Book Title: Prakashni Hadfetma Andhakar tatha Suvarnabahu Rajano TapovanVihar
Author(s): Nyayavijay
Publisher: Chunilal Ghelachand Kapadia
Catalog link: https://jainqq.org/explore/035206/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI yazovijayajI Illlebic ip% dAdAsAheba, bhAvanagara, phona : 0278-2425322 30 04846 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat, www.umaragyanbhandar.com Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzanI haDapheTamAM andhakAra tathA suvarNa bAhu rAjAne tapavanavihAra -nyAyavijaya. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Man.ante. or.. - sarvopayogI prArthanA -- - -- -- -- -- sarvaduHkhavinAzAya puurnnsaukhyoplbdhye| bhagavan ! jagadIzAna ! prArthaye tvAM kRtAJjaliH // - --- Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzanI haDapheTamAM andhakAra tathA mahAkavi kAlidAsanA "abhijJAnazAkuntalane yAda karAvatA - AcAryazrIhemacandrapanibaddha - suvarNabAhu rAjAne tapAvanakAra 13 lekhaka , nyAyavizArada-nyAyanI muni mahArAjazrI nyAyavijaya vIra ni. saM. 2473 dharma saMvata 25 vikrama saM. 2003 me, 1947 : mUlya vAcana Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Arthika sahAyaka zeTha cunIlAla dhelAcaMda kApaDIyA, mahAlakSmImAtAnA pADA, pATaNa (u. gujarAta) prakAzaka bhAgIlAla cunIlAla kApaDIyA traNu daravAjA, pATaNa (gujarAta) ' mudraka --zAha gulAbacaMda lallubhAi zrI mahAya mI. presa bhAvanagara. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suzloka vireNya itihAsatattvamadhi jainAcArya pUjyapAda zrIvijayendrasUrijI mahArAjanAM pavitra karakamalomAM savinaya samarpita nyAyavijaya. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgala-vidhiH --- parAM tapaH-saMyama-yogakASThA mAruhya samprApya ca pUrNadhAma / dideza yo vizvahitAmahiMsAM zrIpArzvadevaH praNidhIyate saH // yo vizvamaitrI dizati sma loke prAsArayat sArvajanInadharmam / vidyApracAre yatate sma cograM zrIdharmasUriH praNipatyate sH|| -nyAyavijayaH arthana1) tapa, saMyama ane yoganI parAkASThAe pahoMcI ane pUrNa prakAzane prApta karI jeNe akhila jagatane hitAvaha ahiMsA upadezI che, evA zrIpAdevane smaruM chuM. (2) jemaNe janasamUhamAM vizva maitrIne upadeza karyo che. sArvajanika dharmane prasAra karyo che ane vidyAnA pracArakAryamAM ugra puruSArtha pheravyo che e zrIvijayadharmasUrine vadana he! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdyAdgAra A cApaDImAM be lekhA che. pahelA * prakAzanI haDapheTamAM andhakAra, ' jemAM zrI pArzvadevanuM temanA pUrvabhavAnAM vRttAntanA silasilA sAthe jIvanacarita che; ane khIjA lekhamAM rAjA suvaNa khADuM 'nA tapAvanavihAranu varNana che. zrI hemacandrAcArye triSaSTizalAkApuruSacarita ' nA navamA panA bIjA samAM, suvarNa mAhu ' rAjA, luu' zrI pArzvadevane pUrvabhavavartI AtmA che, emanA tapeAvana-vihAranuM je varNana karyuM" che te varNananA temanA zleAkeA gujarAtI artha sAthe bIjA lekhamAM ApyA che, je eka vArtAvinAdarUpa thai paDaze ema lAge che, nyAvijaya. " " Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamalekha paricaya --- karyAvaraNathI AvRta jIvanuM bhavabhramaNa anAdikAlathI che. eTale atyAra sudhImAM eNe keTalA bhava (janma) karyA enI saMkhyA hoI zake nahi. jyAM pahele bhava ja na haya, janmadhAraNanI zarUAta ja na hoya tyAM anAdi bhavaparaMparAnA pravAhamAM dehadhAraNanA prathama upakrama jevuM hoI zake nahi. kaI sakarmaka jIva deha-dhAraNa vagara kadI rahe te ja nathI. ahana, jina, tIrthakaranA pUrvabhavanuM varNana kayA bhavathI zarU karavuM e vicAra upasthita thatAM, je bhavamAM e AtmAne AtmavikAsa (jIvanadaSTirUpa vikAsa) pahelavahele zarU thayuM hoya te bhavathI zarU karavuM yogya gaNavAthI badhA ahenatanA pUrvabhavanAM varNana te bhAvathI zarU karavAmAM AvyAM che. A dhAraNa upara, arNana pArSadeva, jeo I. sana pUrve navamA saikAmAM thayA che, temanA pUrvabhave chellA daza varNavavAmAM AvyA che. temAM pahelA pUrvabhavamAM pArtha devane AtmA rAjapurohitane "mabhUti" nAmA putra hate. satsaMganA suyoge e mahAbhAgane dharmadraSTi prApta thAya che, ane e sajajananI kalyANasAdhana-bhAvanA bhagavairAgya sudhI pahoMce che. kuzala-sAdhananA mArgamAM kevA kevA pratye aNadhAryA AvI paDe che enuM nidarzana mabhUtinA jIvanamAM paNa jovAya che. ene mATe sahedara "kamaTha' enI patnI sAthe anAcAramAM paDe che e joI e kupita thAya che, ane rAjAnI AgaLa e anAcArane jAhera kare che. rAjA kamaThane zaheramAMthI nirvAsita kare che. AthI kamaThanA dilamAM vaira utpanna thAya che, ane e enA (mabhUti) pratye pUra bane che. e pUratAne, e varane kamaTha saMdharI rAkhI dareka bhavAntaragatimAM ene vIMDhArate phare che. mabhUtine kASAyika pariNAma (kamaThane anAcAra jevAthI udbhavyo hate te) vadhu na TakatAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ene AtmA punaH zamabhAvanI sthitimAM AvI jAya che. kamaTha tApasanA zilAprahArathI maraNa pAmatAM vedanAjanita AdhyAnane bhega e jarUra bane che, ane enA pariNAme e hAthInI gatimAM avatare che; paNa e gatimAM pazusvabhAvasulabha ajJAna, meha, anAcaraNa hevA chatAM ene mRdu tathA bhadra AtmA satsaMganA yoge dhamamAga para punaH zIgha AvI jAya che, ane dharma saMskArane daDhapaNe paSate rahIne uttarottara janmamAM uttarottara AtmavikAsa ane kalyANa-sAdhana karate jAya che. vairanA saMskAra enAmAM na hovAthI ane dharmabhAvanAne poSaNa maLatuM rahevAthI e AtmA uttarottara ucagatimAM jAya che ane AtmAgane vikasvara banAvate jAya che. e AtmA kamazaH vadhu ne vadhu prakAzarUpa banatuM jAya che, jyAre kamaThane chava vairanA saMskArane kamaThanA bhavathIja sAthe vIMDhArate heI te te bhavamAM sApa ke jaMgalI mANasa thaI e mahAtmAnI haDapheTamAM Ave che, ane vagara kAraNe e sAne prANAntaka duHkha Ape che. bhavAntarapravAhita dusaMskAranA bale kovikArane zikAra thaI e puNyati puruSane pIDate jAya che ane pitAne vinipAta vadhArate jAya che. atpAkAramUtti''pitAnI duSTatAne para batAve che, jyAre "prakAzamati' e andhakArane jIvaleNa vaLagADane asAdhAraNa zamabhAva ane uttama mahAnubhAvatAthI sahana kare che. ekane dedIpyamAna samabhAva ene UrdhvagAmI banAve che, jyAre anyano jUra kaSAyabhAva ene adhogatimAM-dukhamayI durgatimAM paTake che. prakAzanI haDakeTamAM alpakAra Ave che, ane chatAM prakAzanI dedIpyamAna dIpti prasaratI rahe che. A saMdharSanuM pUrNa virAma vAcaka kathAmAM jeze. akSaya-tRtIyA, saM. 2003 pATaNa I lekhaka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzanI haDapheTamAM aMdhakAra jaMbudvIpanA bharatakSetramAM "pitanapura nagara. "aravinda rAjA. e rAjAne purohita "vizvabhUti." e purohitane be putra "kamaTha" ane "mabhUti." kamaThanI patnI "varuNA" ane marubhUtinI "vasudharA." vizvabhUtinA avasAna pachI gRhakAryadhuradhara kamaTha thaye. marubhUtinuM jIvana vairAgyavAsita ane dharmAcaraNaparAyaNa che, ane kamaTha svachandI temaja anAcaraNa che. patine saMparka na maLavAne lIdhe khinna ane viSagNa rahetI marubhUtinI navayauvanA ane rUpavatI patnI upara kamaTha mehita thAya che. pariNAme e bane anAcAramAM paDe che. kamaThanI patnI varuNane A vAtanI khabara paDe che, ane marubhUtine jaNAve che. mArubhUtine e vAtanI-e anAcaraNanI jyAre khAtarI thAya che tyAre eka rAjA aravindanI AgaLa e vAta rajU kare che. rAjAnI AjJAthI kamaThane tiraskArapUrNa rIte zaheramAMthI nirvAsita karavAmAM Ave che. jaMgalamAM ziva" nAmA tApasane Azraya laI kamaTha tapAsavI bane che. kamaThanuM-pitAnA moTA sodaranuM dhikkArapUrNa nirvAsana thavA upara marubhUtine ghaNe anutApa thAya che, ane enI pAse mAphI mAgavA jAya che. jaMgalamAM jyAM kamaTha che tyAM jaI enA pagamAM paDe che. te vakhate kamaThane krodhAgni bhabhUke che. e enA upara zilAprahAra kare che ane marubhUtinuM mRtyu Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 10 ) prakAzanI haDapheTamAM thAya che. ArtadhyAnayukta mRtyu pAmIne marubhUti vidhya parvata upara hAthI thAya che. kamaThanI patnI varuNuM kAladharma pAmIne e gajarAjanI vallabhA (hAthI) thAya che. rAjA aravindane AkAzamAM patharAyelA nadaya meghane kSaNavAramAM chinnabhinna thate joI saMsAranA asAra ane nazvara prapaMca uparathI vairAgyabhAva prApta thAya che, ane AtmabhAvanAnA ujajavala bale "avadhijJAna prakaTa thAya che. pachI e cAritrane aMgIkAra kare che. viharatA viharatA e muni sAgaradatta nAmanA sArthavAhanA sAthe sAthe eka aTavImAM Ave che, jyAM eka saravaranA kinAre e sArthavAha paDAva nAMkhe che ane sArthaka rasoIpANInA kAmamAM lAgI jAya che. marubhUtine jIva hAthI e aTavImAM viharate hAthaNIo sAthe e taLAve pANI pIvA Ave che. pANI pI taLAvanI pALa upara caDhe che ane vanavistAranuM avalokana karatAM pile sArtha janasamUha enA jovAmAM Ave che. mANasane jotAM ja ene krodha caDhe che, ane emanI tarapha gajete deTa mUke che. hAthInA bhayathI mANaso bhAgAbhAga karavA lAge che. te vakhate muni aravinda dhyAnastha bane che. hAthI e mahAtmAnI pAse AvatAM zAnta bane che. pachI muni e pazunA kalyANa mATe ene badha ApatAM kahe che : huM rAjA aravinda! mArI oLakha paDe che? jo ! tuM gayA bhavamAM mabhUti hatA. te janmane yAda kara. te janmamAM tArI dharmabhAvanA kevI hatI? yAda kara ane pazujAtisulabha meha, ajJAna ane anAcaraNane mUkI de. kalyANasAdhanAnA mArgane yAda kara. e mArga upara pAchA AvI jA. jIvanane sudhAra ane kalyANa sAdhavAnI dizAmAM tArA baLane pherava." muninA tapaHprabhAvita upadezanA baLe hAthInA aMtaHkaraNamAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhikAra : 1 (11) zubha saMvedana udbhave che, ene kalyANabhimukhI zakti prApta thAya che, svAsthIbhUta e AtmAne jAtismaraNa" prakaTe che. muni pharI ene dharmopadeza kare che. upazAnta gajarAja e upadezane pitAnI zuMDhanI saMjJAthI satkAre che, svIkAre che. gajarAjanI sAthe sAthe varuNane jIva-hAthaNI paNa muninA upadezathI prabhAvita thaI " jAtismaraNa ane pAme che. pachI badhA pita. potAne raste paDe che. eka divasa bhAvitAtmA cAritravAn e hAthI taLAvamAM pANI pI rahyo che, eTalAmAM keI sarpa ( kukakuTa-sarpa ) ene enA kuMbhasthale karaDe che, ane enuM mRtyu thAya che. samAhita citta mRtyu pAmI hAthI AThamA ("sahastrAra") devalokamAM deva thAya che. varuNa-hAthaNI paNa zubha mRtyuthI marI bIjA ( "IzAna") devalokamAM devI thAya che. e devIne e deva pitAnI pAse belAvI le che. pUrvAbhAminvo di kamaTha tApase tApasI dIkSA laI ene lAbha na letAM pitAnuM jIvana azubha vRttimAM pUruM karyuM ane enA pariNAme marIne e sApa thaye. e ja sApa potAnA pUrvabhavanA vairAnubadhe pitAnA pUrvabhavanA sahodaranA jIva hAthIne karaDyo. sApa marIne potAnI duSTatAnA prabhAve pAMcamI narakabhUmimAM ( sattara sAgarepamanA AyuSyavALe ) nAraka thaze. ekanAM puNyAcaraNa ene UMce caDhAve che ane bIjAnAM pApacaraNa ene adhogatimAM paTake che. athaDAmaNamAM AvI paDela be vyaktiemAM je sAdhucarita rahe che te potAne-potAnA AtmAne uccagAmI banAve che, jyAre anya daurAbhyane sevI potAnI durgati kare che. marubhUtine jIva eka jIva che ane kamaThane jIva eka jIva che. che te banne Atmatava, paNa eka che sukalaShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (12) prakAzanI haDapheTamAM pariNAmI ane bIjuM kazuSabhAvI. A bane haDapheTamAM Ave che. paNa eka pitAnI zakalavRttinA ge vikAsagAmI bane che, jyAre bIjuM pitAnA mAnasika kAluSyanA ge pitAne adhaHpAta sarje che. A AkhI kathAmAM A ja prakAranuM citraNa TheTha lagI dekhAtuM Ave che. marubhUti( hAthI )ne svargabhegI AtmA devagatinuM jIvana pUrNa karIne "mahAvideha" nAmA mAnavakSetramAM "vizudugati nAmA vidyAdharano "kiraNaga" nAmA putra thAya che. kiraNa vega rAjyapada bhegavI pitAnA putra "kiraNateja ane rAjayAsana para sthApana karI AtmakalyANanI sAdhanAnA abhilASe cAritrane svIkAra kare che. mahAna saMnyAsI kiraNaga viharate viharate hemarola'nA pradezamAM Ave che ane tyAM dhyAnamAM stabhavatuM sthira thAya che. pAMcamI narakabhUmine kamaTha-jIva tyAMthI nIkaLI e( hemazailanA ) pradezamAM sarpa thAya che. e sarpa janmAntarIyarAnubadhe A dhyAnastha gIne joI kuddha thAya che, pitAnI phaNAthI e maharSinA zarIrane vaTAvI le che ane enA aneka bhAgomAM karaDe che. bhayaMkara bhujaMganuM bhayAnaka viSa muninA samagra zarIramAM prasarI jAya che. priyamANu muni sarpa para ruSTa na thatAM jANe enA viSe tuSTa thatA hoya tema citave cheH "A sarpa mArA samabhAvanI kaseTI bace che. mArA AtmalAbhanA saMvardhanamAM ANe bhAre madada karI che. enA pratikUla sahagane lIdhe mArI samatA vadhu sateja, vadhu puSTa banavA pAmI che, ane ene lIdhe mArAM ana5kAlasAdhya karmakSapaNa ane kalyANalAbha ATalA alpakAlamAM sadhAya che. mAro A sadhAte zreSTha lAbha ene AbhArI che. e mAro apakArI nathI, paNa suhu upakArI che.' AvI ujajavala bhAvanA sAthe kaSTa sahana karatAM kAladharma Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMdhakAra : 1: (13) pAmI muni bAramA devalokamAM ( bAvIza sAgaropama AyuSyavALe ) deva thAya che. munine karaDanAra e sarSa pAMcamI narakabhUmimAM utpanna thAya che. bAramA devalokano svargavaibhava bhegavIne marubhUti-jIva ( "kiraNagamunino AtmA) "mahAvideha kSetramAM "vajavIrya ' narapatine "vajanAbha" nAmA putra thAya che. vajAnAbha rAjyalakSamI bhegavI pitAnA putra "cakAyudha"ne rAjyasana para sthApita karI cAritrane grahaNa kare che. cAritrazAlI mahAtmA vajAnAbha viharatA viharatA eka maTI aTavImAM Ave che, ane "valanAdri parvata upara dhyAnamAM sthira thAya che. kamaTha-jIva ( "kiraNagamunine karaDanAra sarpane jIva) pAMcamI narakabhUmimAMthI nIkaLI A aTavImAM A ( jvalanAdri) parvata upara "kuraMgaka" nAmA bhila thAya che. muni vAnAbha e parvata upara rAtrivAsa rahI prabhAtakAle tyAMthI ravAnA thAya che te vakhate e bhilla emane sAme maLe che. munine joI pUrvajanmanA vairAnubaMdhathI bhilane kedha caDhe che ane sutIkSaNa bANaprahArathI munine khatama karI nAMkhe che. zukala bhAvanAnA tejasvI Alaka sAthe zarIrane cheDatA muni "caiveyaka" nAmA mahAna devalekamAM utpanna thAya che. ane munighAtI bhilla sAtamI narakabhUmimAM "raurava" nAmA sthAne utpanna thAya che. vajanAbha munine jIva devalekamAMthI nIkaLI "mahAvideha kSetramAM mahArAjA "vAbAhune "suvarNabAha" nAmA putra thAya che. suvarNabAhu cakravatI thaI samagra bharatakSetrane zAstA bane che. ekadA e samrATane pAramarSa pravacana sAMbhaLavAne suga maLe che, jenA pariNAme e mahAnubhAvane gaMbhIra vairAgya prApta thAya che, ane potAnA putrane rAjyAsana para besADI cAritrane grahaNa kare che. maharSi suvarNabAhu kaI mahATavImAM dhyAnastha sthira thAya che. te vakhate eka siMha, je uparyukta munighAtaka bhilane jIva che, e maharSi upara jhapaTe che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (14) prakAzanI haDapheTamAM siMhanA dAruNa AkramaNathI muninuM mRtyu thAya che. suvarNa bAhane samAdhistha AtmA dazamA (prANata) devalokamAM (vIza sAgaropama AyuSyavALo) deva thAya che. ane munividAraka siMhano jIva marI cethI narakabhUmimAM (daza sAgaropama AyuSyavALo) nAraka thAya che. suvarNabAhune AtmA devalokamAMthI nIkaLI " kAzI"nareza "azvasena ane emanAM dharmapatnI "vAmA devI e mahAbhAga daMpatine ahaMna-tIrthaMkaranA avatArarUpe pArtha" nAmA putra thAya che. rAjakumArI zrImatI "prabhAvatI" sAthe pArzvanAM lagna thAya che. kamaThane jIva (siMhane jIva) thI narakabhUmimAMthI nIkaLI 'kaTha" nAmA brAhmaNaputra thAya che. daridra kaTha tApasa bane che, ane kAzImAM Ave che. joke enAM pUjana karavA jAya che. "pArtha" paNa te sthaLe pahoMce che, ane paMcAgnitapa karatA kaThane jue che. A (kaTha ane pArzva) bane eka vakhatanA (kamaTha ane marubhUti nAmanA) sagA bhAIo che. kamaThanuM tapa kaSTa-paMcAnyAdisAdhanarUpa tapazcaraNa lokone AkarSaka banI rahyuM che. e tapathI e tApasanAM mAna-sammAna ane pUjana prasarI rahyAM che. kuMDamAM baLatAM kAcho paikI ekanI andara sarpa baLI rahyo che evuM pArzvanA jANavAmAM Ave che. pArzva e lekamAnya tapasvIne kahe cheH tapanI sAthe dayAne suyoga na hoya te e ajJAna ceSTA che. dharmanAM prANa dayA che. e vagara game teTaluM kaNAnuSThAna vRthA che, vRthA ja nahi, pApabandhaka che." A zikhAmaNa kaThane hitakAraka athavA santoSaprada thavAne badale krodhotpAdaka banI. potAnA tapasvI padane ene ahaMkAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhakAra : 1 : ( 15') AnyA. ' A rAjakumAra tapakhapamAM kaI jANe nahiM, chatAM eka tApasizAmiNa AgaLa A pramANe tapanI bAbatamAM anadhikAraceSTA kare che !' evuM ene lAgyuM. ahukAra ane IrSyAthI enuM mana garama thavA mAMDyuM. eNe kahyuM: 'rAjakumAre te azvakrIDA karI jANe. tapanI khAkhatamAM ke dharmanA viSayamAM emane gama na paDe. e teA amArA tapasvIonA viSaya che. emAM bIjAe mAthu' mAravAnuM na heAya. ' pArzva turata peAtAnA mANasa pAse ku'DamAMthI, jemAM sApa khaLI rahyo che te kASThane kaDhAve che ane phaDAve che, tyAre emAMthI maLatA sApa nIkaLe che. dayAlu pArzva kumAranI vizvavatsala amRtadRSTinA cege sApa bhagavatsyaraNa karavA bhAgyazAlI thAya che, ane tatkSaNAt marIne nAgadevalAkanA ' dharaNu ' nAmA adhipati thAya che. khaLatA kASThamAMthI kriyamANu sapa nIkaLatAM ane pArzvanA satyavAdanA mahimA prasaratAM kaThe tApasanuM mukha phIku paDI jAya che. abhimAnanA Aveza enAmAM khUba irSyA janmAve che. pArzvanA eka vakhatanA (pUrvanirdiSTa prathama bhavanA) sagA ane te ja bhavamAM sagAInI jagAe kaTTara zatrutAne varelA, ane pachI bhave bhave ( dareka janme ) pUrva vairAnukhanyane pASatA AvelA evA ' kaTha' tApasanA pUrva bhavAnugAmI vaira saskAra pArzva kumAre agnikuMDamAMthI kASTa kaDhAvI, phaDAvI emAMthI aLatA sApane kaDhAvavAthI punaH uttejita thAya che. pArzva tarapha vairavRttine dharatA kaTha marIne ' meghamAlI ' deva thAya che. pArzva trIza varSanI ummare cAritra grahaNa kare che. AtmadhyAnamAM nimagna yogamUrtisamA pArzvane joi e meghamAlI devane pUrvAnukhaddha vaira upaDI Ave che. e pAzrvane anekAneka bhISaNa upadravA kare che. jalavRSTi eTalI kare che ke dhyAnamAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (14) prakAzanI haDapheTamAM UbhA rahelA pArzvanI nAsikA sudhI pANInuM pUra AvI jAya che. te ja kSaNe "dharaNendra" ( je sarpa pArzvanI amRtadaSTithI bhagavasmaraNa prApta karI nAgendra thayele te) pArzvanI pArthe upasthita thAya che, ane UbhelA pAzvane dIrgha nAlavALA unnata kamala upara laI le che, temaja pArzvanA paNa bhAgane, be paDakhAMne ane ura sthalane potAnI pheNathI AvarI le che. ane e santanA mastaka para sAta phaNAnuM chatra lagAve che. vRSTinA jaLanI jeTalI UMcAI che, teTalI UMcAI kamalanA nAlanI che. ATalA UMcA nAlavALA kamala para virAjamAna samAdhiniSTha pArvadeva rAjahaMsasamA zobhe che. pachI dharaNendra pArzvane upadrava karanAra meghamAlIne phiTakAre che. dharaNendranA mahAna vaibhavathI pUjAtA pArthane joI meghamAlI ThaMDo paDI jAya che, ene pitAnI alpatA mAlUma paDe che, dharaNendrathI bhayAkula bane che ane pArzvadevanI mahattA enA samajavAmAM Ave che. surata zAta ane namra banI e pArzvanI pAse Ave che, e maharSinI kSamA mAge che, ene namaskAra kare che ane e puruSottamanI kRpA yAcI pitAnA sthAne jAya che. kamaTha ane marubhUtinA bhavamAM utpanna thayela ane bhave bhave siMcAyela vairAnubaMdhanA viSavRkSane ahIM anta Ave che. marubhUtie rAjA aravindanI AgaLa pitAnI patnI sAthenA kamaThanA anAcAranI vAta rajU karI e vastune A vairAnubaMdhanA viSavRkSanI utpattimAM Adya nimitta kahI zakAya. paNa pachI rAjAe e kRtyane aMge kamaThanuM tiraskArapUrNa nivasana karyuM ethI marubhUtinuM hRdaya dilagIra thayeluM. pitAnA sahedaranI rAjA taraphathI thayelI durdazAe marUbhUtinA dilane zekasaHpta karI mUkayuM hatuM. ene ema lAgyuM ke eNe meTI bhUla karI ke eNe rAjAnI AgaLa e kRtyanI vAta rajU Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUbarU ra ta ya che enuM karyuM ane 4 alaMkAra : 1 : (17) karI dIdhI. A rajUAtane eNe kamaThe karelA kRtya karatAM paNa vadhAre moTI bhUla mAnI. ene mATe anutApa enA dilamAM eTale saLagavA lAgyuM ke ene haLave pADavA mATe kamaThanI rUbarU jaI vinamrapaNe mAphI mAMgavI e parama kartavyarUpa ene lAgyuM. ane tarasyA jema talAva tarapha jAya, tema e kamaThane maLavA upaDyo. paNa tyAM te tApasa banela kamaTha antaHkaraNamAM tApasa hete, antaHkaraNa te enuM azAMta ane kuddha hatuM. eTale marubhUtine jotAMveMta enuM mana UkaLyuM. eka bAju hatAM marubhUtinI namratA ane kSamAyAcanA, ane bIjI bAju kamaThanI uddhatatA ane kuddhatA. pitAnA kRtyane duSkRtya samajI e pApane dhevAnI vRttimAM garakAva banela marubhUtinI dInatA, namratA, zAntatA, bhAvukatA kamaThane potAnI uddAma phodhavAlAne marubhUti upara upayoga karavAmAM ThIka upayogI thaI paDI. eTale marubhUti kamaThanA prANAntaka prastaraprahArane bhega banya. paNa maraNane atima kSaNa bahu ja jokhamabharela hoya che. te vakhate kalezavedanA bahu gaMbhIra hoya che. ataH e samaye zarIrane choDavAnA vakhate cittanI zubha vRtti rahe te jIvajha sadgatine prApta kare. paNa zubha vRtti rahevA jeTaluM saubhAgya te vakhate sulabha nathI. e ja kAraNa che ke, jIvananA aMtima kSaNe tIvra vedanArUM marubhUtine AtmA pitAnI cittasamAdhi jALavI na zakavAthI ane ArtadhyAnamAM AvI javAthI mRtyusamayanA cittapariNAmanA anusAra pazu (hAthI)nI gatimAM avatare che. kamaThanA prahArathI mRtyune bheTatAM marubhatithI zubha dhyAna na jALavI zakAyuM, jyAre e ja x "mane ja matada! yA matiH sA tiLAmA" aMtamAM jevI mati tevI gati. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 18 ) prakAzanI haDapheTamAM AtmA pazu(hAthI)nA jIvanamAM paNa sarpathI karaDAI maravA vakhate sundara zubha dhyAnane jALavI zake che. adhyavasAyanu vaicitrya adbhuta che, agama che, akaLa che. have, adhyAtmayoganI antima bhUmikA upara paheAMcIne pArzva kevalajJAnI ane che. ane tyAre yathArtha arjun ane tIrthaMkara thAya che. zrI pArzvadeva janatAnI AgaLa pavitra jJAnanA prasAra kare che ane kalyANusAdhana tathA tenA sadbhUta mAga upara prakAza nAMkhe che. ujjavala jJAna, ujjavala cAritra ane ujjavala upadezavaDe leAkapradIpasamA zrI pArzvadeva peAtAnu se varSanuM AyuSya pUrNa karI parama kaivalyadhAmane prApta kare che. e prabhunA nirvANa pachI mahAvIradevanuM nirvANu ahI seA varSe thayuM. mahAvIradevanuM nirvANa thayAne 2472 varSa thayAM. Aje mahAvIranirvANu-saMvat 2473 che. A AkhyAnamAM jaNAvelA daza bhavA-- prathama bhavamAM-marubhUti ane kamaTha ( sagA bhAie ). khIjA bhavamAM-hAthI ane sa. trIjA bhavamAM-devalAka ane narakabhUmi. ceAthA bhavamAMrAjA kiraNavega ane sApa, pAMcamA bhavamAM-devalAka ane narakabhUmi, chaThThA bhavamAM-rAjA vajranAbha ane bhilla. sAtamA bhavamAM-devalAka ane narakabhUmi. AThamA bhavamAM-cakravartI suvarNa mAhu ane siMha. navamA bhavamAM devalAka ane narakabhUmi. dazamA bhavamAM arjun pArzva ane kaTha ( tApasa ). * Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvadevakathAgata "suvarNabAha" rAjAne tapovana-vihAra zrI pArzvadevanI jIvanakathAmAM ApaNe joI gayA chIe ke cakravatI suvarNa bAha devaloka gatine prApta karI tIrthakara pAW thayA che. AcArya zrI hemacandranA "triSaSTizalAkApuruSacarita"mAM navamA parvamAM bIjA sargathI zrI pArzvadevanuM carita zarU thAya che. emAM e mahApuruSanA pUrvajonA varNanamAM "suvarNa bAhu" cakravatInuM jIvanacarita Ave che. temAMne eka (temanA tapovana-vihAra) prasaMga ahIM rajU karavAmAM Ave che. te vRttAnta ke ghaTanA batAvavAnA IrAde ema te mahAkavi kAlidAsane vANIraMga AcAryazrI hemacandranA kAvyamAM aneka sthalee daSTigocara thAya che. eka udAharaNa " paralokajuSAM svakarmabhirgatayo bhinnapathA hi dehinAm " // (kAlidAsa, raghuvaMza, sarga 8, zloka 85) "to mijamA hi vInA rAribAra" (hemacandra, triSaSTicarita, parva 9, sarga 1, leka pa67) AcArya hemacandra pitAnA "kAvyAnuzAsana" mAM prathama sUtramAM kAvyanAM prayojana batAvatAM enuM eka prayajana thaze lAbha paNa batAve che, ane e prayajana viSe e granthanI vRttimAM lakhe che ke " yata iyati sasAre cirAtItA api adyayAvat kAlidAsAdayaH sahRdayaiH stUyante kavayaH / " arthAta-kAlidAsa vagere kavio dIrdhakALa pUrve thaI gayA chatAM ATalA vizAla saMsAramAM AsudhI sahadathI tavAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 20 ) tapavananahi, paNa e prasaMganuM varNana vAMcatAM mahAkavi kAlidAsanuM prasiddha nATaka "abhijJAna zAkuntala" kevuM yAda Ave che ene IzAre karI devA mATe, ane te paNa kAvyarasarasika mAnasane pramodaka thaze ema dhArIne. triSaSTizalAkA puruSacaritanA navamA parvanA bIjA sarganA 219 mA zlokathI e prasaMga A pramANe zarU thAya che. calito'pazyadagre ca ramyamekaM tapovanam // 219 // -rAjA ( sarovaramAMthI nIkaLI) AgaLa cAlyA. AgaLa jatAM eNe eka ramaNIya tapovana joyuM. utsaMgavidhRtaiNAbhaiIlatApasadArakaiH / pUryamANAlavAladru tat prekSya mumude nRpaH // 220 / -jemaNe pitAnA khoLAmAM mRganAM baccAM dhAraNa karyA che evA bAla tApasakumAro je tapovananAM vRkSanI kyArIo pUrI rahyA che evA tapovanane joIne rAjA khuza thayA. (2) jAnTe rakSi rahyutatra vigataH satA rAjJo vicArakalyasya kalyANaM jJApayannavam // 221 / / - e tapovanamAM praveza karatAM vicAracatura rAjAnuM jamaNuM netra pharakavA mAMDayuM-enA nUtana kalyANane sUcavatuM. abhijJAnazAkuntala'ne prathama aMka. (1) nAnapravica, nimitte sUvayanA) zAntamidamAzramapadaM sphurati ca bAhuH kutaH phalamihAsya ? mathavA mavizvAnA dALa mavatti sarvatra che 14 | (prathama aMka) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vihAra (22) (2) muditaH so'grato gacchan dakSiNena sakhIyutAm / siMcantIM dUn payaskumbhairdadarza munikanyakAm / / 222 // -AgaLa jatAM saharSa rAjAe dakSiNa tarapha sakhI sahita munikanyAne joI, je jalakuMbhethI vRkSane siMcI rahI hatI. so'cintayadaho ! rUpaM nedRgapsarasAmapi / na nAgInAM na nArINAM trailokyAdadhikA hyasau // 22 // -(bhuniyAna na) in viyA2 42 cha / mA 35 mAnuSIomAM na hoya, apsarAomAM ke nAgakanyAomAM paNa na hoya. trilekamAM A sarvAdhika sundarI che. (3) tatazca vRkSAntarito yAvat tAM sa vyacintayat / mAdhavImaMDapaM tAvat saha sakhyA viveza sA // 224 // : -pachI vRkSanI ADamAM chupAyele rAjA e kanyAne vicAra kare che, teTalAmAM e (munikanyA) pitAnI sakhI sAthe mAdhavImaMDapamAM dAkhala thAya che. (4) dRDhabaddhaM zlathIkRtya valkalaM tatra bAlikA / bakulaM sektumAreme bakulAmodabhRnmukhI // 225 // (2) ( ayama anA 14 mA so pachI) rAjA-( karNaM datvA ) aye ! dakSiNena vRkSavATikAmAlApa iva zrUyate / yAvadatra gacchAmi / ( parikramya, avalokya ca ) aye / etAstapasvikanyakA: secanaghaTIlapAdapebhyaH payo dAtumita eva abhivartante / (nipuNaM nirUpya ) aho ! madhuramAsAM darzanam / pAdapAntarhita eva visrabdhaM tAvadenAM pazyAmi / (iti tathA karoti) (4) zakuntalA-sahi aNasUe ! adipiNadveNa vakkaleNa piavadAe Nima.. nti dasi / siDhilehi dAva NaM / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( rara ) tapevana- -tyAM bakula samAna sugandhi mukhavALI e bAlikA pitAnA majabUtIthI bAMdhelA vakalane DhIluM karI bakulane siMcavA lAgI. () moDanittAt nAgapuSya nIvarakSA ___ kvedaM rUpaM kva karmedaM prAkRtastrIjanocitam 1 // 226 // -rAjA vicAra kare cheH A kamalecanA kanyAnuM A rUpa kayAM ane prAkRta (sAmAnya) strIne ucita evuM A kAma kyAM ? (6) ra tApanyAM thayAM che je manaH.. kApyasau rAjaputrIti kuto'pyatrAgatA dhruvam // 227 // -A tApasakanyA nathI, kemake AnA upara mane rAga thAya che. kharekhara A koI rAjaputrI hovI joIe ane koI bIje sthalethI ahIM AvelI hovI joIe. (7) atrAntare mukhe tasyAH padmabhrAntyA mdhuvrtH| papAtotpAdayaMtrAsaMdhunvatyAH pANipallavI // 228 / / nayA-ta ! (ti cicati ). [ zakuntalA kahe che: sakhI anasUyA ! priyaMvadAe atisapta bAMdhelA vakalathI huM jakaDAI gaI chuM. ene DhIluM kara. anasUyA "bhale" kahI zakuntalAnA vikalane DhIluM kare che. ] (5) asAdhudarzI khalu tatrabhavAn kAzyapaH, ya imAmA zramadharme niyukte / (6) asaMzayaM kSatraparigrahakSamA yadAryamasyAmabhilASi me manaH / 4 /15 (0) rAhuntA-(Ajhama) go skimamamukyo - mAlia ujjhima vayaNaM me mahuaro ahivai / ( iti bhramarabAdhAM rUpayati / ) [zakuntalA ecitA subdha banI kahe cheH jalasekanA saMbhramathI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vihAra ( ra3) -e vakhate bhamare teNInA sukhane kamala samajI tenA upara UDavA lAgyuM. bhamare tene trAsa Ape che ane te tene potAnA karalethI UDADavA mathe che. (8) rA ra ta nahI nA ivIddiA nA taddA | bhramarAd rAkSasAdasmAd rakSa rakSetyabhASata // 229 / / -jyAre bhramare ene cheDI nahi tyAre sakhIne uddezI bolIH A rAkSasathI mane bacAve! bacAve !! (8) sacavyuM hatuM tyAM thoDo duH? takhevAnuNa pamarthakta rA ya i 220 me. -sakhI belIH "suvarNabAhu' sivAya bIje keNu tane bacAvI zake? te ja rAjAne anusara, je tAre pitAnuM rakSaNa karavuM hoya te. UDele bhamara navamAlikAne mUkI mArA moDhA tarapha Ave che. (ema bhramara taraphathI pajavaNIne abhinaya kare che.)] (8) zakuntalA-na eso duTTho viramadi / annado gamissa (padAntare sthitvA sadRSTikSepam ) kahaM ido vi Agacchadi ? halA ! parittAaha meM imiNA dubviNIdeNa duTThamahuareNa paDihUamANaM / [ A duSTa khasatuM nathI. bIje jaiza. * * kema ahIM paNa vaLage che ? hA ! A duSTa bhramarathI satAvAtI mane bacAvo !]. (5) me-( smitama ) A vacce rAhuM? husaMdhuM majA rAyarakkhidavvAiM tavovaNAI NAma / [banne sakhIo sasmita belIH bacAvanArA ame kezu? duSyantane belAva! tapovane te rAjAthI rakSita hoya che ke!] Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 24 ) (10) ko nAma va upadrotA pAtyUrvI vajrabAhuje / iti bruvaMstayo rAjA prastAvajhaH prakaTyabhUt // 231 // tapovana --' rAjA svaNuM khAtu pRthvInuM rakSaNa karanAra hatAM tamane kANu herAna kare che ? ' ema khelatA prastAvanna ( prasaMganA jANakAra ) rAjA temanI sanmukha prakaTa thayA. (11) akasmAt taM ca te prekSyA'vatasthAte sasAdhvase / nocitaM cakratuH kiJcinna ca kiJcijajalpatuH || 232 // --ecitA tene joi te banne jaNI chhI gai, na ka MI elI zakI, na rAjAnu' ka'I aucitya karI zakI. (12) bhIte iti vidan rAjA te bhUyo'pi dyabhASata / niSpratyUhaM tapaH kaccinirvahatyatra va shubhe| // 233 // --rAjA emane DarI gayelAM jANI pharI khelyA: hu mahAzayA ! ahIM tamAruM tapa nirvighrapaNe cAle che ? dhairyamAlambya sakhyUce narendre vajrabAhuje / tApasAnAM tapovighnamatra kaH kartumIzvaraH 1 || 234 // --dhairyane dhAraNa karI sakhI khAlI: rAjA suvaNaeN bAhunu zAsana hAya tyAM tApasAnA tapamAM kANu vinna nAkhI zake? ( 10 ) kaH paurave vasumatIM zAsati zAsitari durvinItAnAm / ayamAcaratyavinayaM mugdhAsu tapasvikanyAsu ? // 21 // ( 11 ) ( sarvA rAjAnaM dRSTvA kiJcidiva sambhrAntAH / ) ( 12 ) api tapo vardhate ? Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidyAra ( 25 ) (13) iyaM tu kevalaM bAlA padmabhrAntyA mukhe'linA / dazyamAnA kAtarAkSI rakSa rakSetyabhASata // 235 // --A tA, bhamarA A sukeAmala khAlAnA mukhane kamala samajI ene karaDatA hatA, ethI e kAtaranetrAe rakSa ! rakSa ! evA avAja karyAM. tarumUle tayA dattAsane rAjopavezya ca / apRcchayata svacchadhiyA girA pIyUSakalpayA || 236 // -tapazcAt vRkSamUlanI jagAe sakhIe Asana Apyu, te para rAjA beThA. pachI svaccha AzayathI sakhI sudhAmara vANIthI rAjAne pUchavA lAgI. , (24) sakSase samasAmAnyo mUrvASi nivadyA / tathApyAkhyAhi ko'si tvaM devo vidyAdharo'thavA 1 // 237 // --tejasvI mUrti uparathI Apa asAdhAraNa vyakti jaNAe ( 12 ) anasUyA-mana ! na vastu vipi bhacAri ! aM no vignashii mahuareNa ahihUamANA kAdarIbhUdA / ( iti zakuntalAM darzayati / ) [ A ] upadrava kazeye nathI, A amArI priya sakhI zakuntalA bhamarAnI pajavaNIthI kAyara thai gai. ( ema kahI zakuntalAne batAve che.) ] (14) anasUyA - ajassa mahurAlA vajaNido vIsaMbhomaM mantAvedi kadamo aveNa rAesiNo vaMso alaMkarIadi kadamo vA virahapajjusuajaNo kido dekho. kiMNimittaM vA suumAradaro vi tavovaNagamaNaparissamassa attA padaM uvaNIdo ! [AmAM A kayA vaMzanA ane kayA dezanA che ane zA mATe tapovanapravAsanA zrama levAmAM AvyA e prazno che. ] Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (27) tnche. te paNa ame jANavA IcchIe chIe ke Apa keNa che? deva che ke vidyAdhara ? (15) AtmAnamAtmanA''khyAtumakSamaHkSmAghavo'vadat / parigraho'haM kanakabAhorvasumatIpateH // 238 // -pitAnI oLakha pite karAvavA asamartha evA rAjAe 4dhu: Isupara mArDa no se chu.| (15) tadAdezAdihA''gacchamAzrame vinakAriNAm / nivAraNArtha yatnotra mahA~stasya hi bhUpateH // 239 / / -ye mahArAnA mAhezathI mahI (mA mAzramamA ) vighakArIonuM nivAraNa karavA mATe Avyo chuM. kemake A bAbatamAM mahArAjA khUba yatnazIla rahe che. ayaM sa eva rAjeti dhyAyantI tAM sakhIM nRpaH / uvAca kimiyaM bAlA klizyate karmaNA'munA 1 // 240 // -"A te ja rAjA che ema vicAra karatI e sakhIne rAjAe pUchayuM: A bAlAne AvAM kAmanuM kaNa kema UThAvavuM paDe che? atha niHzvasya sA'vocadiyaM ratnapurezituH / khecarendrasya poti kanyA ratnAvalIsutA // 241 / / -sabhI ni:zvAsa nAMbhI mAmI: 1, 2tnapuranA 20n (15) rAjA-( Atmagatam / ) kathamidAnImAtmAnaM nivedayAmi ? kathaM vA''tmApahAraM karomi ? bhavatu / evaM tAvadenAM vakSye / (prakAzam / ) bhavati / yaH pauraveNa rAjJA dharmAdhikAre niyuktaH so'hamavighnakiyopaLammAya dhrmaarnnymidmaayaatH| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vihAra ( 20 ) vidyAdharendranI kanyA che. AnuM nAma 'padmA' che. AnI mAtAnuM nAma 'ratnAvalI' che. pitA'syAM jAtamAtrAyAM vipede tatpadArthinaH / mithaH sutA yuyudhire tato'bhUd rAjyavizvaraH // 242 // --AnA janma thatAM enA pitAnuM mRtyu thayuM. ane pachI rAjyAsananA arthI enA putrA paraspara yuddha karavA lAgyA. pariNAma rAjyaviplavanuM AvyuM. " ratnAvalI gRhItvemAM bAlAM svabhrAturAzrame / kulapaterniketanamupAgamat gAlavasya // 243 // --ratnAvalI A khAlAne lai peAtAnA saheAdara kulapati zAsava 'nA Azrama-sthAnabhAM bhAvI. anyedyuH sAdhureko'tra divyajJAnI samAgamat / padmAyAH kaH patirbhAvItyapRcchad gAlavazca tam // 244 // --eka divase eka divyajJAnI sAdhu ahIM AvyA. gAlave emane pUchyuM': padmAnA pati kANu thaze ? atrAgato'zvApahRtazcakrabhRd vajrabAhuH / pariNeSyatyamuM bAlAmityAkhyat sa mahAmuniH || 245 // --te munie kahyuM: azvathI apahRta suvaNubAhu cakravartI ahIM Avaze, e A mAlAne paraNaze. rAjApi dadhyAvakasmAdazvApaharaNaM mama | sahAnayA saMghaTanopAyaH khalveSa vedhasaH // 246 // 3 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (28) tiin-rAjA vicAra karavA lAgyuMmAruM A Akasmika azvApaharaNa e kharekhara vidhinI A bAlA sAthenuM mAruM milana karAvavA mATenI upAyabhUta bhejanA che. so'thAlalApa kedAnI bhadre ! kulapatirvada / taddarzanena me bhUyAdadhunA''nandakandalaH // 247 // -rAjAe pUchayuM: bhadra! hamaNAM kulapati kyAM che? emanAM darzana karI huM Ananda pAmuM. sakhyAcakhyau vihattuM taM prasthitaM munimanyataH / anugantuM gato'styadya taM namaskRtya caiSyati // 248 // -sakhIe kahyuMH kulapati anyatra vihAra karavAne ahIMthI ravAnA thayelA e munine vaLAvavA gayA che. Aje emane namaskAra karI Avaze. padmAmAnaya he nande ! kulapatyAgamakSaNaH / varttate'sAviti tadA kApyAkhyad vRddhatApasI // 249 // -~-meTabAma vRddha tApasI mosIhai nan ! sapatinA AvavAne vakhata thayuM che. padmAne laI Ava. (16) rAjA'pyazvakhuravajJAtasainyAgamo'vadat / yAtaM yuvAmahamapi rakSAmi balamAzramAt // 250 / / (16) rAjA-( Atmagatam / ) aho ! dhik paurA asmadanveSiNasvapovanamuparundhanti / bhavatu / pratigamiSyAmastAvat / + + + + rAjA-( sasambhramam ) gacchantu bhvtyH| vayamapyAzramapIDA yathA na mavati tathA prayatiSyAmahe / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vihAra (ra) -rAjAe enI khuranA avAjathI sainyane AvI pahoMcyuM jAyuM, ane kahyuM: padhAre tame. huM paNa sainya Azramane upadravarUpa na bane enI saMbhALa lauM. (17) ninye'tha nandayA padmA tataH sthAnAt kathaMcana / pazyantI balitagrIvA svarNavAhuM mahIpatim // 251 // -have svarNabAha rAjA tarapha Deka vALIne jotI enI padmAne nandA AgrahapUrvaka e sthAnathI laI jAya che. tadaiyuSaH kulapate ratnAvalyAzca sA sakhI / suvarNavAhuvRttAntaM kathayAmAsa sammadAt // 252 // -te vakhate kulapati ane ratnAvalI Ave che. temane sakhI . rAjA suvarNabAhu saMbaMdhI vAta saharSa jaNAve che. athoce gAlavo jJAnamatisapratyayaM muneH| jainarSayo mahAtmAno bhASante na mRSA kvacit // 253 / / -kulapati gAlave kahyuM. muninuM jJAna khUba nizcayAtmaka che. jaina kaSi mahAtmAe kadI mRSA bhASaNa karatA nathI. Atithayena tat pUjyo varNAzramaguru sau| padyAyAzca patirbhAvI taM yAmaH padyayA saha // 254 // -mATe rAjA suvarNa bAhu atithisatkArathI pUjanIya che, kemake e varNAzramane guru che, ane padmAne bhAvI pati che. padmAne laI ApaNe enI pAse jaIe. (10) (rAntA pAnAnAmavacovacantI lagA= vikhya sada sI cAM niti ) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (30) tapavanatto ratnAvalI-panA-nandAbhiH sahito yyau| rAjJaH pArzva kulapatI rAjJA cotthAya satkRtaH // 255 // - pachI ratnAvalI, pamA ane nandA sAthe kulapati rAjAnI pAse jAya che. rAjA Ubho thaI emane satkAra kare che. abhyadhAd gAlavaM rAjA draSTumutkaMThito'dya vaH / ahamapyAjigamiSaM kiM yUyaM svayamAgatAH ? // 256 // -rAjAe gAlavane kahyuM huMja ApanAM darzana mATe utkaMThita hate. ane meM (ApanAM darzana mATe) AvavAnI IcchA karelI. Ape pote zA mATe takalIpha lIdhI? babhASe gAlavo'pyevamanyo'pi hyAzramAgataH / Atitheyena pUjyo nastvaM tu trAtA vizeSataH // 257 // -gAlave kahyuM: AzramamAM Avela anya mANasa paNa amAre satkAra karavA gya che, te Apa to lekarakSaka hoI vizeSarUpeNa sammAnabhAjana che. bAmeyI me tvasau padmA patnI te jJAninoditA / asyAH puNyastvamAyAsIstadimAmudvahA'dhunA // 258 / / -A mArI bhANajI padmAne jJAnIe ApanI patnI jaNAvelI che. eNanA puNyathI ja Apa ahIM padhAryA che. te Apa A vakhate enI sAthe lagna kare. ityukto muninA tena padmA panAmivAparAm / gAndharveNa vivAhena svarNavAhurupAyata // 259 // -A pramANe e muni (kulapati gAlava) taraphathI kahevAmAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vihAra (31). AvatAM rAjA suvarNa bAhue, jANe ke bIjI lakSamI hoya evI padmA sAthe gAndharva vivAhathI lagna karyuM. ratnAvalI tataH proce rAjAnaM janitotsavam / panAhRdayapadmasya tvaM sUryAbhava sarvadA! // 260 // -jeNe utsava vartAvyuM che evA rAjAne ratnAvalIe kahyuM tame padmAnA hRdayarUpa mane mATe sadA sUryasamA bane ! * * * * patyA saha gamiSyAmi mAta taH paraM mama / sthAnamanyatra tad brUhi bhUyo'pi drakSyase kadA? // 266 / / -(padubhA mAtAne namaskAra karI gagadayukta kahe cheH ) patinI sAthe huM jaIza. mA ! have AjathI mAruM sthAna bIje nathI. tuM mane have kyAre maLIza? bhrAtRnivodyAnatarUn mRgaDimbhAn sutAniva / munikanyAzca bhaginIriva tyakSyAmi hI katham // 267 // -bhrAtA samA udhAnavRkSo, putrasamA mRga-bAlake ane bhaginI samI muni-kanyAo, hAya! mArAthI kema cheDAze? asau garjati parjanye SaDjasvaramanojJavAk // kalApI tAMDavakalAM kasyAgre darzayiSyati ? // 268 // -meghanI garjanA thatAM vachUja svarethI mane rama vANIvALo A mera kenI AgaLa potAnI tAMDava-kalA dekhADaze? bakulAzokamAkandAnamRna samprati mAM vinaa|| kaH pAyayiSyati payo mAtaH stanyaM sutAniva 1 // 269 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3ra) tapavana-jema putrone stana dUdha pAvAmAM Ave che, tema A bakula, azeka ane Amra vRkSone have mArA vinA, mA ! koNa paya pAze ? ratnAvalyapyuvAcaivaM vatse ! tvaM cakravartinaH / patnyabhUrvismara tato dhim vRttiM vanavAsajAm // 270 / / -ratnAvalIe kahyuM vatsa! tuM have cakravartInI patnI thaI che, mATe dhik (halakI) vanavAsavRttine bhUlI jA. (18) bhartA tvayAnugamyo'dya cakrayaso bhUmivAsavaH / tvaM bhaviSyasi devyasya harSasthAne kRtaM zucA / / 271 / / -tAre te Aja A cakravartI rAjA, je tAro bhatta banya che, tenuM anumAna karavAnuM che (tenI sAthe javAnuM che). tuM enI devI banIza. AnandanI jagAe zoka kema kare che? ityuktvA mUrdhni cumbitvA samAliMgya ca nirbharam / mArotha musADatvazAstrAvati tAma 272 II -A pramANe kahI mAtA ratnAvalI padmAne mAthAmAM cUmI, khUba Aligana karI ane khoLAmAM besADI, daDadaDa paDatA azrujaLa sAthe zikhAmaNa ApavA lAgI (18) abhijanavato bhartuH zlAghye sthitA gRhiNIpade vibhavagurubhiH kRtyaistasya pratikSaNamAkulA / tanayamacirAt prAcIvArka prasUya ca pAvanaM mama vihaMgAM na vaM vase ! gurja khaSyiti 18 . (ce aMka) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vihAra :33: (19) gatA patigRhaM vatse ! sadaiva syAH priyaMvadA / mukte patyau ca bhuJjIthAH zayIthAH zayite tathA // 273 // -patse ! pati nameza priya pahA ( bhiTI ) banaje. patinA jamyA pachI jamaje ane patinA zayana pachI sUje. (19) cakripatnIsapatnISu sApatnyAcAriNISvapi / bhAvyaM tvayA dakSiNayA mahattvasyocitaM hyadaH // 274 // -tArI patnIo (zeke) tArI tarapha pratikUla AcaraNa 42 to ye tu kSiyane ( sa2al, GRtAne ) thA23 422. meTAnI moTAIne e ja ucita che. nIraMgIcchannavadanA nityaM niicairvilocnaa| , vatse ! kairaviNIva tvamasUryampazyatAM zrayaH // 275 // -burakhAmAM AchAdita mukhavALI ane nIce DhaLatAM netrovALI evI-kumudinInI jema-asUryapazya (sUryane nahi nArI) mana (19) zvazrUpAdAnjasevAyAM haMsIyatvaM samudvaheH / cakripatnItvajanitaM garva jAtvapi mA kRthAH // 276 / / (19) zuzrUSasva gurUn kuru priyasakhIvRttiM sapatnIjane bhartarviprakRtApi roSaNatayA mA sma pratIpaM gamaH / bhUyiSThaM bhava dakSiNA parijane bhAgyeSvanutsekinI yAntyevaM gRhiNIpadaM yuvatayo vAmAH kulasyAdhayaH // 17 // (yo| a ) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 34 : tapavana-sAsUnAM caraNakamalanI sevAmAM haMsalI samI banaje. cakavatanI patnI hovA mATe garva kadI karIza nahi. sApatnAnyapyapatyAni patyumanyasva sarvadA / stanandhayAniva nijAn kuryAzca svAMkatalpagAn // 277 // -patinAM sapatnIprasUta santAnane pitAnA stanapAyI bALake jevAM mAnaje; ane tArA kheALAne emanI zayyA banAvaje. ApIya karNAJjalibhiriti zikSAvacAsudhAm / natvA''prapacche jananI svapatyuzcAnucaryabhUt // 278 // -A pramANe karNa jalithI zikhAmaNarUpa sudhAnuM pAna karIne padmAe mAtAnI pAsethI praNAmapUrvaka vidAyagirI lIdhI, ane pitAnA patinI anucarI banI. + + + upasaMhAra eka divase satsaMganA suyoge rAjA suvarNabAhunI dRSTi jAgarita thAya che. bhegavAsanA ane mehaprapaMcanI sAcI prakRtinuM e rAjAne smaraNa thAya che. e ene tattvataH duHkharUpa samajAya che. enA vaLagADane lIdhe ja prANu anekanirUpa bhavacakramAM bhramaNa kare che ane duHkhanA pAzamAM baMdhAyelo rahe che e bAbatanuM e narapatine bhAna thAya che. ene pratIta thAya che ke tRNAnI tRpti karatAM atRpta IcchAo vadhu balavAnuM bane che ane ene santA5pUrNa jhaMjhAvAta karavAne badale vadhu ne vadhu ugra banyuM jAya che. eTale mehanI jhAkaLa UDe nahi tyAM sudhI duHkhane yega khasI zake tema nathI ema ene sacoTa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vihAra samajAya che. sAcA sukha ane sAcA kalyANane mATe mohane khaseDyA sivAya, rAga-dveSanA ukaLATane kADhyA sivAya bIjo rasto nathI, AtmArAma banyA sivAya bIjI sAdhanA nathI-e prakAranI kalyANI bhAvanAmAM viharatA samrA samagra moha pazciyano parityAga karI AtmasAdhanarUpa cAritrane grahaNa kare che. yogavihArI e rAjarSi kALadharma pAmI lekanI saphara karI AvI ane pArtha thAya che, jemane saMkSipta caritanirdeza kathAmAM Apyo che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9[ prAmANikapaNe peTa bharavAnI kaLA mANasane jo AvaDI jAya te samAjanAM ghaNAMkhaze duo ane pAtakone anna Ave. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Hindi Unif mAriliTa ijha dhI geTa Tu spiricyuAliTi arthAt sadAcaraNu e AdhyA tmikatAnuM bAraNuM che. e bAraNethI ja adhyAtmanA nanavanamAM praveza karI zakAya che. mANasanI dhArmi katA enAmAM prAmANikatA keTalI che, bhalA ane manuSyaprema keTalAM che. e uparathI mapAya, mapAya che, mapAvI joie, amratamourner WUSE. BRAK azalisinmas ---sa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bI thazo ZIcPbile Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com