________________
જાણકારી ન હોય તેમાં ચંચુપાત નહિ કરવો તે જ શ્રેયસ્કર છે. “મને ખબર નથી” તેમ કહેવામાં જરાય નાનપ નથી. પણ “મને ખબર નથી” તે વાતની બીજાને ખબર ન પડી જાય તે માટે ખબર ન હોવા છતાં
ડહાપણ ડોળવામાં ઘણા અનર્થો સર્જાઈ જાય છે. ૪. ક્રોધ ક્રોધ એક આવેગ છે જે અનાયાસે અસત્ય તરફ ખેંચી જાય છે. ૫. લોભ પૈસા આદિની લાલસાથી અસત્યની સૂગ ઊડી જાય છે.
ભય ? અસત્યના વ્યસની બનાવવામાં ભયસંજ્ઞાનો બહુ મોટો ફાળો હોય છે. જીવનમાં ડગલે ને પગલે ભૂલો ને અપરાધો થતા હોય છે. પણ તેના પરિણામો ભોગવવાની માનસિક તેયારી આપણે કેળવી શકતા નથી, તેથી તેનાથી ભાગી છૂટવા આપણે જૂઠાણાંના ઘોડા પર સવાર થઈ જઈએ છીએ. હાસ્ય : કોઈ બનેલી સામાન્ય ઘટનાને મરી-મસાલા ભેળવીને નોખા ઢંગથી રજૂ કરી હાસ્યનાં મોજાઓ પેદા કરવાની ઘણાને આદત હોય છે. જૂઠું બોલીને હાસ્ય ઉપજાવવા માટેનો એક તહેવાર લોકોએ ઊભો કર્યો. એપ્રિલની પહેલી તારીખ બીજાને મૂરખ બનાવવા માટેનો દિવસ ગણાય છે. કોકને જૂઠાણામાં ભરાવીને ઉલાળવાનો આ દિવસ છે. સુજ્ઞ પુરુષે વિચારવું જોઈએ કે જૂઠું બોલીને કોઈને ભ્રમમાં નાંખવાથી તે મૂરખ બને છે તો થોડો મુરખ બને છે. પણ શુદ્ર હાસ્ય-મજાકને ખાતર મહામૂલા સત્યધર્મને ફૂંકી મારે છે તે તો મહામૂરખ બને છે. પહેલી એપ્રિલ એટલે જાતને મહામૂરખ બનાવવાનો તહેવાર. જૂઠાણાંનો આશ્રય લઈને હાસ્ય ઉપજાવવાનું મોટું નુકસાન એ છે કે જૂઠનો ડંખ સર્વથા ચાલ્યો જાય છે. વાચાળતા ઃ ક્વોન્ટિટી મોટી હોય ત્યાં ક્વોલિટી નબળી પડે – આ એક સામાન્ય નિયમ છે. કેટલાકને ફક્ત ચાલુ થવાની જ સ્વીચ હોય છે, ઓફનું બટન હોતું જ નથી. વધુ બોલવાથી પાણીની ગુણવત્તા સ્વાભાવિક રીતે ઘટી જાય છે. વાચાળતાના વેગમાં કેટલાય સત્યો હુકરાઈને અવસાન પામી જતા હોય છે.
(૮ ૨ -
૮ ૨
