________________
પ્રકૃતિએ ભાષાનો આ અનુપમ જાદુ માનવીને ભેટ ધર્યો છે તે માનવીનું પરમ સૌભાગ્ય છે. વાચા વિનાની માનવસૃષ્ટિની પળભર કલ્પના કરો તો ધ્રૂજી ઊઠશો. વાણી ન હોત તો ગીત અને સંગીત ન હોત, ફિલ્મ અને નાટક ન હોત, રેડિયો અને ટી.વી. ન હોત, ટેપરેકોર્ડર અને લાઉડ સ્પીકર ન હોત, ટેલિફોન એ ટેલીગ્રામ ન હોત, પ્રભુનું ભજન ન હોત, ઇશ્વરની ધૂન પણ ન હોત, મુલ્લાજીની બાંગ પણ ન હોત અને પંડાનો પૂજાપાઠ પણ ન હોત.
પિતા પોતાના વહાલા બાળકને હુલામણા શબ્દોથી કેવી રીતે બોલાવી શકત ? માતા પોતાના વહાલસોયા નંદને સુવાડવા હાલરડા પણ કેવી રીતે ગાઇ શકત ? પ્રેમીઓના આલાપ ન હોત, નણંદના મહેણાં ન હોત, લગનના ગાણાં ન હોત, મરણનાં મરસિયા પણ ન હોત.
અભિનંદન અને આશ્વાસન ન હોત, ચૂંટણીના વચનો ન હોત, લાંબાટૂંકા પ્રવચનો ન હોત, ભાષણખોરોનાં ભાષણ ન હોત. શાળાઓ અને કોલેજો ન હોત, વાદ ન હોત, વિવાદ ન હોત, કજિયા અને કંકાશ ન હોત. પ્રશંસા અને નિંદા ન હોત, ઉપદેશ અને સંદેશ ન હોત. વકતૃત્વ સ્પર્ધાઓ અને મિમિક્રીના મનોરંજન ન હોત. હૈયાની વાતો સાંભળનાર મિત્ર હોવા છતાં ય રજૂ નહિ કરી શકવાની લાચારીથી માણસ કણસતો હોત. દુઃખ અને દર્દથી તે ભાંગી પડે ત્યારે ઘણીય જરૂર હોવા છતાં કોઇના પણ તરફથી આશ્વાસનનું વચન તે પામી ન શકત. માનવીને સંસ્કારિતાની ઉચ્ચ ટોચ સુધી પહોંચાડનાર સાહિત્ય ન હોત. ગીતા, રામાયણ, બાઇબલ કે ગ્રન્થસાહેબ ન હોત. આંદોલનો અને અધિવેશનો ન હોત, સંમેલનો અને પરિસંવાદો ન હોત, સરઘસો અને વસિયતનામા ન હોત, કાવ્યો અને નિબંધો ન હોત, વ્યાકરણ અને વાઙમય ન હોત. માથો અને કાલિદાસો કે મેઘાણીઓ અને મીરાંબાઇઓ પાક્યા ન હોત. ચારણો, ગઢવીઓ કે દુભાષિયા ન હોત. પ્રેસ અને પ્લેટફોર્મ ન હોત, ઝેરોક્ષ અને સાયક્લોસ્ટાઇલ ન હોત, કોમ્પ્યુટર અને કેલક્યુલેટર ન હોત, ટાઇપરાઇટર ન હોત ને ટાઇપિસ્ટ ન હોત, વહી ન હોત, વહીવંચા ન હોત, પેન ન હોત, પેન્સિલ ન હોત, રીફીલ અને ઇન્ક ન હોત, શાર્પનર અને રીમુવર ન હોત, નોટબુક અને ડાયરી ન હોત, પોસ્ટ ઓફિસ અને પોસ્ટમેન ન હોત, કવર અને ઇગ્લેન્ડ ન હોત. બજેટ અને ભાવવધારા ન હોત.
23
૧ ૭