAke upAzraya meM virAjamAna paMnyAsajI zrI ummedavijayajI ma. ke dvArA pUrI kI gii| Apane bhI baDe hI premase Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yoga aura gurudeva kA svarga : 17 : hitavijayajI ko unake guru kI anupasthiti meM yoga kraaye| isa taraha Apane paMnyAsajI mahArAjazrI ummedavijayajI ke pAsa rahakara zeSa ke yoga samApta kiye / aba Apa yogakArya se nivRtta ho cUke the ata: aba Apane dhArmika granthoM kA punaH avalokana prArambha kiyaa| ___ amadAvAda meM virAjate Apako kAphi varSa ho cUke the, ataH aba ApakI icchA vihAra kI jAgRta huI / anya sAdhu samudAya ke sAtha amadAvAda se prasthAna kara sarva bahAra ke gAMvoM meM uparIyAlAjI nAmaka tIrthasthAna para cAturmAsa kiyaa| yahAM zrAvakoM ke ghara bahuta kama hone para bhI Apane tIrthasthAna ke nimitta cAturmAsa kiyaa| isa ke pazcAt viramagAma, pATaDI, bajANA, dhrAMgadhrA, halavada, bATAbandara, lAlAbhagata kA sAyalA Adi grAmoM meM ghUmate hue dharmapracAra karate hue aura kisI kisI jagaha cAturmAsa bhI karake punaH amadAbAda padhAreM / vahAM padhArane para zrI saMghane ApakA zAnadAra svAgata kiyA, jisameM zramaNa saMgha bhI sAmila thA / aura Apa ko usI vIra ke upAzraya meM utAre gye| Apane saMvat 1930 kA cAturmAsa amadAbAda meM hI kiyaa| isa sAla Apake pAsa candanamala nAmaka eka dharmAnu Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ :18 : tatvavecA rAgI yuvaka ne Akara dIkSA lene kI AkAMkSA prakaTa kI / prathama to Apane use bahuta samajhAyA, sAdhu jIvana kI kaThinAIyoM ne paricaya karAyA / para usake dRDha hone se use apane pAsa cha mAsa rakhane ke pazcAt saMvat 1930 ke vaizAkha zuklA tRtIyA arthAt akSayatRtIyA ke zubha divasa meM dakSiApradAna kI / usa dina Apane apane navadIkSita ziSya kA nAma caturavijaya rkhaa| gaNipada aura paMnyAsapada aba ApakI bhAvanA amadAvAda se prasthAna karane kI huii| para saMgha ko mAlUma hote hI gurudeva ko eka cAturmAsa aura karane kI prArthanA kii| zrI saMgha ke adhika Agraha para hitavijayajI mahArAja ko vivaza hokara eka cAturmAsa aura karanA hI paDA / saMvat 1931 ke cAturmAsa kA ThATha pATha to gata cAturmAsoM se kaI guNA adhika rahA / isa cAturmAsa meM pUjA, prabhAvanA, svAmIvAtsalya Adi kA anokhA Ananda rahA / janatAne dharmakaraNI meM bhI khuba bhAga liyaa| zAnti pUrvaka yaha bhI cAturmAsa sampUrNa hogayA / isa samaya pUjya paMnyAsajI zrI ummedavijayajI abhI amadAvAda meM hI birAja rahe the / aura Apa kA bhI yahIM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNipada aura paMnyAsapada : 19 : thA | paMnyAsajI mahArAja ko vIra ke upAzraya ke mukhya mukhya zrAvakane Akara ke kahA ki Apa hitavijayajI ko gaNipada se alaMkRta kara dIjiye | Apa ke hAtha kI bAta hai / Apa cAhe to de sakate hai isa prArthanA ko avazya svIkAra kara muhUrta bhI nikAla dIjIye | zrI saMgha kI sAgraha prArthanA ko svIkAra karake Apane AgAmI vasaMta paJcamI kA zubha muhUrtta bhI nikAla kara de diyA | aba kyA thA ? sArA saMgha nAca uThA / vIra ke upAzraya meM aba to baDI baDI taiyAriyAM hone lagI / roja prabhAvanA kA kAryakrama cAlU ho gayA / Akhira vaha zubha dina bhI A pahuMcA / saMvat 1932 ke mAgha zuklA paJcamI ke dina subaha 11 || baje vijaya muhUrtta meM zrI hitavijayajI mahArAja ko paMnyAsI ummedavijayajI mahArAjane amadAbAda ke zrI saMgha ke samakSa gaNipada se vibhUSita kara diyaa| aba Apa hitavijayajI gaNi ke nAma se sambodhita hone lage / isake -sAtha ApakA yaza bhI aba to aura bhI adhika phailane lagA / aba Apane paMnyAsI ummedavijayajI mahArAja ke sAtha hI vihAra karanA prArambha kiyA / grAmoM grAma vihAra karate hue bhavya jIvoM ko pratibodha dete hue vizeSa rUpeNa dharma kA pracAra karate hue Apa upariyAlAjI padhAreM / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 20 : tatvavettA yahA~ para kAphi samaya sthiratA kara dezanA sudhA kA janatA ko pAna karAkara punaH vihAra kara aneka gA~voM meM ghUmate hue patitapAvana paJcamakAla kA zivasopAna siddhakSetrapAlItANA pahuMce / puNya tithi caitrI pUrNimA ko paMnyAsajI zrI ummeda vijayajI ke sAtha sAtha hI zrI siddhagiri - dAdA kI sAnanda yAtrA kI / isa yAtrA se Apako baDA hI AnaMda milA / bhalA yahA~ Ane para Ananda kise nahIM hotA ? jisa puNya kSetra meM hajAroM hI nahIM balki asaMkhya mahApuruSa yahA~ Akara zivagati ko pAye hai| aise duritanivAraNa - puNya kSetra meM Ane para kise Ananda prApta nahIM hotA hai ? zAyada koI aisA abhAgA hogA jo ki isa Ananda se vaMcita rahA hogA ? yahA~ to kAphi saMkhyA meM sAdhugaNa birAjamAna rahate hai| saMgha kA to pArAvAra hI nahIM / jaise pUrNimA ke roja samudra kA pAnI umaDa AtA hai ThIka vaise hI isa tIrtha para mAnava medinI umaDa AtI hai / jisameM bhI caitrI pUrNimA, kArtika pUrNimA aura abhI akSayatRtIyA ke mele para to bhIDabhIDa laga jAtI hai / itanI dharmazAlA hone para bhI jagaha kI usa samaya taMgI ho jAtI hai| Apane apanI vidvattA se yahA~ bhI apanA prabhAva jmaayaa| sabhI sAdhugaNoM se mile / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNipada aura paMnyAsapada : 21 : sAtha zrI gaMbhIravijayajI tathA lAbhavijayajI ko to Apane kAphi prabhAvita kiye| jisake phalasvarUpa uparokta donoM munirAjoMne Apako paMnyAsapada se sammAnita karane kA mana meM dRDha nizcaya kara liyaa| sAtha hI isa sambandhI sabhI sAdhuvarga se vArtAlApa kara paMnyAsajI zrI ummedavijayajI ke pAsa jAkara sabane apanI icchA prakaTa kI / paMnyAsajI to unheM jAnate hI the aura kaI dinoM se vicAra bhI kara rahe the / aa aura bhI samarthana milane para akSayatRtIyA ke zubha dina ko - jisa dina sabhI varasatipa karttA tapasvI gaNa pAraNA karate hai, nikala kara yaha zubha samAcAra prasArita kara diyA / panyAsajI mahArAja kI adhyakSatA meM taiyAriyA~ hone lagI / sabhI sthAnoM para harSa manAyA jAnA najara Ane lagA / pUjA prabhAvanA kI dhUma macane lagI / samaya samaya kA kAma karatA hI rahatA hai / Akhira saMvat 1933 ke vaizAkha zuklA tRtIyA ke dina zrI ummedavijayajI mahArAjane zrI hitavi jayajI ko paMnyAsa pada se alaMkRta kara unheM paMnyAsa hitavijayajI ke nAma se prasiddha kiye / usa samaya janatA kI upasthiti bahuta sundara thI, jisa meM bhI zramaNa samudAya kI saMkhyA kAphI aura darzanIya thI / jayadhvani se maNDapa gUMja uThA / prabhAvanA ke sAtha janatA svasvasthAna calI gaI / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 22: tattvavettA ___ usa samaya paMnyAsa padavI kI bahuta bar3I mahattA thii| ine gine hI paMnyAsa dRSTigocara hote the| vaha bhI baDe dhurandhara aura kriyAkuzala the / kAma kara dikhAne kI tAkAta rakhate the / Aja kala ke jaise padavI ke bhUkhe nahIM the / kevala padavIyoM ke pIche paDe hue apane kartavya ko bhI bhUla baiThate hai| aura docAra bhaktoM dvArA padavI pAkara kRtyakRtya ho jAte hai aura jIvana kI saphalatA mAna lete hai / daraasala unheM pUchA jAya to apanA nAma bhI zuddha bolanA aura likhanA nahIM jAnate / yaha hai Ajakala ke padavIdhArI ! khaira ! ThIka hai ! nirnAtha jaina samAja meM saba padavIdhArI bana jAya to AzA hai ki jaldI uddhAra ho jAyagA ? tIrthayAtrA, vihAra, caumAsA, zAstrArtha, __ pratiSThA, jJAnamaMdira dIkSA Adi kA vizeSa vivaraNa pAlAMtANA meM kucha samaya birAjane ke pazcAt aba Apane vihAra Arambha kiyA / aba Apake sAtha saubhAgya. vijayajI aura pramodavijayajI nAmaka do sAdhu ora vidyAbhyAsa ke nimitta sAtha ho gaye / isa taraha apane ziSya caturavijaya sahita 4 ThANA se vihAra karate karate sihora nAmaka nagara meM pahuMce / vahA~ eka dhanubhAI nAmaka zrAvaka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizeSa vivaraNa : 23 : ko dIkSA dI / aura usakA nAma dhIravijaya rakhA / aba Apa pAMca ThANA ho gaye / yahA~ kucha samaya Thaharane ke bAda Apane punaH bhAvanagara kI tarapha vihAra kiyA / bhAvanagara kI tarapha prAyaH eka cAturmAsa pUrNa karake Apa giranAra ( jUnAgaDha ) kI tarapha padhAreM / | usa samaya jUnAgaDha mUsalamAnoM ke AdhIna thA, ataH yahA~ vidharma kI bolabAlA thI, hiMsA kA jora thA / yahA~ aise samaya meM sAdhuoM kA jAnA eka samasyArUpa thA / aise vikaTa samaya meM koI hI sAdhu himmata kara pahu~ca pAtA / Apa to nirbhIka hokara apane ziSyamaNDala ko sAtha le vahA~ cale gaye / logoMne prathama to unheM samajhAyA, para ve aDiga rahe / Apake aise dharmaprema ko dekha loga Azcarya karate the| isa avasara kA lAbha uThAkara kaI zrAvaka bhI Apake sAtha giranAra kI yAtrA nimitta sAtha ho gaye / jUnAgaDha jAkara Apane sarva prathama zrI giranAra neminAthadAdA kI yAtrA prArambha kii| giranAra jaise rtArthAdhirAja kI taleTI para Apa kucha dina birAjamAna rheN| roja yAtrA karate hue pratyeka devamandira ko Apane baDI saMlagnatA se dekhA / maMdiroM kI vyavasthA kI jA~ca kI aura apane dhyAna meM AI huI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ :24: tattvavettA khAmiyoM ko Apane apane upadezoM dvArA nikAlane kA prayatna kiyaa| ___ yaha tIrtha ati prAcIna hai| yahAM para jaina dharma ke alAvA anya-dharmAvalambiyoM ke bhI devasthAna vidyamAna hai| Apane unheM bhI vinA kisI bhedabhAva se dekhA aura vahAM bhI honevAle niyama viruddha kAryoM ko rukavAne kA prayatna kiyA / isa kaThina evaM pAvana tIthe para Apane dharma kA khUba pracAra kiyA / bAda meM Apa kucha dina jUnAgaDha meM bhI biraajeN| jaisAki pahale likhA jA cUkA hai ki jUnAgaDha mUsalamAnoM ke adhikAra meM thA, ataH vahAM vidharmiyoM kA bahuta jora thA, hiMsA kI bolabAlA thA / sare bajAra mAMsa-madirA vikate the| yaha dekha Apa se na rahA gyaa| ataH isake viruddha Apane do tIna vAra sArvajanika dharmopadeza bhI diye / Apake bhASaNoM kA kucha asara to paDA, para vahA~ to kaI samaya se aisA hI vAtAvaraNa thA, ataH yahA~ sthAyI rahane kI AvazyaktA huI, para samaya kA abhAva va vahAM kA jalavAgU anukUla na hone se Apako zIghra hI vihAra karanA pdd'aa| grAmoMgrAma vihAra kara Apa punaH gujarAta meM pdhaareN| kucha mAsa gujarAta kA bhramaNa kara ApakI icchA marudhara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizeSa vivaraNa jAne kI huI | ataH Apane marudhara deza kI ora prasthAna kiyA / sarva prathama Apane gujarAta prAnta se sirohI rAjya ke AbU nAmaka prasiddha tIrtha kI ora padhAreM / yahA~ ke devamaMdiroM ke darzana kara Apa marUdhara pradeza kI ora Age baDhe / : 25 : mAravADa meM sarva prathama ApakA cAturmAsa sirohI nagara meM huA / sirohI rAjya kA pramukha nagara hone se baDA sundara tathA vizAla nagara hai / yahA~ zrAvakoM ke kAphi tAdAda meM ghara hai / Apane yahA~ eka cAturmAsa kiyA / zrAvakoMne baDI zraddhA-bhakti se ApakI sevA tathA upadezoM kA amUlya lAbha prApta kiyA / isa cAturmAsa ke samApta hone para Apane isI prAnta kI ora vihAra kiyA, jisameM baralUTa, jAvAla hote hue moTA gA~va meM phuNce| yahA~ Apa kucha samaya taka ThahareM / Apake Ane ke upalakSa meM sthAnIya saMghane upadhAna kA Ayojana kiyaa| isa rAjya ke pramukha pramukha nagara - jaise pADIva, kAlandrI, zivagaMja Adi aneka gAmoM ke nivAsI kAphi saMkhyA meM jana Aye / aura isa kriyA-kANDa tathA tapasyA meM khUba bhAga liyA / sAtha Apako kAlandrI zivagaMja, rohiDA aura pINDavArA ke zrAvakoMne AgrahapUrNa vinatI bhI kI / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ :26: tattvavettA kAlandrI saMgha kA adhika Agraha hone se Apane AgAmI cAturmAsa kAlandrI meM hI kiyA / isa cAturmAsa ke pazcAt Apane isa prAnta meM kramazaH pInDavArA, pozAliyA, pAlaDI Adi grAmoM meM cAturmAsa karate karate Apa mukhya mAravADa ke goDavADa prAnta meM padhAreM / yahA~ Apane joroM se dharmapracAra prArambha kiyA / para yahA~ to kucha aura hI navInatA mAlUma huii| na to sAdhu logoM kA sanmAna najara AyA aura na unake sAtha sadvyavahAra hI / isakA kAraNa jJAta karane para Apako mAlUma huA ki yahAM to nAma mAtra ke yati logoM kI bolabAlA hai / " unhoMne apane vAstavika yatipana ko khUTI para TAMga para dharma ke nAma para kaI dhartiga aura mAyAjAla phailA rakhe hai| bholI janatA inake ina pAkhaNDoM ke zikAra bana kara apanA sarvasva dharma ke ThekedAroM ke nimitta lUTAnA prArambha kara diyA hai / " yaha saba kucha Apase sahana na huaa| aba Apa goDavADa ke pramukhanagara bAlI meM Apane apane AgAmI cAturmAsa kA binA kisI binatI ke hI ina yatilogo se lohA lene ke nimitta karane kA dRDha nizcaya kara liyaa| aba to Apako sAdhu hI nahIM balki 'pIliyA pIliyA' jaise ghRNita zabdoM se loga pukArane lge| kAraNa ki yaha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizeSa vivaraNa vaha samaya thA jaba ki yati logoM ke DhilApana se uba kara samasta sAdhu samudAyane inakA bahiSkAra kara apanA saMbandha dhaniSTha hote hue bhI viccheda kara diyA thA / ataH sAdhusamAjane yati logoM ke sapheda kapar3oM ke viparIta pIle kapaDe dhAraNa kara liye the / jisase ki janatA ko sAdhu aura yati kA patA cala jAya / para yati logoMne inase cITakara " pIliyA " zabda se sambodhita karanA Arambha kara diyA para Apa isase ghabarAye nahIM / / : 27 : | bAlI ke cAturmAsa meM yati logoMne Apako dabAne ke liye nAnA prakAra se kaSTa diye / para kyA cikane ghaDe para chAMTa lagatI hai ? Apane inakA DaTa kara mukAbalA kiyA / kaI zAstrArtha hue| aura ina zAstrArthoM kA asara aba janatA para paDhane lagA / ApakA sanmAna bhI hone lagA aura kaI grAmoM se cAturmAsa ke nimaMtraNa taka bhI Ane lage / para bAlI ke zrAvaka to Apake pUrNa bhakta ho cUke the, ataH Apako dUsarA cAturmAsa bhI yahIM para karanA paDA / aba to yati loga bhI dhIre dhIre zAnta hone lage / ataH kaI pramukha- samajhadAra yati to Apake pAsa Ane lage | Apane bhI vinA kisI bhedabhAva unake sAtha yogya 1 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ :28: sattvavettA vartAva kiyA / aura samaya samaya para satya siddhAnta unheM samajhAyeM, isa kA sumadhura phala nikalA ki 1-2 varSa meM hI samasta mAravADa ke karIba karIba samI yatiyoM ke sAtha ApakA kAphi prema ho gayA / yati loga aba to Apako sammAnita karane lge| ___ bAlI ke uparokta cAturmAsoM ke pazcAt Apane vihAra kara goDavADa kI janatA ko dezanA-sudhA kA pAna kraayaa| isa samaya ke bIca meM Apa isa prAnta ke-sAdaDI, ghANerAva aura desurI jaise pramukha nagaroM meM lagAtAra cAra cAturmAsa kiye / ina varSoM meM to goDavADa kA baccA baccA Apake nAma ko jAnane laga gayA / jahA~ bhI jAte ApakA khUba sanmAna hotA thaa| dhIre dhIre dharmapracAra karate karate aba Apane udayapura (mevADa) kI ora vihAra kiyaa| aba Apa mevADa ke prAMgaNa meM pahu~ca kara udayapura kI tarapha jArahe the ki majherA ke kucha zrAvakoMne ApakA AnA suna Apako majherA AnekA Agraha kiyA / kAraNa ki-vahA~ Apake dAdA gurubhrAtA zrI vivekavijayajI (dudhAdhArIjI) mahArAja ke sadupadezoM se prabhA. vita hokara kaI terApaMthI maMdiramArgo bana cUke the / para isa prAMta meM mUrtipUjaka sAdhuoM kA kaI varSoM se vicaraNA nahIM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizeSa vivaraNa hone se punaH terApaMthIyoM ne apanA kucakra calA rakhA thaa| gA~voM ke maMdira meM mUrtiyoM kA toDanA, unameM azucI pheMkanA, kAMTe DAlanA Adi aneka gaMde kAryoM se mandira kI AzAtanA karavA rahe the / ataH majherA nivAsiyoM ne pUjya paMnyAsajI mahArAja kA padhAranA sunakara unheM maMdira kI punaH pratiSThA karAne ke liye AmaMtrita kiyA / paMnyAsajI mahArAja ne zrAvakoM kI prArthanA ko saharSa svIkAra kara usI samaya unhIM zrAvakoM ke sAtha ho gaye / : 29 : majherA padhArane para Apako vahA~ kA duSita vAtAvaraNa jJAta huA | Apane ekavAra majherA meM terApaMthI ke pUjya ke sAtha zAstrArtha kiyA | dekhane ke liye sArA gA~va ulaTa paDA / terApaMthIyoM ne kahA ki Apa ke prazna kA uttara kala dUMgA / isa para sArI janatA kala kI intajArI meM vikhara gaI / terApaMthI sAdhu subaha binA kisI ko pUche hI vihAra kara: bhAga gaye / sArI janatA meM hAhAkAra maca gayA ki terApaMthI hAra kara ke bhAga gaye / saba loga terApaMthI kA tiraskAra karate hue punaH apane prAcIna mArga para sthira ho gaye / isa prakAra virodhiyoM ke sAtha zAstrArtha kara zrAvakoM ko punaH maMdiramArgI banAye | aura maMdira kI punaH pratiSThA karavA kara jinabhakti kA Adarza dvAra sadA ke Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 30 : tatvavettA liye khola sAMsArika jIvoM ke hitArtha kalyANa kA mArga nirvighna kara diyA | Apane apane pUjya zrI dAdA gurujI ke gurubhrAtA ugra tapasvI zrI vivekavijayajI (dudhAdhArIjI) mahArAja ke sadupadezoM kA pracAra kiyA / Apa yahA~ uparokta mahArAja ke hI upAzraya meM birAje / yahAM zrI vivekavijayajI ke paTTa (gaddI ) kI punaH suvyavasthA zrI saMgha dvArA krvaaii| isa gaddI kA mahAn prabhAva hai, jo terApaMthI bhI vivAha Adi mAMgalika kAma ke samaya sarva prathama yahA~ praNAma kara zrIphala caDhAte hai / pUjya vivekavijayajI mahArAja mukhya rUpa se mevADa ke rAjanagara ke kulaguru jAti mahAtmA the| Apa jaba vivAha karane jA rahe the taba Apako kisIne isa ke liye kucha bhalA-burA kahA | yaha Apa se sahana nahIM huA / aura isake phala svarUpa usI samaya Apane saMsAra ke moha ko tyAga kara dIkSA le lii| Apake dIkSAguru zrI vijayajI mahArAja the / dIkSA kAla se hI Apane apanA AhAra kevala dUdha hI rkhaa| isI kAraNa se ApakA nAma dudhAdhArIjI ke nAma se hI prasiddha huA / ApakA bahuta kAla isI prAnta ke sAthIyA nAmaka grAma ke AsapAsa ke grAmoM meM hI bItA / vahA~ bhaktoMne sabhI prakAra kI vyavasthA kara dI thI / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat . www.umaragyanbhandar.com Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizeSa vivaraNa : 31 : paMnyAsajI mahArAja aba yahAM se vihAra kara saMvat 1945 meM aba apanI dIkSAkAla ke ThIka 32 varSa bAda udayapura padhAreM / zrI saMghane zAnadAra svAgata kiyA / Apa mAladAsajI kI serI meM cAbAI kI dharmazAlA meM birAje | jo ki Apake dAdA gurujI ke upadezoM dvArA hI banAI gaI thI / I yahA~ para bhI kupaMthiyoM kA pahale baDA jora thA / yahAM bhI Apane virodhiyoM kA mukAbalA kiyA / kupaMthI logoM kA itanA bolabAlA thA kI sAdhuoM ko kahI upAzraya meM Azraya taka nahIM milatA thA, ataH Apake dAdAgurujI zrI harSa - vijayajI mahArAjane cAbAI nAmaka zrAvikA ko aguA banAkara zrI saMgha meM se caMdA maMDA kara yaha dharmazAlA banavAI | * para yaha dharmazAlA choTI thI usakI pUrti bhI Apane hI kI / Apake upadeza se hI yaha dharmazAlA aba vizAla rUpa meM maMdirajI ke sAtha vidyamAna hai / yaha saba pUjya paMnyAsajI mahArAja kI kRpA kA sumadhura phala hai / saMvat 1946 kA cAturmAsa Apane isI dharmazAlA meM zrI saMgha ke adhika Agraha hone para kiyA / isa cAturmAsa meM baDI dhUmadhAma rhii| ApakI vikhyAti itanI phailI kI Apake sadupadeza kA pAna karane ke liye udayapura ke mahArANA sAhaba ne bhI Apako apane mahala meM AmaMtrita kiyA / Apa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ :32: tattvavettA bhI baDe baDe karmacAriyoM ke sAtha vahAM padhAreM aura rANAjI ne ApakA svAgata kiyaa| pIche yathAyogya sthAna para saba ke baiTha jAne para Apane mAMgalika rUpa pravacana diyaa| rANAjI Apake darzana evaM upadeza se bar3e prasanna hue| ___ udayapura se zrI kesariyAjI kevala 44 mAIla dUra hai| yahAM se kesariyA jAne kA baDA sAdhana hai / ataH udayapura meM kesariyAjI ke yAtriyoM kA tAMtAMsA lagA rahatA hai / jo bhI yAtrI kesariyAjI kI yAtrA jAtA hai vaha udayapura avazya hI dekhane kA lAbha uThAtA hai| ___ isI samaya amadAvAdavAle zrI hIrAmalla nAmaka zrAvaka Apake pAsa amadAvAda meM cAturmAsa kI vinatI ke liye AyA / hIrAmalla ne Apa ko bahuta hI AgrahapUrvaka vinatI kii| vivaza ho gurudeva ko usakI svIkRti denI paDI / gurudeva kI svIkRti hone ke bAda hIrAmalla zrIkesariyAjI tathA paMcatIrthI kI yAtrA karatA huA ghara calA gyaa| ___ isa cAturmAsa meM pUjya paMnyAsajI mahArAja kI vairAgyavAhinI madhura dezanA se prabhAvita hokara do zrAvaka-jo ki khemarAja tathA kisturacaMda ne dIkSA kI bhAvanA Apake pAsa prakaTa kii| ataH paMnyAsajI mahArAjane unake mAtA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizeSa vivaraNa : 33 : pitA kI svIkRti lekara AyaDa nAmaka tIrthasthAna para zrI saMgha ke samakSa dono bhAvikoM ko dIkSA pradAna kI / unake nAma kramazaH kSamAvijaya tathA kastUravijaya rakhe gaye / aba Apane mArgazIrSa zuklA paMcamI ko apane tIna ziSyoM ke sAtha tathA Apake gurubhrAtA premavijayajI Adi ThA. 6 ke sAtha va mUlacaMdajI mahArAja ke ziSya zrI tilakavijayajI Adi ThA. 4 ke sAtha kesariyAjI kI ora prayANa kiyA / yaha tIrtha bahuta prAcIna haiM / yahA~ saba ke saba darzanArtha Ate hai| hajAroM kozoM se yAtrI Ate hI rahate hai / loga dhulevA tathA kAliyA bAbA ke nAma se sambodhana bhI karate hai / isa pAvana tIrtha kI yAtrA karake aba saba munimaNDala ke sAtha sAtha khaivADA, himmatanagara Adi choTe baDe aneka grAmoM meM ghUmate hue mhesAnA pahu~ce / yahA~ kucha samaya kI sthiratA ke pazcAt AsapAsa ke grAmoM meM hote hue jyeSTha zudI pratipadA ke bAda vihAra lambAnA paDA / kAraNa ki amadAvAda vAloM kI vinatI ke vazIbhUta ho cAturmAsa karanA thA | aba Apa kevala cAra ThANoM se prayANa karate hue aSADha zuddha pratipadA ko zAnadAra svAgata ke sAtha Apane 3 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 34 : tatvavetA amadAbAda meM praveza kiyA / jayadhvani se nagara gUMja uThA / . | yaha cAturmAsa bhI ApakA zrIvIra ke upAzraya meM hI huA / seTha hIrAmalla ne isa samaya bar3I bhakti kI / samaya samaya para Apake kaI vAra sArvajanika vyAkhyAna bhI hue jisa meM hajAroM kI saMkhyA meM zrotAoM ne bhAga liyA / zrI dolAjI javerI ke suputra zrI vADIlAlabhAI tathA kAryakartA maNIlAlabhAI Adi ne bhI isa cAturmAsa ke paryUSaNoM ke dinoM meM tathA oliyoM ke dinoM meM khuba dilacaspI pUrvaka bhAga liyA / baDI dhUmadhAma ke sAtha cAturmAsa sampanna huA / AsapAsa ke kaI grAmoM ke zrAvaka Apake darzana tathA vinatI karane Aye / isI prasaMga para limbaDIvAle zeTha gaNIbhAI, premAbhAI, lallubhAI, jesiMgabhAI aura premacaMdabhAI Adi bhI amadAvAda Aye / unhoMne AgAmI cAturmAsa limbaDI karane ke liye joradAra - AgrahabharI prArthanA kI / pUjya paMnyAsajI mahArAja zrAvakoM kI bhAvanApUrNa vinatI ko svIkAra karate hue samaya para vihArI baneM / unhIM zrAvakoM ke sAtha hI lImbaDI kI ora prayANa kiyA / saMvat 1947 ke mahA vada 13 ko lImbaDI nagara meM praveza kiyA / yahA~ Apako gA~va ke mukhya upAzraya meM TaharAye gaye | yahA~ Apane apane Agamaguru zrI jhaverasAgarajI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizeSa vivaraNa :35: mahArAja ke ziSya zrI AnandasAgarajI; jo ki vartamAna meM AgamoddhAraka jainAcArya zrImad sAgarAnandasUrIzvarajI ma. ke nAma se prasiddha hue; ko yogodvahana karAkara 1947 ke jyeSTha kRSNA tIja ke dina zrI saMgha ke samakSa baDI dIkSA dii| sAtha hI zrI mUlacaMdajI (muktivijayajI) mahArAja ke ziSya zrI kamalavijayajI ko tathA ANaMdavijayajI ko gaNI tathA paMnyAsapada se alaMkRta kiye / isa sambandhI eka lekha jo ki limbaDI ke upAzraya ke pATa para likhA Aja bhI vidyamAna hai| yaha vyAkhyAna pATa bhI usI zubha prasaMga para banAyA gayA thaa| lekha gujarAtI bhASA meM hai| yaha bahuta pUrAnA hone se spaSTatayA par3hA jAnA kaThina sA hai| to bhI hamane use pAThakoM ke samakSa upasthita kiyA hai| isake sAtha hI eka citra bhI hai jo ki kisI citrakAra dvArA banAyA gayA hai, vaha bhI jIrNa hone se spaSTa nahIM pratIta hotA hai| hamane usa citra kA bloka banAne kA prayatna bhI kiyA, para citra jIrNa hone se isa kArya meM asaphala hI rahe / vAste pAThakoM ke samakSa hama use lipibaddha hI karate hai / AzA hai pAThakagaNa hameM usake liye kSamA karegeM va sAtha hI lekha kI apUrNatA ke liye use pUrNa kara hameM isa sambandhI bAteM sUcita kareMge / lekha bIca meM na dekara ke hama antima hI de rahe hai| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ :36 : tattvavettA limbaDI kA cAturmAsa sAnanda samApta hone para Apa apanI ziSyamaMDalI ke sAtha vihAra karate karate punaH zrI siddhakSetra-pAlItANA pahuMce / yahA~ dAdAjI kI yAtrA karate hue vaizAkha kI akSayatRtIyA taka birAje / bAda meM Apane punaH prayANa zurU kiyaa| saMvat 1948 kA cAturmAsa pAlItAnA se mAravADa lauTate samaya amadAvAda meM hI kiyaa| isa cAturmAsa meM Apake hRdayasparzI sacoTa dezanA se prabhAvita hokara seTha dolAmAI javerI ke suputra vADIlAlabhAIne zrI kesariyAjI tArtha kA zrIsaMgha ApakI adhyakSatA meM nikaalaa| jisameM kAphI sAdhu-sAdhvI aura zrAvaka-zrAvikAoMne bhAga liyaa| yaha saMgha 1948 ke caitra kRSNASTamI ke pahale hI pahuMca gyaa| dAdA kI yAtrA sAnanda kI / aSTamI ke dina yahA~ para eka sArvajanika melA bhI lagatA hai jisameM jainoM ke alAvA bhIlameNe grAsiye Adi jaMgalI jAti bhI sammIlita ho prabhupUjA kA lAbha lete hai / saMgha bhI mele ke suprasaMga taka Thahara gyaa| saMgha meM Aye hue sabhI yAtrIgaNa paMnyAsajI mahArAja ke sAtha sAtha udayapura Aye / yAtriyoMne udayapura ke darzanIya sthAnoM kA avalokana kara apane apane sthAna ko prasthAna kara diyA / paMnyAsajI mahArAja ko to udayapura ke zrIsaMghane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizeSa vivaraNa :37: AgrahapUrNa vinatI kara ke roka diye| ___ saMvata 1949 kA cAturmAsa Apane yahI cAbAI kA nAmavAlI pUrvaparicita dharmazAlA meM hI kiyA / cAturmAsa kI samApti ke pazcAt Apane puSkaraNA brAhmaNa jAti ke eka bhAI ko zrI saMgha ke samakSa dIkSA dii| unakA nAma gulAbavijaya rakha apane ziSya ke nAma se jAhira kiyaa| isa taraha aba Apa pAMca ThANA se zobhita hone lge| yahA~ se Apa vihAra kara mAvalI hote hue citauDagar3ha phuNce| yahA~ko yAtrA ke bAda Apa sidhe nAthadvArA, kA~karolI, cArabhujA, sAthiyA Adi gA~voM meM paribhramaNa karate hue desurI pdhaareN| yahA~ para ApakI agavAnI karane ko ghANerAva kA zrI saMgha AyA, jisameM 'hIMgaDa' evaM 'khIciyA' Adi zrAvakoM ne mukhya bhAga liyaa| Apa zrI saMgha ke Agraha para saMgha ke sAtha hI vihAra kara ghAgerAva pdhaareN| saMgha ne zAnadAra utsava ke sAtha nagara meM praveza karAyA / cAturmAsa kI vinatI kI gaI / saMvat 1950 kA cAturmAsa ghANerAva meM hI kiyaa| yahA~ ke bhaktoM ne baDI bhakti darzAI / cAturmAsa ke bAda meM sevaMtrI (mevADa ) ke nivAsI varadIcaMdajI poravADa nAmaka eka bhAI Apake pAsa dIkSA lene aaye| unake mAtA pitA kI anumatipUrvaka zrIsaMgha kI upasthiti meM dIkSA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 38 : tattvavettA dekara vinayavijaya nAma rkhaa| jo ki pIche se paMnyAsa vinayavijayajI tapastrI ke nAma se prasiddha hue / ghANerAva zrI saMgha kA vizeSa premabhAva dekhakara va paMca. tIrthI jaisI pavitra bhUmi ko dekha Apane ghANerAva meM hI jJAnamaMdira kI sthApanA karane kA nizcaya kiyA / ataH zubha saMvat 1951 meM Apane yahA~ jJAnamaMdira kI sthApanA kara dI / amadAvAda tathA udayapura sthita sabhI jJAna ke granthoM ko Apane yahI maMgavA liyaa| prathama bhI yahAM dAdAguru kA jJAnasaMgraha thA hii| isa jJAnamaMdira meM seMkaDo varSoM ke prAcIna hastalikhita granthoM kA saMgraha kiyA gayA, jo Aja bhI vidyamAna hai| isa ke uparAnta isa jJAnamaMdira meM taraha taraha ke viSayoM ke grantha hai, jaise-dhArmika, jyotiSa, aitihAsika aura sAmAjika aadi| uparokta jJAnamaMdira kI vyavasthA vartamAna samaya meM inake suyogya vidvAn ziSyaratna mevADakesarI zrI nAkoDA. tIrthoddhAraka AcAryadeva zrImadvijayahimAcalasUrIzvarajI mahArAja ke adhInastha hai / Ajakala yaha jJAnamaMdira 'zrI hita. satka jJAnamaMdira' ke nAma se suvikhyAta hai| Apane isa kI vyavasthA meM kAphI dilacaspI lekara kaI granthoM kA saMgraha bar3hAyA hai| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizeSa vivaraNa AcAryadeva ke sad prayatnoM se isa jJAnamaMdira kA bhavana bhI navIna banavAyA hai, jo abhI jArI hai / isa bhavana meM saba se lAMce eka vizAla kamarA hai / yaha kamarA jJAna kI sthApanA ke lie hai| kamare ke Upara caumukhaprAsAda tathA anya chabiyA~ hogI, jo darzanIya banegI / isa meM saba tIrthoM ke paTa hogeN| yaha jJAnamaMdira eka alaga DhaMga kA hogA, jo ki eka udAharaNa rUpa bnegaa| isI prakAra Apane apane jIvana meM kaI sthAno meM apane prabhAvazAlI cAturmAsa kiye the / Aja bhI vahAM ke vRddha puruSa samaya samaya para yAda kiye binA nahIM rahate hai / unakA vyaktitva hI kucha aisA thA aura unakI bhASA bhI itanI madhura thI ki pratyeka vyakti eka bAra unake saMsarga meM Ane ke bAda unakA ho hI jaataa| usa vyakti kI sadA yahI icchA rahatI ki maiM jitanA adhika pUjya paMnyAsajI kA saMsarga rakha lAbha uThA sakU itanA hI mere liye hitakara hogaa| dUsarI unake mukhase erI-garI bAteM na hokara sadA hI dharmayukta-sAmAjika aura dezabhakti ke sambandha kI hI bAteM hotI thii| isa mukhya kAraNoM se hI hara samaya pUjya paMnyAsajI ke sAmane 10-15 vyakti baiThe hI dekheM jAte the| vizeSatA to yaha thI ki jaina bhAIyoM kA Apa ke sAtha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatvavettA baiThe rahanA to koI vizeSa nahIM para Apa ke guNoM aura lokapriyatA meM prabhAvita hokara ajaina bhI kAphI saMkhyA meM chAyA kI bhA~ti Apake sumadhura upadezoM kA pAna karate baiThe hI rahate / dhanya hai unhoMne aise mahApuruSa ke upadezoM kA lAbha uThA kara apane jIvana ko saphala banAyA | : 40 : Apa kA jIvanoddezya sadA hI yaha rahA ki maiM aba to adhika se adhika samaya saMsAra ke samasta prANiyoM kI sevA meM vyatIta karU~ aura dhArmika bhAvanA unameM jAgRta kara kalyANa kA saccA rAstA batA jAuM / jisase ve apanA jIvana saphala banA skeN| Apa ke inhIM guNoM se kAphI jIvoMne lAbha uThAyA thA, jahA~ taka ho sakA Apane bhI pratyeka vyakti ko saMtuSTa karane kA bharasaka prayatna kiyA / jJAnamaMdira kI sthApanA karane ke pazcAt Apane apanI janmabhUmi kI ora prayANa kiyA / ghANerAva se prayANa kara sIdhe pAlI padhAre / yahA~ kI janatAne ApakA baDA svAgata kiyaa| sAtha hI cAturmAsa ke liye AgrahapUrNa vinatI bhI kI | ataH Apane saMvat 1952 kA cAturmAsa ya~hI kara Age prasthAna kiyA / isa ke bAda Apa kramazaH jodhapura, nAgora Adi meM 1953 - 54 kA cAturmAsa kara sIdhe meDatA padhAre / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizeSa vivaraNa : 41 : meDatA to Apa kI janmabhUmi thI / apanI janmabhUmi aura jananI kise pyArI nahIM lagatI / gA~va ke loga tathA Apa ke gRhastha kuTumbI bhI darzana ke liye doDa paDe / prema umaDane lagA | saMgha ke Agrahavaza 1955 kA caumAsA Apane yahA~ para hI ThA liyA / 1 saMvat 1956 se lagAkara 1964 taka Apane kramazaH pAlI, bAlI, sAMDerAva, pIMDavArA, zivagaMja, vaDagAma, jAlora, bIkAnera aura sAdaDI meM kiye| bAda ghANerAva hote hue udayapura padhAreM / 1965 kA cAturmAsa udayapura meM kara ke Apa punaH ghANerAva Adi grAmoM meM hote hue guDAbAlotAkA padhAre / saMvat 1966 - se 68 taka Apane lagAtAra tIna cAtumasa isI gA~va meM karane paDe / kAraNa ki udhara tIna thuI ke rAjendrasUrijI ke bhaktoM kA jora thA, taba idhara cAra thuIvAloM ne Apako pakaDa liyA / isa cAturmAsa meM Apane " pratikramaNavidhiprakAza " nAmaka grantha saMskRta bhASA meM likha prAkAre prakAzita bhI krvaayaa| vahAM se Apane vihAra kara punaH ghANerAva kI ora prasthAna kiyA / eka vAra bAlI meM cAturmAsa thA, usa samaya rAjendrasUrijI se bheTa huI / khuba premamaya zAstrArtha huA / yahAM se ghANerAva Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ :52: __ tattvavettA padhArakara Apane apane jJAnamaMdirakI unnati kI ora dhyAna denA zaru kiyA / purAne granthoM ke saMgraha ko baDhAyA / isI nimitta Apane saM. 1969 kA cAturmAsa ghANerAva meM hI kiyaa| isa caumAsA meM Apane jJAna-ArAdhanA sambandhI khUba pracAra kara jJAnamaMdira kI unnati kii| ThAThapATa ke sAtha cAturmAsa samApta hone para Apako vaMdana karane ke liye posAliyAnivAsI zrAvaka Aye aura AgAmI cAturmAsa ke liye Agraha bhI kiyaa| Apane premavaza svIkRti de dii| samaya para ghANerAva se vihAra kara aneka grAmoM meM ghUmate hue sIdhe posAliyA phuNce| baDe ADambara ke sAtha saMgha ne nagarapraveza kraayaa| baDI dhAmadhUma se cAturmAsa sampanna huA / yahA~ Apa ke upadeza se eka devakulikA nUtana banavAI gii| maMdira tathA devakulikA kI pratiSThA bhI Apake karakamaloM dvArA kI gaI / yahA~ se vihArI bneN| Apane ina caumAsA ke pazcAt 1971 se 76 taka cha cAturmAsa kramazaH do maMDAra meM, do pIDavArA meM aura do sirohI meM kiye / yahA~se Apako punaH ghANerAva lauTanA par3A, kyoM ki aba to Apake hRdaya meM jJAnamaMdira kA kAma savAyA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizeSa vivaraNa :43: huA thA / athAga parizrama dvArA Apa eka udAharaNarUpa janatA ke samakSa isa jJAnamaMdira ko rakhanA cAhate the / ghANerAva padhArakara Apa punaH jJAnamaMdira ke kArya meM juTa gye| baDe baDe kaThina parizrama kara Apane purAne granthoM kI khoja kii| isa kArya kI vajahase saM. 1977 kA caumAsA yahA~ para hI kiyaa| isa cAturmAsa meM visalapura ke zrAvaka AgAmI cAturmAsa kI vinatI lekarake Aye / AgrahapUrNa vinatI ko Apane bhI svIkAra kara lI / isI bIca meM pAda ralI pratiSThA ke liye AmaMtraNa AyA / Apa vihAra kara sIdhe . pAdaralI padhAre / yahA~ ke bhavya maMdira kI zAnadAra pratiSThA krvaaii| usa jamAne ke samaya meM bhI pratiSThA ke prasaMga para eka lAkha pacAsa hajAra rupaye kI AmadAnI huI / yahA~ se vihAra kara visalapura pdhaare| saMvat 1978 kA cAturmAsa dharmadezanA dvArA samApta kiyaa| yahA~ para AgAmI cAturmAsa ke liye kaIeka gA~voM kI vinatI AI / jisa meM Apane 1979-80-81 kA tIna caumAsA kramazaH khivANadI, rAnIgAMva aura ghANerAva meM kiye| rAnI ke caumAsA meM Apa ko jIrNa sAhitya khUba prApta huaa| use le ghANerAva chor3a kara sIdhe mevADa ke vorATa prAnta meM sAthiyA padhAre / yahA~ kI maMdirakI bar3I dhUmadhAma se pratiSThA karavAI / yahA~ se gAmaguDA saMgha kI vinatI ko mAna dekara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 44 : tattvavetA 1 ke padhAreM / baDI dhUmadhAmapUrvaka yahA~ ke zAntinAtha bhagavAna ke maMdira kI pratiSThA karavAI, jisa meM kAphI Aya huii| punaH vorATa ke gA~voM meM paryaTana karate hue ghANerAva Akara saM. 1982 kA caumAsA kiyaa| isake bAda 1983 kA caumAsA khuDAlA kiyaa| bAda meM desUrI padhAre / yahA~ kAphI lambe samaya se padhArane se saMgha ke Agrahavaza 1984 kA caumAsA ThA liyA / isa caumAsA meM baDA ThATha rahA aura samaya para zrI pArzvanAthajI ke maMdira kI tathA caumukhajI ke prAsAda kI utsAhapUrvaka pratiSThA karavAI / pratiSThA ke samaya kAphI Aya huii| loga harSa se nAca uThe the / gata varSoM meM kramazaH maNivijayajI, pratApavijayajI, ratnavijayajI, amRtavijayajI, kamalavijayajI, kalyANavijayajI, himmata vijayajI, gumAnavijayajI nAmaka sAdhu Apake navIna ziSya bane the / ina ziSyoM kI kahA~ aura kaba dIkSA huI isa sambandhI vizeSa jAnakArI prApta nahIM ho pAI hai / kevala himmatavijayajI kI hI prApta hai| Apa kumbhalagaDha jIle ke delavADA grAma ke nivAsI hai aura pitAjI kA nAma gulAbacaMdajI aura mAtA kA nAma panAbAI hai / Apa do bhAI hai| baDe Apa hai / choTe bhAI kA nAma mohanalAlajI hai / Apa jAti ke vIzA osavAla loDhA gotra ke hai / ApakI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizeSa vivaraNa dIkSA 1980 meM ghANerAva meM huI / aura joga karAkara 1985 meM paMnyAsa pada de diyA / usa samaya himmatavijayajI nAma diyA thA, para varttamAna meM AcAryadeva zrImadvijayahimAcalasUrIzvarajI ke nAma se prasiddha hai / : 45 : paMnyAsajI mahArAja ke svabhAva aura vidvattA ke guNa se prabhAvita hokara Apa ke pAsa kaI zrAvaka dIkSA ke nimitta Ate the, para ApakA dhyeya sadA saMtoSapUrNa hone se Apa adhika moha meM na paDe / Apa to isI nIti ke the ki sapUta eka hI bahuta aura kapUta aneka hone para bhI koI sAra nahIM nikalatA | isI nIti ke AdhAra para Apane adhika se adhika ziSya mUMDane kA bicAra sadA ke liye apane hRdaya se nikAla diyA thA / to bhI apane jIvana meM kAphI ziSya banAne paDe / pahale to Apane hara ziSya ko bahuta samajhAyA, para anta meM na mAnane para hI Apane vivaza ho use dIkSita kiye / saMvata 1985 se lagAkara Apane apane jIvana paryanta ghANerAva meM hI rahane kA nirNaya kiyA / kyoM ki avasthA kAphI ho cUkI thI / zarIra asakta ho gayA thA / phira bhI 1988 kA cAturmAsa karane ke liye khimela saMgha ke Agrahavaza padhAra kara kiyA / Apa baDe gA~voM kI apekSA choTe gA~va meM / / * Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 46 : saakdee hI rahanA vizeSa pasaMda karate the| cUM ki gA~vavAloM kI sarala zraddhA-bhakti hotI hai / aura una meM zaharavAloM kI apekSA adhika prema bhI hotA hai / Apa ke ina guNoM se saMsAra ke kAphI jIvoMne lAbha uThAyA, jahA~ taka bhI ho sakA, Apane pratyeka satpuruSa ko saMtuSTa karane kI hI koziza kii| itanA hI nahIM balki Apane sAdhu samudAya para bhI kAphI vyaktitva jamAyA thA / ApakA hara eka vyakti para acchA prabhAva paDatA thA / kAraNa ki svayaM bahuta sarala the, gaMbhIra aura udAra bhI pUre the / isa liye lohacumbaka kI taraha virodhI ko bhI AkarSaNa kara lete the / athAga pANDitya ke sAtha Apa kI vANI baDI tejasvI aura madhura thI, jisa kA kAphI munirAjoM ne bhI lAbha uThAyA thA / Apane kaI munirAjoM ko jina kA pahale bhI vivaraNa AcUkA hai, zeSa kA nimna prakAra yahA~ diyA jAtA hai / ghANerAva (mAravADa) meM munirAja zrI dayAvimalajI ko baDe yoga karavA karake ApahIne panyAsa pada se vibhUSita kiyA thA / muni lakSmIvimalajI ko punaroddhAra kara zAsanamAnya / kiye| AcArya zrImadvijaya bhrAtRcaMdrasUrIzvarajI ( bhAyacaMda jI) mahArAja ko zivagaMja rAjasthAna meM Apane AcAryapadavI se Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizeSa vivaraNa :47: alaMkRta kiye the| ___ rAjasthAna ke suprasiddha yogirAja zrI zAntisUrIzvarajI ko tathA unake guruzrI tIrthavijayajI ko bhI Apake hI karakamaloM dvArA baDI dIkSA dIgaI thI / aneka munirAjoM ko Agama granthoM kA adhyayana karavAyA thaa| ____ Apane apane jIvana meM kupaMthiyoM ko kupaMtha se haTAne kA pUrNa prayatna kara unheM sacce jaina dharma kA anuyAyI banAne kA bhI zreyaskara kAma kiyaa| kupaMthiyoM ko zAstrArtha upadeza tathA aura koI suyukti se unheM samajhAkara rAste para lagAye / Apane apane yoga bala kI zakti se kaI grAmoM ke azAntimaya vAtAvaraNa tathA vahA~ phaile hue mahAn upadravoM ko zAnta kiyA / jisa meM ghANerAva to Apa kA sadA hI RNI rhegaa| kitanI hI bAra zAntisnAtra paDhA karake maragI jaise bhayaMkara upadravoM ko zAnta kiyaa| isakA pramANa to yahI hai ki Aja bhI vahA~ kI janatA gurudeva kA upakAra mAnatI huI unake guNoM kA yazogAna karatI hai| vyaktigata to Apane kaI jIvoM para upakAra kiyA thaa| Aja mukhya rUpase mevADa, mAravADa aura goDavADa kI janatA Apake upakAroM kI sarA hanA kiye binA nahIM raha sktii| jaba kabhI yaha prasaMga calatA hai to gadgad ho jAte hai| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 48 : tattvavetA antima saMdeza Apa dharma kI sevA karate karate samayAnusAra kAphI vRddha ho gye| vRddhAvasthA meM Apane apanA adhika samaya ghANerAva meM hI bitaayaa| vRddhAvasthA meM bhI Apa dinabhara baiThe baiThe zAstra paDhate the| Apa kI A~khoM kI rozanI acchI thii| dAMta bhI saba maujuda the / kevala vRddhAvasthA kI vajaha se zarIra jIrNazIrNa-azakta ho gayA thA, magara manobala zreSTha thaa| mAnava socatA hai kyA ? para hotA hai anyathA / eka vAra paMnyAsajI mahArAja apane Asana se uTha rahe the ki acAnaka kamajorI ke kAraNa nIce gira paDe / kamara meM coTa laga gii| usa dina se calanA phiranA sarvathA baMda yAni saMthArAvaza ho gaye / Apa kI sevA meM paM. himmatavijayajI, gumAnavijayajI donoM bhAI satata khaDe the / bimArIkAla meM saMgha ne bhI sundara bhakti kI / paMnyAsajI kI saralatA baDI ajaba kI thii| Apane usa samaya kahA ki-he himmatavijaya! maiM aba khaDA nahIM houNgaa| mere liye mAMDI abhI banavA de, maiM apanI A~kho se dekha luuN| logo ne isa para kAphI raMja paidA kiyaa| honA bhI svAbhA vika hI hai / lekina himmatavijayajI ne to guru kI AjJA pAkara eka sundara aura baDI mAMDI taiyAra karavA dii| phira Apa apanI najara se use dekha baDe prasanna hue| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizeSa vivaraNa samaya samaya kA kAma karatA rahatA hai / AyuSya kI kauna kaha sakatA hai ki kaba dIpa meM se tela khatma ho jAyagA ? paMnyAsajI mahArAja kI bhI yahI hAlAta thI / sArA saMgha ko ekatrita karake Apane kahA : 49 : mahAnubhAvo ! isa kAlacakra ke mukha se kauna baca pAyA hai ? saMsAra meM jisane janma liyA hai use eka bAra mRtyu ko bheTanA hI hogA / isa meM zoka karane jaisI koI bAta nahIM hai / Apa loga mere donoM ziSya bahuta choTe hai aura videza bhIM ghUme nahIM hai, aura itanA jAnapanA bhI nahIM hai isa liye mere sthAna para inheM samajha kara khUba sevA - bhakti kareM, tAki inakI AtmA ko duHkha na ho aura ThIka saMyama pAlana karate hue apanA AtmakalyANa kara skeN| isa para saMghane tathAstu tathAstu zabdoM kI jaDI lagA dI / pIche paM. himmatavijayajI ko kahA ki bhAI ! yaha gumAna choTA hai, tere bharose hai / donoM hilamila kara smp| pUrvaka rahanA / isa vIra kI gaddI ko maiM tumheM sauMpatA hUM / tUM ise vizeSa zobhAyamAna karanA / jata aura mata meM sadAke liye sAvadhAna rahanA / jahA~ bhI tUM jAyagA vahA~ terI vijaya hogI / isa para himmatavijayajIne gurujI ke caraNoM meM par3a Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatvavettA pAdaprakSAlana kiyA / isa dRzya ko dekha kara sArI janatA kI A~kheM bhI azru bahAne lgii| svargagamana kAlacakra ke sAmane kisakA jora cala sakatA hai ? Akhira saMvata 1991 ke bhAdrapada zuklA trayodazI ke divasa Apa jJAna-dhyAna mudrA meM svarga sidhAra gye| usa samaya Apa kI Aya 92 varSa kI thii| isa 92 varSa kI Ayu meM Apane apanA 78 varSa kA jIvana sAdhu-jIvana meM hI biitaayaa| ApakA agnisaMskAra ghANerAva se sAdaDI ke rAste para baDI dhUmadhAma se kiyA gayA / hajAroM kI saMkhyA meM loga isa meM sammIlita hue| Apa ke aMtima saMskAra ke sthAna para ghANerAva ke nivAsI zrI sAgaramalajI kI dharmapatnI kI ora se eka cabUtara banavAyA gayA jo ki Aja bhI maujuda va acchI avasthA meM hai| ghANerAva nagara se tIna mIla kI dUrI para zrImucchAlA mahAvIrajI ke vahAM bhI Apa kI chatrI va mUrti rohiDAnivAsI zreSTivarya zrI vIrAjI panAjI kI orase dharmazAlA ke andara hI vargAce ke pAsa banavAI gii| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizeSa vivaraNa nAkoDA tIrtha para saMvat 1991 mAgha zuda 13 ke dina AcAryadeva zrImad vijayahimAcalasUrIzvarajI mahArAja ke karakamaloM dvArA pratiSThA va 125 pratimAjI kI aJjanazalAkA huI / usa samaya paMnyAsajI mahArAja kI mUrti kI sthApanA kI gaI / vaha bhI Aja vidyamAna hai / yaha prAcIna nAkoDA tArtha mAravADa sTeTa ke antargata bAlotarA nAmaka nagara ke pAsa tIna koza kI dUrI para AyA huA hai / mUlanAyaka zrI pArzvanAtha bhagavAna kA trizikharI yukta AdIzvara bhagavAna kA tathA zAntinAtha bhagavAna ke cAra devaliye yukta kula tIna maMdira vizAla evaM darzanIya hai-vizAla gozAlA hai aura kArakhAnA tathA dharmazAlA baDI jabaradasta hai| yahA~ para pratyakSa evaM camatkArika bhairava pArzvanAtha ke maMdira ma birAjamAna hai jo ki kaIeka bhAiyoM kI manokAmanA pUrNa kI hai aura kara rahe hai / yahAM para prativarSa poSa kRSNA dazamI ko mahAn melA lagatA hai jisa meM baDI dUra dUra se bhI hajAroM kI saMkhyA meM mAnava Ate haiM / yahA~ para yAtrigaNa ko saba taraha kI suvidhA hai| eka bAra bhI pratyeka bhakta ko yAtrA kA lAbha uThAnA caahiye| vartamAna samaya meM paMnyAsajI mahArAja ke ziSyamaMDala meM tIna ziSya vidyamAna hai jo ki AcAryadeva zrImadvijaya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 52 : tattvavetA himAcalasUrIzvarajI mahArAja, paMnyAsajI zrI kamalavijayajI mahArAja aura pravartaka zrI gumAnavijayajI mahArAja / inake ziSya praziSya Adi to kAphI saMkhyA meM hai| isI taraha sAdhvIjI kI saMkhyA to anumAnataH sau se adhika hai| upasaMhAra saMsAra meM samaya samaya para mahApuruSoM kA isa pRthvI para janma hotA hI rahatA hai| jo anAdi kAla se hI calA A rahA hai / jaba jaba manuSya apanI sadbhAvanAoM ko choDa kara kupathagAmI hote hai taba taba prakRti ke niyamAnusAra unheM eka na eka avazya hI satpuruSa mahAtmA Adi ke rUpa meM milate hI hai, para catura loga to una mahApuruSoM se avazya hI lAbha uThAkara apanA jIvana saphala banA lete hai / para bhAgyAnusAra kaI manuSya aise hai jo apanA mAnavajIvana nirarthaka gumA kara AgAmI jIvana ko bhI aMdhakAramaya banA jAte hai / hameM pratyeka mahApuruSa ke jIvana se tathA unake sadupadeza kA sAra lekara unakA pAlana karane se sacI sukha-zAnti mila sakatI hai / va hamArA kisI puruSa kI jIvanI paDhanA tabhI saphala ho sakatI hai jaba ki hama usase kucha na kucha sIkha kara apane jIvana ko bhI usI sA~ce meM DhAla kara mAnavasevA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasaMhAra : 53: kA bhAra uThAte hue apane jIvana ko saphala banA skeN| anta meM maiM una mahApuruSoM ko dhanyavAda dekara isa jIvanI ko samApta karatA hUM jinhoMne ki apane putra jaise anamola ratna ko guru ke caraNoM meM arpaNa kara saccI gurubhakti kA paricaya diyaa| pAThakoM se nivedana hai ki ve isa jIvanacaritra se kucha na kucha avazya hI sadbhAvanA ko grahaNa kara jIvanI kA paDhanA sArthaka banAveM, yahI maMgala kAmanA!! samApta Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lImbaDI ke lekha kI pratilipi munirAja zrI javerasAgarajI saM. 1947 kI sAlamAMsAdhu 10 tathA sAdhvI 7 sahita caumAsuM rahyA / jeTha vada 3nA dine paMnyAsajI zrI hitavijayajI tathA amadAvAdanA seTha manasukhabhAI, premAbhAI, harIsiMhabhAI tathA lImbaDInA sarve saMgha malIne baDI dIkSA AnandasAgarajI (1) tathA kamalavijaya ne (2) tathA ANaMdavijayajI (3) ne gaNI padavI tathA paMnyAsa padavI ApIne aThAI mahotsava parva saMgha tathA maNIbhAI vagere vagere baDe ADambara AnaMdapUrvaka kiyA / tyAre A siMgAsana karAvyu che / e sarve gaNIjI mUlacaMdajI mahArAja kA upagAra...............(3) mA zrI javerasAgarajI prayatna kiyA / parama pavitra jainadharma pAmI zuddha zraddhA lAvI zrI devagurunI bhAkta karavI jethI kalyANa thAze / zrI jinendrAya namaH / gurubhyo namaH / noTa-(1) jo Ajakala AgamoddhAraka sAgarAnandasUrijI ke nAma se prasiddha hai| (2) jo Ajakala zrI kamalamUrijI ke nAmase prasiddha hai| (3) jo Ajakala ANaMdavijayajI kamalasUrijI ke kAkAguru the| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) jo riktasthAna sambandhI mukhya mukhya vyaktiyoM se jJAta huA hai ki yahAM para paMnyAsajI hitavijayajI kA nAma thA, para bhusA gayA hai / isaliye sApha dikhAI nahIM detA / phoTo paM. ANaMdavi. zrI AnaMdasA, javerasA. paM. hitavi. seTha manIbhAI premAbhAI seTha lallubhAI, premacaMda bhAI, manasukhabhAI, bhagubhAI. seTha jesiMga bhAI, harIbhAI isa prakAra ke citrakAra dvArA citrita phoTu bhI vidyamAna hai / noTa - prastuta viSaya sambandhI jijJAsu jana AgamoddhAraka kA jIvanacaritra dekha leveM / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ carama tIrthapati mahAvIra ke 58 ve paTTadhara mugalasamrAT akabara pratibodhaka jagadgurudeva zrImadvijayahIrasUrIzvarajI ke 13 veM paTTadhara caritranAyaka hue jisakI nimna prakAra vaMzAvalI (1) paM. zrI tilakavijayajI (2) paM. zrI RddhivijayajI (3) paM. zrI cAritravijayajI (4) paM. zrI raMgavijayajI (5) paM. zrI tejavijayajI (6) paM. zrI yazavaMta vijayajI (7) paM. kuzalavijayajI (8) paM. jitavijayajI (9) paM. zrI zrIvijayajI (10) paM. zrI jaya vijayajI (11) paM. harSavijayajI (12) paM. zrI caMdravijayajI (13) paM. zrI hitavijayajI mahArAja Apake varttamAna ziSyamaNDala - (1) AcAryadeva zrImadvijayahimAcalasUrIzvarajI (2) paMnyAsajI zrI kamalavijayajI (3) pravartaka zrI gumAnavijayajI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ --90 0 kakanyA == == ===== = === == zrI hitavijaya jaina graMthamAlA kI prakAzita pustakeM tathA paTa (1) zrI pratikramaNa vidhiprakAza, racayitA.paM. hitavi. ma. (2) hitastavanAvalI racayitA pra. gumAnavijayajI ma. (3) stavana tathA zAradApUjana vidhi , (4) bhavya gIta racayitA mumukSu bhavyAnaMda vijaya (5) bhavya bola samuccaya 2 (6) hitapuSpa (7) zrI nAkoDA tIrthastotram (8) zrI nitya smaraNAdi stotra saMgraha (9) zrI anAnupUrvI (10) ghara baiThe muhUrta dekheM (11) paJcakkhANa paTa (hindI) / (12) paJcakalyANakAdi paTa (hindI tathA guja0) , (13) iriyAbahiya paTa (hindI tathA guja0) , / (14) jagadguruhIra nibaMdha (hindI tathA guja0) , (15) prAcIna jinendra guNamAlA sA. jitendra zrIjI (16) vIza viharamAna jina paricaya paTa mu. bhavyAnaMdavijaya (17) hIracaritram (saMskRta pratAkAre) / (18) hitavacana (19) tatvavettA pukharAja zarmA milane kA pattA-zrI hitasatka jJAnamandira ghANerAva (mAravADa) vAyA phAlanA - 0 -9-30-90- 9950-25-D6- 09 - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alcPhllo lnre v Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com