________________
પરમાત્મા મહાવીરદેવના શિષ્ય શ્રી ધર્મદાસગણિ મહારાજા ઉપદેશમાલા નામના (ઉપદેશ) ગ્રન્થમાં વાણીના આઠ ગુણો જણાવે છે :
महुरं निकणं थोवं कज्जावडिअं अगविअं अतुच्छं पुब्बिं मइसंकलिअं भणंति जं धम्मसंजुत्तं ||
૧. મદુ = મધુર, ૨. નિવM = નિપુણ, રૂ. થોd = સ્ટોક (પરિમિત) ૪. વાવહિયં = અવસરે જ બોલવું, ૧. ગાવિ = ગર્વરહિત, ૬. તુચ્છ = અતુચ્છ, ઉ. પુત્તિમíકિં = મનમાં સંકલન કરીને (વિચારીને બોલવું), ૮. ઘigi = ધર્મયુક્ત (સત્ય અને હિતકર).
બોલવું ? કેવું બોલવું? કેટલું બોલવું ? ક્યારે બોલવું ? ક્યાં બોલવું ? આ બધા પ્રશ્નનોના જવાબ આ આઠ ગુણોમાંથી મળી જાય છે. '
ચાલો, હવે ઊપડીએ, વાણીના એ આઠ ગુણોની યાત્રાએ
ટોલ્સટોયની ડાયરીનું એક પાનું: એક દિવસ એક વખત પણ મારી પત્નીએ મને મીઠા
શબ્દો કહ્યા હોત તો એના સ્મરણમાત્રથી હું જીવનભર આનંદ માણી શક્યો હોત.
૨ ૮
