Book Title: Buddhiprabha 1914 05 SrNo 02
Author(s): Adhyatma Gyan Prasarak Mandal
Publisher: Adhyatma Gyan Prasarak Mandal
Catalog link: https://jainqq.org/explore/522062/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ REGISTERED NO. B. 876. Now adja kAjala kAmakAjIpamAna aSI | zrI jaina zvetAMbara mU tipUjaka cheDaganA hitArthe pragaTa thatuM , sucanA:-patra vahevAra saghaLA vyavasthApakanA saranAme karave.. saMpAdaka:-maNIlAla hanalAla. aMAvananA janmanI buddhiprabhA. LIGHT OF REASON. kAvya. divya paMthe prati su'caravAne, jenuM jIvaMta unnata karavAne; nAna sudhArasa relavavAne, zArada sahAya de buddhiprabhAte." pustaka 6 me 1914. vIra saMvata 2440. aMka 2 jo. prasiddhakartA-zrI adhyAtmajJAna prasAraka maMDaLa. yavasthApaka-amadAvAda zrI jainazvetAMbara mUrtipUjaka baeNDIMgataraphathI suprInTenDanTa, za'karalAla DAhyAbhAI kApaDIA, | mu, amadAvAH vArSika lavAjama paTeja sAthe rU. 1-4-0 sthAnika 1-0 -0 amadAvAda. dhI ja DAyamaMDa jayumilI " prInTIMga presamAM parIkha devIdAsa chaganalAle chApyuM newsSA vijaOus jihAjanA aWN Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukramaNikA pRSTha viSaya, viSaya. 1. vAcaka zrI yazovijayajI kRta. ... 37 7. tIrthapravAsa varNana. ... ... 60 2. vairAgya bhAvanA. .. 8. atrenA nagarazeTha karaturabhAI maNI- - 3. svIkAra ane avalokana, 48 bhAInuM paradezagamana... 4. jANuvA joga. - 8, kAvyuM ke ja... pravAsInA prazna. 5. duHkhane nAza. bhAda karaje, 6. jenonuM padArtha vijJAna ... pa5 10, mAsika samAlocanA... lavAjama, huM mArA grAhako jevo ke hame gata varSamAM hamArAthI banatuM karI vAMcIne sarvottama vAMcana purU pADayuM che. kadamAM lakhANAmAM ghaNAja phreraphAra karavA chatAM paNa lavAjama mAtra eka rUpIAja sakhIne ame naphA tarapha na jotAM kartavya taraphaja draSTi rAkhIne te cAlu varSamAM navina pheraphAra karI sAmAjIka mAsikanI. haroLamAM tene mukI vadhu sevA bajAvavA nizcaya karyo che. mAsikanI unnatine AdhAra tenA vAMcakonI nutana mahada para avalaMbe che. mATe sarva sanna grAhakone vina'ti che ke temaNe gata varSanuM lavAjama vinA vila'me sAkalI ApavuM ane zAeka tarIkai rahevA IchA na hoya to zarUAtathIja amAne lakhI jaNAvavuM. jAhera sa'sthA nukazAnamAM na utare e tarapha sarvane draSTipAta karavA Agraha pUrvaka vinati che. itizAma. taiyAra che ! maMgAve ! ! taiyAra che ! ! ! hImAM 101 phorma 8,08, pAnAno mahAna graMtha. Anandaghana pada bhAvArtha saMgraha. zrImad AnandaSanajInA AdhyAtmika, vairAgyAdika, uttama rahasyavALA 18 paDe ke jetA bhAvArtha samajavA aneka manuSyanI tIvra jijJAsA hatI te pade upara AcArya kRddhisAgarasUrijI mahArAje spaSTa rIte vistArathI vivecana karI jIjJAsA pUrNa karI che. te sAthe zrImadanuM caritra paNa uttama rIte dAkhala karyuM che. uMcA kAgaLa, nirNayasAgara gesanI suMdara chApa ne manohara pAkI bAInDIMga chatAM kIM. mAtra rU. 2-0-0, che. nAgArIzarAha, zrI jainazvetAMbara mU0 beDIMga. amadAvAda Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varSa 6 3 ] buddhiprabhA ( The Light of Reason) brahmAnandavidhAnake paTutaraM zAntigrahadyotakam / satyAsatyavivekadaM bhavabhaya bhrAntivyavacchedakam // mithyAmArganivartakaM vijayatAM syAdvAdhamemadam / loke sUryasamaprakAzakamidaM 'buddhiprabhA' mAsikam // [pha ra jo. tA. 15 me sane 1914, vAcaka zrI yazovijayajI kRta. * ( vivecanakAra muni buddhisAgara sUri ) 56. guruprazAda atimarati pAi / tAmeM manabhayo lIna // cidAnandaghana abahui beThe / kAhuke nahi AdhIna // 1 // ghaTa pragaTI savisaMpadAho | iMdrANI samatA pavidhIraja jasaghaTa jJAnavimAna || nava samAdhimaMtta vanameM gheDhe / tatra ma caMdra samAna // 2 !} : cakraratna Ayata jayaMNAvistRta / zizpara jJAnahi chatra || cakravartikI cAli calatu hai / kahA karihe moha amitra // 3 // * bhAjaka lallubhAI phIcezvara vIzanagarALAnI junI pAse varSe uparanI cApaDImoMdhI zrI maNuidrajInAM pade tathA upAdhyAyanu' pada lakheluM hatuM tenA tra utArA karavAmAM AvyA che. bhAvArtha:-zrImad yazeAvijayajI upAdhyAya peAtAnA hradayamAM pragaTelA ubharAeAne dvAra kADhatA chatAM kaye che ke, me... gurUnI kRpAe AtmAnI sahajAnandarati prApta karI che. AtmAnA svarUpamAM mAre mana lIna thai gayuM che. AtmAnA svarUpamAM ramaNatA karavI ena mane have game che. have te! ame cidAnandadhana thai beThA chIe, have ame kAnA a dhIta nathI. kAinI darakAra rAkhIe evA ame nathI. zrImad upAdhyAya kare che ke, aMmArA hRdhdhamAM sarva saMpadAe pragaTI che. ame AtmArUpaindra chIe ane samatApa amArI indrANI che. dhairyarUpa vajane ame dhAraNa karIe chIe. bALanuM vajra jema parvatanA cUre Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buddhiprabhA. cUrA karI nAkhe che tema AtmArUpa IndranuM dharUpa vaja aneka prakAranA ciMtA, bhaya, vika5 saMkalapa vagere parvatone chedI nAMkhe che. AtmArUpa IndranuM jJAnarUpa vimAna che te UMcuM UMDe che tenA para ame beThA chIe. amAro AtmA indrarUpa heIne te samAdhirUpa nadana vanamAM khele che. AvI dazAmAM ame sadavicAro ane sadAcAro vaDe ame indra samAna chIe. sudhAkuMDa samAna brahmavacanake / Ae anubhava bhoga / / nAgaloka ThakurAi pAi / tAthe adhika kuMna joga // 4 // bhae nisteja kudarzana tArA / nAThe durjana cora // hRdaya viveka divAkara udayo / miTagayo madanako jora // 5 // zukalapakSa adhyAtama udayo / samakita caMda amaMda / / sakalakalAmRta amRtavilAsI / varasata harSake bindu // 6 // duvyabhAva pariNAma caraNa ke / dakSiNa uttaraNi / / jasakara vidyAdharapada pAyo / yAgati pAi keNi // 7 // darzana jJAnacaMdra ravilocana / sthiratA kamalA kaMtha / / sukhasAgarameM magana rhtuhe| hama harilacchanavaMta // 8 // adhyAtama kailAsavirAje / vRSabhasabhA uttaMga // virati caturatA gaMgAgorI / sevita zaMkara raMga // 9 // upAdhyAya kahe che ame cakravarti chIe. bhAva cakravatanI rIti pramANe vartatAM meharUpa kSatra amAruM kaMI paNuM ahita karI zakanAra nathI. vistAravALI jIva yatanA teja amAruM caka ratna che ane amArA AtmArUpa cakravartI para jJAnarUpa chatra dhAraNa karavAmAM Ave che. AvI AtmAnI cakravAta dazAmAM amAre koI vAtanI kamInA nathI. sudhA arthAta amRta kuMDa samAna Atama jJAna vacanathI amane anubhava ema prApta thayo che tethI amane nAga lokanI ThakurAI prApta thai che. AtmajJAnarUpa amRta pInArA evA amArA karatAM nAgaloka kaMi vizeSa nathI kAraNa ke adhyAtmajJAnarUpa amRta pAnadhI ajara amara rUpa thaI zakAya che. amArA hRdayamAM AtmajJAnarUpa sUrya pragaTatAM kudanarUpa tArAe nisteja banI gayA, ane durjanarUpa cAro dUra bhAgI gayA. kAmadevane bhera bhAgI gaye. amArA hRdayamAM zukala pakSapa adhyAtma jJAnano udaya thayo che ane amaH samyakavarUpa caMdrano udaya thayo che ane tethI sakala kaLAne dhAraNa karanAra amRta vilAsI harSanAM binduo amArA asaMkhya pradezamAM vartI rahyAM che. ame bhAvavidyAdharanI padavIne dhAraNa karanArA banyA chIe. cAritranA dravya ane bhAva pariNAma te dakSiNa ane uttaraNi jANuvI. zrI yazovijayajI kahe che ke meM cAtrinA dravya ane bhAva pariNAmanI dakSiNa ane uttara cheviDe mArA hastamAMja vidhAdhara pada prApta thayuM che. AvI padavI kahe--AvI dazA vinA kahe anya koNe prApta karI che? aSata anya koie evI padavI prApta karI nathI. sArAMza ke adhyAtma jJAnavinA anya koie evI padavI prApta karI nathI. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAcaka zrI yazovijayajI kRta. yAda ame zrIkRSNa arthAt harirUpa chIe. amAre AtmA hari che. darzana ane jJAna5 caMdra ane sUryapa locanane dhAraNa karanAra ane thistA rUpa lakSmInA ame svAmI chIe ane sukha sAgaramAM sthiratApa lakSmInI sAthe Ananda karIe chIe. AvI dazAe harinA lakSaNavALA ame chIe. cAhyabhAva racanAko brahmA / imakAraNa mukhahoti / / aMtaraMga racanAke brahmA / hama bhae Apa udyota // 10 // tInabhuvana vibhutA ati adbhuta / jinapada to nahIM dUra // siddhayoga adhyAtamazakti / pragaTita puNya aMkura // 11 // ciMtAmaNi suratanu suradhenu / kAmakalaza bhayo pAsa / / aSTamahAsiddhi navanidhi nirakhe / ApameM ApavilAsa / / 12 / e prasAda savi suguru bhajanako, jinadino vyavahAra // jJAnayoga garbhita zubha kiriyA, dharamako paramAdhAra // 13 // vyavahArI nizcaya pada pAve, jyuM nRpa laMchana rAja // vyavahAre nizcaya anusaratA, sIje sakalahita kAja // 14 // vAcaka jasa vijaye ima dAkhI, AtamasAkhi ruddhi / bhAkhI sadrU anubhava cAkhI, rAkhIye kari dhana vRddhi // 15 // upAdhyAya kape che ke amAre AmA mahAdeva che. adhyAtmajJAnarUpa kailAsa parvata para amArA AtmArUpa ziva virAje che. saMtoSarU5 vRSabhanA upara ame besIe chIe. virAti rU5 gaMgAne ame dhAraNa karIe chIe ane cAturUpa gorI (pArvatI) nA ame dhAraka chIe. A sthitithI amAre AbhArUpa mahAdeva AnandamAM layalIna rahe che. bAhA bhAvanI racanAne kartA brahma che ane amArA AtmAnA antaraMga guNa sRSTinA kartA chIe mATe vastutaH amAro AtmA brahmA che. svayaM AtmA ja amAro prakAza rUpa thayo ane amArA amAja brahmA che ema prakAzIe chIe. traNe bhuvananI prabhutA mAM atyaMta adbhuta che evuM jinapada dUra nathI. siddhayoga rUpa adhyAma zakti che ane te ananta puyAMkurathI pragaTe che. citAmaNi, kalpavRkSa, kAmakuMbha, ane suradhenu ityAdi sarva amArAmAM che ema have avAdhAyuM. zrImadda kartha che ke adhyAtmajJAnadaSTie AtmajJAnI aSTasiddhi ane navanidhine potAnA AtmAmAM dekhI zake che. A pramANe je amArAmAM sarve bAyuM te zrI saddagurUnA pratApe jANavuM. jeNe A sarvanuM kAraNa je dharma vyavahAra tene samarpe. zrImad kathe che ke jJAna gata zubha kriyAo kharekhara dharmanA parama AdhArabhUta che, je dharmanA vicAro ane AcAravaDe samyam vyavahArI thaye te nizcaya padane prApta kare che. tasaMbaMdhamAM upAdhyAyajI kaye che ke nRpa laMchano jenAmAM hoya che te manuSya rAjyane pAmI rAjA bane che taddata je samagra dharma vyavahArI banI AtmAnA saddaguNone khIlave che te ziva rAjyane prApta kare che. vyavahAra vaDe nizraya dharmane anusaratAM sakalahita kAryanI siddhi thAya che. vAcakra zrI yazovijayajIe Atma sAkSIe AtmAnI addhine dekhADI che. zrI sagara mahArAjanI pAse rahI Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 buddhiprabhA anubhava jJAnane rasa svAdIne Atmahita zikSA bhAkhI che te hita zikSAne hadayamAM meghanI vRddhinI peThe dhAraNa karIe te AtmAnA gunI ghaNI vRddhi thAya. zrImad upAdhyAyanA padyamayegArathI avabodhavAnuM ke adhyAtmajJAna daSTithI pitAnA AtmAnI uccatA karI zakAya che ane potAnA AtmAmAM anana sukha che evo anubhava karI zakAya che. pitAnA AtmAmAM vAstavika sukha che evo anubhava pragaTatAM duniyAnI moha dazAthI pitAnuM mana pAchuM haThe che ane para vastuonI prApti mATe aneka prakAranI icchAo, cinatAe, bhaya, ane zoka vagere je je moha cALAo thAya che te pAna thatA nathI. ane AtmAmAM parama saMva pragaTe che. dharma vyavahAra sAdhaka santa adhyAtma jJAna vaDe AtmadharmamAM ramatA karI sahaja samAdhi sukha prApta karI zake che. adhyAtma jJAnIone AvI adhyAtma dazAne anubhava Ave che tethI te upara pramANe gAya che. OM zAntiH 3 vAsupUjya stavana. vAsupUjya jinavAsava pUjita, dhyAo manane raMgare / jayArANIe jina janmyo, udyota bhayo saba logere. vaasu.||1|| chapanadizI kumarI milI gAyo, iMdre mera snAna kraayore| AnaMda ulaTi ucita namAyo, pApa paDala phaDAyore. vAsu. // 2 // varasa aDhAra lAkha gRhavAse vasIyo, saMyama levA dhsiiyore| vAti karamakuM dUri karIne, zuddha nANa dunino rasiyore. vAsu. // 3 // tIratha thApI upadeza dIdhA, bahuta jIva bujAyAre / lAkha bahuta varSa pUraNa thae, caMpAnayarI AyAre. vaasu.||4|| zrI caMpAi paMcakalyANaka, zivaramaNIne varIyAre sevaka maNicaMdra jina guNa gAtAM, kAja save tasa sarIyAre. vAsu. / / 5 / / ([yayanara muni musimara sari.) pazca prakAranAM anuSThAna. siddhataNI sukha AsikA, anaMta anaMtI hoya / te stavanA ki.makarI zakuM, muja alpabuddhi che joya // 1 // prAsutA tujane stabu, karo muja buddhiprakAza / jima anuSThAna pAMce kaDaM, pahuMce manataNI Aza // 2 // viSagarala anyoanyA, taddhetu amRta jeha / aNa tyaje doi Adare, siddhagati pahuce teha // 3 // viSagarala anuSThAnaje, iha paralokakI Aza / alpasukhane kAraNe, cidgati pUre vAsa // 4 // Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAcaka zrI yazovijayajI mata 41 have trijau anyoanya, zUnyakAra anuSThAna / kohaka jIva bhadrakapaNe, lahe phala puNyanidAna // 5 // taddhetune kAraNe, jina AjJAkriyA dhyAna / gurusevAe te lahe, chede karma nidAna // 6 // siddha dravya arUpI taNo, rUpAtIta dharma dhyAna / tehapaNe paraguNa AsikA, svadravya atii nidAna // 7 // abhedarUpa dhyAtAyakAM, svadravya nirakhe joya / zukaladhyAna valato lahe, e paddhate ima hoya // 8 // santapadAdiprarUpaNA, lahe dravyaguNa pryvruup| nayanikSepa pramANa kari, bhAve AtmasvarUpa / / 9 // nija paryAya meM citta rahe, na lahe parayAirUpa / puNyAnubaMdhI kare kriyA, ihatave tasarUpa // 10 // have amRta anuSThAnakuM, Ave AtmasvabhAva / hu~ kA te navigrahe, nirakhe udAsIna bhAva / / 11 // virA kAMtA do dRSTi thAi, hoya Atama amRta samAna ! Atmayoga dune amRtA, nuSThAna prabhAparA dRSTi jANa // 12 // udaghAgati vei khepave, paNa rAtA na tAtA hoya / yoga zubhAzubha upaje, kheda rAga nahi koya // 13 // jehane aMta kriyA hui, te AtamA amRta samAna / azubha doi gati tasa TalI, te nizcaya laha nirvANa || 14 // amRta svabhAva sukha AsikA, saptadhAtu rasa bheda / sveta mAMsa lohIta sahuA, e jinapadakuM khela / / 15 // anaMta saMbaMdhI dUre rayA, khele yuddhala khela / pUravabhavanA baMdhathI, paNi na gaNe ghirako mela // 16 // AlhAdane sukha AsikA, vAMchA pajatra jeha / zuddha dravyaguNa pajJavA, tiNe anAdi tuja teha / / 17 / / java saMjalaNA mAphike, karma rahe jaba jANa / / tava te jinAdi saMyama lIe, amRtayoga anuSThAna // 18 // stradravya zuddha guNa pajavA, te svabhAva jina rAkha / paradravya azuddha guNa pajavA, teha bhAva tuja nAkhi // 19 / / Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buddhiprabhA. - - - - - - - bhAva anukaMpA bhApaNI, Astika Atma svabhAva / je tanameM te thai rahyo, na bhaje paraguNa bhAva // 20 // jaba amRtamaya AtamA, vAsyAM yoga anuSThAna / tatra te tanaE rahyo, zAyaraLa nidAna | 22 che. zuddha dravya guNa pajavA, tAharA tuja kahe joya / yAjJA dravya vjhavA, te sAthe huM na hovuM che 22 amRtayogase AtamA, huA doi ekI bhUta / ghora upasarga parisahA, sahatAM nahIM koi duHkha // 23 / / iNi vidhi karma khapAvIne, pAme kevalajJAna / bhavya jIva pratiyodhine, puDuce zivapura sthAna // 24 // paMca anumAna sukha AsikA, racIte uttama kAma / bhaNe maNicaMda bhAve suNe, lahe te maMgala ThAma // 25 // zrI maNicaMdrajI mahArAja paMca prakAranA anukAnanuM svarUpe varNave che. tene sAmAnyataH sAra nIce mujaba cheH-virAra-anyo nya, tatu ane amRta e paMca prakAranA anukAnamAM Si-rasa ane yonya e traNane tyAga karIne AtmajJAnI tatu ane amRta e be anuSAnane Adare che. tahetu ane amRtAnuNAnathI siddhagatinI prApti thAya che. A leka ane pAkanAM sukhanI AzAe vi ane ra4 kanunane ajJAnI cho seve che. ajJAnI cha jis ane jaranuSTAna sevIne alpasukha hete caturgati paribhramaNanI vRddhi kare che. hRdayanI zUnyatAe anya manuSyanI dekhAdekhIe je anukAna karavAmAM Ave che tene thoDaJAI ne kahe che. koIka jIva bhadraka pariNAmathI dharma saMbaMdhI a nyAnukAna sevIne puNyaphalanI prApti kare che. jinezvaranI AzAonA hetuone paripUrNa jANutAra jinezvaranI AzAe je je dhArmika anuSThAne seve che. ane gurUnI sevAvaDe dharma kriyAonAM rahasya samajIne vidhipUrvaka je je dharmAnuSThAnone bhavyajIva seve che te tene tatu anuSThAna prApta thayuM ema avabodhavuM. tatu kriyAne karanAra bhagyajIva karmanA hetuone cheDe che. akSI evA siddha dravyanuM rUpAtIta dhyAnanA sevanapati lakSa rAkhe che. paradrazyamAM sukhanI AzA rAkhato nathI. potAnA AtmadravyamAM sahaja sukha che ane tene prApta karavuM eja dharmakriyAo karavAnA mukhyadeza che ema avabodhIne takriyAone seve che. tenukriyA karanAra cogI pitAnA AtmAne amedapaNe dhyAve che ane rAmadabene dekhe che. tadetu kriyAmagna yogI zukaladhyAnane prApta karI zake che. tu kriyA karavAvALA yegI sAta naya ane cAre nize. pAthI AbhadravyanuM 2varUpabodhaka barAjIva pitAnA zuddhaguNone pragaTAvavA che je anuSAno seve che te takriyAo avabodhavI. satyadarUpaNudi navakArathI AbhadravyanA guNaparyAyone nAtA tahaeNkriyAonAM rahasyone avabodhIne yitanI tallInatAe dharmAnuSThAnane sevI para mAtmapada prApta kare che -AtmAnA tija paryApamAM citanI ramaNatA thavAthI vaizvika vikama Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAcaka zrI yazovijayajI kRta. saMkalpa svayameva zAnta thAya che ane AmA parabhAva pariNatie pariNamato nathI. AvI nakriyAnI myatA prApta karanAra chava saMvara ane nirjarAtanI prApti karI zake che ane zubha dharmapattie puNyAnubadhi puNyane baMdha kare che. amRtAnuSThAnanI yogyatA AtmAnA svabhAva pramANe vartatAM prApta thAya che. amRtAnu hAnIyogI huM kartA Adi avaMtithI rahita hoya che. amRtAnuSThAnakAraka gogI udAsIna bhAve arthAta rAgadveSa rahita pariNAme sarvane dekhe che, tene duniyAnI vastuomAM IchAnisTava rahetuM nathI. amRtAnuSThAnanI prAptivALA jIvane ridhara ane zAna e be dRSTinI prApti thAya che. potAne AtmA tene amRtasamAna lAge che arthAta dharmAnuSThAnamAM AnaMdarUpAmRtane prakaTa bhAva thAya che. AtmayoganI uccakoTIpara caDhatAM amRtAnuSThAna karanAra cogIne prama ane havA Ta ikhIle che ane tethI te svayameva paramAtmarUpa bane che. amRtAnukAnakArakagI udayamAM AvelAM karmane samabhAve veThIne khapAve che paNa zubhAzubha coge zubhAzubha karma vipAka meLavatAM harSa zeka dhAraNa karatA nathI. amRtAnukAnakAraka yogI karma kriyAne anna kare che ane tene mAtra potAne AtmA ja amRta samAna lAge che. amRtAnuSThAnakArakane zubha ane azubha gati e be gati TaLe che ane te nakkI mu. klipada prApta kare che. amRta svabhAva sukha page sAta dhAtuo bekAya che ane tIrthakarone bAlyAvasthAthI mAMsa rakta vagere zveta prakaTe che. jinezvarane amRtAnuSThAna paga prabhAve AvI dazA te bAhyathI eka khelanI peThe thAya che. gRhAvAsamAM jinene anatAnubaMdhiko nahi hovAthI teo bhagAvalI karmanA udayathI pudgala khelane khele che te paNa tene sukharUpa gaNutA nathI. teo cittamAM mela utpanna karanAra evAM bhegAvalI kameM jANIne tenAM sukha buddhiva rAgAdika bhAve pariNAma pAmatA nathI. antardaSTithI teo nyArA rahe che. gRhasthAvAsamAM amRtAnuSThAna magna tIrthakaro AtmAne Ananda ke je je AhAda sukha Adi rUpa jANe che te anAdikAlathI pitAnAmAM rahyA che ema avadhIne teo AtmadranA zuddha paryAyarUpa AnandamAM jhIle che. saMvala kapAya jayAre bAkI rahe che ane mAre ana-nAnubaMdhi Adi zepa kayA TaLe che tyAre jino saMyama aMgIkAra kare che ane teo amRtAnuSThAna rove che. AtmadravyanA guNa paryAyoe AtmasvabhAva che ema nizcaya karIne tene dhAraNa karI ane parapudgalAdi konA paryA. parasvabhAva che ema jA. ne temAMthI cittane dura kara ke jethI amRta yogAnuSThAna ke je jJAnIone prApta thAya che tenI tane prApta thAya. pitAnA AtmAnA svabhAvamAM ramaNanA karavI e bhAvadayA che. AtmAnA dravya seva kAla ane bhAvathI je je asti paryAyarUpa dharmo che tenuM saMrakSaNa karavuM. tenA upara AveluM karyAvaraNa dUra karavuM e mArU manuvA che. amRtAlukAnA none mAya akunA jhare che tethI te tanamAM rahelA AtmAmAM sthira thai rahe che ane parapudagala bhAvamAM rAmadeva karatuM nathI. zrImad devacaMdrajI mahArAja paNuM adhyAtma gItAmAM adhyAtma yogIne amRtAnuSThAna sAdhatA chatAM kaye che ke -- svaguNa rakSaNA teha gharma, svaguNa vidhvaMsanA te adharma. bhAva adhyAtma anugata pravRtti, sehadhI hoya saMsAra chiti // 1 // pitAne AtmAnA guNanuM rakSaNa karavuM te dharma che ane AtmAnA guNene ghAta Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buddhiprabhA karave te adhama che. AvA bhAvAdhyAtmatI anugata amRtAnuna pravRttithI saMsAranA haeNka thAya che. AvI bhAvAbhagatAmRta kriyAthI munivara alpakALamAM sasAramAMthI sarve prakAranA baMdhanothI mUkAya che ane AtmAmAM rahelA apara pAra Anandane pAme che. amRtAnuSThAnI yAmI zukaladhdhAno peAtAnA AtmAmAM sthira thaI jAya che tyAre kSAyikabhAve AtmAnI atanta jJAna darzana cAritrAdi labdhiyAne pAmI paramAtmA thAya che. 44 zrI maNuicaMdrajI mahArAja amRtAnuSThAnanuM svarUpe darzAvIne te amRtAnuSThAnamAM sthira rahevA mATe peAtAne zikhAmaNu Ape che ke huM Atmana! hArA AtmAnA zudda guNa paryAye hai!rAmAM che, hArI pAse che ema jANIne bAghu pudgala paryAyatI sAdhanAne tyAga kara kAraNa ke pudgala paryAyAne bhegA karatAM ane temAM rAcatAM mAyatAM hAr kalyANu thavAnuM nathI. amRtAnuAna yAgathI AtmA ane paramAtmAnI ekatA thAya che ane dhera parivatu sahana karatAM koI jAtanuM du:kha vedAtu nathI. gajasukumAla skaMdhaka sUrinA pAMcase ziSye vagerene je dhera parikSA thayA ane temAM tee sthira rahyA tenuM kAraNu e hatuM ke te amRtAnuSThAna yAgamAM sthira thayA hatA. amRtAnuAna yAgI AtmAnA guNu paryAyanu dhyAna dharIte guNusthAnake ArehatA AreAtA anukrame sarva karma khapAvIne kevalajJAna prApta kare che. kevalajJAnI thaine bhavya nnAne dharma dezanA de! adhAtika mainA chevaTe nAza karIne zivapura sthAna prApta kare che. paMcAnuSThAnanuM svarUpa A pramANe zrI maNuicadrajIe bhavya vAnA hitArthe padhamAM racyuM che. zrI maNicaMdrajI karyuM che ke A pAnuSThAnanuM svarUpa je bhaze ane sAMbhaLe tenA bhAvArtha yAre ane tadaMtu tathA amRtAnuAnane seve te maMgala sthA tane prApta kare che. zrI maNicaMdrajIee uparanA padyamAM paMcAnuSThAnanuM svarUpa darzAvyuM che tenA bhAvAya vicArIne peAtAnI sthitine pratyeka manuSye vicAra karavA joie. viSa garala ane anya'nyAnuMAnanuM svarUpa samajIne tene viveka karavA jodhrue. viSamaralAnuSThAnanA pariNAma peAtAnA AtmAmAM varte che ke nahi tenA svayameva pratyeka anya manuSye vicAra karI levA. bhavya e dharmAnuSThAneAmAM thatA krodha, mAna, mAyA, lebha, nindA, vikathA, mithyAta vicAra, rA, bhaya, kheda, ane dezanA pariNAmAne vAravA. prIti ane bhaktivarDa karelAM dharmAnuSThAne peAtAnA AtmAnI zuddhi kare che. gADarIyA pravAhanI peThe citta vizeSAdi vaDe sevAtAM dharmAMnuSThAnAthI je phaLa maLavAnuM che te maLatuM nathI. dharmAnuSThAneAnA tyAga na karavA joie. paraMtu dharmAnuSThAnomAM thatA evA rASone! parihAra karavA joIe. je manuSyA dharmAnuDAne karavAmAM devo thAya che te mATe dharmAMnune na karavAM ene vicAra karIne dharmonuSThAnA sevatA nathI tenA karatAM je manuSya. dharmAnuSThAne seve che ane dharmAnuSThAnA sevatAM je do lAge che tene pAacAra karavA prayatna kare che, dejo TALavAne khapa kare che ane dharmonuSkAnA sevavA atyaMta rUci tathA pravRtti kare che tevA manuSye! dharma tattvanA vizeSa prakAre ArAdhaka che. je manuSya dharmAnuSThAna sevavAnI IcchA dhAraNa kare che paNa kayege dharmo. nuSThAnane sevI zakate nathI te manuSya dharmane ArAdhaka che paNa je manuSya dharmAnuSyana karavAnI rUci dhAraNa karate nathI ane dharmAnuSThata sevavAnI pravRtti pazu karatA nathI te virAnaka che pazu ArAdhaka nathI. je manuSya yAgya evu dharmonuSThAna seve che temAM je kada Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgya bhAvanA. 45 tSa lAge che tenI manamAM dAjha rAkhe che ane dezane nAza thAya evI kALajI rAkhe che te manuSya ArAdhaka che. dharmAnuSThAna sevanAra zrIvItarAga devanI AnAno vicAra karIne paramAM paDatuM nathI arthAta pArakI paMcAta, jhaghaDA, TaMTA, bakheDA, nindA, pArakAM marma kholavAM vagere done seva nathI ane AtmAnA guNeno upaga rAkhIne dharmadiyAmAM pravRtta thAya che te manuSya dharmanI kriyAno Adhaka avabedha. dharmAnukAno sevanArAoe koinI nindA na karavI joIe, temaja potAnI baDAI na karavI joIe. "kriyAnuM ajharaNu nidA" e kahevatanA sArane hadayamAM dhAraNa karavuM joIe. dharmAnuSThAnavaDe Atmahita karavuM joIe, je anuSThAne karatAM hiMsA, jUTha, asteya, mithuna, vizvAsaghAta, prapaMca, dagophaTakA, dhUrtatA, parachAne dAkhavavA vagere de thatAMja vAravA joIe. deva, gurU ane dharmanAM vyAvahArika dharmAnudhAne ekAgracitta-prema-bhakti ane utsAha ane vidhi pramANe karavAM joIe. dharmAnuM pAnAmAM je gaLIyA baLada jevA thaI gayA hoya che teo dharmAnuSThAnamAM pravRtti karatA nathI. teo AtmAnI ucca dakSA karavAne samartha thatA nathI. vyAvahArika dharmadaSTie ane A yAtmika dharmadaSTie je dharmAnuSThAne sevavAM ghaTe te vivekapuraspharaja karavA mATe zrI maNicaMdrajI mahArAje anuSThAnonuM svarUpa darzAvyuM che tene bhAva vicAra karIne yogya anu DAne sevavAM joie. vairAgya bhAvanA. smazAna ! bhayaMkara, zAMta, gamagIna, udAsina, dhera sthaLa! aneka netromAMthI nIkaLatA uSNa vArIthI bhijAyela jagya! aneka janene saMsAranI asAratA jaNAvI vairAmavALA karanAra zAMta sthaLa! tAruM citra saMpUrNapaNe zI rIte citrI zakuM? ahIM AvyAthI badhA eka sarakhA thaI jAya che. rAya-raMka, paMDita-mukhe, suMdarakapa, moTA-nAnA, brAhmaNa-dra, bAla-vRddha, aMgrejanujarAtI, ahIM eka sarakhA ja che. nasakaanaisargika ahiMtarahita thAya che. game te zAkya siMha kahe ke zaMkarAcArya kahe, Isu khrista kahe ke so kahe, rAjArAma mohanarAya kahe, AdhyAtmika masta vairAgI kaho ke prabaLa cakravartI kahe paNa evuM zAMtisAma, sthApanAra bIja A pRthvI para nathI ja. A khajAramAM sarvanI ekaja kiMmata che. ati mahata ane ati zudra, mahAkavi kAlidAsa ne AjanA kavizvaramAM khapAtA be khAmanA kavizvara ahIM eka ja kiMmate vecAya che ne tethI ja A sthaLa arthabhAva pUrNa che. upadezaka-pavitra che. ahIM besIne jarA vicAra karavAthI manuSya mahatvanuM asArapaNuM samajAya che, ahaMkAranA curA thAya che, svAbhimAna saMcIta thAya che, vAryaparAyaNatAnI nIcatA joI zakAya che. saMsAranI bAhya vastunI ne pAmara mAtranI anizcalatA pUrNapaNe anubhavAya che. game to Aje he-datha dIvasa pachI he ke tyAra pachI he, panu sarvane AvIne A smazAnanI mATI thavuM ja paDaze. atula-vIvAna-ahaMkAramAM traNa bhuvanane taNavat lekhavanAra paNuM A mATImAM maLI gayA che. lakSAvidhi tatvavettA, ne samarAMgaNanA kesari-hA A mATImAM maLI gayA che. paisAne Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buddhiprabhA ka 1 *" masaLI nAMkhanAra ne pitAnI mUchane hamezAM TAITa rAkhanAra ghaNae A smazAnamAM gaLAI baLI gayA che te huM ne tame te zA bisAtamAM? je rUpanI AgamAM puSkaLa baLyA che, saMdarya taraMgamAM vipula rAvaNavaMsa taNAi gayo che, je lAvaya rajumAM judIyasu sIjharane baMdhAvuM paDayuM hatuM, je pavitra saikumAryathI pApI hRdayamAM kAlAnala banyuM hatuM. te suMdarI devI vilAsavatI, te anirvacanIyA A mATImAM maLI gaI che. baLI gaI che te tame ne huM te zA hIsAbamAM keTalA dahADAne mATe A saMsAra che ? keTalA divasane mATe A chavita che? chavIta, te A nadipaTamAMnA jaLa biMbanI peThe che. havAmAM maLI jAya che. punaH keTI mane paNa daSTigocara nahi ja thavAnuM. Aje ahaMkAramAM masta thaI eka mANasa potAnA bhAine paga nIce chuMde che, paraMtu kAle evo divasa Avaze ke tene ziyALa, kutarAMnA paga nIce chuMdavAmAM AvyA chatAM paNa koI choDAvavA jaze nahi. tyAre zAmATe ahaMkArI thAo che ? zA mATe chaLa prapaMca ne dagA phaTakA Acare che? zA mATe duSTa viSayavAsanAnA pAsamAM jakaDAva che? ahA ! A vaida rAjalokamAM-A anaMta vizvamAM huM te koNa? A mATInA putaLAmAM ahaMkAra zobhate nathI. tethI ja kahuM chuM ke A sthaLe AvyAthI sarva ahaMkAra-vidhAna, zeThAIne, dhanano, zaktine ke rUpane, sarva ahaMkAranA yurA thaI jAya che. mATe ja A sthaLa upadezaka che, pavitra che, zAMta che. vaLI svArthaparAyacchatA ahIMnI mATIthI paNa tuccha che evo smazAna bhUmine satya upadeza che. sAme asIma pANuM anaMta pravAhamAM pravAhIta thAya che. paga nIce vipula dharitrI paDelI che. mAthA upara anaMta AkAza phelAveluM che. temAM asaMkhya sauramaMDaLa-saMkhyAbaMdha dhUmaketu, nAcatA phare che. aMdara anata duHkha zAMtisAgara pramANe phare che. je tarapha najare pheMkIe te tarapha anaMta-huM keTalo nAno chuM? keTale sAmAnya chuM? A zUdrane mATe keTalAM pApa ? keTale patna-keTalI gaDabaDa ? viSaya te kendra ke kendra karIne je jIvana gayuM che te jIvananuM vaLI mahatapaNuM kayAM? !! eka eka mANasa lainaja manuSya jAti utpanna thai che, paraMtu jAti mAtraja mahatva che. TIpu TIpu pANI laIne samudra-kaNa kaNa varALa laI meSa kaNa kaNuM retI laI bharUbhUmi-nAnA nAnA nakSatrAne A chAyA patha paramANu paramA NathIja A anaMta vizva thayuM che. ekatAja mahatva che, manuSya jAti mahata che, mahat kAryamAM AtmasamarpaNa karavuM eja mahatva che. avazya manuSyanI peThe manuSya jAtine paNa nA che evuM pramANa maLe che ke dhaNaka prAcIna jAtI pRthvImAMthI lupta thaI che te ghaNUka navI utpanna thai che te paNa jANe amarapaTa lAvyA hoya te pramANe ahaMkAra-svArthaparA paNutAmAM paDelo manuSya dharmamAM pravata thatuM nathI e Azcarya che. ahIM AvyAthI sarva vastunI samAdhi thAya che. sArU, nara, sata-asata, sarva A rastAthI saMsArane choDI jAya che. A sukhanI jagyA che-ahIM suvAthI zeka tApa jAya che, javAlA traNa sarva jAtanuM duHkha-AdhyAtmika, Adhibhautika, adhidaiSita, sarva duHkha dura thAya che. mATe ja A sthaLa sukhanuM temaja dukhanuM che. ahiM je Aga baLe che te AkhA janmamAM hotI nathI. temAM saudarya baLe che, prema saLage che, araLatA-komaLatA bhasmibhUta thAya che, pavitratA prajaLe che, ane baLavA jevuM nathI te paNa baLI khAkha thAya che ane tenI joDe bIjAnI AzA-sAha-praphullatA-sukha-uccAbhilASa-mAyA sarva lupta thAya che. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgya bhAvanA. A saMsAra eka mATI zmazAna bhUmi che. sarvadA vahetA kALa srata che. divase-divase, ghADaye-ghaDiye, paLe--Le, sarvene khecIne vismRtinA talIe nAMkhe che. A akhila sa`sAramAM thoDIvAra pahelAM hatuM te hAla nathI jaNAtu. hamaNAM je che, te pachI raheze nahi. akhila sa'sAra zodhI vaLe. paNa te maLaze nahiM ! te kyAM jAya che ? te huM jANatA nathI. tame jANe che teTaluMja huM jANuM chuM te tethI vizeSa kApa jANatuM nathI. sarva jAya che. krAi rahetu nathI. kIrtija rahe che. te akSaya che. kAlidAsa ye! che tenI zakuMtalA che, zekasapIyara gayA che tenI hemleTa che. vAziMgTana gayA che paNa amerikAmAM svataMtratAnI dhana hajI urdu che. rUse! maraNa pAmyA che paNa sAmyatA zaMkhatA Aje paNa pRthvImAM avAja thAya che! tethI rti rahe che. vAziMgTananA svadeza prema te sapIyaranA caritra taiya temanI sAthe yA che paNa temaNe lokAnuM je bhalu karyuM te tenA mugdha hArDa DADe vadhe che. mATeja badhu jaze paNuM bhaluM--bhalAi-rahI jaze, kAnu burU' na icchA-zatrutA na IcchA-jagatanI vyakti mAtranI mItratA I-bhalu icche te kartavya che. 47 A sasAra eka zmazAna che. je cItAnala emAM garje che temAM saLage evA phAi paNa padArtha nathI. saMsAramAM kai jaMgAe Aga nathI? pelAM nakSatra aMdhakAramAM caLake che. OM sarva ! vizva vyApI matA AganA taNakhA mAtra chaeN. A sa MsAramAM kai jagAe Aga nathI ? nirmaLa ca MdrakAmAM, praphulla mallikAmAM, kAsli svaramAM, puSpanA parAgamAM, mRdula pavanamAM, pakSInA mALAmAM, ramaNInA mukhamAM, purUSanI tImAM, kai jagyAe Aga nathI? premathI khaLavuM? prema karaze nA. tADatAM baLavuM paDaze. putrAdi nahi hovAthI graha zUnya thaI baLavuM paDaze, DAvAthI paNa sa'sAra jvALAthI baLavuM paDaze, phakta manuSyaja nahiM paNu sasAra mAtra maLe che. prakRtI nirvAcanamAM baLe che. yAvana nioNcakramAM bhaLe che. sAmAjIka nirvAcanamAM khaLe che. ekamenakA julamathI baLe che. kANu baLatA nathI. A saMsAramAM AvIne svastha manadhI-akSata zarIrathI kANu gayuM che? vaLI duHkhanA upara du:kha e che ke A sa'sAramAM sahRdayatA nathI. sahAnubhUti ke kA nathI. A anaMta jIvA mahA agnimAM baLe che. jaDa prakRtI phakta mazkarI kare che. caMdranA sadA hastA mepira kadi zuM viSAkkuM cinha joyuM che? nakSatranA hasvAnA mRdukapatamAM vadhatA AApaNuM joyu ae ? kolinI ( nAda)nA lakula avAjamAM zuM tAlabhaga joye dre ? sasArI maLe che pazu pelAM dakSA tA tAlIo pADI hase che! pelA hasavAnA avAja sAMbhaLe. DeDA hA ! sasAranA bahArathI dekhAtA sukhamAM-mukhanA keTalA aNu mAtra cheya che te tA batAvA saMsAramAM sukha hatuMja mAM ?-che yAM ? bAlyAvasthAmAM paNa du:kha hatu. eka divase mAnA khALAmAM besI nAnI AMgaLIe! caMdrane - Ava Ava ' kahI khelAvatA hateA, pazu te AvatA nahAtA. manuSya hRdaya sadA sarvadA soMryanu bhIkhArI che. ummaranA vadhavA sAthe rUcImAM pherAra thAya che te satya che. ekavAra cakraneja vadhAre suMdara jANatA. caMdranA karatAM paNa vadhu suMdara cIja A dunIyAmAM ema jAte paNa nahatA. uMcA hAye khAlAvatAM-dhAratA ke ca'dra Avaze--khelaze paNu AvyA nahi. tyAre paNa duHkha hatu. rAtAM rAtAM supta tA. pALelI khIlADIne ramavA khelAvatAM te pazu myAuM myAuM karatI nAsI jatI tyAre paNu du:kha hatuM. cokhA khAvA AvatAM pakSIne ramavA melAvatAM te pazu uDI jatAM tyAre paNa duHkhamanasvI ramata ramatAM mAe badhI ramata kheALAmAM lai bhAgI nAkhI tyAre paNa duHkha kAza kahe che ke nahatu ? ! f "" *k Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buddhiprabha. mAnavI ! A saMsAramAM jJAnI AtmajJAna-vairAgI sivAya ke sukhI che? teo kevI masta dazA anubhave che? saMsAranA viSa-aizvarya saMpanna vaibhava ke tarUNIone jeNe tuNavat lekhavI-saMsArane nirasAra mAnyo te sivAya kazuM sukhI che? jene A zmazAnanI mATImAM ne retInA rajakaNomAM taThat thavuM bahuM game che. mahela ne smazAna sarakhuM che tevA jJAnamasta-mahAtmAoja A duHkhamaya saMsAra sAgaramAMnA zAMtinA beTapara AtmAnaMdanI khumArImAM-nIDarapaNe vicare che. bAkI badhuM-kha-AdhivyAdhi-upAdhimaya ja. keTalA badhA satyajJAnathI ajJAna manuSya bahu jANuparNane dAvo kare che. sarva karatAM je vadhAre jANe che te eTaluM ja jANe che ke te kaMIja jANatuM nathI. "yuTana " jAbu hatuM ke te jJAnasAgaranA kinArA upara phakaTaDhAMja ekaThAM kare che paNa satya DhaMkAyeluM rahI jAya che. kavigurU homara muMDI anAjane mATe daravAje daravAje bhIkha mAMgato jenI janmabhUmI mATe Aja sAta jagyAe vo kare che. lorDa bAyarna rakhaData ravaDato paradezamAM-masalaMdImAM marI gayo. jene kArtisthaMbha sthApavA mATe pArlAmeMTamAM te divasa mAMsika gaNAyo. AnaMdadhanajI mahArAja ke jeonAM pado AtmajJAnIone kahInurathI vadhAre komatI thaI paDayAM che. A badhA uparathI emaja anubhavAya che ke jyAM sudhI manuSyanuM astItva heya che tyAM sudhI tene-marma-svarUpa-kIMmata samajI zakAtuM nathI. tenA adrazya thavA bAdaja ghaNAMka hRdaya duHkhI thAya che. mATe A saMsAramAM bAlyAvasthA-yuvAvasthA-ddhAvasthA badhI avasthAo duHkha bharapuraja che. rAyapaNAmAM ke repaNumAM ne saMsAranI dareka sthiti duHkha dukha ne duHkhaja daragAcara thavAnuM ne te darzana karatAM karanAja A mazAnanI mATI thavAnuM e nakkI ja, tepaNa manuSyo saMsAranA kSaNIka sukhavALA vIghAmAM huM-mAranA jaDAmAM baMdhAIne satya dharma mArga cukI jAya che paNa hImathI baLI phala-mUla-zobhA rahita vRkSanI jema A saMsAra phakta e raheze ke tame badhA javAnA mAtra AtmajJAnIe-masta adhyAtma jJAnIe-satya vairAgIonA alakhanA paDaghAnI garjanA-jJAna sugaMdha ne bhalAI eja rahevAnAM. mATe zmazAnamAMthI A saMsAranI pudgala mAtranI asAratA-samajI anubhavI-satya dharma mArgamAM satata udhamavaMta thavuM eja sArabhUta che-bAkI badhuM smazAnanI mATI. 8 zAMti. zAMti. zAMti. svIkAra ane avalokana. zrI muMbai jaina mahilA samAjane rIpe tenA pravartaka taraphathI prApta thaze che; je nihALatAM mAtra traNa varSanI TuMkI mudatamAM zrI muMbaImAM jaina samAe nImela suparavAIjharanI dekharekha taLe te samAja sArI rIte AgaLa vadhatI jaNAya che. paMdara bahenanI banelI vyavasthApaka kamITI tene vahivaTa calAve che. pramukha tarIke mazahura zeTha premacaMda rAyacaMdanAM varaha ane sadagu putrI bena zIvadAra bane che. jeo ane bahena hIrAkuMvara pAnAcaMda vagerenI zubhecchAthI rIporTavALA varSanI A khare temAM dAkhala thayela zrI sabhAsadonI saMkhyA 234 upara gaI che jemAM peTrane, lAipha ane vArSika lavAjama Apa * Socraties knew that he knew nothing. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svIkAra ane avalokana nArAone samAveza thAya che. A saMkhyA jenonI kaI paNa saMsthA karatAM vadhu jaNAya che; icchIzuM ke tethI paNa vadhavA pAme ane samAja taraphathI cAlu apAtAM bhASAne lAbha strI samudAya vadhu pramANamAM le ane teomAM saddAnane prakAza thAya. bhASaNa sthaLamAM hamezAM ghaNI bahenone ubhA rahevuM paDe che ane jagyA maLatI nathI tethI A samAje muMbAInI jene bahenone sAro prema meLavya jaNAya che. gata varSanA sarve bhASaNomAM pramukha ane vaktA strIo ja che e paNa khuzI thavA joga che; paNa ArogatA ane vaidakIne lagatA viSayo tenA anubhavIo taraphathI apAya te te ikvA joga che. samAje eka mahilA pustakAlaya khalela che ane tene lAbha gayA varSe 127 bahenae te pustaka ghera vAMcavA laI jaIne lIdhe che. kharekhara sagavaDatA hoya te strIomAM paNu vAMcanane lAbha levAnI chatAsA pragaTI che ema A daSTAMta kahI Ape che. strI upayogI saMsthAo vadhu thAya ane teomAM nAnane viSe prakAza thAya te purUSanA ardhA aMgane je pakSaghAta lAgyo che ema kahevAya che te nirmaLa thAya ane kharekhara tema thayA vinA ApaNe saMsAra sudhare tema nathI. samAjane saM. 1868 ne rIporTa ane hIsAba tathA tenA baMdhAraNanA niyamo je rIporTa sAthe ja ApavAmAM AvyA che te ame amadAvAdamAM keLavaNI pAmela jaina bahene ghaNI che teone vAMcI javA ane amadAvAda madhye eka janamahilA samAja sthApavAne bhalAmaNa karIzuM te yogya ja jaNAze. amadAvAda madhe ApaNI kenpharansa maLI hatI je vakhate mahilA samAjane meLAvaDe thayo hato ane keTaluMka e paNa ekaThuM thayeluM che je vaparAyA vinA paDeluM che te je samAja sthApana thAya te upayogamAM AvI zake. juo se. bahena jamanA bahena ane teonI maMDaLI zuM zuM kAma karI rahyAM che. bahena magana bena vidhavAzrama jevAM khAtAM calAvI rahyA che; te tarapha khyAla karI amadAvAdanI suzikSIta sannArIoe potAnI pharajathI pAchuM paDavuM joItuM nathI. bhAvanagara pAMjarApoLa loTarIne rIporTa tenA sekreTarI taraphathI maLe che. te jotAM rU. 102125) nI Avaka thaI hatI temAMthI rU. 40850) inAmamAM jatAM rU. 11275) ne vadhAro thavA pAmyuM che. rU. 8125) inAma jItI janArAoe pAMjarApiLane bheTa ApyA che. kharca ane kamIzana vagere jatAM bhAvanagara pAMjarApoLane rU.62634) arpaNa thayA che. kamITI ghaNuM saMbhAvIta guhasthonI jaNAya che. tyAMnA nAmadAra mahArAja ane dIvAna sAhebanI amIdadinuM ane zuM kuMvarajIbhAinA lAgavagavALA sthAe jAte parIjamaNunuM A parINAma che. jeo kuzaLa che ane dravya meLavavAmAM jAkarmavALA che teo kAI paNu rIte game te saMsthAne cAhe te dravyavAna karI zake che. bhAvanagara pAMjarApoLanuM vASaka kharca rU. 12000) nuM che ane te mATe makAnanuM bhADuM tathA vyApAra upara nAgA ane vyAja vagerethI upajanI goThavaNa sArI karI che. AkhA kAkI AvAha mATe eka veTenarI DaoNkTara rokavAne A pAMjarApoLa nakI kare te pazuonA rakSaNamAM ghaNe vadhAro thaI zake X muMbai jana vidhAzALAne rIpe-majaphara saMsthAne saMvata 1818nI sAlane 28 mo rIpeTa tenA sekreTarI taraphathI maLe che. te jotAM ma. sArAbhAI ma. modI B. A. seTa thayA bAda AvakamAM vadhAro thaze che temaja vidhArthIone dhArmika ne aMgrejIne Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 buddhipabhA. paNa abhyAsa karAvavAnI sagavaDa thai che. dhArmIkamAM saMskRta paNa cAle che. muMbaInA zrImatone te tarapha prema che paNa te pramANe pitAnA bALakone dhArmIka saMskAro pADavAne ocho prema che ema te vidyAzALAmAM zikSaNa letI ane hAjarI ApatI saMkhyA uparathI jaNAya che. kharekhara mAbApanI ochI kALajInA parINAme ghaNuM saMsthAomAM kharcAtA dravyanA pramANumAM lAbha levAtA nathI ema tenA vyavasthApakone bolavuM paDe che. Avazyaka kriyAo zIkhavavAne dara zukala paMcamIe pratikramaNa karAvAya che te rIte anya kriyAo paNa karAvAya ane sUtronuM rahasya paNuM samajAvAya te vadhAre sArUM. kemake pratikramaNadika kriyAo karanArA ane karAvanArAonI saMkhyA dInaparadIna ghaTatI jovAya che mATe dareka vidyazALAe te tarapha lakSa ApavuM Avazyaka che. eka sUcanA karavAnI jarUra jaNAya che ke mahInAmAM eka divasa dhArmIka kriyAonuM rahasya ane sUtronuM rahasya vidyArthIo barAbara samajI zake te mATe tenA anubhavIo pAse bedha apAvavAnI goThavaNa karavI. paMcAga-bI muMbaI mAMgaroLa janasabhA tathA zrI muMbaI jana mahilA samAja e banne saMsthA taraphathI raMgIna kalaramAM chApela suMdara paMcAge tenA sabhAsadone bheTa ApavAmAM Ave che te maLyAM che. ahiMsA dharmagItA nAmanuM 132 pRSThanuM eka uttama pustaka tenA pragaTa kartA nAnu zarmA jezI-yAjJika taraphathI maLyuM che jemAM ahiMsA tatva judI judI rIte sAruM pratipAdana karyuM che. veda, purANa, AdInA loko temAM ApavAmAM AvyA che te sAthe peTabharUo ane matalabIo taraphathI je blekAnA kheTA ardha karavAmAM AvyA che tenA kharA artho zuM che te samajAvavAmAM Avela che. taduparAMta jaina, bauddha, IslAma, jarAsta ane izAI, ityAdi dharmanAM sUtromAM ahiMsAnuM pratipAdana karanArA ane hiMsAne niSedha karanArAM vAye ghaNuM che jemAMnAM keTalAMka raju karyA che. je uparathI joI zakAya che ke hiMdu zAstra to zuM paNa bAIbala ane kurAna paNa hiMsAno niSedha kare che. A pustakanI kImata ru. 1) rAkhavAmAM AvI che te ghaNI che. AvAM pustako mAtra nAmanI kiMmate vecAya che tenuM vAMcana moTA pramANamAM thAya A mATe amo amArA zrImaMta varganuM lakSya kheMcIe chIe. gAvA goga. muMbai porTa TrasTanA pramukhanA bhASaNa uparathI jaNAya che ke sane 1805 nA agAunA trIsa varSamAM aMbAnA bArAno vyApAra 4 karoDa 80 lAkha paDane hatuM te 1805mAM vadhIne 4 karoDa 80 lAkha paDane pa hatA, je 1913 mAM 14 karoDane 25 lAkha pAMDo thayo che. TrasTanI Avaka 1 lAkha 34 hajAra peDa uparathI vadhI 6 lAkha pAMDanI thaI che. nAmadAra vApare che. 21 mI mArce kholI mulI navI gAdI mATe porTa e 10 karoDa rUpiyA kharmA che. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jANavA jega. 51 (1) laMDanamAM vitya bhASAono abhyAsa-laMDana kAunTI kAunsIlanI La vaNI kamiTIe kAunsIlane bhalAmaNa karI che ke, laMDana insTITayuTamAM pUrva taraphanI bhASAonA abhyAsa mATe eka grALA sthApavA mATe dara varSe be hajhAra pAMDanI grAMTa ApavI. A zALAnI kArobArI kamiTImAM kAunsIlanA pratinidhio tarIke lorDa emsa ane sara henarI koTanane nImavAmAM AvyA che. (2) purImAM saMskRta keleja--darabhaMgAnA mahArAjAnA pramukhapada nIce bAMkIpura khAte saMskRta kamiTInI eka beThaka thaI hatI te veLA saMskRta keLavaNI pAchaLa dekharekha rAkhavA mATe eka suprinTenDenTa ane cAra ispekaronI banelI eka borDanI sthApanA karavAmAM AvI hatI. e uparAMta mujhapharapura ane purI khAte saMskRta kaleje sthApavAno TharAva karavAmAM Avyo hato. mujhaphpharapura khAte Ayurvedika Dhaba pramANe vaidakane lagate eka prophesara paNa nImavAmAM Avaze. uparAMta prativarSa saMskRta paMDitane padavIdAna samAraMbha paNa karavAmAM Avaze. (3) hiMdI sarakAre eka gaNitazAstranI karelI kadara -mAsanA bAronA TrasTanI ophIsamAM mIesa. rAmAjAma nAmanA . 20 nA eka kalAkane nA. sarakAre hAlamAM 250 paiDanI larazipa ApI, gaNitanA caDhatA abhyAsa mATe kaeNbrija mokalavA sAra pasaMda karyo che. A madrAsInuM vaya phakata 26 varSanuM che. te ajaba jevI hisAbI zakita dharAve che. sarakAre tene kema pasaMda karyo tene lagatI vigata jANavA jevI che. kebIjanI prInITI koleja taraphathI nIkaLatA megejhInamAM AvelA gaNitane lagatA keTalAka guMcavADA barelA koyaDAo ukelIne teNe te koleja upara zokha khAtara mokalI ApyA hatA. A kethaDAe evA hatA ke je mATe keTalAka vidvAna gaNitazAstrIo paNa gothAM khAtA ema kahevAya che. kembrIjavALA prophesara nevilanuM dhyAna A koyaDAo ukelanAra tarapha kheMvAyuM hatuM tethI hiMdI sarakArane siphArasa karavAthI A gRhasthane ucca abhyAsa mATe mokalavAmAM Avyo che. (4) kalakattA yunivarsiTInA navA madadaniza hiMdI phesare -kalakattA yuni. varsiTInI gaI tA. 7 mIe maLelI sabhAmAM dara mahine rUA. 10,000 nA kharce pisTa, ejayueTasipa mATe vidyArthIo taiyAra karavA mATe 27 dezIonI, madadaniza prophesara tarIke nimaNuMka karavAnI, saDakaTe karelI bhalAmaNuM bahAla rAkhavAnI darakhAsta vAIsa cAnselara ena. sara AsutoSa mukarajIe mukI hatI je vakhata sabhAmAM jussAdAra viveyana thayAM hatAM. presIDensI kolejanA prinsipAla mI. jemsa tathA bIjA be prophesaroe A prathA nANAMne lagatA hevAthI tene vadhu vicAra mATe mulatavI rAkhavAne sudhAro mukyo hato paraMtu Akhare siMDikeTanI bhalAmaNa evA pheraphAra sAthe pasAra karavAmAM AvI hatI ke siMDikeTe amakhyA pramANe A nimaNako 3 varSane baLe 5 varSa mATe karavI. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para buddhiprabhA. (5) kasAIkhAnAmAnI gAyo-sara vasanajI trima ane karIANA bajAra, khAMDa bajAra ane dhI bajAranA keTalAka vepArIoe myunisipala kamiTanara upara eka arajI karIne jaYgyuM ke dhArmika kAraNone lIdhe kasAIkhAnAmAMthI amo gA choDAvIne pAMjarApoLamAM mokalIe chIe. A mATe amane te gAyonI kiMmata uparAMta eka gAya dITha 5 rUpiyAne kara myunisipAliTIne ApavuM paDe che. 5 rUpIAne A kara bahu moTo che ane ame AzA rAkhIe chIe ke A kara kahADI nAkhavAmAM Avaze ke jethI vadhu gAya kapAtI amo bacAvI zakIzuM. myunisipala kamizana A saMbaMdhI anDIga kamiTIne bhalAmaNa kare che ke pAMjarApoLanI sIikeTa athavA te sAmAvALAonI ghaTatI khAtrI karI ApavAmAM Ave ke A choDAvelI gA zaheranA bIjA bhAgamAM kApI nAkhavAmAM nahi Ave to te kara pAcho ApavAnI goThavaNa karavI. noTa (1) laMDanamAM A InsTITayuTa sthapAvAthI parvanI bhASAnA jAzukAro tyAM vadhu thavAthI pUrva ane pazcimanA vilAne vakhata jatAM viroSa joDAvAne lAbha thavA saMbhava che. (2) kharekhara darabhaMgA nareza vidhA vRddhi arthe sArI pravRtti karatA jaNAya che. jANavA mujaba saskRta kolejanI zarUAta A pahela vahelI ja che ane te upayogI thaI paDaze; mULa bhASA nahi samajavAnI athavA samajanArA dhaTI paDavAthI kharUM rahasya jANavAmAM bhUlo thatI jovAya che ane bhASAMtaro upara prema doDe che tema na thavA badala saMskRta bhASAne atyaMta pracAra thavAnI AvazyakatA che. (3) mANasee udhamavaMta rahevAthI kevI rIte lAbha thAya che. te mATe tathA pAmatAnI kiMmata game te rIte thAya che ja enI khAtrI mATe A dAMta kaMI jevuM tevuM nathI. dareka mANase koI paNa eka kAryamAM puratuM lakSa rAkhI te viSayamAM pitAnI pAmatA vadhAravI joie. (4) nAmadAra hIdI sarakAranuM arthata kalakatA yunIvarsITInA sabhyonuM A pagaluM hIMdI vidvAnonI kadara karavA mATe vakhANune pAtra che, kAraNa ke prophesara tarIkenI lAyakAta puravAra karI ApavAno cAnsa maLavAnI umede ghaNuM vidyArthIo potAnA abhyAsamAM aTakI paDavAnA badale AgaLa vadhaze. (5) muMbaI madhe dhaNI gAye kasAionA hAthathI ane khuda kasAIkhAnAmAMthI choDAvAya che te jotAM rUA. 5) ne dara gAya dITha bacAva dhaNaja moTA kahevAze. A rIte bIja janAvare mATe sara vasanajIe prayatna karavAnI jarUra che. temaja relavemAM AvatAM janAvaro kevI dayAjanaka sthitimAM Ave che tene paNa tapAsa karI banate babista karAvavAnI jarUra che. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duHkhanI za tuNano nAza. 53 -->>>p ( lekhakaH--zeH jayasiddha premAbhAi kapaDavaNuja ) duHkhanA nAza karavA mATe mAngha sAdhananI anukuLatA rA karatAM jema ane tema AMtara mAdhananA vadhu upayAga karatrA, duHkhanA nAjhu karavA mATe bahAranAM sAdhana te pUruM nathI. jagatatAM skula mAdhata apUrNa che tethI te du:kha mAtrane nAza karavA samartha nathI, viveka puchyA tA potAne prApta dhatAM zArIrika, mAnasika ke asAmAnya duHkhatA AMtara sAdhanIja nAza kare che. Aghu sAdhana te sarvadA maLI zake tema hatAM nathI ane aMtara sAdhana te sarvadA ApaNAja kabajAmAM hoya che arthAt je vakhate joie te vakhate maLI zake tema che. je kSaNe duHkha AvI prApta thAya te kSaNe bAhya sAdhata meLavI du:khate nALu karavA e Aga lAgyA pachI kuvA kheAdavA barAbara che. bAhya sAdhanathI duHkha bahu vizvabe nArlR thApa che. tyAre AMtara sAdhanathI duHkhanA savara nAza thAya che. bAhya sAdhanathI kAMI dareka duHkha dUra thavAnA saMpUrNa saMbhava nathI ane AMtara sAdhana vaDe te game te prakAranuM duHkha dUra thavA saMpUrNa saMbhava che. mananI amuka prakAranI sthiti thavI te duHkha ane mananI te prakAranI sthiti TALavI te sukha. mananI tevI sthiti bhA sAdhanathI sarvadA nAsa thai zake ema cAsa nathI. rAkhane arthe AMtara sAdhanateja graNa karI rAkhavAM teja kRtArtha che. aMDAradhI sukhanI aneka sAmagrI taiyAra heya paN teja ekalI yathArthe sukhane mApI zakatI nalI. aMtarathIja jyAre grahaNuM thAya che tyAre sukha vRddhi utpanna thAya che. jagatamAM aneka manuSya du:khanA nAza karavAne mATe sthUla sadhanAnI racanA kare che ane duHkhanA aneka prasaMge te A sthUla sAdhanedhI duHkhavA laya karI zakatA nathI hotA evuM mAlama paDe che. te ke AvI rIte nArA nathI karI zakatA tepaNa sthUla sAdhanAneja aneka prasaMge upayAmAM le che. manuSyo jyAM sudhI du:khatA nAsa karavA sthUla sAdhananeMja upayega karaze tyAM sudhI zaMkhanA saMpUrNa rIte lapa tharo niha. zAstra ane satpurUSe emaja kahe che ke duHkha mAtranuM mULa e mata che. manaja du:khate utpanna kare che ane edhI je mana sukha svarUpa thai rahe te manuSyane du:khanI prApti satravatI nadhI arthAt mana je sukha svarmenTa klume te duHkha saMbhavatuM nadhI. mate Ama karavAmAM kevaLa aMtara sAdhanaja upayAgI che tevI AMtara sAdhana sevavAnI pratyeka manuSyane agatya che. AMtara sAdhanavaDe manuSya game tyAre du:khate nAza karI sukha pragaTAvI zake che. AMtara sAdhanathI du:khane! nAza karavA prayatna karaze e saraLa ane sugama che. skUla sAdhata vaDe karela prayatna niSphaLatAne devAvALA ni che. je ke AMtara sAdhanA siddha karavAM kani che, paNa tenI siddhithI aneka prAyadA thAya che. mATe te sidda karavAM ayaMta upayogI che. zArIrika, mAnasika tema Atmika sukhanI prApti arthe tara sAdhataneja pratyeo. sthUla sAdhana prAca kAka prasaMge saija du:khanA nAza karaze paNa sapUrNa rIte nahi. pUla sAdhanA vizeSe karIne dhanavAna temaja sattAvAnaja meLavI zakavA samarthe thai zake che tethI sAmAnyataH sarvane te Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddha hoI zakatAM nathI ane AMtara sAdhana to sarve koI garIba ke rAjA siddha karI zakavA samartha che. duHkhane nAza karavAmAM AMtara sAdhanane ja khaDaga samAna mAne. jene jene bahAranAM skUla sAdhanoja duHkha TALavAnuM nakkI mAnela che tevA manuSya joIe tevI rIte duHkhane nAza karI zakyA nathI ane jene AMtara sAdhanane sAdhIne kAryamAM pajyAM che teo temanA kAryanI siddhi karI zakyA che. sukhamilApI baMdhuo-AMtara sAdhana vaDe du:khane nAza karavAne ane sukhane meLavavAno prayatna avasya siddha karo. ala sAdhanathI tAtkAlika duHkhanA nAthane joi temAM mohane na pAme. eka manuSyane eka vakhate vizeSa TADha paDI tyAre kahyuM ke-ApaNe to Aje ghAsanA joDA paherI jamavA besIzuM. kahe AthI tene sadA TADha vAyA vinA rahevAnI chenahi. tene badale je zarIrane kasaratathI karyuM hota to tene TADha na lAgata. dAkhalA tarIke-majura loko game tevI TADhanA vakhatamAM paNa khullA medAnamAM paDayA rahe che kAraNa ke temane temanA zarIrane puSkaLa sela che. garama kapaDA paherI athavA te sagaDI AgaLa besI rahI TAda khALI zakAya tema che, paNa sarva manuSyane te eka sarakhI rIte lAgu paDe tema nathI. je zarIrane 5 kasaratathI karavAmAM Ave te TADha ochI lAge ane kAmamAM paNuM keI jAtanI aTakAmaNuM na naDe. have A uparathI sahaja samajAyuM haze ke bAhyanA sthala sAdhana karatAM aMtaranuM sAdhana keTaluM upayogI che. A ja pramANe zarIra nabaLuM hoya ke regavALuM hoya tene davAnA ragaDAthI roganI zAMti nabaLAinI zAti kathI zuM sadA tema thatuM aTakI ja zake? nahi ja. paNa je AMtara sAdhanane upayogamAM levAmAM Avaze eTale ke je yoganA amuka sAdhana jevAM ke prANAyAma AdIne upagamAM levAmAM Avaze agara dIrdha zvAsa prazvAsanI kriyAthI te TALavAmAM Avaze te pharI thatuM aTakaze. nabaLAI sadAnI nAza thaze. roga paNa banatA sudhI upadrava nahi karI zake temaja tethI mane zAntimAM raheze te kadAca vyAdhi thaze to paNa tenI asara vadhu lAgaze nahi. durbaLa zarIra vALo kAMI paNa kArya nahi karI zake paNa baLavAna zarIravALeja game te kArya karI zakavA samartha thaI zakaze. AvI ja rIte jagatane moTo bhAga phakta bAhyanA sthala sAdhana uparaja AdhAra rakhate draSTie paDe che. te ja rIte mana sudhAravAne paNa manuSya bAhya sAdhanano ja upayoga kare che. pustaka vAMcavAthIja, saMgatimAM rahevAthI ja mana vyavasthita rahe evuM keTalAka mAne che paNa tethI ja kAMI mana vasthita rahe ema nathI. aneka AMtara sAdhana progathI paNa mananI amuka Te naSTa karI zakAya che. jevI rIte eka manuSyane zakano prasaMga prAma thayo chehave tene AnaMda ApavAne vAte eka gAyakane bolAvyo che te te gAyana gAze tyAM sudhI te kadAca tene zeka TaLI AnaMda jevuM lAgaze paNa pachI pAcho zokane zekaja. paNa je tenA manamAM ja ne Adhyama vicAranA ucca vicAranA vicArone seva hoya che te tene zeka koI paNa vakhata asara karI zakatA nathI. te ja rIte bhaya, ciMtA, lAnI, vinAtA AdinI bAbatamAM paNa samajavuM, mananA vikAro bahAranA pULa sAdhanathI TaLatA nathI. kadAca thoDAka prasaMge tema mAlama paDe che paNa saMpUrNa satya nahija mATe vikArone jaya karavAmAM kharekhara upayogI sAdhana te sad vicAro ja che. mATe duHkhanA nAzane e ja saha vicAronuM ja zani-dha-utsAhathI pAlana kare. sadavicArone sevI, tamArA pitAnA baLa vaDe, tamArA AMtara sAdhana che, mananA vikArone, duHkhane nAza karo. nitya huM sukha svarUpa, prema svarUpa, AnaMda svarUpa, nAna svarUpa, ane pUrNa svarUpa che evA ja vicArone Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenuM padArthavijJAna. 55 se. evI ja rIte unnatinA vicArone se ane teja pramANe tamAruM vartana paNa zuddha rAkho. Ama sattA e paramAtmA che mATe paramAva tatvanIja bhAvatA tamArA hRdayamAM che. tethI tamArA anaMta karmone paNa nAza thaze ane eja pramANenuM ja vartana rAkhavAthI aneka duHkhane nAza thaze. baMdha kharekhara rIte duHkhane vadhAranAra bhrAMti ane teja che mATe tevA khoTA tane kadi paNa manamAM sthAna ApatA nahi. amuka thaze ke amukanuM Ama thaze ke tema thaze evA vicAra teja brAMti AvI bhrAMtija manamAM sthAna ApyAthI dukhanI prApti thAya che. Ama che te A prakAranA sarva vicArone tajI de, priya vAcaka! tamArI zArIrika, mAnasika temaja AdhyAtmika unnati kharekhara rIte bane hAranA cUla sAdhananA sevanathI nahi paNa Atara sAdhananA vanathI ja siddha thAya tema che. mATe tenuM ja sevana kare ane sArthane siddha kare. jainonuM padArthavijJAna. (lekhaka:-mama verI mANekalAla ghelAbhAI vaDedarA). jagatamAM cAlatA aneka dharmo ane zAlIomAM manuSyane sukha kema thAya ane te hameza kAyama zI rIte rahe. tene mATe judI judI rIte batAvI, te pramANe cAlavAthI jarUra sukha thaze, evo siddhAMta batAvI, te siddhAMta pramANe vartanArane sukha thayuM che, tenAM diSTAMta paNa batAvyo che. A dAMtane ja kathAnuga athavA kathAothI mANasane lAbha thayelA te batAvI te pramANe pitAnI zakti pramANe vartana karavAnuM zIkhavanAra gaNe che. AvI kathAo dareka dharmamAM hoya che ane leke zraddhApUka vAMce che, ane sAmAnya buddhinA loko upara A kathAo ghaNI sArI asara kare che. AvI kathAomAM alaMkArika bApA hAya che ane vakhate prasaMgane daDha karavA lekhake atizayokti meLave che ane tethI kubuddhimAna agara aahALuo AvI kathAone gapATaka kahI niMde che, paNa janasamuha tenI niMdAnI darakAra karate nathI. dareka dharmamAM AvI kathAo che ane temAM pramANa tapAsatAM jaina dharmanI kathAo buddhigamya ane prAyaH badhI samANa jevI che ane nItithI bharapura che. have vartana karavAnuM, je batAvavAmAM Ave che tene canayoga kahe che ane temAM kriyAkAMDa AvelAM hoya che. dareka dharmamAM AvA kriyAkAMDa thoDe ke ghaNe aMze hoya che ane te pramANe vartanAranI jarUra pagati yA mukti thAya athavA behasta maLe ke vadi maLe evuM varNaveluM hoya che. A kriyAkAMDamAM vicitratA ane bhinna hovAthI jagatamAM aneka utA ane laDAIo thAya che. ane je ke mULa sukha meLavavAnI icchA badhAnI eka sarakhI hovA chatAM te meLavavAnI rItamAM apekSAothI pharaka jaNAto hovAthI dharmano jhagaDe kAthI cukatA nathI, ema karIne AgaLa paNa ghaNuM mahAtamA jagatathI udAsa thaI ekAMta sevana karanAra thaI gayAnA dAkhalAo ItihAsa ane sthAomAM maLI Ave che. A carNa Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buddhiprabhA, karNanuga athavA kriyAkAMDamAM pravartanAra mAse jema pitAne megya lAge tema vartana karavAmAM bIjA koi vina nAkhe ane tethI pitAne duHkha thAya temaja bIjAnA pravartanamAM pate ADa, AvavAthI temane duHkha thaze, ema mAnI pravRtti kare, te jagatanA lagabhaga aDadhe aDadha kajIAone ane khune marakIne nAza thAya, paNa tema manetti na rAkhatAM pote kare che te ja satya ane bhagavAna ke khudAnA pharamAna pramANe che ane bIjAo kare che te ajJAnI ane khudAnA kiMvA IzvaranI ke AgamanI AjJAthI virUddha cAlanAra gaNAya che. A kriyAone laine judA judA dharmavALA takarAro ane laDAio kare che, eTaluMja nahi. paNa eka dharmane mAnanArAomAM paNuM bina nina mane thaI tenI zAkhA prazAkhAo thaI jagatamAM manuSyo kusaMpanuM bIja ropI beThA che. isubrIsta ( kAIsTa)ne mAnanArA krizciyane ane buddha bhagavAnanI AjJA pALanAra bAmAM paNu AvI kriyAnI bhAMjagaDamAM aneka mate nIkaLyA che. AryAvarta to AvA kriyAnA bhedathI lagabhaga nAza pAmavAnI sthiti para che. A dethI jaina dharma kaI mukta nathI. bhagavAna nimaMthanA putrane athavA mahAvIrane devAdhideva mAnanAra ane tenI AjJAne zirasAvadha gaNanAra jaina dharmIo paNa A kriyAkAMDanI mArAmArImAM chinna bhinna thai gayA che ane bhagavAna mahAvIranuM padArtha vijJAna me kaSTa chatAM ane tene dharma mAnanArane bIjA karatAM vizeSa sarala paNe sukhanI prApti thAya evuM siddha thayeluM datAM A kriyAkAMDanA jhagaDAmAM jene aMdara aMdara laDyA kare che ane tethI anya dharmaene jenadharma samAvavA ane temane jene banAvavAnuM kArya karI zakatA nathI. A kriyAkAMDanA jhagaDA prathama sthaLa vAta parathI thAya che ane pachI evI sukSma vAto para laI javAmAM AvyA che ke jyAre koi anya matanA vidvAne AvI vAto sAMbhaLe che tyAre ApaNI (jenonI) mukha upara hase che. ane jyAre temane ApaNuM padArtha vijJAna jANavAmAM Ave che tyAre AvA saMpUrNa jJAnavAna bhagavAnanI tathA AcAryonI, prazaMsA kare che. pote kare che teja gacchanI kriyA satya che ane tenAthI ja mukti prApta thaze evo durAgraha kare che. jema mane mArI marajI pramANe kriyA karavAno ane vartavAne haka che, temaja bIjAone paNa te hakka che, te pachI mArAthI judI rIte kriyA karanAra agara mAnanAra mArA dharmabaMdhu upara gusse ke tiraskAra karavAthI mane devA lAgaze ane mAruM dhAreluM thaze nahi tethI dUra dhyAna thavAthI ja pApana karanAra thAuM chuM ema samajI vartavAnI jarUra che. dayAthI AvA vidhAMne penAnA, pitAnAthI judI kriyA karanArane pitAne je satya lAgyuM hoya te samajAvI pote je dharma mAnatA hoya te dharmamAM lAva yA tene kharo mArga samajAve heya te jema potAnA bhAIne athavA putrane prItipUrvaka samaja ApavAnuM kare tema vartavAnuM karavAthI ApaNA dharmatI ane dezanI unnati thoDA vakhatamAM thAya tema che. Ama thavAne mATe prathama dareka dharmanuM padArtha vijJAna jAlsavAnI jarUra che ane te jANyathI samatA prApta thatAM potAne temaja pArake uddhAra karavAnI mANasamAM zakti A vavA saMbhava che. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenonuM padArthavijJAna, 5 mATe mile, dea bAMdho, dharma bAMdho tame koNa che tene vicAra kare ane tenI sAthe tamArA saMbaMdhamAM AvatI vastuo zuM che, te paNa vicAre ke jethI tamArA rAgadveSa ghaTaze. kharekhara vicAra karaze ane te pramANe vartazo te tamane mokSane AnaMda jIvatAM A dehamAM ja maLaze ane tame aneka prANIonuM kuSANa karI zakaze. dharmo ane philosophIomAM amuka prakAranI gaNatrI karavA mATe saMkhyAo vagere hoya che. A bAbatamAM vAMdhA uThatA nathI, kAraNake gaNatano viSaya pioteja pramANa rU5 che. jene dharmamAM pRthakI, sUrya, caMdra, graha, nakSatre, vimAne vigerenAM varNana che ane tene aMge gaNatazAstrane upayoga thayela che. aneka viSayomAM bhamatA manane A gaNatanA viSayamAM rahyuM che, te te saraLatAthI tadAkAra thaI jAya che, ane pachI tene AtmAmAM lagADatAM ke joDatAM te saraLatAthI joDAya che, A vigere hetuthI jemAM gaNana saMbaMdhI zAna paNa moTo jaththo che ane tevA zAne gatAnuga kahevAya che. A pramANe kathAnuga-caNunAga-gaNutAnuyoganuM TuMkamAM vivecana karI have A lekhana viSaya je padArthavijJAna te saMbaMdhI vicAra karatAM jene samAveza kavyAnugamAM thAya che te yoganuM varNana karIe chIe. dravyano sAmAnyapaNe artha kahIe te padArtha e thAya che ane zAstrIya rIte artha karIe te utpAda, vyaya ane dhruvayukta salakSaNavALuM dravya kahevAya che athavA guNa ane paryAvALuM kamya kahevAya che vigere. dravyanI jude jude prakAre jenoe vyAkhyAo karI che. A vyAkhyAo eTalI sarasa che ke je lakSaNa zAstramAM kahevAmAM Ave che tene game te prakAre tapAsatAM paNa atiththApti abhyApti ane asaMbhava vigere do lAgI zakatA nathI. have jenomAM dravya keTalAM mAnyAM che te joIe. bIja dharmo karatAM ane zIrIo karatAM jenenuM padArthavijJAna keTaluM vadhAre che, te kahevA karatAM, jenerI padArtha saMbaMdhI samajutI kevA prakAranI che te darzAvyuM che ane te parathI sarakhAmaNI karavAnuM sahaja banI zake tema che. jene cha do athavA padArthothI jagatanI racanA ane jagatane vahevAra cAle che ema mAne che. A cha padArtho nIce pramANe che - (1) dharmAsta kAya--A pA coda rAjaloka jeTaluM maTe che ane te AtmAne ane jaDane gatI karavA sahAya Ape che. cauda rAjaleka e jenonuM jagata che. (2) adharmAstIkAya-A padArtha paNa teTalo ja moTo che ane AtmAne ane jaine ( pulane) sthiti karavAmAM sahAyaka che. bIjA keI paNa dharmamAM A be padArthonI hastI mane jai nathI. A be padArtho eka ekathI virUddha dharmavALA hovA chatAM ane ekaja sthaLamAM rahevA chatAM potAnuM kAma kara jAya che, ane A jagatamAM vizvA sAcavanArA ane kharekhara upayogI che. joke ApaNe indriyothI dekhI zakatA ke jANI zakatA nathI, paNa jJAnIone pratyakSa ane bIjA one temanA kAryathI pratyakSa anubhavamAM te Ave evA che mAtra vicAra karavAnI tarI levI joIe. sara AIjheka nyuTane jhADaparathI phaLane nIce paDatuM jaI tenA kAraNanI zodha karIspesIphIka grevITI eTale gurUvAkarSaNa zaktinI AkarSaNa zaktinI zodha karI jagata para upa Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buddhipraba saikA balke hajAro varSa pehelAM A be padAryAMnu jJAna nirvivAda vAta che, ane te temanA trayothI jaNAya che. A pachI (3) AkAzAstikAya nAmanA padArtha jaina temaja kha dhA dharmavALA mAne che ane e AkAzamAM AkhA jagatanA padArtho rahe che ane gatI kare che tathA sthiti kare che evuM ghaNuM bhAge badhA mAne che. jainetara vedAdika zAstra kAthane pacamRtamAnuM eka bhuta mAne che ane tenuM kArya upara batAvyuM te pramANe avakAza ApavAnu che. jenA AkAzanA be bheda mAne che. eTale ke jeTalA bhAgamAM uparanA dharmAstikAya ane adharmostikAya vyApaka che ane jyAM AtmA (ve) ane jaDa karI harI zake che teTalA A kAzanA bhAgane lAkAkAza kare che ane chAkInA bhAgane alakAkA kahe che. A AkAza anaMta che. 5. kAra karyo che, tenA pahelAM brA jainadharmI mahAbhAene hatuM e A AkAza nAmanA padArtha pachI jenAmAM pudgalAsTIphAya chavAstIkAya ane kALa nAmanA traNa kanyA che. temAM A drazya jagata tathA adraSya caitanyanI racanA, uparanA me drayI thayelI che tethI anukrama pramANe varNana na karatAM kALa, jIva ane chevaTe pudgalatu varNana karyuM che. kALa--tamAma prazna kALane mAne che. vastutaH kALa e padArtha nathI, pazu lokoe pelAnI sagavaDane mATe kudaratI anatA batAvA para tenI kalpanA karI che. A pRthvImAM sUrya ane caMdranA udayathI thatA vibhAgane amuka saMjJA (vasatI) ApI A divasanA paNa puchI vibhAgo kapAyA ane dareka prAe potAnI yuddhi anusAra A vibhAgonA ati mukSma bhAga ane ati moTA bhAga kI tene sa'nAo ApI A badhI vAta kakSanA rUpa hovAthI athavA saketIka hevAyI A kALate upacArika drabdha mAnavAmAM AvyuM, pa jema bIjA dravye ( pAryA)nI pAchaLa astIkAya zabda vAparavAmAM Ave che, tema A kALanI pAchaLa astIkAya zabda vaparAyA nathI. khIna darzanakAroe kALanA sabaMdhamAM ati dIvra ane ati sukSmakALanI kalpanA karI che, tenAthI jenenI kalpanA atithya sUkSma ane atizaya dIrdhakALanI kSaNanamAM paNa jeneAge karelI gAtraNathI vadhAre sthUla vA vadhAre sUkSmakALanA vibhAga karI zakAya evI sthiti dekhAtI nathI matalaba ke A upacA rIka padArtha mATe paNa jaina zAsrAe puratuM vivecana karelu' che-- AtmA athavA va--behA ane nAstika sivAya duniyAnA tamAma dharmo ane nAlAsAkIe A padArthanu astitva svIkAre che. ane te pazu A hma dehathI bhinna AMkhe na dekhAya tevuM mAne che. vedAMta mAtra eka AtmA (brahma) mAne che ane tema chatAM paNa jyAMsudhI soMpUrNa (brahmata) jANavAmAM na Ave avA prApta na thAya, sAMsudhI anaika AtmA mAnanAranI pekeja vyaktione sArA medhe che. matalaba ke temane paNa jagatamAM rahI jagatanI rIte vartavuM paDe che. anatA-anAmAM kaMDAra maDhe pazu nirvAMga prApti sudhI AtmAnuM astitva ane janmAMtaramAM prathak prathak icchAnusAra dehe dhAraNa karavAnuM mAne che ane A deDAmAM karelAM mAM zubhAzubha) deha chuTayA pachI paNa janmAMtaramAM begavavAM paDe che evuM kahe che. buddha bhagavAne nevumA bhavamAM eka purUSane bhAlAthI vAdhelA, te karme avazeSa raheluM te chevaTanA Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nenuM padArthavirAna. bhavamAM kAMTa vAgavA rUpa phaLa ApIne nAza pAmyuM, evI vAta bhavAMtaramAM janArA dehathI bina evA AtmAne sucave che - bhagavAnanA putra jIsasa krAIsTane mAnanArA diAIyane jemaNe potAnA prayAsathIdhanathI Aje jagatamAM sauthI moTI manuSya saMkhyAmAM prAisTanuM zAsana phelAvyuM che, teo paNa AmAne mAne che. pegaMbara sAheba mahamade paNa AtmAnuM astitva svIkAryuM che. Ama AkhI duniyA mAM beDa mA sivAya badhA AtmAne mAne che, paNa AtmAnI zaktimAM ane tenA savarUpamAM badhA judA paDe che. AtmA prakriyAthI pratyakSa nahi hevAthI jenI dhyAnamAM AvyuM te pramANe teNe AtmAnuM varNana karyuM che. A badhA darzanakAranA varNana ane te saMbaMdhI carcA karatAM moTo graMtha thAya tevuM che ane A viSaya para judA judA darzanakAroe je lakhyuM che tenI sAthe A viSaya vAMcanAra mahAzaya jaina darzanamAM AtmA nAmanA padArthanuM varNana sarakhAvaze, te TuMkANamAM ane AbhAne kharekharo anubhava karI janoe varNana lakhyuM che te satya che ema temanI khAtrI thaze. manuSyamAM AtmA mAnanAra krizciyana ane islAmIe vigere paNa sAyansathI thatI zodha pramANe prANIo, vanaspati ane chevaTe paththaramAM ane pRthvImAM AtmA jevuM hevAnuM joI zake che. A badhe upakAra sAyansa ane pAzcAtya zodhane che ke temaNe vIsamI sadImAM paNuM prayogoThArA uparanI vastuomAM caitanya jIva che evuM siddha karyuM che. paNa te pahelAM mAtra zAstrane mAnanArAja AvA sukSma prANIonI vAta mAnatA ane temane bacAvavAne prayatna karatA. matalaba ke hAlamAM je sAyanse zodhI kADhayuM che ke jenA AgamamAM AjathI hajAro varSa pahelAM lakheluM jaNAya che. - dUdha ane dahIMmAM thatA bekaTIyA ( jhINA) jaMtunI zodha natI che paNa A dUdhamAM judI judI vastuo bheLavavAthI tathA amuka vakhata rAkhavAthI temAM jaMtuo utpanna thAya che ema jaine hajAro varSa pahelAMthI jANe che. dahIM ane bIjA bharyA pArthomAM keTale vakhate kyAM samayamAM utpati thaze tenuM jJAna jevuM jenone che tevuM kaI paNa darzanamAM te zuM paDyuM sAyansathI paNa haju prayoga karI siddha karAyuM nathI. jema bIjA matanA graMthonA bhAvAtare thaI bahAra paDayA che, tema jainonA A apUrva AnanA graMthonA bhASAntare thayA nathI. tethI AkhA jagatanA ne jANa thavA yogya bAbato mAtra thoDA lAkha jenonA jANavAmAM AvI che. game tevuM satya heya paNa jayAM sudhI mANasane jANavAmAM na Ave, tyAM sudhI te tene prahaNuM karI zakatuM nathI. A jamAne bole tenA bora vecAya e chematalaba ke jema bAIbalanA lagabhaga 900 bhASAmAM bhASAntaro thayAM che ane tethI jemaNe jemaNe te bhASAtarono lAbha lIdho che temaNe potAnA karatAM bAIbalane cheka gaNI brIstI mata aMgIkAra karyo che. pariNAme Aje AkhI duniyAmAM sauthI vadhAre mANase prIstI dharma pALanAra thayA che. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buddhiprabhA. tIrthapravAsa varNana. zrI gIranAra tIrtha jha (lekhaka:-vakIla naMdalAla lallubhAI vaDodarA) pAvAthI AtmikalAma-je vakhate relavenI savaDa na hatI ane yAtrALuo pagaraste musApharI karatA hatA tenA karatAM hAlamAM tIrthanA darzanano lAbha lenAranI saMkhyA ghaNI vadhI che. paNa je vakhate relavenI savaDa nahatI ane yAtrALuo paga raste jAtrAne lAbha letA hatA, te vakhatanA yAtrALuonA vicAra ane hAlanA vakhatamAMnA yAtrALuonA Azaya eka sarakhA che ke temAM kaMi jinatA che, e eka vicAra karavA jevo prazna udbhave che. pUryanA te kALanA mANasone ApaNane samAgama thaelo nathI ke temanA vicAranA mATe ApaNane pratyakSa kaMI bhAna thAya, paNa pUvocAe je praNAlikA bAMdhelI jaNAya che te uparathI ApaNane te vakhatanI vastusthitIne kaMI khyAla Ave che. pUrvanA te kALamAM hAlanA vakhatanI peThe eka mANasa ke ekAda kaba yAtrA mATe javAne hiMmata karI zakatuM nahi, paNa ghaNo samudAya mAtrA mATe taiyAra thAya te vakhate yAtrA karI zakatA hatA. e je samudAya-saMgha yAtrA mATe taiyAra thatA ane yAtrAe jatA hatuM te hAlamAM jeTalI doDAdeDI ane TuMka vakhatamAM yAtrA karI jaladI gRha kAryamAM vapaTAvAnI jIjJAsA dharAvatA nahatA ema anumAna thaI zake che, te vakhatamAM jeo ghara mukI yAtrArthe jatA hatA te gharanI phIkara ghera mukI nizciMtAthI jatA, jyAre hAlanA sudharelA jamAnAmAM ghara mukatI vakhate ja vakhata mukarara karavAmAM Ave che, ATalA TuMka vakhatamAM ame yAtrAe jaIne pAchA AvIzuM. pahelAMnA vakhatamAM lAMbA kALamAM judA judA tIrthonI yAtrA niciMtAthI karanAra bhAgyazALI gaNAtA tyAre hAlanA jamAnAmAM cheDA vakhatamAM TAIma sara ghaNuM tIrthonI yAtrA karanAra ane nimele TAIme tarata ghera AvanAra lusiyAranI koTImAM Ave che. paga raste yAtrA karanAra ghaNebhAge be vakhata pratikramaNa karI saMcita vastuno tyAga karatA. eka vakhata bhojana karatA ane brahmacarya pALatA ane rastAmAM jJAna goSTi karI Atmika unnatinA rastA zodhatA, rastAmAM AvatA vividha sthaLonI mulAkAta lenA, ane jana maMdiranA darzanano lAbha meLavavA uparAMta puNyazALI ane guNavata bhANunI mulAkAta ane sahavAsano lAbha meLavatA eTaluM ja nahi paNuM jenomAM svAmI bhaktino keTalo mahImAM ane pAdurbhAva che, tene sAkSAt anubhava thato ane tenA pariNAme potAmAM kaMI natane bheda upanna thayo hoya te te mIthyA che, evuM bhAna thatuM. have purANakALane yAda karI vartamAnamAM thaelI sagavaDone lAbha na le ane purANa rIte vartavAnuM zarU rAkhIe te jamAnAnI pAchaLa paDelA gaIe, tyAre have ApaNe eTaluM karavAnuM ke vartamAna samayamAM relave vIgerenI thaelI savaDone lAbha levAnI sAthe jamAnAne anusaratA ApaNA vicAromAM zubha kevI rIte thAya ane yAtrAne yathArya lAbha kevI rIte leI Atmika unnati karI zakIe te jovuM joIe. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrtha pravAsa varNana. tIrthakara bhagavaMtanA daherAsara ane pratimAjInA darzanano lAbha to je gAmamAM ApaNe rahetA hoIe te gAmamAM leIe, ane yAtrAe jaIe tyAM paNa daherAsara ane tIrthaMkara bhagavaMtanI pratimAjInA darzanano lAbha maLe tyAre yAtrAe javAthI kaMi vizeSa lAbha levAya teja, Atmika lAbha prApta karyo kahevAya ane yAtrAne hetu siddha thAya. prathama te yAtrALuoe potAnA gharanA karatAM yAtrA nimitta musApharI zarU kare tyArathI te yAtrA karI pAchA Ave tyAM sudhImAM kaSAyanI nyunatA karavA khapa karavo joIe, ghara AgaLa jeTalA pramANamAM kA5-phodha, mAna, mAyA, ane lebha, vartatA hoya teTalA ja aMzamAM te kAyama rahe ane yAtrAnA vakhatamAM te kamatI na thAya te pachI yAtrALu lIdhe jaine vizeSa dharma ArAdhana zI rIte karI zake e khAsa vicAra karavA jevuM che tethI yAtrALue kaSAya ochA karI ghara karatAM vizeSa pramANamAM dharma ArAdhanamAM kALa jAya tene mATe khAsa kALajI rAkhavI joIe. tIrthanI bhUmine mahimA ane tIrthAdhipatinA guNenuM zravaNa ane manana ane te uparathI ApaNe zuM zIkhavuM joIe e bAbata yAtrALuoe khAsa dhyAna ApavA jevI cheprAye ghaNA bhAge A vAta tarapha yAtrALuo lakSa ApatA jaNAtA nathI. yAtrAe nikayA pachI kapAya niMdA ane pramAda je ochA na thAya te pachI teo te kayAre ochA karaze mATe te tarapha khAsa lakSa rAkhavA vinaMti che. yAtrAnA prayANanI zarUAta je relavemAM kodhanA nimitta utpanna thAya che, gADImAM ghaNuM gIradI hAya prathamatA besAo DabAmAM dAkhala thavA devAnI ane jagyA ApavAnI AnAkAnI kare, te vakhate temaja ApaNe beThA pachI ane besavAnI savaDa nahI chatAM bIjA sTezanoe navIna ezavA AvanArAonI dhamAdhamI e prasaMgane anubhava sane che. krodha utpanna thavAne e prasaMga che. e prasaMge yAtrALae kedha utpanna na thavA de ane pite kyAM jAya che, te lakSyabiMdu mana uparathI dUra na javA devAmAM Ave te Atmika lAbha prApta karI zake nahIto ghAMcIne baLada ghera ghera e nyAya lAgu paDe. TIkA karAvavA prasaMge je chokarAone mATe relavenA kAyadAthI TIkITanI purI kiMvA aradhI mArI levAnI karAvI che. te mAphIno lAbha levAne kAyadA mujaba hakadAra nahi chatAM tene lAbha levAnI icchA bhAvazAta utpanna thatI jovAmAM Ave che, yAtrALue e vakhate nyAya mArganuM ulaMdhana nahi karatAM ane lobhane vaza nahi thatAM rItasara vartavAne jarA paNa mana pAchuM vALavuM nahiM joIe. yAtrAnA vakhatamAM juThuM belavAno, anyAyathI dhana bacAvavAne, ane jAnavaro ane garIba mANasane duHkha na thAya tevI rItanI potAnI vartaNuMka rAkhavAno prayAsa karavAnI khAsa AvazyakatA che. je te bAbata khAsa upayoga rAkhavAmAM Ave teja kaMi Atmika lAbha prApta karI Ave mATe evA prasaMge yAtrALuoe khAsa upaga rAkhavo joIe. anAdikALanA virUddha svabhAvathI A yAtrAnA vakhatamAM uparanI bAbate upara lakSa rAkhyA chatAM paNa muLanI prakRti hRdayamAM AvI jatI hatI topaNa vakhate vakhate tenA upara lakSa rAkhavAmAM Ave to kaMI aMze sudhAro thAya ema anubhave jaNAya che. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 buddhibhA. - 1 - - - atrenA nagarazeTha kasturabhAi maNIbhAinu paradezagamana. pazcimAnya prajAnA vizeSa saMbaMdhamAM jayArathI ApaNe AryAvarta-bAratadeza AvyuM tyArathI dezATana karavuM ke kema-paradezagamana karavuM ke kema e savAla ApaNI hiMdu jJAtinI anya kAmomAM vizeSa bhAge carcAvA lAge tyAre te savAlanuM dekhAdekhI rUpa ApaNI prathamanI te taraphanI pravRti maMda paDI gaelI hovAthI huM ghaNuM ApaNI jana kemamAM paNa peThuM bAkI je badhuoe ApaNA aitihAsika viSayanuM adhyayana karyuM che te sArI peThe jANe che ke ApaNA pUrvajo samudravATe vahANadArA temaja jamIna mArga lAkha gAunA aMtare paNa musAparIo karI che. ane tenA vizeSa purAvAnA mATe ame sarva janabaMdhuone ApaNu paropakArI parama pUjya zAstravizArada jenAcArya yoganiSTha buddhisAgarasUrijIkRta jenI prAcIna arvAcIna sthiti vAMcavAnI bhalAmaNa karIe chIe. jana koma e vepArI kema che. ApaNuM nekanAmadAra mAcha vaiIsaroya lorDa kajhinanA zabdomAM kahIe te "hidustAnane baheLe vepAra jinenA hAthamAM che ApaNA ghaNA pUrvajoe meTI boTI ane lAMbI jalamArga, temaja jamInamArga vepArA musApharI karI che ane tenA seMkaDe ghakhalA paNa hAlanA samayamAM ApaNuM daSTimaryAdA AgaLa je ApaNe ApaNA aitihAsIka viSayanA vAMcananuM parIzIlana karIzuM te draSTiAcAra thaze. jyArathI ApaNuM te tarapha pravRti ghaTI tyArathI ApaNI dareka rIte agati zarU thaI. ApaNe anuyAyIonI saMkhyA ghaTI temaja zArirIka, mAnasika, ane Arthika sthiti paNa ghaTI che, tenuM mukhya kAraNuM paNa paradezagamanane abhAvaja che. dezadezanA vepAra vaNujanI khubIo, rIta rivAjonuM avalokana, hubarakaLAnI khIlavaNI, ane zArIrika saMpatinI prApti vigere saghaLuM ApaNe paradezagamananA abhAve gumAvyuM che. e joI koNe dIlagIrI nahi thatI hoya! kyAM pahelAMnI ApaNu jAhojalAlI ne kyAM hAlanI ApaNI sthiti? mATe paradezagamanane mATe evo te ka akalamaMda haze ke te tarapha virUddhatA darzAvaze. paradezagamanathI je sukhanI parAkASTA-jJAnanI abhivRddhi ane aizvaryanI prApti thAya che tene AdarzanI mAphaka ApaNuM pratApi briTiza zahenazAhatano dAkhalo ApaNuM draSTimaryAdA AgaLa mojuda che. paradezagamana e manuSyane potAnI unnati mATe jarUranuM che eTaluM ja nahi paraMtu te kAmanI dezanI TUMkANamAM kahIe te sarvanI unnatine mATe jarUranuM che. paradezagamanamAM sparthasparvane deva thavAno saMbhava che, paraMtu jo tenAthI (paradezagamanathI) thatA lAbhanuM kAraNa ApaNe vicArIe chIe tyAre te tenA kaMI hisAbamAMja nathI. paradezagamanamAM eka amatyanI bInA upara vizeSa lakSya ApavAnuM che ane te AhAranI bAbata che. paraMtu jeo dharmacusta che jemanA khoLAmAM dharmanA pavitra saMskAroe vAsa karelo che yA pavitra saMskAra paraMparAthI utarI AvelA che teo te kadI zAstradhI mukhya rIte bAdhita vastuene AhAra karatA nathI ane te yAvata maraNAMta taka paNa tenI vastuone aDakatA paNa nathI. tevA abhakSya AhAre nahi vAparavAnuM kAraNa zAstravettAoe jaNAvyuM che ke ApazumAM sava-rajasa ane tamoguNa rahelA che temAM je abhaksanuM sevana che te rajasa ane Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atrenA nagarazeTha karaturabhAI maNIbhAInuM paradezagamana. 63 tamasa guNane poSaka che temAM vize bhAge rajasa guNane vadhAre poSaka che. tethI jema ukaraDAmAM paDeluM ratana kaMI zobhA ApI zakatuM nathI tema zobhAnA kAmamAM paNa AvI zakatuM nathI ane kImatamAM paNa keDInuM gaNAya che tevI rIte A akhaMDa AnaMdamayI cidAnaMda rU5 AtmAnA sAtvika guNonuM-rajasa ane tamasanA guNothI abhakSya AhAre AchAdana thAya che, mATeja zAstrakAre tevI vastuo khAvAnI bhAra mukIne manA karI che ane tevA AhAra karanArane bahulakama jIva ane narakanA adhikArI ane pApanA bhAgI ane anaMta saMsArI jIva gayA che. paradezagamananI ADe AvanAra baMdhuone mukhya udde paNa mArA vicAra pramANe e have joIe paraMtu e te vAstavika che ane ApaNe upara batAvI paNu gayA ke jeo dharmI che teo kadi zAstrathI mukhya rIte bAdhita vastuonuM calAya te dezamAM hoya ke padezamAM heya phAve tyAM hoya paNa sevana karatA ja nathI ane jeo dharmathI vimukha che teo te dezamAM haze te e karaze ane paradezamAM haze te e karaze mATe te binA paraderAgamananI ADe lAvavI e taddana ayogya che. yuropamAM vejITerIanano ghaNo bhAga ApaNA saMsargathI vadhato jAya che ane bhaviSyamAM vadhaze e niHzaMka ane nirvivAda che. mATe tethI te ApaNe khuza thavA jevuM che. nagarazeTha kasturabhAIe potAnA kuTuMbama, vilAyata tarapha prayANa karyuM che tenI tarapha ame ghaNuM mAnanI najarathI joIe chIe ane te vizeSe karIne teTalAja mATe ke teo ApaNuM komanA chatra tulya che ane jayAre teozrIe vilAyata javAnuM pagaraNa karyuM che eTale have paradezagamana nahIM karavuM e vicAranuM to mULa ApaNI komamAMthI hamezane mATe niramULa thaI jaze ane je utsAhI baMdhuo durakaLA mATe, vepAra vaNajanI khIlavaNI vigere mATe paradezagamana karavAnA IrAde rAkhatA haze temane darekane have taka maLaze ( e joI. kene AnaMda nahi thato hoya che temanA vidAyagIrInA mAnamAM atrenA ozavALa zatinA samasta zeDIA taraphathI temaja bIjA keTalAka lAgatA vaLagatAo taraphathI temanA pratye premanI lAgaNIthI ane teonI musApharInI saphaLa IcchavA mubArakabAdI ApavA eka ivanIMga pArTI ApavAmAM AvI hatI. temaja muMbaImAM paNa teozrInA lAgatA vaLagatAo temaja ApaNI komanA keTalAka netAo taraphathI paNa temanI musApharInI saphaLa IcchavA eka mITIMga maLI hatI. ame paNa teozrInI musApharI sukhazAMti ne salAha bharI nIvaDe evuM icchIe chIe. ane zeThazrIe meLavela te dezane anubhava ApaNI jainomanI Arthika, naitika, ane sAmAjIka sudhAraNanI vRddhi karavAmAM madadagAra thAo ema icchIe chIe ! satyAhI. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buddhiprabhA Hvyana. eka du:khI bALakanuM mRtyu zayana, (lekhaka mI. hari.) he zAntI madhura mIThI zuM rahI che. prakAzI, jANe AkhI rANI badhI A ghora nidrAmAM sutI. bhAnu jyotI nabha bhaNuM ! dhImI dhImI prakAze, lIlA pILA raMga beraMgI te ja tenA jaNAye. evI veLA bhara niMdrAmAM bALa peluM jaNAya, pAse beThI zAka bharelI lalanAo jaNAya. nahi be koI jana tyAM sarva zAMti rahI che, jANe beThA nirjana vanamAM pAsa koI nahi che. nArImAM che eka lalanA mAta te bALIre; nayanamAMthI azru dha jAya che cAlatuM re. nahI jaNAya purUSa varga ATalI mAMdagImAM, zuM kare tyAM ekalI nArI azru kADhayAM vinA vA? bALaka suta che bhulI sarva jaMjALa, na bole na cAle kare sauko paMpALa. rUdhira mAMsa na jaNAya che zuM? vadhu hADapIMjara thayuM hAya! peluM? bicArI zakanA bhari azru khALI nA rahe, kSaNe ratAM kSaNe ratAM vastra bhInuM thaI rahe ! ciMtA tajIne mAtA uThe che, suzruSA mA bALanI kare che; nathI pAsa keDI auSadhI mATe, garIbI avasthA have khUba sAle ! praNa dine vahyA che hA ! garIbI mAMdagInAre, haju sArU thayuM che nA bIcArA bALa pelAne, sau koI mukhe bele, "have sAruM nahi thAze," vacana te sAMbhaLI bhAnA hRdayamAM javALA prakAze. jaI beThI are! ekAnta hRdayane meLuM karavA, hRdaya ne mana taNA ubharA thayA che tyAM have TAlA. arara! bApuDAM, bALuDAM have, jananIne cukI, kyAM tura jaze ? Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAvyanuM ja. nahi thato huMthI jarA tuM vegaLe, arara hAya ! tuM, jato have ro? bALuDAM ahahA! prema cheDIne, mAtane tacha kayAM have jaze? hari kRpALu te zAne e dIdho? vAMka muja zuM teM harI lIdho? huM nirdhanI taNuM e dhana jAya, yama karI chavAya, suSTImAM have ? prANa mArA jIvana te hatA, te vinA vibhu muja deha nA rahyA? madhura phulaDAM ! tuM mitra jAya che, kadI nahi have te sIMcaze tane? visarI ze javuM hAya! bApalA, muja hRdaya taNI tuMhatI AzA?" kahIne huM mu bicArI bALa mAtAe, akhaMDa abu vaDe cAle, nayanamAM pUra josere. sI uThayAM gayAM verAI rahI te mAta ekalI, bicArA bALano hAvAM prabhu viNuM koNa che belI? sahaja nayana udhADe bALa mAtA samApe. Tagara Tagara juve kAMI mukhe na bole, karI cina kAMI hAthe mAtane te jaNAve, muja jIva have jAze, mukI pIMjara tuM pAse ? nahi nahi hA! dharatI, bhAta mahAre tuM zoka, sai niryuM che javAne, kAbe abu na thakarahI svarga vize zuM vATa hAra mA jevuM, haLI maLI hai ApaNuM premamaya tyAM rahIzuM?" pharI nayana mace che bALa te ghenamAra, hadaya na zoka mATe bhAta mujhAI mare che, nagara taNuM ghaDImAM Takore eka vAge che, samaya che rAvIne bhayAnaka ghara bhAse che. panunA premamaya pAde namIne bALa che beThA, mukha taNA zvAsa vATethI jIva hA ! bALane cAlyA ! suMdarI zIza karI beThI kapAMta karavA, nahi jana ke pAse narane zAnta karavA? Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buddhiprabhA kavAlIne praja." (lekhaka-ratanalAla nAgaradAsa, vaktA borasada) gajhala, musAphara tuM kare mastI, kahe kayAM zAMta paDavAne? ukelI badhI bAjI, nathI zuM? baMdha karavAne? samude bahu mathana karatA, haju paNa mAla bharavAne? badhe sede khapAvIne, pharI kahe mAM utaravAne? bhAyika premane cheDI, vibhunA sama thAvAne? agara maratI adhurImAM, te zuM tema rahevAne? nathI thAka nathI beThe, haju kyAM kyAM tuM javAne? karI che keTalA aMka, adA zuM? khela thAvAne? kasIne keDa bAMdhI le, kaI karmo khapAvAne? sUrI saMdhama sAdhI le, amala mAla levAne. -- ~nA vAra." (zikhariNI). nuM TALyuM vidhIe, rasabhara daI pAtra mujane, TaLyuM eSTathIe, amRta, dhuMTaDA raheja bharate; navuM e viSe jarIya nava garIbane, sakhA! premI! hAlA! priyatama ! mane mApha karaje ! nathI hAre mATe praNaya sarite snAna karavAM, nathI vhAre mATe uraura maLI aikya banavA; nathI mahAre mATe jIvana rasa ni jagadIze, sakhA! premI! vhAlA ? priyatama mane mApha karaje ! zubhecchA hArI huM samaju muja mATe uchaLatI, dayAnI chee hadaya muja mATe upaDatI; tuphAne patinA jIgara tuja : prabaLane, sakhA! premI! mahArA! priyatama mane mApha karaje. ajANyuM huM thI nA, jakhama tujane kArI paDaze, nirAzAmAM hAruM jIvana sadhaLuM baLe vahaze! che. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAvyapuja. thI khAra AkhuM, jagata nIrasane zunya tujane sakhA! vhAlA ! premI ! priya ! priya ! mhane mAya karaje. nakI zabdo mhArA jIgara kumaLu tuja cIro ! are ! zabdo khunI maraNu vA antuja karaze ! prItinuM paMkhiDuM praNayahIna deze prajaLaze ! abhAgI je mATe, priyatama ! mane mApha karaje. prIti kAryaM hArI vimala prItaDI spaSTa dIsatI, ghaDI de, netra, avayava dareka TapakatI; huM mATe homyuM hai, sukha sahu sakhe tuccha gaNIne ! are ! vhAlA ! mhArA ! priyatama ! mane mApha karaje mamAgI hu kyAMthI ! hRdaya dharavAne maLI gai, sarItA prItinI raNumahI vahI kamAM ulaTathI ? sukAyele haiye, jaLa sahu AmI dhULa uDI, sakhA! premI! vhAlA ! priyatama ! mane mA karaje. are nirmAyuM A kamanasIba mhArA nasimAM ! uMDI AzA hArI, vikaLa karIne dhAva karavA ! are ! pApI mhArA kara, tala e kAnta karaze! sakhA ! premI ! vhAlA! priyatama ! mane mApha karaje. dimAM che vizveze rUdana karavA nitya mujane ! prabhunI pracchA te ura, vajra thavA yatna kararo vidhie nimmenA hasavuM DinabhAgI sakhA ! vhAlA ! priyatama, mane mApha mane derI navA praya pathamAM, yatna sajaje, nahi mhArAM kAdI' patita palAM tyAMja paDaze; prabhue nima~lA niyama vaza Akhu jagata che, ane tethI vhAlA ! priyatama mane mA karaje. hRdayane ! karaje ! dazA vizve mhArI viparIta banI che pradhyumane, hade ALagIe hRdaya DagaluM nAja bharaze; vidhinA nirdelA vikTa patha mAMhe gati thaze, na TuTa uthIe ! priyatama mane mAk karaje ! manuSyA viSe zuM! karI jarI zake AtmabaLathI ! vidhi cAvI Ape jana taNI thatI temaja gati ! ku, nAce, khese, paravaza badhAM cheja putaLAM, raDI mAcu vhAlA ! priyatama mane mArkarane !. ------ * 10 11 67 1ra Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 bulibAbA. bhave A heje tuM, sukhakara paDe jema tujane, sukhethI hevuM e parama prabhu sevA vidita che, kaTu thAze AkhuM jagata kaDavuM jhera banaze, vinA ichI hArI, priyatama ! mane mApha karaje ! tyanuM hAre mATe sakaLa upabhege jagatanA- ulecuM hAthe huM udadhi jaLa kALA asima hAM ! paraMtu tethI zuM? tuja zubha sakhe leza banaze? are yArA premI! priyatama ! mane mApha karaje. 14 ahe! AvI Age, hadaya tuja zuM tuccha gaNaze? sakhe zraddhA hArI avara bhava mAMhe amara che. vinA e AzAnA ! jagata davamAM Azraya bIje, grahI e AzA te priyatama mane mApha karaje. 15 nirAzA mAsika samAlocanA. (lekhaka-eka jaina muni.) dhanavaMtarI dhanvantari vaidhanI peThe vizvamAM ArogyatAnA vicAre ane AcArane darzAvanAra ane tethI suzobhita dhanvantari mAsika che. jaina dharmanA AcAromAM naisargika ArogyatAnA hetuo samAyelA che ema dhanvantari mAyike sAmAnya lekho vaDe jAhera karyuM che. vadhepacAra vinA nasakijIvana gALavAthI aneka rogo utA nathI ema vijaya Di. DimavAdha vagADIne dhanvantarie Aryone jaNAvyuM che. aneka prakAranA roga thavAnA hetuone pradarzita karIne janasamAjane roganA na thavAya evA nirAmaya naisargika upAya jaNAvIne janasamAjanI sevAmAM dhanvantari mAsike prazasya lAbha Ape che. zArIrika puSTinuM piSaka ane regarUpa gaMdakInuM zoSaka kharekhara dhanvantari mAsika sUvaeNprabhAnI peThe vicAra pabhAne dhAraNa karI jagatanA zArIrika hitamAM paTTA thayuM che. dhanvantari mAsike bAlyAvasthAthI manuSyanI zArIrika nirAmaya sthiti saMrakSAI rahe evA lekha lakhIne pitAnI uttamatA jALavI rAkhI che. dhanvantari mAsike sargika jIvana gALavAnA upAyo darzAvavAmAM gurja. ratrA bhUmimAM pahela karI che ema apekSAe kathavAmAM Ave che temAM atizayokti nathI. dhanvantari mAsika A pramANe prAcIna vaidaka zALAnA prazasya niravagha roga nAzaka upacArAne prakAza karIne jagatamAM AdabhUta mAsika bane evI AzA che. vedaka zAstrAdi sAra grAhaka mukSu daSTie prazaMsake, vAcake ane zrotAonA hRdayane Anana saMtoSa Ape evA suvicArothI dhanvantari mAsika alaMkRta thaIne bhaviSyanI Arya prajAnI unnatimAM sulAbha Ape evuM karavAmAM Ave che. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sucanA mAsikamAM AvatA judI judI sahIovALA sadhaLA lekhA sAthe ame saMmata chIe. agara e vicAre amArA che ema mAnavuM nahi. lekhaka pote tenA vicArone mATe javAbadAra che. je lekhaka mahAzAe gata eka vakhate tathA A aMkamAM pragaTa karavAne amane lekhA mokalyA che. paraMtu sthaLa sakiAcane lekhane ame te sarva prasiddha karI zakayA nathI. dhIme dhIme tene pragaTa karIzuM bADIMga prakaraNa. - 15-0-0 zA. kezavalAla rIpabhadAsa che. dhanajI jagamala. 1-0-0 bhADa''ganA eka hitecchu taraphathI 6 0 0-0-0 zrI muMbaInA mAtInA kAMTAnA TrasTIo taraphathI 9. roDa hIrAcaMda bhAI nemacaMdra bhAI bA. daramAse kAyama rU. 15.0) bArDIMgane madadanA ApavAnA kahelA te mujaba bhAsa. ha, jhaverI vADIlAla vakhatacakrane tyAMthI AvelA te. 616-0-0 bADIMgane mAsika madada. 2-0-0 zeTha kALIdAsa umAbhAI bA. be mAsanA. 7-0-0 zA. premacaMda kevaLadAsa bA. bhAsa trANunA. 1-0-0 zA dalasukhabhAI choTAlAla mA. muMke mAsanA. 6-0-0 kapaDAM. rA, rA. atrenA jhaverI kesarisa"ga vADIlAla taraphathI beThaf"ganA daza garIba vidyArtha' Ane kIMmata AkAre . 30) nA kATa karAvavAmAM A gyA che temaja TopIo apAvavAmAM AvI che. ha, jhaverI budhAlAla. badAraNya AmaMtraNa. - cAlu varSamAM A mAsikamAM sarvottama viSaye ApavA hameM nizcaya karyo che. IMca viSayanA lekhe tathA sulalita sAdhaprada kAvya lakhI mokalavA lekhake ane lekhaka bhagInIone khAsa AmaMtraNa karavAmAM Ave che. moTA pramANamAM lakhA Ave che, mATe tArIkha pahelI raj*dara lekhe maLe tema mokalavA bhalAmaNuM che. kAraNa mAsika havethI niyamita prakaTa karavAno draDha saMka9pa che, Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chapAya che ! dIvyajJAna saMgraha ! chapAya che ! ! zrI devacaMdajInI covIsI * zrI devacaMdajInuM' nAma jaina Alamane eTaluM paricita che ke temanA saMbaMdhamAM vizeSa lakhavAnI jarUra nathI. te 18 mA saikAnI AkhamAM vidhamAna hatA, ane temaNe lakhelA rAjyamAM hAlamAM e saMsakRta grantha tathA 10-12 gujarAtI gadya tathA paghanA lakhANo maLI Ave che. teozrInA gujarAtI bhASAparA kAbu evA asAdhAraNa hatA ane temanuM dharDa drazya tathA adhyAtmavidyA saMbaMdhInuM jJAna eTaluM vizALa ane uMDuM hatuM ke temaNe lakhelI | vartamAna tIrthakarAnI cAvIsI, tathA atIta tIrtha karAnI cAvIsI, tathA mahAvideha kSetramAM bIrAjatA vIza viharamAna tIrthakaronI vIra( leAkAnuM dhyAna kheMcI rahI che. A cAvIsIe tathA vIsIomAM bhaktibhAva, jJAna, dravyAnuyeAga, hRdayanA udgAra vagere aneka bAbate samAyelI hovAthI ame vartamAna chana cAvIsI janasamAja AgaLa saMratI kiMmate mUkavA kiMcita dhAryuM che. vaLI cAvIsImAM keTalIka gahana bAbato Ave che, te sAmAnya jenA samajI rAke nahi tethI te para racelI gujarAtI TIkA paNa sAthe ApelI che. je temaNe poteja janahitArthe racelI che. te TIkA mULanA ArAyane bahuja sArI rIte samajAve che. A pusatakanAM lagabhaga EAyala 32 pejInAM 500 uparAMta pUrNa thaze ane te chatAM AvA uttama prakAranA jJAnatA jaina samAjamAM phelAvo thAya evA ucca hetuthI tenI kiMmata mAtra nAmanI 0-6-0 rAkhI che, jethI dareka jaina, amane AzA che ke, AvuM pustaka kharIdI zrI devacadrajI mehArAjanI vANIno lAbha leze ane bhakti sAthe jJAna prApta karI pAtAnA A bhAnuM kalyANa karI rAkaro. 'pustaka maMgAvanAre pitAnuM nAma ThekANuM tathA mata vigere lakhI jaNAvavuM. tAgAra, uM,amadAvAda tA. 18-3-14 } zakaralAla DAhyAbhAI kApaDIA. bheTa ApavAnI che. 2. rA, zeTha jagAbhAI dalapatabhAI bI. e. taraphathI ' jaina dhamaeNnI prAcIna ane aaocIne sthiti " nAmanA pustakanI 300 nakalo, dareka jaina lAyabrerI, jainazALA tathA pUjya mRni mahArAjete peAtAnA TapAla kharcathI zaiTa ApavA mATe amane maLI che. mATe jemane joIe? teoe nIcenA sthaLethI pesTa kArDa lakhI maMgAvI levI. have phakta juja nakale bAkI rahI che. bhRvasthApaka * buddhimabhA. The. nAgArIsarAha-amaDhAvI