Book Title: Jain Dharm Vikas Book 03 Ank 04
Author(s): Lakshmichand Premchand Shah
Publisher: Bhogilal Sankalchand Sheth
Catalog link: https://jainqq.org/explore/522528/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Dharma Vikas (Monthly.) Regd No. B.4494 maiMnaM japanuzAsana (vaDA se. pustaka 3 ju.] mahA: vIra saMvata 2469. [ aMka 4 taMtrI : }lakSmIcaMda premacaMda zAha. ra prakAzaka : bhogIlAla sAMkaLacaMda zeTha. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gArca, sane 1943. jainadharma vikAsa. vIra saM. 2469. vArSika lavAjama.] viSaya-darzana. [rUpiyA, traNa. phAgaNa, vi. saM. 1999. = 12 kSaya. lekhaka, pRSTha. vAre. tArIkha. 61 maMgaLa | * . 71. - budha 17ii. viSaya. zrImata kalikAla sarvajJa hemacandrAcAryajI. munizrI hemendrasAgarajI. zrI AdinAtha caritra padya. jainAcArya zrI jayasiMhasUrijI. 2 ravi duhA''. sadhaNI kALIdAsa nemacaMda. sAma | / 65 tapaHzulham II jainAcArya zrI vijayapadmasUrijI. 15 budha 1. zrI siddhacakranI tAttvika bhAvanA. jainAcArya zrI vijayapArijI. gurU 11/ zukra 1ra/ "praznottara ka95latA".. jainAcArya zrIvijyapadrasUrijI. zAstrasammata mAnavadharma aura mUrtipUjA. - ravi 14} sema 1 pa. panyAsabI pramodavijayajI ma. (pannAlAlajI) 73 maMgaLa 16 "tIrtha stutio". munizrI suzIlavijayajI. prathama karmagraMtha padyAnuvAda sahita. munizrI dakSavijayajI. 'prIyadarzI uphe saMprati''. panyAsazrI kalyANavijayajI. vizvAsophaladAyaka. munizrI bhadrAnaMdavijayajI. sAgaragara chanA TrasTIonI munione satAmaNI. sAgarasadhane sabhya. maMgaLa 2 3 vartamAna samAcAra. budha ra 4 mahAvIra yuganA javalata jyotidhara. taMtrI. TAITala peja 3 gurU ra pa. * * suda 2 soma, zrIaranAtha yuvana :. pradakSiNA dina. zani ra haze ravi | sudi 4 budha, zrImallinAtha cyavana dina. sudi 14 zani, caumAsI caudaza. sema ra9 sudi 7 zani, caumAsI aThThAI prAraMbha ane (bhAi, pAlA, sukA mevA baMdha.) maMgaLa 3 - rohiNI dina. vadi 4 gurU, zrI pAnAtha cyavana ane kevaLa dina. 1 || sudi 8 ravi, zrIsaMbhavanAtha cyavana dina. vadi 5 zukra, zrI caMdra mabhu zvavana dina. _zukra | ra sudi 12 gurU, zrImallinAtha mokSa ane vadi 8 soma, zrI AdinAtha janma. zani | zrImunisuvratasvAmI dIkSA dina. ane dikSA tathA varSi tapa prAraMbha rIla || sudi 13 zukra, zrIsiddhAcalajI cha gAu ane kezarIyAjI mahAbhava dina. eprIla 3* dvArA vijayanItisUri jaina pustakAlaya, gAMdhIroDa, amadAvAda. ravi ! soma para taMtrI.. a 1 | Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nidharma vikAsa pustaka 3 ju. mahA, saM. 19. aMka 4 the. zrImatI kalikAlasarvajJa hemacandrAcAryajI, racayitA-munizrI hemendrasAgarajI (harigIta) suputra devI bhAratInA, bhavya sUrIzvara rUDA, saddharma sevA AdarI, zAsana viSe zabhya paNa saMskAra ApyA AryatAnI, unnatinA saukhyadA, zrI hemacandrAcAryajIne, namana keTI he sadA. zubha kalpavRkSa samA sumaMgala, ramya zItala zobhatA, badhAmRte bhavijana taNa, manane sadaiva pralobhatA; sAhitya saritAne vahAvI, harSa detA zAnidA, zrIhemacandrAcAryajIne, namana keTI he sadA. siddhAnta, manca, sutaMtra, ge, atiza pAraMgata thayA, Adarza jIvana jIvavA, zuci dharmakAryo AdaryA; samabhAva vRttithI nihALyAM, unnatine ApadA, zrIhemacandrAcAryajIne, namana keTI he sadA. gurU rAya ke AtmadaSTi, bhAva nirmaLa dhAratA, upadeza ApI bhavyajanane, premathI uddhAratA bhASA vizArada gapuMgava, vimalavANa mokSadA, zrI hemacandrAcAryajIne, namana keTI ho sadA. ho dhanya! pahiNI kuMkhane, ne dhanya gurjara dezane, je santa ratna ure dhare, ne dhanya! sAdhu veSane, siddhAntazAstra pravINu, sUripravara sAcI saMpadA, zrI hemacandrAcAryajIne, namana koTI ho sadA. zubha bhAratIya kaLA taNI, sarjaka vizArada sarvamAM, avirata prayAso AdaryA, anupama sadA satkarmamAM rAjA prajAne nItipAThe, sarala AkhyA sarvadA, zrI hemacandrAcAryajIne, namana keTI he sada. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je dharma vikAsa - - saMskAra zALAo sthapAvI, jJAna dIpakane dharyo, ajJAnarUpa aMdhArapaTane, dUra bhavi urathI karyo sau AtmamAM nija Atmane, nirakhI harakhatA jJAnadA, zrI hemacandrAcAryajIne namana keTI he sadA. gurU nyAya jyotiSa zRMdane, itihAsa Adi graMthamAM, zubha vyAkaraNane keSa racI, pragati karI sau paMthamAM kalikAlamAM sarvajJa sama, vidvAna mAne siddhidA, zrIhemacandrAcAryajIne, namana keTI he sadA. rAjendra nA caraNe namyA, te caraNahadayane dhanya che ! jayavanta sUrIzvara prade, hadaya siMhAsana graha hemendrane zubha achata pada, zuci Rddhi, siddhi, buddhidA, zrI hemacandrAcAryajIne, namana keTI he sadA. ||shrii AdinAtha caritra padya // (jainAcArya zrI jayasiMhasUrIjI taraphathI maLela.) (gatAM pR. 27 thI bhanusa dhAna) bArahaveM deva loka kA, acyuta nAma kahAya / tahAM janmeM saba saMgameM, iMdra sama deva suhAya // sAgaro pama bAisavIM, AyuSa nItI tAhi / cavya huA puni sabanakA, dUjadeva gati pAi // mokSa gaye bina miTahiMna pherA, janmamaraNa dukha dAi kerA / mokSa gati nizcala he bhAI, jAme janamamaraNa dukha nAI / / jambudvIpake pUrvame, videhakSetra eka desa / punDarikiNI nagari Dhiga, sthita he kSAra jaleza / tehi nagarI ke rAja, vajrasena nRpa ke bhavana / dhAriNI kokha suhAta, pAMca mitra janmeM tahAM // prathama putra jIvAnaMda jIvA, vajranAma sukha siivaa| dvitiya putra mahidhara prANA, bAhu nAma tina sundara maanaa|| mantrI putra puni bhayA subAhu, mahA pITha eka nAma suhaauu| pITha nAma eka bhayA kumArA, kezava nAma suyaza ati pyArA // Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdinAtha caritra. suyasA he eka rAja kumArA, vajranAbha kara hai ati pyaaraa|| pUrva janma kara prItI bhArI, so kaise aba jAta bidArI // bar3ate dina prati chahokumArA, ava kudAvata lage piyArA / karata vilAsa ati hI sukha pAI, alpakAla saba vidyA pAI // bhUdhara dhara tolata nija hAthA, atulita bala saba kuMvara suhAtA / te hi avasara lokAMtika devA, Aye nRpahiM vijJAptI kevA / / kahA dharma kara sahaja subAho, tIrtha vRtanija citameM laao| rAjA vajrasena mana bhAvA, rAja tilakara sAja sajAvA / vajra nAma kara sopahiM rAjU, kiyA mahotsava ati sukha sAjU // utsava ati kInA sura rAyA, bajrasena bAga apnaayaa| khayaMbuddha bhagavAnane, dikSAlI tehi bAga / jJAna huA utpanna tarbhA, vajrasena ahabhAga // dikSAle puni karata vihArA, jJAna deya tAre saMsArA // idhara kuMvara vajranAma he rAjA, sabahiM mitra kara desa vibhaajaa| lokapAla saMga jimi sura rAyA, timihIM nRpa vajranAbha suhaayaa| sArathI he jina suyasa kumArA, mahArathI vajranAbha dilArA / tehi avasara Ayudha bhavana, AyA teja mahAna / tinameM cakR suhAvanA, dekha lajAyA bhAna // vajranAbha kara punya prabhAvA, nidhiyAM tAhi bhavana cIla aavaa|| cakRvatI mAne vajranAbhA, dina prati dina nRpa bar3atI AmA / dhana aru dharma bar3ata dina rAtI, karata dharma nRpa pAvata zAMtI // tehi avasara vajrasena munizA, Aye vajranAbha kara dezA / ghetya tarutala beTha kRpAlu, sada upadeza diyA zraddhAlu // pajranAma nRpa sudha yaha pAi, AyA turata muni caraNana paahii| pradakSiNA de vaMdana kInI, jina vANI sunalI rasa bhInI // bhavya jivana ke mana kara sIpA, bANI svAti bUMda sama chIMTA / upajata motI jJAnake, mahimA kahI na jAya / timi mana nRpa vajranAbhake, jJAnaratna upajAya // manahIM mana nRpa karata vicArA, yaha hai ati dustara saMsArA // Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . . yahi ko pAra lagAnevAle, pitA mere hai jaga ujiyAle / moha rupa kaThina aMdhiyArA, bheda tAhi jina kiyA ujArA // . cira kAlahiM satra saMcita karmA, vAsa karata mama pitu kara dharmA / karuNAmRtasAgara pitu mere, nAsa kare tina dukha bhava kere // ina samAna nahIM koI dukha nAsA, kATA pUrva karma kara pAsA / ese khAmI diye bihAI, mana prarvatI mAyA maha dhAI // cakRvatI nRpate tarbhA, prabhu caraNana cita laay|| dharma cakrI guru rAjase, bolA zISa nvaay|| kRSaka naSTa ho traNa upajAvA, svArtha nIti tima jJAna na bhaavaa| . viSaya vAsanA bahuta bhugAI, nATya karma kara jIva bhramAI // yaha sAmrAjya bahuta dukha kArA, dharma kArya pAyA maya sArA / tuma sama pitA mile zubha karmA, phirabhI jIva bahuta vidhi bhrmaa| taba mosama he kavana abhAgA, jo pArasa ko pheMkana laagaa| nAtha bahuta meM rAjya saMbhAlA, aba saMyama pAlahuM prtipaalaa|| jimi sopA mohiM rAjya gusAI, timi saMyama dIjeguru rAI / imi kaha turata rAjya kara bhArA, rAjakuMvara kara soMpA sArA // pani dikSA lInI saba bhAi, sArathI suyasA bhI mana laaii| svAmi saMga tina dikSA lInI, catura sevaka svAmI gati cInI / / alpa samaya zAstra par3ha DAle, pUrva karma ke guNa para caale| tithaMkara pada sevA kara hI, isameM mana tRpatI nahIM rahai / isase bhI jyAdA vaha cAhe, mAsakhamaNa tapa bahuta nibaahe| tithaMkara vANI mana mAnA, jiNa vANI amRta kara paanaa| vajrasena tirthakara, utama karate dhyAna / tyAgI nazvara dehako, kiyA Atma kalyANa // ( apUrNa.) Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapa: kulakama. lA [3aaaa duhA. saMgrAhaka-sadhANa kALIdAsa nemacaMda. mAravADA, kalpavelI kavIyaNa taNuM, samarI sarasvatI mAya, sImaMdhara guNa gAvatAM, pUraje mAratha mAya. alIya vighana savI upayane, vaharamAna janavisa, namatAM nIjagurU paya kamaLa, jagamAM vAdhe jagIza. zrI sImaMdhara pramukha namu: viharamAna janavisa, bhakti bhari pUjA racuM, bharate puro jagIza. zrI sImaMdhara sAhIbA, araja karuM eka deya, jabalaga zazI sUraja have, vaMdanA mArI hoya. huM chuM sevaka tAhare, tame cho sakaLa sujANa, guNa avaguNa navI lekhaze. dIlamAM karUNuM aNu. mahA joga mahAna ghaNI, dharI mekSA ghATa, tAraka prabhu tame tAje, ama saMbhALIne nAtha. be keDI kevaLa dharA, viharamAna janavisa, sahasa keDI yugala namuM, sAdhu namuM nIsadina. anaMta cAvIzI jIna namuM, sIddha anaMtI kroDa, kevaLadhara mukti gayA, vaMdu be kara joDa. je cArItre nirmaLA, te paMcAyaNa sIMha, visaya kasAya na gaMjIyA, te namuM nIsadina. 4 pA dA TlA // kartA-AcAryazrI vijypdmsuuriH|| (gatAMka pRSTha 30 thI anusaMdhAna.). paDhamadiNe jo karae-caubihArovavAsamidvatthaM / teNaM saha duiyadiNe-paJcakkhijA Na chaTTatavaM // 65 // jammi diNe cha?tavo-paJcakkhAo tao gaNijAtaM / aTTama pamuhAitave-esa vihI NaNNahA kujA // 66 // Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma vikAsa egammi diNe patte-tavajuyale kuja Agao pddhmo| aNNatavo karaNijo-pacchatti vaaMti gIatthA // 67 // mohaTThamaya vihANe-samAgae rohiNI tihigayatave / aTThama taveNa calae-ko bhiNNo Na lahuyatavo // 68 // esa vihI sAmaNNo-savvatavesuM jinniNdpnnnntto| AvassayaM dukAle-tikAlajiNavaMdaNaM vihiNA // 69 // paDilehaNaM duAle-jiNapUyA suguruNo ya vaMdittA / paJcakkhANaM geja-tava paya gayabhatti bahumANA // 7 // vIsanamukAravalI-gaNaNaM tesu payaM samANaM nno| tava bhee bhinnapayaM-ussaggAI guNANugayA // 71 // satthiya payakkhiNAo-khamAsamaNayA jiNAlae siNNi / ussaggAi pahAe-NevijaM sathiassuvari // 72 // kiccA gurUNa pAse-vaMdaNayaM satthiyaM sunANacaM / nANassuvariMdavvaM-rUppaM ThAvija guruvaaso||73|| tavadiyahe sajjhAo-bhUsayaNaM sIlavitti gurusevA / sAhammI vacchallaM-kujA tavapAraNe harisA // 74 // ujAvaNaM tavaMte-tava majjhe vA vihANao kajaM / sAmaNNatave lahuyaM-cavihAro ya rattIe / / 75 // savvesu tavesu jalaM-acitta muddittttmevmrihNtaa| bhAsate parihAro-caukasAyassa kAavvo // 76 // kahiyaM sesaM savvaM-vitthArA siddhckkthuttgnne| tatto viNNeyamiNaM-avasiha sarUvameyassa // 77 // gayaNaMdaNihiMdumie-vikkamavarisIya sAvaNe pakkhe / sukke suhaNavamIe-jahaNa urIrAyaNayarammi // 7 // tavakulagamiNaM harisA-guruvarasiriNemisari sIseNaM / paumeNAyarieNaM-raiyaM pamaNaMtu bhavvayaNA ? // 79 // paDhaNAyaNNajogA-jAyai tava bhAvaNA hiayamajjhe / tavasANikAiyANaM-NAso mokkho havai kamaso // 80 // // samattaM tavakulagaM // Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI siddhacakanI tAtvika bhAvanA. zrIsiddhacakranI tAtvika bhAvanA. lekhaka. jainAcArya zrI vijayasUrijI. (gatAMka pRSTha 34 thI anusaMdhAna) A vyavahAra yugalika dharmanI hayAtImAM na hoya. juo-Adi devanA avana prasaMge svanene artha nAbhi kulakare kahyo. kAraNa te vakhate svapna pAThake na hatA, ema tIrthodagAlI pannAmAM kahyuM che. ] teonI pAsethI putra prAptino nizcaya karyA bAda rANune garbhanA prabhAvathI thatA dehalA pUre. tiryabhaka de prabhunA gharamAM nidhAne bhare che. tathA mAtAnA garbhamAM paNa prabhune pAchalA bhavanA traNa jJAna hoya che. A prasaMge e samajavAnuM che ke--jema tIrthaMkara prabhu traNa jJAna sahita mAtAnA garbhamAM avatare tema bIjA paNa bhAgyazALI jIva avatare che. draSTAnta tarIke jue-zAMtinAtha prabhu pote pAchalA 8mA bhAvamAM vAyudha nAmanA cakravattI hatA tyAre te pAchalA bhavanA traNa jJAna sahita mAtAnA garbhamAM avataryA hatA ema zAMtinAtha caritramAM kahyuM che. evI rIte zrI prajJApanA sUtranA pAMcamA padamAM 'tihiMnANe hiM' A padanI vyAkhyA karatAM zrI malayagiri mahArAjAe ane bhagavatIsUtranA trIjA zatakanA trIjA uddezanI TIkAmAM zrI abhayadevasUrijIe avadhijJAnanA prasaMge jaNAvyuM che. vaLI A je pAchalA bhavanuM avadhijJAna te dareka bhAvi tIrthakarene ekasarakhuM na hoI zake. kAraNa e ke-je tIrthakara je devaloka vagere sthAnamAMthI mAtAnI kukSimAM avatare, te sthAnamAM pahelAM temane jeTaluM avadhijJAna hatuM teTaluM ahIM paNa sAthe Ave, ema senapraznamAM kahela che. A cyavana kalyANakanA prasaMge iMdrAdika de merU parvatanI upara jaIne A cyavana kalyANakane mahatsava kare che. je samaye prabhu janma, te samaye grahe ucca sthAnamAM varte, dizAomAM zAMti hoya, pavana anukUlapaNe vAya, sarvatra sukAla hoya. A uttama sthitiprabhunA janmakalyANakanA prabhAvathI thAya che. vaLI sarva sthaLe prakAza phelAya, naramAM paNa anukrame (taratamAye) ajavALuM hoya, ahIM purAvo e ke sthAnAMgasUtramAM janmAdi cAra prasaMge prakAza hoya, ema kahyuM che. A pavitra prasaMge chapana dikakumArIo ke je bhuvanapati nikAyamAM vasanArI hoya che te dikakumArikA devIo pitAnA Asane kaMpAyamAna thavAthI prabhune janma thaye, ema jANI te sthaLe sUtikarma karavA mATe Ave che. temAM 8 adhekanI ane 8 UrvakanI, cAra dizAnI ATha ATha, ane cAra vidizAnI ekeka malIne 4, ane madhyarUcakadvIpanI cAra dizAmAM rahelI 4 sarva ekaThI karatAM Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * janadharma vikAsa = 56 thAya. te badhI dikakumArikAo AvIne premathI prabhune tathA mAtAne namaskAra kare che. pachI prathama kahelI 8 kumArIkAo saMvartaka nAmanA vAyuthI yojana pramANe pRthvIne sApha kare, te pachInI ATha kumArikAo te sthale sugaMdha jala varSA ane puSpa pAthare tathA bIjI pUrva dizAnI 8 kumArikAo hAthamAM cATaluM laI ubhI rahe, tathA dakSiNa dizAnI 8 kumArikAo kalaza laIne UbhI rahe che ane pazcimanI 8 kumArikAo hAthamAM paMkhe laI prabhune pavana nAkhe che ane uttaranI 8 kumArikAo AnaMdathI cAmara vIMjhe che, tathA vidizAnI cAra kumArIo hAthamAM dIpaka laIne UbhI rahe che tathA chellI (madhyarUcakadvIpanI) cAra kumArIkAo nALa chedIne prabhunA avayavanI AzAtanA dUra karavA mATe bhUmimAM dATe che tathA te sthAne vedikA (eTalo) bAMdhe che, suvAvaDanA gharanI pazcima dizA choDIne bAkInI traNa dizAmAM keLanA ghare race che tathA e dareka kadalInA gharamAM siMhAsana sahita cAra zAlAvALuM ekeka makAna banAve che tathA prabhu ane mAtAne telAdika caLe, snAna ane vilepanA karI rakSA piTalI bAMdhe, e karaNa vyaMtarAdinA daSTi doSane haThAvanArI che. tyArabAda te devIo prabhunA karNane nipuNa banAvavA mATe pattharanA be goLA prabhunI AgaLa pachADe che ane ema kahe che ke-he prabhu! ApanuM AyuSya parvatanA jevuM sthira thAo. pachI janmasthaLe AvIne mAtAnI ane prabhunI stuti (zrI mahAvIra paMca kalyANaka pUjAmAM kahyA pramANe) karIne, bhaktine anumodIne svasthAne jAya che. pachI soyamendra Asana calAyamAna thatAM avadhijJAnathI prabhune janma jANI harSa pAme che. vinayathI ekavacana vALA zakastave karI prabhune stavyA bAda Abhigika deva pAse suSA nAmanI ghaMTA vagaDAve che. te ghaMTA vAge tyAre bIjA sarva vimAnanI ghaMTAo paNa mAhomAMhe tAranuM anusaMdhAna nahi chatAM paNa devatAI prabhAvathI vAge che. A ghaMTAnA zabdo ghaNe dUra rahelA evA paNa deva vagerene iMdranI AjJA sAMbhaLavAne mATe sAvadhAna kare che, Abhiyogika (sevaka) deva teone IndranI AjJA kahI saMbhaLAve che. ghaNe dUra rahelA evA paNa deva devIo ghaTanA te zabdo sAMbhaLI zake. tenuM kAraNa e ke- pudagala pariNAma rUpa zabdanI zakti bharapUra hoya che. A zabdane nayAyika leke - AkAzane guNa mAne che, paNa tema mAnI zakAya nahi. kAraNa ke-je zabdane AkAzane guNa mAnIe te guNane evo svabhAva che ke te kadApi pakaDI zakAya nahi. jema lAla copaDInA lAla raMgane grahaNa karavA dhArIye te na ja haNa karI zakAya, tema zabda paNa pakaDAvo na joIe paraMtu te phenegrApha vageremAM pakaDAya che e vAta prasiddha che. mATe jema paramANu vadivALe hovAthI yugala che, tema zabda paNa te hevAthI pudagala rU5 mAnave joIe Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI siddhacakranI tAtvika bhAvanA. paNa guNa na manAya. A bAbata vizeSa carcA AcAryazrI haribhadrasUrijIe banAvelI tattvArthasUtranI TIkAmAM karelI che, e pramANe saudharmendra sevakadevanI pAse sarva dene janma kalyANakane mahotsava karavAne AvavA sArU jAhera karAvI saparivAra ThAThamAThathI prabhunA darabAramAM AvIne prabhune ane mAtAne namaskAra kare che. tyAra bAda mAtAnI AgaLa prabhune meragiri upara laI javA mATe AjJA mAge che. pachI mAtAne avasthApinI nidrA ApIne, te sthaLe prabhunuM kRtrima rUpa sthApana kare che. tenuM kAraNa e ke-kadAca mAtA jAge to temane (kRtrima rUpane joIne) ema lAge ke putra mArI pAse ja che ane parivAra paNa tema ja jANe. Indra je tema na kare ne prabhune merU upara laI jAya, te mAtA vigere putrane nahi dekhavAthI gabharATamAM paDe. - have saudharmendra pAMca rUpavALA thaIne eka rUpe bhAvi arihaMta prabhune grahaNa kare, eka rUpe chatra dhare, be rUpe karI baMne bAju cAmara vIMjhe ane eka rUpa vaDe hAthamAM vaja dhAraNa karI sevakanI mAphaka (yathAsthAne) cAle che. ema aneka devAdithI parivarelA Indra merU parvatanA pAMDuka vanamAM Ave che. tyArabAda saudharmendranI mAphaka IzAnendra vigere 63 idro paNa sIdhA tyAM (merU parvatanI upara) Ave che. paNa saudharmendranI mAphaka prabhunA darabAramAM tyAM Ave, ema na samajavuM-mATe ja te 63 Indro sIdhA pAMDuka vanamAM Ave, ema kahyuM che. 64 IdronI gaNatrI A pramANe-20 bhuvanapatinA 20 Indro jANavA. kAraNa dareka nikAyamAM eka dakSiNa eNine Indra ane eka uttara zreNina Indra ema be be indra hoya che. tevI ja rIte vyaMtara nikAyanA 32 Indro, tiSInA be Indro ane vaimAnikanA 10 Indro. ema sarva maLI 20-32-2-10=94 thAya. yadyapi saudharma vagere 12 devaloka hovAthI 12 Indro kahevo joIye paNa tema na kahetAM 10 Indro kahevAnuM kAraNa e ke-navama ane dazame devaka A bene adhipati eka Indra che. tevI rIte agIyArame ane bArame devaloka A beno adhipati Indra eka che. mATe zarUAtanA 8 devalokanA 8 indro ane chellA 4 devakanA 2 Indro maLI 10 Indro vaimAnikanA kahyA. AgaLa nava raiveyaka ane pAMca anuttara vimAnamAM IndrAdinI vyavasthA na hoya. jyAM eka svAmI ane bIjo tene sevaka, evI vyavasthA hoya tyAM IndrAdi bhede hoya. ane saiveyakAdinA deve te badhAye ahamindra che, tathA kapAtIta paNa kahevAya che, kAraNa teone arihaMtanA kalyANakane mahesava karavA javA AvavAne AcAra nathI. Abhigika deva jyAre mAgadha vagere tIrthonA pANI ane ATha prakAranA kalaze vagere abhiSekanI sAmagrI taiyAra kare tyAre 64 IndromAM sauthI pahelAM ayyatendra arihaMta prabhune snAtrAbhiSeka kare che, te Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenaSama vikAsa, vakhate saudharmendra prabhune khoLAmAM laIne bese che. abhiSeka karyA bAda prabhune alaMkAra paherAvI prabhunI stuti kare che. e krame 62 indro paNa abhiSeka kare che. chevaTe saudharmendra bhaktinA ullAsathI cAra baLadanA rUpa banAvIne abhiSeka kare che. ahIM sarva malI abhiSekanI saMkhyA 250 ane kalazonI saMkhyA eka kroDa ane sATha lAkha thAya che te A pramANe-194 IndronA 194 abhiSeka, 46 IndrANIyAnA 46 abhiSeka, denA 10 abhiSeka. 194-46-10=250. temAM 194 IndronA 194 abhiSeka A pramANe-caMdra ane sUrya A be Indra zivAyanA 62 IndronA dara abhiSeka thAya, tathA manuSyakSetranA 132 sUrya caMdronA 132 abhiSeka. baMnene eTale 62-132 te bhegA karatAM 194 abhiSeka thayA. have IMdrANInA 46 abhiSeka. te A pramANe. asurakumAra nikAyamAM rahenArI. dakSiNa ane uttara dizAnI daza IdriyANInA. 10 abhiSeka jANavA, tathA nAgakumAranikAya vagere nava nikAmAM rahenArI, dakSiNa ane uttara dizAnI sarva malI jAtinI apekSAe. 12 iMdrANInA 12 abhiSeka jANavA. tathA vyaMtaranI 4 IMdrANunA 4 abhiSeka. ane tevI ja rIte jyotiSkanI cAra IMdrANInA 4 abhiSeka jANavA. tathA saudharma ane IzAna devakanI 16 IMdrANIyAnA. 16 abhiSeka jANavA. ema 10-12-4-4-16 no saravALo karatAM 46 iMdrANIyAnA 46 abhiSeka thAya. tathA devonA 10 abhiSeka A pramANe jANavA. sAmAnika dena 1 abhiSeka, tathA trAyazcizaka dene 1 abhiSeka. ane 4 soma yamAdi lokapAla denA. 4 abhiSeka, tathA aMgarakSaka dene 1. tathA parSadAnA dene 1. ane sainyanA adhipati devane 1, tathA chuTaka devena 1. abhiSeka jANa. ema sarva malI denA 1-1-4-1-11-1-10 abhiSeka thayA. eka abhiSekamAM 64 hajAra kalaze heya. kAraNa A kalaze sonAnA, rUpAnA vagere ATha jAtanA hoya che. ane te dareka jAtanA 8000 ATha hajAra kalaza hAya. tethI 8 hajArane ADe guNatAM teTalA ja thAya. tethI jyAre eka abhiSekamAM 64 hajAra kalaze hoya, aDhIso abhiSekamAM keTalA kalaze hAya ? e jANavA mATe 64000ne 4250 guNatA=16000000 1 jabuddhIpamAM caMdra 2 ane sUrya 2 lavaNasamudramAM dhAtakIkhaMDamAM kAlodadhimAM puSkarAmAM - 12 12 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praznottara kalpalatA kalazo thAya. iMdrAdika devo upara jaNAvelI kalazAdi sAmagrIe karIne, roga [ mana-vacana-kAyA]nI sthiratAthI bhAvi arihaMta prabhunI bhakti karatAM e apUrva Ananda ane sukha anubhave che. ke je Ananda ane sukhanI AgaLa devakanI trAddhi AdithI thatA Ananda ane sukhane teo ghAsa karatAM paNa vadhAre tuccha gaNe che. ane te ja vAta ApaNe savAramAM yAda karIye chIye. juo vizAla locana stotramAM kahyuM che ke - yeSAmabhiSeka karma kRtvA, mattA harSabharAtsukhaM surendrAH // tRNamapi gaNayati naivanAkaM prAtaH saMtu zivAyate jinendrAH // 2 // vyAjabI ja che ke bhaktino sAco Ananda ane sAcuM sukha ganI ekatA sivAya na prakaTe. draSTAMta tarIke- taMburAnA traNe tAra je eka sarakhA vAgatA hoya te ja sAMbhaLanAra purUSane khare Ananda prakaTe che. paNa astavyasta vAge te Anandane badale kheda ja upaje che. ApaNe paNa prabhune snAtra karatI vakhate eja dee karelA abhiSekanI bhAvanA bhAvavAnI che. (apUrNa) zrI jenAgama praznamAlA yAne pranattara kalpalatA, lekhaka-AcAryazrI vijayapadhasUrijI. (gatAMka pRSTha 30 thI anusaMdhAna) 36-prazna-Arya rakSitasUri mahArAje zrIbhadraguptAcArya mahArAjane aMtima samaye nijhAmaNa (aMtimakAlanI ArAdhanA) kyAre karAvyA? uttara-zrI AryarakSitasUri ane vajasvAmijInA jIvanane aitihAsika maLatA sAdhane dvArA vicAra karatA jaNAya che ke- e banAva (nijhAmaNAne prasaMga) vIra saMvat 148 ane 570 nAM vacalA samayamAM eTale visaM. 78 ane vi. saM. 100 ne vacalA samayamAM banyuM hoya ema saMbhave che. 37-prazna-zrIsvAmijInA janmAdinI ghaTanAne aMge vIra saMvatanI apekSAe ane vikrama saMvatanI apekSAe kaI kaI sAla samajavI? uttara-(1) vajasvAmine janma vIra nirvANa saMvat 496 mAM eTale vi. saM. 26 mAM theya, teja sAlamAM temanA pitA dhanagirijIe dIkSA lIdhI. [2) zrIvAsvAmijIe vi. saM. 204 mAM eTale vi. saM. 34 mAM ATha varSanI uMmare dIkSA lIdhI. (3) temanI AcArya padavI vi. saM. 516 mAM eTale vi. saM. 46 mAM vIsa varSanI uMmare thaI. (4) yugapradhAna padavI. vi. saM. 548 mAM eTale vi. saM. 78 mAM bAvana varSanI uMmare thaI. (5). Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 jainadharma vikAsa, temaNe vi. saM. 178 mAM eTale vi. saM. 108 mAM zatruMjaya mahAtIrthano upadrava dUra karyo, ne jAvaDazAe zrIvAsvAmijInA upadezathI tIrthAdhirAja zrI siddhagirine uddhAra karyo. (6) te zrIvAsvAmijI. vI. saM. 584 mAM eTale vi. saM. 114 mAM 88 varSanuM saMpUrNa AyuSya bhogavI rAvartagirinI upara anazana aMgIkAra karI viziSTa devatAI Rddhine pAmyA. 38-prazna-pUjya zrI AryarakSitasUrijI mahArAje pratyekasUtramAM anuganI vaheMcaNI kaI sAlamAM karI? uttara-vI. ni. saM0 584 mAM eTale vikrama saMvata 114 mAM anuyeganI vaheMcaNI karI ema saMbhave che. A bAbatamAM vizeSa vicAra zrI lekaprakAzanI prastAvanAmAM meM jaNAvyuM che. zrIAryarakSitasUrijI. vI. saM0 57 mAM (vi. saM. 127 mAM. ane IsvIsana 71 mAM) 75 varSanI uMmare anazana karI devatAI Rddhi pAmyA (deva thayA) 3-prazna-kRSNa mahArAjAnuM AyuSya keTaluM hatuM ? uttara-temanA 16 varSa kumArapaNAmAM, 56 varSa maMDalika rAjA paNAmAM ane 28 varSa vAsudevapaNumAM gayA. A rIte 1656+28=1000 varSanuM * AyuSya pUruM karIne kRSNa mahArAjA, trIjI narake gayA. AvatI covIzImAM bAramA "ama' nAme tIrthakara thavAnA che. 40-prazna-kRSNa mahArAjAne kSAyika samyakatva hatuM, chatAM te narakamAM kema gayA ? uttara-temaNe kSAyika samyakatva pAmyA pahelAM eTale mithyA daSTipaNAmAM narakAyuSya bAMdhyuM hatuM, tethI te narakamAM gayA. oghathI mithyAtva guNaThANe cAre gatinuM AyuSya baMdhAya che. AyuSyane baMdha paDyA pachI saMyamadhArijI paNa bAMdhelA AyuSyane anusaratI gatimAM jAya che. AthI samajavAnuM male che ke- bIjA karmonuM phala bhegavavAne mATe niyata (amuka ja) gati na hoya paNa AyuSya kamane bhagavAne mATe te amuka gati niyata ja hoya che. eTale je gatinuM je AyuSya bAMdhyuM hoya, te gatinuM te AyuSya teja gatimAM bhagavAya. 41-prazna-ema kahevAya che ke- "jevI mati hoya, tevI gati thAya" A vAkyanuM kharuM rahasya zuM samajavuM? uttara-parabhavanuM AyuSya bAMdhatI vakhate jevI bhAvanA hoya, tene anusarIne te gatinuM AyuSya baMdhAya. eTale zubha bhAvanA hoya te zubha gatinuM AyuSya baMdhAya, azubha bhAvanA hoya te azubha gatinuM AyuSya baMdhAya. Aja muddAthI parvatithi vagere zubha nimittanI ArAdhanA karavAnuM kahyuM che. (apUrNa) Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstrasammata mAnavadharma ora mUrtipUjA. zAstrasammata mAnavadharma aura mUrtipUjA. lekhaka:-panyAsa zrIpramodavijayajI gaNivarya. (pannAlAlajI) (gatAM 14 44 thI manusaMdhAna.) zrImAn DA. tribhuvanadAsa laheracaMda ne apane prAcIna bhAratavarSa ke itihAsa dvitIya bhAga pRSTa 132 para jo do sau sikkoM ke citra diye haiM una sikkoM meM kaI aise bhI haiM jinameM eka tarapha hAthI aura dUsarI tarapha caitya kA dRzya dIkha par3atA hai| ye sike maurya kAla ke hone vidvAnoM ne sAbita kiye haiM jo jainiyoM ke utkRSTa abhyudaya kA samaya thA / ina sikkoM kA ullekha karate hue kitane hI purAtatvajJoM ne to yahAM taka batalAyA hai ki jainadharmako kitaneka rAjAoM ne apanAyA thA aura apane sikkoM para jaina caityoM ke cihnabhI aMkita kara diye the isase jainiyoM kI vyApakatA kA pUrNa patA laga jAtA hai tathA jainI loga prAcIna samaya se hI mUrti pUjate the isI liye sikkoM para bhI prAcIna jaina saMskRti kA hI anukaraNa jJAta hotA hai / mUrtipUjA ke saMbaMdha meM pAzcAtya vidvAnoM kA kathana hai ki-IsvI san ke pAMca hajAra varSa pUrva bhI jainadharma meM mUrtipUjA vidyamAna thii| zrImAn kezavalAla harSadarAya dhruvane jo ki bhAratIya purAtatvoM meM se eka aura vikhyAta haiM tathA SaDdarzana ke bhI advitIya vidvAn haiM kaliMga deza kI jina mUrti ke zilAlekha kA spaSTI karaNa karate hue vyakta kiyA hai ki "Aja se 2300 aura 2500 varSa bhI jainoM meM mUrti pUjA Ama torathI pracalita thI aisA isa zilAlekha se spaSTa jhalakatA hai aura yaha zilAlekha bhI sarva zilAlekhoMmeM prAcInatama hai|" bApha dhuvIne yaha vaktavya bahuta prayatna aura anveSaNa ke pazcAt vyakta kiyA hai / Apa SaDdarzana ke to ananya evaM prakANDa paMDita hai / Apake kathana se bhI mUrtipUjA prAcIna hI hai / zodhakhoja ke ajoDa abhyAsaka prakANDa vidvAn zrI sakhaladAsa vaMdyopAdhyAya banarjI ne apane satyaprakAzameM yaha nizcaya prakaTa kiyA hai ki Aja se 2500 varSa pUrva jainadharma meM mUrtipUjA hotI thI / banarjI kA yaha kathana sarvathA pramANa siddha aura mUrtipUjA kI prAcInatA kA sUcaka hai| yUropa kA mahAn krAMtikAra DaoN. sokreTija (zukarAta) ne kahA hai ki mUrtipUjA chuDAne se logoM kI ajJAnatA aura adhArmikatA ghaTegI nahIM para ulTI baDhatI jAyagI / yA to mizra vAsiyoM kI bhAMti mUrtipUjA choDa magara va bilADI kI pUjA kareMge yA nAstika bana kara kucha bhI nahIM kareMgo / ukta krAMtikArI kI mUrtipUjA ke prati kitanI aTUta zraddhA aura bhakti jhalaka rahI hai / vAstava meM mUrtipUjAkA niSedha karanA aneka bhadrika aura bhAbuka jIvoM ko ajJAnatA ke gahare garta meM dhakelanA hai| Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janadharma vikAsa. rAya vahAdura paM0 gaurIzaMkarajI ojhA ne rAjaputAne ke itihAsa bhAga 1 pRSTha 94 para likhate haiM ki- "to bhI itanA mAnA jA sakatA hai ki ina dezoM para sampati kA rAjya rahA ho aura kitaneka jaina maMdira usane apane samaya meM banavAye hoM" mAravADa, mevADa Adi sthAnoM meM samprati rAjA ke kAla ke maMdira bhI vidyamAna haiN| jinakI prAcIna kalA cAturya ko dekha kara saba cakita evaM bhakita pUrNa ho jAte haiM aura prAcInatA meM kiJcinmAtra bhI saMdeha nahIM rahatA hai| kauTilya arthazAstra kA 3-18 kA kAnUna yaha batalA rahA hai ki samrATa caMdragupta ke zAsana meM deva maMdiroM ke viruddha jo koI apa zabdabole vaha mahAn daNDa ke yogya samajhA jAtA thA isakI puSTi isa pramANarUpa paMktise hI ho jAtI hai ki:- "AkrozAddeva caityAnA yuttama daNDa marhati" vAstava meM maurya kAla ke samaya maMdiroM aura mUrtiyoM kA kitanA ucca * mAna thA yaha bAta isa kAnUna se svataH pramANita ho jAtI hai| sAthahIrAjAoM kI dharma priyatA aura dhArmikatA kA bhI paricaya milatA hai isa se yaha bhI sahaja anumAna lagAyA jA sakatA hai ki maurya kAla ke pUrva bhI maMdiroM kA bahuta pracAra thA jisakI parAkASThA kA rUpa hameM maurya kAla ke ItihAsa meM milatA hai| vaDalIgrAma jo ki ajamera meravAr3A meM hai vahAM ke zilAlekha kI zodha se rA. ba. paM. gaurIzaMkarajI ojhA ne yaha spaSTa jaga jAhira ghoSaNA kara dI hai ki-"vIrAya bhagavate caturAsIti vAse mAjhimike" yaha zilAlekha vIra nirvANake 84 varSa ke samaya arthAt vIra saMvat 84 meM likhA gayA hai jo mUrtipUjA aura jainadharma kI prAcInatA para sundara prakAza DAlatA hai isa zilAlekha meM batalAI huI mAjhimikA vahI prAcIna mAdhyamikA nagarI hai jisakA ullekha bhASyakAra pataMjaline apane mahA bhASya meM kiyA hai| yaha zilAlekha ajamera ke myUjiyama (ajAyaba ghara) meM abhI bhI surakSita rUpa meM hai zrImAn kAzIprasAda jAyasavAla aura mahA mahopAdhyAya Do. satIzacandra vidyAbhUSaNa jaise khojakoM ne bhI isa saMbaMdha meM apanI2 sammati prakaTa karate hue likhA hai ki vAstava meM yaha lekha vIra nirvANa ke 84 varSa ke bAda meM hI likhA gayA hai aura jaina dharma kI mahattA para aura kalpanA meM parivartana kara diyA hai| itanA hI nahIM svayaM saMtabAlajI aura paM. becaradAsajI kI kalpanA meM bhI bahuta kucha parivartana huA hai| purAtatva ke ananya abhyAsI zrImAn DAkTara prANanAtha kA mata hai kiI. sam ke pUrva pAMcavIM chaThI zatAbdI meM bhI jainiyoM ke aMdara mUrti kA mAnanA aitihAsika pramANoM se siddha hai| (apUrNa.) Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrtha stutio. tIrtha stutio. racayitA-munirAja zrIsuzIlavijayache. (2 aMka 10 pRSTha 320 thI anusaMdhAna.) (zrI zaMkhezvara pArzvanAthanI stuti.) gata covIzImAM thayelA, dAdara jinarAjanI, suNa vANI aSADhI zrAvake, bharAvI mUrti pAzvanI bahu kALa sudhI pUjANI vizva, hAla paNa pUjAya che, stavuM zaMkhezvara mUrtite, zaMkhezvare sohAya che. [6] | zrI sthaMbhana pArzvanAthanI stuti.) zrI tIrtha sthaMbhana pura mahi, sehe staMbhana pArzvajI, mUrti prAcIna nIlama taNI, zAstra pUre sAkhajI; pUchata traNe lokanA sura-, nara ghaNuM sanmAnathI, vaMdu tehane sarvadA huM, bhakti taNuM ati rAgathI. [7] (zrI aMtarikSa pArzvanAthanI stuti.) karelI mAlI sumAlIe, prabhu pArzva taNI mUratI, advaipadmAsana addhara, aMtarIkSe Aje zobhatI; bIMgalapura zrIpAla bhUpane, rega TALe sarvathA, evI aMtarIkSa pArzvanI, mUrtinI suNie zubha kathA. [8] (zrI paMcAsarA pArzvanAthanI stuti.) vanarAja cAvaDA bhUpa e, baMdhAvI jina maMdirane, paMcAsarA prabhu pArzvanI, padharAvI pUnita mUrtine, darza AnaMdakArI thAo, pATaNa aNahilapuramAM, samaruM snehe tehane huM, nItya uThI uramAM. [9] (zrI serIsA pArzvanAthanI ratuti ) tevIsamA tIrthaMkara zrI-, serIsA prabhu pArzvajI, sehe serIsA tIrthamAMhe, anupama jinarAjajI; mUrti manehara ati suMdara, tarana tArA nAthajI, parama pAvana darza tenAM, pAyo serIsA dhAmajI. [10] (apUrNa.) S Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma vikAsa. -: prathama karmagraMtha padyAnuvAda sahita : mUlA~-bahata tapAgacchanAyaka zrImadavijyadevendrasuri mahArAja, padamaya anuvAda kartA-munizrI dakSavijayajI mahArAja, (gatAMka pRSTha 51 thI anusaMdhAna) mUla-aDavIsa-juA tinavai, saMte vA panarabaMdhaNe tisayaM / viMdhana-saMpAya-do, taNuM sAma0-va-23 rUA. ia sattaTThI baMdho,-daye ya na ya samma-mIsayA baMdhe / vize sattAi, vara-kuvaka-DaTTarANa-rUA. (nAmakarmanI 93, 103 ne 67 prakRtinI gaNatrI, tathA baMdha, udaya, udIraNa ne sattAmAM, tenI saMbhAvanA.) pratyeka aThThAvIza prakRti-yukta trANuM bheda e, pAMca baMdhana neja badale, jANa paMdara yukta e; ekase traNa bheda thAye, nAma kamaMtaNuM khare, trANu athavA ekaso traNa, bheda sattAmAMya re. baMdhana ane saMghAtanA, vIza bhedane tenumAM grahI, varNAdi caunA vazamAMthI, bheda cau edhe grahI; chatrIza jAtAM bheda saDasaTha, nAmakarma taNA rahe, te baMdha ne udaye vaLI, udIraNAmAM jANa he! (32) (baMdha, udaya, udIraNAne sattAmAM, AThe karmanI kula prakRtinI saMkhyA) samyakatvamohanI mizramehanI, baMdhamAM navi hoya re, baMdhamAM te eka vIza, prakRti kula hoya re, udaye ane udIraNAe, ekaso bAvIsa che, ekaso paccAsa upara, ATha sattAmAMhi che. (33) pUja-nika-tirinA-sura, ja-viza-tira-vA-pafbahiSAvo vorA vihavA-DA,-jabhA gr-sarI rarUpa 14 piMDa prakRtinA 65 uttara bhedanuM kramika svarUpa (4 gati, 5 jAti ne 5 zarIra) naraka ne tiryaMca nara ne, deva e gati cAra che, Iga-bi ti cau paMca iMdriya, jAti eha ja pAMca che; dArika vaikiya tema AhA-raka ane tejasa ane, jANa kAmaNa ema paMca, zarIrane bhavi zubha mane (34) Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama kama padyAnuvAda sahita. (35) mUla-bAharu piTi sira ura, uaraMga uvaMga aNgulii-pmuhaa| sesA aMgovaMgA, paDhama-taNu-tigassuvaMgANi // 34 // (trividha aMge pAMga nAmakarma tathA aMga upAMga ne aMge pAMganAM nAma) be bAha ne be sAthaLo pITha, zira hRdayane udara e, aDa aMga che tasa AMgaLI, Adi vaLI upAMga e; tasa zeSa rekhA parva nakha, romAdi aMgopAMga che, zarUAtanA traNa dehane ja upAMga Adi hAya che. mUla-uralAi-puggalANaM nibaddha-bajhaMtayANa saMbaMdhaM / para tuM, javerA vastrApu-nAmAM rUA. (5 baMdhananuM svarUpa) dArikAdi gRhIta ne, gRhyamANa pulane are melApa lAkha samAna che, karmovaDe AtmA kare; audArikAdi deha nAme, pAMca baMdhana te hare, mUla-jaM saMghAyai uralA,-I-puggale taNa-gaNaM va daMtAlI / taM saMghAyaM baMdhaNa,-miva taNu-nAmeNa paMca-vihaM // 36 // (pAMca saMghAtana) tema tanu nAme karIne, pAMca saMghAtana khare. (36) dArikAdi pudgalene, ekaThAM jethI kare, tRNa samUhane daMtAlIsama te, jANa saMghAtana are, mU-gorA- vivAdA, thALa raja-te-- nava-baMdhaNANi ia-du, sahiANaM tini tesiM ca // 37 // (15 baMdhana, athata 5 baMdhananA hiMsayogI trisaMyogI 15 bheda) dArika vaikriya tema AhA-raka taNA nava baMdhane, svayukta tejasayukta kAmaNa,yukta jANe bhavija! (37) tejasa-kAzmaNa yogathI, dArikAdi aiNanA, visaMgI traNa baMdhana, thAya che ke sarjanA tejasa kArmaNanA paraspara, vegathI traNa thAya che, eha paMdara bheda baMdhana, nAmakarma taNA ja che. (38) mUla-saMghayaNamaDDi-nicao, taM chadA vArisahanArAyaM / taha risahanArAyaM, nArAyaM addhanArAyaM // 38 // kIlia chevaDhaM iha, risaho paTTo a kIliA vajaM / kamaLo maha-vadho, nAthe mArA rUA . eka atra "3AvaNa ne " hRti pAntaranA Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nadharma vikAsa, (cha saMghayaNanuM svarUpa) majabUta kAyAne kare je, hADanI racanA khare, saMghayaNe tene jANa jenA, cha prakAre A are vArUSabhanArAca paheluM, ne RSabhanArAca ne, nArAca addhanArA kilikA, chevaDuM tuM jANune. (39) saMghayaNa Savidha jANa, audArika dehe hoya te, be bAju markaTabaMdha te nArAca, pATe kaSabha te; vA te khIlI kahI, kahIzuM ja Sa saMsthAnane, mUla-samacauraMsaM niggo,-ha-sAi-khujAi vAmaNaM huMDaM / siMhAnA ghauri -nIra-srohiza-ha4i6-sigA 4. | (cha saMsthAna ne pAMca varNanuM svarUpa) paheluM samacaturastra ne, codha parimaMDala ane. (40) saMsthAna sAdi kuja vAmana, huMDa cha DuM jANIe, kRSNa, lIle, lAla, pILe, veta varSe pAMca e; mUla-surahi durahI rasA paNa, titta-kaDu-kasAya aMbilA mahurA / #AnA gura-du-miDa-ra, sI-3ghaTTa siddhi-jaasg IkazA (be gaMdha, pAMca rasa ne ATha sparza) jANa surabhi tema durabhi, gaMdha nA be bheda e, kaDavo vaLI tIkhe tura, khATe madhura rasa pAMca e. bhAre ane halake ja kemala, tema khara ThaMDe ane, une ane cIkaNeja , jANa aDavidha sparzane; mUla-nIla-kasiNaM dugaMdhaM, tittaM kaDuaM guruM kharaM rukkhaM / sIaMca asuha-navagaM, ikkArasagaM subhaM sesaM // 42 // (varNAdi cAranA 2* bheda paikI zubha-azubha vibhAga) vaNa lIle kRSNa ne, durgadha rasa kaTu tikta ne, sparza gurU khara rUkSa zIta ja, azubha te nava jANune. (42). bAkI varNa catuSkanI, zubhaprakRti agyAra che, mUe-136-parU vaNavI, jarUyvI-du ti nigAra-gu puthvI-sLo vadhe, su-suda-surR-vihAra (4 AnupUva tathA gatibedhaka narakAdi zabda pAchaLa AvatA drika ane trika zabdane sphoTa) cau gatinI jema Anu,-pUrvIe paNa cAra che; drikazabdathI gati AnupUvI, ubhayane ahiM jANIe, trika zabdathI svAyu sahita gati, AnupUrvI pichANIe. (43) - (apUrNa) Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prIyadazI urphe saMprati. priyadazI urphe saMprati aMgenA prakAzakanA khulAzAo ane te tenA para pU panyAsajInuM TippaNa. 3. tribhuvanadAsa laheracaMda zAha taraphathI chapAtAM "priyadarzI urphe saMprati" nA keTalAka pharamA pUjya panyAsazrI kalyANavijayajI mahArAjane avalokana ane ghaTIta sUcanA ApavA mATe cAturmAsa pahelA maLela, jenuM avalokana karatAM je zaMkAo utpanna thayela te pRSThavAra prakAzaka mahAzayane jaNAvatAM temaja "jainadharma vikAsamAM prakAzana karAvatA, amuka aMtara bAda temanA taraphathI Avela zaMkAnA khulAsAo ane DekaTarazrInA khulAsAnuM avalena karyA bAda, temanA khulAsA parathI ubhI thatI paristhItinuM amArU dIgadarzana DokaTara mahAzayanI vijJaptithI teozrIne nyAya maLe te khAtara "jene dharma vikAsamAM prasiddha karAvavAmAM Ave che. DekaTara taraphathI TuMka samayamAM uparokta pustaka bahAra paDanAra hovAthI tenA keTalAka chApelA pharamA amadAvAdamAM luhAranI paLe bIrAjatAcAtumAM rahelA pU0 paM. zrI kalyANavijayajI gaNine vAMcI javA tathA ghaTatI sUcanA karavA vinaMti karIne Apela, teozrI taraphathI dvitIya jyeSTha suda 6 zanIvAranI mItIne (pRSThavAra TAMkI, ubhI karela che ane bIjI be sAmAnya kula ATha zaMkA sahitane) eka svataMtra patra mane maLela, temAM thatI gera samajutIthI khulAsAnA pratyuttare jaNAvela ke-amadAvAdamAM huM vaMdana karavA rUbarUmAM AvIza tyAre kahIza. daramyAna te Akho patra "zrI jainadharma vikAsamAM pragaTa thayAnuM eka snehI taraphathI jANamAM AvatAM tathA kAThIyAvADamAM kAma prasaMge javAnuM thatAM, vacce amadAvAda utarela ne teozrIne khulAsA ApI saMkhyA, temaja vAcaka varganI jANa mATe teja patramAM pragaTa karavA teozrIne vinaMti sAthe mokalela che. | meghama be zaMkAne khulAsaH-(1) saMprati mahArAjanA gurUnuM nAma AkhA pustakamAM aneka vAra AryasahastIjI je ke lakhAyuM che, paraMtu eka be sthAne eka gurU AryamahAgirijI" ke "gurUmAMnA eka AryamahAgirijI' ema paNa lakhAyuM che. te evI buddhithI ke avaMtImAM jyAre rathayAtrAnA prasaMge saMmatie AcAryajIne vAMdyA che tyAre banne mahAnubhAva (zrI Arya mahAgirijI ane zrI AryasuhastIjI) nuM sAnidhya hatuM. eTale eka rIte AryamahAgirijI gurU te thayA ja vaLI bemAM moTA teozrI hatA ane moTAmAM nAnA samAI jAya te niyame paNa teozrI gurU ja kahevAya. uparAMta banne AcAryo bhale vidyamAna hatA, paraMtu jyAM sudhI meTA AryamahAgirijI hayAta hoya tyAM sudhI Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadhama vikAsa yugapradhAna pade te temanuM ja nAma gaNAya. A pramANe traNa cAra gaNatrIthI zrI AryamahAgirijIne paNa saMpratinA eka gurU tarIke lekhavAmAM vAMdho na heya. bAkI te vetAmbara ane janakalpInA bhede AryasahastIjI ja temanA gurU che te hakIkata paNa vAraMvAra jaNAvelI che ja. (2) "caityamaya banAvanAra saMprati rAjAnA keI paNa jagyAnA derAsara ke pratimA para teonA nAmanA zIlAlekhe dekhavAmAM Ave che? anya zIlAlekhe dekhAya che?" A temanA praznanA khulAsAmAM jaNAvavAnuM ke - " prathama to zIlAlekha ane pratimAlekha bane vastu ja judI che. derAsarachamAMnA lekhane zIlAlekha jarUra kahI zakAya. AvA pratimAlekha ane derAsarajInA zilAlekha zA kAraNathI atyAre upalabdha thatAM nathI tene vistRta khulAso priyadarzInA majakura pustakamAM ja pR0 266-67 mAM Ave che ja. paraMtu cityamaya pRthvIne banAvanAra saMpratieja potAnA zilAlekhamAM (pR.126 upara jIo rUpanAthane lekha) nirdezya che ke bIjA mALa sTAra vipatti arisA sA re vAni mitA vAra" jeno anuvAda bhinna bhinna vidvAnoe bhinna bhinna rIte karyo che. jemake pro. hulTajhe (juo pR0 128) e mudata daramyAna jaMbuddIpanAM je deve mizra thayA nahotA temane mizra karavAmAM AvyA A pramANe jyAre bIjA eka vidvAne devene manuSyanI sAthe meLavavAmAM AvyA te pramANe karyo che. DaoN. themAse devethI aNajANa evI hiMdanI jaMgalI jAtione teNe devanuM jJAna ApyuM, devapUjAne mArge vALI-deva sAthe saMmIlita karI te pramANe jyAre DaM. bhAMDArakare "teNe lokone eTalA badhA pavitra banAvI mUkyA ke teo marIne svargamAM devonI sAthe mIzrita banyA, ane 3. rAdhAkumuda mukarajIe "dharma-devathI dUra rahelA mAnane dharmadeva bakSyA' e pramANe karyo che. samrATa priyadarzIne bauddhadhamI azoka lekhavAthI temaNe A pramANe bhinna bhinna artha upajAvI kADhyA che, ne kharo ukela teo karI zakyA nathI. jyAre priyadarzIne jaina samrATa saMprati mAnavAthI tene ukela saphaLa banI jAya che, evuM jaNAvIne ame neMdha karI che ke (juo pR. 126) "je pradezamAM atyAra lagI de (munie) vicaratA nahatA tyAM temanA vihArane prabaMdha karavAmAM Avyo, eTale ke je anArya prajA Aja lagI sAdhuonI sAthe mizra nahotI banI athavA te sAdhuo je prajAnI sAthe mizra nahetA banyA, tyAM paNa muni vihArane prabaMdha karIne priyadarzIe e bannene mizra banAvyA." sAthosAtha e artha paNa saMbhavita che ke "Aja lagI anArya prajAo devamaMdira ane devamUrtiothI aNajANa-amizrita hatI, paraMtu priyadarzIe samasta jaMbUdvIpane devamaMdiro ane prabhu pratimAothI alaMkRta banAvI, Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prIyadazI urphe saMprati ne te uNapa dUra karI che. eTale ke jaMbUdIpanI pachAta prajAone paNa have prabhupUjanano lhAvo maLe che." AvA spaSTa ullekhathI khAtrI thaze ke "caityamaya pRthvI banAvanAra saMprati ja, zilAlekha chetarAvanAra samrATa priyadarzI hate." pRSThavAra TakelI teozrInI cha zaMkAnA khulAsA nIce pramANe jANavAH (1) gIranAranuM paheluM zAsana (pR. 51)_(4) pUrve devAnapriya priyadazI rAjAnA rasoDAmAM seMkaDe ane hajAro prANIone rAI mATe vadha thatuM hatuM, () paNa have A dharmazAsana lakhAvatI veLA be mera ane eka haraNa, temAM paNa haraNa to niyamita nahIM, ema mAtra traNa prANIone vadhu thAya che. (3) A traNa prANuone paNa have pachI haNavAmAM nahIM Ave, (keTalAka akSare lakSa kheMcavA jADA-meTA lIdhA che.) A zaMkAno khulAso karavA pUrve eka muddo lakSamAM levAne che kepriyadarzI atre potAnA rAjarasoDAmAM pravatI rahelI sthiti varNave che. nahIM ke pitAnA ekalAnA aMgata rasoDAnI, rAjarasoDe jamavAmAM te jema pote ane potAnI rANIo, putra-putrIo heya, tema mAtA pitA, kAkA kAkI, bhAI bahena ke anya nikaTanA sagA saMbaMdhIo paNa hAya, uparAMta aneka Aptajane paNa jamatA hoya ja. eTale AvaDA moTA samudAya mATe tyAM rasAI thatI hovAnuM te jaNAve che ema samajavuM. A hakIkata dhyAnamAM rAkhavAthI zilAlekhanA lakhANane marma zuM che te spaSTa samajAze.' samrATa priyadarzI , cha ane 4 A traNe lITImAM judA judA samaye pravatI rahelI traNa sthitinuM sUcana karAve che. (1) pUrve-vadha thato hato" eTale ke pite gAdIe beTho te pUrve hajAro prANIo rAjarasoDAmAM marAtA hatA. (2) "lakhAvatI veLA-vadha thAya che." eTale ke rAjyAbhiSeka pachI bAramA varSe A lekha kotarAve che te veLA, eTale ke rAjyAbhiSeka thaye tyArathI bAra varSa sudhI-traNa prANIone vadhu thAya che. (3) "ane have pachI haNavAmAM nahIM Ave." eTale ke bAra varSa pachI eka paNa prANIne vadha karavAmAM nahIM Ave. A pramANe uttarottara kamekrame potAnA rAjaraDe thate prANavadha saMpratie baMdha karAvI dIdhuM che. AmAM saMpratinA jainatvane bAdhaka zuM hoI zake, te amane samajAtuM nathI. prAcIna samaye cAre varNanI prajA jainadharma pALatI hatI. temAM kSatriya rAjAo paNa hatA, temanA rasoDe svajana baMdhuo mATe thoDI jIvahiMsA kadAca thatI hoya, e samajI zakAya tevuM che. temAM priyadarzIne pUrvaja azoka samrATa to bauddhadharmaja hatuM, tene kAMI tene pratibaMdha te nahote ja eTale tene niSedha pite ekadama te zI rIte karI zake ? chatAM hajAremAMthI kevaLa traNa prANIonA vadha karavA jevI je Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma vikAsa sthiti te lAvI zake che te kAMI ochuM prazaMsanIya nathI. vaLI A traNa prANIone vadhu paNa teNe baMdha te karAvI dIdho ja che. je tenuM banata te A vadha paNa turataja aTakAvI deta; paraMtu upara jaNAvyA pramANe rAjarasoDuM tenI ekalAnI aMgata vastu nahotI. eTale ja anukrame krame krame te amala karAvI zake che. vaLI 2, ane 3 paMktinA lakhANa upara pU. paM. gaNijI mahArAja pitAnA vicAra jaNAvatA lakhe che ke "zilAlekha vicAratAM ApaNuM hRdaya kaMpyA vagara rahe nahIM. kAraNa ke je AtmA traNa varSanI umare jAti smaraNa pAme ane pUrva bhava jANavAmAM Ave, chatAM AvI hiMsA bane te asaMbhavita ja che. chatAM kadAca eka tarapha mAnI laIe ke bane ! te kadI paNa hiMsAno zilAlekha te teozrI ketarAve ke? teja buddhithI vicArIe te ApaNA khyAlamAM badhI vastu AvI jAya. vAste A prathama zilAlekhathI ema ja nirNaya thAya che ke zilAlekha azokane ja hovo joIe." A pramANenA temanA zabdo paNa kAMIka samajUti mAge che. prathama te saMprati mahArAjane traNa varSanI umare jAti smaraNa jJAna thayuM nathI tema pUrva bhava jA paNa nathI. A sthiti te rAjyAbhiSeka pachI trIjA varSe eTale ke pite 16-17 varSanA hatA tyAre banavA pAmI che. vaLI rAjyAbhiSeka pachI traNa varSane badale traNa varSanI umara lakhavAmAM teozrInI sarata cUka thaI hoya ema paNa lAgatuM nathI, kemake pote ja anya sthAne "saMprati bALake gekhamAM beThA gurU mahArAjane joI uhApoha karatAM jAtismaraNa jJAna thayuM ema lakhyuM che. bIju zilAlekha kotarAvavAmAM priyadarzIne kiMcidaMze hINapa paNa nathI ja. ulaTu pate prANavadha taddana baMdha karAvyAnI temAM jAherAta heIne, pitAnI kIti to jaga AskArA bane che. (2) "rAjyAbhiSekanA trIjA varSe gurUnI madadathI dharmanuM jJAna pAmyo." A amArA lakhANa upara pite TIkA kare che ke-uparokta zabdathI te vAta siddha thAya che ke traNa varSe dharmanuM jJAna pAmyo. te te AtmA ahiMsAmaya ja have joIe ema khyAla Ape che. A saMbaMdhI amAre khulAso e che ke pite dharmanuM jJAna pAmyA eTale tenuM AkhuM kuTuMba dharma pAmyuM ema nathI. pite ekale rasoDAmAM mAMsAhAra na kare, paraMtu anya kuTuMbIjanenuM zuM? temane te dhIme dhIme ja te dhyeya tarapha dorI zake, kemake paDela Teva ekadama cheDI zakAtI nathI ja. (3) (pR. 24) "priyadazIne A zAsana rAjyAbhiSekanA lagabhaga bAramA varSe ketarAvyuM che ane jaina dharma teNe rAjyAbhiSekanA trIjA varSe svIkAryo che." Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prIyadazI u saMprati, ha amArA A zabdo upara pite TIkA karatAM lakhe che ke-"rAjyAbhiSekanA lagabhaga bAramA varSe A zAsana chetarAvyuM che te vakhate teozrInuM aMtaHpura keTaluM haze? ke seMkaDo-hajAro jAnavarone saMhAra thatuM haze. teja khyAlamAM rAkhI A lekha saMpatine nathI ja ema ApaNane zuM nahI lAge ?" A saMbaMdhI amAro khulAse nIce pramANe che. seMkaDo ane hajAro prANane saMhAra te saMpratinI pUrvenA samaye thatA hatA, (tha hato ane thato haze A be zabdo vacceno taphAvata ja svayaM kahI Ape che ke kayAMka samajaNa phera thAya che.) tenA pitAnA samaye te te ghaTI ghaTIne kevaLa traNanI saMkhyAe ja AvIne aTako che. A sthitija tenI dharmazraddhA ane dhagazane purA Ape che. tathA nizaMka sAbIta thAya che ke lekha katarAvanAra paNa saMprati pite ja che. (4) tIrthakaranA jIvanA garbha praveza samaye temanI mAtA cauda svapnAM jue che. te saMbaMdhI pR. 65 upara ame jaNAvyuM che ke "AvAM sonA cAMdInAM svapna varSa thayAM parva divasamAM prajAne batAvavAmAM Ave che. (Aje paNa jaina upAzrayamAM paryuSaNamAM bhAdaravA suda ekamanA divase e svapna batAvAya che.) enI zarUAta saMprati yAne priyadarzIe karI hevAne ja saMbhava che. amArA A zabdo upara pote jaNAvyuM che ke AgAme pustakArUDha 980 -93 mAM thayA che. bAda kalpasUtra saMgha samakSa vaMcAvavAnuM zarU thayeluM dekhAya che. te pustakArUDha vagara svane kaI rIte batAvavAmAM Ave teja Do. trIvanadAsa khyAla kare to AvI vastuo ItihAsathI avaLI samajAvavAne kadI paNa prayAsa kare nahIM. ATalI vAta barAbara samajI kalpanAne sUtra dvArA sAMdhI je lakhANuM lakhAya to ja vAta ItihAsanA pramANabhUta mAnI zakAya. bAkI asatya itihAsa zAsanane nukazAna rUpa nIvaDe che ane te tamArA AtmA ane zAsanane lAbhadAyI nathI hete te khyAlamAM rAkhavA khAsa bhalA maNa che." amAre khulAso nIce pramANe che-temaNe je zabdamAM amane hitakAraka salAha ApI che te jotAM temane aMtarAtmA amArI A rajuAtathI ke kakaLI uThyo che te sArI rIte samajAya che. te salAhane ziremAnya rAkhI vinamrabhAve jaNAvavAnuM ke ame kalpasUtra ke pustakArUDhanI vAta ja karI nathI. saMbhavita che ke payuSaNamAM kalpasUtra vAMcana vakhate batAvAtAM svapnanI ame jaNAvela hakIkata uparathI temaNe te prasaMga cheDyo haze. to jaNAvavAnuM ke te zabdo to ame kauMsamAM mUkyA che, eTale ke tene gauNa mAnI che. uparAMta ame te "parva divasamAM" Ama thAya che ema lakhyuM che ane pUrva divaso Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janadharma vikAsa.. eTale paryuSaNa ja gaNAya ema nathI. parva divase AkhA varSamAM aneka Ave che jyAre paryuSaNa te mAtra ekaja vakhata Ave che. eTale te vastudarzana nirALuM ja bane che. vaLI saMpratie A divasene "samAja' tarIke saMbodhyA che. ane samAjane artha utsava, meLAvaDA e thAya che. eTale samajavuM rahe che ke kevaLa manaraMjanAthe svapna rUpanAM hasti, vimAna, agniskaMdha ItyAdi AvA prasaMge dekhADavAmAM AvatAM haze. uparAMta svane batAvavAnI kriyA sAthe pustakArUDhanA prasaMgane koI saMbaMdha nathI. kemake aneka graMthomAM jaNAvyAnusAra pustakArUDha pUrve paNa svane batAvAtAM hatAM. ' rUbarUmAM ame teozrIne maLyA tyAre temanA kahevAno Azaya e hate ke pUrve te kASTanAM ja svane batAvAtAM ane te paNa mAtra pAse varSa thayAM ja eTale ke sonAcAMdInI banAvaTa te Adhunikaja che. temanI te salAha pramANe pustakanA aMte darzAvAtI zuddhinI TIpamAM ame ghaTate pheraphAra karavAnuM mAnya rAkhyuM che. (5) pR. 110 mAM giranAranA caudamA zAsananI chapAyela hakIkata upara pitAne abhiprAya jaNAvatAM teozrI lakhe che ke, "A zAsanamAM giranAra upara keTalAM derAsara baMdhAvyAM che, tene paNa ullekha karela nathI je priyadarzIne saMprati tarIke TharAvavAmAM Ave te sAthe derAsarane paNa zilAlekhomAM ullekha karavAmAM Avyo hata. paNa zilAlekha azokanA ja hovAthI tene ullekha nathI, te De. avazya dhyAnamAM leze." tatsaMbaMdhI amAre khulAso e che ke jyAM saMpratie AkhA jaMbUdviIpane cityamaya banAvI dIdhAnuM jaNAvI dIdhuM che tyAM giranAranuM svataMtra nAma ApavAnI zuM jarUrIyAta rahe che kharI? amAruM mAnavuM thAya che ke tene samAveza te temAM thaI gaye ja kahevAya. eTale derAsarane ke giranArane ullekha ja zilAlekhamAM karAyuM nathI te muddo dharAzAyI thaI jAya che. ulaTuM AvA gUDhArtha ullekhane dhyAnamAM na rAkhI te azokanA ja lekhe che ema jAhera karavA pUrve pR. 201 thI 204 sudhImAM, sarva lekhanA tAtparyanI je tAravANI che te tathA pR. 205 thI 211 sudhI dharma lipi kotarAvavA aMge sthaLa pasaMdagInI je carcA karI che, te temaja pR. 260 thI 263 sudhI bauddha yAtrikonI (phAhiyAna ane huM ene zAMganI) ne sAthenI je asaMgati batAvI ApI che te sarve vAMcI javAnI vAcakone vinati che. A sarvamAMthI eja rahasya samajI zakAze ke priyadarzI te jaina samrATa saMpratinuM upanAma che nahIM ke boddhadhamI samrATa azokanuM ane pariNAme saghaLA lekhe jana dharmane nideze che. nahIM ke bauddha dharmane. A baMne vastu Apa Apa spaSTa jaNAI Avaze. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prIyadazI urphe saMprati. (6) pR. 114 upara zilAlekhanA anuvAda karatAM ame jaNAvyuM che kejaina zAstro kArtika suda caudaza, phAgaNa suda caudaza ane ASADha suda caudazane cAturmAsI tarIke oLakhAve che. hamezAM temaja A traNa vaIne bAkInI nava caturdazIe karavAnI dhArmika kriyAo ane A mahatvanI traNa cAturmAsIe karavAnI dhArmika kriyAomAM paNa taphAvata hoya che. pApanI AlocanA mATe jaine pratikramaNa kare che." I. I. amArA A zabda upara pite abhiprAya jaNAvatAM lakhe che ke- "kAlikAcArya mahArAjathI saMvatsarI bhAdaravA suda 5 nA badale cotha nirmANa thayelI ApaNe sAMbhaLelI che. jyAre cotha thayela tyAre cAturmAsI punamanA badale caudasa thayelI ApaNe sAMbhaLelI che. chatAM De. saMpratinA samaye caudaza haze ema lakhe che, te paNa vicAravA jevuM mane lAge che. jyAM cauda pUrvadharane samaya ! ane kayAM eka pUrvadharane samaya. banemAM keTaluM AMtarU! tenuM ja dhyAna De. Apaze, evI mArI dhAraNA che." A saMbaMdhI amAre khulAse A pramANe che. uparokta teozrInA zabdone phalitArtha ema thAya che ke-(1) kAlikAcArya mahArAja eka pUrvadhara hatA. jyAre saMprati samrATanA samaye to daza pUrvanuM jJAna astItvamAM hatuM. (2) vaLI kAlikAcArya mahArAjanI pUrve suda 5 nI saMvatsarI ane caudazanI pUrNimAne divase cAtumAMsI thatI hatI. te badalIne temaNe ja suda 4 nI saMvatsarI ane caudasanI cAturmAsI karI samajAya che. A be kathanamAMnA pahelA sAthe ame saMmata chIe jyAre bIjA kathanathI kiMcit chUTA paDIe chIe te A pramANe jANavuM. suda 5 ne badale saMvatsarI suda 4 nI karavA maMDAI tethI cAturmAsI paNa pUrNimAne sthAne caudazanI karAvA mAMDI, e kAMI niradhAra ja thata nathI. jo ema hoya to tene artha e thayo ke suda 4 nA palaTAnI pahelAM bAra mAsamAM bAra pUNimAonIja cAturmAsI karAtI hatI athavA amAvAsyAne hisAba paNa lekhavAmAM Ave te vIsa cAturmAsI thatI hatI. paraMtu kAtika suda 14, phAgaNa suda 14 ane ASADha suda 14 karAtI ja hatI. A artha zAstrasaMmata nathI kemake zAstramAM te pAkSika ane cAturmAsI ema bane parva bhinna hovAno ullekha che. A prazna "paMcAMga paddhatimAM pR. 16 upara temaja "senapraznamAM sArI rIte chaNAvAyuM che te vAMcI javA vAcakane vinaMti che. ane je ema artha karavAmAM Ave ke suda 4 nA palaTA pahelAM paNa pAkSika parva pUNimA tathA amAvAsyAnA divase ujavAtuM hatuM ane cAtamasI te caudazane divase ja ujavAtI hatI. eTale ke bAra mAsamAM 24 pAkSika ane 3 cAturmAsI maLI kula 27 parvanA divaso hatA, te hakIkta amAre paNa maMjura che. ne te ja hakIkata zAstrasaMmata che temaja samrATa saMpratie . Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janadhAma vikAsa zilAlekhamAM paNa temaja nirdiSTa karela che. eTale pU. paM. gaNijI mahArAje uThAvela zaMkA nirAdhAra bane che. ( A pramANe temanI AThe (2 meghama ane 6 pRvAra uThAvelI) zaMkAonuM samAdhAna samajavuM. atre ema jaNAvatAM harSa upaje che ke amArI musApharImAM keTalAka gItArtha muni mahArAjanAM darzana ane vaMdana karavAne amane lAbha maLyuM hatuM, temAMnA keTalAkanI sAthe carcA thatAM amArA uparokta matane temanA taraphathI saMpUrNa samarthana maLyuM hatuM, jethI vizeSane vizeSa paNe khAtrI thatI jAya che ke-priyadazI teja samrATa saMprati che. ane pariNAme teNe ketarAvela zilAlekho tathA dharmalipio te jaina dharmanA ja dyotaka rUpa che. paM. kalyANuvijayajI mahArAjanuM uparokata khulAsAparanuM TippaNu. kaTara. tribhuvanadAsa laheracaMde je khulAso hArA "jainadharma vikAsanA lekha pachI Ape che te khulAsAthI mArA hRdayamAM saMtoSa thaye nathI, paraMtu DekaTare te khulAse jainadharma vikAsamAM pragaTa karavA mATe karyo tethI te khulAse jainadharma vikAsamAM pragaTa karavAmAM AvyuM che. paNa tenI sAthe mArI judI TippaNuM nIce mujaba che. 1. rathayAtrA viSe je khulAse DokaTara pragaTa kare che te khulAse purAvA vagarane che. AryamahAgIrIjI rathayAtrAnA prasaMge hota te AryasuhastisUrIjInuM nAma prasiddha thAta nahI, vAte spaSTa dekhADe che ke AryamahAgIrIjI rathayAtrAmAM hatA nahI. tethI saMpratinA gurU tarIke Arya suhastisUrIjIja hatA. vaLI vadhArAmAM pAne 187 mAM DekaTara lakhe che ke "je vyakti saMghane chinnabhinna karaze tene sapheda kapaDAM paherAvavAmAM Avaze" A ja lakhANa batAve che ke zrI AryasuhastisUrIjI mahArAjanA je AvA zabdo hoya te te vakhate munione kevAM kapaDAM levAM joIe? parApUrvathI anugAcArya panyAsajI satyavijayajI mahArAja pahelAM je je munio hatA tene sapheda kapaDAM ja hatAM paNa bauddhone kapaDAMne bheda hovA joIe ! vAste AvA zabda uparathI te lakhANuM bauddhadharmanuM ja hoya te niHsaMdeha che. te AvA lakhANe vetAmbara jainadharmane hAMsI pAtra banAve che ane te samaye AryamahAgIrijI janaka95nI AcaraNa karatA hatA te spaSTa dIvA jevuM che. ane AryasuhastisUrIzvarajI mahArAja rAjyazAsana calAvatA hatA te nirvivAda tarI Ave che. jeoe kalpasUtra vAMcyuM che teo spaSTa joI zake che ke bhagavAna mahAvIra prabhunA zAsanamAM janakalpa, sthavarakalpI vetAmbara ane dIgambara Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prIyadazI urphe saMprati. sarva pakSanA sAdhuo dezAcAra pramANe jyAre saMghayaNa baLanA abhAve jIna kalpanI AcaraNuM baMdha thaI tyAre digambare tene ja dharma mAnavA lAgyA ane jainasaMghamAM vaimanasyanAM kAraNe ubhAM karAyA. je dIrghadraSTithI vicAra karIe te bhagavAna mahAvIranA zAsanamAM darekane sthAna che paNa saMghayaNa baLane abhAva tene saMghe vicAra karyo hota te pakSApakSane jamAne zarU thAta nahI. 2. jagatanA ItihAsamAM spaSTa lakhANa che ke azeke buddhadharmane vadhAre karyo ane jyAre vRddhAvasthAmAM azake zrIsaMpratine rAjagAdI ApI tyAre je deve mIzra thayA nahotA te devane mIzra karyA eTale te jamAnAmAM buddhadevane je moTA pramANamAM sthAna hatuM tenA badale A jamAnAmAM saMprati e buddhadevanI mUrtio, bhagavAna tIrthaMkaranI mUrtio ane hiMdu dharmanI mUrtio enna karI bauddha dharmane bahoLo phelAvo je azake karyo hate tenI jagyAe zrIsaMpratie dareka dharma pratye samAna bhAva rAkhI jainadharmanA upadezaka ekalI jainadharma dvArA sAcA ahiMsA dharmane phelAvo karyo. 3. kalpasUtra sukhabodhIkAmAM zrI AryamahAgirInA vRttAntamAM nIcene pATha batAvI Ape che ke - ___"saca jAtamAtra rAva pitAmahadattarAjyo rathayAtrA pravRttayI Aryasuhasti darzanAjjAtajAtismRtiH" Ama utpanna thatAM pitAmaha azake rAjyapATa para "saMpratine sthAna karela che ane gokhamAM beThA rathayAtrAmAM pravRtta thayelA Aryasuhastine jotAM jAtismaraNa jJAna prApta thayeluM ane tarataja nIce utarI gurUzrIne namaskAra karI dharma suNI jItyamaya pRthvIne suzobhita karela hatI. 4. svapnanI zarUAta kayArathI thayela te jaNAvavA chatAM DekaTara pitAnI matithI upajAvI kADhelo khulAse beThavI evuM pratipAdana kare che ke-udyAna, occhava, meLAvaDAmAM svane batAvavAmAM AvatAM hatAM kaI jAtanAM svane batAvavAmAM AvatAM hatAM, te prazna saheja khulAso mAge che. patthara, lokhaMDa, lAkaDAM vagere be hajAra varSa pahelAM jagatamAM hatAM pattharayugamAM hiMdu dharmanI guphAomAM ketarAvela mUrtio digdarzana karAve che, ane te patthara yugamAM dIgdarzana karAvela che ane te patthara yugamAM svapnane ketarAvyAM hoya te jarUra te pUrAvA Abu vagerenAM sthAne ApaNu pAse taiyAra ja ubhelA . pUrvakALamAM derAsare agara kotarakAmanA namUnAonAM svamo vagere citro zobhA khAtara ketarAvatA hatA te nirvivAda che. paNa vIsamI sadInA yugamAM paryuSaNa parvane tahevAramAM jema bhAdaravA suda 1nA roja janma Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janadharma vikAsa. samayanI ghaTanA vakhate prathama caDhAvo belAI svare utAravAmAM Ave che tevI prathA pUrve hatI nahIM. A prathA vIsamI sadImAM zarU thayelI sAMbhaLelI che. te DokaTara babara dhyAna ApI ItihAsane barAbara dhyAnarUpamAM yojI guMthe te ja te ItihAsa pramANikapaNe siddha thAya. duniyAnA cha deSapAtra che paNa doSane deSa tarIke mAnI kAma kare che te kAma khUba rasamaya bane che. priyadarzInI zabda dareka bauddhadharmane anusaranAra rAjAo mATe vaparAye hatuM tema ItihAsa jANanArA mAne che eTale priyadarzInI e ja zrI saMpratine kahe te vAstavika zobhAspada nathI. je zrIsaMpratinuM upanAma priyadarzInI heta te jarUra janAcAryo lakhavA cUkta nahI. * - priyadarzInInA nAme pitAne kakko khare karAvavuM hoya tyAM vadhAre lakhavuM te mane azobhArUpa dekhAya che kAraNa ke DokaTara pitAne kakko kharo karavA kaTIbaddha thayA che tyAM jaina munigaNene huM premapUrvaka vinaMtI karI zakuM ke DakaTarana ItihAsa janadharma phaleseNiIthI alaga raheto hoya ema mane lAge che. mATe ATale khulAse premapUrvaka mAre lakhe paDyo che. ItihAsakAre ItihAsa lakhatAM sAvacetIthI saMbaMdhanI sAMkaLane sajI, manane dere te teozrIe kharekhara samAjanuM kAma purNa rIte bajAvyuM kahI zakAya, AtmadaSTine AgaLa dharI lakhAya te svaparanuM kArya avazya siddha thAya. Ityalama vizvAso phala dAyaka. le. muni bhadrAnaMdavijayajI mahAtimA krazana daidi "aMge tIrthe tine kaive, vaivaze meghane purI yAdRzI bhAvanA kuryAt , siddhirbhavatI taadRshii|| kisI bhI japAdi anuSThAna meM kartA kI bhAvanA hI pradhAna samajhI jAtI hai anuSThAna ke sAtha satyazIla saralatA kA anupAna kI bhI AvazyakatA hai taba hI kriyA phala dAtA huA karatI hai jaise eka samaya kA jikra hai ki eka mahAtmA ke do ziSya the, eka vidvAna aura dUsarA mahA mUrkha thA, vidvAna to dinabhara graMthA'valokana karanA, Ae gae mahAnubhAvoM ko jJAna carcA dvArA prasanna karanA, evaM zaMkAoM kA samAdhAna karanA, basa, isI hI meM lagA rahatA thA, aura bicArA mUrkharAja jise akSaroM taka kA bodha nahI vaha dina bhara guru mahArAja kI sevA, sthAna kI sApha sUpha karanA, bhIkSA lAnA yahI usake liye Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizvAse phala dAyaka paryApta kArya thA, jaba dekho taba hI vaha kAma meM lagA huA hI najara AtA thA, usakA eka kSaNa bhI nikammA nahIM jAtA thA, jahAM taka kAma se chuTTI pAI ki dUsarA kAma zira para taiyAra hI rahatA thA, aura vaha isI meM pUrNa masta thA, eka samaya jaba ki vahAM para svayaM gAMva ke rAjA Akara vidvAna ziSya kI sevA karate hue evaM usake ekara zabda ko brahma tulya pramANobhUta mAnate hue dekha kara murkharAja ke mAnasa ne bhI palaTA khAyA, apane vidyA vihina ni:sAra jIvana ko bAra bAra dhikkArane lagA, na to usa dina kArya meM citta lagatA thA aura na use kucha dUsarA vicAra ho sUjhatA thA, jyoM tyoM karake dina pUrA karatA, rAtrI ko guru mahArAja kI sevA karane lagA para usameM bhI usakA citta nahI lagatA thA, raha raha kara duHkhakA Avega sAmudrI tuphAna ko nAI uphAna mAratI tho, isI se usakI AMkhoM dvArA garamA garama gaMgA aura yamunA kA pravAha AMsuoM kA rupadhara baha nikalA, apane pairoM para garama jala binduoM kA abhiSeka hotA huA dekha kara gururAja ne sAMtvanA ke svara meM pUchA ki-beTA! Aja kyA huvA, jI isa prakAra AMsU ThA rahA hai, kyA baDe bhAI ne tujhe pITA, yA aura kisI ne kucha kahA, kiMtu mUrkharAja ne to maunAvalaMbana kiyA huvA thA phira bole hI kauna eka mAtra AMsUoM kI mUka bhASA apanI duHkhad vyathA kA vizadI karaNa kara rahI thii| pITha para hAthoM ko phirAte huve gururAjane phira kahA, beTA bolatA kyoM nahIM hai, kyA mujhase bhI taine Aja abolA vrata dhAraNa kiyA hai, pyAre beTA mujhe to tUM hI sabase pyArA hai terI isa abasthA ko dekha kara merA bhI hRdaya pasIja rahA hai, bola to sahI tujhe Aja huvA kyA hai, isI taraha aneka bhAMti samajhAne para hamAre cAritra nAyaka mUrkharAja kucha zAMta hone para bolane lage, gurudeva Apane mujhe kucha bhI vidyA nahIM paDhAI, vinA vidyA ke koI bhI manuSya ko nahIM pUchatA, bhAI sAhaba ke pAsa ApakI dI huI vidyA hai jisase mAna pA rahe haiM aura mujhe kAnA kuttA bhI nahIM mAnatA, mujhe koI bhI Adara kI najara se nahI dekhatA, aura yadyapi meM sAdhU hUM tadapi mujhe koI bhI vaMdanA taka nahIM karatA, maiMne to suna rakhA hai ki vidyA binA manuSya pazU hai, jidhara jAtA hUM udhara hI loka merI majAka uDAte haiM, taba hasakara guru mahArAja bole uM, isameM kyA, tujhe bhI vidyA de deMge, taba prasanna huve hamAre pyAre mUrkharAja prema se guruko kahane lage, mahArAja do aba vaha vidyA, guru ne use samajhAte huve phira kahA, beTA binA ekAMta ke kabhI hI vidyA batAI jAtI hai, ekAMta kA maukA Ane de taba tujhe vidyA dUgA, mUrkharAja avasara DhUMDhane lage, kiMtu avasara bhI vairI sA dUra hI rahA karatA thA, isa prakAra dinoM para dina bItane lage para maukA na milA, yaha dekha mUrkha ke mana ne bicAra kiyA ki binA sthaMDila sthAna ke guru mahArAja ko ekAMta nahIM milatA jaba dekho taba ho koI na koI ghere hI rahatA hai to mujhe aba jaba ki guru Thalle kI ora jAeM taba unake pIche2 cala kara aikAMta Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma vikAsa. meM vidyA le lenI cAhie, phira kyA dera thI samaya para guru pAtra saMbhAla jaMgala kI ora khAnA hue yaha dekha mUrkharAja bhI dabe pAMvo pIche 2 calane lage jaba ve iSTa sthAna para pahuMca sthaMDilArtha baiThane hI vAle the ki murkharAjane mahArAja jarA Thahariye2 kA bulaMda AvAja kiyA, gururAja ko zaMkA joroM para lagI huI thI ve baiThane lage usI sthAna para eka bhaisa kA sIMga gaDA huvA thA itane meM gudA sthAna para sIMga kA AghAta huA, becamaka kara uTha khaDe huve itane hI meM murkharAja bhI sannikaTa A pahuMce aura gururAja se hAtha joDakara kahane lage mahArAja yahAM to pUrA2 ekAMta hai, aba vaha Apa kahate the so vaha vidyA batalAya do, guru ko gudAM para lagI mAra kI jhana jhanAhaTa to ho rahI tho, idhara zaMkA bhI tiva thI, aura isameM agni meM vrata kI AhUto kI taraha mUrkha ziSya kI kriyA ko dekha, hAsya evaM krodha se bhare huve gururAjane kahA "bhaiMsa kA siMga laphodara kA nAma" yadyapi yaha upAlaMba thA kiMtu mUrkharAja ke mana ne to ise hI mahAmaMtra mAna liyA, aura mila gaI2 kI AvAjoM ko lagAtA huvA prasanna citta zIghra gati se Azrama meM AyA aura mAlA le japane lagA, ThIka hI kahA hai ki "pUjyasya-upAlaMbo'pi upakArakaH syAt" aura bhI kahA hai ki dhyAna mUlaM guru mUrti, pUjA mUlaM guru padaH / maMtra mUlaM guru vAkyaM, mokSa mUlaM guru kRpA // khAte pIte sote baiThate yA kAma karate eka dhuna ke sAtha aho rAtra jApa cAlU thA, kiMtu thA gupta rIti se jisa kAraNa kisI ko bhI isakA patA nahI lgaa| ( japa se siddhi hota hai, mana pAve vishraam| bhadrAnanda kahata hai, japo sadA prabhu naam)||1|| yo jApa karate huve use cha mAsa vyatIta huve taba vicaraNa karate huve svargIya devatA vahAM Aye aura usako guru vAkyame zraddhA dekha kara prasanna ho varadAna mAMgane ke liye kahane lage kintu mUrkharAjane to unheM koI uttara hI nahI diyA punaH punaH kahane para bhI use nahIM bolatA dekha kara usake japa kArya meM vighna karanA anucita samajha use aneka AMtarika siddhiyAM pradAna kara apane sthAna ko cale gaye tadapi isakA jApa to eka sA cAlU hI thA kucha dinoM ke bAda vidvAna ziSya ke mana meM dezATana kI icchA huI, taba usane guru se AjJA mAMgate huve kahA ki mahArAja merI icchA digavijayArtha jAne kI ho rahI hai, jisase kRpayA Apa mujhe AzA pradAna kIjiye, aura kAma kAja ke liye mUrkharAja ko bhI mere sAtha bhejane kI kRpA kareM, gururAja ne AjJA de dI, phira kyA dera thI kSaNo meM sArI taiyArI kara lI evaM zubha muhurta meM prayANa bhI kara diyA calate2 sandhyA hote dekha eka gAma meM mukAma kara diyA, gAMva ke bAhara eka TUTA phUTA devasthAna thA vahI para hamAre pravAsI Thahare, aura sArI vyavasthA karane lagA. (apUrNa.) Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAgaragacchanA TrasTIonI munivaryone satAmaNI. sAgaragacchanA TrasTIonI munivaryone satAmaNI ane vacanabhaMga. lekhaka-sAgarasaMghano sabhya. gata cAturmAsamAM AcAryazrI vijayalAvaNyasUrijI mahArAja ane temanA ziSyAdi vagarane nAmadhArI zAsana pakSIo taraphathI TrasTIonI AMkhamIcAmaNIthI je musIbato bhogavavI paDI hatI ane jenA lIdhe cAturmAsamAM ja vihAra karavAnI bhAvanA karavI paDI hatI, te prasaMgathI samagra jaina Alama ane munigaze parIcIta hovAthI gata varSe bhAgyeja keI munivarya rAdhanapuramAM cAturmAsa karavA AvavA saMbhava hate. chatAM anAyAse yAtrA nimItte AvI caDhela tIrthodvAraka saddagata AcAryadeva zrImad vijayanItisUrijI mahArAjanA samudAyanA be munivaryonA zubha pagalAM rAdhanapuranA dvAre thayA ane AcAryadeva utaratA te ja sAgaragacchanA upAzraye teozrI utaryA. yAtrA pUrNa thatAM vihAra karavAnI jAherAta karatAM sAgaragacchanA kAryavAhake e cAturmAsa mATe AgrahapUrvaka vijJapti karI ane je Apa saMmatI Ape te ame saMgha taraphathI tAra karI ApazrInA gurU pAsethI AjJA maMgAvI ApIe, tema kahetA vayevRddha panyAsa zrI lAbha vijayajI mahArAjanA dabANa ane kAryavAhakanA atyAgrahathI bane munioe kAryavAhakene jaNAvyuM ke amo rAdhanapuranA taddana ajANa hovAthI keIne oLakhatA nathI tethI amAre joItI tamAma sagavaDa jevI ke-paMDita, pustaka, jarUrI sAdhane ane pUjya jagadgurU zrIhIravijayasUrijI ane amArA pUjya panyAsajI zrI bhAvavijayajI gaNivarya mahArAjanI jayaMti aMge pUjA, prabhAvanA Adi dareka bAbatanI vyavasthA tamo karAvI ApavAnI javAbadArI svIkAratA hoya te, ama pUjya panyAsajI mahArAja ane tamArA badhAnAM atyAgrahane vaza thaI AjJA mATe tAra mukavAnI saMmati darzAvIe. AnA pratyuttaramAM TrasTI jamanAlAla vamaLasIbhAIe uparokta mAMgaNI mujaba badhuM karAvI ApavAnI kabulAta ApI eTale munivae tAra mukI AjJA magAvI ApavAnI saMmati darzAvatAM, AcAryazrI vijayasUrijI upara amadAvAda, sAgarasadhe tAra mUkI AjJA maMgAvI ApatAM, munivaryo sAgaragacchanA upAzraye cAturmAsa rahyA. cAturmAsanA prAraMbhathI ja jamanAlAle karela kabulateno bhaMga karavAnI zarUAta karI, paMDitanI muddala vyavasthA munionI vAraMvAra ugharANI hovA chatAM na ApI, je ke paMDita mATe saddagata AcAryadeva zrI vijayanItisUrijI Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' jenadharma vikAse." mahArAje upadeza dvArA saMghavI ujamaNI kevaLanA TrasTIo pAsethI sArI rakama IlAyadi mukAvI Apela che jenI vyAjanI upaja ane muDImAMthI dara varSe amuka rakama sAdhuone bhaNAvavA joItA paMDite mATe kharcavAnuM nakkI thayela che ane je rakama paNa sAgaragacchanI peDhImAM ja che. A rIte paMDitanA kharcamAM to nahotI eka pAI paNa TrasTIone peDhImAMthI ke potAnI pAsethI ApavAnI balake saddagata AcAryadevanA sadupadezathI IlAyadi kADhelI rakamamAMthIja upayoga karavAnuM hatuM, chatAM paNa AcAryadevanA parivArane paNa te rakamamAMthI paMDitanI vyavasthA kAryavAhako karI ApI zakyA nahi, e kAryavAhakenI keTalI beparavAI? vaLI jarUrI pustaka mATe paNa anekavAra kahevA chatAM jANe ke nAnA bhulakAone samajAvatA hoya, tevI rIte pAMca vakhata kahe tyAre ekAda vakhata maMgAvI Ape tevI ja rIte joItI davA ane paracuraNa sAdhane paNa jANe ke munivaryo para upakAra na karatA hoya tema aneka vakhatanI ugharANIo pachI Ape, paryuSaNa sudhI to upaja mATe peDhI calAvavAnI TrasTIone khAsa jarUrata hovAthI thepaDa thepaDa bhANuM karIne ane thoDIka thoDIka sagavaDa ApIne pitAnuM kArya kaDhAvI lIdhuM ane bane pUjyanI jayaMti prasaMganI kabulAta Apela hovA chatAM taddana naphaTAI batAvI kaI paNa sagavaDa karI ApI nahi, tethI te ane kAryo mATe munivaryone upadeza dvArA vyavasthA karavI paDI. paryuSaNanI samAptinI sAthe jamanAlAle upAzrayamAM AvavuM sadaMtara baMdha karyuM. teTaluM ja nahi paNa munivaryoe aneka vakhata bolAvavA mekalyA chatAM jamanAlAla pote na AvatA keIka vakhata bIjAne mokle ane kahevaDAve ke mahAra AvavAthI kadAca kleza thaI jAya mATe huM te nahi AvI zake. AvI rIte cokhkhA zabdomAM kahevaDAve, teTaluM ja nahi paNa gAmamAM nAmadhArI zAsanapakSIone meDhe munionI vagovaNuM karatAM kahe ke sAdhuo marajI paDe tevuM kharca batAve, paraMtu kArakhAnuM tevuM kharca kaI rIte karI zake. "ATalI badhI TapAlanI TIkITe" vagere zabdomAM niMdA kare, AthI vadhAre TrasTIonI naphaTAI zuM hoI zake. AvI rIte jamanAlAla taraphanI vagovaNIthI munivaryo ane zAsana pratyenI dhagazavALA gRhasthonA hRdayane AghAta thatAM, munivaryoe temane paryuM. SaNa sudhImAM kArakhAnA taraphathI maLela sAmana, peDhI upara eka patra lakhI sAmananA lIsTa sAthe amadAvAdanA bAbubhAI zakacaMdanI sAthe mokalAvI ApyuM. je teoe munione arpaNa karela hovA chatAM pAchuM saMgharI lIdhela che. je mokalyAne lAMbo samaya thavA chatAM ane munioe vihAra karyo tyAM sudhI Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAgaragacchanA TrasTIonI munivaryone satAmaNI. 93 jamanAlAlane munio pAse AvIne vinavaNI karI samajuta karavAnI paNa phurasada ke viveka maLyo nathI, teTaluM ja nahi paNa te sAmana pahacAnI pahoMca paNa ApavAnI purasada maLI nathI. A rIte TrasTIo gacchanA mAlIka che ke samagra saMghe nImelA sevaka che, tene hareka sAgarasaMghanA sabhyane khyAla karavAnI khAsa vijJapti che. | munione vihAra karavAno samaya najadika Avato hovA chatAM, pAchA mokalela sAmananI je je khAte te sAmananA nANA udharela hoya te te khAte sAmana pAcho Avela hovAthI te nANuM jame karyA badalanI, yA to sAmana pahoMcyAnI pahoca munivaryone mokalAvela nahi hovAthI te bAbata tapAsa karavA sAgaragachanA be sabhyae eka divasa kArakhAne jaI munimane puchayuM ke, munivaryoe mekalAvela sAmana amone jevo che, mATe batalAvo. je samaye TrasTI gaNapatalAla paNa kArakhAne beThela hatA, munime kahyuM ke kAma karIne batalAvuM chuM. teTalAmAM te jANe ke mArI hAjarIthI munie hA pADela che tethI batAvaze to nAhakanuM vArtAlApamAM utaravuM paDaze, te bIkathI tarata ja peDhIethI gupacupa ravAnA thaI gayA. TrasTI Ama ekAeka ravAnA thaI javAthI munimane, batAvavAnI javAbadArI mAthe levI vyAjabI na lAgavAthI, vivekasaha AvanAra sabhyane jaNAvyuM ke Apa kAle padhArajo. huM TrasTIone puchIne javAba ApIza. sabhya munimane vyAjabI javAba hovAthI svAsthAne gayA ane bIje divase AvatA munime namrabhASAmAM vivekasaha jaNAvyuM ke TIene puchatAM teoe vyaktigata sabhyane batAvavAnI tadana nA pADI che. paNa kahyuM che ke saMgha maLIne puchaze tyAre tene javAba apAze, ane sAmane batalAvAze. Ama TrasTIo taraphano spaSTa javAba munine saMbhaLAvyo. A pratyuttarathI sAgarasaMghanA sabhyoe vicAravAnuM che ke saMghanA sabhyano malmo saMghe nImela TrasTIo pAse keDInI kiMmatane che ke vadhAre ? bAda muni-vihAranA thoDAka divasa pahelA ekadA TrasTI gaNapatalAla upAzraye AvyA. ane paMnyAsa lAbha vijayajI mahArAjanI hAjarImAM banne munione kahyuM ke maherabAnI karI Ape mokalAvela badho sAmAna ApazrI saMbhALI le to huM kArakhAnethI mokalAvI ApuM. kAraNa ke A pramANe thAya te sArU nathI lAgatuM. munioe pratyuttaramAM kahyuM ke amoe tamone sAmana pAcho mokalAve, te vakhate ame amArA vaDIlene lakhI jaNAvela che eTale amArAthI temanI AjJA sIvAya have pAcho laI zakAya nahi. have te vAta amArA hAthamAM nathI. mATe tame khuzIthI amadAvAda lakhIne amo pAcho Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma vikAsa. saMbhALI laIe tevI AjJA maMgAvI Ape, to AjJA AvethI amene tema karavAmAM vAMdho nathI. Ama gaNapatalAlabhAI A dAvamAM phAvyA nahi eTale vile meDhe pAchA gayA. bAda munirAje vihAra karI amadAvAda pahocI gayA. chatAM paNa haju sudhI TrasTIoe temanA pUjane lakhI, mokalela sAmana pAcho ApavAnI vInavaNI karI nathI. e ja batAve che ke temanI ApavAnI IcchA nahotI, paNa e jAtane dAMbhika dAva khelavAnI bhAvanA hatI. - uparokta hakIkatathI munivaryo ane saMghanA sabhya pratye sAgaragacchanA TrasTIonI akaDAI ane beparavAIbharI vartaNUkathI sAgarasaMghane duniyAbharamAM bevakupha ane aLakhAmaNuM banavuM paDe che. mATe sAgarasaMghanA hareka sabhyone amArI abhyarthanA che ke jarA kAryavAhakanI bedarakArI bharelI vartaNuka ane jehakamI pratye durlakSa na ApatAM jAgrata banI saMghanI phajetI thatI aTakAve. vartamAna-samAcAra. amAvA lavAranI piLanA upAzraye pisavadi 3 nA sahavAranA nava vAge sadagata AcAryadeva zrI vijayanItisUrijI mahArAjanI jayaMti ujavavA eka sabhA yojavAmAM AvI hatI. sabhAnu adhyakSasthAna AcArya zrIvijyaharSasUrijI mahArAja levAnA hatA, paraMtu temanA pagane ijA thayela hovAthI teo sabhAmAM AvI na zakavAthI panyAsa zrI dAnavijayajI mahArAjanA adhyakSasthAne sabhAnuM kArya zarU karavAmAM AvyuM hatuM. prAraMbhamAM pAThazALAnA bALakoe maMgaLAcaraNa karyA bAda paM. kalyANa vijayajI mahArAja potAnI chaTAdAra salIthI pU. AcAryadevanA kAryonI samIkSA karI sabhAjanene saddagatanA jIvanathI paricIta karyA hatA, bAda munizrI malayavijayajI, munizrI azokavijayajI ane munizrI umedavijayajI Adi munigaNe paNa tIrthoddhAraka AcAryadevanA jIvananA aneka dAkhalAo ane anubhave sabhAjanone varNavyA hatA. bAda zAsanaprabhAvaka AcAryazrInA jIvana nanA lekhaka phulacaMdabhAI ane mulacaMdabhAI virATIe paNa A mahAna vibhUtinA guNonA ane svabhAvanA aneka vakhANa karavA sAthe AcAryazrInA ziSyAdi parivAra ane bhaktajanene teozrInA AraMbhelA kAryo paripUrNa karavA mATe AgrahapUrvaka bhalAmaNa karI hatI. aMtamAM pramukhazrIe gurUdevanA Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vartamAna-samAcAra. jIvana bAbata prakAza pheMktA teozrInA premabhAva, nIkhAlasatA ane sama draSTinAM vakhANa karyA hatAM. bAda samaya thaI jatAM sabhA barakhAsta karavAmAM AvI hatI. temaja te divase lavAranIpaLa, DahelAnA ane vIranA upAzraye ema traNe ThekANe cunaMdA gavaiyA pAse rAgarAgINIthI pUjAo bhaNAvavA sAthe paramAtmAne AyarSaka aMgaracanAo paNa karAvavAmAM AvI hatI. amAvA. lavAranIpaLanA upAzraye AcAryazrI vijayaharSasUrijI mahA- 1 rAjanA netRtva nIce padavI pradAnanI mahA sudi 11 nA sahavAranA nava vAge naMdinI sanmukha kIyA karAvavAmAM AvI hatI. A prasaMge upAzraya ane sariyAmane devajapatAkAothI saNagAravAmAM Avyo hate ane padavIpradAnanI ujavaNI aMge ghaNAja ThAThamAThathI cunaMdA gavaiyAo pAse rAgarAgaNInI pUjA bhaNAvavA sAthe AkarSaka AMgI karAvavAmAM AvI hatI. naMdinI kriyA karI rahyA bAda AcAryazrInA varadahaste munizrI vidyAvijayajI gaNivarya ane munizrI pramodavijayajI gaNivarya Adi be munipaMgane panyAsa padAropaNa vIdhI karAvI vAsakSepa nAkhyA hatA. je bAda munizrI rAmavijayajInA ziSya muni supravijayajIne, ane munizrI kezaravijayajInA ziSya munipremavijayajIne temaja sAdhvI suzIlAzrIjInA ziSyA sAdhvI sumaMgaLAzrIjIne braha dIkSAnI vIdhI karAvI vAsakSepa nAkhyo hato, je bAda caturvidha saMghe panyAsapravare, munivaryo ane sAdhvIjInA mastake vAsakSepa mIzrIta tAMdula nAkhyA hatA. aMtamAM AcAryazrIe samAcita pravacana karyA pachI prabhAvanA laI sau vIkharAI gayA hatAM. amAvA. lavAranIpaLanA upAzraye zeTha bhagubhAI cunIlAla sutarIyA taraphathI zrIbhagavatIsUtra cAturmAsa pahelAthI vaMcAvavAne prAraMbha thayele, te sUtranuM saMpUrNa vAMcana mahA vadi 10 nA panyAsazrI kalyANavijayajI mahArAje samApta karela hovAthI tenI ujavaNImAM zeThazrI taraphathI mahA vadI 5 thI mahAvadi 13 sudhIne aSTAlikA mahotsavane prAraMbha karI dararoja judA judA prakAranI cunaMdA gavaiyA rekI rAgarAgaNIthI pUjAo bhaNAvavA sAthe paramAtmAone AkarSaka navIna navIna bhAtanI aMgaracanAo karAvavAmAM AvatI hatI, temaja sUtra samAptinA dine vyAkhyAna ane pUjAmAM zrIphaLanI prabhAvanA zeThazrI taraphathI karavAmAM AvI hatI. ghArItAnA zrI jaina sevAsamAja, AcAryazrI vijayanItisUrijI lAyabrerI ane moTI TeLI taraphathI tIrthoddhAraka AcAryadevanI jayaMti ujavavA pisa vadi 3nI eka sabhA javAmAM AvI hatI. jemAM paM. maMgaLavijayajIe Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma vikAsa. AcAryazrInA jIvana upara suMdara prakAza pitAnI chaTAdAra sailImAM pADyo hato. je bAda judA judA vaktAoe samAcita saddagata AcAryadevazrInA aneka guNe upara vivecana karI sabhAjanone paricita karyA hatA, temaja peDhI pAsenA moTA derAzare, jasa keranI dharmazALAnA jinAlaye ghaNAja ThAThamAThathI gavaiyA ane TeLIvALAoe rAgarAgINathI pUjAo bhaNAvavA sAthe paramAtmAne bhabhakAdAra aMgaracanAo karAvI hatI. dA. pisa vadi 3 nA AcArya zrI vijayanItisUrijI mahArAjano svargadina hoI te divase munizrI kanakavijayajInI sUcanAthI khetaravasInA pADAnA jinAlaye ane sAdhvI jInazrIjI, mahimAzrIjI Adi sAdhvIonI sUcanAthI paMcAsarAnA jinAlaye ghaNI ja bhabhakAdAra AMgIo karAvavAmAM AvI hatI. . tIrthoddhAraka AcAryadevazrIne svargadina pisa vadi 3 ne hAI te dine AdezvarajInA mahaTA derAzare Azare rU. 75 nA kharce manoraMjaka AMgI bhaktajano taraphathI racAvavAmAM AvI hatI. muMvAru. zrI khaMbhAta janayuvakamaMDaLa, zrI AtmAnaMda janasabhA, jaina svayaM sevakamaMDaLa Adi judi judi saMsthAo taraphathI geDIjInA upAzraye kAntIlAla IzvaradAsa morakhIyAnA adhyakSasthAne tIrthoddhAraka AcAryazrInI jayaMti ujavavA eka sabhA piSa vadi 3 nA roja javAmAM AvI hatI. prAraMbhamAM maMgaLAcaraNa thayA bAda judAjudA vaktAoe AcAryadevanA jIvana pikI keTalAka bedhadAyaka prasaMganuM vivaraNa karI batAvatA, mahuMmanI saraLatA ane samabhAvadraSTInA muktakaThe vakhANa karyA hatAM atamAM pramukha mahAzaye pitAnA vaktavyamAM jaNAvyuM ke AcAryazrI kaI evA prabhAvazALI, anokhI vyakti hatA ke jeo darekane saMtoSa ApI zaktA. amArI rAdhanapuranI beDIMganA sthApaka ane mane preraNA karanAra paNa teozrIja hatA, bAda samaya thaI javAthI sabhA barakhAsta karavAmAM AvI hatI. A sivAya paNa judA judA sthaLoe AcAryazrIne bhaktajana ane munivaryo taraphathI poSa vadi 3nA AcAryadevane svargadina heI pUjA, AMgIo racAvaDAvavAmAM AvyAnA samAcAro maLela hovA chatAM, sthaLa saMkecanA aMge ame ApI zakyA nathI, jethI tevA samAcAra mokalanAra sajajane amane daragujara karaze evI AzA che. mudraka-hIrAlAla devacaMda zAha. "zAradA mudraNAlaya." jumAnajIda sAme-amadAvAda. prakAzaka-bhegIlAla sAMkaLacaMda zeTha. "jainadharma vikAsa" ophisa jainAcArya | vijayanItisUrIzvarajI vAMcanAlaya. pa6/1 gAMdhIreDa-amadAvAda. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvIra yuganA kvala ta jAtidhara. (gatAMka pRSTha TAITala peja 3 thI anusaMdhAna), AcAryadeve jeTalI lAgaNI gIranAranA jIrNoddhAramAM rAkhela tethI paNa T vadhu lAgaNI siddhagIrI bAbatamAM paNa rAkhI, aneka ejansI amaladAro dvArA lAgavagano upayoga karAvI, pAlItANA darabAra sAheba sAthe rakhApAnA praznanuM | samAdhAna karAvavA prayatna karela, paraMtu te samayamAM zeTha ANaMdajI kalyANajInA kAryavAhake mAtra ekaja tarapha kheMcAyela hoi, AyAryadavanA prayatno pratye dulakSa dAkhavatA hatA eTale te kArya mAM AcArya deva yaza saMpAdana karI zAsanasevA karI zakyA nathI. AcAryadevane svabhAva mIlanasAra, zAnta, gAMbhIrya pUrNa ane nIleSI hovAthI darekane maLatAnI sAtheja potAnA thaI zakatA hatA. teozrInA jIvana namAM eka paNa eve dAkhala nahi maLe ke acArya zrIthI koI paNa vyakti pachI te koI paNa samudAyanA sAdhu hoya ke koI paNa saMpradAyanA zrAvaka hoya te jarA paNa nArAja ke nAkhuza thayA hoya. teozrInA varada haste svasamudAya sivAya para samudAyanA paNa aneka sAdhu, sAdhvIone bhAgavatI dIkSA, brahata dIkSA, padavI pradAna, ane mAMDaLIyA nathI te zrI bhagavatIjI sUtranA coga sudhInA gavahana karAvAyela che, jemAM mukhyatave lavAranI pALanA paMnyAsa zrI pratApavijayajI mahArAja, vAgaDoddhAraka munizrI jInavijayajI mahArAja, mehamayAnagarInA sAdhumArga khullo karanAra munizrI mohanalAlajI mahArAja, zAntamUrti AcArya zrImada vijayasiddhisUrijI mahArAja, adhyAtamI AcArya zrImada buddhisAgarajI mahArAja ane vimaLagacha Adi samudAyanA sAdhu, sAdhvIoe vizeSa pramANamAM lAbha lIdhela che. teozrInI A paddhatithI dunIyAbharanA sAdhu samudAya Aje sadagata AtmAnA yazogAna gAI rahela che. AcArya devanI AvI premALa lAgaNI ane sevAbhAvanA mAtra saMvegI samudAya pratye hatI tema nahi paNa yati vaga" ke sthAnakvAsI samudAyanA sAdhuo pratye paNa khUbaja hatI je prema ane sadabhAvanAthI AkarSAI Aje sthAnakavAsI saMpradAyanA batrIsa varSathI te cha varSa sudhInA dIkSita nava sAdhuo ane prati varga mAMthI paNa traNa yatio AcAryazrInA parivAramAM ziSya praziSya tarIke saravegIvezamAM mojuda che. eja AcAryazrInI samabhAva draSTI siddha karI Ape che. AcArya deve potAnA ogaNapacAsa varSanA cAritra paryAyanA samayamAM mehamayIthI mAravADa ane verAvaLathI ujajaina sudhImAM 15, amadAvAda, pa, rAdhanapura, 3 siddhagIrI, 2, pATaNa, 2, vIramagAma, 2, surata, 1, muMbAI, 1, rAjakoTa, 1, vAMkAnera, 1 jetapura, 1 junAgaDha, 1 verAvaLa, 1 kapaDavaMja, 1 vIjApura, 1, vIsanagara, 1, vaDanagara, 1, sIpora, 1, uMjhA, 1, cANasmA, 1,. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maheravADA, 1, sAdaDI, 1, sIvagaja, 1, pakaNu dhi, 1, jAvAla, 1, udayana pura, 1 ujajaina A rIte hiMdabharanA judA judA pradezonI yAtrA karI uparokta sthaLoe ogaNapacAsa cAtumosa karI seMkaDe jIvAne upadezadvArA pratibaMdha ApI. bAravrata, caturtha vrata, ane bIja, paMcamI, aSTamI, ekAdazI, caturdazI, vIzasthAnaka, vadhu mAnatapa, rohiNI Adi tapanA vrata AcarAvI dharmanA sanmAge caDhAvyA hatAM, teTaluja nahi paNa teozrIe bhaktajano pAsethI upadedAdvArA judA judA zAsana udyotanA khAtAomAM aDadho karoDa uparAMta rakamane sadavyaya karAvela che. jemAM mukhyatve moTI rakamano phALo ApanArA teozrInA athaMga bhaktajana zeTha khADIlAla saubhAgyacaMdanI dharmapatnI galabIbAI "kaisare hinda," zeTha premacaMda muLajI dhanajI, zeTha vADIlAla punamacaMda, masAlIyA vamaLasI jItamalabhAI Adi rAdhanapuranA, zeTha jIvarAja dhanajI ane temanA dharma patnI hIrUblena kaccha-mAMDavInA, zeTha cunIlAla khuzAladAsa; zeTha maganalAla ThAkarasI, zeTha sAMkaLacaMda nagInadAsa; zeTha maNIlAla suracaMda, zeTha vADIlAla chaganalAla vAyavALA, zeTha vADIlAla maganalAla appA, zA. sAMkaLacaMda jIvaNalAla velAravALA; zeTha senAbhAI cunIlAla, zeTha dhoLIdAsa cImanalAla Adi amadAvAdanA, zeTha kalyAbhAI vAlacaMda, zeTha maganalAla sAMkaLacaMda Adi sIperanA, zeTha vadhubhAI hemacaMda pATaNanA, zeTha catrAzA lAlacaMdajI ujajainanA ane zeTha jezIMgabhAI parasAtamadAsa vIjApuranA, Adi aneka bhaktajanoe lAkha uparAMtanI rakamanA AcAyadevanA sadupadezathI sanmAge vyaya karela che. AcArya devanuM sAdhyabIndu tIrthoddhAraka ane jIrNoddhAranuM hovA chatAM paNa zrAvakagaNanI unnati taraphamAM paNa temanuM lakSa eAchu nahotuM. teozrIe zrAvakagaNu dharmanA sanmAga mAM joDAya ane pitAne aspRdaya karI zake te mATe jAmanagaranI AjubAjunA azikSIta DabAsaMga pradezamAM jAte pharI pAMtrIseka pAThazALAo sthApana karAvI, Aja paryata lagI teozrI dara varSe bhaktajanone upadeza ApI habIsaMga pradezamAM pacIsoka rUpIA mokalAvatA hatA. Aje A punita AtmAnA jJAna vRddhinA prayatna DabAsaMga pradezanA zrAvakagaNu AkrIkA jevA dura duranA pradezanuM dezAMtara karI samRddhivAna banela che ane tene AbhArI Aje AcAryazrInI sthApana karela badhI pAThazALAnA khacana bAje sthAnIka AgevAnoe upADI levA sAthe jAmanagaramAM potAnAM chokarAM abhyAsa karI. jJAnamAM AgaLa vadhI zake te mATe AlIzAna bIlDIMga baMdhAvI, ekasA vidyAthI lAbha laI zake tevI bADI"ga khelI AcAryazrInuM sAcuM samAraka DabAsaMgavAsIoe karela che, tema kahIe te te atizayokti bharela nahI kahevAya. uparAMta mevADa, gujarAtamAM paNa pAThazALAo ane beDI ge khelAvI zrAvakagaNuM pratye dharmagurU tarIkenI pharaja bajAvavAnuM paNa tIrthoddhAraka AcAryadeva cukela nathI. (apUrNa.) taMtrI sthAnethI.