Book Title: Shabdonu Saundarya
Author(s): Muktivallabhvijay
Publisher: Pragna Prabodh Parivar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/006094/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdonuM sa AcArya muktivallabhasUri - Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaka - AcArya muktivallabhasUri prakAzaka prajJA prabodha parivAra C/o. zrI samakita yuvaka maMDaLa, ravikuMja, grAunDa phlora, dolatanagara roDa naM. 7, borIvalI (isTa), muMbai-400 066. phona : 32 522509 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navamuM saMskaraNa : vi.saM. 2069, mUlya : rUA. 40/ prApti sthAna : * zrI samakita yuvaka maMDaLa ravikuMja, grAunDa phlora, dolatanagara roDa naM. 7, borIvalI (isTa), muMbai-400 066. phona : 3252 2509 ketanabhAi DI. saMgoi 1/12, vaibhava epArTamenTa, zreyasa sinemA lena,. sAMghANI esTeTa, ela.bI.esa. mArga, ghATakopara (vesTa), muMbai-400 086. mo. 92246 40070 navabhArata sAhitya maMdira 143, prinsesa sTrITa, muMbai-400 002. phona : 22017213 phatAsAnI poLanI sAme, gAMdhIroDa, amadAvAda. phona : 2213 9253 zazIbhAi arihaMta kaTalarI sTora, AMbA cokanI pAchaLa, bhAvanagara-364 001. mo. 9825105528 milanabhAi AnaMda TreDa liMka prA.li. 401, spAna TreDa senTara, kocaraba Azrama sAme, pAlaDI, amadAvAda-380 006. mo. 9375035000 sunilabhAi anaMtarAya vorA 8/1528, gopIpurA meina roDa, polIsa cokI sAme, subhASa coka, surata. phona : 2417706 * mudraka : zubhAyA mo. 98205 30299 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdonuM sauMdarya koi uttuMga girizcaMganI eka moTI zilA para beThelo pravAsI saMdhyA TANe nIkharatA manohara naisargika sauMdaryane dila bharIne nIrakhyA kare che, cakSu ane citta baMne camatkRti anubhave che, pAucamAMthI kemerA kADhI A dilahara prAkRtika zobhAnI tasavIra jhaDape che, khIlelA adbhuta sauMdaryane kAyama mATe tasavIra dvArA saMgharI rAkhe che. koi vAcaMyama mahAzayanA mukhamAMthI evA hRdayaMgama zabdo jhare che ke kAna ane hRdaya tenA sauMdaryanuM pAna karIne tarabatara thai jAya che. te zabdonuM zravaNa saMpUrNa astitvane anerA AlAdano cepa lagADe che. te zabdo vagara AyAse smaraNamAM rahe che. smRtinI tasavIra banAvIne sAMbhaLanArane te zabdone kAyama mATe sAcavI rAkhavAnuM mana thAya che. zabdane AvuM saubhAgya kyAre maLe ? zabdonuM AvuM sauMdarya kyAre nIkhare ? zabdane te mATe kevA AbhUSaNa paherAvavA ? pUrvadhara maharSi zrI dharmadAsagaNi mahArAjA zrI upadezamAlA granthanA eka zlokamAM bhASAnA ATha bhUSaNone oLakhAvIne suMdara zabdonA svAmI banavAnI sahune sonerI zikhAmaNa Ape che. A nAnakaDA zo-kesamAM te ATha AbhUSaNone sarasa rIte goThavyA che...pahelA jarAka joI lo...gamI jAya to lai lo.tamArA zabdone paherAvI lo...zobhI UThaze tamArA zabdo...tenA lasalasatA sauMdaryathI Avarjita banIne smRtinI dAbaDImAM sahu koi sAcavI rAkhaze te zabdo. -muni muktivallabhavijaya Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RRNa maraNa divyakRpAno mehulo varasAvI rahelA paramArAdhyapAda svargastha guruvaryo... * vairAgyavAridhi pUjyapAda pa2ma gurudeva zrImad vijayabhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjA * sahajAnaMdI pUjyapAda dAdA gurudeva zrImad vijayadharmajinsUrIzvarajI mahArAjA * sUrimaMtraprasthAna ArAdhaka pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijayajayazekharasUrIzvarajI mahArAjA paramakRpALu pUjyapAda tArakavaryo... * gacchAdhipati pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijayajayaghoSasUrIzvarajI mahArAjA * paropakArI gurudeva pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya jagavallabhasUrIzvarajI mahArAjA zAstrasarjana Adi aneka vyastatAo vacce paNa udAratAthI samaya phALavIne pustakane sAdyaMta tapAsI parimArjana karI ApanArA... * vidvavarya pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya zrI jayasuMdarasUrIzvarajI mahArAjA * preraNA ane protsAhananA kendra samA kalyANamitra muni bhagavaMto... * anekavidha sahAyaka sahavartI muni bhagavaMto... Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 traNa IMcanI jIbha irAnamAM lukamAna nAmano eka gulAma tattvajJa thai gayo. koie tene pUchayuM: zarIramAM aneka aMgo ane avayavo che, temAM zreSTha aMga karyuM ?' "jIbha; kAraNa ke, maDadAne paNa beThA karavAnI tAkAta jIbhamAM paDelI che." "ane, zarIranuM kaniSTha aMga karyuM?" "jIbha; kAraNa ke jIvatA mANasane paNa UbhA cIrI nAMkhavAnI tAkAta jIbhamAM che.' aMgrejImAM paNa koie lakhyuM cheH The tongue is the instrument of the greatest good and the greatest evil that is done in the world. vAta to sAva sAcI che. jIbha kharekhara vicitra ane vilakSaNa che. AMkha be che, kAma eka mAtra jovAnuM. kAna be che, kAma eka mAtra sAMbhaLavAnuM. nAkanA nasakorA be che, kAma eka mAtra suMghavAnuM. paNa, jIbha eka ja che ane tene be kArya soMpAyelA che, eka vAdanuM ane bIjuM svAdanuM. A banne kArya mahattvanA che ane jokhamI paNa che. nAnakaDI traNa iMcanI, komaLa, caMcaLa ane hADakA vagaranI jIbhane ATalI bhArekhama babe javAbadArIo soMpanAra kudaratane jIbhanI zakti para keTalo badho vizvAsa haze ! ane kalpanA to karo vaheMcaNImAM samAnatAnuM dhoraNa apanAvIne kudarate ( 1 ) Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AMkha, nAka, kAna, hAtha, paga AdinI jema jIbha paNa be ApI hota to zuM thAta ? be AMkha je jue, be kAna je sAMbhaLe, be nasakorA je sUMthe, hAtha-paga Adi je kArya kare ane mana je vicAre te badhAnuM varNana bicArI ekalI jIbhane karavAnuM chatAM varNana vadhAre paDatuM karI nAMkhe paNa UNI to na ja Utare tevI adbhuta kAryakSamatA jIbha dharAve che. jIbha eka ja ApIne ane AMkha-kAna Adi babbe ApIne kudarate je pakSapAtI valaNa apanAvyuM che te mATe upAlaMbha ApavAne badale kudaratano AbhAra mAnavA jevo che. jIbhanA banne kAryakSetra ati mahattvanA ane jokhamavALA che. be rASTro vacce yuddha thAya tyAre zatru rASTrane apaMga banAvI devA te rASTranI jIvAdorI samAna be zaktione khalAsa karI devAnI yuddhanIti rAjyakartAo apanAvatA hoya che. A be zaktinAM nAma cheH 1. broDa kAsTiMga, 2. phUDa saplAya. dhvani prasAraNa kendro dvArA utsAhavardhaka ane AzvAsaka samAcAro prasArita karavA dvArA AMtarika zAMti jALavavA sarakAra prayatna kare che. A mahattvanI tAkAtane toDI pADavAmAM Ave to yuddhanA kALamAM rASTra apaMga banI jAya che. bIjI mahattvanI bAbata che-phUDa saplAya. anAjanA puravaThAne khoravI nAMkhavAmAM Ave to zastra AdinI bAbatamAM sakSama ane samartha evuM paNa rASTra yuddhamAM thApa khAi jAya che. zarIranA saMdarbhamAM vicAra karIe to dhvani prasAraNa ane phUDa saplAya e banne mahattvanI kAmagIrI jIbhane soMpavAmAM AvI che. ane ApaNe jANIe ja chIe ke jenI jIbha A banne javAbadArIne supere bajAvI zakatI nathI tenA zarIramAM nirogitA ane jIvanamAM zAMti durlabha banI jAya che. ghaNAM mANaso jIbha ane peTa vacce koi samAdhAnakArI bhUmikA sAdhI zakatA nathI. ane tethI te banne pakSane svIkRta hoya tevI annanIti ghaDavAmAM niSphaLa jatA hoya che, jenA pariNAme temanuM zarIra rogonI dharmazALA banI jAya che. tema, jIbha ane magaja vacce sArA saMbaMdha nathI hotA tyAre bolavAnI bAbatamAM jIbha ghaNAM chabaraDA vALI de che. Ama to jIbha ane magaja vacce bahu thoDA iMcanuM aMtara che, paNa bolavAnA chabaraDAo parathI to kyAreka A aMtara mAilonuM hoya tevuM jaNAtuM hoya che. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavad gItAmAM indriyonA jJAnendriya ane karmendriya evAM be vibhAga pADavAmAM AvyA che. jIbha svAdanuM jJAna kare che mATe jJAnendriya che ane bolavAnuM karma (kriyA) kare che mATe karmendriya che. Ama bhagavad gItAnI peThe jJAna ane karmano suMdara samanvaya sAdhI ApatI jIbha eka mahAyoginI jevI bhAse che. ApaNA zarIramAM zabdotpattinA sthAna pAMca che-kaMTha, tAlu, mUrchA, dAMta ane hoTha, paNa A pAMceya sthAnethI utpanna thatAM zabda jIbhanI sahAya vinA utpanna thai zakatA nathI. jIbhanI UMcI-nIcI, ADI-avaLI gatine kAraNe svara uccArarUpa bane che. mATe jIbha e zabdotpattinuM mULa sthAna nahi hovA chatAM bolavAnuM kAma jIbhanuM che, tema ja lokamAM evo vyavahAra paNa thAya che. saMta kavi tulasIdAse jIbhane dehalI-dIpanI upamA ApI che. mukha e DelI che ane jIbha e DelI parano dIpaka che. jIbha vicAra ane vartana vacce rahI vANI dvArA banne para prakAza pAthare che. mananA vicAro, hRdayanI Urmio ane AMkha-nAka-phAna, AdinA anubhavone vyakta karatI jIbhanuM sthAna te badhAnI madhyamAM goThavanArI kudaratane (karmasattAne) tenI A karAmata badala dhanyavAda ApavAnuM mana thai jAya ! mAnavadehamAM sauthI vadhu snAyuonI jarUra jIbhane paDe che. bolatI vakhate eka sAthe ghaNAM snAyuone kasarata pahoMce che. anya indriyo para hADakAnA niyaMtraNo goThavanArI kudarate jIbhamAM eka paNa hADakuM kema niha goThavyuM hoya tenuM rahasya koNa zuM samajyuM che ? te to vyaktinA vartana parathI ja samajAi jatuM hoya che. ghaNAM ema ja samajatA hoya che ke jIbha aniyaMtrita rahe tema kudarata icchatI haze mATe jIbhamAM hADakuM nahi goThavyuM hoya. paNa, kudaratanA sAcA saMketane koika ja samaje che ke-bIjI indriyonuM niyaMtraNa to hADakuM mUkIne kudarate svayaM karI dIdhuM, jIbhanA niyaMtraNanI javAbadArI kudarate ApaNA potA para choDI che. kudaratanA A saMketane je samajI jAya che te A javAbadArIne supere vahana karI zake che. hADakuM hoya to akkaDatA ane kaThoratA AvI jAya. jIbhamAM hADakuM nathI tethI jaNAya che ke jIbhane mRdu rAkhavAmAM Ave tema jANe kudarata icche che. paNa, prakRtinA A 23 AR 3 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhiprAyane nahi samajelA keTalAka loko kaThora vANIno prayoga karIne hADakAnI khoTa pUravA mathatA hoya che. - bIjI rIte vicArIe to jIbhanuM niyaMtraNa anya indriyonA niyaMtraNa karatAM thoDuM AsAna che. na jovAnuM anAyAse jovAI jAya te bane, na sAMbhaLavAnuM anAyAse saMbhaLAi jAya te bane paNa je nathI khAvuM te jIbhathI anAyAse khavAI jAya ke je nathI bolavuM te anAyAse bolAi jAya tema na bane. khAvA ane bolavA mATe to prayatna ja karavo paDe. koi apriya zabdo kAne paDI rahyA hoya ane na sAMbhaLavA hoya to kAnane ApoApa baMdha karI zakAya tevI koi vyavasthA kudarate goThavI nathI. gaTaranI durgadha AvI rahI hoya tyAre nAkane ApoApa dATA lAgI jAya tevI paNa koI sagavaDa nathI. paNa, mAnavI dhAre tyAre bolavAnuM baMdha karI zake te mATe mukhano daravAjo prakRtie goThavI Apyo che. paNa, A sagavaDano lAbha bahu ochI vyaktio uThAvatI hoya che. eka mahAzaya kudaratane phariyAda karatA hatA ke, jIbha mukhamAM sIdhI jaDavAne badale ju mUkIne jaDI hota to keTaluM sAruM thAta, jhagaDA vakhate kADhIne DabbImAM mUkI devAthI jhagaDAthI bacI javAta. je mahAzayane kyAreya jhagaDA vakhate mukhano daravAjo baMdha karI devAnI tasdI letA joyA nathI, e mahAzaya phu kholIne jIbhane DabbImAM mUkavAnI tasdI leta kharA ? AvaradA ane ArogyanI bAbatamAM jIbha ghaNI puNyazALI che. te janmajAta ane AmaraNAnta hoya che. tema tenI paTutA paNa cirasthAyI hoya che. vRddhAvasthAmAM AMkhe jhAMkhapa Ave, kAne baherAza Ave, dAMta DhIlA paDe, hAtha-paga dhrUje. paNa, jIbha moTebhAge kSINa thatI nathI. ghaDapaNamAM paNa sAkara mIThI ja lAge ane maracuM tIkhuM ja lAge. jene AMkhe ochuM dekhAya che ane kAne ochuM saMbhaLAya che tevA paNa 80 varSanA gharaDA dAdAne cA moDI ke moLI ApI juo, jIbha tenA banne prakAranA kAryakSetramAM haju keTalI pAvaradhI che teno paricaya turaMta thai jaze. AjanA meDIkala sAyanse keTalI badhI pragati sAdhI che ! AMkho badalAvI zakAya, kiDanI badalAvI zakAya, kAna-nAkanI plAsTika sarjarI thai zake, hAtha-paga bhAMge to nakalI joDI zakAya, dAMtanI nakalI batrIsI mukhamAM besADI zakAya. ( 4 ) Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa, jIbha to jIvananA aMta sudhI orijinala ja hoya. jIbhanI A asaliyata tene sarva avayavomAM eka gauravabharyuM sthAna apAve che. eka DaoNkTarane pUcheluM "AMkhanA, dAMtanA, hRdayanA, peTanA, gupta rogonA ke nAka-kAna-gaLAnA DaoNkTara hoya che to jIbhanA spezyAlisTa kema nahi ?' "jIbha sakhaNI thAya tevI che ja kyAM ? jIbhanA DaoNkTara bane to tene apajaza ja maLe.' DaoNkTaranA A javAbamAM mArmika vinoda hato. davAkhAnAmAM jaine daradI DaoNkTarane kansalTa kare tyAre DaoNkTara sau prathama daradInI jIbha tapAse che. DaoNkTara ane vaida nidAna mATe jIbha para ghaNo AdhAra rAkhatA hoya che. bhUrAza paDatI jIbha chAtImAM daradanuM sUcana kare che. jIbhamAM vacce chArI ane cheDe ratAza hoya to apaco ke peTanA roga sUcavAya che. phIkkI sapheda, narama, pahoLI ane asthira jIbha pAMDuroganuM sUcana kare che. je mANasa nazo karato hoya tenI jIbha sAmAnya rIte mukhanI bahAra sthira rahI zakatI nathI. jIbhane mukhanI bahAra eka bAjuthI bIjI bAju halAvI na zakAya to te perAlisisanuM lakSaNa kahevAya che. jADI ane sUjI gayelI jIbha hojarI tathA majjAtaMtuno dAha ke vikAra batAve che. jIbha upara jADo pILA raMgano thara pitta vikAra sUcave che. kALA jhAMkhA bhUrA raMganuM paDa kharAba tAvanI nizAnI che. sapheda thara sAdhAraNa tAvanI nizAnI che. sUkI, tharavALI, kALAzavALI ane dhrujatI jIbha bhayaMkara jvaranI nizAnI che. AsamAnI raMganI jIbha lohInI gatimAM thayelA aTakAvane sUcave che. moTuM pAkI javAnI sAthe jIbha sIsAnA raMga jevI thai jAya te mRtyu najIka hovAnuM sUcana che. vAyunA doSavALI jIbha kharakharI, phATelI tatha, pILI hoya che. pittanA doSavALI jIbha kAMika ratAza ane kALAza paDatI hoya che. kapha doSavALI jIbha sapheda, bhInI ane narama hoya che. tridoSavALI jIbha kAMTAvALI ane sukAyelI hoya che. mRtyukALanI jIbha kharakharI, aMdarathI vadhelI, phINavALI, lAkaDA jevI kaThaNa ane gatirahita thai jAya che. Ama, jIbha e AkhA zarIranuM darpaNa che. daradInA roganuM nidAna karatI vakhate DaoNkTarane daradInI jIbha para ghaNo vizvAsa mUkavo paDe che. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmudrika zAstra paNa lakSaNo tapAsavAmAM jIbha upara ghaNo madAra bAMdhe che. je strInI jIbha zyAma raMganI hoya tene sAmudrika zAstranI bhASAmAM zaMkhaNI kahevAmAM Ave che. AvI strI vidhavA, karkazA ane durbhAgI hoya che. zveta raMganI jIbha dAsatva sUcave che. - peTa bagaDe tyAre jIbha para cAMdA paDI jAya che, te joine kudaratanA nyAyataMtra para ovArI javAya che. moTe bhAge jIbhanA tophAnane kAraNe ja peTamAM bagADo thato hoya che. gunegArane ja sajA karatuM prakRtinuM niSpakSa nyAyataMtra ahobhAva upajAve che. - peTa ane zarIrano bagADo jema jIbhanI chArI parathI jaNAya che, tema mana ane jIvanano bagADo paNa jIbha paranA zabdo dvArA varatAya che. Ama jIbha mAnavInI zArIrika ane mAnasika taMdurastIno ghaNo badho tAga ApI de che. akabare eka vAra birabalane pUchayuM: "mANasane kevI rIte oLakhavo ?" tyAre birabale ApelA javAbane kavie kavitAmAM mAne che. motI saba eka raMga, eka meM amola naMga, milegA jhaverI to kiMmata kara jAnIe; kahe kavi birabala, suna zAha akabara ! AdamIkA tola eka bolameM pichANIe. pleTo kahetoH bolo, eTale huM tamane oLakhI zakuM. mATInuM vAsaNa kharIdatI vakhate tenA para Takoro pADavAmAM Ave che. vAsaNanA avAja parathI khabara paDI jAya che ke vAsaNamAM tirADa to nathI paDelI ne ? vAsaNanI jema mANasa paNa tenA zabda parathI oLakhAi jAya che. raMga, rUpa, veSa to durjana ane sajajananA sarakhAM paNa hoi zake. dulA kAga paNa e ja vAta jaNAve che ? koyalaDI ne kAga, vAne varatAro nahIM jIbhalaDI de javAba, sAcuM soraThIyo bhaNe. kabIranA zabdo judA che? vANIe pahacAnIe cora-sAdhukI ghATa jo karaNI aMdara base, nikale mukhakI vATa, Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ama, jIbha parathI nIsarato zabda e mAnavInuM moTuM oLakhapatra che. na jArajAtassa lalATazrRMgaM, kulaprasUtena ca pANipadmam / yadA yadA muJcati vAkyabANaM tadA tadA jAtikulapramANam / / (nIca kuLamAM janmelAne kapALe zIMgaDA nathI UgatA ke kulIna vyaktinA hAthamAM kamaLa nathI UgatuM. vANI parathI ja mAnavInA jAti ane kuLa oLakhAi jAya che.) eka jaMgalamAM rAjA, maMtrI ane daravAna bhUlA paDyA. traNeya ekabIjAthI chUTA paDI gayA hatA. eka jhADa nIce eka phakIra beTho hato. tenI AMkho cAlI gayelI hatI. rAjAe te phakIrane pUchayuM : "he prajJAcakSu ! A rasto nagara tarapha jaze ?" "hA, rAjan ! A rasto nagara tarapha jaze." rAjA AgaLa cAlyo. thoDIvAra pachI maMtrI te ja jagyA para Avyo. teNe A phakIrane pUchyuM: "he sUradAsa ! tame ahIMthI koine pasAra thatA joyA ?" "hA maMtrIzvara ! thoDI vAra pahelA rAjAjI ahIMthI nIkaLyA hatAM." pachI, daravAna tyAM Avyo. teNe rUAbathI pUchyuM. "abe aMdhA ! ahIMthI koi AgaLa gayA che ?" "hA, daravAnajI ! rAjAjI ane maMtrIjI Aja raste AgaLa gayA che." thoDI vAramAM rAjA, maMtrI ane daravAna AgaLa bhegA thayA. dareke A phakIra sAthe thayelI vAta jaNAvI. vagara AMkhe A phakIra traNeyane kevI rIte oLakhI gayo tenuM traNeyane Azcarya thayuM. traNeya jaNa pAchA vaLIne te phakIra pAse AvyA ane temanuM Azcarya dUra karavA vinaMtI karI. temanA Azcaryano aMta ANatA phakIre jaNAvyuM: "mane AMkho na hovAthI huM tamane traNeyane joi zakyo to nathI. paNa, meM vicAryuM ke jaMgalamAM zikAra mATe rAjA, maMtrI ane daravAna Ave. bIjA koine jaMgalamAM AvavAnuM zuM prayojana hoya ? ane, vANI parathI tamane traNeyane huM turaMta oLakhI zakyo. "prajJAcakSu' jevuM karNamadhura Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodhana rAjA jevAnA mukhe ja hoya, "suradAsa' zabda atyaMta madhura nathI tema kaDavo paNa nathI. tethI meM dhAryuM ke mane "suradAsa' kahIne bolAvanAra maMtrI ja haze. ane "alpA"nuM saMbodhana tathA bolavAnA rUAba parathI daravAnajI tarata oLakhAi gayA. bahuzruta, anubhavI ane vicakSaNa vyakti baMdha AMkhe paNa bolI parathI mANasa kayA prAntano che te kahI zakaze soraThInI bolI judI, kAThiyAvADInI judI, jhAlAvADInI judI, vaDhIyAra ane cuMvALanI judI, bhAla ane paMcamahAlanI judI, banAsakAMThA ane sAbarakAMThAnI judI, sUratI bhASA judI to bharUcI judI, Dhaba, uccAra, mIThAza Adi parathI anubhavI vyakti turaMta ja bolanAranA pradezanuM nAma jaNAvI zakaze. nAka, kAna, hAtha, paga Adi parathI mANasa jaladI na oLakhAya. paNa jIbha dvArA thatAM bhojana ane bhASaNa parathI tenI kakSA jhaTa jaNAi Ave che. eka gAmamAM eka pIDha ane anubhavI purUSa maLyA hatA. potAne tyAM aneka vyaktione jamavA mATe AmaMtraNa ApatA ane jamavAnI paddhati parathI mANasane mApI letA. jIbha e mANasanI kakSAnuM mApa kADhatuM tharmomITara ja joi lo. jIbha pAsethI ja kadAca sAcuM mApa maLe te kAraNathI ja kadAca zarIranA uSNatAmAnanuM mApa meLavavA DaoNkTara daradInI jIbha nIce ja tharmomITara mUkatA haze ! magajanA uSNatAmAnanuM mApa paNa jIbha pAsethI sahaja jANavA maLI jAya che. caMcaLatA paNa jIbhanI vilakSaNa che. AMkha tenA khADAmAMthI kyAreya bahAra na nIkaLe, nAka paNa bicAruM sthira, kAna paNa tyAMne tyAM ja, dAMtane paNa eka ja jagyAe corTelA rahevAnuM. paNa, jIbha to mukhanI bakholamAM game tyAM pharyA kare, te bakholamAMthI bahAra paNa nIkaLe. lAMbI-TUMkI paNa thAya ane keMkane lAMbA-TUMkA karI paNa nAMkhe. mukhanA sauMdaryano AdhAra jIbha para ghaNo avalaMbita che. jIbha mukhanI bahAra nIkaLelI hoya, tyAre cahero ghaNo raudra lAge che. keTalIka devIonI mUrtimAM jIbha ghaNI bahAra nIkaLelI hoya che ane tethI temanuM svarUpa ghaNuM caMDa ane raudra lAge che. jIbha mukhamAM pUrAyelI hoya tyAre mukha ghaNuM somya lAge che. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAgaNIo ane bhAvo vyakta karavA mATe jIbhano ghaNo upayoga thAya che. Azcarya ke kheda vyakta karavA jIbhane bahAra kADhIne nIce vALavAmAM Ave che. bIjAne cIDavavA tathA cALA pADavA nAnA chokarA jIbhano khUba upayoga karatA hoya che. have karIe jIbhanA svArthIpaNAnI vAta. eka ja citra aneka vyaktio joi zake, eka ja gIta aneka vyakti sAMbhaLI zake, eka ja phUla aneka vyakti suMghI zake. paNa vAnagInA eka ja piMDanA svAda ekathI vadhu vyakti mANI na zake. je cIja jIbha para mUkAi gai te have koinA paNa bhojana mATe ayogya banI gai. A rIte vicAratA anya indriyo udAra che ane jIbha saMkucita che. vaLI, citrane koi jue teTalA mAtrathI citranuM astitva maTI jatuM nathI, phUlane koi suMghe teTalA mAtrathI phUlanuM astitva vilaya pAmatuM nathI. paNa, rasanejiyanA viSayarUpa khAdyapadArtha to sAva bhogavAi jAya che, tenuM astitva ja maTI jAya che. - pratibhAva vyakta karavAnI adhIrAi paNa jIbha jevI bIjI koi indriyamAM nathI. koi dazya joyA pachI tenA pratibhAvo AMkhamAM dekhAya, zabdo kAne paDyA pachI tenA pratibhAvo jaNAya, nAkathI sugaMdha anubhavAya pachI tenI asaro mukha para dekhAya. paNa, khAdya padArtha aMgenA pratibhAvo to tene AsvAdyA pUrve ja jIbha vyakta karI de che. priya vAnagI sAme AvatAM khAdhA pahelA ja jIbhamAMthI pANI chUTe che. bIjI indriyo mAtra viSaya grAhaka che. kAna zabdanuM grahaNa kare, AMkha rUpanuM grahaNa kare, nAka baMdhanuM grahaNa kare, ane tvacA sparzanuM grahaNa kare, paNa, jIbha to viSayagrAhaka che tema viSayadAyaka paNa che. te svAdanuM grahaNa kare che ane kAnanA viSayarUpa zabdanuM dAna paNa kare che. jIbha cha prakAranA rasanuM grahaNa kare che. temAM aneka prakAranA (kAvyanA) rasano anubhava paNa karAve che, kaDavA veNathI kaDavo rasa, tIkhA veNathI tIkho to mIThI vANIthI mITho. zRMgArarasa, zAMtarasa, virarasa Adi naveya rasonI jAhnavInuM prasavasthAna to jIbha ja che ne ! zarIranA koi paNa bhAgamAM cIkaNA padArtha aDADatA tyAM cIkAza vyApI jAya che. paNa game teTalA cIkaNA padArtho ArogavA chatAM jIbha cIkaNI banatI nathI te paNa eka AzcaryanI vAta che. ( 9 ) Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtInA prasiddha hAsya lekhaka zrI jyotIndra davee temanA eka nibaMdhamAM jIbhane strI sAthe sarakhAvI che. jIbhanI e eka vizeSatA che ke prAyaH badhI ja bhASAmAM te strIliMga zabda che. tethI te abaLA to kahevAya ja. aneka pratikULa saMyogo vacce paNa A abaLA jIbha kevI jhanUne caDelI raNacaMDI che ! hoThanA be killAothI te gherAyelI che, AgaLa batrIsa paheregIro rAta ane divasa tenI cokI karI rahyA che, pAchaLa gaLAnI UMDI khAinuM moTuM jokhama che, sUryanuM eka kiraNa paNa na pravezI zake tevI aMdhArI koTaDImAM lapAi rahevAnuM che, te sAMkaDI koTaDImAM saMcaraNa mATe ochAmAM ochI jagyA che, aneka prakAranAM TADhA-UnA, tIkhA-khArA padArthonA aNadhAryA AkramaNo AvyA kare che, lALa, ghUMka ane gaLaphAnI gaMdakImAM satata goMdhAi rahevAnuM che. ATa-ATalA pratikULa saMyogonI vacce paNa jIbhanA tophAno kevI mAjhA mUke che ! jhAMsInI rANI lakSmIbAI ke cAMdabIbI jevI parAkramI mahilAone parAkramanI preraNA kadAca A abaLA jIbha pAsethI ja nahi maLI hoya ? samAja, dharma ane kAyadAnI rUe purUSa strIno svAmI kahevAya che, paNa vAstavamAM ghaNAMkharA purUSo strInA gulAma hoya te rIte vartatA hoya che. eka gharanI bahAra borDa vAMcyuM hatuM. I am the owner of this house because my wife has permitted me to say so. te ja rIte mAnavI jIbhano paNa svAmI hovA chatAM moTebhAge jIbhanI sattA heThaLa e dabAi jato hoya che. moTA maharSione paNa A jIbhe sAdhanAnI UMcI aTArIothI nIce pachADyA hoya tevA thokabaMdha prasaMgo sAMbhaLavA maLe che. - jIbha ane strInI bIjI paNa eka samAnatA jyotIndra davee noMdhI che. strI e kuTuMbano AdhArastaMbha kahevAya che, manapasaMda rasavatIo banAvIne aneka prakAranA suMdara svAdano anubhava karAve che, gharanuM sauthI vadhu kAma kare che ane chatAM ojhala paDadAmAM ke ghUmaTAmAM rahe che. tema, zarIranA Arogyano ane jIvananI zAMtino AdhArastaMbha gaNAtI, manapasaMda suMdara vAdano anubhava karAvatI ane mananA bhAvo tathA hRdayanI lAgaNIone vyakta karavAnuM mahattvanuM kAma karatI A jIbha paNa mukhanA paDadA pAchaLa purAI rahe che. gharanI vAto strI jaladI bahAra pragaTa karI detI hoya che, tema jIbha 10) Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa peTanI vAto jaladI bahAra pragaTa karI detI hoya che. roganuM nidAna karatI vakhate DaoNkTaro zarIranA ane peTanA bhItarI rahasyo jANavA jIbhane sAdhatA hoya che. vaividhyapriyatA e strInI khAsiyata kahevAya che. 2000 rUpiyAnI kiMmatanI bhAre evI paNa ekanI eka sADI roja paheravAnuM strIne nahi game. ochA mUlyavALI paNa judI sADI vadhu game. jIbhane paNa vividhatA game che. zrIkhaMDapurInuM manabhAvana jamaNa paNa roja Apazo to te nahi svIkAre. tenA vikalpa tarIke roTalo ne dALa Apo to cAlaze, paNa ceinja joie. koi paNa cIjanuM AbehUba varNana karI ApatI jIbhanuM varNana to hajAro jIbhathI paNa thai zake tevuM nathI. A jIbha durjana jevI chidrAnveSI ane bALaka jevI kutUhalapriya hoya che. dAMtanA khUNekhUNAmAM pharI vaLIne paNa jhINI karacaneya zodhI kADhavAno utsAha jIbhane varelo che. siMha, vAgha, kUtaro Adi prANIo zarIrano thAka utAravA jIbhane mukhanI bahAra lAMbI karIne hAMphatA hoya che. yogAsananA zAstromAM darzAvelA siMha-Asana jevA keTalAka Asano karIne jIbha dvArA zarIrazrama utAravAnI A prANIonI janmajAta kaLAne mAnavI apanAvato jovA maLe che. keTalAka darzano ema mAne che ke zeSanAganI hajAra jIbhane kAraNe A vizva gatimAna che. Ama A darzanoe samagra vizvanI gatizIlatAno yaza jIbhane Apyo che. jherI prANIonI yAdImAM sApa, vIMchI vagerenI sAthe manuSyanI paNa gaNanA thAya che. sarva aMgathI viSamaya evA viSapuruSa ke viSakanyAnI vAto zAstromAM jovA maLe che paNa sAmAnyathI vAta karIe to mAnavInI jIbhamAM jhera hoya che. rAtabhara mukhamAM dhAnya rAkhIne savAre bahAra kADhatA te viSamaya banI gayuM hoya che. savAre UThIne mukhanuM thUMka lagADavAthI dAdara ke kharajavA jevA carmarogo maTI jAya che. jIbhanI uMmara mAnavInI uMmara jeTalI ja hoya che paNa dAMtanI uMmara tenA karatAM ochI hoya che ane AvaradA paNa TUMkI hoya che. tenI pAchaLa paNa 23 1 1 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kudaratI rahasya chupAyeluM hoya tevuM jaNAya che. tophAnI mijAjavALI jIbhane aMkuzamAM rAkhavA mATe kudarata dAMtanI racanA kare che. jIbhane aMkuzamAM rAkhavA goThavAyelA batrIsa cokIdAra eTale 32 dAMta, paNa kudaratanI karAmata jovA jevI che. navajAta zizune bolatA AvaDatuM nathI ane dUdha sivAya bIjo koi teno khorAka nathI. tethI, jIbhaDIne banne prakAranA tophAnano haju prAraMbha nathI thayo to cokInI zuM jarUra che ? tethI navajAta zizune jIbha hoya che paNa dAMta nathI hotA, pachI dhIme dhIme bALaka bolatA zIkhe ane jIbhanA TesTa paNa vadhe tyAre jIbhanA tophAnanI zarUAta thai jAya che. mATe have dAMta phUTavA lAge che. thoDA vakhatamAM to cokI karanArA 32 paheregIro barAbara DyuTI para goThavAi jAya che. paNa kizoravaya thatAM A lulInA banne prakAranA tophAno viphare che. tyAre zaizavanA nabaLA-pAMgaLAM A paheregIrone lUlI gAMThe kharI ? eTale dUdhiyA dAMta paDatA jAya ane tenA sthAne kudarata navA majabUta 32 paheregIrone niyukta kare che. ghaDapaNamAM kAyA zithila banatA jIbha thoDI zAMta paDe che, khorAka ghaTI jAya che ane azaktine kAraNe bolavAmAM paNa zrama paDe che. ane kadAca bolavAnI zakti hoya toya tyAre koi sAMbhaLanAra nathI hotuM. tethI jIbhanA tophAna ApameLe zamI jAya che. mATe paheragIro rAkhavAnI have koi AvazyakatA nathI. tethI pelA 32 cokIdAra eka pachI eka nivRtta thatAM jAya che. 32 cokIdAro hovA chatAM lUlI temane gAMThe che kyAM? eka vAra dAMta ane jIbha vacce jhagaDo thayo. dAMte kahyuM: "ame keTalIya vAra sudhI mahenata karIne kaThaNa khorAkano paNa sAva cUro karI nAMkhIe ane tuM to paLavAramAM tene aMdara utArI jAya che. te ame nahi calAvI laie. A tArA tophAna cAlu raheze to tane pATha bhaNAvavo paDaze. tuM ekalI che, ame 32 chIe. tuM sAva DhIlIpocI che, ame majabUta ane tIkSNa chIe. jo tuM bahu phALe thaiza to ame bhegA thaine tane cagadI nAMkhazuM." ane, A kaThora dhamakIthI paNa nahi gabharAyelI samasamI UThelI jIbhe tIkhA svaramAM kahyuM: "bahu DahApaNa rahevA do. tame 32 cho, majabUta cho, ane tIkSNa cho ane sAme huM ekalI ane DhIlIpocI chuM, chatAM tamane pahoMcI vaLuM tema chuM. hamaNAM koka pahelavAna AgaLa jaIne jarAka ADuMavaLuM bakI AvIza to tamArA batrIse batrIsanA kuracA UDI jaze. samajyA ?" 12 - 1 2 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane, kharekhara vAta sAcI che. DhIlI jIbha kyAreka dAMtane paNa DhIlA karI nAMkhe tevI che. eka paNa hADakuM nahi hovA chatAM bhalabhalAnA hADakA khokharAM karI nAMkhavAnI tAkAta tenAmAM paDI che. The tongue is but three inches long, yet it can kill a man six feet tall. game te kaho. paNa be hoTha ane 32 dAMta jIbhanuM UMcuM mUlyAMkana rajU kare che. cIja jeTalI vadhu kiMmatI teTalI tenA saMrakSaNa mATe takedArI vadhu rAkhavI paDe. ATalI badhI cokI vacce gupta bakholamAM jIbhane goThavIne kudarate tenA UMcA mUlyano paricaya karAvyo che. jIbhanA bhojananA kAryakSetrano vicAra karIe to jIbha e peTobA enDa kaMpanInA kamizana ejanTa tarIkeno darajjo dharAve che. koipaNa kamizana ejanTa mAtra potAnA kamizananuM ja lakSya rAkhIne potAnI pArTI vatI game tevo mAla kharIde rAkhe to bajAramAM tenI zAkha UbhI thatI nathI. potAnI pArTIne kema vadhu phAyado thAya tenuM mukhya lakSya rAkhavuM te kamizana ejanTanI khAnadAnI che. eka kamizana ejanTa tarIke jIbha moTebhAge A khAnadAnI cUkI jatI hoya che. potAne annanI AyAtanuM kArya jenA vatI karavAnuM che, te peTanA phAyadAnuM lakSya moTebhAge jIbha cUkI jatI hoya che. mAtra potAnA kamizananA lobhathI ejanTa saDelo ke nakAmo mAla paNa kharIde rAkhe athavA pArTInI AvazyakatA ke kepesiTI karatAM paNa vadhu mAla kharIde rAkhe tevA mAtra potAnA lAbhanI AkAMkSAvALA ejanTa jevI A jIbha che. peTa bagaDI jAya ke aneka prakAranA rogo thAya tevI paNa vAnagIo mAtra potAnA svAdarUpa kamizananA lobhathI jIbha ArogatI hoya che. ane manapasaMda vAnagI AvI jAya tyAre peTanI kSamatAno vicAra karyA vagara vAnagIno upADa jIbha karI le che. ejanTe karI dIdhelA mAlanA vadhAre paDatA bharAvAno kAraNe ghaNIvAra pArTIno benkamAM ovaraDrAphaTano AMkaDo ghaNo vadhI jato hoya che to kyAreka nAdAra tarIke jAhera thavuM paDe che, te ja rIte peTano ovaraphlo ghaNIvAra cheka gaLA sudhI pahoMcI jAya che ane kyAreka akarAMtiyA tarIke jAtane jAhera karI devI paDe che. AvA aneka kaDavA anubhavo chatAM peTane ejanTa tarIke jIbhane ja rokavI paDe che. kAraNa ke jIbhanI A kSetramAM monopolI che. 13 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghaNAM nAnAM chokarAM vicitra hoya che. tene sArAM kapaDAM paherAvo to thoDI vAramAM ja bagADI nAMkhe. navAM ramakaDAM Apo to thoDI ja vAramAM toDI nAMkhe. suMdara citra jovA Apo to turaMta ja phADI nAMkhe, AvA bALakane kevAM kapaDAM, ramakaDAM ke vastu ApavI te tenA mA-bApa samajI jatA hoya che. game tevI sArI vAnagI jIbha para mUkatAnI sAthe ja jIbha tene vikRta karI nAMkhe che. AvI jIbhane kevI vAnagI ApavI joie tenI samajaNa bahu ochA pAse hoya che. komI hullaDo ke navanirmANa AdinA tophAno mATe amadAvAda vizvaprasiddha che. varase dahADe ekAda nAnuM-moTuM hullaDa amadAvAdanA AMgaNe khelAyeluM sAMbhaLavA maLe ja. moTe bhAge A tophAnano prAraMbha khADiyA ke jamAlapura vistAramAMthI thAya che. khADiyAmAM thayeluM nAnuM amathuM chamakaluM thoDA kalAkomAM to AkhA amadAvAdamAM vyApI jAya. zarIramAM rahelI jIbha paNa amadAvAdanA khADiyA jevI che. koipaNa jAtanA tophAnono prAraMbha moTe bhAge jIbhathI thato hoya che. ane, jIbhanA tophAnano cepa anya indriyone paNa lAgI jAya che. khADiyA zAMta to AkhuM amadAvAda zAMta, tema jIbha zAMta to sarva indriyo zAMta eTale to maharSioe kahyuM che: rase nite nirta sarvanA (jeNe rasane jItI lIdho, eNe badhu ja jItI lIdhuM.) tAlavRkSanuM marmasthAna masaLI nAMkhavAthI AkhuM vRkSa sukAine khalAsa thai jAya che. jIbha AvuM eka marmasthAna che. tene jItI levAmAM Ave to bIjI indriyo ane durjaya mana paNa ApoApa jItAI jAya che. jIbhane vazamAM rAkhavAnuM kAma moTA madonmatta hAthIne niyaMtrita karavA karatAM paNa kaThina che. chatAM atyaMta Avazyaka che. anya indriyono durupayoga to mAtra te vyaktine ja nukasAna kare che, jyAre jIbhanA durupayoganuM nukasAna to potAne paNa ghaNuM ane bIjAne paNa ghaNuM. ekanI aniyatrita jIbha anekonA sukha, zAMti ane AnaMdathI haryA bharyA jIvana-upavanamAM Aga cAMpI devA samartha che ane eka vyaktinI madhura suniyatrita jIbha anekonA azAMtinA kAdavathI khadabadatA jIvana kyArAmAM paNa prasannatAnuM maghamaghatuM poyaNuM khIlavI de che. mana kUvo che ane vANI havADo che. jevuM kUvAmAM hoya tevuM havADAmAM 14) Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ave. tethI ApaNA zabdomAM ApaNAM mananI vicAradhArAnuM pratibiMba paDe che. A vAta jema sAcI che tema e paNa samajI rAkhavuM joie ke ApaNAM mukhamAMthI nIkaLelA vacananA AdhAre bIjAnuM mana paNa tevuM ghaDAtuM hoya che. mananA sadvicAro ke duSTavicAro cepa phelAvatA vAyarasa jevA che. jIbhamAMthI nIkaLatA vacano mananA duSTa vicAro vANI dvArA vyakta nathI thayA tyAM sudhI te eka vyaktine ja nukasAna karaze paNa vyakta thai gayA pachI anekone nukasAnInI jhApaTamAM leze. anya prANIo karatAM manuSyane zreSTha gaNavAmAM Ave che, tenuM kAraNa zuM haze ? AMkhanI bAbatamAM to bilADI mANasane AbAda harAvI de tema che. nAka to mANasa karatAM kIDInuM vadhu tIkSNa hoya che. kUtaro paNa cappala Adi sUMghIne coranuM pageruM pakaDI pADato hoya che. mAnavanA hAtha karatAM gorIlAnA hAtha vadhu capaLa ane tAkAtavALA hoya che. paganI vAta karIe to hAthInA paga AgaLa mAnavapaga sAva vAmaNA che. vALa rIMchane ghaNAM che ane dAMta ane nakha vAgha-siMhanA tIkSNa che, kAna hAthInAM ghaNAM moTA che. ane haraNanA kAna ghaNA zabdane bahu dUrathI pakaDI zake che. Ama lagabhaga badhA aMgonI bAbatamAM koine koi prANI mAnavIne mahAta karI jAya che. have bAkI rahI buddhi ane jIbhanI vAta. A be bAbatamAM mAnavI pazu karatAM caDiyAto che. manuSyanI zreSThatA puravAra karavAmAM jIbhano bahu moTo phALo che. mananA taraMgo, hRdayanA bhAvo ke dilanI lAgaNIone vyakta karI ApavAnuM saubhAgya mAtra mAnava * jIbhane ja vareluM che. sarva prANIomAM potAne zreSTha gaNAvavAmAM mahattvano bhAga bhajavanAra jIbhanuM mAnavI para moTuM RNa che. gAya, bheMsa, ghoDA avAja karI zake che paNa potAnA vicAro, lAgaNIo ane bhAvone jIbhathI vyakta karavA bilakula asamartha che. kakaDIne bhUkha lAgI hoya ke tRSAthI tALavuM zoSAtuM hoya, te bicArA bhojana ke pANInI mAMgaNI vANI dvArA jarAya na karI zake. koi vagara vAMke pITha upara cAbukanA phaTakA mAre toya vANIthI teno jarAya pratikAra na karI zake ke koine phariyAda paNa na karI zake. keTalAka manuSyo paNa bicArA janmathI mUMgA ane bobaDA hoya che. temanA hRdayamAM ghaNI lAgaNIo UmaTe, mana ghaNAya vicAra kare ke zarIramAM kAMi 23 15 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vedanA hoya chatAM temAnuM kAMi ja teo vyakta na karI zake. A mUMgA prANIo ane manuSyonI karuNa ane lAcAra avasthAno vicAra karIe to ApaNane pratIta thaze ke ApaNane prApta thayelI vacanalabdhi keTalI badhI mUlyavAna che !! pakSIo pAse uDDayanalabdhi che, manuSya pAse nathI. chatAM vimAna ane rokeTanI zodha karIne manuSya uDDayanalabdhino svAmI banyo che. mAchalI divasa-rAta pANImAM tarI zake che tevI ta2Nalabdhi mAnavI pAse kyAM che ? chatAM sTImara ane sabamarInanI racanA karIne mAnavI mAchalInI jema pANImAM divaso . sudhI tarato thayo che. Ama pazu-pakSIonI viziSTa zaktio potAnI viziSTa buddhizakti dvArA mAnavI prApta karI zakyo che. paNa pazuo ane pakSIo pAse evI koi sUjha nathI ke mAnavIne prApta thayelI aNamola vacanalabdhi teo koi paNa rIte prApta karI zake. Ama viziSTa vacanalabdhi pratye mAnavInI ijArAzAhI che. pazuone je avyakta vAcA maLI che te pazubhASAno anuvAda thai zakato nathI. paNa mAnava bhASAnI e vizeSatA che ke teno anuvAda paNa thai zake che. aMgrejI, gujarAtI, hindI, marAThI, phrenca, leTIna Adi aneka bhASAonA paraspara ekabIjAmAM anuvAda thai zake che, paNa bheMsanA bhAMbharavAno kUtarAnA bhasavAmAM, ghoDAnA haNahaNATano gadheDAnA bhUMkavAmAM ke cakalInA cIM cIMno kAgaDAnA kA kAmAM anuvAda thai zake kharo ? A badhA dvArA e phalita thAya che ke mAnavIne prApta thayelI bhASA ke vacanazakti aNamola ane advitIya che. amUlya ratna maLI gayA pachI koi DAhyo mANasa tene nirarthaka veDaphI nAMkhe kharo ? pAMca hajAra rUpiyAnI kiMmatI navI sADI rasoDAmAM rasoi karatI veLAe paheravAmAM koi mahilA upayoga kare kharI ? suvarNa ghaNuM kiMmatI che mATe teno vaparAza paNa jUja che. ghI kiMmatI che mATe teno vaparAza pANInI jema bedhaDaka nathI thato. vacanazakti paNa bahumUla che tenI pratIti thayA pachI tenA vaparAzamAM sAvadhAnI, jAgRti ane karakasaravRtti pUrepUrI joie. vacana ratana mukha koTaDI baMdha kara dIje tALa, grAhaka hoya to kholIe, dIje vayaNa rasALa. 16 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakRtie bhASAno A anupama jAdu mAnavIne bheTa dharyo che te mAnavInuM parama saubhAgya che. vAcA vinAnI mAnavasRSTinI paLabhara kalpanA karo to dhrUjI UThazo. vANI na hota to gIta ane saMgIta na hota, philma ane nATaka na hota, reDiyo ane TI.vI. na hota, TeparekorDara ane lAuDa spIkara na hota, Teliphona e TelIgrAma na hota, prabhunuM bhajana na hota, izvaranI dhUna paNa na hota, mullAjInI bAMga paNa na hota ane paMDAno pUjApATha paNa na hota. pitA potAnA vahAlA bALakane hulAmaNA zabdothI kevI rIte bolAvI zakata ? mAtA potAnA vahAlasoyA naMdane suvADavA hAlaraDA paNa kevI rIte gAi zakata ? premIonA AlApa na hota, naNaMdanA maheNAM na hota, lagananA gANAM na hota, maraNanAM marasiyA paNa na hota. abhinaMdana ane AzvAsana na hota, cUMTaNInA vacano na hota, lAMbATUMkA pravacano na hota, bhASaNakhoronAM bhASaNa na hota. zALAo ane kolejo na hota, vAda na hota, vivAda na hota, kajiyA ane kaMkAza na hota. prazaMsA ane niMdA na hota, upadeza ane saMdeza na hota. vakatRtva spardhAo ane mimikrInA manoraMjana na hota. haiyAnI vAto sAMbhaLanAra mitra hovA chatAM ya rajU nahi karI zakavAnI lAcArIthI mANasa kaNasato hota. duHkha ane dardathI te bhAMgI paDe tyAre ghaNIya jarUra hovA chatAM koinA paNa taraphathI AzvAsananuM vacana te pAmI na zakata. mAnavIne saMskAritAnI ucca Toca sudhI pahoMcADanAra sAhitya na hota. gItA, rAmAyaNa, bAibala ke granthasAheba na hota. AMdolano ane adhivezano na hota, saMmelano ane parisaMvAdo na hota, saraghaso ane vasiyatanAmA na hota, kAvyo ane nibaMdho na hota, vyAkaraNa ane vAGamaya na hota. mAtho ane kAlidAso ke meghANIo ane mIrAMbAio pAkyA na hota. cAraNo, gaDhavIo ke dubhASiyA na hota. presa ane pleTaphorma na hota, jherokSa ane sAyaklosTAila na hota, kompyuTara ane kelakyuleTara na hota, TAiparAiTara na hota ne TAipisTa na hota, vahI na hota, vahIvaMcA na hota, pena na hota, pensila na hota, rIphIla ane inka na hota, zArpanara ane rImuvara na hota, noTabuka ane DAyarI na hota, posTa ophisa ane posTamena na hota, kavara ane iglenDa na hota. bajeTa ane bhAvavadhArA na hota. 23 1 7 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krodhane pragaTa karavA mAnavIne zabdo joie che. vyathAne vyakta karavA mANasa zabdo gote che. premane pAtharavA zabdono sathavAro mAMge che. AnaMdanI abhivyakti mATe zabdonI sahAya joie che. bIjAne ThagavA paNa te bhASAno oziyALo bane che. icchAone jaNAvavA ane Urmione vyakta karavA teNe bhASA pAse zabdonI bhIkha mAMgavI paDe che. harSa ane zokanI lAgaNI jaNAvavA zabdonI jarUra paDe che. zarIranI pIDAne vANI dvArA jaNAvI zakAtI na hota to DaoNkTara paNa zuM karata ? mananI mUMjhavaNone vyakta karavA vANI na hota to mitra paNa zuM karI zakata ? zabda na hota to jyotiSa, kuMDalI ane bhaviSyavANI paNa kyAMthI hota ? prabhu hovA chatAM prArthanA na hota, guru hovA chatAM upadeza na hota. are ! khuda A pustaka ane AvA hajAro pustako / graMtho paNa kyAMthI hota ? vANI vagarano mAnavI niHsahAya hota. vAcA vagarano mAnavI lAcAra hota. bhASA vinAno mAnavI pazutulya hota. zabda vagarano mAnavI tuccha ane pachAta hota. paNa, kudaratanI rahema che, vANIno vyAsaMga maLyo. prakRtinI kRpA che, bhASAno jAdu maLyo. manoja khaMDeriyA prabhu pAse zabdo maLyAno AnaMda vyakta kare cheH "sAruM thayuM zabdo maLyA, tAre nagara jAvA. caraNa lai doDavA besuM to varasonA varasa lAge.'' vANI e ajabano jAdu che, patananI khAimAM paNa pheMke ane parama samIpe paNa pahoMcADe. vANI e parAzakti che, uccAsane paNa besADe ane sAva nIce paNa gabaDAve. cAritrya ane cAturyathI yukta zabda suvarNanA pAtramAM mUkelA navalakhA hAranI jema zobhI UThe che. eka ciMtake lakhyuM che ke vANI e jIvananuM paMcAmRta che, temAM ghInI snigdhatA, dUdhanI pavitratA, dahIMnI taralatA, madhanI mIThAza ane sAkaranI miSTatA hovI joie. 18 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAra-cha mahinAnI uMmara thatAM ja bALaka bolavAnuM zIkhavA lAge che. nAnI uMmaramAM ja te bolato thai jAya che. paNa duHkhanI vAta e che ke ghaNAM kharAM mAnavI to pAkaTa umaranA thavA chatAMya jabAna vAparatA zIkhyA nathI hotA mATe bolavAne badale ghaNIvAra boLatA ja hoya che. ghaNI vyaktio aneka bhASA para prabhutva dharAvatI hoya che. ghaNI bhASAo jANe kharA paNa ekeya bhASAmAM jIbhane vazamAM rAkhI na zake. dhUmaketu kahe che ke jIbhane svAdhIna rAkhanAro jIvanane paNa svAdhIna rAkhI zake che. moTA mIlamAlika ane moTaramAliko paNa jIbhanA to gulAma ja hoya che. zuM bolavuM ane zuM khAvuM te jIbha nakkI kare che, pote nahi. ghaNI samRddhinA svAmI, ghaNAM zAstronA paMDita ke ghaNI bhASAnA vidvAna banyA pachI paNa bolatAM na AvaDe to e samRddhino, jJAnano ke bhASAno vaibhava zuM kAmano ? eka suMdara kavitA vAMcavA jevuM che, sIkhyA bahu zloka ora kavitA suchanda jAne jyotiSako sIkha mana rahata garurameM sIkhyo saba saudAgirI bajAjI sarAphI jAne lAkhanako pheraphAra bahyo mata pUrameM sIkhyo saba matra janna tanna saba vAda sIkhyo piMgala purANa sIkha sIkha bhayo sUrameM sIkhyo saba ThATa-bATa nipaTa sayANo bhayo bolavo na sIkhyo taba sIkhyo gayo pUrameM. | zabdamAM je tAkAta che te aNubomba ke nyukliarabombamAM paNa nathI. tharmala pAvara, ilekTrika pAvara ke solAra pAvara karatAM paNa caDiyAto zabdano pAvara che. maMtranI zabdazaktithI devatAo paNa kheMcAya che. dhvaninA mAhAsyathI prakRti anukULa bane che. eka rAjAno mukhya hAthI sarovaranA kAdavamAM phasAi gayo. tene bahAra kADhavA mahAvatoe lAkho prayatna karyA. AkhuM sainyadaLa hAjara thayuM paNa hAthIne bahAra kADhavAmAM niSphaLa gayuM. kAdavamAMthI tene bahAra kADhavAmAM jema jema vadhu prayatno thatAM gayA tema tema hAthI kAdavamAM vadhune vadhu jhUMpAto cAlyo. rAjA (19) Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa bhAre mUMjhAyo. chelle nivRtta thayelA vRddha ane anubhavI mahAvatane tyAM bolAvavAmAM Avyo. paristhiti jANyA bAda turaMta teNe senApatine raNaziMguM phUMkavA sUcana karyuM. raNaziMgAnA zabda to kamAla karI. rAjAnA A laDAyaka hAthImAM jabaruM zUrAtana pragaTyuM ane jora karIne paLavAramAM to te sarovaranA kinArA para AvI pahoMcyo ane jhUlavA lAgyo. bAvaDAnA baLa thAkyA tyAM raNaziMgAno eka zabda saphaLa nIvaDyo. koi zabdathI zUrAtana pragaTe, koi zabdathI zUrAtana osare. koi zabda vikAra pedA kare, koi vairAgya. koi zabda krodha upajAve, koi zabda krodhIne zAMta kare. koi zabda ahobhAva upajAve, to koka zabdathI dhRNA Upaje. koi zabdathI zAtA Upaje, to koka zabda vyathita kare. kurukSetranA medAnamAM anirNayanI avasthAmAM gAMDIvane saMkorIne udAsIna UbhelA arjunane zrIkRSNa svadharma yAda karAvatA jaNAve che: pArthane kaho caDAve bANa, have to yuddha e ja kalyANa. A zabdoe arjunane DhaMDhoLyo ane saMkorelA gAMDIvane hAthamAM pakaDI tenA para paNacha caDAvyuM. zabdanA mAhAbhyathI bhaktAmarastotra bolavA dvArA mAnatuMgasUrie polAdI jaMjIrone toDI nAMkhI hatI ! kalyANamaMdira stotranA pATha dvArA siddhasena divAkarasUrie ujjainanA mahAkAla maMdiramAM zrI pArzvanAtha prabhune pragaTa karyA hatA. uvasaggahara stotrathI bhadrabAhusvAmIe zrI saMgha upara AvI paDelA marakInA upadravanuM nivAraNa karyuM hatuM. ajitazAMti stotra bhaNIne naMdiSeNasUrijIe AkhI devakulikAne sthaLAntarita karI hatI. utthAnasUtranA pATha dvArA bharyuMbhAryuM nagara ujjaDa banI jAya ane samutthAna sUtranA pATha dvArA ujjaDa gAma paNa dhamadhamatuM nagara banI jAya tevA varNano zAstromAM vAMcavA maLe che. (20) Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhvIjInA mukhamAMthI nIkaLelA svAdhyAyanA zlokonA zravaNathI jaina saMghane haribhadrasUri nAmanA eka mahAna AcArya maLyA. sAdhu bhagavaMtonA svAdhyAyanA zabdoe lakhalUTa samRddhinA svAmI evA avaMtisukumAlane saMyama sAdhanA mATe utsAhita karyo hato. AphrikAnA jaMgalI loko sUkA jhADa para TakorA mArIne tenA avAja dvArA dUra dUra sudhI saMketanI bhASAmAM saMdezA pahoMcADI de che. jaMgalanI najIkanI eka hoTala pAse eka vAra eka polIsanuM khUna thayuM. be ja kalAkamAM dUra-dUrathI seMkaDo jaMgalI loko tyAM pahoMcI gayA ane khUnIne ThAra mAryo. A ghaTanAne jonArA eka AdamIe zabdanA prasAraNa dvArA samAcAra phelAvI dIdhA hatA. A zabda ane dhvaninA jAdune reDiyo, TI.vI., vI.sI.Ara., TeparekorDara, TelekSa, TeligrAma, Teliphona, grAmophona, megAphona, iaraphona, pheksa, vokITokI, inTarakoma Adi aneka sAdhano dvArA ApaNe mANIe chIe. eka avAjanA 10-10 paDaghA pADato bijApurano goLa guMbaja zabdanA jAduI mijAjano paricaya karAve che. gopAla svAmIe svaro dvArA pAMdaDAmAMthI sAkarano svAda banAvI Apyo hato. ane paththarane sAkaramAM parivartita karyo hato. phrAnsamAM eka viduSI mahilAe zabdanA prayogo dvArA chAyAcitro utpanna karyA hatA. eka baMgALI vidyArthIe zaMkarAcAryanuM bhairavASTaka bolI kALabhairavanI AkRti pragaTa karI hatI. lalitAsahastranAma para saubhAgya bhAskara nAmanI maMtramaya TIkA racanAra zrI bhAskarAcArya makSIjIthI vArANasI gayA tyAre paMDitonA vAdavivAdamAM saMskRta zloko bolIne yoginInA dazyo khaDA karI dIdhA hatA. zabdathI devone Avarjita karI zakAya che, DAkaNo vaza thAya che. zabdanI tAkAtathI nadInA vaheNa aTakAvyAnA ke sarpane khaMbhita karI dIdhAnA camatkAro zAstromAM saMbhaLAya che. zrI guptAcArya nAmanA potAnA guru pAsethI meLavelI vidyAo dvArA rohagupta nAmanA munie nakulI, mayUrI, mArjarI, rAsa bhI Adi vidyAonA -(21) 2 1 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhAvathI noLiyo, mora, bilADI Adi choDIne prativAdInA duSTa prayanone niSphaLa banAvyA hatA. mIyAM gulAba bulabala rAga gAtA tyAre bulabula pakSIo UDI AvatA. dipaka rAga cheDIne saMgItanA niSNAto vagara agnie dIpaka pragaTAvI detA ane meghamalhAra rAga gAine varasAda varasAvatA. zabdanI A pracaMDa tAkAtane AjanuM vikasita vijJAna paNa svIkAre che. bolAyelA koi paNa zabdamAMthI navA navA taraMgo pedA thAya che. A dareka taraMga zabdamaya hoya che. AjanuM vijJAna kahe che ke A taraMgo 18,000nI saMkhyA oLaMge tyAre dhvani azrAvya bane che. A azrAvya dhvanimAM pracaMDa tAkAta rahelI che. teno eka UrjA rUpe paNa upayoga thai zake che. azrAvya dhvanithI cAlatA asTrAsonika DrIla vaDe lohInuM eka TIpuM paNa pADyA vinA magajanA gaMbhIra ane jokhamI oparezano AsAnIthI thai zake che. dhvani prayogathI kaThaNa hIrAne paNa saraLatAthI toDI zakAya che. pANI tathA pArAne ekameka karI zakAya che. phaLo ane zAkabhAjIne divaso sudhI tAjA rAkhI zakAya che. dhvani ane saMgItathI AMkha, kAna, dAMta ke gAMDapaNanA aneka rogo maTe che. dhvaninAM kaMpanI dvArA saMdhivAnI bimArI maTADI zakAya che. baiju bAvarAnuM saMgIta sAMbhaLI haraNo kheMcAI AvatA, ane vAgha paNa krUratA choDIne mRdutApUrvaka bAjumAM besIne ALoTatA. dhvaninI zaktithI khUnakhAra sarpa paNa rAphaDAmAMthI bahAra nIkaLI svayaM madArInA karaMDiyAnI keda svIkAre che. zabdathI haraNiyAM pAradhInI jALamAM phasAya che. saMgItanA sumadhura dhvani vacce gAyo vadhu dUdha Ape che. madhura saMgIta vacce kArakhAnAmAM kAmadAro vadhu vegathI ane kuzaLatAthI kAma karI zake che, tevA saMzodhano thayA che. bI.ema. lesara nAmanA vaijJAnike ghaNAM saMzodhano karyA che. AvA saMzodhano mATe vizva vikhyAta vidvAna kArlAilanuM nAma paNa prakhyAta che. ApaNo tamAma jIvana vyavahAra zabda upara cAle che. zikSaka vidyArthIne "UTha' evo eka zabda kahe che ane te zabdanA prabhAvathI turaMta vidyArthI benca parathI Ubho thai jAya che ane besa' kahetA turaMta besI jAya che. 2 2 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pI.TI.nA TIcara "sAvadhAna' bole ane samAna gaNavezamAM sAme UbhelA tamAma vidyArthIo TaTTAra thai jAya che ane vizrAma' bolatA turaMta zarIrane ArAma Ape che. koi "mUrakha' kahIne bolAve to gusso Ave che. koi padhAro' kahe to AnaMda thAya che. bApa dUdha lAvavAnuM kahe to chokaro bhaiyAnI dukAne ja jAya ane zAkabhAjI lai Ava' tema bole to zAka mArkeTamAM ja jAya. skUla" zabda sAMbhaLatA ApaNane vidyArthIo jyAM bhaNe tevuM vizALa saMkula manamAM upasthita thAya ane "haoNspiTala' zabda sAMbhaLatA daradIo jyAM sAravAra le te imArata mAnasapaTa para cItarAya che. "peMDo' zabda kAne paDatA dUdhanI te cokkasa vAnagI ja yAda Ave che. "dhotiyuM" zabda sAMbhaLatA puruSe adho aMgamAM paheravAnuM amuka cokkasa vastra ja najara sAme upasthita thAya che. dhotiyuM ne TopIvALA, kALI phremanA cazmAvALA, lAMbI mUchovALA, UMcA ane pAtaLA evA vistRta varNana dvArA tame koine eka cokkasa paricita vyaktinA saMdarbhamAM kAMi paNa kaho tenA karatAM te cokkasa paricita vyaktinuM ramaNabhAi' nAma kahIne ja je vAta karavI hoya te karo to sAmI vyaktine turaMta khyAla AvI jAya ane gerasamaja thavAno saMbhava na rahe. jamyA pachI hAtha luchavAno kapaDAno nAno corasa TukaDo' ATalA vistRta arthano bodha mAtra "nepakIna' zabda dvArA thai jAya che. "pANImAM paDI rahenAruM dUdha ApanAruM cAra pagavALuM jADu kALuM prANI' ATalA badhA zabdono artha mAtra eka "bheMsa' zabdathI jaNAi jAya. vidyuta ke kolasAthI cAlatA enjinavALuM pATA para cAlanAruM lAMbu vAhana je sthAna para thobhe te sthAna'-AvA vistRta arthano bodha mAtra "relave sTezana' zabdathI thai jAya che. "bhajiyA" zabda sAMbhaLatA mukhamAMthI pANI chUTe ane "ukaraDo' zabda sAMbhaLatA jugupsA thAya. mahAvIra' zabda kAne paDatAM haiyuM bhaktithI bhInuM bane ane "hITalara" zabdathI dhRNA thAya. 2 3 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAtanA tapelImAM rahelA dUdhamAM meLavaNa bheLavIne mUkI rAkhavAthI savAra paDatA te dUdha ghana thai jatA je padArtha bane che, te padArtha A tapelImAM che-eTaluM lAMbu bolavAne badale "A tapelImAM dahIM che.' ATaluM ja bolavAthI bodha thai jAya che. nAnAM bALako ukhANAM dvArA zabdamAM rahelI A vizALa bodha zaktinI majA mANatA hoya che. eka bALaka ukhANuM pUche, huM to kaTakaTa karatuM kacakaciyuM mAre to che nAnA moTA paga moTo cAle bAra gAu to nAno cAle Daga." bIjo bALaka vicArIne javAba Ape-ghaDiyALa' eka ghaDiyALa' zabdamAM keTalo vistRta artha chupAyelo che. tene zodhavAnI majA bALako mANI zake che. koi aMgrejI bhAratanA gAmaDAmAM bhUlo paDe atyaMta tRSAtura bane ane voTara, voTara..." bUmo mAre paNa grAmyajano jo "voTara' zabdanA arthane na jANatA hoya to pANI bAjumAM hovA chatAM te vyaktinI tRSA miTAvI na zake. bila klinTana paNa bhAratanA gAmaDAmAM Ave ane sthAnika bhASA na jANato hoya to sthAnika loko AgaLa to "gamAra ja puravAra thAya. zabdamAM arthabodha karAvavAnI, vismita karavAnI, AnaMdita karavAnI, zokAtura karavAnI, zAMta ke saMkSiNa karavAnI, vikAra ke virAga pamADavAnI gajabanI pracaMDa zakti paDelI che. 'bAvo" zabda sAMbhaLatA bALaka gabharAi jAya che. "mA" zabda kAne paDatA bALaka nizcita bane che. "Aga'nI bUma paDatA sahu koi UMghamAMthI saphALA jAgI jAya che. "sApa'nI bUma sAMbhaLI badhA bhAgaMbhAga kare che. rAma' zabda bolIne kabIrajI daradIno roga dUra karatA. rAma' zabda bolIne hanumAnajI dariyAmAM patharo tarAvatAM. mRtyu samaye "arihaMta' zabda kAne paDe to mRtyu sudharI jAya ane paralokamAM sadgati thAya. 24 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdanI pracaMDa zakti mAnavIne prApta thai che mATe tenI javAbadArI ane jokhamadArI ghaNI vadhI jAya che. upayoga karatAM AvaDe to vacanalabdhi e mAnavI mATe mahAna AzIrvAda che ane AvaData na hoya to e eka moTo abhizApa che. bolatA AvaDI jANe to zabda eka mahAna saMpatti che. zabda sarIkhA dhana nahi, jo koI jAne bola, hIrA to dAme mile, zabda na Ave mola." vividha zabdo vividha prakAranI jaDIbuTTIo che. kai jaDIbuTTIno kyAM, kyAre ane kevI rIte upayoga karavo, tenuM jJAna zabdanA svAmI pAse avazya hovuM ghaTe. zabdano uccAra karatA AvaDI javuM ane bolatA AvaDI javuM te be judI vAta che. bhASA eka mahAna kaLA che. A kaLAne je barAbara hastagata (mukhagata) karI le che te vacanalabdhinA jore jIvanamAM aneka prakAranI pragati sAdhI zake che. vAMco eka suMdara kavitaH - bAtanase devI ora devatA prasanna hota bAtanase siddha ora sAdhu pratipAta che bAtanase kIrti apakIrti saba bAtanase mAnavIke mukhakI bAta karAmAta che. bAtanase mUDha loka lAkhana kamAta che. nadImAM paththara paDatA pANI nRtya kare, taraMgo ane laherIo pragaTe ane e taraMgo cheka kinArA sudhI pahoMce. paNa lImaDAnuM sukuM pAna paDatA UThelA taraMgo thoDe dUra sudhI pahoMcIne ja vilaya pAmI jAya che. ane ghAsanuM taNakhaluM paDatA to AvI koi moTI taraMgayAtrA AraMbhAtI nathI. vANInuM paNa evuM ja che. koinuM vacana gharamAM ja rahe che. koinuM vacana AkhA gAmamAM AdaraNIya bane che. koinuM vacana rASTravyApI bane che. to koinuM vizvavyApI. koinA TaMkazALI vacanone TheraThera TAMkavAmAM Ave che. koinA pavitra vacano pustako ane granthomAM amara bane che. kakko ane bArAkhaDI bhASAnuM ro-maTiriyala che. gALa paNa temAMthI bane che ane izvarastuti paNa temAMthI bane che. zuM banAvavuM te proDyusaranI pasaMdagI para avalakhe che. 25) Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka bAdazAhane maMtrInI jarUra hatI. maMtrIpada mATe umedavAra tarIke AvelA laghuka nAmanA (catura) puruSane teNe cAra prazno pUchayA ane teNe sacoTa javAbo ApyA. te javAbothI tuSTa thaine bAdazAhe tene maMtrI banAvyo. bAdazAhe pahelo prazna pUchayo hatoH "sauthI moTo putra kono?" "gAyano." bIjo prazna : "sauthI moTo dAMta kono ?' "haLavo." trIjo prazna "sauthI moTuM peTa konuM?" "pRthvInuM." cotho prazna : "sauthI vadhu hoMziyAra koNa ?' "ucita bolavAnuM jANe te." vANIno mahimA gAvA maharSioe ghaNI vANI vahetI mUkI che. vANIne puruSanuM AbhUSaNa kahevAmAM Ave che. eka saMskRta subhASitamAM jaNAvyuM che ke bIjA AbhUSaNo to kAlakrame ghasAi jAya. vANI e ja mAnavInuM akADhya AbhUSaNa che. vAgye samasaTToti puruSa yA saMskRta vArtha 'susaMskRta vANI ja puruSane manohara zobhAthI zaNagArI de che. cahero rUpALo hoya, AbhUSaNo moMgherA hoya, vastro jAjaramAna hoya paNa vANI tuccha ane hIna hoya to mANasa rUpALo chatAM kadarUpo che, svaccha chatAM malina che, bhUSita chatAM abhUSita che ane vastrayukta hovA chatAM nagna che ane vANIno samyagU vilAsa jenI pAse nathI te zrImaMta hovA chatAM nirdhana che. vANIno suvilAsa dharAvanArA nirdhana hoya te paNa mahAzrImaMta che. vAvI vApune vasati vet che nAma rIno nana: ?' mATe, ApaNe vANIno mahimA jANavo che. vacananI kaLA zIkhavI che. jIbhane vazamAM rAkhavAnI hathoTI meLavavI che. kAraNa ke, dharmadAsagaNi mahArAja upadezamAlA nAmanA graMthamAM cetave che ke moTA maharSionA sAdhanAnA mahAmahAlayane paNa jamInadosta karavAnI tAkAta jIbhamAM paDelI che. ApaNe heThA nathI paDavuM, UMce caDavuM che. khAimAM nathI paTakAvuM, zikhare pahoMcavuM che. honArata nathI sarjavI, hariyALI khIlavavI che. tethI vANIne vAparavAnI kaLA zIkhavI ja paDaze. vanaspati Adi anaMta jIvone mAtra eka sparzanendriya maLI che. aLasiyA Adi beindriya jIvone rasanendriya vadhAre maLI che. kIDI jevA te indriya jIvone vizeSamAM dhrANendriya maLI che. to vIMchI jevA cauridriya jIvone cakSu vadhumAM (26 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maLyA che. manuSya jevA paMcendriya prANI zrotrendriya sahita pAMceya indriyothI paripUrNa che. kudaratanA nyAyataMtrano e kAyado che ke je cIjano tame durupayoga karo te cIja mATe tame apAtra Tharo cho ane kudarata tamArI pAsethI te jhuMTavI le che. zrotrejiyano durupayoga karanAra caurijiyanI avasthAmAM, cakSuno durupayoga karanAra te indriyanI avasthAmAM ane dhrANendriyano durupayoga karanAra beindriyanI avasthAmAM pUrAi javAnI sajA prApta karI zake. paNa prApta thayelI jIbhano durupayoga karanArane to kadAca ekendriyanI atyaMta avikasita ane vedanAmaya avasthAmAM pahoMcI javuM paDe. ane ekavAra ekendriya avasthAne pAmyA pachI punaH vikAsanI avasthAo pAmavAmAM kadAca anaMta kALa paNa pasAra thai jAya karaNa ke tyAM vikAsanAM koi vizeSa sAdhano upalabdha nathI. aniyaMtrita jIbhanA jAgIradAro mATe ekendriya avasthAnuM bhayAnaka kedakhAnuM sadAkALa mATe khulluM che. jIbhathI utsutra vacano bolIne vANIno durupayoga karanArA maricine saMsAramAM khUba paribhramaNa karavuM paDyAnI vAta zAstra prasiddha che. kuTuMbamAM zAMti, manamAM prasannatA, saMbaMdhomAM mIThAza, samAjamAM pratiSThA, mRtyumAM samAdhi, paralokamAM sadgati ane zIdya paramagati pAmavA vacana prayoganI kaLAmAM kauzalya keLavavuM ja rahyuM. kuzaLa vANInA guNo jaNAvatA prAcIna RSionA zloko ane subhASito aneka maLe che. eka saMskRta subhASita jaNAve che : hitaM mitaM priyaM snigdhaM miSTaM pariNatipriyam / bhojanaM vacanaM cApi, bhuktamuktaM prazasyate || bhojana ane vacana hitakara, mApasara, priya, snigdha, miSTa ane pariNAme phAyadAkAraka hoya te prazaMsanIya che. lalitaM satyasaMyuktaM suvyaktaM satataM mitam / ye vadanti sadA teSAM svayaM siddhaiva bhAratI / / je puruSo manohara, satyayukta, spaSTa, asmalita ane mApasara bolI jANe che temane sarasvatI devI haMmezA svayaM siddha thai jAya che. 2 7 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAtmA mahAvIradevanA ziSya zrI dharmadAsagaNi mahArAjA upadezamAlA nAmanA (upadeza) granthamAM vANInA ATha guNo jaNAve che : mahuraM nikaNaM thovaM kajjAvaDiaM agaviaM atucchaM pubbiM maisaMkaliaM bhaNaMti jaM dhammasaMjuttaM || 1. madu = madhura, 2. nivaM = nipuNa, rU. thod = sToka (parimita) 4. vAvahiyaM = avasare ja bolavuM, 1. gAvi = garvarahita, 6. tuccha = atuccha, u. puttimaikiM = manamAM saMkalana karIne (vicArIne bolavuM), 8. ghaigi = dharmayukta (satya ane hitakara). bolavuM ? kevuM bolavuM? keTaluM bolavuM ? kyAre bolavuM ? kyAM bolavuM ? A badhA praznanonA javAba A ATha guNomAMthI maLI jAya che. ' cAlo, have UpaDIe, vANInA e ATha guNonI yAtrAe TolsaToyanI DAyarInuM eka pAnuM: eka divasa eka vakhata paNa mArI patnIe mane mIThA zabdo kahyA hota to enA smaraNamAtrathI huM jIvanabhara AnaMda mANI zakyo hota. 2 8 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3madhu bolo RSimunionA AzirvAda maLI jAya to nyAla karI de ane abhizApa ApI de to behAla karI de. agni pragaTAvatA AvaDe to jyoti banIne timirane dUra karI de ane upayoga karavAnI sUjha na hoya to vALA banIne badhuM khAkha karI nAMkhe. vijJAna bhautika vikAsanI carama sImAe pahoMcADI zake ane te ja vijJAna samagra vizvano kSaNamAM vinAza paNa noMtarI zake. pANI pRthvItala upara lIlIchama hariyALI sarjI zake ane te ja pANI gAmonA gAmone tArAja karIne mahAbhayAnaka honArata paNa sarjI nAMkhe. dharatI vizvanA jIvone AdhAra ane AhAra ApI zizunI jema poSe che ane te ja dharatI kSaNavAra kaMpe to dhamadhamatA nagarone kSaNamAM dharAzAyI karI nAMkhe. maMda maMda vaheto zItala samIra grISmanA tApamAM dehalatA para bAjhelA pravedabiMduone sUkavIne anero AlAda Ape ane te ja pavana gAMDo bane to mahAkAya nagarone paNa verAna raNamAM rUpAMtarita karI nAMkhe. garIbanI duA kalyANa karI che ane teno UMDo nisAso dA'Do uThADI de. mAnavIne prApta thayelI ananya vacanazakti paNa AvI ja eka mahAjokhamI zakti che. kokanI vANI manohara alaMkAra bane che to kokanuM vacana dhagadhagato aMgAra banI mahAvinAza noMtare che. kokanuM vacana vAri banIne bIjAnA kaSAya ane vyathAnI Agane zamAve che to kokanuM vacana cinagArI banIne koinA zAMta jIvanamAM paNa bhaDakAo pedA kare che. eka zabda mahAbhayAnaka Aga cAMpI zake ane bIjo zabda verAna raNamAM mohaka upavana khaDuM karI zake. eka zabda bALe, bIjo zabda ThAre. kokanuM vacana nirmala jaladhArA banIne manamAlicane ogALe, to kokanuM vacana kAdavachAMTaNA banIne nirmaLa manane DAgha lagADe. (29 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kokanuM vacana dhUpanI dhUmrasera jevuM hoya che, vAtAvaraNane suvAsita karI mUke che. to kokanuM vacana dhumADAnA goTA jevuM hoya che, vAtAvaraNane dhUMdhaLuM karI nAMkhe. kokanI vANImAMthI puSpazI parimala maheke che to kokanI vANImAMthI gaMdakInI durgadha. koka zabda nirAmaya jIvanakAyAmAM UMDA ghA pADe che to bIjo zabda kokanA UMDA ghAne rUjhavI nAMkhatI auSadhi bane che. eka zabda kAtare che, bIjo zabda joDe che. eka zabda zayatAnane saMta banAve che, bIjo zabda yogIne yogabhraSTa kare che. eka zabda saMbaMdha joDe che, bIjo zabda saMgharSa jagADe che. eka madhura vacana alpakAlIna mulAkAtane cirasthAyI suMdara saMbaMdhamAM pariNamAve che ane eka kaTu vacana dIrghakAlIna saMbaMdhone kAyama mATe toDI nAMkhe che. zabdanA jAdUthI koi ajANyAne potAno banAve che ane te ja jAdUthI koi potAnAne parAyo banAve che. koinI vANImAM kaMTakanI vedanA che, koinI vANImAM puSpanI suvAsa che. koinI vANImAM vIMchIno DaMkha che, koinI vANImAM mAtAnuM vAtsalya che. koinA vacanamAM sarpanuM viSa che, koinA vacanamAM kAmadhenunuM amRta che. koinuM mukha javALAmukhI jevuM hoya che. jemAMthI satata lAvArasa bahAra pheMkAya che ane jyAM jyAM prasare che tyAM sarvanAza vere che. koinuM mukha himAlayanuM gaurava dharAve che, jemAMthI pavitra vacananI bhAgirathI vahetI vahetI sarvatra pavitratA prasarAve che. jIbha eka kharala che. kokanI kharalamAM morathutha ghUMTAya che to kokanI kharalamAM amRta. kokanA vacanamAM gaurIzaMkara zikharanI UMcAi hoya che to koinA vacanamAM AkAzanuM polANa. koinA vacanamAM talavAranI dhAra jevI tIkSNatA hoya che to koinA vacanamAM komaLa phUlazavyAnI mulAyamatA. eka zabda pachADe che, bIjo zabda UMcake che. eka zabda karaDe che, bIjo zabda paMpALe che. koka muni vAtsalya nItaratA vacanothI kaSAyano dAha upazamAve che. koi yogI virAgabhInA vacanothI saMsArI jIvanI viSayatRSNA miTAve che. koi zabdanA sahAre duHkhiyAne dilAso Ape che. koi zabdanA TekAthI sUtelAne uThADe che, uThelAne Ubho kare che, UbhA thayelAne doDAve che, doDatAne pahoMcADe che. (30) 30 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koi zabda noMdhArAno AdhAra bane che, koi zabda bhUkhyAno bhAkharo bane che, koi zabda thAkelAno khATalo bane che, koi zabda ukaLelAno chAMyaDo bane che, koi zabda tUTelAno Teko bane che. paNa, vAparatA na AvaDe to zabda eka zastra bane che, sarjananA badale saMhAra kare che, sphoTa ane visphoTa kare che, nArAjagI ane tArAjagI sarje che, aruci ane udvega sarje che. pachI e zabda AganI jvAlA bane che, talavAranI dhAra bane che, rivolvaranI buleTa bane che, viSanI kaNI bane che, zAMtinAzaka garala bane che. zabda zabda tuM kyA kare, zabdako hAtha na pAMva eka zabda auSadha kare, eka zabda kare ghAva. koinA vacanamAM koyalanuM kuMjana che je verAna vagaDAne paNa ramaNIya banAvI de che. to koinA vacanamAM kAgaDAnI karkazatA che, je kAna ane hRdayane karaDe che. koinuM vacana kalakala vahetuM jharaNuM che, jemAM jhaLuMbavAnuM game che. koinuM vacana dhasamasatA jalapravAha jevuM che, jenAthI AghA rahevAnuM ja pasaMda karAya che. koinI jIbhamAMthI madha Tapake che, to koinI jIbhamAMthI lImaDAno rasa. zabdamAM to banne zakti che. kai zaktinuM sphuraNa karavuM te ApaNI pasaMdagI che. svarapeTImAMthI nIkaLato svara to eka sarakho che paNa jIbhathI tene kevo vaLAMka Apavo te bolanAranI pasaMdagI para avalaMbe che. bAkI zabdamAM to asIma tAkAta che. te vagara saMpattie zrImaMta banAve, beDoLa zarIrane surUpa banAve, alpabuddhine paNa vidvatsUjya banAve, alpa zaktie paNa samrATa banAve. 'ekaH zabdaH samyagjJAtaH suprayuktaH svarge loke ca kAmadhug bhavati / ' sArI rIte jANIne sArI rIte vAparelo eka zabda Aloka ane paralokamAM manovAMchitanI siddhi karI ApanArI kAmadhenu gAya banI jAya che. koi sApa DaMkhe to jhera caDe, koi sarpa phuMphADAthI jhera oke paNa A to mahAviSamaya bhayAnaka sarpa caMDakauzikanI vAta che. tenI dRSTimAM paNa jhera hatuM. te AkAza tarapha dRSTi kare to AkAzamAM UDatA pakSIo paNa bhaDathuM thaine heThA paDatA. jaMgalanA vRkSa para tenI dRSTi paDe to vRkSanAM pAMdaDAM paNa sUkAine kharI 31 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDatA. AkhA jaMgalane teNe verAna banAvI mUkyuM hatuM. jaMgalamAM paga mUkavAnI paNa koi mAnavanI ke pazunI hesiyata na hotI. AvA krodhAgnithI ukaLatA ane AvezathI dhamadhamatA viSamaya caMDakauzika sarpane karuNA-sAgara vAtsalyamUrti prabhu mahAvIra vAtsalyanI godamAM lapeTe che. prabhu vIre hoThanA kamADa kholyA ane ghaMTaDInA raNakA jevA mIThA avAje vAtsalyanA vArithI bhIMjAine lothapotha thai gayelA svaramAM tene traNa zabdo kahyAH "bujha buljha caMDakosiyA !'' sarpanI lAlacoLa AMkhomAMthI ratAza bhuMsAi gai, kAtila phuMphADA virAma pAmyA. sarpanA dhamapachADA baMdha thayA. viSamaya sarpa have kSamAnA amRta ghUMTavA lAgyo. prabhu vIranA zabdonI uSmAe tenA krodhAvezanuM bASpIbhavana karI nAMkhyuM. mAtra traNa zabdonA jAdui prabhAve krodhanI bhayAnaka Aga jevuM A jherI sarpanuM jIvana manohara bAga samAna banI gayuM. tyAMthI mRtyu pAmIne te AThamAM svargalokano deva banyo. yAda karo, suSamA nAmanI zreSThIkanyAne upADI jaine mArgamAM talavAranI tIkSNa dhArathI te kanyAnA mastakane dhaDathI jUduM karI nAMkhIne hAthamAM rakta nItaratA mastaka tathA talavArane laine bhAgatA cilAtIputra nAmanA khUnI corane pelA munirAje mAtra traNa zabdo kahyAH upazama, viveka, saMvara. 'upazama' zabda sAMbhaLatA teNe hAthamAMthI krodha ane hiMsakabhAvanA pratIka samI talavAra nIce pheMkI dIdhI. 'viveka' zabda kAne paDatAnI sAthe avivekanA pratIka samuM zreSThIkanyAnuM mastaka hAthamAMthI nIce pheMkI dIdhuM ane vivekadazAmAM Avyo tathA 'saMvara' zabda sAMbhaLatA samagra saMsArane tilAMjalI ApIne te muni banyo ane sarvasaMvarabhAvamAM Avyo. munivacanoe kevI manohara hariyALI sarjI dIdhI tenA jIvanamAM ! zayatAnane saMta banAvyo, khUnIne muni banAvyo, corane cakora banAvyo. eka vRddha bhikhArIe mArga parathI pasAra thatA sajjana pAse hAtha lAMbo karyo. te sajjane khIsAmAM hAtha nAMkhyo paNa khIsuM khAlI hatuM, pAkITa ghare bhUlI gayA hatA. te sajjane mIThA zabdomAM snehabhInI vANIthI te vRddhayAcakane kahyuM: "dAdA, Aje khIsuM khAlI che. pAkITa ghare bhUlI gayo chuM. 32 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApavAnuM dila che paNa dravya nathI. ghare padhArazo? to Apane ApIne huM dhanyatA anubhavI zakuM.'' A madhura vacanAmRta kAne paDatA yAcakanI AMkho azrubhInI banI ane hRdaya gAdaH "sAheba, paisA to ghaNAM ApI jAya che paNa AvA madhura vacanaratno pAmIne Aje huM zrImaMta banI gayo. tame je snehathI sahAnubhUti ApI che te paisAnAM mUlya karatAM ghaNI caDiyAtI che.'' bhikSune paNa amIrAtano anubhava karAvavAnI tAkAta snehabhInA madhura zabdomAM che. zukadevanA rUpathI Asakta banelI urvazI devalokathI kheMcAine pRthvItala para AvI ane anAsakta zukadevane lalacAvavA kAmuka vacanothI kahe cheH "tamane mRtyulokanI koi strI pratye koi AkarSaNa nathI te mane khabara che. jenA nAkamAM zleSma che. zarIra para prasveda che. kAna ane AMkhamAM paNa mela che. ane kAyAmAM maLa, mUtra, mAMsa, asthi ane rudhira che. tevI azucinI kyArI samI martya strI pratye tamane AkarSaNa na thAya te sahaja che. paNa huM to devakanyA chuM. mArA aMgamAM jarAya azucI nathI.'' enA javAbarUpe zukadeva bolyAH '"tArI kAyAmAM jo jarA paNa azuci nathI to, he maiyA ! AvatA bhave tArA peTe janma laIza, basa ?'' ane, A akAmuka yogIvacanoe kAmAsakta devakanyAnI kAmavAsanAne ogALI nAMkhI. dIpazikhA banIne kevA prakAzI zake che zabdo ! parimala banIne kevA maheMkI zake che zabdo ! rozanI banIne kevA jhagamagI zake che zabdo ! meghavarSA banIne kevI lIlIchama hariyALI sarjI zake che zabdo ! ujjaDa vagaDAmAM paNa kevuM manohara maMdira nirmita kare che zabdo ! ghora jaMgalamAM paNa kevI maMgalamayatA prasarAve che zabdo ! ane, zabda ja zastra bane tyAre nagarane verAna banAve, saMsArane smazAna banAve, honArata sarjIne hAhAkAra phelAve. cANakya tenA rAjasUtramAM kahe cheH jihvAyattau vRddhivinAzau / viSAmRtayorAkarI jihvA || ** 33 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vikAsa ke vinAza jIbhane AdhIna che. jIbha viSaEpikA paNa che ane amRtanI vAvaDI paNa jIbha ja che. pAMDavoe devI sahAyathI banAvelA mahAlayamAM evI gUDha racanA karAI hatI ke jala hoya tyAM sthala dekhAya ane sthalanA sthAne jala ! te mahAlayamAM Avelo duryodhana bhUmi samajIne paga mUke che tyAM pANIthI paga ane kapaDAM bhIMjAya che. AgaLa tene pANI dekhAya che tyAre kapaDA UMcA le che, paNa vAstavamAM tyAM sthala che. turaMta khUNAmAM beThelI dropadI khaDakhaDATa hasIne bole cheH "AMdhaLAnA dIkarA AMdhaLA ja hoya." A zabdo sAMbhaLatA duryodhana aMge aMga saLagI UThyo. te zabdo mAtra pariNamita banIne visarjana pAmelA bhASAvargaNAnA pudgalo ja nahotA, paNa AkhA mahAbhAratanA mahAyuddhanAM bIja hatA. te zabdomAM atisphoTaka dArUgoLo bharelo hato. eka nArInA kaTuvacanoe mahAbhAratanA maMDANa karyA, jemAM hajAro mAthA vadherAyA, hajAro Tana lohI reDAyuM, kaika khuvAra thayA, kaMka bALako anAtha banyA, kaiMka nArIonA saubhAgya siMdura bhUMsAyA. cAra zabdonI cinagArIe moTo dAvAnala saLagAvyo, tenuM nAma mahAbhArata. zAstra prasiddha eka kathAnakamAM eka vidhavA mAtAno yuvAna putra majUrI karIne bapore ghera Avyo. peTamAM kaDakaDatI bhUkha hatI. mAtA rasoi chIMke caDAvIne bahAra gai hatI. bhUkhyA dIkarAe gharamAM mAtAne na joi, bhojana paNa na joyuM. bhUkha Avezane pedA kare, AvezamAM sUjha ghaTI jAya. tethI chIkA para jovAnuM sUkyuM nahi. thoDIvAramAM mA AvI tyAre AvatAnI sAthe Aveza pragaTa thayo. krodhanA jvALAmukhImAMthI kaTu vacanono lAvA bahAra pheMkAyoH "kyAM zULIe caDavA gai "tI? bhojana kyAM che ?" aNadhAryA A humalAthI mAtA paNa AvezamAM AvI gai. kaDavAzano javAba kaDavAzathI ApyoH "tArA kAMDA kapAi gayA hatA ? chIkA parathI bhojana letA jora AvatuM hatuM ?' jhagaDo patI gayo. pachI to jIvana paNa pUruM thayuM. saMsAranI vicitratAno sAkSAtkAra thayo. mAtA eka gAmamAM eka zreSThInI putrI tarIke avatarI. dIkaro bIjA gAmanA eka zeThano putra banyo. bannenuM vevizALa thayuM. te yuvAna vepAra 34 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mATe potAnA gAmathI bIjA gAma jato hato tyAre rastAmAM sasarAnuM gAma AvyuM. lagna nahotA thayA tethI bahAra mahAdevanA maMdiramAM rahevAnuM vicAryuM. sAMjanA samaye pelI kanyA gharanI bahAra varaMDAmAM UbhI hatI tyAre tyAM AvIne core hAthamAMthI sonAnI baMgaDI kheMcI. nIkaLatA vAra lAgI. tethI core charInA eka ghAthI kanyAnA kAMDA kApI nAMkhyA. bUmAbUma thai. cora bhAgyo. mANaso pAchaLa paDyA. gabharAyelo cora maMdiramAM peTho. maMdiramAM sUtelA ajANyA musApharanA ozIkA nIce baMgaDIo mUkIne chU thai gayo. mANasoe A ajANyA zakhsanI jhaDatI lIdhI. ozIkA nIcethI baMgaDIo maLatA tene rAjAnA havAle karyo. te ajANyo zakhsa bIjuM koi nahi, paNa zeThano jamAi ja hato. muddAmAla tenI pAsethI ja pakaDAyo hato, mATe rAjAe tenI bIjI koi vAta sAMbhaLyA vinA tene zULIe caDAvyo. tArA kAMDA kapAi gayA hatA ? kahenArI mAtAnA A bhave kAMDA kapAyA. zULIe caDavA gai hatI ? kahenArA putrane A bhave zULIe caDavuM paDyuM. zabdanI kAtila asaro hoya che. zabdanA bhayAnaka visphoTa thAya che. eka eka zabda patharA banIne naDe che. have vicArIeH rojabarojanA ApaNA vacana prayogane. koino paga bhaTakAi jAya tyAre sahasA bolI UThIe chIe. "AMdhaLo che?' koinA hAthamAMthI kapa-rakAbI paDI jAya, bolI javAya che, "hAtha bhAMgI gayA che ?' koi kyAMya javAnuM kahe, sAme parakhAvIe chIe: "tArA TAMTiyA tUTI gayA che ?" kyAreka koine "mUrakha' kahIne saMbodhIe chIe, kyAreka "gadheDA' kahIne. kyAreka koine "bahero" kahI daie, kyAreka "AMdhaLo." kyAreka koine "Dhora kahI daie, kyAreka DaphoLa'. | zabdanI pAchaLa koika alokika vijJAna kAryarata hoya ke game te hoya paNa zabdanI asaronI koi avagaNanA na ja karI zake. gujarAtanA eka gAmanA maMdiramAM koi eka bAbatamAM pUjako vacce avAranavAra vikhavAda thato. eka Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TrasTIsAheba AvezamAM AvIne bolyAH "A maMdira che tenI ja rojanI A rAmAyaNa che. maMdirane tALA lagAvI do." maMdirane to tALA na lAgyA paNa thoDA divasomAM temano ekano eka dIkaro mRtyu pAmyo ane vaMzane tALAM lAgI gayA. pelA zabdo ane A ghaTanA vacce koI saMbaMdha bhale na joDIe, paNa kaThora zabdonA karuNa vipAka bhogavavA ja paDe che, te vAtano apalApa to na ja karAya. muMbaimAM eka AcArya bhagavaMtanuM pravacana pUrNa thayA bAda zrotAo vikharAyA. eka zrotAe bIjA zrotA pAse A mahAsaMyamI AcArya bhagavaMtanI niMdA karI. te ja vakhate lakavAno eTeka Avyo ane jIbha kAyama mATe bolatI baMdha thai. kaThora vacananA vipAka kaThora hoya che. madhura vacananA pariNAma madhura hoya che. je kaThora bane che tene mATe kudarata paNa kaThora bane che. kaThora patharA upara bhArekhama rolara phare che, jyAre dhULane dAbavA mATe to mAtra pANI ja chAMTavAmAM Ave che. kaThoratA vANInuM moTAmAM moTuM kalaMka che. mAdhurya vANInuM moTAmAM moTuM AbhUSaNa che. mRdu ane priya vacana ja sahune game che. mIThA vacano zuSka jIvanamAM cetanA reDe che. mIThA vacano ujajaDa jIvanamAM hariyALI khIlave che. mIThA vacanathI rIsAyelo mAnI jAya che. krodhe caDelo zAMta bane che. nirAza thayelo svastha bane che. viSAdavyagra banelo AnaMdita thAya che. paisA koine gamatA hoya ane tame na ApI zako te samajI zakAya. miSTAnnanuM bhojana koi mAMge ane tame na ApI zako te bane. sonAnI lagaDI ane ratnanA AbhUSaNonI koi apekSA rAkhe ane tame tenI pUrti na karo te bane. paNa, sahu koinI mIThA priya vacananI apekSA pUravAmAM zuM naDe ? mAnavInI svarapeTImAM mIThA zabdono evo koi nakkI kvoTA nathI ke, vAparavAthI khUTI jAya. tame daridra bano nahi chatAM tamArA madhura vacanathI sAMbhaLanAra zrImaMta banI jAya, to karakasara zA mATe ? priyavAkyapradAnena sarve tuSyanti jantavaH / tasmAttadeva vaktavyaM, vacane kA daridratA || 36 - Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ priya vacana bolavAthI sahune AnaMda thAya che, tethI priya vacana ja haMmezA bolavuM, vacananI bAbatamAM koi daridratA to che nahi. eka DaoNkaTarane eka vAra sahaja pUcheluM: AjakAla DAyAbITIsano roga kema ATalo badho vyApaka banyo che ?" "jIbhanI mIThAza peTamAM ane lohImAM UtarI gai che, tethI DAyAbITIsa vyApaka banyo che.' DaoNkaTaranA javAbamAM ramUjanI sAthe mArmika vyaMga hato. paDatA kALanA prabhAve zeraDInA rasanI mIThAza ghaTI, AmraphaLanuM mAdhurya ghaTahyuM ke pANInI mIThAza ghaTI temAM bahu nukasAna nathI. paNa, vANInI mIThAza ghaTe temAM moTuM nukasAna che. ekanI eka vAta priya vANImAM paNa jaNAvI zakAya che ane kaDavAzathI paNa kahI zakAya che. artha e ja samajAya che paNa asara badalAya che. - "mArA bApAnI vahu" ane "mA" baMne saMbodhano eka ja artha jaNAve che, paNa paheluM saMbodhana kaTurasanuM kUMDu che, bIjuM amRtanI pyAlI ! jeno pati mRtyu pAmyo che tevI strIne vidhavA paNa kahevAya, "rAMDelI' paNa kahevAya ane gaMgA svarUpa' vizeSaNa paNa lagAvI zakAya. "gaMgA svarUpa jamanAbena' kaho ke rAMDelA jamanAbena' kaho, artha eka ja che, asaramAM moTo phera che. sadhavA kusumabenane "nahi rAMDelA kusumabena" kahezo to temane kaDavuM jhera jevuM lAgaze ane "akhaMDa saubhAgyavatI kusumabena" kahezo to mIThuM madha jevuM lAgaze. prajJAcakSu zabdamAM mAdhurya che, "AMdhaLo' zabdamAM kaThoratA. "bAMDo" ane "kANo' zabdanI kaThoratA tenA karatAM paNa cAra cAsaNI caDI jAya. vRddha-purUSa thavAnuM koine eTaluM na kahe jeTaluM Doso thavAnuM ! "DheDa' zabdanI tINatA nivAravA gAMdhIjIe "harijana" zabda zodhyo. bhAre zarIravALAne tamAruM zarIra skUla kema thayuM ?' tevuM koI pUche to bahu vAMdho nathI hoto. paNa "jADiyo' zabda sAMbhaLavo gamato nathI. "niHsaMtAna' zabda "vAMjhiyA' jeTalo kaDavo nathI. "apariNIta zabda apriya na lAge, "vAMDho' zabda priya na lAge. nAdAra banelAne kadAca koi aMgata vyakti dilasojIthI pUche ke, bhAI tamAre nAdArI kema noMdhAvavI paDI ?'' to te hadaya kholIne vAta kare. paNa tochaDAithI koi pUche ke, "alyA, teM devALuM kema kuMkyuM ?' to tenA baLatAmAM ghI homAya. 37 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mathurabhASitAne ApaNI purAtana saMskRtie kuTuMbazAMti ane samAja vyavasthA mATe ghaNuM moTuM mahattva ApyuM hatuM. hajAma, ghAMyajo, khavAsa, vALaMda vagere ekArthaka zabdo che. khavAsa ane vALaMda zabda apriya lAge tevA nathI. jATane 'caudharI' kahIne bolAvavAmAM AvatA. bhaMgI ane bhaMgiyAne 'metara' ane 'metarANI' zabdanuM saMbodhana thatuM. kalpasUtramAM siddhArtharAjAnI rAjyavyavasthAnuM varNana karavAmAM AveluM che. tyAM rAjAnA nokaro mATe 'kauTuMbika purUSa' zabda vaparAyo che. A zabda ja svAmI ane sevaka vacce keTalI moTI nikaTatA lAvI de. tyAM jyotiSIne mATe 'svapnalakSaNapAThaka' zabda vaparAyo che. rAjA potAnA sevakone paNa 'devAnupriya' zabdathI saMbodhIne Adeza pharamAve che. 'devAnupriya' ane 'devAnupriye' zabdano prayoga to tamAma prAcIna granthomAM jovA maLe che. potAnA patine 'he Arya !' kahIne saMbodhavAnI praNAlI paNa prasiddha hatI. zabdaprayoga kAmarAgamAM na kheMcI jAya tenI paNa khUba sAvadhAnI rAkhavAmAM AvatI. potAnA patinuM nAma daine na bolAvavAnuM prayojana paNa te ja haze. jUnI mahilAo patinA saMdarbhamAM vAta karavI hoya tyAre 'tamArA bhAi' jevA zabdono prayoga karatI, te Aje paNa kyAMka kyAMka jovA maLe che. rAmAyaNano eka prasaMga sAMbhaLelo. rAma ane lakSmaNa beThA hatA. sItAjIne koie pUchyuM: 'A bemAMthI tamArA koNa ?' sItAjIe javAba ApyoH 'je jarA zyAma varNanA che te mArA diyara che.' AryAvartanA ucca AdarzonI eka jhalaka sItAjInA pratyuttaramAM jovA maLe che. zabdanI ghaNI moTI asara hoya che. 'mA' zabdamAM je vahAlapanA jharA bharelA paDelA che te 'mammI'mAM na hoi zake. vANInI mRdutAnuM ApaNI saMskRtimAM khUba UMcuM mahattva hovAthI te saMdarbhanA aneka muktako lokajIbhe ApaNane sAMbhaLavA maLe cheH (1) kANAne kANo na kahIe, kaDavA lAge veNa, dhIme rahIne pUchIe, zAne gumAvyA neNa. (2) kANI bhAbhI ! pANI lAva, kUtarAne ApIza tane nahi. rANI bhAbhI ! pANI lAva, pANI nahi zarabata le. 38 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena caritra' nA eka zlokamAM jaNAvyuM che ke pUrNimAno caMdra, zItala jala, caMdananuM kASTha ke vRkSanI zItala chAyA karatAM paNa madhura akSaromAM bolAyelI vANI vadhu AlAda Ape che H na tathA zazI na salilaM na candanaM nApi zItalacchAyA / AhlAdayati manuSyaM yathA hi madhurAkSarA vANI / / jenAthI anyanuM dila dubhAya tevI vANI bolAvAnI maharSio manA kare che. cAbukanA mAranuM to mAtra cAmaDI para ja nizAna rahe che, jabAnano ghA hRdayane vadhe che. tamAma zastrayuddho moTebhAge zabdanA yuddhathI zarU thatA hoya che. zastranA ghA rUjhAya che, zabdanA ghA jaladI rUjhAtA nathI. churIkA, tIrakA, talavArakA ghAva bharA, lagA jo jakha jabAMkA, haMmezA rahA harAbharA. kAMTA karatAM paNa kaThora zabda vadhu bhayaMkara che. kAMTo pagamAM vAge che, kaTu zabda hRdayamAM kheMce che. kAMTo khotaravAthI nIkaLI jAya che, kaTu zabda yAda karavAthI vadhu paDe che. kAMTAnI vedanA be ghaDInI che, kaTuveNanI vedanA varSonAM varSo sudhI rahI zake che. kAMTo vAganArane ja duHkhI kare che, kaTuveNa beMkane duHkhI duHkhI karI nAMkhe che. kAMTAnA koi pratyAghAto nathI, kaTuveNanA pratyAghAto paDe to kaTu paraMparA cAle che. kUtarAnI jIbhamAM ghA rUjhavavAnI gajabanI zakti rahelI che. tethI ja tenA zarIra para koi ghA paDe tyAre sophAmAIsina ke beTanoveTa krIma levA kUtarAne meDikala sTora para javuM paDatuM nathI. potAnI jIbhathI paDelA ghAne cATIne kUtaro ghAne rUjhavI deto hoya che. paNa mAnavI jIbhano upayoga ghA rUjhavavAne badale moTebhAge ghA pADavA mATe karato hoya che. kUtarA ane mAnava vacceno taphAvata jaLavAi rahe tevo kadAca mAnavIno Azaya haze zuM ? kevI rIte ghA pADavA ane paDelA ghAne kevI rIte UMDA kotaravA tenI kuzaLa hathoTI mAnavajIbha dharAve che. savAre zuM khAdhuM hatuM te sAMje bhulAi jAya che. pAThyapustakano pATha ke zAstrano zloka yAda rAkhavAmAM ghaNI muzkelI paDe che. ghaNA vakhate mulAkAta 39 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya to mitra ke saMbaMdhInA nAma paNa ghaNA bhUlI jAya che. paNa varSo pahelA koie dIdhelI gALa Aje paNa kAnA, mAtra ke biMdunA pheraphAra vinA barAbara yAda hoya che. derANIe potAnA putranA lagna vakhate kayA zabdo saMbhaLAvelA te jeThANI, derANInI putrInA lagnano mAMDavo naMkhAya tyAM sudhI barAbara yAda rAkhe che. temAM jeThANIno vAMka nathI, zabdanA ghA ja evA che ke jaladI rUjhAya nahIM. bALako mATenI nItikathAomAM bhIla ane vAghanI eka vArtA vAMcelI. jaMgalanA eka bhIlane vAgha sAthe sArI dostI thai gai. te bhIla roja potAnI patnI AgaLa potAnA mitranI vAta kare. te mitrane ghare lai AvavA patnIe Agraha karyo tethI te potAnA mitra vAghane potAnA ghare lai Avyo. vAgha thoDI vAra pahelA ja mAMsabhakSaNa karIne Avyo hato tethI tenA moMDhAmAMthI durgadha AvatI hatI. tethI moM bagADIne bhIlanI patnI bolIH "cha, Avo gaMdhAto tamAro mitra ?' satkArane badale AvA apamAnajanaka zabdo sAMbhaLIne vAgha hebatAI ja gayo. te tyAMthI sIdho nIkaLI gayo. have to teNe bhIlane maLavAnuM paNa baMdha karyuM. eka vAra bhIla khAsa vAghane maLavA gayo. "are mitra vAgha, hamaNAM tuM kema bilakula dekhAto nathI ?" "have mane bolAvIza nahi, ApaNo saMbaMdha pUro thai gayo che." bhIle vAghanI nArAjagInuM kAraNa jaNAvavA tene khUba kahyuM tyAre vAghe tene kahyuM: "tuM mArA pagamAM tIra mAra ane traNa divasa pachI mane maLaje." vAghanA kahevAthI bhIle tenA pagamAM tIra mAryuM. traNa divasa bAda bhIla vAghane maLyo tyAre vAghe kahyuM "jo, tArA tIrano ghA rUjhAi gayo che paNa te divase tArI patnIe saMbhaLAvelA kaTu zabdono ghA haju paNa jarAya rUjhAyo nathI." zarIra paranA ghAne rUjhavavAnA krIma, lozana ane inTamenTa hoi zake ke DresiMga ane pATApiMDInA upacAra hoI zake paNa hRdaya para ghA paDyA pachI tevA koi ilAja kAma na lAge. cIrAyelA peTane TAMkA lai zakAya, cIrAyelA haiyAne TAMkAthI sAMdhI na zakAya. motI bhAMgyuM vIMdhatA, mana mAMgyuM kaveNa ghoDo bhAMgyo ThekatAM, nahIM sAMdho nahIM reNa 40/ 4 ) Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ talavArano ghA to mAtra zarIrane asara kare che paNa vacanano ghA mana ane hRdayane asara karato hovAthI te benI sAthe saMkaLAyelA lAgaNI, utsAha, saMbaMdha, saMpa, zAMti, vyavahAra Adi badhAne asara kare che. tethI ja ijAnI vismRti sahelI che, apamAnanI vismRti agharI che. mATe ja vANImAM kaThoratA varjya che ane mIThAza khUba jarUrI che. kAgaDo kadAca AzIrvAda Apato hoya to paNa apriya lAge che ane koyala kadAca abhizApa Ape to paNa te priya lAge che. zabdanA mAdhuryano A mahimA che. bhASA pAse ghaNI moTI zabda samRddhi che. zabdakoSa ane bhASAzAstra daridra ane kaMgAla nathI. koi paNa vAta rajU karavA mATe mIThA ane priya zabdo maLI zake cheH rajUAta phare to artha bhale eka rahe paNa asara badalAi jAya che. eka rAjAe rAtre svapnamAM potAnA dAMtanI batrIsI paDI gayelI joi. A svapnano phalAdeza jANavA savAre teNe eka joSIne bolAvyA. joSIe svapnano phalAdeza jaNAvatA kahyuM: "rAjan, ApanuM svapna ghaNuM azubha che ane amaMgala bhAvinuM sUcana kare che. ApanA svapna parathI jaNAya che ke, ApanA vizALa parivAramAMthI sauthI paheluM mRtyu ApanuM thaze.'' joSInA mukhethI A aniSTa ane amaMgala vAta sAMbhaLIne rAjAe tene apamAnita karIne tageDI mUkyo. nagaranA bIjA moTA joSIne bolAvIne rAjAe svapnanI vAta karI. svapnano phalAdeza jaNAvatA joSIe kahyuM: "nAmadAra rAjan, ApanuM kalyANa thAo. maMgala thAo, zubha thAo, jaya thAo, vijaya thAo. Apane gai rAtre AveluM A svapna to atyaMta zubha ane maMgala phaLane ApanAruM che. A svapnathI jaNAya che ke Apa khUba sukha ane saubhAgyavALA cho. ApanA vizAla parivAramAMthI koi paNa vyaktinuM mRtyu Ape najare jovuM nahi paDe tevuM mahAna sobhAgya Apa dharAvo cho.'' svapnano A phalAdeza sAMbhaLIne rAjA atyaMta AnaMdita thayo ane puSkaLa dhana ApIne joSI mahArAjanuM abhivAdana karyuM. marI gayo, gujarI gayo, mRtyu pAmyo, avasAna pAmyo, svargavAsa pAmyo. eka ja arthane jaNAvatA A judA judA kriyApadomAM kaThoratAnI ke mIThAzanI mAtrA judI judI che. "Aje tame kema moDe sudhI ghoryA ?'' tema 41 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahevAne badale "tame Aje kema vahelA na UThI zakayA ?'' tema pUchavAmAM apriya na lAge. eka moTI sabhAmAM eka lAkha zrotAo ekatra thayA hatA. maMca parathI eka vaktAe sabhAne vakhoDatA kahyuM: "A sabhAmAM 50,000 to gAMDA bhegA thayA che.'' A vAkya kAne paDatA ja sabhA uzkerAi gai ane vaktA para khAsaDAno varasAda thayo. thoDI vAra bAda bIjA vaktA UbhA thayA temaNe sabhAnuM abhivAdana karatA kahyuM: "A sabhAmAM 50,000 DAhyA mANasonI hAjarI che.'' turaMta sabhAe tAlIonA gaDagaDATathI temane vadhAvyA ane phulanA hArathI lacI dIdhA. kaThora vacanoe kaika kuTuMbone kurukSetra banAvyA che, bhAgIdArone laDAvyA che, sagA bhAIone jhagaDAvyA che, derANI-jeThANI ane sAsu-vahuone kAyamanAM uMdara-bilADI jevA vairI karAvI dIdhA che. cAmaDInuM sauMdarya joine agninI sAkSIe lagna thAya che ane vANInuM sauMdarya na hoya to te lagna jIvanamAM agnino sAkSAtkAra thAya che. lagnano varaghoDo korTe pahoMce che ane chUTAcheDAnA pariNAma pAme che. kaDavAze kaika kuTuMbone ujjaDa karI dIdhA. ghara-gharamAM koi draupadI hoya che je vANImAMthI kaDavAza oke che ane pariNAme ghara-gharamAM mahAbhArata maMDAya che. ApaNe kAMika karIne jeTalA mitro banAvI zakIe tenA karatAM kAMika kahIne vadhAre duzmano banAvI daIe chIe. janmathI mAtA-putra, pitA-putra, bhAI-bahena, bhAI-bhAI jevA aneka saMbaMdho nirmANa pAme che. lagnathI pati-patnI, diyara-bhojAI, sAsu-vahu, derANI-jeThANI, naNaMdabhojAI jevA aneka saMbaMdho nirmANa pAme che. pArTanarazIpaDIDathI bhAgIdArabhAgIdArano saMbaMdha Ubho thAya che. makAnanA bhADA-khatathI makAnamAlikabhADUAtano ke paDozI-paDozIno saMbaMdha Ubho thAya che. paNa zatrutA ke ke duzmanAvaTanA saMbaMdha mATe lagna jevI koI kriyA, koI DIDa ke koI khata hotA nathI. zatrusaMbaMdhakAraka mukhya paribaLa jo koI hoya to te che - kaThora zabda. varSA sama vAri nahIM, prema samo nahIM tyAga veNa sama cinagArI nahIM, viraha samI nahIM Aga bhAre padArtha DUbe che, halako padArtha tare che. bhAre zabdo nIce jAya che, 42 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mRdu vacano UcakAya che. mahAbhAratanI viduranItimAM jaNAvyuM che ke karNa, nAlIka, nArAca Adi aneka prakAranA bANa hoya che. paNa, te badhA bANa to zarIramAMthI bahAra nIkaLI zake che. hRdayamAM khUMceluM vAgbANa nIkaLatuM nathI mATe te sauthI vadhu bhayaMkara che. kuhADIthI koI vRkSane chedI nAMkhavAmAM Ave to paNa te pharI UgI zake che paNa vacananI kuhADIthI bhedAyeluM mana pharI saMroha pAmatuM nathI. priya vacano bolavAmAM paisA kharcavA paDatA nathI, jIbha upara phollA paDatA nathI, peTa ke mAthAmAM duHkhAvA thatA nathI, koI AMdhIo ane aMdhAdhUMdhIo sarjAI jatI nathI balke aneka anartho naSTa thAya che ane pariNAma suMdara ja Ave che chatAM priya vacano vAparavAmAM mAnavI kaMjUsa kema rahe che, samajAtuM nathI. kaDavAzane saMgharavA mATe sudarzana-cUrNa, kariyAtuM, kaDavA tuMbaDA jevA padArtho duniyAmAM che. te kAmagIrI mAnavajIbhe upADI levAnI jarA paNa jarUra nathI. paMDita puruSo mAnavInI kakSA mApavA mATe jIbhanI mIThAzane ghaNAM mArkas Ape cheH dayA dharma haiye vase, bole amRtaveNa tene UMco jANIe, jenAM nIcA neNa. vacana prayoga durjana ane sajjana vaccenI eka bhedarekhA dore che. dudha pIne paNa jhe2 okatA sarpanI sAthe durjanane sarakhAvavAmAM Ave che. AkAzanA vAdaLo samudranA khArA jaLa pIne varSAnA madhura jala varasAve che. puruSonI A ja vizeSatA che. bhavabhUti tethI ja sajjana puruSane vAdaLa sAthe sarakhAve che. sajjana khorAka sAttvika joIe, vAMcana sAttvika joIe, zikSaNa sAttvika joIe, maitrI sAttvika joIe, ciMtana sAttvika joIe tema AnaMda paNa sAttvika hovo joIe. paNa ghaNAM loko tuccha AnaMdanA premI hoya che. bIjAnI niMdAno AnaMda te tuccha AnaMda che. AtmazlAghAno AnaMda tuccha koTIno che. gappA ane vikathAno, gaMjIpA ane ToLaTappAno, majAka ane mazkarIno AnaMda tuccha prakArano che tema, ghaNI vyaktio kaThora zabda saMbhaLAvIne bIjAne pIDavAmAM AnaMdano anubhava karatI hoya che. mIThA ane priya zabdo bolavAno temane 43 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utsAha ja nathI thato. kaTutAnA drAvaNamAM bhIMjavelA zabdo ja temane khUba game che. tethI vadhumAM vadhu kaThora vacanaprayoga zodhavA te haMmezA mathatA hoya che. paNa, A tuccha AnaMdathI temanI kakSA nIce ja UtaratI jAya che. eka saMskRta subhASita jaNAve che ke, je jIbhane madhura vANI bolatA AvaDatI nathI te jIbha nathI paNa mAMsano TukaDo che, kAgaDAo cUMthI na nAMkhe mATe te mAMsanA TukaDA upara dAMtanI cokI kudarate goThavI che. mAMsakhaNDaM na sA jihvA yA na vetti subhASitam / nUnaM kAkabhayAdeSA dantAntarvinivezitA / / madhurabhASI rAjA rAjyasiMhAsana para lAMbo samaya TakI zake. madhurabhASI pramukha saMsthAno vikAsa sAdhI zake. madhurabhASI gRhanAyaka parivAranuM saphaLa saMcAlana karI zake. je dukAna para selsamena mIThAbolo hoya tyAM taDAko paDe che. sasto ane sAro mAla paNa karkaza selsamena khapAvI zakato nathI. eka ciMtake lakhyuM cheH 'koI kaMpanI tenI vastu vecatI nathI paNa selsamenanI abhivyakti vece che.' IrAnamAM eka bAI madha vecavAno dhaMdho karatI hatI. te bolatI tyAre jANe phUlaDAM kharatAM, tenI dukAne dhIkatI gharAkI hatI. teno A dhIkato dhaMdho joIne, madhanA dhaMdhAmAM sAro skopa jANI, eka bhAIe madhanI dukAna kholI, dukAnamAM vepAra madhano hato paNa jIbha upara to sudarzana cUrNa ja hatuM. Akho divasa dukAna kholIne besavA chatAM bilakula gharAkI nahi. thoDA divaso Ama ja pasAra thatA teo atyaMta vyathita banyA ane mitrane manovyathA jaNAvIH "pelI bAInI dukAne ATalI badhI gharAkI che, mArI dukAnanA pagathiyAM koI kema nathI caDatuM ? mArA madhamAM mIThAza nathI zuM ?'' '"bhAI, tAruM madha to evuM ja mIThuM che paNa jIbha mIThI nathI. madha vecavA mAtra madha mIThuM na cAle, jIbha paNa mIThI joIe ane jIbha mIThI hoya to kaDavA eLiyA paNa dhUma vecAya.'' lokapriyatA e jIvananI atyaMta Avazyaka ane mahAna siddhi che. sAdhanAnA kSetramAM, vyavahAranA kSetramAM, dhaMdhA ane vyavasAyamAM, ramagagamata ane rAjakAraNamAM atra tatra sarvatra lokapriyatAnuM mahattva ghaNuM che. SoDazaka prakaraNamAM zrI haribhadrasUri mahArAje dharmasiddhinAM pAMca lakSaNo batAvyA che, temAM eka 44 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cheH janapriyatva. zrAvakanA 21 guNomAM eka cheH lokapriyatA. mArgAnusArInA 35 guNomAM eka cheH lokapriyatA. A lokapriyatAne lAvI ApatuM mahattvanuM koI paribaLa hoya to te cheH madhurabhASitA. parArthakaraNa mATe tanane toDI nAMkhanAro, dhanane verI denAro ane mananI IcchAone bhUlI janAro paNa jo madhurabhASI na hoya to lokacAhanA prApta karI zakato nathI. 32 pakavAnna ane 33 zAkanA bhojana pIraso paNa vANImAM kaTutA haze to mahemAnane nahi game. mIThA AvakAra sAtheno sUko roTalo paNa kesariyA dUdha ane rasagullAM karatAM vadhu mITho lAgaze. ghaNAnI phariyAda hoya che ke, 'bIjA mATe huM ATaluM karI chUTyo, jAtane nIcovI nAMkhI chatAM jazane badale jUtA maLyA, lokone kAmanI jarAya kadara ja nathI.' AvI vyaktie AtmanirikSaNa karavAnI jarUra che. loko kadara nathI karatAM tenuM kAraNa lokonI bekadaradAnI karatAM potAnA vacanaprayoganI kaThoratA moTebhAge hovI joIe. ghaNAnuM ghaNuM karI chUTavA chatAM jaza jarAya na maLe te keTaluM moTuM durbhAgya kahevAya !! ane te durbhAgya je kaTuvacanone kAraNe sarjAya che te kaTuvacano keTalA niMdya gaNAya ! keTalIka vyaktio koInuM kAMI na karatI hovA chatAM mIThA vacanavyavahArane kAraNe sarvanuM priyapAtra banI jAya che. koyala nava de koIne, hare na koInuM kAga, toye mIThA vacanathI, sarvano koyala le anurAga. AMgaNe koyala ane popaTa pALavAnuM sahune game che. koIne kAgaDo pALatA joyA nathI. samartha ane baLavAna vyakti mATe koI cIja vajanadAra nathI, udyamI vyaktine koI dhyeya dUra nathI, paMDita puruSane kyAMya videza jevuM nathI tema jene priya bolatA AvaDe che tene koI apriya nathI ane te koIne apriya nathI. zikAgonI dharmapariSadamAM AvelA judA judA dharmanA pratinidhione 'Ladies and Gentleman' nA saMbodhanathI vidvatApUrNa pravacano karyA. AryasaMskRtinA pratinidhi svAmI vivekAnaMda pravacana mATe UbhA thayA. temaNe zarU karyuM. My dear Brothers and Sisters A madhura ane hRdayasparzI saMbodhana 45 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thatA ja zrotAoe tAlIonA gaDagaDATathI temanuM uSmAbharyuM abhivAdana karyuM, bIjA divase akhabAronA mukhapRSTha para camakyA, te dharmapariSadanA javAhira banyA ane samagra vizva para chavAI gayA. tulasI mIThe bacanase, sukha upajata cahuM ora bazIkarana eka maMtra che, pariharu bacana kaThora. madhura vacana eka vazIkaraNano maMtra che. kaDavo zabda IlekTrika zoka ApIne bIjAne dUra pheMke che. madhura vacana to cuMbakiya paribaLa che je bIjAne AkarSe che ane Avarjita kare che. priya vacana bolavA mATe sAme pAtra jovAnI jarUra nathI. vacanavyavahAramAM koI bhedabhAva na hoya. koI amuka vyakti pratye paNa kaThora vacana bolavAno prasaMga kaThorabhASitAnI Teva pADI de che. eka kuMbhAraNA cAlatA UbhI rahI gayelI potAnI gadheDIne kahe cheH "cAla bena, cAla." koIe Takora karIH "gadheDIne ATalI miThAzathI kahevAtuM haze ?" tyAre kuMbhAraNe javAba Apyo: A rIte huM mRdutAthI bolavAnI Teva pADuM chuM. mATInA vAsaNa levA mAthuM pakavI nAMkhe tevA paNa keTalAya grAhako Ave. atyAre gadheDI pAse paNa mRdutAthI bolavAnI Teva pADI na hoya to te grAhako pAse karkaza banI javAya.' tame zuM kaho cho tenA karatAM kevI rIte kaho cho, tenA mArkasa ghaNIvAra vadhI jAya che ane anokhI cAhanA prApta thaI jAya che. gautama buddha eka ghare bhikSA levA mATe pahoMcyA. te gharanI mahilAne tenA patie buddhane bhikSA ApavAnI sakhata manAI karI. have te bhikSA kevI rIte ApI zake ? teNe bAraNe AvIne mRdu svare buddhane kahyuM "svAmI, kSamA karajo, huM Apane bhikSA ApI zakatI nathI. bIjA divase paNa te ja mahilAnA AMgaNe buddha bhikSA mATe AvyA. patino Adeza hato tethI teNe AgalA divasanI jema nA pADI. A rIte divaso sudhI cAlyuM. roja buddha jAya ane mahilA nA kahe. eka divasa khijAIne te strInA patie buddhane kahyuM "tamane khabara to che ke tamane ahIM bhikSA maLavAnI nathI, chatAM roja zA mATe Avo cho ?" tyAre buddha javAba Apyo "sajajana, A devI je "nA" kahe che temAM paNa eTalI badhI mRdutA ane mIThAza che ke, te "nA" sAMbhaLavA huM roja AvuM chuM." Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThA vacano laIne jazo to sahuno Adara prApta thaze ane kaTuvacanathI sarvatra anAdara pAmazo. koyalano svara sAMbhaLavA loko bhegA thAya che te jANI te ja AMbA para jaIne kAgaDo kA-kA zarU karI mUke to loko bhAgI jAya. kAgaDo jyAM jyAM jAya tyAM A ja paristhiti sarjAya. anubhavI puruSo kahe che ke eTalA kaDavA na bano ke loko tamane ghUMkI nAMkhe. eka rAjakumAra atyaMta karkaza jIbha vALo hato. nagaranA lokone atyaMta kaThora vacano kahIne khUba trAsa Apato hato. rAjA pAse phariyAda AvI. tene samajAvavAno rAjAe ghaNo prayatna karyo paNa te na sudharyo. rAjAe eka saMtane vAta karI. saMta kumArane nagaranA udyAnamAM laI gayA. tyAM eka nAnakaDo lImaDAno choDa batAvI saMte tene kahyuM "jo, kevo nAno ane majAno A choDa che !' kumAre te choDanI eka nAnI DALI toDIne pAMdaDAM moMDhAmAM nAMkhyA. moMDhuM kaDavuM thaI jatA tarata ghUMkI nAMkhyuM ane gusse thaIne choDane jamInamAMthI ukheDI nAMkhatA te bolyoH "haTa, haju to AvaDo nAno che to paNa ATalo kaDavo che to moTuM jhADa thAya pachI to zuM thaze ?' tyAre tarata saMte tene kahyuM "kumAra, tamArI vAta ekadama sAcI che. nagaranA loko paNa tamArA mATe Aja vAta kare che. kAle to tame rAjyanuM siMhAsana saMbhALazo. tame jo tamArI kaDavAza dUra nahi karo to A choDanI jema tamane paNa nagaranA loko ukheDIne pheMkI deze." saMtanA vacanoe kumArane cetavI dIdho. upadezanA sAbuthI saMte tenA jIbhanI kaDavAzane dhoI nAMkhI. jIbhane kAtara jevI nahi; soya jevI rAkhavAnI che. kAtara kApavAnuM kAma kare che, soya sAMdhavAnuM. darajI soyane TopImAM bharAve che ane kAtarane paga nIce dAbI rAkhe che. jenI vANI saMyojaka bane che te vyakti samAjamAM unnata sthAna prApta kare che. vibhAjaka bananArI jIbhano svAmI tiraskRta bane che. jIbha karkaza hoya to vyakti buddhimAna hoya to paNa mUrkha gaNAya che. garva, kaThora vANI, krodha, jIda, paraniMdA ane Atmastuti e cha durguNone zAstramAM mUrkhanA lakSaNa tarIke jaNAvavAmAM AvyA che. dhAradAra zabda bolanAre bolatA pahelA eTalo vicAra karI levo joIe ke kadAca potAne ja e zabdo pAchA 47 47) Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaLavA paDe to ? tyAre te zabdo gaLI zakAya tevA na hoya to pahelethI ja uccAravA nahi. thoDA vakhata pUrve eka prasiddha aMgrejI dainike zivAjInA saMbaMdhamAM kaThora rajUAta karI hatI. tenA pratyAghAto ghaNA kharAba paDyA, uhApoha jAgyo ane te denike Akhare mAphI mAMgavI paDI. eka variSTha netAe jAheramAM gAMdhIjInI niMdA karI hatI ane temane paNa potAnA zabdo pAchA kheMcavA paDyA. salamAna razmIe "dha setAnika varsisapustakamAM eka dharmanA anuyAyIonI dharmabhAvanA dubhAya tevuM lakhyuM, to chellA keTalAka varSothI guptAvAsamAM tene goMdhAI rahevuM paDyuM che. gAMdhIjInA traNa vAMdarAnA ramakaDAMmAM eka vAMdarAe hAthathI moTuM dAbI dIdhuM cheH vra mata vono. paNa, A vAMdaro jyAre bolI rahyo che, tyAre kadAca ApaNe ApaNA kAna para hAtha dAbI dIdhA cheH hanDara mata suno. tethI ja karkaza vANI mukhamAMthI bahu AsAnIthI nIkaLe che. mAnavInuM mana atyaMta nAjuka ane komaLa cIja che. AvakAra, bahumAna, Adara, satkAra ane mIThAzanA hajAro upacArothI jatana karAyeluM hRdaya eka kaThora zabdano ghA vAgatA turaMta naMdavAI jAya che. keTalAkane tIkhA vyaMga ane AkarA kaTAkSo karavAnI Teva hoya che. bahu prAkRtika rIte bolatA hoya tevuM lAge paNa vAstavamAM koIkane kAMIka saMbhaLAvatA hoya. "dADhamAM bolavuM'- A rUDhiprayoga A saMdarbhamAM suprasiddha che. kyAreka zabdo kaThora nathI hotA paNa bolavAno raNako eTalo karkaza ane kaThora hoya che ke sAMbhaLanArane jhALa lAgI jAya. "DAhyo' zabda Ama to prazasta che paNa, "DAhyA, besa have, bahu thayuM.' - tevA vAkyaprahAra vakhate A prazasta zabda paNa kaDavo jaNAya che. "gAMDo' zabda koIne paNa na game tevo che. paNa vahAlathI ane mRdutAthI zikhAmaNa ApavA mATe "gAMDo' zabda vaparAya to paNa game che. jema ke - "are, gAMDA, tArA jevAne A kAma zobhe ?' vANInA mAdhurya mATe raNako ane rajuAta paNa eTalA ja mahattvanA che. vAstavika hoya ke tathya hoya te satya - tevI satyanI sImita vyAkhyA zAstrakAroe bAMdhI nathI. satya vacana paNa priya na hoya to te "satya'ne 48 ) 48 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khAnAmAM sthAna pAmatuM nathI. saghaM pi te ja sacaeN naM paravaDAvara va to II siMhANanuM dUdha suvarNanA pAtramAM ja Take tema satya paNa madhura vANInA pAtramAM ja zobhe che ane Take che. kaDavAza vagara satya na jaNAvI zakatA hoya teNe mauna rahevuM ja zreyaskara che. tema hita vacano paNa priya ja hovA joIe. sonAnI lagaDI paNa dhagadhagatI tapAvIne ApavAmAM Ave to koI premathI svIkAratuM nathI. keTalIka kaMpanIono bhaMgAra mAla paNa sArA AkarSaka ane bAradAnane kAraNe dhUma vecAto hoya che. keTalIka kaMpanIono mAla UMco hovA chatAM bAradAna bhaMgAra hoya to te kaMpanI mArkeTamAM TakI zakatI nathI. meDisinanuM utpAdana karanArI kaMpanIo kaDavI goLIne paNa sugarakoTiMga karIne bajAramAM mUke che. nAnAM bALakane kaDavI goLI khavaDAvavI hoya to mAtA tene peMDAmAM nAMkhIne khavaDAve che, paNa jo satya vacana paNa apriya bhASAmAM vahetuM mUkAya to tenI satyatAne kalaMka lAge che. anazana AdarIne kAyotsarga dhyAnamAM lIna banelA avadhijJAnI zataka zrAvakane temanI revatI nAmanI duSTa patnIe madirAnA ghenamAM AvIne khUba trAsa Apyo. zataka zrAvaka AvezamAM AvI gayA. temaNe potAnA avadhijJAnathI jANayuM ke A revatI mRtyu pAmIne narakamAM javAnI che. tethI AvezamAM AvelA zataka zrAvake revatIne kahI saMbhaLAvyuM "aya duSTa, tArA tophAna baMdha kara, tuM AjathI sAtamA divase marIne ratnaprabhA nAmanI prathama narakanA lolupa narakAvAsamAM 84,000 varSanA AyuSyavALI nAraka banavAnI che." A zabdonA zravaNathI revatInA hRdayane AghAta lAgyo. paramAtmA mahAvIradeve zatakane jaNAvyuM "teM avadhijJAnathI je jAyuM te satya hatuM chatAM apriya hovAthI tArI patnIne te je jaNAvyuM ke tArI bhASA samyapha na banI." zataka zrAvake potAnA duSTa vacana prayoga badala kSamA yAcI. vayaNeNa jeNa paro dUmijjai avitahaNa jiavaggo / taM taM vajjaiavvaM kayAvi dhammatthiNA Ne va / / je avitatha evA paNa vacanathI jIvonA hRdaya dubhAya tevA vacana dharmArthI vyaktie kyAreya paNa uccAravA na joIe. 48 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Azrita ke saMtAnane tenA hita ane utthAnane mATe kyAreka kaDavI hitazikSA ApavAno prasaMga Ave tyAre te javAbadArI adA karavA mATe paripUrNa yogyatA ane saMpUrNa kuzaLatA joIe. anyanI sudhAraNA e eka oparezana che, je kvoliphAIDa sarjana ja karI zake. oparezana karatA pahelA enesthesiA ApatA AvaDavuM joIe. oparezana jyAM karavAnuM che te bhAgane barAbara cIratA AvaDavuM joIe. te sivAyano bhAga na cIrAya tenI sAvadhAnI joIe. eka ja vAranA AparezanamAM rogane dUra karavAnI kuzaLatA joIe. vAraMvAra peTa cIrI zakAtA nathI. peTa cIrIne saphaLatAthI oparezana karI lIdhA bAda kuzaLatAthI TAMkA laIne pATApiMDI karavAnuM kauzalya paNa joIe. cIro mUkIne ghAyala ja rahevA de te to khUnI ke hatyAro. cIrIne TAMkA le te ja DaoNkaTara. je sAMdhI zake tene ja cIro mUkavAno adhikAra che. anyanA jIvananI sudhAraNAnuM oparezana karavAmAM paNa A badhI ja yogyatAnI paripUrti anivArya che. hitazikSA ke upadeza jyAre eka cokkasa vyaktine tenA aMgata jIvanane kendramAM rAkhIne kahevAmAM Ave che, tyAre moTe bhAge te kaTu hoya che. te badhI vAta jaNAvatA pUrve te vyaktinA sabhUta guNo, vizeSatAo, yogyatA, khAnadAnI AdinI prAkRtika zailImAM prazaMsA karavI te enesthesiyA che. sIdho ja cIro mUkavAnuM sAhasa duHsAhasa che. jyAre je bAbatanI ane jeTalI hitazikSA ApavAnI jarUra hoya teTalI ja ApavI. keTalIka vyaktio hitavacano ThAlavavAmAM karNanA avatAra hoya che. pharI sAMbhaLanAra maLe ke na maLe, tema samajIne jANe varasI ja paDatA hoya che. prastutamAM asaMbaddha evI bIjI ghaNI ghaNI bAbatone paNa yAda karI karIne khUba kahI nAMkhatA hoya che. je sthAnamAM gumaDuM che te sivAyanA paNa ghaNA bhAgone cIrI nAMkhatA hoya che. ane kadAca ahIM sudhI badhuM barAbara cAlyuM to paNa ghaNA cIreluM ja mUkIne cAlyA jAya che. upasaMhAramAM mIThA zabdothI saMdhAna karavAnuM cUkI javAthI moTuM jokhamI oparezana Akhare niSphaLa jAya che. moTA bhAganI vyaktione AzritonI sudhAraNA mATenI anAvaData hoya che. tethI moTe bhAge niSphaLatAne varatA hoya che ane gunegAra daradIne gaNatA hoya che. ApavA mATe soMghAmAM soMghI koI cIja hoya to zikhAmaNa che. teno haMmezA phugAvo thato hoya che. keTalAka to zikhAmaNanA 50. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ holasela DisTribyuTarsa hoya che, gharAkanI ja zodhamAM hoya che. eka zikhAmaNa eka kAnethI bIjA kAne javA do eTalI vAramAM bIjA be zikhAmaNanI gusapTeIna tamArA kAnanA yArDamAM AvIne UbhI ja hoya. jo ke pote je zikhAmaNa Ape teno potAnA jIvana sAthe sAro sumeLa hovo joIe tevo kAyado hoya to to ghaNo moTo bhAga sensara thaI jAya ! badhuM ghUTyA pachI Akhare vAta to tenI te ja che ke mAdhurya e vANIno atyaMta Avazyaka guNa che, mRdutA e vANInuM jarUrI AbhUSaNa che. sadhavA strInA deha para bIjA AbhUSaNa hoya ke na paNa hoya, saubhAgyanuM eka kaMkaNa to joIe ja. mAdhurya e vANI mATe saubhAgya kaMkaNa che, te na hoya ane kadAca tamArI vANIne vaidhavyanuM lebala lAge to sapheda sADalo oDhIne uMbare raDavA na besatA. chelle eka kavinI paMktio TAMkIne prakaraNano upasaMhAra karIe. kaDavAza - mArI ne tamArI kAcI samajanI; jivAnA daMzanI ke ahamanA toranI; ekalatAnA aMdhAranI, jUthabaMdhInA joranI; tamArI saphaLatAnI vADImAM UgelA mArI IrSyAnA thoranIhave A badhI kaDavAza rageragamAM vahe checAlo, hAphakina InsTiTyuTamAM jaI viSadAna karIe. 5 1 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ QnipuNa bolo bAlamaMdiramAM bhaNato bALaka paNa citra to dorato hoya che. citra doranArA badhA citrakAra na kahevAya. citrakalAmAM sAruM kauzalya je prApta kare te citrakAra bane. hAlI ane vAlIo paNa gIta gAtA hoya che. gAnArA badhA saMgItakAra na kahevAya. saMgItakalAmAM je nipuNa bane te saMgItakAra kahevAya. lakhanArA badhA lekhaka nathI, ramanArA badhA ramatavIra nathI, doDanArA badhA doDavIra nathI, nAcanArA badhA nRtyakAra nathI. dareka kSetramAM TocanI nipuNatA to koka ja prApta karI zake che ane tyAre ja te kSetramAM te kuzaLa kahevAya che. bolavuM te paNa jIvananI eka atyaMta nAjUka kaLA che. bolavAnuM to badhA ja karatA hoya che paNa kharekhara bolatA to bahu ochAne AvaDatuM hoya che. mATe, vAnipuNatA keLavavI khUba jarUrI che. A pustakamAM jaNAvelA vANInA tamAma guNo hastagata thAya tyAre vANInI nipuNatA prApta thAya che. nipuNa vyakti bole che, tyAre teno pratyeka bola aNamola ratna jevo hoya che, kAnanA AbharaNa jevo hoya che, noMdhapothImAM TAMkI levA jevo hoya che, haiyAne halAvI de tevo hoya che, manane harI le tevo hoya che. te bole che, tyAre havAmAM thUka nathI uDADato paNa paLone zaNagArato hoya che. tenA vAkyamAM amRtanuM vilepana hoya che, himAlayanA gaurIzaMkara zikharanI garimA hoya che, gaMgAnI pavitratA hoya che ane samudranuM UMDANa hoya che. tenA mukhanA bagIcAmAM jIbhanA jhUle mA bhAratI jhUlatA hoya che. tenA zabdomAM hajAro megAvoTano IlekTrika pAvara hoya che, je keTalAya markyurI lempanAM ajavALAM eka sAthe pAthare che. tenI vANImAM pArAnI ghanatA hoya che to jalanI pravAhitA paNa hoya che. tenI vANI heyethI mukha mAragaDe AvIne kAna mAragaDe haiye pahoMce [ para } Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. alpa zabdomAM vistRta arthano spaSTa ane sacoTa bodha karAvavAnI adbhuta kuzaLatA AvI nipuNa vyakti pAse hoya che. keTalIka vyaktio evI hoya che ke teNe maunavrata dhAraNa kareluM hoya tyAre ja tene maLavAnI hiMmata karAya. tevI vyaktionI vAto kAnane khUba trAsa upajAve tevI hoya che. to bIjI keTalIka vyaktio evI hoya che ke jene sAMbhaLavAnuM game. paNa, vAnipuNa vyakti to evI hoya che ke jene sAMbhaLyA vagara cena na paDe. jema kAMIka khAvA-pIvAnA dohada thAya tema tevI vyaktinI vAgdhArAmAM palaLyA karavAnA vAraMvAra dohada thAya. temanI vANImAM vicAronuM UMDANa hoya che, zabdonI asarakArakatA hoya che ane rajUAtanI khUbI. nipuNa vacana madhamAkhI jevuM hovuM joIe. madhamAkhImAM traNa cIja hoya che-nAnakaDo deha, madha ane DaMkha. ochA zabdo, sAkaranI mIThAza ane mArmika bodha A traNa vizeSatAne varelI vANI nipuNa vANI che. camacI jeTalo vicAra darzAvavA mATe pIpaDA bharIne zabdone DhoLI nAMkhavA te udAratA nathI. uDAupaNuM paNa nathI paraMtu bhASAno saMgrahaNI roga che. jemAM vicAronI kabajiyAta ane zabdono saMgrahaNI hoya tevA vacano sAMbhaLavAno utsAha janmAvatA nathI. saMkSiptatA te asarakAraka vANInuM Avazyaka aMga che. tIrthakara bhagavaMto mAtra traNa pada dvArA gaNadhara ziSyone virATa dvAdazAMgInuM bIja ApI de che. laMbAIne guNa na gaNIe to keTalAkanI vAtacItamAM bIjuM kazuM hotuM nathI. zabdonI bahulatA ghaNIvAra vicAra-dAritryanI cADI khAtI hoya che, vAtamAM UMDANa na hoya tenI khoTa laMbANathI pUrI karavI te jarA paNa vyAjabI nathI. tamAro bolavAno utsAha Takavo jarUrI che, tema sAMbhaLanArano sAMbhaLavAno utsAha paNa TakI rahevo jarUrI che. nipuNa vacananA svAmI banavA mATe maryAdita zabdomAM amaryAdita vicAra rajU karavAnI AvaData keLavavI atyaMta jarUrI bane che. vAkyomAM saMkSiptatA ane mIThAza joIe tema vedhakatA paNa joIe. vANI sAMbhaLanAranA hRdayane sparze ane tenA hRdayamAM vase tyAre ja te sArthaka che. te mATe vANImAM vedhakatA joIe. bALa atimuktane gautamasvAmInA paricayathI saMsAratyAganI vAMchanA pragaTI. potAnI mAtAne teNe potAno manoratha jaNAvyo. nAnakaDA bALakanA 5 3 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mukhethI saMsAratyAganI vAta sAMbhaLIne mAtAne Azcarya thayuM. te bolIH "are bAluDA, saMsArane choDavAnI ane dIkSA svIkAravAnI vAta tuM zuM kare che ? saMsAra zuM ane saMyama zuM; te tuM zuM jANe ? tArI vaya nAnI che, anubhava ocho che, samajaNa adhUrI che, rAga ane virAgane tuM zuM jANe ?" tyAre nAnakaDA atimuktanA mukhathI nipuNa vANInuM eka nAnuM AphlAdaka jharaNuM phUTyuM. "mA, huM jANuM te navi jANuM, nava jANuM te jANuM." atimuktanA A TUMkA zabdomAM arthanuM mahAUMDANa hatuM, AmrarasanuM mAdhurya hatuM ane gAMDIvanI vedhakatA hatI. "mRtyu AvavAnuM che te huM jANuM chuM paNa kyAre AvavAnuM che te nathI jANato, mRtyu pAmIne paralokamAM huM kyAM javAno chuM te nathI jANato paNa saMyamasAdhanA karIne marIza to jarUra sadgati pAmIza te huM jANuM chuM." alpa zabdo dvArA A bALake keTaluM UMDuM tattvajJAna mAtAne samajAvI dIdhuM. have mAtA dIkSAnI anumati na Ape te bane ? koInA mukhethI nIkaLelA athavA koIkanA anubhavanuM navanIta rajU karanArA nipuNa vacano lokahRdayane eTalA badhA gamI jAya che ke "kahevata'nuM lebala lagADIne loka te vacanonuM yogya bahumAna kare che. avAranavAra ucita prasaMgomAM te kahevatone TAMke che. Ama moTA bhAganI kahevatone nipuNa vAkya kahI zakAya. "gAjyA megha varase nahi, Apa bhalA to jaga bhalA, TIpe TIpe sarovara bharAya, mA te mA bIjA vagaDAnA vA, jhAjhA hAtha raLiyAmaNAM, saMpa tyAM jaMpa, khADo khode te paDe.' AvI badhI kahevato sAmAnya janasamAja paNa vyavahAramAM rojabaroja vApare che. te kahevatomAM mIThAza che. TUMkA zabdo che ane seMkaDo zabdonI arthabodhana zakti te TUMkA zabdomAM bharelI paDI che. zloko, kAvyo Adi padyakRtiomAM AvI nipuNatA jovA maLe che. te zabdomAM camatkRti hoya che, arthamAM UMDANa hoya che ane cirasthAyI asara hoya che. hemacaMdrAcArya, siddhasena divAkarasUri, siddharSigaNi, dhanapAla kavi, kavi kAlidAsa Adi prAcIna sAhitya sarjakonI kRtiomAM A vizeSatAo sahaja jovA maLe. nipuNa pratyuttaro mATe maMtrI abhayakumAra, rohaka, birabala Adi prasiddha che. eka ciMtake lakhyuM che ke bhASA jhaverInA CASE jevI hovI joIe. (54 - Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ correct, Attractive, sweet ane Effective. madhura, mitAkSarI ane mArmika bhASA manohara hoya che. nipuNa vacanamAM bhASAnI camatkRti, coTadAra rajUAta ane buddhinuM cAturya dhyAna kheMce che. A uparAMta bhASAmAM nipuNatA lAvavA mATe saraLatA ane ammalitatA paNa atyaMta jarUrI che. vAtane TUMkA saraLa zabdomAM gUMthIne kahevAne badale nirarthaka laMbANamAM gUMcavI devAthI sAMbhaLanAra vyakti bolanAranA tAtparyane pakaDI zakatI nathI. bhASAmAMthI kliSTatA TALIne saraLatAnuM AropaNa karatA zIkhI levuM atyaMta jarUrI che. atyaMta saraLa vAtane keTalAka sahaja rIte kliSTa karIne rajU karatA hoya che. to, keTalIka vyaktine saraLatAnI evI hathoTI hoya che ke kliSTa bAbatane paNa atyaMta saraLa zabdomAM samajAvI zake che. adhyApananA kSetre A kaLA atyaMta saphaLatA apAve. alanA e eka doSa che, truTi che. akhkhalitapaNe potAnA vicArone rajU na karI zake tenI vAto sAMbhaLavAmAM ruci ke rasa jaLavAto nathI. alanAne kAraNe sAMbhaLanArano dhyAna bhaMga thavAnI ke anusaMdhAna tUTI javAnI saMbhAvanAo sarjAya che. bolavAmAM saLaMgasUtratA jALavI zakatA na hovAthI keTalIka vyaktio amuka cokkasa zabda ke zabda samUhano vAraMvAra upayoga karI alanAnA khADAne pUrI detA hoya che. manamAM dhAraNA karIne bolavAthI ane nirbhIkapaNe bolavAthI alanAno doSa sahelAIthI TALI zakAya tevo che. nipuNa vacananA svAmI banavA ATaluM yAda rAkhI loTa * yogya avasare ja bolo. * madhura bhASAmAM bolo. * TUMkA zabdomAM bolo. * spaSTa bolo. * aalita bolo. * asarakAraka bolo. * hitakAraka bolo. * vicArIne bolo. 5 5. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - aochuM bolo , thovAhAro thovAbhaNio jo hoi thovaniddo ya / thovovahiuvagaraNo tassa hu devAvi paNamaMti / / AhAra, vANI, nidrA ane parigraha jenA parimita che-ochA che, tene devalokanA devo paNa praNAma kare che. tethI ja upadezamAlA granthamAM vANIno trIjo guNa batAvyo che-sto" stakam - eTale ochuM bolo, mApasara bolo. ochuM bolavuM te asarakAraka bolavAnI pUrvazarata che. ochuM bolavuM te kalaha ane kaMkAsamukta zAMtipUrNa jIvana jIvavAno eka amogha upAya che. vANI ghaNI kiMmatI che tene nirarthaka vahI na javA do. parimita prayogathI vANIno mahimA jaLavAya che. veDaphI nAMkhavAthI to vANInuM gaurava haNAya che. juo, khUba avAja karanAra jhAMjhara pagamAM sthAna pAme che. ochuM bolanAra kaMkaNa kAMDe baMdhAya che. atyaMta alpa avAjavALo hAra kaMThe AropAya che. ane mUka mugaTa mastake ArUDha thAya che. eka saheja avAja thatAM ja bhaya pAmIne UDI javAnA svabhAvavALA kabUtarane kaMsArAnA satata cAlatA vAsaNa TIpavAnA avAjanI koI asara thatI nathI. pramANano atireka dhvaninI tAkAtane keTalI hade haNI nAMkhe che ! ghaDiyALano sekaMDa kAMTo pratisekaMDa Taka-Taka karyA ja kare che eTale ja tenA avAjanI koI jarA sarakhI paNa noMdha letuM nathI. tamArI pAMca vAgyAnI epoInTamenTa hoya ane pahoMcavAmAM 5-10 sekaMDano pharaka paDe to tenI jarAya noMdha nathI levAtI. paNa kalAka kAMTA pratye sahune mAna che, tenI sahune kadara che. nava vAgyAnI epoInTamenTa hoya ane dasa vAge 5 6 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pahoMcavuM te guno bane che. kalAka kAMTAnuM A gaurava Akho samAja jALave che. kAraNa ke te ochuM bole che. kalAka pachI tenA DaMkA paDe che. te sekaMDa kAMTA jevo bolakaNo nathI. deDakAnA DrAuM DrAuM ke maccharonA gaNagaNATane koI gaNakAratuM nathI. kUkaDAnA kUkaDe kUkanI sahu noMdha le che. - kyAreka ja kahevAtA salAha, zikhAmaNa ke ThapakAnA mApasara zabdo atyaMta asarakAraka hoya che. paNa, keTalAka mahAnubhAvo to salAha, zikhAmaNa ane ThapakAnI sola seliMga ejansI ja dharAvatA hoya che. Dagale ne pagale vAraMvAra kahyA karavuM te TakaTaka ane kyAreka ja mApasara mIThA zabdomAM kahevuM te Takora. TakaTaka koIne pasaMda paDatI nathI, Takorane sahu mAthe caDAve che. bahu bolanAra vANInuM avamUlyana kare che. cAra pAnA bharIne koI vyaktine jaladI khAsa AvI javAnI game teTalI bhApUrvaka bhalAmaNa karo, chatAM te kadAca na paNa Ave. paNa, 'come soon' no eka TeligrAma e cAra pAnAnA lAMbA patra karatAM vadhu asara kare te sahune anubhavasiddha che. paNa mitabhASitAnuM A mahAmAhAsya bahu ochAM samaje che. bALaka nAnuM hoya tyAre tene bolatA zIkhavavuM paDe che. paNa bolavAnuM barAbara AvaDI gayA pachI baMdha karatA zIkhavavAnI eka moTI samasyA UbhI thAya che, je moTe bhAge hala nathI thatI. vacanavyayamAM keTalAka to atyaMta uDAu banI jAya che. je vANImAM laMbANa hoya tyAM moTebhAge UMDANanI khoTa pravartatI hoya che. zabdonI bahulatA ghaNIvAra vicAra dAritryanI cADI khAtI hoya che. keTalAkane to cAlu thavAnI ja "vIca' hoya che, "ophInuM to baTana ja nathI hotuM. thomasa AlvA eDisanano eka prasaMga ahIM yAda Ave che. temaNe TokiMga mazInanI zodha karI tyAre temanA bahumAna mATe eka sabhAnuM Ayojana thayuM. A sabhAmAM eka vaktAe eDisana ane tenA zodhelA TokiMga mazInano paricaya ApatA eka lAMbu-lacaka bhASaNa ThokI dIdhuM. teno javAba ApavA eDisana UbhA thayAH "TokiMga mazIna e mArI zodha nathI. IzvaranI che. meM to evuM yaMtra banAvyuM che ke je IcchA thAya tyAre baMdha paNa karI zakAya che." eDisananA A vyaMganuM nizAna ApaNe to nathI banatA ne? tenI sahu koIe jAta tapAsa karI levI joIe. 5 7. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divasa daramyAna mANasa zabdonI keTalI majala kApe che te jANavA mATe rikSA, TekasInI jevA mITara gaLA para besADavAmAM Ave to kadAca sAMja paDatA sudhImAM mITara tUTI jAya eTalI hade vANIno vyartha vyaya karavAnuM ghaNAMne koThe paDI gayuM hoya che. murati ti vaktavyama"- moDhuM maLyuM che eTale jANe bolavA mATe ja maLyuM che, mATe bolya ja rAkhavuM. AvA gaNita paisAnI bAbatamAM kema nahi lagADatA hoya ! hisAba karazuM to tAjuba thaI jaIzuM ke keTalo zabdono veDaphATa divasabharamAM ApaNe karI nAMkhIe chIe. je bolyA vagara kAMI ja vAMdho na Ave athavA je bilakula nirarthaka ja hoya tevuM AkhA divasamAM keTaluM bolavAnuM thatuM haze ? ghaNIkharI vAcALa vyaktio divasamAM cAreka kalAka AvuM nirarthaka bolI nAMkhatI haze. eka miniTanA 100 zabdonI. jhaDapa gaNIe to cAra kalAkamAM 24,000 zabdo veDaphAya. te darathI eka varSamAM kula 86,40,000 zabdo nirarthaka veDaphAI jAya. maLelI amUlya vANIzaktino Avo nirarthaka veDaphATa e vAcAvihIna pazuo ane mUMgA mAnavono dUra upahAsa nathI zuM ? paisAnI kiMmata nirdhana pAsethI samajavI paDe tema vANInI kiMmata jene vAMcA nathI maLI tevA pazu ane mAnavo pAsethI samajI levI joIe. Avo sAmAnyathI eka niyama che ke, kvonTiTI vadhe tyAM kvoliTI jALavavI muzkela bane che. pramANano atireka guNavattA upara ghAtaka asara pahoMcADe che. bahu bolanAra chabaraDA ghaNAM vALI nAMkhe che. * bahu bolavAmAM je kAMI bolAya che te moTebhAge vivekanI gaLaNIthI gaLAyA vagara bolAya che. * pramANAtIta bolavAmAM satyanI vaphAdArI sahaja cUkI javAya che. bahu bolavAmAM niMdA-kUthalInI gaMdakI ghaNI okAya che. vAcALatA ane Apa baDAIne sAro saMbaMdha che. * bahu bolavAmAM baphAI javAnI saMbhAvanA vadhe che. tethI virodhIo ane zatruo vadhe che. tethI jIvanamAM azAMti ane saMtApa vadhe che. * bahu bolavuM e bahirmukhadazAnI nizAnI che. 58 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahu bolavAnI vRtti anarthadaMDa tarapha laI jAya che. bahu bolanArane juTha Adi pApano bhaya nIkaLI jAya che. bahu bolanAra vAraMvAra apamAnita bane che. bahu bolavAmAM zUdra AnaMdano tuccha rasa pedA thAya che. bahu bolavAthI sattva haNAya che. bahu bolavAthI zabdanI tAkAta ghaTe che. bahu bolanArane pastAvAnA prasaMga vAraMvAra upasthita thAya che. bahu bole e taNakhalAne tole - AvI eka kahevata gujarAtImAM prasiddha che. bahu bolanAra gaMbhIra nathI hoto, chIcharo hoya che, AvI anubhavothI ghaDAyelI eka chApa janamAnasamAM pravarte che. bahu bolavAthI ghaNIvAra ajJAna ane mUrkhatA pragaTa thaI jAya che. bahu bolakaNAnuM vacana moTebhAge vizvasanIya banatuM nathI. pelo rabArIno chokaro roja gAmanA goMdarethI bUma pADato 'doDo re doDo, vAgha Avyo re vAgha', pahelA be divasa to loko hathiyAro laIne doDatA AvyA paNa pachI to tenI bUma koI sAMbhaLatuM nahi ane eka vAra kharekhara vAgha Avyo tyAre paNa tenI bUmamAM koIe vizvAsa na mUkyo. vAgha tenA gheTAne upADIne cAlyo gayo. pramANAtIta bolavAnA pArAvAra nukasAno che, mATe ja subhASitakAra jIbhane cetave cheH niddhe ! pramALa nAnIDhi, mokhane mASaLevi vA I atibhuktiratIvoktiH, sadyaH prANApahAriNI // he jIbha, tuM bhojana ane bhASaNa banne pramANasara karavAnuM zIkhI jA. kAraNa ke ati khAvuM ane ati bolavuM banne prANanAza karanAruM banI zake che. jIbhanA banne kAryakSetromAM aMkuza rAkhavAno saMdeza A zloka dvArA apAyo che. kudarate hAtha-paga lAMbA ApyA che ane jIbha TUMkI ApI che. kudaratanuM 59 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUcana che ke kAma ghaNuM karo paNa bolo ochuM. ghaNuM bhasatA kUtarAnI koI kiMmata thatI nathI. mANasa paNa bahu bole che tyAre "bole che' zabdanuM gaurava na haNAya te mATe keTalAka "bhase che' zabdano prayoga kare che. lakavA karatAM bakavAno roga bahu bhayaMkara che. jIbha aTakI jAya te lakavA ane jIbha aTake ja nahi te bakavA. lakavAnA roganI vedanA mAtra rogIne bhogavavI paDe che. eka vyaktinA bakavAnA rogano trAsa anekane bhogavavo paDe che. nirarthaka ane binajarUrI eka paNa zabda na bolAI jAya tenI mAtra eka divasa tame kALajI karo toya hajAro zabdonI tame bacata karI zakazo. eka vidvAne sarvekSaNa karIne tAraNa kADhyuM che ke eka divasamAM 48 pAnAMnI eka pustikA jeTaluM ApaNe nakAmuM ane nirarthaka bolI nAkhIe chIe. tame AvI gayA? tame saMDAsa jaI AvyA? Aje garamI ghaNI che Aje ThaMDI ghaNI che ! Aje ravivAra che ! Aje bahu khavAI gayuM. Aje bhojanamAM majA AvI. rAtre zAMtithI UMdha AvI. tyAM macchara ghaNAM che. AvuM to keTakeTaluM divasamAM bolatA hoIe chIe ke je bolavAnI khAsa jarUra na hoya, kyAreka hAsya upajAvavA, kyAreka samaya pasAra karavA, kyAreka ToLaTapArUpe, kyAreka niMdA-kuthalI mATe, kyAreka hoMziyArI batAvavA, kyAreka binajarUrI salAha ApavA, AvA to aneka vyartha prayojanothI prerAIne ApaNe jIbhane chUTo dora ApI daIe chIe. zrotA maLe eTale svIca cAlu. sAMbhaLanAranI kSamatA ke tenA samayAvakAzanI maryAdAnuM bhAna paNa bolanAra bhUlI jato hoya che. eka pAdarInuM carcamAM roja niyamita pravacana thatuM. ekavAra varasAdane kAraNe pravacanano samaya thaI javA chatAM koI zrotA na AvyA. tethI temaNe pravacana baMdha rAkhyuM. thoDIvAra bAda eka kheDUta pravacana sAMbhaLavA mATe Avyo. pAdarIe kahyuM "Aje zrotAo nathI AvyA mATe pravacana baMdha rAkhyuM che. tamArA ekalA mATe pravacana zuM ApavuM ?" - "amArA vADAmAM pacAsa gAya hoya to ghAsa nIrIe tema eka gAya hoya to paNa ame ghAsa nIrIe chIe." 60 - Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kheDUtanA A javAbathI pAdarIne porasa caDyuM. teNe jora-zorathI pravacana zarU karyuM. bolato ja gayo, bolato ja gayo. be kalAka sudhI avirata pravacana cAlyA karyuM. pravacana pUruM thayuM tyAre atyaMta utsAhathI pAdarIe kheDUtano pratibhAva pUchaco. kheDUte kahyuM "amArA vADAmAM jyAre eka ja gAya hoya tyAre pacAsa gAya jeTaluM ghAsa tene ame gharI nathI detA.' kheDUtanA A javAbane sahu vAcALa vyaktie kAne dharavA jevo che. maryAdita zabdomAM amaryAdita vicAra rajU karavAnI kaLA hastagata karI levA jevI che. ApaNA vacana vyavahAramAM keTalIka vAto aupacArika hoya che, keTalIka vyavahAru hoya che, keTalIka vikathA svarUpa hoya che to keTalIka vAto sAttvika ane preraka hoya che. kema cho ? padhAro, Avajo - vi. aupacArika vAto che. jIvana - vyavahAra calAvavA mATenI ke dhaMdhA - vyavasAyane lagatI vAto vyavahAru kahevAya. rAjakAraNa, philma, TI.vI., niMdA, ToLa-TappA, gAma-gapATA Adi vikathA kahevAya ane sAhitya, saMskAritA, saMskRti, dharma ane adhyAtmanI vAto sAtvika ane preraka che. bolAtI vANImAMthI aupacArika, vyavahAru ane vikathA svarUpa vAtacItonI TakAvArI jeTalI vadhAre teTaluM jIvananuM stara nIcuM, teTalo thAka ane kaMTALo vadhu, vicAramUlaka, utsAhavardhaka ane jIvanapreraka vANInI TakAvArI jeTalI vadhAre teTalI jIvanakakSA UMcI, teTalI jIvanamAM tAjagI ane utsAha vadhu. ' je kuTuMbomAM vAcALatAnuM sAmrAjya che, tyAM moTebhAge kusaMpa, kalaha, azAMti ane ukaLATa jovA maLaze. jyAM jyAM saMpa, zAMti ane atUTa neha dekhAya che tyAM moTebhAge mitabhASitAnuM sAmrAjya haze. je ochuM bole che tenuM kAma ghaNuM bole che AvuM eka nirIkSaNa che. kudarate AMkha, nAka, kAna, hAtha, paga baLe ApyA ane jIbha eka ja ApI, tenAthI paNa sUcana thAya che ke mANasa ochuM bole te kudaratane vadhu ISTa che. eka ciMtakano upadeza cheH ghaNuM bolavuM e zvAnocita che. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paSya thoDuM bolavuM e mAnavocita che. mauna rahI kArya karI ApavuM e devocita che. maunano to mahimA ja nyAro che. ghaNuMya bolI nAMkhIe toya maunanuM mAhAlya pUruM na gAI zakAya. vANI upara saMyama hovAthI sAdhune "vAcaMyama" kahevAmAM Ave che. tema sAdhu mATe bIjo zabda cheH "muni'. jinazAsanane monI zAsana kahevAmAM AvyuM che. gAMdhIjI kahe cheH mauna e sarvottama bhASaNa che. aMgrejImAM kahevAya cheH silence is wisdom. ane vAteya sAcI che. bolyAno pastAvo darekane ghaNIvAra karavo paDyo haze. mauna rahyAno pastAvo bhAgye ja karavo paDe. RSimunio kahe cheH mauna sarvArthasAdhanam ! AvI ja eka kahevata gujarAtImAM cheH "mUMgI maMtara sADI sattara" koI maMtrathI cAra AnI kAryasiddhi thAya, koIthI cha AnI, koIthI ATha AnI, koIthI bAra AnI, koIthI cauda AnI, to koIthI soLa AnI. paNa mauna to evo maMtra che ke tenAthI sADI sattara AnI kAryasiddhi thaI jAya che. kAcano glAsa nIce paDavAthI phUTI jAya, sUtaranA tAMtaNo AMgaLIthI sparza karavA mAtrathI tUTI jAya. paNa te badhAM karatAM paNa sauthI vadhu nAjuka cIja mauna che, "mauna' evuM che ke tenuM nAma levA mAtrathI paNa te tUTI jAya. paNa nAjuka evuM mauna nAjuka saMbaMdhone paNa ghaniSTha banAvavAnI tAkAta dharAve che. bolavAthI UbhA thayelA kalaho maunathI virAma pAme che. eka vyaktinuM mauna bIjAnA AvezanuM surasuriyuM karI nAMkhe che. eka kanyA paraNIne sAsare gaI paNa thoDA ja vakhatamAM sAsunAM cIDiyA svabhAvathI vAja AvI gaI. thoDI bhUla thAya ane sAsu Thapako Ape. sAsunA ThapakAnI sAme te sAmo javAba Ape. pachI bAjI vaNasatI jAya ane moTo jhagaDo thaI jAya. kuTuMbanuM vAtAvaraNa bagaDatuM gayuM. kaMkAsa vadhatA gayA. kaMTALIne te kanyA piyara AvI gaI. tenI mAtA tene eka saMta pAse laI gaI. saMtane badhI hakIkata jaNAvIne kahyuM "mArA dIkarInA gharamAMthI kleza - kaMkAza baMdha thaI jAya tevo koI upAya batAvo." saMte kahyuM "AvatIkAle Avajo eka mAdaLiyuM taiyAra rAkhIza." bIjA divase mA-dIkarI saMta pAse gayA. saMte te kanyAne eka mAdaLiyuM ApIne sUcanA karIH "A mAdaLiyuM tAre gaLAmAM bAMdhI rAkhavAnuM. have tuM nizcita banIne sAsare 62 - Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jA. tArI sAsu tane kAMI paNa Thapako ApavAnuM zarU kare ke turaMta tuM A mAdaLiyuM tArA be hoTho vacce dabAvI deje. tenA prabhAvathI jhagaDo AgaLa nahIM cAle.'' te kanyA to khUba khuza thaI gaI. zraddhApUrvaka mAdaLiyuM svIkArIne te sAsare gaI. ane kharekhara camatkAra sarjAI gayo. sAsu jarAka gusso kare ke tarata ja saMtanI sUcanA mujaba te mAdaLiyuM mukhamAM dabAvI detI. jhagaDo tarata ja zamI jato. tema karatA karatA sAsuno jANe svabhAva ja badalAI gayo ane gharanuM vAtAvaraNa zAMti ane AnaMdathI bharyuM bharyuM banI gayuM. ghaNAM vakhata bAda te potAnA bhAInA lagna prasaMge piyara AvI tyAre mAtAne mAdaLiyAnA camatkAranI vAta karI. mAtAnI sAthe te pharI saMta pAse AbhAra mAnavA gaI. 'svAmIjI, kharekhara ApanA mAdaLiyAe to camatkAra sarjI dIdho. have to gharanuM vAtAvaraNa ekadama sudharI gayuM che. mArA sAsujI sAthe have koI jhagaDA thatAM nathI. Ape mAdaLiyAmAM evI kaMI jaDIbuTTI mUkI hatI athavA maMtro bhaNyA hatA te mAre khAsa jANavuM che.'' "jo bena, meM koI maMtra paNa bhaNyA nathI ke koI jaDIbuTTI paNa aMdara ghAlI nathI. A camatkAra mAdaLiyAno nathI paNa tArA monano che. pahelA sAsunA ThapakA sAme tuM pratikAra karatI hatI mATe jhagaDo thato hato. have mAdaLiyuM hoThamAM dabAvavA dvArA tuM sAme mauna dhAraNa karavA lAgI, tethI jhagaDA baMdha thaI gayA. A mAdaLiyAnA bahAne meM tane mauna rahevAnI ja zikhAmaNa ApI hatI.'' DAyojInIsa kahe che ke, mona karatAM tamArI vANI caDI jAya tevI hoya to ja bolajo, nahIMtara mauna ja dhAraNa karajo. lyusIyasa senekA kahe che ke, 'huM je kAMI bolyo chuM teno vicAra karuM che tyAre mUMgAonI mane IrSyA Ave che.'' viliyama zeksapIyare lakhyuM che ke vANI niSphaLa nIvaDe tyAre nirbheLa nirdoSatAnuM mauna ApaNane vaza karI le che.'' citra mauna che. seMkaDo zabdothI je asara na thAya te asara eka citrathI thaI zake che. meDikala sAyansa paNa maunanuM khUba samarthana kare che. vadhu bolavAthI hArTa-eTekanI saMbhAvanA UbhI thAya che. hArTa-eTekanA dardIne DaoNkaTaro mauna jALavavAnI athavA dhImuM ane 63 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ochuM bolavAnI khAsa salAha Ape che. niSNAtono evo abhiprAya che ke monathI AMkhanuM teja khIle che. magajazakti vadhe che. buddhi tIkSNa bane che. peTane ochA annanI jarUra rahe che. tapazakti vadhe che. vicArazakti keLavAya che. saMkalpazakti majabuta bane che. monanI sAdhanAthI vacanasiddhi pedA thAya che ane vANImAM atyaMta prabhAvaka zakti pedA thAya che. daSTi AkAzamAM UDatA pakSI para paDe to te paNa bhaDathuM thaIne heThA paDe tevuM to jenI dRSTimAM paNa jhera hatuM evA caMDakozika nAmanA bhayAnaka sarpane prabhu mahAvIre mAtra traNa ja zabdo kahyAH 'buljha buljha caMDakosiyA'. ane, A traNa ja zabdonA prabhAvathI Avo viSamaya krodhI sarpa paNa kSamAno sAgara banI gayo. prabhu mahAvIranA zabdomAM A pracaMDa zakti kyAMthI pedA thaI ? sADAbAra varSanA sAdhanA kALamAM prabhu mahAvIra prAyaH mauna ja rahyA hatA. kvacit ja bolyA hatA, temAMnA A zabdo hatA. A traNa zabdonI pAchaLa sADAbAra varSanA maunanuM pracaMDa pIThabaLa hatuM. mATe ja te zabdomAM vedhakatA ane marma-bhedakatA hatI. IslAmamAM phakIrane jhAhida paNa kahevAya che. jhAhida loko lAMbA samaya sudhI mauna rahetA, pachI lokone je vacana kahetA te siddha vacana banI jatA. kharekhara to monanI tAkAtano jene paricaya nathI tene ja bahu bolavuM paDe che. kabIrajI, maulAnA nAmanA eka arabIana saMtane ghaNA vakhata bAda maLatA hatA. tethI bhaktone temano vArtAlApa sAMbhaLavAnI khUba utsukatA hatI. te banne saMto cAra divasa sAthe rahyA paNa eka akSaranIya vAta na karI. bannee saMpUrNa mauna rAkhyuM ane cAra divasa bAda chUTA paDyA. ziSyoe Azcarya sahita saMtone pUchyuM ''tame banne kema kAMI bolyA nahi? koI ja vAta na karI ?'' "ame to ghaNI badhI vAto A cAra divasamAM karI lIdhI. amArI bhASA monanI hatI. zabdanI bhASA to tene mATe che ke je monanI bhASA samajI na zake.'' saMtonA pratyuttaramAMthI monanuM mAhAtmya nItare che. mona moTebhAge zabda karatAM caDiyAtuM che. eka grAma mauna ghaNIvAra eka kilo samajUtI karatAM vadhu asara upajAve che. gunegAra mATe mauna e moTI sajA che. risAyelA chokarAne kalAka sudhI samajAvavAno ghaNo prayatna karo chatAM kadAca 64 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenI rIsa nahIM choDe. tenA badale sAme mauna ja thaI jAo, to kadAca pAMca miniTamAM ja sIdho thaI jaze. suphI saMto roja eka jagyAe zAMta besatA ane temanA ziSyo kuMDALuM vaLIne besI jatA, saMta kAMI ja na bole chatAM sUphI saMtanA maunamAMthI je zaktinA strota vahetA, tenAthI ziSyo rI-cArja thaIne 15 miniTamAM UThI jatAM. maunano ATalo badho mahimA hovA chatAM ghaNAMne mona bilakula gamatuM nathI. monano mahimA sAMbhaLIne teno prema pedA na thAya to bolavAnA nukasAno jANIne ya maunano prema aMtaramAM Ubho karavA jevo che. eka rAjAno kuMvara janmyo tyArathI kAMI bolato ja nahoto. rUpavAna hato. tejasvI hato. pratibhAsaMpanna hato. aneka kalAomAM te pAraMgata banyo hato. paNa duHkha eka ja vAtanuM hatuM ke te mUMgo hato. tene bolato karavA rAjAe ghaNA prayatno karI nAMkhyA ane pANInI jema paisA verI nAMkhyA chatAM te bolato na ja thayo. have to te yuvAna banI gayo hato. ekavAra zikArIo sAthe te jaMgalamAM gayo. ghaNuM rakhaDavA chatAM zikArIone kAMI zikAra na maLyo. nirAza thaIne pAchA pharatA hatA tyAM jhADImAMthI tetarano avAja saMbhaLAyo. zikArIe avAjanI dizAmAM bANa pheMkyuM ane peluM tetara taraphaDIne nIce paDyuM. tarata ja pelo kumAra jorathI bolyoH "bolyuM kema?"kumAranA mukhamAMthI zabdo sAMbhaLIne zikArIe to doDatA nagaramAM pahoMcIne rAjAne vadhAmaNI ApIH "rAjanuM, kumArane have bolatA AvaDI gayuM che. hamaNAM ja ame temane bolatA sAMbhaLyA hatA." A vadhAmaNI sAMbhaLIne khuza thayelA rAjAe tarata ja gaLAmAMthI ratnajaDita hAra kADhIne te vadhAmaNI lAvanArane ApI dIdho. pachI rAjAe sonAnA siMhAsana para kumArane besADIne tene kAMIka bolavA vinaMtI karI. paNa kumAra to mUMgA ja rahyA. kAMI bolatAM ja nathI. ghaNA prayatno chatAM kumAra kAMI ja bolyA nahi tyAre rAjAne lAgyuM ke kiMmatI bheTa paDAvI levA zikArIe khoTI vadhAmaNI ApI che. tethI gusse thaIne rAjAe zikArIne phAMsInI sajA phaTakArI. zikArIne jyAre phAMsIne mAMcaDe caDAvavAno hato tyAre rAjA, maMtrI, kumAra vigere badhA tyAM ja hatA. pelo zikArI raDI rahyo hato. tene raDato joIne kumAra ekadama - 6 5 ) Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bolI UThyoH "bolyo kema ?' acAnaka kumArane bolato sAMbhaLI rAjA to ekadama AnaMda vibhora banI gayo. zikArInI sajA rAjAe mApha karI. have to atyaMta AgrahapUrvaka rAjAe kumArane pUchyuM "tane bolatA to AvaDe ja che. tuM mUMgo to nathI ja. to tuM bolato kema nathI ? bIjuM kAMI na bole to paNa tenuM kAraNa to jaNAva." tyAre kumAre kahyuM "huM ekadama nAno hato tyAre ja mane pUrvabhavanuM jJAna thayuM. pUrvabhavamAM meM bolavAne kAraNe ja ghaNuM sahana karyuM hatuM. tethI tyAre ja meM nirNaya karI lIdho ke A janmamAM kyAreya bolavuM nahi. pelA tetare avAja karyo to teNe jAna gumAvyo. ane A zikArI ApanI pAse AvIne vadhAmaNInA zabdo bolyo to tenA mAthe paNa jAnanuM jokhama AvI gayuM. tethI banne vakhate mArAthI sahasA bolAI gayuM ke, "bolyA kema?' bolavAthI mota sudhInA bhayaMkara nukasAno saMbhavI zake che." . rAjakumAranI A kathA bolavAnA jokhamo jaNAve che. mauna ane mitabhASitAno mahimA jANI tenA jIvanamAM Adara karavA jevo che. paisA ApavAnA hoya tyAre eka paiso paNa vadhu na jAya tenI sAvadhAnI rAkho cho to zabda mATe kema nahi ? paisA vadhAre jaze to pAchA meLavI zakAze, zabda nahi meLavI zakAya. eka ciMtake vyathA veratA lakhyuM cheH "mANasa haMmezA vANI svAtaMtryanI vAto karyA kare che. paNa kharI vAta to e che ke te maunanuM vAtaMtrya khoI beTho che. jene sauthI vadhu vizrAma ApavAno che tevI jIbhane sauthI vadhu zrama ApIe chIe.' krodhanI paLomAM to maunano Azraya vizeSa lalevA jevo che. maunanI uSmAmAM krodhanI ghanatA ogaLIne zUnya AMka sudhI pahoMcI zake che. krodhanI paLomAM to tamArI pAse jeTalA tALAM hoya te badhA tamArA hoTho para laTakAvI dejo, paNa harapheya uccAratA nahi. te vakhate bolAtA eka - eka akSaramAM Ara. DI. eksanI sphoTakatA haze, je moTo vinAza noMtare che. tulasIdAsa paNa potAnI AgavI zailImAM A ja ekaDo ghUMTAve che. krodha na rasanA kholIye, varu kholaNa taravAri sunata madhura pariNAma hita, bolaba vacana vicArI. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hae 2 avasare ja bolo samayasUcakatA e asarakArakatAnuM mahattvanuM aMga che. yogya samaye varasatA meghane "varasAda" kahIne sahu uSmApUrvaka AvakAre che ane akALe varasatA meghane "mAvaThuM' kahIne phiTakAre che. loDhuM barAbara tapeluM hoya tyAre ghA mAravAmAM Ave to teno yogya ghATa ghaDAya che. moDo paDanAra avasara cUke che. DaoNkaTara moDA paDe to kyAreka daradI mRtyu paNa pAme che. DaoNkTaranI hoMziyArI jeTalI kiMmatI che teTalI ja temanI samayasUcakatA mahattvanI che. ghoDo game teTalo capaLa hoya, resamAM ja tenI capaLatAnuM mApa nIkaLe che. krikeTaranI kArakIrdi neTa prekiTasanA nahi paNa TesTamecanA paraphormansane AdhIna che. vANInA vyApAramAM paNa avasaranuM bahu moTuM mUlya che. bolatA AvaDavuM saheluM che, avasare bolatA AvaDavuM kaThina che. avasara vagara bolAyelA hajAra zabda karatAM avasare bolAyelo eka zabda vadhu vajana dharAve che. mATe ja vANIno guNa gaNAyo cheH vAryAnitam kArya AvI paDe tyAre ja bolo. avasare ja bolo. avasarajJa bano. avasara vagaranuM boleluM kSAra uparanA lIpaNa jevuM che. ' bolatA pahelA ATaluM vicArI loH atyAre mAre bolavAnI kharekhara jarUra che ? * mArA bolavAthI kAMI nukasAna to nahi thAya ne? "huM na boluM to nukasAna thAya tevuM che? mArA zabdonI viparIta asara to nahi thAya ne ? Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ATalA praznonI UMDI vicAraNA pachI kadAca bolavAnuM binajarUrI lAgaze. haMmezA bolatA pahelA mAnavI avasara - yogyatA tapAsavA bese to moTe bhAge tene bolavAnuM jarUrI nahi lAge. avasare pIrasAyelo sUko roTalo paNa yogya lekhAya che ane avasara rahita pIrasAyelA SaDsabhojananI paNa koI kiMmata aMkAtI nathI. eka subhASitamAM avasarano mahimA gavAyo cheH avasarapaThitA vANI, guNagaNarahitApi zobhate puMsAm / vAme prayANasamaye gardabhazabdo'pi maGgalaM tanute // vacanamAM camatkRti na hoya to paNa yogya avasare bolavAmAM Ave to te aNamola banI jAya che. prayANa samaye DAbI bAjuthI bhUMkatA gadheDAno karkaza avAja paNa maMgalano vistAraka banI jAya che ane, vagara prasaMge bolAyelA madhura AlApo paNa vyartha nIvaDe che. gujarAtImAM eka sarasa kahevata cheH mahA mahinAnuM mAvaThuM, jaMgala maMgala gIta samaya vinAnuM bolavuM, e traNa sarakhI rIta. jUnAgaDhano rAjA rAkheMgAra jaMgalamAM zikAra karavA gayo ane mArgamAM bhUlo paDyo. rastAmAM maLelA cAraNane rasto pUchyo. yogya avasara joIne cAraNe sogaThI mArI jIva vadhatA naraka gati, a-vardhatA svarga, huM jANuM do vATaDI, jiNa bhAve tiNa lagna. "he rAjan / tuM mane rasto pUche che paNa mane be rastAnI khabara che. jIvonI hiMsA e narakamAM javAno rasto che ane jIvonI dayA e svargamAM javAno rasto che. tane je rasto pasaMda hoya te svIkArI le.'' yogya avasare choDAyelA tIre AbAda nizAna vIMdhI lIdhuM ane jIvanabhara mATe hiMsAne / zikArane tilAMjalI ApI. 68 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ihita bolo AtmaprazaMsAnI badabUthI gaMdhAtI vANI eTale garvita vANI. abhimAnanA girizcaMga para caDavAno ropa-ve eTale AtmazlAghA. abhimAnanA parvatamAMthI nIkaLIne vahetuM jharaNuM eTale AtmazlAghA. ahaMnA kAMTALA bAvaLiyAne ucherIne moTo karatI vADa eTale AtmazlAghA. potAnI vaDAI dAkhavavA jAtanI prazaMsA thAya che paNa hakIkatamAM potAnI daridratAnI ja udghoSaNA tenA dvArA thaI jAya che. potAnuM kArya ke jIvana potAnA viSe kAMI na kahI zakatA hoya tyAre pote ja potAnA viSe bolavuM paDe che. prazaMsA to bIjAe karavAnI cIja che. potAnAmAM, bIjAe prazaMsA karavA yogya kAMI nathI mATe potAne karavI paDe che, tevI daridratA ja tenAthI phalita thAya che. mATe ja upadezamAlAnA racayitA kahe cheH tamArI vANIne garvanA vAghA na paherAvo. subhASitakAra garvita vANIne kAyaratA tarIke khatave cheH na hi zUrA vikatthayante mukhAdAtmaprazaMsanam / AtmaghAtaM varaM manye, mukhAdAtmazaMsanam / / AtmaprazaMsA karavA karatAM Atmavilopana karI devuM bahetara che. mahopAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAjA jJAnasAra prakaraNamAM cetavaNI Ape che. potAno utkarSa gAnAro kalyANa vRkSanA mULiyAne ja ukheDIne bahAra kADhI rahyo che. eka maharSi mAnavInI kakSA nakkI karavA eka mApadaMDa batAve cheH potAnA guNone pragaTa kare te adhama. potAnA guNone pragaTa na kare te madhyama, potAnA guNone DhAMke te uttama. guNanI surakSA ane saMvardhana guptatAne AbhArI che. attarane khulluM rAkhavAthI tenI suvAsa UDI jAya che. havAelA bIjane bahAra kADhavAthI teno vikAsa aTakI jAya che. garbhanuM saMvardhana mAtR-udaranA guptAvAsamAM ja thAya che. 1 6 9 ] Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ moMghA jhaverAtane seIpha DipojhiTa volTanA lokaramAM sAcavI rAkhavAmAM Ave . che. vidhavA rabAraNanA dIkarA saMgame tapasvI munine khIranuM dAna karyuM. pachI te dAnane khUba gupta rAkhyuM. dAnathI baMdhAyeluM puNya A guptatAne kAraNe eTaluM badhuM vikasita banyuM ke bIjA bhavamAM te lakhalUTa samRddhino mAlika zAlibhadra banyo. AtmotkarSane jJAnI puruSo jvara sAthe sarakhAve che. tAva Ave tyAre cha mahinAnI tAkAta khalAsa karI nAMkhe che, tema AtmatRtino javara paNa guNonI tAkAtane nabaLI pADI nAMkhe che. tAvanI bimArImAM mIThAI paNa kaDavI lAge tema bIjAnA laghutA Adi guNo paNa avaguNa samA bhAse che. niMdA ane prazaMsA eka sikkAnI be bAju jevA che. prazaMsAno viSaya jyAre pote hoya tyAre niMdAno viSaya bIjA banI jAya che. prazaMsAno viSaya anya vyakti hoya tyAre AtmaniMdA karavAnuM mana thAya che. virATa janasamUhamAM yudhiSThirane potAnA jevo koI durjana na jaNAyo ane duryodhanane potAnA jevo koI sajjana na dekhAyo. nagara eka paNa najara judI. sukRtya ke siddhine vijJApananI AvazyakatA nathI hotI. te svayaM sevanuM prakAzaka hoya che. sUryane jovA tenI sAme kadI sarcalAITa pheMkavI paDatI nathI. pote manohara ane suvAsita che te jaNAvavA gulAbanA puSpane DhaMDhero pITIne jAherAto karavI paDatI nathI. suvAsa svayaM prasarIne gulAbane suvAsita jAhera karI de che. aMgrejImAM koIe kahyuM cheH He who says he knows, knows nothing. meM mauna dhAraNa karyuM che, tevuM kahetA pharanAranA maunamAM koIne zraddhA na bese. tema svaprazaMsAmAM rAcanAra vyakti paNa bahu zraddheya nathI banatI. 18-18 divasanA bhISaNa saMgrAmane aMte kurukSetranA medAnanI e saMhAralIlA samApta thaI. kuTuMbaphlezanI bhabhUkatI javALAoe na joyA AdaraNIya gurujanone ke na joyA mAsUma bALakone ! pAMDavono vijaya thayo. gharmarAjyanI sthApanA thaI. zastrone dhyAna karIne zastrAgAramAM baMdha karI devAyA. tyAM paDelA gAMDIva ane gadA vacce caDasAcaDasI thaI. gAMDIva bolyuM huM na hota to vijaya na thAta. mArA TaMkAra mAtrathI zatru sainyanAM hAjA gagaDI jatA, mArI bANa varSothI zatrusenikonA mAthA pANInI jema UDatA. parAkramI karNane mArA sivAya bIjuM koNa mArI zake tema hatuM ? droNaguru ane bhISmapitAmahane haMphAvanAra paNa huM ja chuM." Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhImanI gadAe huMkAra bhaNatAM kahyuM "bahu abhimAnathI na kulAIza; kyAMka paNacha tUTI jaze ! vijayanuM zreya to mane ja ghaTe. pelA kicakone haNIne dropadIne meM ja bacAvI hatI ne ! kaurava sainyanA vaDA duryodhananI sAthaLa bhAMgIne ene raNamedAnamAM ragadoLI nAMkhanAra koNa hatuM ? huM na hota to yuddhanuM pariNAma kAMIka juduM ja hota ! tyAM zrIkRSNanuM sudarzanacakra doDatuM AvyuM. baMnenI ApabaDAI sAMbhaLIne bolyuM, "chAlA gAMDIva ! bharasabhAmAM dropadInA cIra kheMcAyA tyAre tuM zuM karatuM hatuM ? jyAre kAbAe arjunane lUMTyo tyAre kema cUpa hatuM ? sarovaranuM pANI pIvA jatA pelA yakSe kramazaH bhAIone mUcchita karI nAMkhyA tyAre tuM khabhe nahotuM ? - ane, gadA ! tuM paNa kyAM hatI e vakhate ? lAkSAgRhamAM pAMDavo AganI javAlA vacce sapaDAyA tyAre tuM kyAM hatI ? Aje vijayathI tame banne phulAo cho paNa e vijaya kono che ? kALa emane pahelethI ja haNI cukyo hato, tame to nimitta mAtra cho ! huM na houM to A jagatanuM zuM thAya evuM mAnanArA lokothI jagatanA kabrastAno bharelA che. zakaTa taLe cAlatA zvAnanI jevI bhramaNAno bhoga ghaNA banI jAya che. A bhramaNAmAMthI bahAra nIkaLavA yAda karo ke duniyAmAM zerane mAthe savAzera beThA che. pAMca lAkhanA svAmitvanI magarUrIne khaMDita karavA dasa lAkhanA svAminI upasthitinuM smaraNa paNa kAphI che. tamArA karatAM caDiyAtAne najara sAme lAvo, tamArA garvanI ImArata tarata kaDaDabhUsa thaIne DhaLI paDaze. sUryanA prakAzamAM caMdra DhaMkAI jAya che. peMDo khAdhA pachI cA mIThI na lAge. alaMkRtio ane camatkRtiothI bharelA arthagaMbhIra lAkho zlokanuM sarjana karanArA kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAcArya paNa potAnI laghutA vyakata karatA gAya cheH kva siddhasenastutayo mahArthA azikSitAlApatulyA kva caiSA ? siddhasena divAkarasUrijInI racelI mahAna arthavALI stutio AgaLa mArI racelI stutio to abudha mANasanA lavArA jevI che. [71] Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sara AIjheka nyUTanane koIe pUchyuM ke, 'AjanA vijJAnamAM tamAro phALo keTalo ?' nyUTane javAba ApatA retIno kaNa hAthamAM laIne kahyuM ''ATalo ja. jJAnasAgaranA kinAre haju to huM chabachabiyA karuM chuM.'' pannAlAla paTele potAnI suvikhyAta ''mAnavInI bhavAI'' nA prAraMbhamAM eka muktaka mukyuM che. nathI A to hoDI, kyama kahI zakuM jahAja navaluM chatAM e mUkuM chuM, samaMdara tarApoya tarato. 'chalakAya te khAlI thAya' no nyAya AtmaprazaMsAnA rasike samajIne vivekanA gaLaNAthI vANIne gALIne garvitAno kacaro temAMthI dUra karavA jevo che. amerikAmAM eka zrImaMte mRtyu pAmatA pUrve karelA vIlamAM lakhyuM hatuM mArA mRtyu bAda mArI tamAma saMpatti mArI patnIne maLe paNa eka zarataH dara varSe mArA mRtyu dine patnIe zaheranA tamAma vartamAnapatromAM mArI zraddhAMjalinI jAhera khabaramAM chapAvavAnuM ke-- mArI jIbha jo meM TUMkI rAkhI hota to mArA pati ghaNuM lAMbuM jIvyA hota. 72 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - tuccha bhASA na bolo tuccha mANasane maLavAnuM na game. tuccha bhojana khAvuM na game. tuccha AvakAra hoya tyAM javuM na game. tuccha padArtho vAparavA na game... to tuccha vacana bolavuM kema game ? bhASA e to vyaktitvanuM vastra che. phATelA ane halakA vastra na cAle to halakI bhASA kema cAle ? caMdana tana halakA bhalA, mana halakA sukhakAra para halake acche nahi, vANI aura vyavahAra. tuccha bhASA enuM nAma : jemAM gALa ane galIca zabdo vaparAyelA hoya. jemAM niMdA ane kUthalIno gaMdavADa hoya. jemAMthI ApabaDAInI durgaMdha vachUTatI hoya. je rUAba ane tumAkhIthI bharelI hoya. jemAM tiraskArano bhAva chupAyelo hoya. je bIjAne halakA pADavA ke cItaravA vaparAyelI hoya. jemAM halakI manovRttinuM spaSTa pratibiMba paDatuM hoya. je saMgharSo ane kalahone pedA kare tevI hoya. je dhaDa ane mAthA vagarano vyartha vANIvilAsa hoya. tuccha vacana lokamAM apriya banAve che. vizvasanIyatA gumAvaDAve che. yaza-pratiSThA upara pANI pheravI de che. mitro ghaTADe che ane zatru vadhAre che. jIbha totaDI hoya to aMtaranI vAta bahAra kahI zakAya nahi. paNa jIbha tochaDI hoya to vAta aMtaramAM rahI zake nahi. tuccha vAtomAM ane tuccha 73 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdomAM AnaMda mANavo te halakI kakSAnI nizAnI che. koInA nAmanI pAchaLa 'bhAI' jevA bahumAnadarzaka zabdo umerIne saMbodhana karavAthI sabhyatA ane suMdaratA dekhAya che. moTI uMmaranA vyaktine paNa "tuM" kArathI bolAvavA ke nAnI uMmaranAne tochaDAIthI bolAvavA te asabhyatA che, tucchatA che. tevI vyaktine loko bahu AdarathI nathI jotA. AvI tochaDAImAM ghaNIvAra potAnI saMpatti, sthAna ke zaktinA ghamaMDanI badabU gaMdhAtI hoya che. eka zeThane potAnI zeThAI ane zrImaMtAIno khUba ghamaMDa hato. potAnI peDhInA dareka nokarane tochaDAIthI ane tuMkArAthI ja bolAve. moTI uMmaranA camanalAlane paNa "camana' kahIne ja bolAve ane mahetAjI caMpakalAlane "caMpaka' kahIne ja bolAve. kyAreka "camanIyA' ane "caMpakIyA' paNa kahI de. koI paNa navA mANasane niyukta karatI vakhate ja kahI de ke, "huM A rIte tochaDAIthI ja bolAvIza." dukAnanA koI karmacArIne A pasaMda to nahotuM ja, paNa lAcAra hatA. temanI peDhImAM kArakuna tarIke eka navA mANasanI varaNI thaI. tenI paNa niyukti karatA pahelA zeThe kahI dIdhuM. "mArI peDhImAM huM tuMkArAthI ane tucchakArAthI badhAne bolAvuM chuM. tamane paNa te ja rIte bolAvIza." "zeThajI, kAMI vAMdho nahi.', "huM, bola, tyAre tAruM nAma zuM che ?" "bApAlAla' zeThajI chobhAI gayA, nAma sAMbhaLIne coMkI gayA. tyArathI mAMDIne temaNe tochaDAIthI badhAne bolAvavAnuM baMdha karyuM. - vacanaprayogamAM halakA, galIca ke gALa jevA zabdo paNa bhASAne tuccha banAve che. tuccha bhASA tuccha aMtaHkaraNanuM pratibiMba che. umadA bhASA umadA aMtaHkaraNanuM pratibiMba che. eka vAra saMtane koIe gALo ApI. saMte tene kahyuM "tAruM kalyANa thAo." bAjumAM ja Ubhelo saMta dhUMdhavAyo. "gurudeva! A zuM?gALa ApanAranuM paNa kalyANa ?" "vatsa ! zuM karuM? tenA khissAmAM je sikkA hatA te teNe mane ApyA. mArA khissAmAM je sikkA che, te ja huM tene ApI zakuM. bIjA jAtanA kyAMthI lAvuM ? gautama buddhane koIe pUchyuM "koI gALo Ape tyAre ApaNe kayo abhigama apanAvavo ?' temaNe javAba ApyoH "koI Ape paNa ApaNe laIe ja nahi to te vastu sAmenI vyaktinI pAse ja rahe che." vinobA bhAve (74 - Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahetAH "nAnapaNamAM mane koI gALo ApatuM tyAre huM kaheto ke - mAro hukama che ke tuM mane gALo Apa, jo te gALo ApavAnuM choDI de to ApaNuM kAma thaI gayuM. cAlu rAkhe to mana manAvavAnuM ke ApaNA hukamane mAnanAro eka nokara maLI gayo.' azvinIkumArane tuccha bhASAnI khUba ja aruci hatI. kalakattAnI kolejamAM ema.e.nA vargamAM bhaNatA hatA tyAre eka vAra temanA eka mitre samAcAra ApyA. "tamArA khaMDamAM be vidyArthIo jhagaDI paDyA ane azlila zabdonI jhaDI varasAvI che." A vAta sAMbhaLatA temaNe gALathI apavitra banelA khaMDane pavitra karavA khaMDane traNa vAra pANIthI sApha karAvI dIdho hato. jema bhASA tuccha na joIe tema vAtano viSaya paNa tuccha na joIe. duniyAmAM vAto karavA mATe viSayo ghaNAM che. kevA prakAranI vAtomAM rasa paDe che, te uparathI paNa mANasanI kakSA nakkI thaI zake che. uttama puruSone saMskAralakSI umadA vAtacItomAM rasa paDe che. saMskArarahita galIca vAto UtaratI kakSAnuM pratIka che. - nirarthaka vAtone lAMbI cagAvavI te paNa tucchatA che. je vAtamAM kAMI mAla nathI. temAM kalAko na veDaphAya. vAtane TUMke patAvavAnI AvaData ghaNAM anarthothI bacAve che. te na AvaDe to vAtamAMthI vAda pedA thAya ane vAda vivAdamAM rUpAMtara pAme ane vivAda vikhavAdane kheMcI lAve to ya navAI nahIM. mAmo ane bhANeja rastA parathI pasAra thatA hatA. mArgamAM AvatA eka khetara para bannenI najara paDI. bhANo bolyo khetaramAM 200 maNa ghauM hovA joIe. mAmA bolyA phakata 200 maNa hotA haze ? nAMkhI detAya 300 maNa thaI jAya. bhANAe potAnI vAta pakaDI rAkhI "200 maNathI eka dANo paNa vadhAre na hoya." ATalI nAnI nirarthaka vAta, vivAda banIne moTA jhagaDAmAM rUpAMtara pAmI. juvAna bhANiyo mAmAnI chAtI para caDI beTho. dADhI pakaDIne gussAmAM kahyuM "bola, 200 maNa karavA che ke nahi ? nahIMtara gaLuM dabAvI daIza.' loko bhegA thaI gayA ane pAMca paTeloe parANe choDAvyA tyAre vAta patI. mukha e udyAna che, ukaraDo nahi. gaMdA tuccha zabdothI udyAnanI zobhA na bagADAya. rodaNAM ane kUthalI paNa tuccha manobhUmikAnA sUcaka che. na 75] 7 5. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ... vicArIne ja bolo koInI sAthe saMgharSa Ubho thatA vivekathI vAtane vALI laIne samAdhAna lAvI zakIe te vANInI vizeSatA che. paNa koInI sAthe kadI saMgharSa Ubho ja na thavA devo te vANInI vimaLatA che. mATe ja eka paNa zabda bolatA pahelA tene vivekanI gaLaNIthI gALIne bolavo joIe. bolavA mATe mAtra jIbha jarUrI che. paNa suMdara bolavA mATe to viveka joIe. je zabda haju mukhamAMthI nIkaLyo nathI tenA para tamAro adhikAra che. mukhamAMthI nIkaLI gayA pachI zabda tamArA para adhikAra jamAvI deze. taka, tIra ane zabda nIkaLI gayA pachI pAchA kyAreya hAthamAM AvatA nathI. mATe ja jJAnIonI salAha che. vicArIne ja bolo. korTamAM jubAnI ApI rahyA ho te rIte eka eka zabda tolIne bolo. zabda nIkaLyo nathI, tyAM sudhI bAjI ghaNI hAthamAM che. lakhelo zabda bhUMsI zakAya che. uccArAyelo zabda bhUMsI zakAto nathI. bolatA pahelA vicAravAnI be paLa je bagADe che, tenI bolyA pachInA pastAvAnI aneka paLo bacI jAya che. kAMI paNa bolatA pahelA vicArI lo : atyAre mAre kharekhara bolavAnI jarUra che kharI ? mArA bolavAthI kAMI nukasAna to nahi thAya ne ? bolavAthI huM mUrkha to nahi karuM ne ? mArA vacano koIne kaDavA lAge tevA to nathI ne ? mArA zabdothI koInuM ahita to nahi thAya ne ? * mArA bolAyelA zabdo mAre pAchA gaLavAno prasaMga to nahi Ave ne ? mArA zabdo mArA mona karatAM caDI jAya tevA che ? 76 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvI vicAraNA bolatA pahelA avazya karavAmAM Ave to ghaNuM bolavAnuM aTakI jAya. avicArita bolavAne kAraNe mANasa ghaNo duHkhI thAya che, ghaNI vAra phasAI jAya che. Akhalo jema ziMgaDAthI pakaDAI jAya che tema mANasa tenI jIbhathI pakaDAI jAya che. sAbara potAnA ziMgaDAnA kAraNe kyAMka bheravAI jAya che tema mANasa potAnA zabdonA kAraNe ghaNIvAra bheravAI jAya che. tethI aMgrejImAM paNa koIe kahyuM che : Give thy ears to all but thy tongue to none. kabIre paNa gAyuM cheH bolI to anamola che, jo koI jAne bola hiye tarAjU taulike, taba mukha bAhara khola "dharmopada'mAM sAcA dhArmikanA lakSaNomAM eka lakSaNa "mantabhANI (vicArIne ja bolanAra) gaNAvAyuM che. jUnA mANaso ghaNIvAra kahetA "sAta gaLaNe gALIne pANI pIvuM ane so gaLaNe gALIne zabda kADhavo." ane jyAre tame salAhakAra, upadezaka ke vaktA tarIke cho, tyAre tamArA zabdo ghaNA vajanadAra hoya che. tyAre vicAryA vagaranuM bolavuM kyAreka mahAanarthane noMtaranAruM banI javAnI saMbhAvanA che. vaktAe potAnA sthAnanI javAbadArI ane jokhamadArI samajIne bolatA pahelA ja potAnA zabdonI guNavattA ane pratibhAvonI paryAlocanA karI levI joIe. pahelA saMkalana karIne bolavAmAM Ave to potAnA vicArone spaSTatApUrvaka asarakAraka zabdomAM rajU karI zakAya che. vaktAnI pUrvataiyArI jeTalI vadhu teTalI tenA vaktavyanI asarakArakatA vadhu. AlbarTa AInsTAIna eka kalAkanA bhASaNa mATe paNa cha mahinA pachInI tArIkha Apato; jethI yogya pUrvataiyArI thaI zake. vyAsapITha upara besIne pUrvataiyArI vinA bolavAmAM zrotAone ane viSayane ghaNIvAra moTo anyAya thaI javAnI saMbhAvanA che. By sallowing evil words unsaid no one has ever harmed his stomach. [77] 77 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adharmasaMyuiA bolo 1. satya bolo. Aje mAnavIne InsTanTa benIphiTanI ghelachA lAgI che. tethI ja te akasIra AyurvedanA upacArane choDIne kharcALa elopathInI TrITamenTa pAchaLa doDe che. jugajUnA amogha kRSivijJAna para cokaDI mArIne navI yAMtrika kRSipaddhati apanAvI. paraMparAgata AhAracaryAne avagaNIne te InsTanTa phuDa-pekeTano levAyo banyo. tatkAla lAbha thoDo thaI jAya paNa pariNAme moTuM nukasAna hoya tevI pravRtti DahApaNabharI nahi, mUrkhatApUrNa che. tatkAla lAbha laI levAnI lobhAmaNI vRttie mAnavInA jIvanavikAsamAM ane AdhyAtmika unnatimAM paNa aneka naDataro UbhI karI che. - jIvanamAM Dagalene pagale mAnavI dvighAno bhoga bane che. mAnavamanae vaMdabhUmi che. kSaNe kSaNe tyAM mahAbaMdho sarjAya che. * tAtkAlika lAbhamAM lobhAI javuM ke pavitra jIvanamUlyane vaLagI rahevuM ? * jUTha bolIne lAbha khATI levo ke lAbha jato karIne satyane vaphAdAra rahevuM? * krodha karIne kAma kaDhAvI levuM ke kSamAguNanuM jatana karavuM ? - anIti AcarIne kamAI levuM ke nItinA caraNo pakaDI rAkhavA ? * kRpaNa banIne saMgharI rAkhavuM ke dAna daIne audArya khIlavavuM? AvA saghaLAya vaMdvomAM moTebhAge manano jhoka dekhAtA tAtkAlika lAbha taraphano hoya che. tethI AtmavikAsanA majabUta paribaLone te gauNa gaNe che, sadguNo tarapha te pUMTha kare che. tatkAla lAbha lUMTI levAnI malinavRttinA prabhAve ApaNA jIvanamAM (78 - Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Dagalene pagale satya ane asatyanI pasaMdagInI moTI dvidhA upasthita thAya che ane tyAre tAtkAlika lAbha laI levAnI vRtti asatyanA duHkhadAyI peMgaDAmAM phasAvI de che. 300 rUpiyAnI paDatara kiMmatavALI sADInI paDatara 500 rUpiyA batAve to 550mAM vecIne 250no napho prApta karI zakAya che. sAcI paDatara gharAkane jaNAve to 350 rUpiyAthI vadhu na Upaje. jUThuM bole to 200 rUpiyA vadhu maLe che. A 200 rUpiyAno tAtkAlika lAbha mAnavIne lalacAve che. lAlacu mAnavI sAme dekhAtI 200 rUpeDI tarapha najara karIne malakAya che paNa te dvArA noMtarAtA mahAnukasAno pratye te AMkha miMcAmaNAM kare che. thoDAka kUkA khAtara te satyanuM smazAna racavA taiyAra thaI jAya che. AvA aneka prasaMgonI hAramALA cAlatA asatyanA saMskArothI AtmA vAsita bane che. pachI to juThANuM e svabhAva bane che. vagara prayAjane paNa jUTha bolavAnI Teva paDe che. eka bAju che eka mAtra lAbhaH 200 rUpiyAno tatkAla vadhu napho. paNa sAme nukasAno keTalA? * sattvanI hAni - asatyanA saMskAro - anyano avizvAsa - jinAjJAno lopa - azubha karmano baMdha - lokamAM apayaza che.paralokamAM durgati - bhAvimAM vacanayoganI durlabhatA jUThANAM hAMkavAnI Adata jUThuM bolavAmAM kAmacalAu thoDoka tAtkAlika lAbha kadAca maLI jato hoya to paNa paraMparAe aneka nukasAnonA bhoga banavuM paDe che. satyanA zaraNe javAthI mAmUlI tAtkAlika lAbhane kadAca jato paNa karavo paDe. paNa pariNAme aDhaLaka phAyadAo avazya prApta thAya che. jhoka jyAre tAtkAlika lAbhane kAraNe asatya taraphano thaI jAya tyAre vicAravuM joIe ke majUrane tenI majUrI tarata maLe che paNa mAmUlI. kArIgarane tenI rojI divasanA aMte maLe che, paNa thoDI vadhAre. menejarane pagAra mahinAnA aMte maLe paNa ghaNo vadhAre. peDhInA mAlikane kamANIno aMdAja varSanA aMte saravaiyA nIkaLe pachI jANavA maLe che, paNa te rakama lAkhomAM hoya che. - 79] Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagatamAM paiso kiMmatI gaNAya che, satya tethI vadhu kiMmatI che. te banne vacceno pharaka noMdhavA jevo che. mANasa paiso karakasarathI vApare tyAre jaNAya ke te paisAnI kiMmata samajyo che, paNa satya karakasarathI vaparAya tyAre samajavuM ke mANasa satyanI kiMmata samajyo nathI. dAna e dhananuM AbhUSaNa che. zIla e dehanuM AbhUSaNa che. to satya e vANInuM AbhUSaNa che. satya svargalokamAM vasatuM nathI ke tene zodhavA tyAM javuM paDe. nadInA kotaramAM, parvatanA zikhara para ke gahana guphAmAM teno vAsa nathI ke tene pAmavA kamara kasavI paDe. te to asatyanI kedamAM pUrAyeluM che, tyAMthI tene choDAvavAnuM che. jUThANAMthI bacavuM ke aTakavuM te ja satya che. mATe pahelAM asatyanI oLakhANa te karI levAnI jarUra che. jJAnI puruSoe asatyanA cAra prakAra jaNAvyA che. (1) sadbhAva pratiSedha : je vastu hAjara che teno pratiSedha jaNAvavo te asatya che. maganabhAI gharamAM beThA che ane leNadArano phona Avyo. maganabhAIno dIkaro phona para jaNAvI de ke, 'pappA bahAra gayA che.' A sadbhAva- pratiSedha nAmano mRSAvAda che. (2) asadbhAvodbhAvana : koI avAstavika vAtane upajAvI kADhavI te paNa jUThANuM che. kolejamAM Attendance levAya tyAre keTalAka vidyArthIo gerahAjara rahelA mitranI Proxy purAve che. khoTA sarTiphikeTa rajU karavA ke jUThI sAkSI ApavI, tenA mATe A prakArano mRSAvAda lAge che. (3) arthAntara abhidhAna : ekanI oLakha anyarUpe ApavI te arthAntara abhidhAna. gAyane ghoDo kahevo te A jAtano mRSAvAda che. (4) garbhAvacana : pApavacana ke apriyavacana eTale garhavacana. kANAne kANo kahevo A jAtanuM asatya che. ghaNIvAra durguNavijaya kaThina bane che, tenuM kAraNa e hoya che ke ApaNe durguNane oLakhI zakatA nathI. asatya bolavuM jeTaluM ahitakara che tenAthI vadhu ahitakara e che ke asatyane asatya tarIke nahi oLakhavuM. 80 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asatyane apragaTa rAkhavAnA ghaNAM oThAM mANasa pAse che. koI tene dhAka-dhamakInI nIce chupAvI de che to koI vAraMvAra uccArIne tene satyarUpe khatavI de che. hiTalara kaheto ke so vAra uccAravAthI jUThANuM paNa satyarUpe svIkRta banI jAya che. jUThANAMne satyarUpe khatavavAnI A kuTila kaLAne prasiddha karanAro gobelsa nAmano eka mANasa A dharatI para thaI gayo. tethI jUThanA pracAranI A ku-kaLA 'gobelsa pracAra'nA nAmathI vikhyAta che. eka ciMtakanuM vAkya che 'AjanI duniyAmAM mANasa janme che tyAre harizcandra hoya che ane mare che tyAre gobelsa.' jUThANAMonuM keTaluM moTuM varcasva ApaNA upara sthapAI jAya che teno citAra A ciMtake khaDo karyo che. zALAnA bALakone eka kathA bhaNAvavAmAM Ave che. brAhmaNanI bakarIne paDAvI letAM traNa dhutArAonI A kathA prasiddha che. brAhmaNanA khabhA para rahelI bakarIne traNeya dhutArA vArApharatI kUtarA tarIke oLakhAvIne brAhmaNanI mazkarI kare che. 'eka jUTho hoya, traNa to jUThA na hoya ?' A kalpanA potAnI AMkhane jUThI mAnavA prere che. sagI AMkhe bakarI dekhAvA chatAM kUtaro mAnIne brAhmaNa te bakarIne rastA para choDI de che. dhutArA phAvI jAya che. Dagale ne pagale ApaNe tArA banIne bakarImAM kUtarAno bhrama keMkane Ubho karAvI detA hoIe chIe ane kyAreka to te gobelsa pracAramAM eTalA badhA taNAI jaIe chIe ke jAtane paNa chetarI daIe chIe. jo asatyanA pApathI mukta thavuM hoya to ApaNI aMdara beThelA gobelsane oLakhI levo paDaze. kadAca te harizcandranuM dhotiyuM paherIne paNa beTho hoya ! asatyanI keDIe caDAvatA bhomiyAoneya oLakhI levA joIe. rAga : asatyanI mukhya janetA che rAgadazA. paisA ane pratiSThAno rAga, kIrti ane kAmanAno rAga ke moTara ane baMgalAno rAga, satya sAthe zatrutA pedA karAve che. 2. dveSa : dveSa ane durbhAva paNa asatya bolavA preranArA mahattvanA paribaLa che. 3. ajJAna : asatya bolavAno koI malina IrAdo na hovA chatAM ajJAnavaza ghaNIvAra asatyabhASaNa thaI jatuM hoya che. tethI je bAbatanI * 8 1 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jANakArI na hoya temAM caMcupAta nahi karavo te ja zreyaskara che. "mane khabara nathI" tema kahevAmAM jarAya nAnapa nathI. paNa "mane khabara nathI" te vAtanI bIjAne khabara na paDI jAya te mATe khabara na hovA chatAM DahApaNa DoLavAmAM ghaNA anartho sarjAI jAya che. 4. krodha krodha eka Avega che je anAyAse asatya tarapha kheMcI jAya che. 5. lobha paisA AdinI lAlasAthI asatyanI sUga UDI jAya che. bhaya ? asatyanA vyasanI banAvavAmAM bhayasaMjJAno bahu moTo phALo hoya che. jIvanamAM Dagale ne pagale bhUlo ne aparAdho thatA hoya che. paNa tenA pariNAmo bhogavavAnI mAnasika teyArI ApaNe keLavI zakatA nathI, tethI tenAthI bhAgI chUTavA ApaNe jUThANAMnA ghoDA para savAra thaI jaIe chIe. hAsya : koI banelI sAmAnya ghaTanAne marI-masAlA bheLavIne nokhA DhaMgathI rajU karI hAsyanAM mojAo pedA karavAnI ghaNAne Adata hoya che. jUThuM bolIne hAsya upajAvavA mATeno eka tahevAra lokoe Ubho karyo. eprilanI pahelI tArIkha bIjAne mUrakha banAvavA mATeno divasa gaNAya che. kokane jUThANAmAM bharAvIne ulALavAno A divasa che. sujJa puruSe vicAravuM joIe ke jUThuM bolIne koIne bhramamAM nAMkhavAthI te mUrakha bane che to thoDo murakha bane che. paNa zudra hAsya-majAkane khAtara mahAmUlA satyadharmane phUMkI mAre che te to mahAmUrakha bane che. pahelI eprila eTale jAtane mahAmUrakha banAvavAno tahevAra. jUThANAMno Azraya laIne hAsya upajAvavAnuM moTuM nukasAna e che ke jUThano DaMkha sarvathA cAlyo jAya che. vAcALatA H kvonTiTI moTI hoya tyAM kvoliTI nabaLI paDe - A eka sAmAnya niyama che. keTalAkane phakta cAlu thavAnI ja svIca hoya che, ophanuM baTana hotuM ja nathI. vadhu bolavAthI pANInI guNavattA svAbhAvika rIte ghaTI jAya che. vAcALatAnA vegamAM keTalAya satyo hukarAIne avasAna pAmI jatA hoya che. (8 2 - 8 2 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9. kharAba chApanI bhIrutA : sArA banavA karatAM sArA dekhAvAnI khevanA ghaNI hoya che. tema kharAba banavA karatAM kharAba dekhAvAnI sUga moTe bhAge vadhAre hoya che. tethI, koI zikSA thavAno Dara na hoya to paNa satya hakIkata jaNAvI daIza to mArI chApa kharAba paDaze, ATalo mAtra Dara jUThuM bolavA prere che. 10. mahattA sthApavAnI vRtti H baNagAM phUMkavAthI ke baDAI mAravAthI mahattA vadhe che tevA bhramamAM rAcanArA keTalAka loko vAta-vAtamAM satyanI gaLacI dabAvI de che. AvI keTalIka vyaktio mATe temanA vartuLamAM evI prasiddhi ja hoya che ke - A vyaktinI vAtamAM 50%, 60% ke 80% DiskAunTa ja samajI levuM. 11. anupayoga : keTalIka vAra sAcI vAtano khyAla hovA chatAM anya manaskatAne kAraNe atathya bolAI jatuM hoya che. eka vAra anAbhoga, anupayoga ke koI AzayavizeSathI asatya bolAI gayA pachI teno abhiniveza (Agraha) AvI jAya to bIjI ghaNI bagaDI jAya che. 12. atizayokti : kAvyazAstromAM atizayoktine alaMkAra kahevAmAM Ave che paNa jIvana-vyavahAramAM te eka dUSaNa che. A badhA asatya bhaNI dorI janArA vividha paribaLo che. A uparAMta ahaMkAra, apekSA, zaMkA, pUrvagraha, asahiSNutA Adi aneka asatyapreraka paribaLonuM anveSaNa karIne te badhAno jIvananikAla karavA athavA te te paristhitimAM jAgRti rAkhavA sajja rahevuM joIe. satyanuM mAhAsya jANyA ane samajyA pachI tenuM mUlyAMkana karatAM ApaNane AvaDavuM joIe. kALajAnI dIvAlo para satyadharmanI garavI garimA ane anupama mAhAbhyane barAbara kotarI nAMkhavA joIe. te mATe asatyanA anartho ane satyanI zreyaskaratAno paricaya karI levo jarUrI che. satyadharmano Azraya karavAthI pariNAme kevA kevA mahAna lAbho prApta thAya che ! jinAjJA pAlana : arihaMta paramAtmAe satyadharmano upadeza Apyo che. aneka mahApuruSoe te upadezane jhIlIne jIvanamAM yathArtha Acaryo { 83 ) Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. che. satyabhASaNano moTAmAM moTo lAbha e ke jinezvaradevanI AjJAnuM pAlana thAya che. sattva vikAsa satyane vaLagI rahevAno abhyAsa pADavAthI kyAreka kaparI paristhitimAM paNa satyane ja vaphAdAra rahevAnI makkamatA TakI rahe che. AvA prasaMgothI sattva skurAyamAna thAya che, je aneka kSetromAM khUba pragati sAdhI Ape che. vacananI AvaradA vadhe che : sAmAnyathI potAnI koI paNa cIjanI AvaradA lAMbI hoya tevI sahu koInI IcchA hoya che. ApaNuM vacana paNa lAMbuM Take tevI ApaNI IcchA hovI joIe. jUTha kyAreya lAMbu jIvatuM nathI. jUThANAMno janmadara ghaNo UMco hoya che paNa AyuSya ghaNuM TUMkuM hoya che. jUnI paraMparAthI bacAya che ? asatya bolavuM saheluM che paNa eka asatya bolavuM du:zakya che. eka jUThANAMne chUpAvavA aneka jUThANAMnA taMbU banAvavA paDe che. satya pragaTa hoya che ane pragaTa rahI zake che, tene koI ADazanI jarUra nathI. pa. lAMbuM yAda rAkhavAnI koI jhaMjhaTa nahi H satya bolavAnuM moTAmAM moTuM sukha e ke kone zuM kahyuM te yAda rAkhavAno koI bojo raheto nathI. jUThuM bolanArane A badhuM yAda rAkhavuM paDe che. tenA jIvanamAM ghaNIvAra phajetIo thaI jAya che. cAlo tyAre, satya ja bolavAnuM sattva pedA karIe ane satya ja bolIne vadhu sAtvika banIe. 2. hitakara bolo saccaM pi taM na saccaM jaM parapIDAkaraM havai loe / saccaM taM cia bhaNNai jaM savahiaM piaM tatthaM // te satya paNa satya nathI je anyanI pIDA ke ahitanuM kAraNa bane. satya to tene kahevAya che - sahune hitakara hoya, priya hoya ane tathya hoya. tamAro sAco paNa zabda anyanuM mota noMtarato hoya, koIne upA - 8i4 - 84 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhimAM mUkato hoya, koIne bhAre pIDA pahoMcADato hoya to satya kevI rIte kahI zakAya ? haraNanI dizA zikArIne batAvanAra sAcuM bole chatAM eka nirdoSa pazunA jAnane jokhamamAM mUkanAra hovAthI te bhASA satya-bhASA nathI. | munirAja jaMgalamAM eka jhADa nIce UbhA hatA. eka haraNa tyAMthI doDatuM AvIne pUrva dizAmAM jatuM temaNe joyuM. pAchaLa doDato zikArI Avyo. munine pUchyuM "hamaNAM eka haraNane jatuM joyuM ? kaI dizAmAM gayuM ?' vicakSaNa munie zikArIne javAba ApyoH "jeNe joyuM che tene bolatA nathI AvaDatuM, jene bolatA AvaDe che teNe joyuM nathI." jonAra tarIke AMkha ane bolanAra tarIke jIbha te munizrI ne abhipreta hatI. jUTha bolavuM na paDyuM ane ahita koInuM thayuM nahi. bIjAnuM ahita noMtaranArI bhASA te pApabhASA che. vANI dvArA koInuM ahita paNa karI zakAya che ane koInuM paramapita paNa thaI zake che. bAjI bagADI paNa zakAya che ane sulaTAvI paNa zakAya che. sajajana puruSe A ja vicAravuM joIe ke pavitra vacanazakti prApta thaI che to bIjI zA mATe sulaTAvI na dauM ? taddana bagaDelI ghaDiyALane paNa sArI karI Ape te kArIgara. kharAba zabdo sAMbhaLavA chatAM yogya ane suMdara rajUAta karI zake te ja kharo kArIgara che. . bagadAdanA bAdazAha pAse phariyAda AvI ke, "eka mAthAbhAre videzI mANasa badhA sAthe jhagaDA kare che.' bAdazAhe tene bolAvIne tataDAvyo. tene sakhata sajA karavAnI jAherAta karI. pelo videzI mANasa A bhASA to nahoto jANato paNa IzArAthI samajI gayo. tene Aveza AvI gayo. potAnI bhASAmAM bAdazAhane gALo devA lAgyo. bAdazAhe pUchyuM "A zuM bake che ?' divAna ghaNI bhASAno jJAtA hato. teNe kahyuM "e kahe che ke mArI bhUla thaI gaI. ahIMnI bhASA mane AvaDatI nathI mATe gerasamajane kAraNe mArAmArI thAya che, paNa Apa dayALu mane mApha karo." te vAta sAMbhaLIne bAdazAhano roSa ThaMDo paDyo. te mANasane mAphI ApI. pradhAne tenI bhASAmAM thoDI hitazikSA ApIne tene vidAya karyo. bIjo vajIra paNa A bhASA jANato hato. teNe vAMdho uThAvyo. bAdazAha samajadAra 8 5 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatA. teNe kahyuM 'pradhAnanA khoTA tarajUmAe paNa mANasanI jiMdagI bacAvI che. tamAro sAco tarajUmo sAMbhaLyo hota to mAro Aveza kAbU bahAra cAlyo jAta. mArA Avezane ThaMDo pADavAnA AzayathI maMtrIe khoTI rajuAta karI hoya to paNa sAcI che' kAMIpaNa bolatA pahelA vicAra karI lo ke mAruM A vacana koIne musIbatamAM to nahi mUke ne ? koInuM vaimanasya to nahi vadhAre ne ? koInI zAMtimAM Aga to nahi cAMpe ne ? munirAja bhikSA mATe eka gharamAM padhAryA. te gharamAM rahelI mahilAe kahyuM 'munirAja, Apa jJAnI dekhAo cho. mArA pati dhaMdhA mATe paradeza gayA che. temano viraha ghaNA vakhatathI thayo che. have te kyAre padhAraze ?' munie potAnA jJAnathI jANIne kahyuM "have tArA virahakALano aMta Avaze. AvatI kAle ja tArA pati AvI jaze.'' AvA sAMsArika praznono pratyuttara vALavo te munijIvananI maryAdA bahAranI bAbata hatI. te dharmasaMyukta nahi, paNa dharmaviyukta hatI. chatAM munie tene jaNAvI dIdhuM. bIjA divase potAnA patinuM svAgata karavA mATe soLa zaNagAra sajIne AMgaNe rAha jotI te UbhI rahI. pati AvI pahoMcyA ane pratIkSAmAM UbhelI te strIne joIne zaMkA utpanna thaI ke mArA AvavAnA to koI samAcAra meM mokalAvyA nahotA. nakkI A bIjA kokanI rAha joIne UbhI che. patinA AgamananI muni dvArA jANa thaI hatI te vAtano patnIno khulAso patinA manamAM na ja Utaryo. te to doDyo upAzraye ane munine kahyuM "jo tame kharekhara evA jJAnI ho to mane kaho ke mArI sagarbhA ghoDIne vachero Avaze ke vacherI ?'' munie javAba Apyo ''vachero'' turata ja ghare jaIne te vAtanI khAtrI karavA talavArathI ghoDInuM peTa cIrI nAMkhyuM. aMdarathI taraphaDato vacherAno garbha bahAra paDyo. muninuM vacana sAcuM paDyuM. patnI pratyenI zaMkA nirmUla thaI paNa be jIvanI hatyA thaI gaI. A joIne patnIne atyaMta AghAta lAgyo ane teNe AtmahatyA karI lIdhI. patnInI AtmahatyAthI AghAta pAmIne patie paNa AtmahatyA karI lIdhI. 8 6 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ potAnI saMyama-maryAdAnI uparavaTa jaIne munirAja pApa-vacana bolyA to tenA kevA duSpariNAma AvyA ? muninuM adharmavacana cAra-cAranI hatyAnuM nimitta banI gayuM. mATe ja satya vacana paNa dharmasaMyukta hovuM joIe, hitakara hovuM joIe. vacana jema koInuM paNa bAhya ahita kare tevuM na hoya tema bhAva-ahita kare tevuM paNa na hovuM joIe. tamAruM vacana koIne krodha upajAve to te ahita vacana che. kAmanA bANa samuM kAmottejaka vacana koInI vAsanAne pradIpta kare mATe te ahita vacana che. koInI niMdA mATe bolAyeluM vacana sAMbhaLanArane te vyakti pratye durbhAva Ubho karAve mATe te ahita vacana. ApaNA vacanathI koInA paNa mAnasika pariNAma bilakula bagaDavA na joIe, te kALajI dareka sAdhakanI hovI ja joIe. - tamAre keTalI jIbha che, gaNI lejo satyaruSane 1 jIbha phaNAvALA sarpane 2 jIbha - brahmAjIne 4 jIbha kArtika svAmIne 6 jIbha agnine 7 jIbha. rAvaNane 10 jIbha ane zeSanAgane 2000 jIbha hoya che. paNa, juThA bolAne to lAkho-karoDo jIbha hoya che. - eka subhASita. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJA prabodha parivAranA prakAzano parama pUjya AcAryadeva zrImad vijaya muktivallabhasUrIzvarajI ma.sA. likhita pustako * bujajha bujajha caMDakosiA * zabdonuM sauMdarya * hRdayakaMpa samAdhinI sIDI - manane maheMkatuM rAkho * kRtajJatAnI keDI * nirsaganuM mahAsaMgIta - DhoLAyelo AnaMda paLonuM sauMdarya - kSaNonuM smita urmino utsava * aMtaranuM aizvarya manano mahotsava gautama gItA che gautama goSThi che gautama gAthAM - bhavyabhASA: mAtRbhASA mRtyunA janmAkSara vihArayAtrA ane vicArayAtrA parama pUjya paMnyAsa zrI udayavallabhavijayajI ma.sA. likhita pustako * sukhanuM saranAmuM * zikSaNanI sonogrAphI - manano meDikleima gharazALA * zatruMjaya satkAra zerabajAranI sismolojI * arihaMta DoTa koma - (88 - Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMtharAnI jIbha + kaikeyInA kAna = rAmAyaNa draupadInI jIbha + duryodhananA kAna = mahAbhArata SHUBHAY cell : 98205 30299 Tel.: 022-653737791