________________
સર આઈઝેક ન્યૂટનને કોઈએ પૂછ્યું કે, ‘આજના વિજ્ઞાનમાં તમારો ફાળો કેટલો ?' ન્યૂટને જવાબ આપતા રેતીનો કણ હાથમાં લઈને કહ્યું ‘‘આટલો જ. જ્ઞાનસાગરના કિનારે હજુ તો હું છબછબિયા કરું છું.'' પન્નાલાલ પટેલે પોતાની સુવિખ્યાત ‘‘માનવીની ભવાઈ’’ ના પ્રારંભમાં એક મુક્તક મુક્યું છે. નથી આ તો હોડી, ક્યમ કહી શકું જહાજ નવલું
છતાં એ મૂકું છું, સમંદર તરાપોય તરતો.
‘છલકાય તે ખાલી થાય' નો ન્યાય આત્મપ્રશંસાના રસિકે સમજીને વિવેકના ગળણાથી વાણીને ગાળીને ગર્વિતાનો કચરો તેમાંથી દૂર કરવા જેવો છે.
અમેરિકામાં એક શ્રીમંતે મૃત્યુ પામતા પૂર્વે કરેલા વીલમાં લખ્યું હતું મારા મૃત્યુ બાદ મારી તમામ સંપત્તિ મારી પત્નીને મળે પણ એક શરતઃ દર વર્ષે મારા મૃત્યુ દિને પત્નીએ શહેરના તમામ વર્તમાનપત્રોમાં મારી શ્રદ્ધાંજલિની જાહેર ખબરમાં છપાવવાનું કે—
મારી જીભ જો મેં ટૂંકી રાખી હોત તો મારા પતિ ઘણું લાંબું જીવ્યા હોત.
૭૨
