Book Title: Digambar Jain 1924 Varsh 17 Ank 06
Author(s): Mulchand Kisandas Kapadia
Publisher: Mulchand Kisandas Kapadia
Catalog link: https://jainqq.org/explore/543196/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ P ROzrIvo narAgAya namaH D||zrIvonarAgAya nmH|| Plpaic IACID sampAdaka-mUlacaMda kisanadAsa kApar3iyA caMdAvAr3I-sarata / GO SHREE JANN IN LIBRARY Date......13 TERN pUcha viSayAnukramaNikA, naM0 viSaya 1-2 sampAdakIya vicAra, jaina samAcAra saMgraha ARUN3 vartamAnameM AyurvedakI AvazyatA va upayogitA (AyurvedabhUSaNa paM. satyaMdhara kAvyatIrtha) 4-5 pada (paM0 munnAlAla vizArada), daridratAse duHkha....11-12 90 satsaMga (ke. ena. moThAvAlA IDara'........ 13 7 rupAbAI smAraka maMDarnu tRtIya adhivezana .... 14 vIra saM. 24508-9 mahimA (paM0 munnAlAla nizaMka), nIti ratnamAlA 15-16 caitra 10 vyAkhyAna sAhu jumaMdAdAptajI sabhApati bhArata. di jana pariSada mujaphpharanagara .... .... 17 7 11 prastAva mujaphpharanagara meM bhArata di. jaina pariSada 27 12 vizvAsaghAta kA pha .... 12 sUratamA jana sAhitya pariSara.... ... .... mukha pRSTha 27 vA IsvIsan vi.saM. 198 760 9GO pezago vArSika mUlya ru. 2-0-0 poSTeja sahita / / jilA kalAvilavAlaya ISISTIALADITALDERADIDATTATISEMISTRETEREADIHATITLEAR ALERTI Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suratamAM jaina sAhitya pariSada. A jo ke, A zakiTa pitAnuM sAhitya aAbara prakAzamAM lAvatA nathI. : jemAM hajAro graMtha tALA kuMcImAM baMdha paDelA 1 suratamAM jaina sAhitya pariSadanI bIjI beThaka che. upadeza ane kriyAne dharma sarve dharmomAM vaizAkha vada 1-2-3-4 be cAra divasema gujavizeSatAthI ahiMsaka che. jene sAhitya ghaNI rAtanA prasiddha kavi nAnAlAla dalapatarAmanA pramukha bhASAomAM upalabdha che. cAra saMdhonI sthApanA paNa nIce gopIparAmAM bhAre utsAhathI maLI hatI jemAM ja che. zivaguNasurI, hemacaMdrAcArya, jemAM tAMgara tene vizeSa bhAga hato chatAM hIravijayasUri, AnaMdavana vagere AcArya tathA paNa digaMbara jaino tathA keTalAka sthAnakavAsIe paNa bhAmAzA, dhanAzA, jagataseTha, dagaDumA vagere prasiddha emAM bhAga lIdho hato. pariSadamAMthI bahAra purUSa jamAM thai gayA che tathA Aba, tAraMgA, gAmathI 25-30 sArA sArA sAhitya premI muktAgiri vagere prAcIna kArIgarInA tIrtho jenA bhAIo AvyA hatA. tathA suratanA jaina che. jenoe kalAnI rasiddha cheDI sAhityarasika, netAo jevAke rA. bA. kamaLAzaMkara, pAThakajI, thavuM joie. jaina koleja ane jaina yunivarsigaNutrA, bhikSu akhaMDAnaMda, madhavarAma herA, TInI jarUra che. videzomAM hajAre jana granya gulAbadAsa vakIla, kezi Adi hAjarI pahoMcI gayA che ane tyAM tenI keTalI utama rIte ApatA hatA. tathA svAmI AtmasvarUpa, kamaLA- rakSA ane upayoga thaI rahayo che, e para vicAra zaMkarabhAI, kaeNzika vageree bhASaNo ApyAM hatA. karI janee pitAnuM sAhitya saMsArabharamAM A kArya zeTha jIvaNacaMda sakeracaMda muni mANeka. prakAzamAM lAvavuM joIe vagere vagere. muni vagerenA satat prayAsanuM ja phaLa hatuM. TikiTa pariSadane khAzare 50-60 tAra ane patra rAkhavA chatAM rAja 400-500 bhAIo ane baheno sahAnubhUtinA Agya hatA je ame vAMcI saMbhahAjara rahetA hatA. cothI beThakamAM to savAre 9 LAvyA hatA. sabajeTa kameTI ane nibaMdha kame - TImAM paNa amee bhAga lIdho hato. bIjI trIjI thI 1 cAra kalAka sudhI kArya cAlyuM hatuM. beThakamAM kulle cha TharAvo nIce mujabanA thayA hatA. svAgata kameTInA pramukha nagarazeTha bAbubhAI TharAva 1 lo. je je saMsthAo ane rAjA gulAbabhAIe potAnA vyAkhyAnamAM jaNAveluM ke mahArAjA tathA vyaktio jaina sAhitya purata prAcIna zahera che, emAM ghaNI jaina pAThazALA, kSetramAMthI prAcIna ane arvAcIna go bAhera kanyAzALA, beDa'ga, jana vanitAvizrAma, bhoja* pADIne sAhityane pUchI ApavAne satata prayatna nAya, pAMjarApoLa, jIvadayA khAtuM, ghA jJAna karI rahyA che te sane A pariSadu AbhAra bhaMDAro te sArA sArA jaina maMdira temaja mAne che.. - pramukha taraphathI eka lAkha ra0nuM seTha devacaMda lAlabhAI pustakoddhAra - TharAva 2 je. bIjI pariSadu maLe tyAM sudhI kuMDa che temaja be lAkha ra0nI sakhAvatathI nagIna - pariSadanuM kAmakAja cAlu rAkhavA mATe nIce jaNA. dAsa ghela bhAI jhaverI jena hAIkula khulavAnI che velA mahasthonI vadhAravAnI sattA sAthe eka kameTI eTale atre, lAkho rU0 dAnamAM kharacAya che, nImavAmAM Ave che ane temaNe pariSadamAM maMjura sabhApati kavizrI nAnAlAle pitAnA bhASaNamAM thayelA karAno banato amala karAvavA ane : jaNAvyuM hatuM ke jenAnuM sAhitya tIva prAcIna pariSadanA prasiddha thayelA hetuo saphaLa karavAne : che tathA mahatvapUrNa che temaja enI rakSA ane bano prayAsa karo ane pariSadamAM thayela kAmaprakAzanI AvazyakatA che. ghaNuM ajaina sAkSare kAjano rIpe Te pragaTa kara. kamITIne A kArya rA jaina sAhityane anyAya thaI rahayo che paNa karavA mATe eka sArA phaMDanI AvazyakatA che.. temAM deSa jaina vidvAneja che ke teo ( TAITalanA trIjA jipUra juo). Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // zrIvItarAgAya namaH // digaMbara jaina, THE DIGAMBAR JAIN. nAnA kalAbhirvividhazca tattvaiH satyopadezaissugaveSaNAbhiH / saMbodhayatpatramidaM pravarttatAm, daigambara jaina-samAja-mAtram // varSa 17 vaoN. vIra saMvat 2450. caitra vi0 saM0 1980. ! aMka 6 hA rAntabya hajAroM grantha kaidameM par3e hue haiN| sunA jAtA hai ki IDarakA grantha bhaNDAra paM0 kanhaiyAlAla dvArA sudhArA jArahA hai parantu nAgaurakA to jaisAkA tasA hai / nAgaurake bhaTTAraka bhI kATakara gaye to aba to unake ziSyakA kartavya hai ki ve zrI jinavANI mAtAkI pUnA bhakti vinaya apanA vacana pAlana karake zAstra bhaNDAra kholakaranakA mahAna parama kara usakI samhAla kreN| yahAMka maMDArapara kaha zratapaMcamI prv| pavitra parva zrI zrutapaMcamI tAle lage haiM va unapara maTTI cUnA varSose pota parva AgAmI jyeSTha sudI puSA diyA gayA hai / aba to kisI bhI avasthAmeM 5 (tA. 7 juna ) ko nikaTa hI A pahucA yaha grantha bhaNDAra khulavAne kI koziza bambaI hai| yaha vahI pavitra dina hai ki jisa dina sarasvatI bhavana dvArA AgAmI jasse para honI zrI bhUtabali va ahaMdubali AcAryoM ne siddhAnta cAhiye / zAstroM kI prathama pujA kI thI tabase hI isakA nAma aba hama yaha batAyeMge ki zrutapaJcamI ke dina zrutapaMcamI par3Ava isa parvakI pUnanako zrutaskaMdha hamAre kyA 2 kartavya haiN| isa pavitra dinameM vidhAna kahA jAtA hai / karIba dasa paMdraha varSase isa saba sthAnoMke maMdiroM meM subaha zrutakaMca vidhAna parvako manAne kI carcA jainahitaiSI Adi patroM meM (jinavANIkI panA) bar3e bhakti bhAvase vAnitroM hone para yaha parva manAyA jAne lagA hai, parantu sahita honA cAhiye, usa samaya maMdira meM jitane kheda hai ki isa parvakA itanA pracAra abhItaka bhI zAstra hoM unako dhUpa dikhAkara acche zuddha nahIM huA jaisA ki dIvAlI parva kA hotA hai / veSTanoM meM bAMdhakara caukIpara bimAna karane hamako hamArI mUrtiyoMse kaI guNI bar3hakara rakSA cAhiye : phira graMtha suvI na ho to nitane bhI hamArI jinavANI mAtA (naina zAstroM ) ko grantha Ane 2 bhaNDAroMmeM hoM unakI sUcI banAkaranekI hai jisa tarapha hamane bahuta pramAda rakhA kara unakI eka nakala sabako dekhane ke liye bahara hai| abhItaka IDara, nAgaura Adi sthAnoMpara rakhanI cAhiye va ninako jo graMtha par3hane ko cAhiye Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ digambara jaina / [ varSa 17 unake nAma vaha graMtha likhakara dene cAhiye / samAna sudhArake liye avazya Age AyeMge / isa dinako jAhira tyauhAra rUpase pavitra mAnanA svAgata sabhApati bA. balavIracandra jaina vakIcAhiye tathA zAmako bar3I bhArI sabhA karake lakA vyAkhyAna bhI dharma va jAtipremase bharA huA sabako isa parvakA mahAtmya sunAnA cAhiye va thaa| bhApa bhI bar3e utsAhI va dharmapremI haiN| jaina sAhityakI rakSA va usake pracArake prabandha yaha Apake hI sAhasakA phaca thA ki pariSadakA kI carcA hokara kucha na kucha jaina sAhityakI adhivezana mujaphpharanagarameM hosakA thaa| adhive. sevAkI yojanA karanI cAhiye tathA jo 2 graMtha zanoM to sabhAoMke aneka hogae haiM parantu isa .apane maMdiroM meM na hoM ve apane mUlyase nahIM vAra bhArata0 di. jaina pariSada meM jisa uttamatAke to maMdiroMke bhaNDAroMke dravyase bhI isI dina sAtha kArravAI huI thI vaha dUsare adhibezanoMmeM maMgAnekA prabandha karanA cAhiye / mudrita sabhI zAyada hI kahIM huI ho / arthAt pariSadameM mAtra di. jaina grantha kA sucIpatra hamAre pAsa hai jo aMgrejI par3he likhe nahIM parantu kaI paMDitagaNa, kArDa likhanepara muphta bheja deNge| ba. bhAgIrathajI,ba0 gaNezaprasAdanI, ba* sItabhAgAmI zrutapaMcamI parva gata varSoMkI apekSA prasAdanI jaise tyAgIgaNa tathA bhaneka zrImAna vizeSa rUpase haraeka sthAnapara manAyA jAya yahI va aMgarejI par3he likhe bar3e 2 vidvAna tathA hamAre 'hamArI bhAvanA va abhilASA hai / tathA isake purAne vicAra ke kaI ague bhI upasthita hue the| samAcAra bhI hameM milane para avazya prakaTa kiye pariSadameM jisa yogyatAse sAhunIne kAma liyA jaaNyge| vaha atIva bhAdaraNIya hai / jitane bhI prastAva hue haiM prAyaH una saba para virodha, saMzodhana mujaphpharanagarameM vedIpratiSThA, mahilA pariSada va Adi huA thA parantu aMtameM sabhApatimI isa bhAratavarSIya di0 jaina pa. taraha isakA nikAla kara dete the ki jisase mujaphpharanagarameM riSadkA prathama adhivezana kisI bhI prastAva para mata hI lene kI AvazyapariSada / caitra mAsameM atIva sapha patA nahIM par3atI thI aura saba prastAva sarvAnu latA pUrvaka ho gyaa| matase hI pAsa hojAte the| pariSadameM kulaM 16 sabhApatikA sthAna zrImAn sAhu jugamaMdiradAsanI prastAva hue haiM jo bhAge mudrita haiM ve par3hanese najIbAbAdane grahaNa kiyA thaa| ApakA vyA- hamAre pAThakoMko mAlUma hogA ki isavAra aise khyAna bhanyatra mudrita hai jo akSarazaH par3hane yogya kaI prastAva bhI hue haiM jo bilakula navIna haiM, hai| mApane samAjake samakSa nirbhIkatAse jaina va jaina samAnameM jAgrati va sudhAra karanevAle haiM samAnakI saccI hAlata rakha dI hai| hama samajhate isaliye una para hama yahAM kucha Avazyaka nive. haiM mApake isa vyAkhyAnase di. jaina samAjameM dana karanA cAhate haiN| navacetana avazya AvegA va utsAhI yuvakagaNa dUsarA prastAva aisA hai ki haraeka jaina skUla Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMka 6 ] digambara jaina / va borDiMgoMmeM aMgarejI par3he likhe jaina vidvAna azuddha rezama va azuddha sutI vastrake caMdoMve, varSa meM do vAra jAkara jaina dharmapara vyAkhyAna de| veSTana mAdi maMdiroMmeM na va jAve arthAta bho jina utsAhI vidvAnoMko isa sevAke karanekA ho unako bhI badala diye jAve tathA haraeka : bhAva ho ve isa kAryake maMtrI bA. balavIracaMda bhAI bahina bhI zuddha sutI vastrakA vyavahAra kre| vakIla mujaphpharanagarako likha sakate haiM / varSameM yaha ahiMsA paramo dharmaH mAnanevAle jainiyoMke thor3AsA samapa ipta kAryake liye nikAlanA liye kaiptA uttama prastAva hai aura isako pUrNa aMgarejI par3he likhe vidvAnoMko muzkila nahIM amalameM kAneko mAvazyakatA hai varanA hama hogA aura unake vyAkhyAnoMse vidyArthiyoMpara jainoM anainoMke samakSa haMsIke pAtra hoNge| jaina dharmakI vizeSa chApa pdd'egii| sAtavAM prastAva jaina itihAsa taiyAra karanekA tIpsarA prastAva aisA hai ki jainadharmakI eka hai jisakI AvazyakatA varSoMse mAlUma huI hai| choTIsI pustaka bra. sItalaprasAdanI vidvAnoMke AzA hai isake maMtrI bA* hIrAlAlanI ema. saMzodhana pUrvaka banAveM jisameM jaina dharmakI e. isa kAryako zIghra hI amala meM laaveNge| prAcInatA vajaina siddhAMtakA paricaya ho va usako AThavAM prastAva jaina dharmapracArake liye upadehiMdakI haraeka bhASAmeM prakaTa karake usakA zaka vibhAga khokanekA hai jisameM vaitanika to pracAra sAre hiMdameM kreN| yaha prastAva atIva kyA parantu mavaitanika upadezaka dvArA dharmapacAmahatvapUrNa va navIna hai| isapara sahAranapura skA yatna ho / harSe hai ki prastAva pAsa honeke jileke bhAiyoM jo chApeke virodhI haiM unhoMne samaya hI bA. jugalakizoranI Adi 10.12 virodha kiyA thA parantu unako acchI tarahase mahAzayoMne AnararI taurase varSameM mahine do samajhAne para ve bhI isa kAryameM sahamata hogaye mahine paMdraha dina apane kharcase upadezArtha bhramaNa the yaha prakaTa karate hue hameM bar3A harSa hotA hai| karane kI pratijJA kI hai| AzA hai anya cauthA prastAva mAravADI va dezI agravAlameM vidvAna bhI isakA anukaraNa kreNge| kanyA lenedenekA hai jo ucita hI huA hai| navAM pastAva tIrthoke jhagar3e miTAneko udyoga ..cavA prastAva jaina saMkhyA hAtake upAyakA karane kA hai| dekhe isakA kyA amala hotA hai ? hai| isake liye jo kameTI niyukta huI hai. __dazavAM prastAva bAlavivAha, vRddhavivAha, unako aba kucha kArya karake dikhAnA cAhiye / kanyAvikraya Adi baMda karanekA hai usameM navIna AzA hai isake maMtrI lA stanalAlajI jaina vizeSatA yaha huI hai ki aise vivAha ho unameM vakIla parizramapUrvaka isa kAryakrI amalI kAra- asahakAra kiyA jAya arthAt usameM kisIko bAI kreNge| zAmila nahIM honA cAhiye / hama samajhate haiM chaThA prastAva maMdiroMmeM va janatAmeM zuddha svade. bAlavivAha, vRddhavivAha, kanyAvikraya bhAdi dhI sUtI basA hI vAparane kA hai| arthAta matIva rokanekA yaha masahakArakA upAya bahuta hI Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ digambara jaina / [ varSa 17 upayukta hogA va karanevAle zarmI de hokara dUsarI ki kAryakartAgaNa zIva hI niyamAvalI banAkara vAra aisA kArya nahIM kareMge / jAticyuta aura pariSada kA kArya sucAru rUpase karate raheMge / daMDase yaha upAya sabase bar3ha kara hai ki aisA koI aMtameM eka bAta hama avazya kaheMge ki pariSadake kArya kareM unake yahAM laDDU khAne, jalUsameM jAne hetu va uddeza pracAra meM lAne ke liye pariSadane AdimeM bilakula zAmila hI na hoveN| jo "vIra" nAmaka pAkSikapatra va sItalapa 11vAM prastAva vyarthavyaya rokane kA hai| isakI sAdaja ke saMpAdakatva va bA0 kAmatAprasAdajIke 6 kalama haraeka pAThaka vicArapUrvaka par3heM va upasaMpAdakatvameM prakaTa karanA prArambha kiyA hai va uptakA apanI2 birAdarI meM apIla karanekA dRr3ha no uttama upayogI lekhoMse alaMkRta hokara hara prayatna kreN| pakSameM nikalatA hai uttako di. jainake haraeka 12vAM prastAva 7000)ke vanaTa kA hai jiptameM pAThakako vijanaurase avazya maMgAnA cAhiye / karIba 1000) hI pariSadameM Aye the aura vArSika mUlya sirpha 9 // ) vArSika hai jo atIva dravya vinA saba prastAvoM kI amalI kArravAI na hai / kesI ho sakego isaliye zrImAnoM kA pharja hai pariSadake maMtrI lA0 ratanalAlajI jaina vakIla ki pariSadako dravya sahAyatA bhenakara kAryakartA- binanara atIva utsAhI va dharmapremI honese oMko utsAhita kreN| pariSada apane kAmoM meM bhaviSyameM bahuta saphalatA 13 vA prastAva-vedI pratiSThAaiM kama va sAda. prApta karegI aisI sambhAvanA hai isa liye sArI gIse karanekA tathA dAvata va giMdoMDAkA tathA jaina samAjako isako apanAnA cAhiye / anya rasamoMke rivAjoMke baMda karane kA hai isa rAjagirimeM digaMpariyoM para dAvApara samAjako vicAranA cAhiye aura aba isa hamAre zvetAMbara jaina bhAiyoM ne phira aura eka nayA dizAko samayAnukUla badalanA cAhiye / Ava. jhagar3A khar3A kara diyA hai arthAta rAjagirikSetrake zyaka vedIpatiSTha eM avazya hoM parantu ve sAda- viSayameM 10 digaMbara jainoM ra bAMkIpurakI korTa meM gIse honI cAhiye nisase kama kharcameM kAma dAvA dAyara kiyA hai ki rAjagirikA pahAr3a sarSe ho jAve / maMdira, jamIna rastAo vagerahapara zvetAMbarI jainoMkI 14vAM prastAva chAtravRtti phaMDa kholane kA hai mAlikI hai / digaMbaroM kA isameM koI bhI haka isapara to zrImAnoMko bicAra karane kA hai| nahIM hai ki ve kisI itanAmameM dakhala kreN| mAzA hai isa viSayameM anya zrImAn loga isaliye zvetAMbara jaina hI rAjagiri tIrthake svargIya dAnavIra seTha mANikacaMdanIkA anukaraNa mAlika mAne jAve Adi / isa kesakI tArIkha kreNge| 7 jUnako hai / usa dina digaMbariyoMkI orase 15 va 16 vAM prastAva to pariSadakI prabaMdha bacAva nAmA peza hogA / hamArI tIrthakSetra kameTI kameTI va niyamAvalI banAne kA hai| mAzA hai isake liye bahuta koziza kararahI hai| Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varSa 17 ] digambara jaina / dataalaaksavatats NEENIENSINEERING seThIjI putrakA viyoga-hamAre cira jaina samAcArAvali paricita purAne samAjasevaka paM. arjunalA lajI se ThaM ke ikalaute putra prakAzacaMdra seThokA EPRENERAR TREETTESEREEEERSITY jodhapurameM dehAnta hogayA / prakAza caMdranI bhI , kezariyAjImeM dhvajA daMDa nahIM 20 varSakI AyumeM rASTrIya kAryoM meM khUba bhAga caDhA-kaI dinoMse sunane meM AtA thA ki le rahe the| Apa hindI kI kavitAeM bhI acchI vaizAkha sudI ko kezariyAnI meM udaipura riyA- banAte the| seThanIko prakAzacaMdrajIke viyogase satakI orase vaiSNava rIti anusAra dhvanAdaMDa bar3A aghAta pahuMcA hai| car3hanevAlA thA isake virodha hamArI tarapha se do nae kSalaka-bAhabali pahAr3apara muni bhaneka tAra ciTThiyeM cahuMcI thIM tathA rA* ba. zAMtisAgarajIke kezaloM ke samaya ba khuzAla seTha TIkamacaMdajI, rA. ba. nAMdamalajI, seTha caMdanI va ba. hIrAlAla jIne kSullaka pada dhAraNa ThAkoradAsa bhagavAnadAsa jauharI, seTha rAjamalajI kiyA hai| donoMke nAma aba krapazaH caMdraptAgaseThI Adi kezariyAjI va udepura padhAre the rajI va vIrasAgarajI rakhe gaye haiN| tathA eka bhAI to satyAgraha karaneko pahuMcA siddhavarakUTa-meM muni candrapAgarajIne thA jisase philahAla dhvanAdaMDa car3hanA banda vaizAkha sudI 1 ko kezaloMca kiyA thA taba rahA hai / seTha TIkamacaMdajI sAhabane udaipurameM 700 naranArI upasthita hue the| kuMvara sAhabase milakara isa viSayakI carcA kI papaurA-kI pAThazAlAkI dravyAbhAvake kAraNa thI va mAge mahArAjAko bhI milanevAle haiN| TUTane kI saMbhAvanA ho rahI hai| buMdelakhaDake zve. janoMkI orase eka berisTara va dasa pAMca bhAiyoM kA kartavya hai ki ve paM. motIlAlajI sAdhu bhI vahAM pahuMce the parantu jhagar3A kitI varNI dvArA atIva parizramase sthApita isa pATha. prakArase na hone pAyA thA / zAlAko sahAyatA dekara cAlU hI rakkheM / vivAhameM dAna-dAhodameM abhI vivAhake malakApura-meM zrAvikA subodha pAThazAlAkA samaya isa prakAra dAna humA thA-koThArI pannA. utsava jainamahilA ratna zrI lalitAbAI ke lAla dalIcaMda 51) pAThazAlA va 150) maMdi- sabhApatitvameM tA. 28-4-24 ko huA ranI va anya, saMsthAoM ko lUNanI candAlAla nI thA jisameM lalitAbAIne pAThazAlAke kAryase 101) pAThazAlA va 102) anya seTha cunnI- saMtoSa prakaTa karake adhyApikA prabhAvatIbAIke kAla haMsarAna 15) pAThazAlAnI kanhaiyAlAla, kAryakI prazaMsA kI thii| 31) pAThazAlA mahAvidyAlaya-vyAvarameM garamIkI chuTTI vardhA meM-setavAla jaina sabhAkI orase 'seta. ASADha vadI 2taka huI hai| isameM pravezecchuka bAka sudarzana' mAsika prakaTa honevAlA hai| 10 vidyArthiyoMkI AvazyakatA hai| Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ digambara jaina [aMka 1 sUrata-nI zrAvikAzAlAnI parIkSA tyAgI kAzI hindU vizva vidyAlaya meM devasAgara va sukhAnaMdanI brahmacArIe tA0 3 phijhIka, kemIsTrI, jiyolojI, bAyolonI va maIne dine laIne atIva saMtoSa prakaTa karyo mAiniMgakI zikSA dI jAtI hai / ucca koTi kI hato / hAka eno 25 bAlikAo ane 30 saMskRta zikSAkA bhI prabaMdha hai / jo jana viAvavikAo lAbha le che| yArthI isa vidyAlayameM praveza honA cAhe ve mahAvIrajIke mele meM isa varSa caitra nIce ke patese aMgrejImeM patra likhanepara saba sudI 15 para kSetrakI suvyavasthA karaneke liye prakArakI sahAyatA le sakate haiM / maIke aMtataka eka bar3I sabhA rA. bA0 seTha kalyANamalanIke AgamanakI sUcanA denI cAhiye / ke0 minarAja sabhApatitvameM huI thI jisameM 10 mahAzayoM kI hegaDe A. maMtrI jaina esoziyezana kAzI kameTI prabaMdhake liye niyata huI hai jisake maMtrI hindU vizva vidyaaly-kaashii| rAmacaMdra khiMdukA para hue haiM tathA dharmazAlAkI mahAvIra jayaMtI-isa vAra caitra sudI marammatake liye apIla hone para 10.1) seTha 13 ko mahAvIra jayaMtI utsava sUrata, AgarA, kalyANamala nI, 251) seTha hIrAlAla pATanI, lalitapura, vikharona, kAraMnA, zivapurI, goTi251) vIrasevaka maMDala jaipurane bhare the| ToriyA, kuMthalagirI, solApura, sunAnagar3ha, purAtana zahara mAMDU-ya. gebIlAlajI jAlaMdara, kalakattA, nAgapura, rAmapura, nAtepute, apane bhramaNake hAla meM likhate haiM ki maiMne bhabhI vardhA, nanAnapura, bAkarola, sAgara, muMtharAmapura, dharmapurIke pApta mAMDU (mAMDakapura) nAmaka purAtana rANApura, mAdi sthAnoM para manAyA gayA thaa| zahara dekhA to mAlUma humA ki loga bambaI kala- RSabha bra0 Azrama-kA vArSikotsava kattAko bar3A mAnate haiM paraMtu yaha to 36 kosa vaizAkha sudI 3 ko honevAlA thA, parantu kArabambA caur3A kilA darabAjA sahita manabUta banA NavazAt isavara sthagita rakhA gayA hai / hai| pAMca 1 khaMDake makAna haiM jinake 2 majala gohAnAmeM jaina vanitAzrama-dehalI to jamInameM haiN| tamAma kAma pattharakA vanA hai| nivAsI lA. hukamacaMda jagAdharamalakI vidhavA bar3e 2 bAjAra haiN| bar3A jaina maMdira bhI thA suputrI jJAnamatIne apane nAmase gohAnAmeM - jipsameM jamInase pratimA nikalI thI vaha di0 vaizAkha sudI 3ko jaina vanitA Azrama khola jainoMkI saMbhAla na honese zvetAMbarI hogayA hai| diyA / muhU bra0 zItalaprasAda nIne karAyA mAMDU mahAdevakA sthAna bhI yahAM dekhane yogya hai| thaa| paM0 maganacAI va paM0 caMdAbAI bhI isa hiMsA baMda-kAzIpura, pacamAna va karaulImeM maukepara padhArI thii| isameM kumArI vidhavA sadhavA gata rAmanaumIpara hotI huI bali hiMsA jIvadayA tInoM prakArakI zrAvikAyeM praveza kI jaayegii| sabhA AgarA ke prayatnase bahuta aMzoMmeM banda kamase kama 9 varSakI kumArikA taka praveza ho huI thii| sakegI va samarthase 1) mAsika liye jaaNpge| Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - aMka digambara jaina / paMjAba prAM0 sabhA-pAnIpatameM caitra sudI nImaca meM mAlavA sabhA-nImacakI 6-7-8 ko paMjAba di. jaina prAMtika sabhAkA chAvanImeM vedI pratiSThAke sAtha 2 di. jaina prathama adhivezana zrImAn A0 lA* pyArelA- mAlavA prA0 sabhAkA 20 vA adhivezana zeTha kamI jaina vakIla dehalIke sabhApatitvameM sapha- devIcaMdajI maMdasorake sabhApatitvameM caitra sudI batA pUrvaka hogyaa| svAgata sabhApati rA0 ba0 11-12ko hogayA jisameM sara seTha hukamacaMdanI, kA. vakSmIcandajI va sabhApati bAbU pyArelAla- ba. gebIlAlajI Adi khAsa padhAre the / isameM bhIkA vyAkhyAna samayAnukUla bahuta hI yogya kula 8 prastAva isa prakAra pAsa hue haiM-(1) huA thA / kula 17 prastAva hue haiM jinameMse lA* jambUpasAdajI, pannAlAlajI nyAyadivAkara, mahatvake ye haiM-(1) sabha ke pracArArtha paMnAba bra0 jJAnAnaMdanI bhAdike mRtyuke liye shok| (2) prAntameM jilA sabhA va jilAoMmeM tahasIla sabhAeM bAla sagAI, bAla vivAha (19 varSase kama vara sthApita kI jAve (2) do upadezaka rakhe jAve va 11 varSase kama umra kanyAkI honA) vRddha (3 vezyAnRtya, bAgabihArI, AtizabAjI, bUra, vivAha, kanyAvikraya, vyarthavyaya Adi baMda karane bakhera mAdi banda ho (4) naranArI samAnoM ke liye paMcAyate kaDA niyama banAveM / (3) zArIrika barakI sthiratA va bhArthika lAbhake pratyeka di. jaina maMdira va paMcAyatIke prabaMdhakartA liye vyAyAmazAlA kholI jAve, pratyeka gharameM apane 2 mimmekA hisAba prativarSa prakAzita manna pI: nakI cakkI, kAtaneke liye carakhe va kareM (4) di. jaina dharma svIkAra karanevAle va dhuna neke liye karadhe rakhe jAveM tathA zuddha sAdA apane rAjyameM hiMsA baMda karanevAle ThAkura krUrabhojana va zuddha svadezI vastroMkA upayoga karake siMhajIko dhanyavAda (5) sara seTha hukamacaMdanIko sAdA jIvana vyatIta kare (1) saMkhyA hrAsake kAraNa 1 lAkha ru. ke vizeSa dAnake liye dhanyavAda, jAnaneke liye kameTI kI niyukti (6) maMdi (6) saM0 2650 ke liye 27500)kA bajaTa roMmeM zuddha svadezI vastrase prakSAla kI jAya tathA (10 khAtoMke liye) pAsa kiyA jAya (7 bajaTa za strake veSTana zuddha svadezI vastrake hI banAye pUrti ke liye phaMDa kiyA jAya, (8) lA. jAya (7) sarakArI khAte va skUla kolejoMmeM hajArIlAlajI nImaca chAvanI (munIma sara anaMta caturdazIkI chuTTI dInAya (8) yunIvarsi- seTha hukamacaMdanI)ko dharma va jAti sevAke liye TiyoMmeM jaina sAhitya va vyAkaraNake anya praveza " jainajAtibhUSaNa "kA pada diyA jAya / kiye mAMya / (9) vivAha ke samaya kanyAkI umra samAmeM karIba 800) kA hI phaMDa huA thaa| 13 va varakI umra 11 varSase kama na ho zAstra dAna-jIvadayA sabhA bhAgarAko (10) sarva kauMsiloM va myUnisipAliTiyoMmeM lA* musaddIlALa amRtaptarane mahiMsAviSayaka eka 2 jaina sabhAsada cunAvase niyata kiyA pAMca hajAra TrekTa kharIda karake diye haiM tathA jAya bhAdi / 1000) TrekTa vitaraNa vibhAgako diye haiN| Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ digambara jn| [varSa 17 mujaphpharanagarameM mahilA pariSada - gomaTTasAra va paMcAstikAya par3hanA cAhiye va mujaphpharanagarake mele meM bhA0 di0 jaina mahilA unakI parIkSA leneke liye bhI mANikacaMda pariSadakA 13 vA adhivezana dAnazIlA zrImatI parIkSAlayako sucanA / besarabAInI bar3avAhake sabhApatitvameM atIva rANApura-meM muni zAMtisAgarajIke upade. saphalatA pUrvaka hogayA / zrImatI paM0 maganabA. zase pAThazAlAko 2164) va sAgavAr3A InI, paM0 caMdAbAInI, rAmadevIbAI, gopIvAI, vidyAlayako 379) mile the| saMjodevI, lAjavaMtIvAI, jJAnavatIbAI khAsa giranArajI-meM tIrthakSetra kameTIkI orase padhAre the / pariSadakI kula 4 baiMThakeM huI thIM jinameM munIma rakhane kA prabandha hogayA hai / bhava prabaMdha bAIyoM ko acchA dharmopadeza huA va nIce likhe sudharanekI pUrNa ummeda hai / prastAva pAsa hue haiM va pariSadako 904) kI rAMcI-meM zikharajIkA Inakasana kesa cAlU sahAyatA milI va 11 grAhaka jaina mahilAda- hai| donoM orase gavAha hogaye haiM / isameM ke hogaye / prastAva (1) kanyAzAlAoM kI bairiSTara caMpatarAyajI va bA0 anitapasAdajI suvyavasthAke liye eka insapekTara bAI athavA vakIla niHsvArtha vRttise kArya kara rahe haiM jisase vRddha bhAIko rakhA jAya (2) bahineM mahIna videzI hajAroM rupaye kA bacAva hamako ho rahA hai / vastra pahananA choDe va dhana tathA dharmako bacAne ke donoM orakI vahasa tA. 13 maIko pUrNa ho liye zuddha va svadezI khaddarake vastra pahine (3) gaI aura aba zIghra hI kesakA phaisalA milegaa| vidhavA vhene saMtAna rahita honepara goda leve to aMtarIkSajI- meM di munIma va punArIpara mAdhI sampatti anyathA sarva saMpatti kA upayoga strI zve. manone phaujadArI kesa calAyA hai jo zikSA pracArameM vare (4) do jaina strI upadezi. cAlU hai| kAyeM (prauDha avasthAkI) upadezArtha rakhI jAya zrutapaMcamIpara bhavanakA adhivezanaisake liye 1200) vArSikakA prabaMdha kiyA jAya ailaka pannAlAla di. jaina sarasvatI bhavana bamba (6) zrI sau. kaMcanabAI dharmapatnI sara seTha IkA dvitIya vArSika adhivezana AgAmI jyeSTa hukamacaMdrajoko strI samana sevAke upalakSya meM sudI 5 ko hogA jisameM sAlabharakA kArya dAnazIlA va zrImatI lalitAbAIko vivaraNa va Ama vyaya sunAyA jAkara AgAmI jainamahilAlakA pada diyA jAve-(6) sAla kA kArya nizcita hogaa| saba bhAI avazya ra dezameM strI va baccoM kI bar3hatI huI mRtyu saMkhyAko pdhaareN| rasIdAsa jaina, mNtrii| kama karaneke liye haraeka pAThazAlA va Azra mahAvIra ke vakajJAna jayaMtI kA utsava sa. moMmeM vaidyakIya pustakeM paThanakramameM rakhI jAMya myaktabaDhinI sabhAkI orase solApurameM vaizAkha (7) zrAvikAoMko dravyasaMgraha, ratnakaraNDa va sudI 10ko huA thA / maMdiroMmeM pUnana va tatvArthakI parIkSAke bAda artha prakAzikA, rozanI huI thii| Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ digambara jaina / aMka 4] vartamAna meM Ayurveda kI AvazyaktA aura usakI upayogitA / vartamAna saMsAra meM jaba hama sAre bhAratavarSakI samasta prajApara dRSTipAta karate hue, usakI AgAmI AkAMkSAoM ko dekhate haiM aura prajAkI marathi apane karNagata karate haiM, to cAroM taraphase svadezI zabdakI hI tumuladhvani sunAI par3atI hai-yAne prama mahAMtaka saba prakArakI dezI vastueM mileM unhIMkA hI upayoga karanA cAhatI hai aura videzI vastukA tyAga karanA cAhatI hai| so vAstava meM aisA honA hI cAhiye kyoMki yaha to prAkRtika niyama hai ki jahAMkA - manuSya paidA huA hotA hai, usI dezakI banI vastuoMse usakI prakRti sukhamaya raha saktI hai / ataeva bhArata vAsiyoM ko bhAratavarSakI banI huI vastuoM kI abhilASA honA to svAbhAvika hI hai| aba yadi aise suavasarapara ( jaba ki samasta bhAratavarSa samasta prakArakI svadezI vastuoMkA bhilASI ho rahA hai / ) hama loga na ceteMge aura bhArata kI mAMga pUrI na kareMge to prajAko paravaza hokara videzI vastuoMse hI apanI mAMga pUrI karanA par3egI / ataeva hamArA isa samaya pahilA pharja hai ki jisa kisI prakAra bhAratava kI mAMga pUrI kareM aura apanA paisA apane hI ghara meM rakkheM- dUsaroMke hAthameM nahIM de deveM / hamako yahAM para yaha vicAra karanA hai ki bhAratavarSa meM kisa vastukI atyanta jarUrata hai jisakI ki hama zIghra pUrti kreN| vaha haiM [S 1 auSadhi 2 kapar3A, 3 lohe kA sAmAna, 4 khilonA vagairaha / pAThaka mahAzayo ? pahile jamAne meM yahI bhAratavarSa apane dezakI mAMga pUrNa karate hue aura 2 dezoMkI mAMgeM pUrNa karatA thA, kintu vartamAna meM vahI bhAratavarSa apane deza kI hI mAMga pUrNa na karake para mukhApeto bana rahA hai isakA kAraNa atirikta eka Avazyake aura kyA ho saktA hai ? astu pAThaka mahAzaya ? uparyukta cAroM viSayoM meM se maiM sirpha pahile viSaya arthAt auSadhikA hI vyAkhyAna kathA, zeSakA nahIM kyoMki "zarIsmAdyaM khalu dharmasAdhanam" isa RSivAkya ke anusAra jIvamAtrako zarIrakI rakSA karanA pahilA kartavya hai aura zarIske svastha rahane se hI dharma kI siddhi ho saktI hai jo anyathA nahIM / es hamako yahAM auSadhikI AlocanA karate hue yaha bhI vicAra karanA hai ki hama bhArata vAsiyoMkA acchA svAsthya svadezI auSadhiyoMse raha saktA hai yA videzI auSadhiyoMse, kyoMki saMprati hamAre samakSa yahIM samasyA upasthita hai aura donoM pakSoMpara vicAra karake jo pakSa hamAre anukUla ho hamAre dharmakA rakSaka ho - hamAre ghanakA rakSaka ho usI pakSako svIkAra kareM / pAThakoM ! vAstavamai sukSmadRSTise vicArA jAya to yahI siddha hogA ki jo manuSya nikha dezakI bhUmimeM utpanna hokara jisa dezakI vyavahavA meM paripAlita huA hai usa manuSya kA svAstha usI dezakI utpanna huI auSadhiyoMse hI niroga raha saktA hai anyathA nhiiN| jaise ki jalameM utpanna huI machalI jala hI meM svastha raha saktI hai na ki , : Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ digambara jaina - maMka 5 thalameM / ityAdi-isaliye yahI siddha huA ki 4-udAharaNa-peTake dardapara aMgrejI davA hama mAratavAsiyoMko videzI auSadhI svAsthaprada kaulikakyora (peTakA darda nAzaka) 1 zIzIkA nahIM hai-pratyuta svadezI auSadhI hI hamAre dAma // hai-kintu mAyurveda zAstrameM ) / paisekA svAsthyako mukhapada hai / dUsarA kAraNa eka yaha zuddha kucalA kSAra cUrNake sAtha khAnese hI darda bhI hai ki videzI auSadhiyoM meM hamArA paisA bhI sApha ho jAtA hai ityaadi| sabhI prAyaH aMgrejI adhikAMza kharca hotA hai, kyoMki hama pratyakSa auSadhiyAM aisI haiM jinakI kI vIsa2 guNI dekhate haiM ki jitane dAmameM videzI auSadhise cAlIsara guNI kImata hai, jinakA vyAkhyAna maiM 1 rogI aMcchA ho saktA hai-utane hI dAmameM yahAM para nahIM kara saktA huuN| svadezI auSadhIse kamase kama 20 rogI saralatA yaha to bAta huI dravya bacAnekI apekSAse / pUrvaka zIghratayA acche ho sakte haiM, jisake ? aba sociye jarA dharmapara jisakI badaulata ki udAharaNa maiM pAThakoMke samakSa upasthita karatA huuN| hama apane sabake siramora kahate haiN| 1-udAharaNa mAmUlI phasalI bukhArapara pAThakoM ? dharma hI eka vastu hai ki jisakI * aMgrejI davA maleriyAkyora ( phasalI bukhAra badaulata yaha saMsAra sthira hai-yadi kucha mukha nAzaka ) 1 zIzIkA dAma ||-) hai-kintu hai to eka dharmahIke rahanese / yadi zAMti hai hamAre bhAyurvedI zAstrameM phasalI bukhArameM ) // to eka dharmahIke rahane se / yadi prema hai to dharma paisekA kADhA hI kAphI hai-yAne giloya, dhaniyAM, hIke nAtese / yadi prANImAtrakA jIvana hai to nImakI chAla, padmAka caMdana, lAlacaMdana ye pAcoM saba dharma mAtrake shaarese| jaba isa prakAra dharmakA auSadhI banArase // paise meM le bhAve aura kADha! hI saba jagaha sambandha hai taba dharmakI rakSA karanA banAkara 4 samaya pilAnese bukhAra calA jAtA hai hamArA pahilA kartavya hai arthAt hamako yahApara 2-udAharaNa, mAmUlI khAMsIpara aMgrejI davA yaha vicAra karanA hai ki hamAre dharmakI rakSA kaphazyora ( khAMsI nAzaka ) 1 zIzIkA dAma videzI auSadhIse ho sakI hai yA svadezI 1:-) hai, kintu hamAre yahAM / eka pesekI auSadhIse / basa donoM meM se jisase dharmakI rakSA ho davAImeM khAMsI calI jAtI hai- bhaTAkaTAIkA kADhA vahI grAhya hai aura jisase dhamakI hAni ho banAkara usameM thoDAsA pIpalakA cUrNa DAlakara vahI tyAjya hai| ataeva "ahiMsA paramodharmaH" pilAdo basa khAMsI sApha ho jaaygii| yaha jo dharmakA lakSaNa jitako ki samasta bhAra 3-udAharaNa, vadahajmIpara aMgne nI davA Disa- tavAsI mAnate haiM-isa dharmake lakSaNake anupsAra pepsIyAkyora ( vadahajmInAzaka ) 1 zIzIkA to videzI auSadhI tyAjya haiM jaura svadezI dAma // ) hai-kintu Ayurveda zAstrameM kSAra cUrNa auSadhI hI grAhya hai, kyoMki phIsadI 75 yA lavaNabhAskara hI kAphI hai, nisakI // paisemeM videzI auSadhI aisI haiM jinameM ki prANiyoM ke kamase kama 8 khurAka cUrNa bnegaa| mAMsakA saMsarga hai| Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PA aMka 5 ] digambara jaina / - ataeva jaba videzI auSadhiyoMmeM mAMsakA candramAkI jyotsnAkI taraha prakaTita hogaa| saMsarga siddha huA taba kaunasA aisA bhAratavAsI basa antameM yaha tuccha lekhaka pAThakoMse kSamA hogA jo aisA jAnakara bhI madya mAMsa mizrita mAgatA humA prArthanA karatA hai ki Apa loga videzI auSadhI sevana karegA, kyoMki yaha dharma lekhakI truTiyoMpara dhyAna na dete hue lekha gata pradhAna bhAratavarSa hai, jahAMke hama rahanevAle haiM bhAvako gRhaNa kareMge / aura AyurvaMdakI unnahama kabhI bhI dharmakA parityAga nahIM kara sakte, timeM dattacitta hoNge| pAThakoMkA-sevakacAhe dharmake liye yaha prANa bhI cale jAyeM kiMtu mAyurveda bhUSaNa satyandhara jaina vatsala kAvyatIrtha / dharma nahIM choDa skt| -- -- ___ ataeva pyAre pAThako ? Ajase isa bAtakI pratijJA le lo ki hama videzI bastuoM kA sevana nahIM kareMge kintu zarIrako niroga rakhane ke liye saMyama pUrvaka rahakara paramitabhogI hote hue candrapabhu caraNoM zIza navAveM (Teka ) // dharmakA paripAlana karate hue svadezI auSadhi- candrapabhu nirakhakara tumako caro ziza namAveM / yoMkA hI sevana kreNge| candracchaTA dekhakara mana meM atuka zAntitA paaveN| priya pAThako ! jaba hamArI pranA svadezI (candraprabhu caraNoM zIza0) auSadhiyoMkI tarapha jhuka jAyagI taba hamAre vaidyoM / " taba hamAra vayA hai vaha candra kalaMkI vibhunara niHkalaMka tuma pAveM // aura hakImoM tathA vizeSakara DAkTara mahodayoM kA " vaha amRtahi agadeko dAtA Apase svargamokSako paaveN|| kyA kartavya hogA ? so bhI suniye| __ mere pUjya vaidyarAno tathA mAnavaryya hakIma "candrapabhu caraNoM zIza0" mahodayoM! tathA DIyara DAkTara mahodayoM ! aba vaha candA korA hI caMdA ravikara zveta dikhAve / bhApa loga svadezI auSadhioM kA pracAra karane meM anupama jyoti anokhI ApakI atula zAMti vrsaavai|| tatpara ho jAiye kyoMki samasta bhAratavarSIya "candraprabhu caraNoM zIza." // prajA aba Apake hI AdhIna hai ataH Apa sevaka duHkhakara pUri raho hai kiMcita zAMti na pAvai / logoMkA kartavya hai ki zuddha bhAvase svadezI zIghra kRpA aba karI prabhunI soSasAMga mila jaavai|| auSadhiyoMkA pracAra kareM aura vidyArthiyoM ko ___"candraprabhu caraNoM zIza0" / / mAyurveda par3hAveM tathA sarnarIke sAtha DAkTarI bhI vinItasikhAveM / jisase prAcIna bhAyurvedakI unnati jaina pAThazAlA munnAlAla vizArada, hokara bhAratavarSake pratyeka ghara 2 mAyurveda , zAstrAnusAra svadezI auSadhiyoMkI unnati syA. zAMtiniketana / damoha sI0 pI0 / ho| tabhI mApa logoMkA muyaza jagatameM bhauSadhiko bhamatadAtA hai| Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mammmm RA digambara jaina / [ varSa 17 FESTYLEEEEEEEEEEEEEEET aphasosa aura to kyA usakI vidyamAna vidyA __daridratAke duHkha / para bhI zobhita nahIM hotI hai| priya bandhuvara DANEEEEEEEEEEEEEEEEEET vizeSa to kyA vaha daridratAse ThagAyA huA daridratAke sadRza isa duHkhamayI kSaNa kucha bhI nahIM kara sakatA hai / vaha daridra puruSa sthAyI parivartanazIla jagatameM anya G sAmiprAya dhanika manuSyoM ke mukhakI tarapha dekhatA duHkha avanatike kSetra meM padArpaNa karAnevAle nahIM hai tike kSetra meM padArpaNa sohI rahatA hai| haiN| zArIrika mAnasika vAcanika daHkhoM meM vAcada daridrase satAyA huA yaha manuSya yahI duHkha manuSyakA parama zatru hai| aura yaha ghanake lie tarasatA rahatA hai| eka vicArazatru aisA baliSTha hai ki kisI bhI gaurava zIla vidvAn manujakA kathana hai ki-dAridrayat zAlI manuSyako mAtma-gauravase patita kara detA hiyametiparigataH satvAn paribhRSyate / niHstvhai| isa baliSTha kaSTane hindusthAniyoM ko bhI paribhUyate paribhavAn nirvedamApadyate / nirdaNNAH burI tarahase satAyA hai / isa kalikAlake nika zucimeti zokanirato buddhyA parityajyate / STa samayameM prAyaH aise manuSya milate haiM, jinake nirbuddhi kSayametyaho nidhanatA sarvApadAmAspadam / pAsa zarIrakoM bhAcchAdita karaneke lie vastra daridra martya vinazvara paMcaparAvartana nahIM hai, udara pUrtike lie bhojana nahIM hai| zokamayI saMsArameM svAkhyAtiko pra. jinako dekhakara pratyekakA hRdaya dravIbhata ho kAzita nahIM kara sktaa| dAridrayA. jAtA hai| vicArazIla nItivettA manuSyoMne vasthAmeM yaha manuSya adhyAtmika zaktise kahA hai ki / bhI gira jAtA hai| zArIrika bala honepara dAridrayAnamaraNAhavi dAridrayamavaraM smRtam / bhI magara daridratA usake zirapara savAra hai to aspaSalezena maraNaM dAridrayamatiduHsaham // nizcayataH zAririka va Atma base patita ho arthAt mRtyu aura daridratAmeM mRtyukI apekSA jAtA hai| zArIrika va mAtmabalase pavita mAnadaridratA kharAba hai| kyoMki mRtyu to alpa va apaneko manuSya zreNImeM na samajhakara zokase klezase hotI hai kiMtu daridratA ati duHkha detI mAtura hokara nIcAvasthAko prApta ho jAtA hai| hai| aura bhI kahA hai ki daridra manuSyake hRdaya-paTalase pUjyApUjya hitAriktasya hi na jAgarti kIrtanIyo'khilo gunnH| hitakA parijJAna bhI kUcakara jAtA hai / " viSa hanta kiM tena vidyApi vidyamAnA na zobhate // 1 // sabhA daridrasya " isa kahAvatako bhI caritArtha syAdakiMcitkaraH so'yamAkiMcanyena vaJcitaH / karadetA hai / baMdhuvarya daridra manuSya dharmake kAra. malamanyaiH sasAkUta dhanyakkaM ca pazyati // 2 // NoMkA parityAga karake dhanArtha kutsita kAryo marthAta nizcayataH daridrapuruSake bhagata-praza- pravRtta ho jAtA hai| samIya saMpUrNa sadaguNa prakAzita nahIM hote haiN| cAMdamala jaina vizArada, pcaar| Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ada 1 ] . vinA jaina samudrI aMdara varasAdanuM mIThuM pANI paDavAthI te paNa khArUM thaI jAya che. parantu te je sArA nakSatranI aMdara paDe che to te kiMmatI mata @@ @@ @d rUpe nIvaDe che. ke jenI kiMmata amUlya hoya che, - ( lekhaka ke. ena. mIThAvAlA iDara) be pipaTa hoya ane bane judA judA ghera - sat-mArI sebata-uM sArI sobata rAkha. ucharelA hoya to jevI sobata haze tevAM te keLavI te tenI zarUAta karavAmAM sauthI uttama sAdhana vAze, kaI pipaTa mIThA avAjathI AvakAra jJAna che. jJAna e eka zakita che. koI paNa Apaze jyAre tene bIjo bhAI apamAnathI rajA padAtha viSe kAMI paNa jaNavuM tenuM nAma jJAna Apaze. che. jevI rIte pANI vinA agni zAna thI nAnuM bALaka hoya ane tenI mAtA sAthe nathI tema jJAna vinA mokSa sukha meLavI zakAtuM jItendra bhagavAnanI pUjA karavA jatuM hoya te nathI. sasaMga e jJAna prAptIno bhAga che. jema mAtA pujana vagere karaze tema bALaka paNa manuSya sebata evI karavI joIe ke tenAM karatAM karaze agara joIto raheze ja kANu tenA saMrakAra sAme mANasa kaMika vadhAre jANatA hoya ke jethI tenA para paDe che. tenAthI ulaTuM mAtA jevI haze tenI buddhimAM kaMi vadhAro thAya. sArA saMbatI tevAja guNa bALakamAM avataraze. te enA kharekharA guNa hoya tene ja grahaNa kare. ro. kalAlane tyAM dudha levA jatAM paNa dArU rU5 temano viveka, cAla, satu ane madhuravANI grahaNuM kare che. bhAse che. kAraNake lokonI mAnyatA to evI ja sArI sebata rAkhavAthI anya janonA manamAM che ke kalAla dudha vece nahi paNa dArU vece A badhuM sebata upara AdhAra rAkhe che. ApaNu viSe sAsa khyAla ja AvyA karavAne e - nisaMzaya che. sujJa maMDalImAM pharavAthI thoDA gha@ A man is known by the Con - pany he keeps, norata tevI asara bhAre guNa paNa ApaNumAM AvyA vinA rahetA nathI. kimatI bhAta ekalo hoya tyAM sudhI te bhAta jIMdagInuM sArthaka satsaMgaja che. je lokonI kahevAya che. paNa je tenI aMdara dALa paDe che - pati tenA para thAya che. sasaMgathIja manuSya to bhAtanuM nAma temaja jAtI badalAI jaI pitAnA dhArelA dhyeyane prApta karI zake che, jevI khIcaDI evuM nAma dhAraNa kare che. A badhuM rIte eka puSpa hoya ane tenI aMdara kIDI batanuM ja pariNAma che. mANasanA guNa tenI rahelI hoya ane ApaNe pUjA karatI vakhate ne sobata vaDeja vakhaNAya che, mANasa je jJAnI ane pAnane caDhAvIe te kIDI paNa izvaranA DAghA hoya paNa jo tene sArI sebata na hoya yAdamAM jaI bese che. tethI te paNa sadgatine to te avagatine pAme che. jema ekaluM dudha hoya zaraNe jAya che. A badhA pratApa zAne che. uttara ke jene pIvAthI zarIranA avaye majabuta thAya eTalo ja ke satsaMga. che. paNa teja dudhanI aMdara thoDuM jhera meLavyuM | megharAja dareka jhADapara sarakhI rIte varase hoya to pInArano tarataja nAza kare che. mATe che. paNa lIMmaDA upara paDeluM paNa lI eDIone bata karyA pahelAM ghaNo vicAra kare ane pAtra banAve che ke jenI vAsa 5NuM khamAtI nathI. joine dAna Ape. che jyAre Amra vRkSa para paDeluM teja pANI karI jevA duganA raMgathI raMgAelA moTA mANasanI "amRta jaLane Ape che. je phaLa. ktamamAM uttama maryAdAne paNa nAza thaI jAya che. prasaMgathI buddhi paLa bhekhAya cheA badhuM khappara sebatane mAna mANasonI buddhi paNa calAyamAna thaI jAya lIdheja che .. . . chelagathI raMga jarUrathI vaLagyA vagara raheto Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ laia, . zikhara tainA [ re ? nathI. mATe khoTI sebatane zarUAtathI ja choDI lAla hariprasAda dIvAna rA0 sAru baLavaMtarAya ane satsaMgane grahaNa kare. paramedaya ThAkora, paMDIta majhA garajI, paMDIta. dharma vatato vazarayutano viraM kamaH punA- bhuvanendra prasAdajI, saMghavI vADIlAla muLajIbhAI vagere vakatAo taraphathI mahatva pUrNa bhASaNa karamkaavyN niSpatibhastapaH zamadamaiH zUnyo'zpamedhaH vAmAM AvyAM hatAM. te pachI pramukha sAhebanA pavitra haste vidyArthIone nIce pramANe inAma vattAvamocanazcamanA dayAnaM ra vAMchANI vaheMcavAmAM AvyAM hatAM. paH saGgaM guNinAM vimucya vimatiH kalyANa 1 bhAizrI choTAlAla motIlAlane eka . senAnuM cAMda maMDaLa taraphathI tathA pAMca rUpIA rokaDA bekiMga taraphathI temaNe karelI niHsvAtha sArA mANasanI sobatamAM manuSyanI icchA sevA, sadavartana ane niyamita abhyAsa pUrNa karavAne zA guNonI khAmI che? sArI mATe bheTa ApavAmAM AvyA hatAM, tathA be sobata kheTI buddhino nAza kare che, mohane teo rUpIA rokaDA dhArmika parikSAmAM uMce naMbare che, vivekane vadhAre che, ranehane utpanna kare che, pAsa thavA mATe mALavA parikSAlaya taraphathI inAma nItine janma Ape che, jJAnano vadhAro kare che, ApavAmAM AvyA hatAM. mane phelAve che, dhArmika kAryo tarapha manane dara 2 bhAI ratIlAla kasturacaMdane uttama saMvAda che ane khoTI gatino nAza kare che. tathA gAyana mATe deha rUpI inAma Apa vAmAM Avyo hato. rUpAbAI smAraka maMDaLarnu 2 bhAI ramaNalAla vImaLAzIne eka rUpI uttama saMvAda mATe inAma ApavAmAM Avyo tRtIya vArSikotsava / zeTha prema digambara jaina begi Azrita 4 bhAI kezavalAla kALIdAsane AThaAnA - zrImati rUpAbAI smAraka maMDaLanuM tRtiya vArSika uttama saMvAda mATe inAma ApavAmAM AvyuM hatuM.. adhivezana tA. 6-4-24 nA roja borDiganA 5 bhAI chaganalAla motIlAlane uMcA naMbaranuM bhavya makAnamAM jANItA dezabhakata zrIyuta kAkA sutara kotavA mATe ATha AnA inAma ApavAmAM sAheba dattAtreya bAlakRSNa kAlelakaranA pramukhapaNa AvyuM hatuM. nIce maLyuM hatuM. zarUAtamAM maMgalAcaraNa tathA kAkA sAhebe pitAnA aMtima bhASaNamAM svAgata thayA bAda kAkA sAhebane pramukhasthAna karyuM hatuM ke je vidyAthIoe inAma meLavyA che ApavAmAM AvyuM hatuM. tyAra pachI hiMdu muralIma temane huM mubAraka bAdI Apu chuM. bhAI choTAlAlanA ekayatAnI gAyana gavAyA bAda maMDaLane zarUA- viSe meM dhaNuM sAMbhaLyuM che. te bhAI vidyAthIo tathI atyAra sudhIno eTale chellA varSano upara sArI asara karI zakAya che. vidyArthIone vigatavAra riporTa bhAI zrI choTAlAla motIlAle bIjI rIte paNa mArA dhanyavAda che. je dezanI vAMcyo hato. tyAra pachI svArtha tyAga ane sevA kare che ane keLavaNI Ape che, tevAM zikSake svadeza bhakitanI bhAvanAthI bharapura vIra pratApa- pAsethI AzirvAda meLavavo e ghaNuM sArU kahe: siMha tathA seTha bhAmAzAne saMvAda gAna- vAya. je huM rASTrIya zALAne vidhAthI hota ane tAna sahita vidyArthIo taraphathI bhajavI batAva- balubhAInA zabdomAM mane AzirvAda maLyo hota vAmAM Avyo hato. tyAra bAda rA rA chavaNu te mAra mAsa traNa ratala vadhata, bA Arid Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetra kaI ? ] hinajara unA khAsAdhAraNa che. musApharI karavAthI ghaNuM deLavaNI -3kSiA maLe che. AcArya pAsethI keLavaNI lIdhA pachI te musApharIthI pUrNa karavI joIe. keLavaNI deza sarvoca dhammaukA yahI, sarvasva prANAdhAra hai| sevA tathA samAja sevAthI pUrNa thAya che. jenA basa jIvake anupama sukhoMkA, eka thacala adhAra hai| dharma e vizvadharma che ahiMsA tapasyA ane hai prANa rakSAke liye mAnA, ise utkRSTa hii| sahItA e jainadharmanA mukhya siddhAnto che. isake barAbara jagatameM hai, dUsarA koI nahIM // tame mane atre belA tyAre mane vicAra thayo vara kA kALApAra hindu, mA mukAmA mAgaeN 1 ke tame eka parajJAtinA mANasane zA mATe khaTI tamAmoM dharma aru hai, jainake AcAryakA // bolAve che tamArI jJAtimAM vidhAna nararatna che te chatAM tame mane bolAvyo, te batAve che ke prANopamAse vRhada samajho, yaha ahiMsA ghammai hii| jisakI alaukika parama dhruti, hai gagana hImeM chaarhii| tamAruM hRdaya udAra che sakucIta nathI. smAraka ( 2 ) maMDaLe vidyAthIomAM navuM citanya raDavA mAMDayuM kintu sukSma gaveSaNA yuta, dekhanA ho. dhyAnase / che. AjJAdhAraka paNuM pahelA gharamAM ane tyAra to biloko jaina darzana,' bhati hI apane jJAnase // pachI zALAmAM zIkhavuM joIe. bhAlasya vasa hI prANakA jo, ghAta hotA hai shii| - vivAthI bhAIo? tame jyAre moTA thAo basa dor3atI hiMsA samajhalo. anya kAraNa hai nhiiN| tyAre jJAtionuM hita ane dezanuM hita ekaja dizAmAM vahana thAya ema karaje. Aje chaThThI kyoMki usake bhAva prANoMkA vimardana hocuukaa| eprIla che. apamAna sahana karyA karatAM marI javuM aru dravya prANoMkA itana, apane hI karase kho cukaa| e ghaNuM sAruM che. ema chaThThI eprIla khApaNane bhAnya jIvoMkA hatana ho athavA, vacanA bhAgya phl| zIkhave che. haju amRtasara yAda Ave che. kALA basa bhAvanAoM meM yahAM, samajho ju kucha hogA sphl| kAyadA yAda Ave che. ApaNI azakita ApaNane basa isIse hai yahA~ para, rAga bhAva vihiintaa| yAda Ave che. te hamezAM dhyAnamAM rAkhaje deza hogI vahI addhata ahiMsA, bhAvakI vistIrNatA // bhata tathA dharmanA sAcA sevako banajo, tathA zuddhopayogI rUpaH prANoM kA, hatana hI jAna lo| atrethI sArI keLavaNuM meLavI sukhI jIvana nA roja hiMsA, phIzo vahivAna gALaje. : chevaTamAM zrIyuta paMDIta cheTelAjIe suprakha yadi kisIke gamanameM ho, ghata jIvoMkA shii| hozreSTatAyuta dhyAna jisakA, mAranA bilakula nhiiN| bhAIone AbhAra mAnyo hato. bhAIzrI maNI- kula hI nina mANAraNe hai, vIvA saMghAra | lAla koThArIe AbhAranI darakhAstane anumodana kSiA na roLI vahuM nago, vAkSAta , sapAho ApyA bAda pramukha sAhebane sutara hAra paherAvavAmAM AvyA hatA, ane te pachI pAna sopArI kevala yahAM para prANa, vyaparoNa kahojo strhii| lai agIAra vAge sabhA visarjana thaI hatI. to izImeM doSa hai ativyAptakA AtA sahI // lI. sevaka. nyAyake anusArase jo doSa kucha AjAyagA / za0 khaMDulAla cImanalAla maMtrI, to sadA ho pada dalita nahi ucatA vaha paaygaa| zrImatI rUpAbAI smAraka maMDaLa moha ra (4mAta ), - amadAvAda.. sI0 pI0 / munnAlAla nizaMka jaina ! Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 ] [ varSa 17 NCNNNNNNNNNNNNY daiva binA udyogake, karai na kArana siddha / nItiratna- maalaa| binA calAye bANake, svataH kare nahiM viddha // vyasanotsava durbhikSameM, rAjadvAra samazAna / eepens ens ens ensenensensensenerg rAjya krAMti meM rahe nikaTa, bAMdhava so pahacAna // manmatha hota praviSTa hI, prathama kara dhI nAza / jima taskara ghara meM ghusata, nAzai dvIpa prakAza // guNa pUjita sarvatra haiM, vaMza na pUjita hoya / bAhubalIko saba nameM, mArIciko nahiM doya || manasvI ghAreM aMtaraMga, roSa na raheM prasanna ! jima darapaNa bhasmI male, mukulita hoya na khinna | paruSA paizuna anRtA, aura bhasata paralApa / bhUpa na citai nahiM kaI, kahe ghaTe paratApa // 67 pApa aura RNako karata, mAneM sukha mana loga / para bATai jaba jaladhisama, kareM tabai cita soga // adabhuta drava tIratha daraza, paricaya janaM sarvatra / nadhI prApti pravAsa sukha, dukha nahIM mugdhA tatra vahilapika jina saMbodhaneko kareM, mugvAkauna sugrIva / nidhana kimacchA ghareM, kRta ki dukhI sadIva // so jIvai jisa yaza prasara, kIrati hai saMcAra / yaza akIrti sahita nara, jIvita mRta saMsAra // vezyA mukhamaMDana tathA parvata nATaka harmyaM / yuddhavAra tA dUra teM, lageM dUrarte ramya // 72 // ika le tapa domeM paThana, tIna gAna catra gAma / pAMcasAta khetI karo, milake bahu sNgraam|| 73 // mAta pitA patnI zizu, atithi poSaNa bhAra / hai kartava gRhiko itara, yathAzakti anusAra // vAdya nATya pustaka pavana, dyUta zaktitA nAra / taMdrA nidrA SaSTa ye, vidyA vighna vicAra // 73 // 1 deva, 2 tArA, 3 'dhanam =4 devatA'rAdhanam / digambara jaina | # AARNAANNIVIVARO marma vAkya mata uccaro, paraghana kadA na harNa / smaraNa karo jina varNako, sadAcaro bhavatarNa 50 rAmA pustaka lekhanI, parake kara haiM naSTa | kadAcit AveM lauTi tau, cuMbita bhraSTa rupRSTha|| kavitA yuvatI sodarA, jAno jana ghIdhAra / pArke tinako kavi pitR, parajanake hitakAra // 99 karako bhUSaNa dAna hai, kaMThA bhUSaNa satya / * zAstra ju bhUSaNa zrotrako, bhUSaNa sAdhu virasya // utpAdaka upakAra kara, dAyakaM vidyAdAna | trAtAmaya aru annaprada, paMca vidhA pitu jAna // dUra huve bhI nikaTa hai, jo varte jisa citta / jocitameM nahiM varta hai, nikaTa huve kyA hitt|| na to deva hai dhAtumeM, nahIM kASTa pASAna / deva birAne bhAva meM, yAteM bhAva pradhAna // 163 // vAkavAda sambandha dhana, darazana dAra parokSa | yadi cAho tuma mitratA, dUrahi karo vimokSa || apane samateM mitratA, karo sadA budhivAna / prema, artha, maya, janya meM, pUraba sukhakara jAna ||18 jJAta nahIM jisa zIla kula, vidyAnAma na dhAma / tisanarako vizvAsa kara, dehu na ghara vizrAma // 19 mahA nadIkopara taraNa, mahApuruSa saMga yuddha | bhUpati saMga virodha kami, karo na narapratibuddha // dehu isa nikalata vacana, mAnavake guNa pAMca / vinarau hrI zrI dhI vRti, kIrati rui jima AMce // 11 // 1. bhani / Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMka digambara jaina / vyAkhyAna-- zrImAna sAhu jugamaMdaradAsajI najIbAbAda, sabhApati, bhAratavarSIya digambara jaina pariSad prathama adhiveshnaa-mujphphrngr| namaH zrIrddhamAnAya 'nirdhUtakalilAtmane / sAlokAnAM trilokAnAM yadvidyA darpaNAyate // 1 // svAgatakAriNI samitike sabhApati mahodaya, karanepara tA0 8 aprailako isa padake svIkAra pariSadke pratinidhi bandhu. pUjya brahma vAriyoM, karaneke liye mujhe vAdhya honA par3A, aura usI daiviyo aura anya sajjano! dinase apane gRhakAryavaza maiM sapharame rahA / 1-isa bhAratavarSIya digambara jaina pariSadake aisI dazAmeM isa kAryabhArakA nirvAha bhAma hI uttaradAyitva pUrNa sabhApati padako pradAna kara saba mahAnubhAvoMke hAtha meM hai / bhAzA hai pApa bhApa sajjanoMne jo merA gaurava bar3hAyA hai isake saba prakArase mujhe muvidhA aura sahAyatA pradAna liye maiM ApakA bhAbhAra mAnatA hai| Apane to kreNge| apanI zraDAse mujhe yahAM lAbiThAyA, kintu maiM 2-isase pahile ki maiM kucha bhAge kahUM, apanI asamarthatA aura jimmedArIkA anubhava sthAnake viSaya meM do zabda kahanA anucita na kara rahA huuN| Apane eka aise vyaktiko sabhA- hogA / mujaphpharanagara isa prAntameM nainiyoM kA pati cunA hai ki jipsameM na yogyatA hai, na nisake eka mukhya sthAna hai / hamArA parama pavitra tIrthapAsa samaya hai, na svAsthya acchA hai aura no kSetra bhI hastinApura nI yahAMse kevala 30 mIla samAnake kAryoMse hatAza hocukA hai| acchA hai| isI sthAnapara pratiSThotsabake avasarapara hotA yadi kisI kAryakuzala aura suyogya san 1911 meM bhAratavarSIya digambara jaina vidvAnse yaha kArya liyA jaataa| maiM kevala mahAsabhAkA adhivezana hocukA hai / bhAna vaise namratA pradarzita karane ke liye hI nahIM kahatA to isa sthAnapara sthAnIya mere bahuta se sambandhI kintu yaha merA hRdta bhAva hai / isa gurutara tathA mitragaNa upasthita haiM kintu jaina jAtike - bhArako saMbhAlane ke liye gata mAtameM jaba mujhase suparicita mere parama mitra svargIya rAyabaha dura kahA gayA thA to maiMne apanI aptamarthatA prakaTa lAlA ghamar3IlAlajIko na dekhakara maiM bar3I bhArI karate huye use asvIkAra kara diyA thaa| truTikA anubhava kararahA hUM , nitI pUrti honA - punaH maMtrI mahodaya tathA maMDaLake Agraha nikaTa bhaviSyameM asambhava nahIM to kaSTa sAdhya Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ digambara jaina / [varSa 17 * vaya : na mamA nakI tana mana 4-kisI saMsthAko sthApita karanA to koI . kaThina kArya nahIM hai thor3ese utsAhameM navIna ma ta varSa die / maho- saMsthA sthApita honAtI hai| kintu uttako hai / . 4 ta kAla navakSita sucArurUpase kArya pathapara calAnA mahatkArya hai / yuvakoM aura nA pIna paddhati ke anusAra kArya itanI bar3I bhAratavarSIya saMsthAko calAne ke liye karanevAloM kI kArya praNAlI meM kucha na kucha mata- do cAra vyaktiyoMse kAma nahIM ho sakatA kiMtu bheda calatA rhaa| mahAsabhAke gata dillI saikar3oM kAryakartAoM aura saMgaThanakI AvazyakatA adhivezanapara yaha nizcaya hI hogayA ki jinake hai| aba utsAhI navayuvakoM ko kAryakSetrameM Akara hAthameM bhAjakala mahAsabhAkI vAgaDora hai vaha na apane utsAhakA paricaya denA cAhiye / aba to zikSita yuvakoMke sAtha sahayoga karaneko hI Apake pAsa rukAvaTakA bhI bahAnA nahIM hai| taiyAra haiM aura na mahAsabhAke kAryameM dUsaroMkA pariSadake uddezyoMkI pUrti, samAja aura dharmakA hAthavaMTAnA hI unheM iSTa hai yahAM taka ki nAtike utthAna kAryakartAoMkI karmaNyatApara hI nirbhara hai| vayovRddha anubhavI niHsvArthasevI lAlA caMpatarA- 5-samAjake sAmane isa samaya itane kartavya yanI berisTarako jainaganaTa patrake sahAyaka saMpAdaka upasthita haiM ki yadi kevala unakI gaNanA hI honemeM bar3I 2 ar3acaneM DAlI gaI aura dala- kI jAya to bahutasA samaya laga jAya / na ve bandI banAkara prastAva radda karA diyA gyaa| saba viSaya isa choTe vyAkhyAnameM kahe hI jA antako yaha vicAra kara ki jAtike samasta sakate haiM aura na pariSada unako eka sAtha vyaktiyoMko kArya karaneke liye kSetra honA apane hAthameM le sakatI hai| ataeva maiM mukhya ra cAhiye, samAjake kucha utsAhI anubhavI vicA. docAra bAteM apane vicArAnusAra kahUMgA jinake razIla mahAnubhAvoM ke udyogase isa pariSadkI abhAvameM jaina samAjakI mahAkSati ho rahI hai sthApanA hogii| aura jinapara samAnakI bhAvI unnati nirbhara hai| ___ mahAtabhAse bhI merA purAnA aura ghaniSTa saMbaMdha 6-sabhyo ! kisI bhI samAnakA utthAna aura hai| maiM usake janmakAla se use apanAtA aura patana usa samAnakI bhAvI santAnakI yogyatA usase sahAnubhUti rakhatA AyA huuN| merI to ayogyatApara hI avalaMbita hai| yogyatA zikSApara Antarika bhAvanA yahI hai ki ye donoM saMsthAyeM nirbhara hai| isa viSayameM jApAna kA jItAjAgatA jaina dharmAnukUla jAti aura dharmakI unnatimeM jvalanta dRSTAnta Apake sanmukha vidyamAna hai| bhagrasara hoM / mujhe AzA hai ki yadi ye donoM jApAniyoM kI kucha hI samayapUrva kitanI girI sabhAeM eka dusareke kAryameM bAdhA na DAlakara apane 1 huI dazA thI aura aba kyAse kyA ho rahI kAryako yogya rItise saMpAdana karatI raheMgoM hai / hamArI samAnameM ucca zikSAkI bar3I mAvato phira eka dina donoM kA saMgama ho jaaygaa| zyakatA hai / pratyeka viSayake pUrNa vidvAna hone Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [19 wwwwwww aMka 5 ] digambara jaina / caahiye| yaha to sambhava nahIM ki haraeka viSayake skAlarzipa phaNDa kholA jAya jisako jaina vidyAlaya khole naaskeN| na to itanA dhana hI dhanI mahAnubhAva apanI caMcalA lakSmIko macala samAja vyaya karaneko taiyAra hai aura na ve vidyAlaya aura sArthaka karane ke liye dhanase bharapUra karake isa sTaiNDarDa ke hI ho sakate haiM ki jo anya dharmakI saccI prabhAvanA kareM aura phira daza varSa bAda rASTrIya evaM sarakArI vidyAlayoMkI pratiyogatA dekheM ki samAnakI dazA kyAse kyA hotI hai| kara sakeM / jaina jAti bhAratake samasta prAMtoM meM nimnalikhita niyamAnusAra skAlazipa diye jA vibhakta hai / yadi eka do kAleja khola bhI sakate haiN| diye nAveM to yaha sambhava nahIM ho sakatA ki (ka) vinA kisI apekSAke sahAyatA ruupmeN| samasta pAntoMke vidyArthI usa kAlejase lAbha (kha) RNarUpameM-zikSAke pazcAta samartha honeuThA ske| samAjameM bahutase to aise nidhana para vApisa leliyA jaave| vyakti haiM ki jo dhanAbhAvake kAraNa apane bA- (ga) nisa chAtrako skAlarzipa diyA jAya lakoMko ucca zikSA nahIM de sakate / aura kucha usase eka aisA pratijJApatra likhavA liyA jAve, mahAzaya samartha hote huye bhI zikSAkA mUlya na ki vaha samartha honepara nyUnase nyUna eka chAtrako samajhate huye apanI santAnako ucca zikSAse utanI hI skAlazipa avazya de| baMcita rakhate haiM / idhara zikSAkA mUlya itanA 7-bAlakoMkI zikSAke sAtha . Apako bar3ha gayA hai ki sAdhAraNa paristhitike manuSya bAlikAoMkI zikSAkI ora bhI pUrNa dhyAna apanI santAnako zikSita banAne meM asamartha haiN| denA par3egA / strI puruSakI ardhAganI hai yadi hamArI samAjameM bahutase aise yogya kuzAgra koI vyakti apane Adhe aMgako to puSTa karatA buddhi chAtra vidyamAna haiM jinako Apa bhI dekha calA jAya ora adhekI ora dhyAna na de aura rahe haiM ki par3hanA cAhate haiM kintu dhanAbhAvake phira cAhe ki maiM balavAn honAUM to yaha kAraNa apanI zikSAko jArI nahIM rakha sakate kadApi sambhava nahIM hai / isI bhAMta jabataka aura apane jIvana ke uddezya kI pUrti meM asamartha strI puruSa-yugalakI zikSAkA yogya prabandha na ho hatAza horahe haiN| hogA, tabataka unakI saMtArayAtrA sukha pUrvaka isa kamIkI pUrtikA sarala upAya yahI hai ki vyatIta nahIM hotii| unako bhI yathAbho asamartha honahAra vidyArthI cAhe kisI bhI sambhava ucca koTi kI dhArmika tathA lau keka zikSA protakA ho, aura cAhe vaha saMskRta, aMgrejI, dI jAnI cAhiye / nisase ki ve gRha sambandhI zirupavijJAna, kRSi, vaidyaka, gaNita, kalAkauzala samasta kAryoM kI yogya rItise vyavasthA karane meM mAdi jisa kisI viSayako dezameM yA videzameM samartha ho skeN| unheM kamase kama pAkavidyA par3hanA cAhatA ho, usako kucha niyamoMke sAtha sIvanakalA, vAka cikitsA, gRha prabandha aura svAlakSipadI jAya / isa kArya ke liye eka deza sthiti jAnane Adike liye dUsaroMkA muha Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2.] digambara jain| [ varSa 17 tAkanA na pdd'e| unameM dAsa dAsiyoMpara prabhutA san 1991 meM gyAraha lAkha aThahattara hajAra hai| karanekI zakti bhI ho taba hI ve gRha-svAminI isa bhAMti tIsa varSa meM jainiyoM kI saMkhyA dolAkha kahalA sakatI haiM / bAlaka bAlikAoM kA yogya cAlIsa hanAra ghaTa gaI jaba ki bhAratavarSakI honA mukhyatayA mAtAoMpara avalaMbita hai / unako janasaMkhyA tIsa varSa meM sattAIza karor3ase bar3hakara dharmameM zraddhAna karAnA sadAcArI banAnA AdikI battasa hogaI / yaha prazna kevala vikaTa aura ciMtA kuMtrI mAtAoMke hAtha hImeM hai / Apako manuSya janaka hI nahIM kiMtu samAna ke jIvana maraNakA gaNanAkI riporTa dekhakara hI santuSTa honA na prazna hai / yadi zIghra hI isa ghaTatIke rokanekA cAhiye, ki hamArI jAtikA strIzikSAmeM dUsarA koI yogya upAya na kiyA jAvegA to lagabhaga nambara hai / manuSyagaNanAmeM ve striyAM bhI zikSitA Der3ha sau varSa meM jaina nAtikA nAmonizAna isa gina lI jAtI haiM ki jinako kevala nAma mAtra hI bhArata bhUmipara na rahegA-koI bhI marahaMta likhanA bhAtA hai| isa udezyakI pUrti vartamAnameM bhagavAna dvArA pratipAdita ipta sarvotkRSTa dharmako nimna upAyoMse ho sakatI hai| pAlana karane vAlA hUMhanepara bhI na milegaa| (ka) sthAna para kanyApAThazAlA sthApita kI mahAnubhAvoM ! hamArI jAtikI saMkhyA ghaTaneke maa| bahutase kAraNa haiM jinameM se kucha kAraNa bAjhavi . (kha) striyopayogI pustakeM banAI jaaveN| vAha bhAdikI vivecanA maiM mAge kruuNgaa| (ga) prAyaH pratyeka grAma aura nagarameM eka do manuSyagaNanAko dekha nete patA calatA hai ki strIzikSitA pAI jAtI haiM / unako isa bAtake hamArI jAtimeM puruSoMkI apekSA striyAM kama haiN| liye taiyAra kiyA jAve ki ve gRhastha striyoM ko isakA phala yaha hai ki puruSa saMkhya kA pAMcavAM subaha yA zAma kamasekama eka ghanTA zikSA deM, bhAga avivAhita rahakara apane dina kATatA hai, jainiyoM ke liye yaha baDI suvidhAkI bAta hai ki unakI saMtAna aura vaMza calAne kA koI mArga bhavaunakI striyAM prAyaH zrI maMdirajImeM pratidina zeSa nahIM hai / prazna upasthita hotA hai ki purudarzanArtha jAtI haiM aura isa kAryake liye jaina SoMkI apekSA striyAM kama kyoM haiM ? maiM bahuta maMdira sabase ucita sthAna ho sakatA hai| vicAra karanepara bhI striyoM kI kamIke kAraNoMko 8-aAjakala samAnake sAmane jaina jAtike pUrNarUpase nizcaya nahIM kara sakA, kintu bahutase hAsakI kaThina samasyA upasthita hai| sabhI isa kAraNoM meM se eka kAraNa yaha bhI hai ki kanyAoMkA viSayameM cintita haiN| sana 1891meM samasta jaina pAlana poSaNa lar3akoM kI bhAMti nahIM hotaa| saMkhyA caudahalAkha solahahamAra chaisau ar3atIsa janmase hI unako bojha svarUpa mAna liyA jAtA thii| san 1901meM teraha lAkha cautIsa hanAra hai aura unake jIvana kA kucha mUlya nahIM samajhA ekaso ar3atAlIsa raI gii| san 1911 meM jaataa| yaha bhI vicAra kiyA jAtA hai ki bAraha lAkha bhar3atIsa hamAra hogii| aura aba kar3akiyAM parAyA dhana hai| dUsare ghara calI Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varSa 17 ] digambara jaina / jaaygii| inake vivAha Adi saMskAroMmeM bahuta sA sthira nahIM raha sakatA hama Ajakalake jainoMkA jaina dhana lagAnA pdd'egaa| samAnake durbhAgyase abhItaka dharma janma siddha adhikAra nahIM hai / prAtaH smavyarthavyaya Adine hamAga pIchA nahIM choDA hai raNIya zrI tIrthaGkara bhagavAnane pazu pakSiyoM jisapara maiM Age svataMtra rUpase prakAza DAlUMgA takako dharmopadeza diyA hai / isa dharmakI philAataeva kanyAoMkI avahelanA kI jAtI hai| saphIne yaha siddha kara diyA hai ki yadi saMsA. aisI ucca aura pavitra dharmako dhAraNa karane vAlI meM kucha sukha zAnti mila sakatI hai to ipI jAti meM aise kuvicAroMkA aMza mAtra bhI pAyA dharmase / pAzcAtya dezoMmeM jainadharmakA thor3AsA jAnA kitanA lajjAspada aura ghRNA nanaka prakAza par3A hai isIse DAkTara harmana jaikobI, viSaya hai| misTara harTa vAsna sarIkhe vidvAnoMne jainadharmakI yaha jAti hAsakA viSaya bahuta hI gambhIra mukta kaMThase prazaMsA kI hai tathA kaI pustakeM aura vicAraNIya hai| zIghratAse hama isakA aMgrejI meM jainadharma ke viSayameM likhI haiM / DAkTara nirNaya nahIM kara sakate / bhAvazyaktA hai ki thAmasne jainadharmake viSayameM bar3e mahatva ke vicAra pariSada kI orase eka kameTI niyata kI jAve, pragaTa kiye haiM, DAkTara sAhabane svAmI kundajo hara prAntameM jAkara anusandhAna kare ki kundAcArya viracita zrI pravacanasAra granthakA hamArI samAjakA hAsa itane vegase kyoM ho rahA iGgaliza anuvAda kiyA hai| bhAratavarSakA to hai| aura baha kisa bhAMti rokA jA sakatA hai| kahanA hI kyA hai isa dezakA to yaha rASTrIya kameTI apanI riporTa chaimAptake bhItara samAjake dharma raha cukA hai / nina dharmo meM kucha bhI sAra vicArArtha prakAzita kare aura pariSadake AgAmI nahIM vaha loga to apane dharmakI dezavidezameM adhivezana para usa kameTIkI riporTako prayogameM prabhAvanA kara rahe haiM aura Apake dharmameM to lAnekA bIr3A uThAyA jAve / ahiMsAvAda, karma siddhAnta aura syAhAda mAdi yaha prAkRtika niyama hai ki pratyeka vastu meM saikar3oM viSaya aise haiM ki yadi unapara prakAza vRddhi hAsa huvA karatA hai| yadi vRddhi na hokara DAlA jAya to saMsAra mugdha ho / jAya mApake kevala hApta hI hApta hotA rahe to eka dina mUla siddhAnta "ahiMsA" kA sikkA Ajakala usakI sattA avazya naSTa ho jAyagI / ThIka janatAke hRdaya para bahuta kucha baiThatA jArahA hai yahI dazA vartamAnameM jaina dharmAnuyAyiyoM kI hai| aise samayameM Apako isa ahiMsA dharmake pracArameM inakA isa barAbara horahA hai aura vRddhi ke mArga vizeSa rUpase kaTibaddha honekI jarUrata hai| saba baMda haiN| Apa jainiyoMke hAsake kAraNoM ko isako kAryarUpameM pariNata karane ke liye nimna dUra karane kA prayatna to avazya kareMge hI, parantu likhita upAya vartamAnameM upayogI siddha hoNge| jaba taka unakI vRddhi ke upAyakA avalaMbana na (ka) eka prakAzana vibhAga kholA jAya nisakiyA jAyegA tabataka bhASapraNIta jainadharma saMsArameM ke dvArA bahuta saralatA aura sugamatAke sAtha Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22] digambara jaina aMka 1 jaina dharmakA paricaya karane ke liye bhinna 2 zAstrasabhA, vyAkhyAna sabhAmeM saMmilita hote the| bhASAoMmeM bhAMti 2ke TraikTa aura paimphaleTa unase vArtAlApa karanese mAlUma huA ki unake chapAye jAveM aura vinA mUlya athavA alpa hRdayapara kucha jaina dharmakA prabhAva bar3A hai| isI mulyapara vitIrNa kiye jaayeN| bhAMti cAMdanagAMva mahAvIrajImeM vahAMke nivAsi(kha) baMgAla vihArameM sarApha nAmakI jAti yoM kI bhI mahAvIra bhagavAna meM bar3I zraddhA bhakti hai jo janasaMkhyAmeM lagabhaga ekalAla hogI hai / unako bhI mahAvIra bhagavAnakA pavitra upadeza aura mAnabhUma, siMhabhUma Adi jiloM meM phailI batalAne kI AvazyaktA hai / ina sthAnoMpara aura huI hai| vaha jIvahiMsA nahIM karate, paMca udaH aise hI anya sthAnoMpara jaina dharmake pracArakA mbara phala nahIM khAte, aura pArzvanAtha bhagabAnako kArya pariSadako apane hAthameM lekara usako apanA devatA mAnate haiM, kintu jaina dharmake viSa vegake sAtha calAnA cAhiye / yameM kucha nahIM jaante| patA calatA hai ki yaha upadezaka niyata kiye jAveM, pAThazAlAeM kucha samaya pUrva jaina the kintu jainadharmakA saMsarga sthApita kI jAveM, jo pAThazAlA sthApita ho na rahanese vaha apaneko bhUla gaye haiN| zrImAn cukI haiM unako dRr3ha kiyA jAve, paropakArArtha jaina dharmabhUSaNa brahmacArI zItalaprasAdanI tathA auSadhAlaya bhAdi khole jAveM / upadezakIkA kalakattA nivAsI bhAI vaijanAthajI sarAvagI kArya yadi hamAre tyAgI, mahAtmA kareM to acchI Adine unake sudhAranekA kucha prayatna prArambha saphalatA mila sakatI hai kyoMki saba bAtoMkI kiyA hai va unake kendrasthAnoMmeM pAThazAlAyeM apekSA cAritrakA prabhAva adhika par3atA hai| sthApita karAI haiM / isakA kucha phala bhI humA (ga) aise bahutase sthAna haiM jahAM para docAra hai| unakA savistara hAla maiM vyAkhyAna bar3ha ghara jainiyoMke the kiMtu jaina maMdira Adi dharma jAneke bhayase isa samaya nahIM khtaa| sAdhana na honese aura anainoMkA adhika saMsarga idhara barelI jilAmeM eka rAmanagara sthAna hai rahane se apane jainatvako mUlakara ana hogaye haiN| jo ki pArzvanAtha bhagavAnakI kevalajJAna bhUmi aise sthAnoMkI eka sUcI taiyAra kI jAya aura hai / aura ahichatrake nAmase prasiddha hai vahAM yogya upadezakoM evaM prabhAvazAlI puruSoM dvArA Ajakala koI jaina nahIM rahatA kintu rAmanaga- unheM punaH jainadharmapara dRr3ha kiyA jAve / rameM rahanevAlI saba jAtiyAM pArzvanAtha bhagavA- (gha) eka aisA jaina itihAsa taiyAra kiyA nako mAnatI tathA unameM zraddhA bhakti rakhatI haiM jAya ki jisameM jainadharmakA tulanAtmaka sthAna unake bAlakoMko jaina dharmakI zikSA dene ke liye anya dharmokI apekSA pratyeka samayakA jJAta ho gata varSa pAThazAlA kholI gaI hai aura sAptAhika jAve / yaha pustaka aitihAsika dRSTi se likhI sabhA sthApita karAdI gaI hai| isI mAsameM maiM jAya jipsako kevala bhAratavarSake hI vidvAn nahIM bhI mahichatrake vArSika melepara gayA thA, ve loga kintu saMsArabharake vidvAn svIkAra kareM / yadi Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [4] Aja saMsAra yaha mAna le, ki candragupta samrAT jaina dharmAnuyAyI thA to yaha anumAna sahaja hI meM kara liyA jAyagA ki usa samaya jainadharma rASTrIya dharma thA, aura bhAratavAsiyoM ke pUrvana bhI kabhI isa dharmake mAnanevAle rahe haiM / isakA phala yaha hogA ki bhAratavAsI isa dharmakI bhI Adara bhAvase dekhane lageMge aura isake jAnaneke icchuka hoMge / digambara jaina / (10) maiM pahile saMketa kara cukA hUM ki jAti hrAsake kAraNa bAlavivAha, vRddhavivAha bhI haiM / aba maiM unakI tarapha AtA huuN| ina kurI tiyoMne hamArI samAnako jarnarita kara rakkhA hai, inake haTAne kA bahuta dinoMse Andolana horahA hai, parantu manuSya gaNanA kI riporTa se yaha jAnakara hRdaya vidIrNa hojAtA hai ki abhI hamArI samAja meM pAMca varSa se kama avasthAkI vidhavA vidyamAna hai / to kaise kahA jAsakatA hai ki AndolanakA pariNAma satoSajanaka nikalA hai / isako rokane ke liye kevala prastAvoMse kAma 1 nahIM calegA / amalI kAryavAhIkI AvazyakatA hai / kanyA kA vivAha 14 varSase pUrva na ho, aura lar3akoM kA vivAha aThAraha varSa se kama aura cAlIsa varSa se adhika avasthA meM na ho / pariSadako pratyeka sthAnapara apanA isa bhiitakA saMgaThana banAnA cAhiye ki jahAMpara uparyukta niyamakA ulaMghana hotA ho, vahAM jisa bhAMti bane yogya upAyoMse usa vivAha sambandhako na hone deM | yadi anya upAyoMse kArya na cale to aise vivAha kisIko sammilita na hone deM / bAlavivAhake ruka jAnese caudaha varSa se [ 26 kama avasthAkI vidhavA jinakI saMkhyA bahuta kAphI hai, na ho sakeMgI / cAlIsa varSa se uparakA vivAha ruka jAnA bhI vidhavAoMkI saMkhyA meM kamIkA kAraNa hogA / isa prakAra bAlavivAha aura vRdvavivAha rukane se jo kanyAyeM vaidhavya se baceMgI unakA saMbaMdha yuvakoM ke sAtha hone se vaha jAtikI vRddhi meM kAraNa hoMgI / bAla vivAha se bahutasI kanyAyeM garbhadhAraNa zakti na honeke kAraNa asamaya hI prasava pIr3Ase mRtyukA grAsa honAtI haiM aura yadi unakI saMtAna hotI hai to vaha balahIna aura saMsAra ke kAryoM meM sAdhaka na ho bAdhaka hotI hai / vivAha ke 1, 3, 5 sAla bAda dvirAgamana ( goMnA ) kI prathA bhI haTA denI cAhiye yaha bhI bAla vivAha meM sAdhaka hai isake dUra karane se jisa samaya dvirAgamana ( gaunA ) hotA hai usa samaya vivAda hone lagegA / tathA dvirAgamana aura vivAha ke vIca vidhavA hone kI jokhama bhI jAtI rahegI / vRddhavivAha ke liye kanyAvikraya bahuta aMgoMmeM sAdhaka horahA hai / isa ghRNAspada aura lajjAjanaka kurItiko rokaneke liye pariSadako apanI pUrNa zakti lagA denI par3egI aura aise, dIna abalA kanyAko becakara AjIvikA karanevAle adhama puruSoMke yahAM paMcoMko laDDU khAne se kAma na calegA kiMtu aise vivAhoM se asahayoga karanA par3egA / 11 - phajUla kharcIke sambandha meM bhI mujhe samAnase vahI zikAyateM haiM jo maiM kurItiyoMke sambandhameM kara cukA hUM / janma, vivAha aura Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ digambara jaina / [ varSa 10 mRtyuke samaya para jo anucita vyaya horahA hai kharcI aura dhanopArjanake mArgako dekhakara mujhe usako rokane ke liye samAnasevI 25-30 yaha bhI kahate huye saMkoca nahIM hotA ki aise varSase cillArahe haiM parantu phala bahuta kama vyartha vyayoMke bar3ha jAnese Aja dravyopArjanakA nikalA hai| pariSadako apane prastAva dvArA mAgaM anItiparAyaNa hogayA hai| samayakI nimnalikhita phajulakharcI sarvathA baMda kara denA AvazyakatA aura dezakI dazA hameM pATha cAhiye ! aura zeSa choTI 2 rasmoMke liye detI hai ki aba hama bahuta dinoMse sthAnIya athavA jilA sabhAoMko adhikAra upayogameM AI huI caTaka maTakako chor3akara diyA jAve ki apane 2 rivAnoM para vicAra sAdI jindagI banAveM / chalakapaTa rahita ADaMbara karate huve daratUra ulaamala (niyama) bnaaveN| zUnya - sAde jIvanakA mahatva bahuta bar3A hai / (ka) 100 bhAdamiyoMse adhika vArAta na ho| aba hameM phaizanake rogase jitanA jaldI (kha) vArAtameM miThAIkI pattala do chaTAMkase hosake mukta hojAnA cAhiye, eka dina meM pAMca madhika na ho! __cAra vAra badale jAnevAlI una pozAkoMko hameM (ga) bUra, bakhera, vAgavahArI, mAtizabAjI, turta vidA kara denA cAhiye jo ki dhanake dururaMDiyAM nacAnA kataI banda kara diyA jaave| payogake sAtha 2 bhAratIyatA naSTa kara rahI haiM / (gha) jevara dikhAnA banda kara diyA jaay| bhAratIya jIvana zuddha aura sAdA jIvana hai usa(ca) maranekI jyonAra banda kI jaay| meM alpavyayake sAtha bhavyatA bharI huI hai vaisA (cha) gaunA banda kiyA jaay| pavitra jIvana harekako banAnA Avazyaka hai / isake sivAya bahutasA dravya anAvazyaka aura 12-sAdharmI sajjanoM ! aba maiM ApakA anupayukta vastra Adi bhADambaroMmeM svAhA kara dhyAna eka dUsare viSayakI ora AkarSita karatA diyA jAtA hai / Ajakala samayakI gati, vastuH huuN| yaha to nirvivAda hai ki pUnA pratiSTAyeM oMkI maMhagAI, zikSAdi kAryoM kI AvazyakatAyeM dharma-lAbhakI prApti aura prabhAvanAke artha kI jAtI hameM aise phajUlake dhana vyayase sahasA rokatI haiM / jaina samAjakA vIsa paccIsa lAkha rupaya! haiN| hama loga vyApAronnatise vaNika kahalAte prativarSa isa mada (vibhAga) meM vyaya hotA hai / haiM parantu ina phajUla kharciyoMke dekhane se kahanA parantu kyA koI vicArazIla vyakti isa bAtako par3atA hai ki vAstava meM hama vaNika paddhati se bila kahane kA sAhasa kara sakatA hai ki jisa DhaMgase kula dUra haiN| aise pAnI ke saMgraha se kyA upayoga Ajakala pUnA pratiSThAeM hotI haiM unase jitanA siddha hogA, jo anAvazyaka dvArase baha rahA cAhiye utanA dharmalAbha aura dharmapabhAvanA ho / vyApArakI uthala pathalameM jaba dhana vRddhikA hotI hai ? bhApa mujhe kSamA kareMge yadi maiM yaha kaha mArga ruka jAtA hai aise samayameM mitavyayI hU~ ki pUjA kyA eka acchI pradarzinI hotI puruSa hI apanI rakSA kara sakatA hai / phijUla hai| bAkAyade bAjAra laga jAte haiN| strI puruSa ke Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMka 1 digambara jaina / manovinodArtha sarva sAmagrI ekatrita hotI hai| manatA bhI adhika saMkhyA upasthita ho sakI manuSya suMdarase suMdara vastrAbhUSaNa dhAraNakara hai, aura Ananda bhI vizeSa raha saktA hai| sairako milate haiM / tAtparya yaha hai ki pratyeka nisa bAtakA mujhe sabase adhika ronA hai vaha vyakti apanI zakyanusAra phaizana banAnemeM dhanakA vyaya hai / mApake sAmane bahutase upayogI nyUnatA nahIM krtaa| viSaya-zikSA, samAna sudhAra, dharma-pracAra Adi bhAiyo ! maiM pUnA pratiSThAoM kA virodhI nahIM vidyamAna haiN| rupayA to utanA hI hai| yadi iM kiMtu isa rItikA virodhI haM nisa rItise aura vibhAgoMse bacegA to bhApa ina upayogI vartamAna meM pUnA pratiSThAyeM hotI haiM / punA kAryo meM kharca kara sakeMge / AzA hai ki mApa panA pratiSThAnoM meM saMyata bhojana sAmagrIke atirikta pratiSThAoM kI bar3hatIko rokane, unameM ucita anya dukAnoM kI kyA AvazyakatA hai ? isa sudhAra karane aura unameM sAdagI paidA karaneke bhAMtrikI sajadhajase kyA lAbha hai ? vastrAbhUSaNa lie prayatna kreNge| dikhAneke liye anya bahuta baDA kSetra 15-samAjake sAmane apanA dhana, samaya vidyamAna hai| yahAMphara me kevaka sAdhAraNa aura zaktiko vyaya karaneke liye eka aura rupaye AmA cAhiye aura bAjAroMmeM na ghUmakara mArga khulA humA hai aura vaha tIyoMkI kar3AI pumA, zAkhA, saMkA samAdhAna meM dhyAna lagAmA hai| tIrthakSetra o pRmA bandanAke kSetra the, kheda vAhike, sthAva 1 para pArmika byAkhyAna hone hai maba samayake prabhAvase lar3AI ke akhAr3e bane caahiye| hamako manalA, vAcA, karmaNA bhagavAnakI huve haiM / digambara samAnako to apane svatvakI zraddhA, bhakti meM lIna rahanA cAhiye aura anya rakSAke liye isameM pArTa lenA par3a rahA hai| vaha barmAvalambiyoMke hRdayapara jaina dharma kI sacAI kA yaha nahIM cAhate ki zvetAMvariyoMko tIrthose prabhAva DAlane kA prayatna karanA cAhie ? tabhI nikAla deN| hamAre vicArake anupAra to jaina dharmakI prabhAvanA aura dharma lAbha hosakatA zvetAMbarI kyA aura bhI koI mAkara tIrtha vaMdanA hai| jina mahAnubhAvoMko kabhI murukula kAMgar3I. kareM to hama unakA svAgata karate haiN| kiMtu ke kameTIke narasepara jAne kA avasara milA kucha zvetAMbarI sajjanoM kA aisA vicAra hogayA homA unako bhalI bhAMti jJAta hogA ki hai ki hama digambariyoMko tIrthose nikAlakara dharma mabhAvanA kisa bhAMti hotI hai| chodd'eNge| tIrtha sanAtana haiM, kisI kI milakiyata kucha hI samaya pUrva itanI adhika pUjA pati- nahIM ho skte| zvetAMbarI apanI manokAmanAmeM SThAyeM nahIM hotI thii| dekhate 2 dina pratidina saphala nahIM ho skeNge| vyarthakI lar3AI hai| bar3hatI jAtI haiN| donoM AmnAyoMke bhASasake virodhase jaina yadi itanI pUnA pratiSThA na hokara kama hoM samAnakA gaurava ghaTa rahA hai| idhara ziyA to usameM dharma lAbha bhI adhika ho saktA hai, subhI eka horahe haiM udhara sanAtana dharma aura Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21] digambara jaina / bhAryA samAjI hiMdU saMgaThana banA rahe haiM aura bhArI bhUka hai, kyoMki bAhyAcaraNakA aMtaraMgase zAMtike upAptaka hama lar3a rahe haiN| isa sambaM- ghaniSTa sambandha hai| dhameM mujhe pariSadakA yaha kartavya mAluma hotA hai bAlakoMkA saMskAra ThIka karaneke liye unheM ki isa bAtako chor3akara abhItaka sulaha kyoM prArambhameM dhArmika zikSA avazya denI cAhiye, nahIM huI, pariSadko ekavAra punaH sulahake liye artha na samajhanepara bhI zrI tatvArtha sutrajI, ratna prayatna karanA cAhiye / aura 4 vyaktiyoM kA karaNDa zrAvakAcAra bhAdi dhArmika pustakeM sTA eka DyapuTezana banAkara zvetAmbara samAnake kucha denI cAhiye / phira laukika zikSAke sAtha bhI zikSita vyaktiyoM ke pAsa vicAra parivartanArtha cAhe vaha kahIM par3he ghaNTA bhASa ghaNTA dhArmika jAnA cAhiye / zvetAmbara samAjameM bhI sulahake zikSAkA prabaMdha avazya ho tabhI ve dharmameM zraddhAlu icchuka vyakti avazya hoNge| unako taiyAra aura saMyamI bana kara apanI mAtmAkA kalyANa kara kiyA jAve ki ve apanI samAjameM isa viSayakA sakate haiN| yadi Atma-kalyANa hI nahIM to mAndolana macAveM, aura phira eka sulaha / saba bAteM ni:ssAra haiN| kAnphreMsa ho| 15-apane sthAnapara baiThanese pahile merA . 11-sannAriyoM evaM sadagRhasthoM / aba maiM kartavya hai ki maiM svAgatakAriNI samitike Apake hitakI eka bAta aura kahUMgA / hama kAryAdhyakSoMkA AbhAra mAnUM aura unheM dhanyavAda loga kucha pramAdavaza aura kucha bhinna mAndo- duuN| kiMtu vizeSa kucha kAraNoMse maiM isa kartakanoMmeM par3akara apane samIcIna dharmakI zraddhA vyaka vyako aMtima dina apanI klojiGga spIca aura maryAdAko DhIlI kara rahe haiN| hamako apane - (Closing Speech meM adA kruuNgaa| __ mahAnubhAvo ! bhAna ApakA bahutaptA amUlya dharmapara dRr3ha rahanA cAhiye / musalamAnoM kI ora dhyAna dIniye, ve apane dharmAcaraNameM kitane samaya maiMne liyA hai isake liye maiM Apase pakke haiM cAhe jo kucha bhI kyoM na ho samayapara kSamA prArthI hUM maiM apanA parizrama saphala samajhUgA pAMcavAra namAna par3ha lete haiN| unakI namAnake yadi Apa mere vicAroMse kAma utthaaveNge| samaya kausileM taka sthagita honAtI haiN| __OM- zAMti ! zAMti !! zAMti .!!! hamako sabase pahile apane dharmameM aTala zraddhA jugamandaradAsa / rakhanI cAhiye isIko samyagdarzana kahate haiN| isakI solahakAraNa dharma / zAstroM meM bar3I mahimA hai / hamArA kartavya hai ki abhI hI navIna chapakara dUsarIvAra tayyAra huA / hama pratidina vidhi pUrvaka devadarzana zrAvakake SaT hai / isabAra isameM solahakAraNavA kathA va solaha karma kreN| (pta vyasana, pAMca pApa aura ama. bhAvanAoMke solaha vaiye mI bar3hA diye gaye haiN| va kSyoMkA tyAga kareM / khAnapAna zuddha rakheM yaha kucha bar3hAyA ghaTAyA bhI gayA hai / kii.||) samajhanA ki khAnapAnameM koI dharma nahIM hai bar3I maine nara-di. jainapustakAlaya-sUrata / Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varSa 17 ] digambara jaina / bhArata0 di0 jaina pariSadake pratha- 9 e0 cakravartI ema0 e0 madarAsa mAdhivezana mujaphpharanagarameM bAbU balavIracandranI jaina vakIla munaphphara ___nagara isake maMtrI niyukta kie gye| maMtrIjIkA svIkRta prastAva / yaha bhI kArya hogA ki una saMsthAoM meM janadharmakI prastAva naM. 1-yaha pariSada nimnalikhita zikSA aura usakI parIkSAkI bhI preraNA kare / mahAzoMke asamaya viyogapara zoka pragaTa karatI prastAvaka-ba0 zItalaprasAdajI .. hai aura unake kuTuMbiyoM prati samavedanA samarthaka-paM0 mahabUbasiMhajI dehalI darzAtI hai / 1 paM0 pannAlAla nI nyAya divA , lA0 zibbAmala nI aMbAlA kara, 2 lA* jambUpasAdajI raIsa sahAranapura, pra. naM. 3-yaha pariSada prastAva karatI hai 3 lAlA dIpacaMdanI sahAranapura, 4 rA. seTha ki sarva sAdhAraNako jaina dharmakA acchA paricaya mevArAmanI khurjA, 5 rA0 lA majitaprasAdanI karAneke lie eka pustaka aisI tayyAra kI jAya deharAduna, 10 jJAnAnaMdanI, 7 ba. goku. ki jisameM jainadharmakI prAcInatA aura siddhAMta kaprasAdanI 8 ba. jineshvrdaasnii| saMkSepameM A jAveM / yaha pustaka hindI, urdU, prastAvaka-sabhApati / baMgAlI, ur3iyA, marAThI, kAnaDI, tAmIla, '. pra. naM 2-yaha pariSada prastAva karatI hai ki telagU Adi bhASAoM meM prakAzita kI jAve, eka vyAkhyAna vibhAga sthApita kiyA jAya, jainadharmabhUSaNa ba0 zItalaprasAdanI isako hiMdImeM ko jaina skUla va jaina borDiMgahAusoMmeM jaina taiyAra kareM va nIce likhe vidvAnoMse isakA dharmapara vyAkhyAna karAnekA prabaMdha kare / aura saMzodhana karAyA jAya / nimnalikhita mahAzayoMse vizeSatayA prArthanA kI 1 nyAyAcArya paM0 gaNezaprasAdajI , varNI jAya ki ve 1 sAlameM kamase kama ina saMsthA- 2 , . paM0 mANikacaMdanI morenA oMmeM do bAra vyAkhyAna deveN| 3 bAbU jugamaMdiralAlajI veriSTara iMdaura 1 lA0 jugamaMdiradAsajI bairiSTara va jaja iMdaura 4 , caMpatarAyanI bairiSTara .. haradoI 2, majitaprasAdanI vakIla ema0e0 lakhanaU 5, ajitaprasAdanI ema0e0 vakIla lakhanaU 3 zrI jayakumAra devIdAsajI vakIla akolA 150 jugalakizorajI mukhtAra sarasAvA 1 bA0 caMpatarAyajI bairiSTara / haradoI - prastAvaka-paM0 caMdrakumArajI nyAya kAvya tIrtha 5 jainadharmabhUSaNa 20 zItalaprasAdanI . samarthaka-paM0 bAbUrAmanI AgarA 150. candrakumArajI nyAya kAvyatIrtha prastAva naM. 4-mAravAr3I jaina mamavAla aura najIbAbAda dezI jaina agravAla donoM eka hI jAti haiM, . 7 babU RSabhadAsanI vakIla.meraTha kevala kSetra bheda honese koI bheda nahIM hosaktA, < sI* aisa0 mallinAtha madarAsa ataH yaha pariSada prastAva karatI hai ki donoM meM Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AAMAAN aanwar 28] digambara jaina / ... varSa 17 paraspara rizte hone ke lie uttejanA dI jaay| na kreN| prastAvaka-jyotiprasAdajI devabaMda prastAvaka-lAlA nemIzaraNanI jaina vakIla bijanaura samarthaka-mitrasenajI raIsa khataulI samarthaka-vra0 bhAgIrathajI varNI , vizvaMbharadAsajI gArgIya jhAMsI , bra gaNezaprasAda nI varNI , seTha phUlacaMda nI khuno , seTha mUlacaMda kisanadAsa kApar3iyA -surata pra. naM. 5-naina samAjakI saMkhyAke vegake prastAva naM. 7-jaina itihAsakI atyanta sAtha hAsako yaha pariSad ciMtA va bhayakI dRSTise AvazyakatA samajhakara yaha pariSada prastAva karatI dekhatI hai aura prastAva karatI hai ki nimna hai ki jaina itihAsa taiyAra karaneke hetu itihAsa likhita sajjanoMkI kameTI banAI mAya, jo jaina vibhAga sthApita ho, nisake maMtrI va bU hIrAlAsamAjakI sekhyAke hrAsakA anusaMdhAna kareM, aura sanI ema0 e0 hoN| ve svayaM tathA bA* munichaha mAsake aMdara riporTa prakAzita kare, misase subatadAtAjI meraTha va bA* kAmatAprasAdajI tathA hAsake kAraNa va usake rokane ke upAya btkaaveN| anya vidvAnoMse sahAyatA lekara taiyAra kreN| maMtrIko adhikAra diyA bhAve ki isameM aura prastAvaka-bA0 kAmatAprasAdanI alIgaMja nAma zAmila krleN| samarthaka-bAbU nemIzaraNa nI vakIla binanaura zrIyukta kAlA ratanalAlajI bimanora maMtrI bhanumodaka-ba. zItalaprasAdajI , jyotiprasAdanI devabaMda prastAva naM. 8-jaina dharmake pracArakA jo kAma , kA. cetanadAsanI mathurA prAcIna zrAvakohAriNI sabhA kaLakattA tathA -, bra. zItakaprasAdamI mahikSetra tIrtha prabandhakAriNI sabhA kara rahI hai , sAhu jugamevarAtamI mamIvAbAda usakI yaha pariSada sarAhanA karatI huI prastAva , paM. bAbUrAmajI bhAgarA karatI hai ki yaha pariSada dharmapracArake hetu eka , pra. gaNezaprasAvajI varNI upadezaka vibhAga khole jisake dvArA avaitanika R0-kA. ratanalAlamI vakIla bijanora aura vaitanika vidvAnoMse upadeza karAyA jAya / samarthaka-seTha mulacaMda kisanadAsa kApar3iyA tathA isake maMtrI mAsTara cetanadAsajI mathurA , bra* gaNezaprasAdajI vI niyata kiye jAya / prastAva naM0 6-yaha pariSada prastAva karatI prastAvaka -seTha mUlacaMda kisanadApta kApar3iyA hai ki jaina maMdiroMmeM dhosI, dupaTTe, kapar3e, veSTana samarthaka-bAbU jugalakizorajI mukhatyAra bhAdi svadezI zuddha sutI vastroMke hI prayogameM anumodaka-bA* ratanalAlajI binanaura lAye nArve / aura caMove mAbi rezama va azuddha , bA0 miTThanalAkanI zAmalI susI bastrake na car3hAye jaayeN| aura janatAse , ba. zItalaprasAdajI mArthanA karatI hai ki vaha aise vastroM kA vyavahAra prastAva naM. 9-digambara zvetA bariyoM meM tI. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMka 1 digambara jana / thoMke saMbaMdha jo adAlatI jhagar3e cala rahe haiM sajjana sammilita na hoN| usase dhana aura puruSArthakI mahAna hAni horahI prastAvaka-paM0 makkhanalAla nI dehalI hai aura sarva jaina samAnakA gaurava ghaTa rahA hai samarthaka-vA0 lakhapatarAya ganaura mataH yaha pariSada prastAva karatI hai ki nIce , paM. bAbUrAmanI ahArana likhe mahAzcayoMkA eka DepuTezana niyukta kiyA , bra0 sItalaprasAdanI mAya, jo ki digambara zvetAMbara donoM samA- lA* zivAmalanI ambAlA moke makhiyA aura zikSita vyaktiyoMse milakara prastAva naM. 1-yaha pariSada prastAva karatI jhagar3e miTAne aura ekatA utpanna karane kA prabaMdha hai ki vyartha vyayako rokaneke saMbaMdha nIce kre| likhI bAteM ekadama banda kI jAveM aura chottii| bA0 nemIzaraNajI rasmoMke liye sthAnIya paMcAyatoM ko preraNA kI mi. munisuvratadAsajI jAve ki ve Apa apane rivAjoM ko dhyAnameM bA. ratanalAlanI vakIla rakhate hue eka dasturula amala (kAyadA) banA leveN| bA0 balavIracandajI, 1-bAharakI barAta 100 bhAdamiyoMse a. rA. va. sakhIcaMdajI purI dhika na ho| . rA. ba. nAMdamalanI bhanamera prastAvaka-seTha motIlAla 2-pattalakI mIThAI 3 chaTAMkase adhika na ho| samarthaka-bA. lakSmIcaMdanI 3-jevara aura dAda dikhalAnA baMda kiyaajaay| 4- bura bakhera atizabAnI, bAga bahArI, ,, seTha tilokacaMdanI dihalI vezyAnRtya, nakkAloMkA nAca, svAMga Adi ,, mAsTara cetanadAsajI mathurA , nemizaraNajI vakIla bijanaura baMda kiyA jAya / ,, balabIracaMda jaina vakIla munapharanagara 5-mRtyu samayakI jyonAra va gidauDA banda prastAva naM0 10-jaina jAtimeM bAka vidhavA kiyA jAya / bhoMkI saMkhyAkI adhika bar3hatI dekhakara aura 6-dvirAgamana baMda kiyA jAya / kumAroMke bibAha na hote dekhakara yaha pariSada ... prastAvaka-vizvambharadApta gAgIya jhAMsI mastAva karatI hai ki bAlavivAha vRddha vivAha samarthaka-lA. atarasaina dezabhakta sampAdaka aura kanyAvikraya baMda kiyA jAya tathA vivAhake samaya kanyAkI bhAyu 13 varSase kama aura bhanumodaka-mUlacaMda kizanadrAsanI kApar3iyA lar3ake kI Ayu 16 varSase kama ca ho aura 40 , -upadezaka devIsahAyanI varSa ke Upara koI puruSa vivAha na kreN| isa : prastAva naM. 12-pariSada ke bhAgAmI mArake prastAvake virUpa ko vivAha ho. unameM koI kharcake liye nimnalikhita bajaTa pAsa kiyA mAve / . . meraTha Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. ww vIra digambara jaina bhaMka 5] 2400) prastAvaka-bra. sItalaprasAda nI di. zve. ekatA vibhAga 1000) samarthaka-paM0 caMdrakumArajI nyAyatIrtha prabaMdha khAtA 500) , paM0 baagmnii| pracAra khAtA 10.0) prastAva naM014-ucca dhArmika aura laukika itihAsa sambandhI 500) zikSAkI jana samAjameM abhItaka bahuta kamI hai TraikTa vibhAga 100) ise dUra karaneke liye yaha pariSada prastAva karatI naina hrAsake upAyoMkA anusaMdhAna 500) hai ki jaise seTha mANikacaMda pAnAcaMda bambaI va borDiMgoMmeM vyAkhyAna vibhAga 100) lAlA pyArelAla vakIla dehalI chAtravRtti phaMDa pustaka taiyAra 500) sthApita karake sahAyatA dete haiM usI taraha anya 7400) dhanavAnoMko preraNA kI jAya ki ve apanI caMcalA 1400) lakSmIkA upayoga chAtroM ko sahAyatA rUpase yA 6000) karna rUpase dekara zikSA pracAra kareM / prastAvaka-lA. ratanalAlajI - prastAvaka-ba shiitlprsaadnii|| samarthaka-bra0 zItakaprasAdanI samarthaka-mAsTara cetanadAsanI mathurA / , -mUlacanda kisanadAsajI kApar3iyAsurata prastAva naM0 15-bhArata di. jaina pariSadkI prastAva naM0 13-vartamAnameM jaina samAna prabaMdhakAriNI kameTIke nimnalikhita sadazya cune bimba va vedI pratiSThAoMko adhikatAse karatI jAte haiMhuI unako laukika melekA rUpa dekara saccI 1 campatarAya berisTara sabhApati dharma prabhAvanAmeM hAnikAraka horahI hai, isaliye 2 sAhU jugamandaradAsajI upasabhApati yaha pariSad prastAva karatI hai ki atyanta Ava. 3 bA* ratanalAlamI bijanaura maMtrI zyakatA hone para hI pratiSThAeM bahuta sAdagI 4 lA* nemIzaraNa nI jaina vakIla binanaura maura kama kharca meM kI jAya tathA unameM atyanta sAhU jugamaMdaradAsajI , bhAvazyaka bhojanAdi sAmagrIkI dukAnoMke sivAya bA. balavIrasiMha vakIla munapharanagara maMtrI aura usameM na rakkhI jAya tathA dharma vyAkhyA vyAkhyAna vibhAga noMkA va mahAna pUnAkA adhika prabandha kiyA 7 hIrAlAlanI ema0e0 itihAsa vibhAga maMtrI nAve aura pratiSThAoMmeM dAvata karanA va gidoDA 80 zItalaprasAda nI laDUDU vAMTanA baMda kiyA jAya tathA dAnA pAsa 9 mAsTara bihArIlAlanI amarohA lakar3IkA prabaMdha dAma lekara kiyA jAya aura 10 rAjendrakumArajI bijanaura aise avasaroMpara milanI bhAdikI razma banda 11 ajitaprasAdanI ema0 e0 lakhanaU kI nAya / 12 vA0 RSabhadAsa vakIla meraTha Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mommmmmmmmmmm mmmmmmmarnam digambara jaina / 13 ,, rUpacandanI jaina kAnapura prastAvaka-bA0 ratanalAlajI bijanaura 11 , jugalakizoranI sarasAvA bhanumodaka-bA. balavIrasiMha mujapharanagara 15 , jotiprasAdanI devabaMda prastAva naM. 16-pariSadakI niyamAvalI cetanadAsajI heDamAsTara mathurA banAne ke liye nIce likhe mahAzayoMkI eka choTelAlajI kalakattA kameTI niyukta kI jAya, jo niyamAvalI banA. nirmalakumArajI mArA kara maMtrIko bhena de / maMtrI usako prakAzita 19, baijanAthanI shraavgii| karake sabhAsadoMke pAsa saMmatike liye bhenakara ,, gokulacandanI damoha bahumatase pAsa karale / jahAMtaka ho yaha kArravAI 21, haranArAyaNanI bhAgalapura zIghra pAsa honI cAhiye / 22 , cavare vakIla makolA bA0 caMpatarAyajI bairiSTara haradoI 23 ba* dIpacandajI varNI majitapasAdajI lakhanaU 24 bA0 kaMchedIlAlajI vakIla jabalapura , jugamaMdaralAla jana iMdaura 25 seTha ciraMjIlAlajI vardhA nemIzaraNanI vakIla bijanora 26 rA.va. nAMdamalajI manamera ratanalAla nI , , 27 bA0 murArIlAla ambAlA . sAhu jugamaMdiradAsa najIbAbAda 28 rA0 ba0 lakSmIcandanI raIsa pAnIpata brahmacArInI sItalaprasAdanI 29 rA0 ba0 pyArelAla vakIla dehalI jugalakizorajI sarasAvA mitrasenanI khataulI 2. lAlA jaggImalanI dehalI 31 seTha mUlacaMda kisanadAsa kApar3iyA surata balavIrasiMhanI mujaphpharanagara 31 , tArAcaMda navalacaMda muMbAI cetanadAsanI mathurA 33 ., ratanacaMda cunIlAla jarIvAlA isakA korama cArakA hogaa| 3. seTha phUlacaMda hIrAcaMda solApura prastAvaka-sabhApati 15 sI. aisa0 mallinAtha madarAsa 26 seTha varDamAnaiyAjI mhesura * vizvAsa ghAtakA phala / * 17 paM0 mANikacaMdajI morenA ____eka syAra jaMgalase aayaa| 38 caMdrakumArajI nyAya kAvya tIrtha __ bhUkhA pyAsA mati ghavarAyA // 39 seTha lAlacaMdajI seThI jhAlarApATana tahI mRga ika use dikhaayaa| 1.paM. bAbUrAmanI ahArana dekhata hI yoM manameM bhAyA // 1 // 41 vA. mitrasenanI khataulI vazameM karUM mRgA yaha mAna / 12 nemIcaMdanI murAdAbAda .. jisase sudhare merA kAna // Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11] vicAra kara kahA mRgase / thA maiM | vyAkula bahuta dinoMse // 1 // merA mitra nahIM hai koI | isase kareM mitratA doI // ata mitratA maiM nahiM karatA / isase bhalA akelA rahatA // 3 // milane meM mitra kahAte / ve saba jhUThI prIta lagAte. // saccA prema nahIM darzAte / svArathake basa prIta upAte // 4 // tatra yoM bolA catura liyA / zaMkA karo nahIM tuma bhaiyA // maiM tumase ati prIta upAU~ / kabhI na tumase neha haTAU~ // 9 // kiriyA rAmacandra mujhako / digambara jaina / jo maiM dhokA deMU~ tujhako // prANoMse baDhakara apanAU~ / tujhako saccA mitra banAUM // 6 // taba mRga hRdaya bahuta harSAyA / syArake Upara prema upAyA // donoM rahana lage mila soI / prema bheda jAne nahi koI // 7 // lir3aI kapaTa yuta prema vaDhAve | mRga nahiM ye bAteM manAlAce // i dina kiyA liIne kaisA | so saba tumheM batAveM vaisA // 8 // jahAM vahiliyA jAla bichAyA / vahAM lir3ai mRga lekara ghAyA || phaMsA diyA mRgako phaMde meM / Apana jAya chipA khaMde meM ||9|| itanemeM ika vAyasa AyA / 7 mRgako yoM upadeza sunAyA // aba dama sAdhI mitra hamAre / jisase bacanA prANa tumhAre // 10 // vAyasa vAta sunata mRgasyAnA / dama, sAdha raha gayA cimAnA // dila meM soce yahI lir3aiyA | kaba Avega mAra vahiliyA // 11 // kAMdhe ghare kuThAra bahiliyA / bhAyA jAla nikaTa tala baliyA // mRgako phaMsA dekhakara usane / [ varSa 17 dilameM yahI vicArA usane // 12 isa mRgane tana dIne prANa | phaMdA bAhara karUM nidAna // phaMdA bAhara mRgako DAlA | roTI baiThA kauA kAlA // 13 // tahi mahiliyA kopa upAyata / kAga ur3Ane turatahi ghAyA || yahAM mRma uTha daur3a lagAI | dekha bahiliyA guhA AI // 14 // pheMka kulhAr3I aisI mArI | kaTI lir3akI muMDi vicArI // yaha vizvAsaghAta phaLavaMkA / ' isameM karo na koI zaMkA // 13 // isase suno sakala naranArI / tano kapaTakI khoTI yArI // kahata 'prema' khuna citta lagAI | taja bisvAsaghAti dukhadAI // 16 // premacaMda jaina paMcaratna, jaina vidyAlaya-bhinDa / Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rATa chavaNacaMda sAkaracaMda jhaverI surata, rA darakhAsta-mulacaMda AzArAma verATI, cunIlAla gulAbacaMda dALIyA surata, rA* bhAi- Teka-vasanajI dayALa gaNavA tathA vinayavijayajI caMda cheTubhAi surata, 20 ratanacaMda khImacaMda mahArAja. ' kApaDIA surata, rA mulacaMda kIsanadAsa kApaDIA TharAva 6 The. kembrIja hIsTarI Anelsurata, rA, javerI mulacaMda AzAgama vairATI amaent India nA prathama bhAgamAM tathA zrImAna ane dAvAda, rA vardhamAna sarUpacaM amadAvAda, rA yAlAla munazI temaja anya ane vidvAne lAla mohanalAla pAdarAkara, rA mohanalAla taraphathI je je jana saMbadhe bhula bharelAM ane dalIcaMda dezAI, vagera 2 0 mahAza. * jana kemanI lAgaNI duHkhAya tevAM lakhANa thAya darakhAsta-cunIlAla zrApha Teka-mohanabhAI che tene A pariSad nApasaMda kare che, ane tevA jhaverI amadAvAda. lakhANanuM kAraNa te lekhakonI jana dharma saMbaMdhI TharAva 3 je-je je sthAnanA A5NuM jJAna abhyAsanI mAchapa che tema A pariSad mAne che. bhaMDArA sarvenA upayoganA athe khulA na thayA ane tethI tevA vidvAne jana dharma saMbaMdhI hoya te bhaMDArAnA vyavasthApakone maLI temane khulA lakhANe lakhatA pahelAM jana dharmane vizeSa mukAvavA; je je bhaMDArAnA pustakonI yAdIo abhyAsa karIne lakhe e ucita che ema A pari. prasiddha thaI na hoya teonI yAdI pragaTa pada daDhapaNe mAne che. karAvavI; prasiddha na thayA hoya ane prasiddha karavA darakhAsta-maNIlAla mohanalAla pAdarAkara, jevAM pustako cogya sunirAje tathA jaina vidvAno - 1 lAlacaMda bhagavAnadAsa vaDodarA. nI dekharekha nIce pragaTa karAvavA gya prayatna pariSadamAM kule 4pa nibaMdha AvyA hatA karavAne mATe te te bhaMDArenA vyavasthApaka.ne A jemAMthI 10 pariSadamAM vaMcAyA hatA. e badhA -pariSada bhalAmaNa kare che. * nibaMdhamAM hindI bhASAnA be nibaMdhe hatA-eka | darakhAsta-0 hIrAlAla haMsarAja jAmanagara, muni AtmArAmajI upara halabhavijaya mahArAja Taka-vadhamAna svarUpacaMda vakIla ane paM. bhaga ne ne bIjo bra. zItalaprasAdane sAhityakA vAnadAsa harakhacaMda vaLA. ma' va pracArake upAya para hato te ame . harAva -jana dhananA dareke dareka pururUka vAMco te tathA vijayadharmasarI uparano chalAM ane khelAM meLavIne, ekaThA karIne gujarAtI nibaMdha paNa ame vaMcyo hato. A be darekanI ekeka nakala rAkhI zake te eka nibaMdha upayogo hovAthI ame te AvatA aMkama sakaLa jaina saMghane madhyastha jJAnabhaMDAra karavAnI praTa karIzuM temaja avelA nibaMdhanI kulase yAdI AvazyaktA A pariSada 2vIkAre che. temaja paNa AvatA aMkamAM prakaTa karAze. ekaMdare A eka jana keleja sthApavAnI jarUra A pariSada pariSade je kArya karyuM che te gujarAtanA digaMbara jaNAve che. . janone anukaraNIya che. pariSadanuM kArya nibhAA darakhAsta-nagarazeTha bAbubhAi gulAbabhAI vavAne Azare 1200) nuM phaMDa thayuM hatuM je TakoNalAla mohanalAla pAdarAkara ane mulacaMda samaye eka bAlubhAI bhAvasAre 1) ApatA tenuM karasanadAsa kApaDIyA surata. lIlAma karatAM 782) upajyA hatA. pariSada thoDA TharAva 5 me-jana saratuM sAhitya vadhu pracAra vakhatamAM thavA pAmI hatI paNa tene saphalatA pAme te kayatna karavAne bapariSad jarUra ghaNIja sArI maLI che. jaina vanitA vizrAmanI jAve che. ane te karavAne mATe maMDaLo sthapAya bALAoe paNa gIta garabAothI sAre AnaMda evI agatya A pariSada svIkAre che. Ave Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "Digamber Jain" Regd. No. B. 744. hyA naEAvicAra-%A 6 7vAM vArSi- tathA bahenoe nIyama vrato lIdhA hatA. atrethI munijI tA. 6 e navAgAma padhAryA hatA. tyAM kotsava tA.1 maI ko bAbU zrIprakAzanI beriSTara be divasa rahI upadeza Ape jethI aneka ne huM 'A na' veda mApatitvameM rajIsa1gvai levAyA tathA anya leAkAe paNa dArU" mAMsa honayA che . ghAMgha vatI 3 mAnanAruM che mI tyAganA nIyama lIdhA hatA tathA navAgAma pAThagyAM che | matrIne ghaTa diyA %i phraNa vidyA4- zALA mATe mAsika rU. 5) ASadha dAna mATe tathA 4 yArDa zALA mATe mAsika rU. 10) nA yase Ajataka karIba 100 paMDita taiyAra hokara pustako tathA chAMNI lAyabrerI tathA e.Sadha dAta nidai daiT dira vidyArthiyo saM2ta va derI khAte 30 5) maLI rU0 20) mAsikanI vyavasthA karI gayA hatAM. tyAMthI munijI tA 0 8 mI e dharmavI pAvInatA, sattakatA va zApurA 5 dhADAdara padhAryA tyAM paNa upadeza apavAthI AI - mAM nhAvAne bikula rIvAja nahotA tenA vyAkhyAna huA thA va aMtameM utIrNa chAtroM ko niyama levAyA hatA. ane tyAMthI bAvalavADA tA. pAritoSika diyA gayA thaa| 10 nA rAja padhAryA hatA temaja tyAMthI ta:0 rahRArAjena jhana samA%A prathama dha. 11 bhAMgudA thai kesarIyAjI padhAryA che. huM' paNa vezana vaizAva gii rU o AnAtha pratijorara bAvalavADA sudhI sAthe hatA. munijInI vRtti - sa kaDI = = jANe cothA ArAnA mahAmuninI vRtti jevI ja samaya harakuvA (damoha) meM caudharI nanAI lAlanI jaNAya che. temane dhI khAMDa gALa rasa bIlakula TaDAke sabhApatitvameM hogayA jisameM kAryakartA tyAga che. Ykta makAI tathA ghauMnI rAbaDI ane bhoMkSA rAva phugA va kAti tuSA je varatAva daLa bhAtanA tathA dudhane AhAra kare che. parIpaas hue hai| NAma bahuta zAMta che. Apane have kezarIyAjI, DuMga rapura, sAgavADA thaI indora javA vIcAra che ne samAdhimaraNa - bhamarAvatI meM siM0 mUlacaMda tyAMja catumasa thAya te saMbhava che. jIkA 64 varSakI Ayumai samAdhimaraNa hogaa| mArA hastakanI cAre pAThazALAnI vArSika Apane avanI pRrayu samaya Tu se tasrA vi! parIkSA tA 28-024 bAvala vADA tA 0 30-5thA kaut H : 2 == prArAM sAphAra sauSadhi 24 navA (ma, tA. 2-6-24 chANI ane tya'thI tyAja dara je kSamAvaLI va gAmafmaMtavana dara .y[ tA 0 4-'- 24 nA roja devala levAnI mudata che mATe jemanA A prasa ge AvavA vicAra hoya chor3e the| aMta samaya 1 0 1) dAna bhI kara gaye hai| tA thaiDadara jarUra padhAro!. dhADa, darethI-mADAzIyA phacaMdabhAI tArAcaMda lakhI jaNAve che ke muni mahArAja zrI zAMtinA pavitra jAramArI verAvagarajI ( chANIvALA ) rANApurathI sAgavADA, DuMgarapura, devala thaI chAMNI .0 4-5-24 nA - 5' mAva 4) jai tohA hai rAja padhAryA hatA, jenI mane khabara hovAthI huM' - mA,nai $aa patApaNa tyAM gayA hatA. tyAM eka divasa meLAvaDe karAvI dhaNA upadeza ApavAthI ghA bhAIe dAM nA-0i saina purata -surata ! "janavijaya / prinTiga presa khapATiyA cakalA-suratameM mUlacaMda kisanadAsa kApar3iyAne mudrita kiyA aura "digambara jaina" Aphisa. caMdAvAsI-sumtase unhoMne hI prakaTa kiyaa|