Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidha jyotiSa 15 76 169 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 2354 www.umaragyanbhandar.com
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ // shriiH|| bhaavkutuuhlm| / HalfT85ASS+6 zrImaithilagaNakazaMbhunAthAtmajagaNaka jIvanAthaviracitam / %A4 TiharInivAsipaNDitamahIdharakRta-- bhaassaattiikaasmetm| gaMgAviSNu zrIkRSNadAsa, mAlika-" lakSmIveMkaTezvara " sTIm presa, kalyANa-bambaI SSSSSSSHADKA saMvat 1987, zake 1852. kArAgAmAcAvAgAvAtAvAnAramAnAnAnAnAnAnAnAnAmA nAkAmArakacAlanakAraka mAramA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ mudraka aura prakAzakagaMgA viSNu zrIkRSNadAsa, mAlika - "lakSmIveGkaTezvara " sTIma- presa, kalyANa - baMbaI. san 1867 ke AkTa 25 ke va mujaba rajiSTarI saba hakka prakAzakane apane AdhIna rakhA hai. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA | jaba ki, yavana bAdazAhoM ke mahAn atyAcAra se balAtkArarUpI ghora rAhu apane tIvra timira se bhAratabhaNDAra ke vimala sUryarUpI sugrantha jyotiSavidyAko cAroM ora se AcchAdita kara rahA thA, baDe baDe trikAlajJa RSi munIzvaroMke praNItagraMtha balavAn musalamAna abhikuMDa meM havana kararahe the, jina granthoMke avalaMbase jyotiSI trikAlajJa kahalAte the, aisI apUrva ghaTanAko avalokana kara usase pAra pAneke hetu 'jIvanAthanAmA jyotibiMdU ' jo usa kAlameM paramasiddha puruSa kahalAte the, jyotiSavidyA meM advitIya jJAna honese loga unakI jihvA meM sarasvatIkA vAsa batalAte the, unhoMne yaha nirmala zabdarUpI amRtapuMja se "bhAvakutUhala " jyotiSa phalAdezarUpI dhArA nikAlI hai, isameM nimama hone (paDhane ) se manuSya sarvajJAtA ho sakatA hai, tInoM kAlakI bAtako jAna sakatA hai, uttama rotise kuNDalIkA phalAphala kaha sakatA hai. yaha grantha saMskRta meM honese sabake samajhameM nahIM AtA thA isaliye anabhijJa bAlakoMke prasannArtha DhIharI ( gaDhavAla ) nivAsI ' mahIdhara ' nAmA jyotiSI nirmita atyuttama bhASATIkAsahita ise apane " zrIveGkaTezvara " sTIma -- presa meM mudrita kara prasiddha karatA hUM / avakI bAra tRtIyAvRtti meM phira bhI bRhajjAtakAdi granthoM ke Azraya se zAstri yoMse bhalI bhAMti saMzodhana karAya mudrita kara prakAzita karatAhUM. AzA hai ki anu grAhaka grAhaka ise grahaNa kara svayaM lAbha uThAveMge aura mere parizramako saphala kreNge| (( ApakA kRpAkAMkSI - khemarAja zrIkRSNadAsa, zrIveGkaTezvara " sTIm-yantrAlayAdhyakSa - muMbaI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ S$8 88888888 868$888 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat R888889 $$$$ RESSSSSSSSSS www.umaragyanbhandar.com
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya. ... maMgalAcaraNam . pranthakartuH pravijJA dvAdaza bhAvasaMjJA rAzisvAminaH ... prameyAdikathanam grahamaitryAdicakram prahocanIcakathanam SaDvargasAdhanam .... navAMzagaNanA SaDvargasAdhanacakram trizAMzanyAsa: grahadRSTivicAraH rAzInAM carAdisaMjJA rAzibheda cakram ..... prathamo'dhyAyaH / .... pitrAriSTam mAtrAreSTama bAlakasyAriSTavicAra: || 7: 11 atha bhAvakutUhala viSayAnukramaNikA / .... ... 9000 ... bhraSTam 0000 mAtulAriSTam putrahAniyogaH ... strIhAniyogaH .... 0.09 8000 ... ... ... 000F dvitIyo'dhyAyaH / ... jAtakacihnajJAnam janmalagna nizcayAya cihnajJAnam bhrAtR - mAtRnAzayogaH sahajasukhavicAraH bhrAtRnAzayogaH ... 06.0 ... .... tRtIyo'dhyAyaH / 993. 0000 caturtho'dhyAyaH / 800 ... .... 0000 ... .... 0.09 .... 2 . 3 .... 4 ... .... ... 73 .... 5 ... 39 ... 59 6 7 ... ... 39 ...") pRSTha | viSaya .... 39 9 ... 9. ... ..... 10 12 0000 ... gg 0000 ... ... 0.4 ... 29 ... 33 | ariSTabhaGgavicAraH ... 33 .... 18 zrIchatrayogaH Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat paMcamo'dhyAyaH / | putrakArakayogaH santAnasaMkhyA vicAra: sutahAniyogaH putraprAptyaprAptivicAraH napuMsakayogaH ... putrasukhAbhAva yogaH SaSTivarSAdUrdhva putraprAptiyogaH triMzadvarSAdUrdhva putraprAptiH santAnAbhAvayogaH putrArtha devatopAsanA SaSTho'dhyAyaH / 13 nRpamukuTayogaH sAmAnyarAjayogaH zatrutrAsakarayogaH 13 pratApAdhikayogaH sukhaizvaryAdiyuktayogaH ... sArvabhaumarAjayogaH atyutkRSTarAjayogaH siMhAsanayogaH . catuzcakrayogaH .. ekAvalIyoga:... zatru vijayayogaH ... 17 kubera tulyarAjayogaH kevalanRpabAlakavicAraH 19 anaphAdiyogaH 0000 0000 saptamo'dhyAyaH / .... ... 0.00 ... ... ... .... 0000 130 ... .... ... .... .... 9336 nRpabAlAnAM sukhAdiyuktayogaH candrayogaH ... ... ---- 0000 8000 pRSTha. ... ... ... 39 .... 24 0000 39 25 9000 39 **** 99 ... ... 29 0000 28 .... 32 33 19 ... 22 23 ... " ... ... 99 ;; 4900 : .... 95 27 ... ... .... 39 ... 34 35 .00 39 36 = .... 39 38 40 .... 93 ... 41 42 www.umaragyanbhandar.com
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) viSaya. anaphAyAgaphalam svana phAyogaphalama durudharAyogaphalam kemadrumayogaH kemadrumabhaGgaH hRdayogaH phaNiyogaH kAkayogaH daridrayogaH hutAzanayogaH rAjayogabhaGgavicAraH .... 1984 zukrarAzau budharAzI caMdrarAzI 0000 1000 9008 .... .... rAjayoga cihnam yavacihnaphalam ... paramalakSmIprApticihnam akhaNDalakSmIprApticihnama tilalakSaNam 0000 .... 0000 aSTamo'dhyAyaH / 0086 100 0000 6000 001 0000 900 ... 9000 n .... navamo'dhyAyaH / .... .800 .... 0030 6000 1986 ... ... .... ... **** bhAvakutUhala pRSTha. / viSaya. 42 | sUryarAzau 43 gururAzau zanirAzau anyayogAH aSTamabhAvavicAraH putrabhAvavicAraH viSayogAH 909 ... .... .... 55 .... 39 .... 44 ... 39 jAtakam saubhAgyAdisthAnasaMjJA subhagAdurbhagAyogaH puMzcalItvAdiyogaH pativratAyogaH . trANAM rAjayogAH .... saptame pratyeka prahaphalAni anyayogAH vaidhavyayogAH bAlavidhavAyogaH mAtRsahitavyabhicAriNIyogaH ... 39 praharA zivazena pratyeka triMzAMza phalAni.... 60 tatrAdau bhImarAzau [... " : : : : ... ... 39 [...]] " ... ... ... 47 1000 33 ... **** 32 ... ... ... 45 viSAkhyAlakSaNam 46 **** 27 6000 48 ... .... 49 ... 39 ... 50 ... 93 51 53 56 57 59 *** 33 0000 ... 39 0000 37 .... 61 0000 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 1000 viSayogabhaGgaH vaidhavyabhaGgopAyaH ... pAdatalalakSaNam gamana lakSaNam liSTAMgulIlakSaNam 'nakhalakSaNam padatalam 6960 ... 52 nitambalakSaNam yonilakSaNam nAbhilakSaNam udaralakSaNam uro lakSaNam stanalakSaNam skandhalakSaNam | bAhumUlalakSaNam karAMguSTham pANitalalakSaNam gulphalakSaNam pASNilakSaNam... jaMghAlakSaNam romakUpalakSaNam jAnulakSaNam kaTilakSaNam 0000 .... 000 dazamo'dhyAyaH / kanyAyAH zubhAzubhAMgalakSaNAni ... .... .... ... 0.0 200 0000 kara pRSThalakSaNam..... kararekhA ... Det ... .... .... **** ... ... .... ... ... ... ... .... ... ... ... ... 9000 ... .... 800 .... 9000 .... ... ... ... ... .... " .... ... 39 ... 99 **** :: ... ... 39 0000 ... ... ... 99 ... pRSTha. 61 ... 62 0000 13 63 ... 39 ... 64 65 .... 33 .... 65 66 67 ... 68 .... " .... ... " .... 70 ... 39 ... 2 ... 33 69 33 .... 75 76 i 71 73 ... "" = 77 ... 19 ... 39 78 1900 39 www.umaragyanbhandar.com
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya. aMgulilakSaNam.... nakhAni pRSThalakSaNam kaNThalakSaNam prIvA - lakSaNam .. nulakSaNam ASThalakSaNam dantalakSaNam jihvAlakSaNam tAlulakSaNam dhUlakSaNam karNalakSaNam ... 0000 ... kunAvasthA budhAvasthA guroravasthA ... ... kaNThamUlam smitalakSaNam nAsikA lakSaNam netralakSaNam pakSmalakSaNam 2000 ... .... ... 0000 lalATalakSaNam kezalakSaNam tilama zakAdi zubhAzubhalakSaNahetuH surekhAphalam kulakSaNA phalam ... kulakSaNazAntyupAyaH ... .... ... 0000 .... 0800 ... .... ... 0000 .... 0.00 ... 9388 ... ... .000 ... .... 9000 9000 ekAdazo'dhyAyaH / zayanAdidvAdazAvasthAvicAra: avasthAparijJAnam svarazAstramatena svarAMkacakram avasthAlA sUryAvasthA candrAvasthA DOR .... .... .... ... .... .... viSayAnukramaNikA / ... pRSTha, .... ... 37 .... *** 5 ... ... " ... 84 85 tripaya. 81 zukrAvasthA zaravasthA 82 ... ... 39 .000 ... 39 .... 33 ... : : : : 83 vizeSaphalAni .... 39 .... 88 89 .... ... 86 [...]] " ... 35 ... " 0868 ... 944 ... "" 0000 35 ... ... 99 candrasya 1000 87 bhaumasya phalam ... 98 99 budhAvasthAphalAni guroravasthAphalam zukrasyAvasthAphalam zanaiH pratyavasthAphalAni rAhoH pratyavasthAphalAni 91 ketarovasthAphalAni 0000 99 100 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 09.0 rAhu ketvoravasthA ... 39 ... ... 39 0000 putrasukhayogaH apamRtyuyogaH .... adhikRta tIrthakRta mRtyu yogI puNyakSetralAbhayogaH 4465 dIptAdyavasthAH dIptagrahaphalam .... dvAdazo'dhyAyaH / grahANAM pratyekAvasthAphalAni tatrAdau sUryasya 1800 BOGO ... .... 95 96 grahANAM bAlAdyavasthAphalAni ... 0000 ... 6836 0000 8000 .... 4. ... trayodazo'dhyAyaH / ... 0400 .... AyusthAna mArakasthAnakathanam mRtyunizcayaH rAjayogAH 101 dhanika yogAH sthira lakSmayogaH 102 daridrayogAH RNIyoga: .... cturdsho'dhyaayH| | zaneH mArakatvanirUpaNam . |bhavanAdhipAnAM zubhAzubhasaMjJA alpAyurbhAvAdivicAraH 9004 ... 0004 404 0000 0800 ... ( 3 ) pRSTha. ... 33 ... .... ... " .... ... 39 1296 ... 39 .... ... 1000 ... 39 ... ... ... 102 ... 103 .... 104 1000 105 ... 33 .... 106 ... 109 112 115 118 122 125 128 131 134 ... 39 **** 39 135 137 1000 35 139 .... 39 140 143 ... 99 144 www.umaragyanbhandar.com
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - ... 164 bhaavkutuuhl-vissyaanukrmnnikaa| viSaya. pRSTha. | viSaya. pnycdsho'dhyaayH| ketudazAphalam ... ... bhAvavicAraH . ... 145/ zukradazAphalam ... satra tanubhAvavicAraH uccagatagrahadazAphalam dhanabhAvavicAraH... svakSetragatadazAphalama mRtIyabhAvavicAraH | mitrakSetragatagrahadazAphalam ... caturthabhAvavicAraH ripurAzisthagrahadazAphalam ... paMcamabhAvavicAraH rogezadazAphalam aribhAvavicAraH aSTamezadazAphalam ... ..." saptamabhAvavicAraH vyayezadazAphalam aSTamabhAvavicAraH saptamezadazAphalam navamabhAvavicAraH astaGgatagrahadazAphalam dazamabhAvavicAraH | candrabalAnusAreNagrahadazAphalam AyabhAvavicAraH | balAnukUladazAphalama vyayabhAvavicAraH bhAvAdhIzAnAM balAnusAraphalam ..." ssoddsho'dhyaayH| sptdsho'dhyaayH| sUryAdigrahANAM viMzottarIdazA ...... 159/ grahANAM garvitAdibhAvA'dhyAyaH ... 169 dazAbhuktabhogyAnayanam ... antardazA-vidazAkaraNam ... | garvitAdibhAvaphalam dazAphalAni / tatrAdau sUryasya 161 gArvatadazAphalam... candrasya phalAni... | muditagrahadazAphalam bhomasya phalAni... 162 lajitagrahadazAphalam rAhoH phalAni ... | kSobhitagrahadazAphalam gurudazAphalam ... kSudhitagrahadazAphalam zanidazAphalam ... -. 163/ tRSitagrahadazAphalam budhadazAphalam ... ... ..." priyakatRprazA | graMthakartRprazaMsA ... ... ... 173 . iti bhAvakutuhalaviSayAnukramaNikA samAptA / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ ||shriiH|| atha bhaavkutuuhlm| bhASATIkAsametam / PERSOil prthmo'dhyaayH|| zrIgaNezAya nmH|| maMgalAcaraNam / mahaH setuM hetuM sakalajagatAmaGkuratayA sadA zaMbhorambhobhavabhavabhayatrANajanakam // ahaM vaMde tasyAsurasuramanomodanikaraM cidAnandaM pAdAmalakamalalAvaNyamadhikam // 1 // praNamya kAntAM paramasya puMso hRdajasaMsthA paradevatAM tAm // karoti bhASAmatha bAlatuSTayai mahIdharo bhAvakutUhalIyAm // 1 // bhASAkAra graMthAdimeM maMgalAcaraNarUpa praNAma karatAhai-ki, parama puruSa, paramAtmAkI kAMtA (parabrahmamahiSI) jo hRdayakamalameM nitya saMsthita parama devatA arthAt sAkSAt parabrahma nirvikalpa svarUpa ApahI horahI evaM jisase pare anya koI nahIM hai aisI usa parama iSTa devatA sAkSAt yogamAyAko praNAma karake mahIdharanAmA (jyotiSI TIharIgaDhavAlanivAsI)atha (maMgalArtha aba bhAvakutUhalake anabhijJa bAlakoMke prasannatArtha isakI bhASATIkA sarala dezabhASAmeM karatAhai__ graMthakartA graMthAdimeM apane iSTadevatA zivajIko praNAma karatA hai ki-(aI) maiM jIvanAthanAmA jyotiSI usa sadAzivake jalase utpanna saMsAra yadvA brahmAkI utpanna kI huI sRSTimeM jo janma maraNakA ekamAtra bhaya hai usase rakSA karanevAle arthAt mukti denevAle tathA dAnava, evaM devatAoMke manake AnaMdakI khAni "AnaMdo brahmaNo Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) bhAvakutUhalam [saMjJAdhyAyaHrUpam" isa vacana prakArase bodhana huA ki, deva dAnava parabrahma svarUpa jisa zivakA manameM dhyAna karate haiM tathA (cidAnaMda) nirAkAra kevala prakAzamaya sattAmAtra eka AnaMdasvarUpa, samasta jagatoMkA uddhAra karanevAle (setu) pula saMsArake utpanna karanekA (hetu) bIja aise zivajIke caraNakamaloMkA (adhika lAvaNya ) AnaMdAmatAsvAdaparipUrNa jo anupama komalatA hai usake (mahaH) utsavapUrvaka praNAma karatAhU~ // 1 // granthakartuH prtijnyaa| vicArasaMcAracamatkRtaM yanmataM munInAM pravilokya sAram // zrIjIvanAthana vidAM hitAya prakAzyate bhAvakutUhalaM tat // 2 // jo prAcIna muniyoMke aneka matoMke graMtha baDe baDe haiM unameM jaba bahutasA vicAra phailAyAjAya taba usakA camatkAra milatAhai usakA sArAMza dekhakara thoDehImeM vahI camatkAra milaneke hetu vidvAnoMke upakArArtha zrIjIvanAtha jyotirvit karake yaha bhAvakutUhala" prakAza kiyA jAtAhai // 2 // dhAtroditaM yavanakarkazazabdasaGgAdAdhivyathAvidalitaM paramaM phalaM yat // matkomalAmalaravAmRtarAzidhArAsnAnaM karotu jagatAmapi modahetoH // 3 // jyotiSakA parama horAphala jo brahmAAdiyoMne kahAthA arthAt prAcIna uttama graMtha aise camatkArI the ki, jinake prabhAvase jyotiSI trikAlajJa kahAte the paraMtu bIcameM musalmAna bAdazAha aise matavAdI hue ki sanAtana dharmasaMbandhI hiMdUdharmameM atyaMta atyAcAra kiyA yahAM paryaMta ki hinduoMke pAsa jo jo uttama graMtha the, ve balAtkArase naSTa bhraSTa kara diye aura " yathA rAjA tathA prajA" sarvasAdhAraNameM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathamaH 1] bhASATIkAsametam / yAvanI bhASA pracalita hogaI saMskRtakA hrAsa hotA gayA aise kAragoMse jyotiSasaMbaMdhI camatkArI phalAdeza bhI vyarthatAko prApta hokara yAvanIbhASAse dalita hogayA. isake uddhArArtha isa granthakI bhUmikAmeM graMthakartA paMDita jIvanAtha kahate haiM ki, mere komala evaM nirmala zabdarUpI amRtapuJjase jo yaha bhArakutUhala jyotiSa phalAdezarUpI dhArA nikalatI hai isameM ukta phalAdeza ( yavanoMse malina horahA) snAna kare jisase nirmala hokara punaH apane usI padako prApta ho tathA saMsAra bhI usakI unnatise harSita ho // 3 // ____ atha dvaadshbhaavsNjnyaa| tanukozasahodarabandhusutAripukAmavinAzazubhA vibudhaiH // pitRbhaMtata AptirapAya ime kramataH kathitA mihirapramukhaiH // 4 // lanAdikamase 12 bhAvoMke nAma / tanu (1) prakArAMtarase lana, mUrti, aMga, udaya, vapu, kalpa, Adya / koza (2) pra0 svaM, kuTuMba, dhn| sahodara (3) pra0 sahaja, bhrAta, duzcikya, vikrama / baMdhu (4) pra0 aMbA, pAtAla, mitra, turya, hibuka, gRha, suhRta, vAhana, sukha, aMbu, jala / suta (5) pra0 tanaya, buddhi, vidyA, Atmaja, aurasa, tanaya, maMtra / ripu (6)pra0 deSya, vairi, kSata, roga, maatul| kAma (7)pra0 yAmitra, asta, madana, smara, mada, dhUna / vinAza (8) pra. raMdha, Ayu, chidra, yAmya, nidhana, laya, mRtyu, saMgrAma / zubha (9) pradeg guru, mArga, bhAgya, dharma / pitR (10) pra0 rAjya, karma, mAna, AkAza / Ati (11) pra. lAbha, bhv| apAya (12)pra0 vyaya, riphpha, nAza / aura trikoNa 9 / 5 / / tritrikoNa 9|keNdr 1 / 4 / 7 / 10 / paNaphara 2 / 5 / 8111 // Apokkima 3 / 6 / 9 / 12 / yebhI saMjJA haiN||4|| a Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) bhAvakutUhalam [sNjnyaadhyaayHraashisvaaminH| kujakavI budhacandradivAkarA budhasitAvanijA gurusUryajau // zanigurU ca purAtanapaNDitairajamukhAduditA bhvnaadhipaaH||5|| rAziyoMke svAmI kahate haiM ki, meSakA svAmI maMgala, vRSakA zukra, mithunakA budha, karkakA caMdramA, siMhakA sUrya, kanyAkA budha, tulAkA zukra, vRzcikakA maMgala, dhanuSakA bRhaspati, makara aura kuMkuMbhakA zani, mInakA bRhaspati ye rAzisvAmI haiM // 5 // ___grahamaitryAdikathanam / aGgArakenduguravo ravicandraputrAMvAdityacandragurakha kavicaNDabhAnU // bhaumArkarAtripatayo budhamUryaputrau zakendujau dinakarAtsuhRdo bhavanti // 6 // saumyaH samA hi sakalA kavibhAnuputrau / mandejyabhUmitanayA ravijaH krameNa // bhaumejyako suragurU ripavo'vaziSTA stAtkAlikA vyayadhanAyadazatribandhau // 7 // grahoMke, mitra, sama, zatru kahate haiM ki, sUryake caM. bR0 ma0, caMdra mAkeM sU0, bu0 maMgalake sU0 caM0 bR0, budhake zu0 sU0, bRhaspatike sU0 caM0 maM0, zukrake bu0 za0, zanike bu0 zu0 mitra haiN| tathA sUryakA budha sama, caMdramAke maM0 0 zu0 za0, maMgalake zu0 zadeg, budhake za0 bR0 ma0, bRhaspatikA za0, zukrakaM maM0 bR0, zanikA bRhaspati sama hai| anya saba zatru haiM, arthAt sUryakaM zu0 zadeg, caMdramAkA koI zatru nahIM, maMgalakA budha, budhakA caMdra, bRhaspatikA buzu0,zukrake sU0caM,zanike sUmaMcaM zatruhaiM aura apane sthita Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ ASATIkAsametam / (5) bhAvase 12|2|11|10|3|4sthanoM meM tAtkAlika mitra hote haiM 6 // 7 grahamaitryAdicakram | prathamaH 1 } nAma ravi candra zani zatru zukra sama budha mitra caMdra guru maMgala 0 zukra guru bhauma za. ravi budha bhauma budha guru zukra sUrya candra budha candra zukra zani caMdra guru sUrya bhauma guru zani budha zukra zani Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat guru maMgala zani ravi caMdra bhauma guru budha budha sUrya sUrya caMdra zakra maMgala zani zukra grahoccanIcakathanam / paramoccamaje dazabhirvRSabhe zikhibhirmakare gajayugmalavaiH // tithibhiryuvatIbhavane vidhubhe kila paMcabhireva jhaSe trighnaiH||8|| kRtibhizca tulAbhavane ravitaH kathitaM madane khalu nIcamataH // mithune tamasaH zikhino dhanuSi prathame budhabhe gurubhe bhavanam // 9 // sUryakA parama ucca meSake daza aMzapara, caMdramAkA vRSake 3 aMzapara, evaM maMgalakA makara 28, budha kanyA ke 16, bRhaspati karkake9, zukra mInake 27, zani tuTake 20 aMzapara ucca hote haiM aura uccase saptama rAzimeM ukta aMzoMkara ke nIca hote haiN| rAhu mithuna ke prathamAMza aura ketukA dhanake prathama zapara parama ucca hotA hai aura kanyA rAhuke mIna ketuke svagRha haiM // 8 // 9 // atha SaDvargasAdhanam / horA rAzidalaM same prathamatazcandrasya bhAnorato vyatyAsA dazame dRkANapatayaH svAkSAGgabhAvAdhipAH / meSAdAdimabhe vRSe tu makarAdyagme ghaTAdindubhe karkAdeva navAMzakAni gaditAH syurdvAdazAMzAH svabhAt SaDarga meM prathama horA kahate haiM - rAzikA AdhA horA hai, vaha samarAzike prathamadala 15 aMzaparyaMta candramAkI, uttarArddhameM 15 aMzase 30 www.umaragyanbhandar.com
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) bhAvakutUhalam- [saMjJAdhyAyaHparyaMta sUryakI, tathA viSamarAzimeM pUrvArddha 15 aMzaparyaMta sUryakI uttaradala 15 aMzase 30 paryaMta candramAkI horA hotIhai, jaise meSake 15 aMzaparyaMta sUryakI, 15 se Upara caMdramAkI, vRSake 15 paryaMta candramA Upara sUryakI horAhai, aisehI sabake jAnanA / dRkANa prathama vibhAga10 aMzaparyaMta usI rAzike svAmIkA, dvitIyabhAga10 aMzase20aMzaparyanta usa rAzise paMcamarAzike svAmIkA aura tRtIya bhAga 20 se 30 paryaMta usa rAzise navama rAzike svAmIkA dreSkANa hotAhai / jaise meSake 10 aMza paryaMta meSake svAmI maMgalakA, 10 se 20 lauM usase paMcama siMhake svAmI sUryakA, 20 se 30 paryaMta usase navama dhanake svAmI bRhaspatikA hakANa hotA hai| navAMzaka meSa, siMha, dhanako meSase, vRSa, kanyA, makarako makarase, mithuna / tulA, kuMbhako mithunase / karka, vRzcika, mInako karkaTase ginanA arthAt cara, sthira, dvisvabhAva rAzi tIna tInakA 1 / 9 / 5 trikoNa mela hai, inameM (carAdi) jo cararAzi ho usase navAMza ginAjAtA hai eka rAzike 30 a-.. DAke 9bhAga navAMza kahate haiM, vaha ca 10 | caM0 7 01 vibhAga aise haiM ki, 3 aMza 20 kalAkA eka navamAMza haiM, 6 / 40 / paryata dUsarA, evaM 10 / 0 tIsarA, aMza. 13 / 20 cauthA, 1640 paMcama, kalA. 200 chaThA, 23220 sAtavAM, 26 / 40 AThavAM 300 navama bhAga hai. jaise meSake meSahIse ginanA hai to 3 aMza 20 kalA: paryata meSakA 6040 ka0 paryaMta vRSakA, 100 meM mithuH nakA, tathA vRSameM makarase ginatI hai to 3 / 20 paryaMta makarakA, 6 / 40 lauM kuMbhakA ityAdi / mithunameM 3 // 20 meM tulAkA 640 meM vRzcikakA isI prakAra jAnanA / dvAdazAMza eka rAzike bAraha nvaaNshgnnnaa| 15 / 9 / / 6 / 10 / 37114812 nvaaNshvibhaagH| 232630 40/02040/0205010 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ (7) - - prathamaH 1] bhASATIkAsametam / bhAga dvAdazAMza hote haiM / 2 aMza 30 kalAkA eka dvAdazAMza hotA hai yaha apanIhI rAzise ginAjAtA hai. jaise-meSake 2 aMza 30 kalAparyaMta meSakA, 50 paryaMta vRSakA evaM 730 mithunakA, 1010 kakaikA,1230.siMhakA,150 kanyAkA,1730tulAkA. 200 vRzcikakA, 22 / 30 dhanakA, 25 / 0 makarakA, 2730 kuMbhakA,301 0 meM mInakA dvAdazAMza jAnanA / aisehI vRSameM vRSase, mithunameM mithunAdi / dvAdazAMza sabhI rAziyoMmeM jAnane // 10 // SaDvargasAdhanacakram / / pra. ra. | caM | maM. | bu. / bR. | zu. 3. | ga. | ka. | | uccarAzi | 1 | 2 | 10 | 6 | 4 | 12 | 7 | 3 | 9 | | aMza | 10 | 3 | 28 | 15 | 5 | 27 | 20 | 1 | 1 / nIcarAza 7 | 8 | 4 | 12 | 10 | 6 | 1 | 9 | 3 | aMza | 10 | 3 | 28 | 15 / 5 / 27 | 20 | 1 | 1 | gRha / / 4 / / / / 1 6 / 12 mUlatrikANa| 5 | 2 | 1 | 6 | 9 | 7 | 11 ) 3 | 12 / raMgaktazyA gaura raktagA. pUrvAzyA pIta citra | kRssnn| kRSNa dhUmra varNaraMga | tAmra zveta Atara hArata pIta | citra | kRSNa devatA | agni jala kumAra viSNu caMdra iMdrANI brahmA rAkSasa dizApati pU0 vA0 da30 I | A | pa. | nai. I | | pApazubha | pApa | zubha | pApa | zubha | zu. zubha | zu. | zu. pA. pA. | pu.strI.napuM. puM. strI pu. pu | pu. strI | mahAbhUta | agni jala | a. | bhUmi AkA. vAyu varNAdhIza rAjA | vaizya | rA. | vazya | brA. | brA | aMtyaja satvAdigu satva satva tama | raja | satva | raja | tama / sthAna svAlaya jalAza, agni koDa bha bhaMDAra zayana | svAta chidra | chidr.| vastra moTA | nayA | dagdha jalana adRDha | dRDha phuTita mali. mali. dhAtu tAmra | maNi suvarNa raupya suva. mota lo. | zIza | zIza Rtu grISma | varSA | grI0 zarada | hema / vasa | zi. grA0 | grI0 ni. 6. | 3 | 10 / 9 / 5 / 8 / 4 / 7 7 7 . rAyapa. na. pu. A. aM.rA. tama / tama Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 8 ) bhAvakutUhalam - [ saMjJAdhyAya: paMca paMcASTazailAkSAstriMzAMzA viSame kramAt // bhaumabhAnujajIvajJazukrANAmutkramAtsame // 11 // triMzAMza - viSama rAzika5 aMzaparyaMta maMgalakA, pAMcase Upara 10 aMzaparyaMta zanikA, evaM 18 paryaMta bRhaspatikA, 25 loM budhakA, 30 paryaMta zukrakA triMzAMza aura samarAzimeM ( vyutkrama) viparIta jaise 5 aMzaparyaMta zukrakA, 12 paryanta budhakA, 20 paM0 bRhaspatikA, 25 paM0 zanikA, 30 paryaMta zukrakA hotA hai // 11 // grahadRSTivicAraH / triMzAMzanyAsa. 5 5 8 7 5 5 78 55 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat bR. bu. zu zu. bu. bR.za. '5 12 20 130 5 12 20 25 30 samakSe. caraNavivRddhayA kheTA dazama sahotthe trikoNabhe jnne|| caturasretha kalatre prayatAH pazyanti tatphalaM kramataH 12 // grahadRSTi - jisa bhAva meM graha hai usase tIsare dazaveM sthAnameM eka caraNa dRSTi dekhatA hai, 9 / 5 meM do caraNa 8 / 4 meM tIna caraNa saptama meM pUre cAra caraNa dRSTi dekhatA hai, aisAhI phala bhI dRSTiko detA hai, koI aisAbhI artha karate haiM ki, sUrya tIsare, caMdramA dazamameM, maMgala navameM, budha paMcamameM, bRhaspati aSTama meM, zuka caturtha meM, zani saptama meM pUrNa dekhate haiM yaha nisarga dRSTi hai // 12 // rAzInAM carAdisaMjJA / carasthiradvisvabhAvAH krUrAkrarAvajAditaH // naranArI kramAdeva viSamAkhyasamAvapi // 13 // mithunaM dhanvipUrvArddhatulA kanyAghaTA narAH // catuSpadA dhanuH siMhavRSameSA mRgAdimaH // 14 // mUlatrikoNamarkAdiH siMho vRSabha AdimaH // kanyAdhanustulAkuMbhaH pravadaMti purAtanAH // 15 // iti bhAvakutUhale saMjJAdhyAyaH prathamaH // 1 // www.umaragyanbhandar.com
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaH 2 ] bhASATIkAsametam / ( 9 ) meSAdi rAzi kramase cara, sthira, dvisvabhAvasaMjJaka haiM. meSa cara vRSa sthira, mithuna dvisvabhAva, karka cara ityAdi ( pragaTa ) 918/7| 10 cara, 2|5|8|11 sthira, 3/6/9/12 dvisvabhAva haiM / aisehI meSa krUra, vRSa saumya, mithuna krUra, ityAdi ( pragaTa) 12325/719 | 11 krUra, 224/6/8/10/12 saumya haiM / aisehI meSa puruSa, vRSa strI, mithuna pu0 ityAdi ( pragaTa ) viSama rAzi puruSa, sama strIsaMjJaka haiN| aisehI viSama sama kramase jAnane, jaise meSa viSama, vRSa sama ityAdi (pragaTa) 123/5/7/9/11 viSama, 224|6|8|1012 sama haiM aura mithuna dhanakA pUrvArddha, tulA, kanyA (dvipada manuSya dhanakA uttarArddha siMha, vRSa, meSa, makarakA pUrvArddha catuSpada upalakSaNase makarakA utarArddha, kuMbha, mIna jalacara haiM / karka, vRzvika kITa haiM aura sUryakA mUlatrikoNa siMha caMdramAkA vRSa' maMgalakA meSa, budhakA kanyA, bRhaspatikA dhana, zukrakA tulA zanikA kuMbha hai yaha prAcIna AcAryoM ne kar3e haiM // 13 // 14 // 15 // rAzibhedacakrama / dhana | makara kumbha | mAna vi0 sa0 vi0 sa0 rAzayaH maSa vRSa methu kaka | siha | kanyA tulA | vRzca varSamAH vi0 sa0 vi0 sa0 vi0 sa0 vi0 sa0 pu. strI. puM0 strI0 Su0 strI0 pu0 strI0 pu0 strI0 krUra krUra krUra sau0 krUra sau0 krUra saumya krUra carAdi cara sthira dvisva ca0 sthira dvi0 ca0 dizA pU 80 pa*0 u0 pU0 da pa0 saMjJA catuSpada catu0 dvipada kITa catu0 : dvipada dvipada kITa dvi0 catu0 dvipada jala pu0 strI0 pu0 bI0 saumya krUra sthira dvi0 pU0 da0 pa0 u0 catu | jala0 u0 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat saumya krUra sau0 cara0 sthira dvi0 iti mAvakutUhale mAhIgharI bhASATIkAyAM saMjJA'dhyAyaH prathamaH // 1 // dvitIyo'dhyAyaH // atha jAtakacihnajJAnam / januSi lagnagato vasudhAsuto madanagopi guruH kavireva vA // bhavati tasya ziro vraNalAMchitaM nigaditaM yavanena mahAtmanA // 1 // www.umaragyanbhandar.com
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) bhAvakutUhalam [ layacihvAdhyAyaH___ aba yahA~se janmalagna nizcaya karane ke liye cihna kahe jAte haiM / jisake janmalagrameM maMgala tathA saptama bRhaspati athavA zukra hoM to usake zirameM coTa laganese yadA vraNAdise (dAga ) khoTa hove, yaha yoga mahAtmA yavanakA kaha hai // 1 // : bhavati lagnagate kSitinandane bhRgusute'pi vidhAviha jnminaam|| zirasi cihnmudaahRtmaadibhimunivrdvirsaabdsmaastH||2|| maMgala lagnameM zaka caMdramA sahita jisa manuSyakA ho usake zirameM dUsare athavA chaThe varSameM cihna hove yaha pUrva muniyoMne kahA raNa rakhanA cAhiye ki, maMgala balI ho to (vraNa) dAga aura zukra caMdramA balI hoM to tila (mazaka ) lAkhana Adi cihna hote haiM // 2 // } bhArgava januraGgastha cASTame siMhikAsuta // .mastake vAmakarNe vA cihnadarzanamAdizet // 3 // janmalagnameM zukra tathA aSTama sthAnameM rAhu ho to mAthemeM athavA bAMye kAnameM kucha prakAra cihna hove // 3 // , madanasadanamadhye siMhikAnandane vA surapatiguruNA cedaGgarAzI yute nuH // / prakathitamiha cihna cASTame pApakheTe kavirapi gururaGge vAmabAhI munIndraiH // 4 // saptama bhAva meM rAhu lagnameM bRhaspati ho athavA lagnameM bRhaspati rAhu yukta hoM aSTamabhAvameM pApagraha hoM athavA zuka bRhaspati lapameM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaH 2] bhASATAkAsamatam (11) aSTamameM pApa graha hoM to bhI manuSyake bAMye ( bAhu ) bhujApara cihna hoveM / yaha yoga muni zreSThoMne kahA hai // 4 // lAbhArisahaje bhaume vyaye vA zukrasaMyute / / vAmapArzve gata cihna vijJeyaM vraNa budhaiH // 5 // lAbha (11) ari (6) sahaja (3) athavA vyaya ( 12)veM sthAnameM maMgala zukrasahita ho to bAMye bagalakI ora (vraNa) khoTakA cihna hove // 5 // lagne kSitisute mande zukradRSTe trikoNabhe // 'liGge gudasamIpe vA tilakaM sNdishedbudhH||6|| lagnameM maMgala tathA zani 5 1 9 sthAnameM hoM parantu isapara zukakI dRSTibhI ho to (gudA) maladvArake samIpa athavA liMgasthAnameM tilakA cihna hove // 6 // sutAlaye bhAgyaniketane vA kaviryadA cASTamagau jJajIvau ||shnau caturthe tanubhAvage vA tadA sacihna jaTharaM narasya // 7 // zukra paJcama vA navama ho, aSTamasthAnameM budha bRhaspati aura lagnameM vAcaturthasthAnama zani ho to manuSyake (udara ) peTapara cihna hove||7 dhane kavAvaSTamalagnabhe vA divAkare mandakujau tRtiiye|| kaTipradeze pravadannarANAM citraM vizeSAdiha jaatkjnyH||8 dhana (2) sthAnameM zukra, tIsare zani maMgala hoM athavA aSTama bhAvameM vA lamameM sUrya aura tIsare zani maMgala hoM to jAtakazAstra jAnanevAlA manuSyoMko kamarameM cihna kahai // 8 // pAtAlasthau rAhuzukrau lagne mandaH kujopi vA // pAdamUle'thavA pAde vAma cihna vinirdizet // 9 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 12 ) bhAvakutUhalam - [ lamacihnAdhyAyaH ] caturtha sthAnameM zukra rAhu, lagnameM zani athavA maMgala ho to pairake nIce athavA pairapara cihna hove, yaha bAMye paira yadvA paira ke bAMye ora kahanA // 9 // vyaye gurau vidhau bhAgye lAbhAri sahaje budhe // golakaM gudamadhyasthaM vraNaM vA pravadedbudhaH // 10 // bArahaveM bhAva meM bRhaspati, navamameM caMdramA, tathA 11 / 6 / 3 mese kisI meM budha ho to (gudA) maladvAra meM golAkAra cihna athavA (vraNa) kisI prakArakA dAga paMDita kahai // 10 // bhrAtR-mAtRnAzayogaH / dinapatau navame haribhe yadA sahajahAniravazyamihAGginAm // dhanagate ravije tanuge gurAvagurume jananI nahi jIvati // 11 // jisa manuSya ke janma meM sUrya navama siMhakA ho to avazyameva usake bhAiyoM ke hAni hove aura dUsarA zani lagna meM bRhaspati nirbala nIca zatra rAzi aMzakAdikoMmeM athavA astaMgata pApapIDita ho to usa bAlakekI mAtA nahIM bacai // 11 // sahajasukhavicAraH / suragurau dhanabhAvagate yadA kujayute zazinApi ca janminAm // agrayute sahaje sahajAsukhaM nigaditaM yavanaiH prathamoditam // 12 // bRhaspati dhanabhAva meM maMgala tathA zanise yukta ho aura tIsarA bhAva rAhuse yukta ho to bhAiyoM kA sukha na ho pratyuta AtRpakSIya ( asukha ) kreza hoveM, athavA sahajA bahinIkA sukha arthAt bahina si bhAI na hoM yahabhI artha hai yaha yoga yavanoMne pUrvacArya saMmatise kahA hai // 12 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ vatIyaH 3] bhASATIkAsametam / bhraatRnaashyogH| ariniketanage'vaninandane bhavati rAhayute nidhana zanI // nigaditaM sahajo janimAtrato yamapuraM vrajatIti purAtanaiH // 13 // ___ iti bhAvakutUhale lagacihnAdhyAyo dvitIyaH // 2 // chaThA maMgala tathA aSTama zani rAhuyukta ho to usake janma honehAmeM usakA bhAI marajAve yaha prAcInAcAryoMne kahA hai // 13 // iti bhAvakutUhale mAhIdharIbhASA kAyAM dvitIyo'dhyAyaH // 2 // tRtiiyo'dhyaayH| baalksyaarissttvicaarH| rAzi tuhinakiraNahorikA ca saMdhyA bhUcaramagAH khalakhecarA janau cet // mRtiratha janIzapApakheTerakhilacatuSTayagairvinAzameti // 1 // bAlakakA sabase prathama ariSTa vicAra karanA cAhiye-bAlyAriToMse bacajAnepara anya jyotiSokta phalAdezabhI kahA jAsakatAhai. ariSTayoga jAnakara usakA upAya dIrghAyukAraka vaidikatAMtrikoktaM prakArase manuSya karasakate haiM. isa nimitta AriSTayoga kahate haiM ki, saMdhyAkAlameM janma ho usa samaya lagnameM caMdramAkA horA ho tathA pApagraha rAzike aMtya navAMzakameM hoM to vaha bAlaka nahIM bacegA athavA pApayukta caMdramA keMdrameM ho tathA anya tInoM kendroMmeM pApagraha hoM to bhI vahI phala khnaa| pUrvokta yogameM saMdhyAkahI hai usakA pramANa sUryAstase vA sUryodaya DeDhaghaDo pUrva DeDha pIchekI samasta 3 ghaDI paryaMta saMdhyA jAnanA // 3 // azubheSu zubheSu cakrapUrvAparabhAgeSu gateSu kITa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ (14) ___ bhAvakutUhalam- ariSTadhyAyaHlagne // viratiM samupaiti bAlako'yaM khalakheTerapi kAminItanusthaiH // 2 // / (rAzicakra ) lagnakuNDalImeM lagase saptamaparyaMta cakrapUrvArddha aura aSTamase dvAdaza paryaMta uttarAI hai, cakrake pUrvArddhameM pApagraha uttarAImeM zubhagraha hoM aura lagnameM (kITarAzi48) hoM to bAlaka marajAvai tathA pApagraha strIsaMjJaka (sama ) rAziyoMkA lagnameM ho to bhI vahI phala jAnanA // 2 // / khalakhagasahito nizAkaroyaM tanumRtimAragato / hi janmakAle // mRtipadamupayAti devabAlo'pi ca sakalairavilokito na saumyaiH // 3 // pApayukta caMdramA lagna (1) mRti (8) mAra(7) bhAva meM janmakAlakA ho use pApagraha dekheM, zubhagrahoMkI dRSTi usapara na ho to vaha bAlaka mRtyupadako prApta hogA // 3 // azubhAvagodayagatau zubhadairavalokito na khalu yuktvidhuH||mRtirtyge kRzavidhau kugajAgabhagaiH khalairapi vikendrazubhaiH // 4 // do pApagraha sthirarAzi lagnameM ho caMdramA zubhagrahoMkI dRSTi na ho aura zubhagrahoMse yuktabhI na ho to bAlakakI mRtyu hove aura kSINa caMdramA bArahaveM lagna aSTamabhAvoMmeM sthira rAziyoMke pApagrahoMke pApagraha ho kedroMmeM zubhagraha na hoM to vahI phala jAnanA // 4 // zItAMzAvariviratisthite vinAzaH pApaiHsyAtsapadi yutekSitepi jntoH|| aSTAbdaiHzubhakhacaraizca mizrakheTervedAndairapi munibhiniruktametat // 5 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIyaH 3 bhASATIkAsamatam / (15) varSa jIvatA hai caMdramA chaThA AThavAM pApagrahoM se yukta vA dRSTa ho to zIghra mRtyu detA hai, yadi vaha zubhagrahoM se yukta dRSTa ho to 8 varSa paryaMta bacatA hai, yadi zubha aura pApa dona hUMse yukta dRSTa ho to yaha muniyoMkA nirUpaNa kiyA huA hai // 5 // ariviratigate zubhe ca dRSTe balasahite samAyuH // madanasadanage'pi lagnanAthe khalavijite dhruvamasya mAsamAyuH // 6 // khalena mA l chaThe ATha meM hI zubhagraha ho use balavAn pApagraha dekhe upalakSaNase yuktabhI hoM to usa bAlakakI ekahI mahIne kI Ayu ho / tathA lagneza saptama pApagrahAsa (vijita) yuddha meM hArAhuA vA nIcAdi nirbala hokara pApapIDita ho to nizcaya vahI phala jAnanA // 6 // kRzazazini tanau khaleSTakendre mRtiratha zItarucau khalAntarAle // munihibukalaya sthite'pi lage munilayagaizca sahAmbayA khalaiH syAt // 7 kSINa caMdramA lagna meM, pApagraha AThaveM tathA keMdroM meM hoM to zIghra mRtyu ho aura caMdramA pApagrahoM ke bIca meM hokara bhI hai / 7 / 8 - 4 meM se kisIbhAvameM hoM tathA 7 / 8 bhAvoM meM pApagrahabhI hoM to vaha bAlaka mAtAsahita marajAva // 7 // // bhaviratigatazobhanairadRSTe zazini naveSugataiH khalai mRtiH syAt // tanugata hama gau khale nagasthe mRtiruditA munibhiH zizoravazyam // 8 // candramA para lagna aura aSTama sthAna gata zubhagrahoM kI dRSTi na ho tathA 9 / 5 bhAvoM meM pApagraha hoM to zIghradI bAlakakI mRtyu ho aura caMdramA lagnameM pApagraha saptama meM ho to muniyoMne avazya bAlakakI mRtyu kahI hai // 8 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 16 ) bhAvakutUhalam - [ ariSTAdhyAyaH ] asuramukhagate khalena yukte tanugavidhau samamambayA layAre // mRtiratha tanuge ravau sazastraM grahaNagate khalasaMyute'pi mRtyuH // 9 // rAhuke sAtha yadvA grahaNasamayakA caMdramA pApayukta hokara lagnameM ho maMgala aSTama sthAna meM ho to mAtAsahita bAlaka mare isa yoga meM yadi sUrya bhI lagna meM ho to zastrase unakI mRtyu hovai sUrya vA caMdramA grahaNa samayakA zanise yukta lagna se ho taubhI vahI phala hai // 9 // sabalazubhakhagairyute na dRSTe tuhinakare dinape'thavA tanau cet // nidhananavasutAzritAH khalAH syunidhanamihAzu vadaMti vai munIndrAH // 10 // sUrya athavA caMdramA lagna meM pApayukta dRSTa ho use balavAn zubhagraha na dekhe na yukta ho tathA 8 / 9 / 5 bhAvoM meM pApagraha hoM to bAlakakI munIndra zIghra hI mRtyu kahate haiM // 10 // zaniravividhubhUmijaiH krameNa vyayanavalagralayAzritaimRtiH syAt // sabalasurapurohitena dRSTairna hi maraNaM gaditaM tadA munIndraiH // 11 // bArahavAM zani, navama sUrya, lagnakA caMdramA, aSTama maMgala ho to bAlakakI mRtyu hove, paraMtu ukta mRtyukAraka yogoMpara balavAn bRhaspatikI dRSTi ho to mRtyu nahIM hotI aura upalakSaNase duSTayoga zubhagrahoM kI dRSTi evaM yogase mRtyu nahIM karate ariSTa dete haiM kadAcit upAyoMse ariSToM kI zAMti karate haiM // 11 // layamAralagnanavadhIvyayagaH khalakhecareNa sahitaH sivaguH // avalokito nahi yutazca zubharniyataM bhavetsa maraNAya tadA // 12 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturthaH 4 ] ApATIkAsametam / (17.) caMdramA pApagrahasahita 8 / 7 / 1 / 9 / 5 / 12 meMse kisI bhAvameM ho tathA usapara zubhagrahakI dRSTi na ho na usake sAtha zubha graha ho to mRtyu nizcaya karake zIghra hI hotI hai // 12 // baliyogakArakakhagAzrita jAnibhe tanAvapi yadAsti vidhuH // balasaMyutaH khalajadRksahitaH zaradantareva mRtidaH sa tadA // 13 // iti bhAvakutUhale bAlAriSTAdhyAyaH // 3 // ukta yogoM meM se jinake phalakA samaya nahIM kahA gayA unake liye kahate haiM ki - balavAn yogakAraka graha jisameM baiThA hai usapara jaba balI caMdramA Avai athavA janmarAzipara jaba Avai athavA lagnazArI para Avai paraMtu isapara pApagrahakI dRSTi yA pApagraha yukta ho to usa samaya ariSTayogakA ariSTa hotA hai yaha vicAra ekavarSake bhItara hai Upara nahIM // 13 // itei bhAvakutUhale mAhIdharIbhASATIkAyAM bAlAriSTAdhyAyIH // 3 // caturtho'dhyAyaH / atha pitrariSTam | AdityAddazame pApaH pIDito dazamAdhipaH // tadA piturmahAkaSTaM nidhanaM veti kIrtitam // 1 // sUryase dazama pApagraha ho tathA lanase dazamabhAvakA svAmI (pIDita) pApayukta ho to bAlakake pitAko baDA kaSTa vA mRtyu hove // 1 mAtrariSTam / / bhavati yadi zazAGkaH pApayorantarAle januSi sukhanagasthaiH pApakheTaiH zazAGkAt // 2 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 18 ) bhASakutUhalam - vidhurapi balahIno naSTakAntirjananyA nidhanamapi vizeSAdAhurAcAryavaryyAH // 2 // caMdramA pApAMtargata ho tathA caMdramAse 4 / 7 bhAvoM meM pApagraha hoM aura caMdramA balarahita evaM kSINabhI ho to aisA yoga janmameM honese zreSTha AcAryoMne bAlakakI mAtAkI mRtyu kahI hai // 2 // bhrAriSTama | yadA pApakhecAriNo janmakAle dharAnandanAkAntabhAvAtsahotthe // tadaivAzu nAzaM sahotthasya dhIrA maNitthAdayaH prAhurAcAryamukhyAH // 3 // yadi janmasamayamai pApagraha maMgalasthitarAzise tIsare hoM to zIghrahI bhAiyoM kA nAza hove . yaha maNittha Adi mukhya AcAryoMne kAhai // 3 // [ariSTAdhyAyaH ] mAtulAriSTam / budhArAtibhAve tu pApA bhavaMti vRto jJo'pi nIcaH zrito naSTavIryaH // tadA mAtulAnAM vinAzo vizeSAditi prAhurAcAryavaryA narANAm // 4 // budhase chaThe sthAna meM pApagraha hoM budha pApAMtastha vA pApayukta tathA balahIna nIcarAzi aMzakameM ho to vizeSataH manuSyoM ke ( mAtula ) mAmAoM kA vinAza hovai yaha zreSTha AcAryoM kA mata hai // 4 // putrahAniyogaH / / bRhaspateH paJcamabhAvasaMsthA mahIjamandAdivAkarAzcet // gurorapatyAdhipatiH sapApastadAtmajAnAM viratiM vandanti // 5 // bRhaspati se paMcama sthAna meM maMgala, zani, rAhu, sUryameM se koI bhI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMcamaH5] bhASATIkAsametam / (19) graha ho tathA bRhaspati paMcama bhAvakA svAmI pApayukta ho to usa manuSyake putra na ho athavA putrahAni hovai // 5 // striihaaniyogH| cetkaveraGganAgAragAmI kujAto vinAzo'GganAyAH sapApo niruktH|| naidhane mandataH pApakheTA baliSThA nRNAM naidhanaM satvaraM saMdizanti // 6 // ___ iti bhAvakutUhale cturtho'dhyaayH|| 4 // zukase saptama sthAnameM maMgala pApayukta ho to strIhAni karatAhai aura zanise aSTama pApagraha balavAna ho to manuSyoMkI alpamRtyu karatehaiM // 6 // iti bhAvakutUhale mAhIdharIbhASArTIkAyAM caturtho'dhyAyaH // 4 // paMcamodhyAyaH // ___ arissttbhnggvicaarH| bhavatInduratho zubhAntarAle paripUrNaH kiraNaizca janmakAle // vinihanti tathAzu doSasaGghAnibhasaGghAniva kesarI baliSThaH // 1 // pUrvokta bAlAriSTa yogoMke parihAra ariSTabhaMgayoga kahatehaiM ki, janmasamayameM caMdramA zubha grahoMke bIcameM tathA pUrNabhI ho to ukta prakAra doSasamUhako nAza karatAhai, jaise balavAna siMha hAthiyoMke jhuMDako nAza karatAhai, taisehI yaha caMdramA karatAhai // 1 // yadi januSi nizAkaroribhAvaM gurukavicandrajavargago vizeSAt // zamayati bahukaSTajAlamaddhA muraharanAma yathAghasaMghatApam // 2 // jo janmameM caMdramA chaThe sthAnameM (zubhagraha ) bRhaspati, zukra, budhake (varga) rAziaMzakAdiyoMmeM ho to vizeSatAse bahuta kaSToMke Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ (20) bhAvakutUhalam- [riSTabhaGgaHjAlako sAkSAt zamita karadetA hai, jaise muradaityaka mAranehAre zrIbhagavAnakA nAmakIrtana pApasamUhako zamita karatA hai // 2 // yadi sakalanabhogavIkSyamANo lasitatanurjanurindureva sdyH||divicrjnitN nihanti doSaM khagapatirAzu yathA bhujaGgajAlam // 3 // yadi janmameM caMdramA pUrNamUrti ho tathA use sabhI graha dekheM to yahI eka graha grahoMse utpanna (doSa) AriSTako tatkAlahI nAza karadetA hai jaise sarpa (jAla ) samUhako garuDa zIghra nAza karatA hai // 3 // bhavati yadi tanoHkSapAkaro'yaM mRtibhavane zubhakheTavargagazcet // gadavikalatanuM piteva bAlaM kila paritaH parirakSati prsnnH||4|| yadi caMdramA lagnase aSTama sthAnameM zubhagrahake (varga) rAzi aMzAdiyoMmeM ho to samasta AriSToMse bacAtAhai jaise rogIbAlakako usakA pitA sarvataH rakSA karatA hai // 4 // . zubhabhavanagatastadIyabhAgejanisamaye kavinA'valokitazcet // zamayati sakalaM zazI tvariSTaM jalamiva pAvakamaGginAmatIva // 5 // yadi caMdramA janmasamayameM zubhagrahake rAzimeM evaM aMzakameM ho vA zukra use dekhe to samasta ariSTokoM zamita karatA hai jaise jala agniko zamita karadetAhai // 5 // balavAnapi kendrago vizeSAdiha saumyo yadilAbhago dineshH||shmytykhilaamrissttmaalaampi gAGgaM hi jalaM yathAghajAlam // 6 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcamaH 5] bhASAdIkAsametam / (21) yadi budha upalakSaNase anya zubhagrahabhI balavAna ho vizeSataH kendrameM ho to tathA lAbhabhAvameM sUrya ho to saMpUrNa AriSTakI mAlAko zamita karatAhai jaise gaMgAjala samasta pApajAlako zamita karatAhai 6 bhavati hi januraGgapo baliSThaH sakalazubhairavalA kito npaapaiH|| ihamRtimapahAya dIrghamAyurvitarati vittasamunnati vizeSAt // 7 // janmalagneza balavAna ho tathA use samasta zubhagraha dekheM pApagraha nadekheM to manuSyakI mRtyu haTAya kara dIrghAyu kara detAhai tathA vizeSa karake dhanakI unnati ( vRddhi ) bhI karatA hai // 7 // surapatigururaGgadhAmagAmI nijapadagopi ca tugtaamupetH|| bahutarakhagajaM nihaMti doSaM hariribhayUthamupAgataM hi yat // 8 // lagnameM bRhaspati apanI rAzi vA aMzameM ho athavA apane uccarAzi (4) aMzakameM ho to bahuta prakAra grahadoSoMko nAza karatAhai jaise siMha hAthiyoM ke jhuMDameM jAkara unakA nAza karatAhai // 8 // gurusitabudhavargagA hi pApAHsakalazubhairavalokitA ydisyuH|| khagakRtamapi vArayati riSTaMtRNarAzIniva vahnivindurekaH // 9 // pApagraha bRhaspati, zukra, budhake rAzi aMzameM ho tathA unheM zubhagraha dekheM to ariSTAdhyAyokta AriSTa dUra hote haiM jaise agnikA eka (biMdu) kaNa tRNa ghAsake puMjako phUMka detAhai // 9 // sahajaripugato'thalAbhago vA sakalazubhairaivalokito yutovA // agariha vinihanti riSTajAlaM nagajAdhIza ivAdhivAparAzim // 10 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 22 ) bhAvakutUhalam / [ putrabhAva: rAhu janmalana se 3 / 6 / 11 / bhAvoM meM se kisI meM ho aura samasta zubhagraha use dekheM athavA zubhagraha yukta ho to ariSTarUpI jAlake nAza karatA hai jaise (nagajA ) pArvatI ke pati ziva tIna prakArake tApa zAMta karate haiM // 10 // adhikabalayutA janurnabhogA yadi sakalA nararAzigA bhavati // hitabhavananijocca gehagA vA bahutaramAzu layaM prayAti riSTam // 11 // iti bhAvakutUhale'riSTabhaMgAdhyAyaH paJcamaH // 5 // janmasamayameM balavAn graha ( puruSa ) viSama rAziyoM meM sabhI hoM athavA mitrake gharameM, apane uccarAzimeM hoM to bahuta prakArake ariSTa nAza hote haiM // 11 // iti bhAvakutUhale mAhIdharIbhASATIkAyAmAreSTabhaMgAdhyAyaH paMcamaH // 5 // SaSTho'dhyAyaH / putrakArakayogaH / nandanAdhipatinA yutekSitaM nandanaM zubhanabhogasaMyutam // nandanAgamanameva satvaraM vyatyayena nahi nandanAgamaH // 1 // gRhasthako saMtAna utpanna karanA mukhya kartavya hai paraMtu yaha devA dhIna hai isaliye prathama saMtAna bhAva vicAra karate haiM ki, paMcamabhAveza paMcama bhAvameM ho athavA paMcamabhAvako dekhe tathA paMcamabhAva zubhagrahase yukta ho to zIghra putra utpanna hogA. yadi ukta prakArase viparIta arthAt paMcameza tathA zubhagraha paMcamameM na hoM use na dekheM pApagraha paMcama meM ho tathA paMcamako dekheM to putrasukha na hove aise yoga janma, varSa, prazna, sabhImeM dekhe jAte haiM // 1 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaSThaH 6] bhASATIkAsametam / (23) aGgAdhipe lagnagate tRtIye dhanAlaye vA prathama sutaH syaat||sukhe yadA lagnapatau narasya kanyA suto veti sutazca kanyA // 2 // lagneza lagna, dhana, tRtIyameM se kisImeM ho to prathama putra pIche kanyA hogI, yadi lagneza caturtha ho to manuSyake prathama kanyA pIche putra, punaH kanyA punaH putra hote haiM / athavA kanyA putra yamala hote haiM paraMtu isameM lagna, lagneza, paMcama, paMcameza dvisvabhAvagata hoM to ye phala hote haiM // 2 // ___ sntaansNkhyaavicaarH| yAvanmitAnAmiha putrabhAve naragrahANAmiha dRSTayaH syuH // tAvanta evAsya bhavaMti putrAH kanyAmitiH 'strIgrahaSTitulyA // 3 // paMcamabhAvameM jitane puruSa grahoMkI dRSTi ho utane putra tathA jitane strIgrahoMkI dRSTi ho utanI kanyA hotI haiM paraMtu yogakAraka graha yadi svagRha uccAdi balasahita hoM to dviguNa triguNa utpanna karate haiM, nIcazatrarAzigata utane saMkhyAka garbhahAni karate haiM // 3 // suthaaniyogH| sahajabhAvapatiH sahaje yadA tanugato dhanago vyayago'pi vA // sutagataH sutahAnikaro nRNAM / budhavarairudito mihirAdibhiH // 4 // tRtIya bhAvakA svAmI tIsarA, lagnameM dUsarA, bArahavAM athavA paMcama ho to saMtAnahAni karatA hai / yaha varAhamihirAdi zreSTha paMDi toMne kahA hai // 4 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 24 ) bhAvakutUhalam - putraprAptyaprAptivicAraH / zukrAGgAranizAkarA dvitanugAH santA na saukhyaM nRNAmAdau saMjanayaMti janmasamaye cApaM vinA prAyazaH // mIne vA dhanuSi pramANapaTavaH santAnAbhAve yadA santAnaM na tadAmananti vibudhAH puMsAM vizeSAdiha // 5 // zukra, maMgala, caMdramA dvisvabhAva rAziyoM meM vizeSataH paMcamabhAvameM hoM to prathamahIse saMtAna kA sukha dete haiM, parantu vizeSataH dhanake honemeM ukta phala nahIM dete, bRhaspati ke rAzi mIna athavA dhana paMcamabhAvameM ho to manuSyoMko paMDitajana saMtAna sukhavizeSa nahIM kahate // 5 // [ putrabhAva:-- napuMsakayogaH / arke karkagate harau bhRgusute mande tulAyAmaje caMdre yasya narasya janmasamaye vIryacyuto'sau bhavet // lagne candrayute gurau ravisute putre'pi vIryacyuto jIveGge saravau mRtAvapi kuje kIbarkSage kaNTake // 6 // jisa manuSya ke janmasamaya meM sUrya karkakA, zukra siMhakA, zani tulAkA, caMdramA meSakA ho to vaha (vIryacyuta) napuMsaka kiMvA dhAtu kSINavAlA hove arthAt kkIbatAse saMtAna na hone pAveM tathA lagnameM caMdramAsahita bRhaspati, paMcamameM zani ho to vIryakSINa hove athavA bRhaspati lagnameM sUryasahita tathA aSTamameM maMgala ho aura napuMsaka grahakI rAzi keMdra meM ho to napuMsaka hove // 6 // kanyArAzigate lagne budhamandAvalokite // zanikSetragate zukre vIryahIno naro bhavet // 7 // lagnameM kanyA rAzi ho usapara budha, zanikI dRSTi ho tathA zukra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaSThaH 6] bhASATIkAsamet / (25) zanike kSetra // / 10 / 11 meM ho to vaha manuSya vIryyahIna ( napuMsaka) hovai // 7 // putrasukhAbhAvayogaH | nIce gurau bhRgau vApi same jJe viSame rakhau // tadA putrasukhaM na syAdityuktaM gaNakottamaiH // 8 // bRhaspati athavA zukra nIcakA ho tathA budha sama rAzimeM, sUrya viSama rAzimeM ho to putrakA sukha na hove yaha uttama jyotiSiyoMkA kathana hai // 8 // SaSTivarSAdUrdhvaM putraprAptiyogaH / karkaTe tu kalAnAthe pApayuktekSite yadA // mandadRSTe divAnAthe putraH SaSTimite'bdake // 9 // caMdramA karkaTakA ho use pApagraha dekheM pApayuktabhI ho aura sUrya para zani kI dRSTi ho to 60 varSakI avasthA meM putra utpanna hove // 9 triMzadvarSAdUrdhvaM putraprAptiH / pApabhe pApasaMyukte janmalagne ravAvalau // // yugmabhe vasudhAputre khaguNAbdAtparaM sutaH // 1 janmalagna pApagrahakI rAzi ho tathA pApagrahase yukta ho aura sUrya vRzvikakA, maMgala mithunakA ho to ( 30 ) varSase Upara saMtAna hovai // 10 // santAnAbhAvayogaH / alau gurukavI lagre bhavetAM cadrajArkajau // na pazyati sutaM gehe kadAcidapi mAnavaH // 11 // mandendudRSTo ripusaMyutoGgAdhipo ravizzatrudhane viputraH // mandorigehe budha sUryacandrairdRSTo vilagre khalavIkSite vA 12 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 26 ) bhAvakutUhalam - [ putrabhAva: vRzcika rAzimeM bRhaspati aura zukra hoM, lagnameM budha, zani hoM to vaha manuSya gRhameM kadApi putrako nahIM dekhe / lagneza zatrugRhI vA zatru yukta ho zani caMdramA use dekheM tathA sUrya chaThA vA dUsarA ho to aputra hove athavA zani zatrubhAvameM budha, sUrya caMdramAse dRSTa ho yaha aisAhI lagra meM pApadRSTa ho to bhI aputra karatA hai // 11 // 12 // mandAlaye'rke khaladRSTiyukte lagnepi vA pApakhagasya vargaH apatyahAniH kuladeva kopAtpurAta nairaMgabhRtAMniruktA 13 zanikI rAzi 10 / 11 meM sUrya pApagrahoM se dRSTa yA yukta ho athavA pApagrahake (varga) rAzi aMzakoM ke lagnameM ho to kuladevatAke kopa se saMtAnakI hAni kahanI, yaha phala manuSyoM ko prAcInAcAryoMne kahA hai // 13 // apatyabhAve yadi maGgalaH syAdapatyarAziM vinihanti sadyaH // astAMzake pApayute suteze tadA na santAnasukhaM vadanti // 14 // paMcama sthAna meM maMgala ho to jitane putra hoM sabhIko nAza karatA hai yadi saptama bhAvAMzapati evaM paMcameza pApayukta hoM to saMtA nakA sukha nahIM hotA aisA AcArya kahate haiM // 14 // guroH sutAgArapatiH sapApo balena hIno manujo viputraH // arAvapApe nidhane tadIzaH sutena hIno manujastadAnIm // 15 // bRhaspattise paMcamabhAvakA svAmI pApayukta evaM balahIna ho to manuSya aputra hotA hai tathA chaThe bhAva meM zubhagraha, SaSTheza aSTama ho to bhI vahI phala hai // 15 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaSThaH 3] bhASA kA sam / (27) tathaiva bhAnuH khalu paMcamastho jAtaM ca jAtaM vinihanti bAlam // lagnezvaraH pApayutaH sutezo vyayASTame putrasukhena hInaH // 16 // nirbala sUrya paMcama ho to jitane bAlaka hoM una sabako nAza kare vA lagneza pApayukta aura paMcameza 8 / 12 meM ho to putrasukhase rahita rahai // 16 // yadA sUryArazanaizcarANAM doSo'tha vai janmani mAnavAnAm // vaMzezakopena sutasya nAzaM tadA vadantIti purANavijJAH // 17 // yadi janmakAla meM saMtAna hAnikAraka rAhu, sUrya zanaizvarakA doSa ho arthAt ye graha saMtAnahAnikAraka hoM to (vaMzeza) kuladevatA ke kopa se saMtAnakA nAza jAnanA usake manohara pUjAdi karane se saMtAnakA sukha hotA hai yaha purANAcAryokA mata hai // 17 // putrArtha devatopAsanA | budhazukrakRte doSe sutAptiH zivapUjanAt // gurucandrakRte doSe yaMtramaMtrauSadhIbalAt // 18 // yadi budha saMtAnahAni doSakAraka ho to zivake ( pUjana ) ArAdhana karane se putraprApti hove / bRhaspati, caMdramAkA doSa ho to aneka prakAra yaMtra, maMtra, sAdhana tathA divya auSadhike prayogase saMtAna sukha hotA hai // 18 // rAhuNA kanyakAdAnaM bhAnunA harikIrttanam // zikhinA kapilAdAnaM mandArAbhyAM SaDaMgakam // 19 // saMtAna bAdhAkAraka rAhu ho to kisIko kisI prAkara kanyA dAna karanA, sUryakA doSa ho to viSNukA kIrtana bhagavAnkA ArAdhana Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ (28) bhAvakutUhalam [rAjayogaHvizeSataH harivaMzakA pATha karanA, ketu ho to kapilA godAna karanA, zani, maMgala bAdhaka hoM to (SaDaMga) rudrAdhyAyakA anuSThAna rudrAbhiSeka ghaTIsnAnAdi karanA // 19 // sarvadoSavinAzAya santAnahArapUjanam // kuryAdbhaumavrataM cApi kAmadevavrataM nrH||20|| iti bhAvakutUhale putrabhAvavicArAdhyAyaH // 6 // samasta doSazAMtike liye saMtAnagopAlakA anuSThAna pUjana karanA tathA bhaumavata athavA kAmadevavrata zAstrokta prakArase karanA aurabhI upAya dharmazAstra Agama zAstroMse jAnane // 20 // iti bhAvakutUhale mAhIdharIbhASATIkAyAM putrabhAvavicArAdhyAyaH // 6 // sptmodhyaayH| saarvbhaumraajyogH| kheTA yadA paMca nijoccasaMsthAH sa sArvabhaumaH khalu yasya mRtau // tribhiH svatuGgopagataiH sa rAjA nRpAlabAlonyasutastu mNtrii||1|| jisake janmameM pAMca upalakSaNase cArabhI graha uccake hoM to rAjavaMzI samasta pRthvIkA rAjA cakravartI hove anya kulotpanna rAjAhI hovai| yadi tIna graha uccake hoM to rAjaputra rAjA hove, anyajAta maMtrI hovai. athavA svakulAnumAna zreSThatA pAvai // 1 // gurAvucce kendre bhavati dazame dAnavagurau januH kAle mudrA vilasati samudrAvadhi bhRzam // gurau karke cApe bhavati ca sacandre dinamaNau / budhe tuGge lage balavani khage vA nrptiH||2|| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ airmiriwwwmarAurar HansranALoad saptamaH 7] bhASATIkAsametam (29) __ janmasamayameM uccakA bRhaspati keMdrameM ho zukra dazama ho to usa kI (mudrA ) mohara chApa samudraparyaMta cale arthAt samudrAMta pRthvIkA rAjA hovai / yadi bRhaspati karka vA dhanakA candramAsahita hovai tathA budha vA sUrya apane uccameM hokara lagnameM athavA koI balavAn graha lagnameM ho to rAjA hovai // 2 // ! gurAvaGge karke madanasukhabhAve dinamaNaH / sute zake vakra prabhavati janeyasya smyH|| mahAmbhodhenauraM gamanasamaye tasya kariNAM calaghaNTAnAdAdrajati capalatvaM hi paritaH // 3 // bRhaspati karkakAlanameM (sUryaputra) zani 17 bhAvomeMse kisImeM ho tathA zukra vakragati ho, aisA yoga jisake janmasamayameM ho vaha aisA rAjA hovai ki,jisakI savArI nikalanemeM cAroM taraphase hAthiyoMke ghaMTAoMke nAdase samudrakAjalabhI cArAtarapha uchalane lge||3|| ajaM jIvAdityau dazamabhavane bhUmitanayaH / stapasthAne zukro budhavidhuyuto yasya janane // gajAnAmAlIbhirvijayagamane tasya sahasA | samAkrAntA pRthvI vrajati cakitA mohpdviim|| jisake janmasamayameM bRhaspati sUrya meSake, maMgala dazama sthAnameM zukra navamabhAvameM aura caMdramA budha sahita ho to usake zatrupara caDhAI karanake gamanameM ekAekI hAthiyoMkI paMktise pRthvIbhara jAkara ( cakita ) Azcaryayukta hoke mohako prApta ho jAve // 4 // kanyAGga sabudhe jhaSe suragurau bhUputrasUryau balI mande karkagate zarAsanagave zukre yadIyA jniH|| . . . ..*.. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ (30) bhAvakutUhalam [raajyogH| tasyAlaM zirasA vahati vasudhAdhIzA:sadAzAsana hyAnaMdAdvikacAravindakalikAmAlAmiva praayshH||5 kanyAkA budha lagnameM, bRhaspati mInakA saptama ho, sUrya, maMgala kisI sthAnameM balavAna hoM, zani karkakA, zuka dhanakA ho aise rAjayogameM jisakA janma ho usakI AjJA (hukuma) ko rAjAloga sarvadA AnaMdapUrvaka aise grahaNa karate haiM jaise khilehuye kamaloMkI mAlAko vizeSatAse galemeM dhAraNa prasannatAse karate haiM // 5 // bhAgye bhAnusuto mRge dharaNijo jIvajJazukAH sute / tiSThati prabalA divAkarakaravyAsaMgamuktA yadA // / tatrodbhUtajanasya yAnasamaye prottunggraajivj| vyastanyastapadapracArarajasAcchannaM nbhomnnddlm6|| navama sthAnameM zani makara rAzikA maMgala,tathA bRhaspati, budha, zakra paMcama hoM aura uktagraha balavAna hoM sUryakiraNoMke vyAsaMgase mukta hoM arthAt astaMgata na hoM udayI hoM aise yogameM jisa kisIkA janma ho to usakI savArI nikalane meM idhara udharase jo sAtha calanevAle (jalavedAra ) haiM unakI paMktiyoMke ulaTe sIdhe paira pRthvIpara rakhanese jo (raja ) dhUli uDatI hai usase AkAzabhI DhakajAve itanA baDA rAjA hovai // 6 // yadi tulAmakarAjakulIrabhe ravimukhAH sakalA vilasati cet // iha catuSkamahodadhisaMjJakaH surapateH samatAM tanute nRNAm // 7 // yadi 7 / 10 / 1 / 4 rAziyoMmeM samastasUryAdigraha hoM to isa yogameM janmanevAlA manuSya cAra samudraparyaMtake rAjAkI tulyatA pAve // 7 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'saptamaH 7] bhASATIkAsametam / ( 31 ) rAjyasvAmI nijocce bhavati tanudhanApatyapAtAlakAMtA puNyAnAmuccarAzau pataya iha yadA vIrya - vatobhavaMti // rAjAno yasya tasya prabalabalaghaTAdaMtighaMTAdhanurjyA TaMkAratrAtabhItA jagadudaragatAH kaMpabhAvaM bhajaMti // 8 // MARA jisake janmasamaya meM dazama sthAnakA svAmI apane ucca meM ho tathA lagna, dhana, paMcama, saptama, caturtha navama bhAvoMke svAmI apane apane uccoMmeM hoM athavA balavAn hoM to usa manuSyake ( prabala ) Mast bhArI senA ( phauja ) kI ghaTAse evaM senA ke hAthiyoMkI ghaMTA tathA dhanuSoMkI (jyA) cillA ke TaMkArazabdoM ke samUhase bhayayukta hokara rAjeloga pRthvIke bhItara kaMdarA ( khAta) taikhAnA AdiyoM meM Darate kAMpate huye chipajAve // 8 // yeSAmarko nijocce prabhavati makare maMgalo vaiaurabhAve daityajyaH karmagAmI zanirapi sahaje janmamAtreNa teSAm // pRthvI saddAnatoyArNavajanitayazazcaMdrakAMtyarjunAmA mattAnmattapracaNDaprabalaripuziromaMDale vajrapAtaH // 9 // selam B 7 jina manuSyoM kA sUrya apane ucca ( 1 ) meM, maMgala makarameM, chaThA zukra dazama zani tIsarA ho to unake janmahIse pRthvI zubhadAna deneke saMkalpa ke samudrarUpI jalase paripUrNa hove / yazarUpI caMdramAke kAMti se arjunake samAna yadvA (arjunAbha) dhavalite (zveta, svaccha ) ho jAve aura aizvaryavAn tathA rAjamadase unmatta atibalavAn baDe baDe zatruoMke ziroMmeM vajrapAta jaisA khaTakane lage // 9 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ (32) ...bhAvakutUhalam- [raajyogH| sambandho dazamAdhipasya navamAdhIzenayeSAM januH kAle paMcamabhAvapena ca balopetasya tulyena cet // prasthAne sati lIlayA tanubhRtAM vazyArivizvaMbharA 'garjaDoTakamattavAraNaghaTAkrAMtA samaMtAdbhavet // 10 // grahoMke sambandha cAra prakArake hote haiM-paraspara dRSTi hone meM dRSTisambandha(1)ekake rAzimeM dUsarA, dUsaremeM pahilA, anyonyAzrayasaMbaMdha (2), donoM bhAvoMke svAmI apanI apanI rAziyoMmeM sthAnasaMbadha (3), kArakasaMbaMdhI (4), jinake janma samayameM navameza dazamezakA kisI prakAra saMbaMdha ho athavA paMcamezake sAtha unakA saMbaMdha ho parantu saMbaMdhakArakagraha balavAna hoM to saMbaMdha bhI (tulya ) balavAn evaM adhikArIhIke sAtha kareM to unake yuddhArtha prasthAnameM vA anya savArI nikalanemeM pRthvI garajate huye ghoDoMkI, matavAle hAthiyoMkI ghaTaoMse cAroMorase AkrAMta hove tathA lIlAse zavakI pRthvI (rAjya) vinahIM yuddha kiye vazameM ho jAvai // 10 // atyutkRssttraajyogH| rAjyazo yadi devatAlayapade pArAvatAMze tapaHsthAnezo dhanagopi gopuralave lAbhAdipojanminAm / caMcattuMgaturaGgakuMjaraghaTAghaTAdhanuyAravai vitrastAgamanotsave digabalA bhrAMtiM bhajatikSaNAt // yadi manuSyoMke janmasamayameM dazamabhAveza navamasthAnameM pArAvatAMzakameM sthita hove, navameza dvitIyasthAnameM hove, tathA lAbheza gopurAMzakameM ho to unake (prayANotsava ) sapharakI taiyArImeM capala tathA ucca ghoDe aura unmatta hAthiyoMkI ghaMTAoMke zabdoMse evaM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptamaH 7]. bhASATIkAsametam / (33) dhanuSoMke TaMkAra zabdoMse bhayabhIta hokara dizArUpI (abala) zrI kSaNamAtrameM (bhrAMta ) ghabarAhaTayukta ho jAtI haiM // 11 // siMhAsanayogaH / kanyAmInavRSAlibhe yadi khagAH siMhAsanaH kIrvitaH kiMvA cApanRyugmakuMbhaharibhe kheTe hi siMhAsanaH // yaH siMhAsanayogajo hi manujo bhUpAdhirAjo balI garjatkuJjaravAjirAjimukuTArUDho gharAmaNDale // 12 // yadi 6 / 12 / 2 / 8 rAziyoM meM sabhI graha hoM to siMhAsanayoga hotA hai, yadvA 9| 3 |11/5 rAziyoM meM ho taubhI yahI yoga hotA hai jisa manuSyakA janma siMhAsanayogameM ho vaha pRthvI meM garjana karanevAle hAthI ghoDoM kI paMktike ( mukuTa ) zreSThoM para baiThanevAlA rAjAoMkAbhI rAjA hove // 12 // catuzcakrayogaH / aje siMhe kanyAkalazamithunAntyAliturage samAjaH kheTAnAmiha bhavati janmanyapi naraH // catuzcakre yoge sakalasukhabhogena milito mahIpAnAmAlI mukuTamaNipAlI vijayate // 13 // jisa manuSya ke janmameM 125 / 6 /11/3/12/8/ 7 rAziyoM meM sabhI graha hoM to isa yogakA nAma catuzvaka hai isameM jisakA janma ho vaha samasta sukhabhogoMse yukta hokara rAjAoMke mukuTamaNiyoMkI paMktiko jItakara svayaM adhirAja hotA hai // 13 // ekAvalIyogaH / ! ekaikena khagena janmasamaye saikAvalI kIrtitA muktALIva samastabhUpamukuTAlaGkAracUDAmaNiH // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ (34) bhAvakutUhalam [rAmayogaHtajjAto ripupuMjabhaMjanakaro gandharvadivyAGganA vRndAnandaparo guNavajadharo vidyAkaro maanvH||14|| / yadi eka eka graha eka eka sthAnoM meM barAbara hoM jaise moti. yoMkI mAlA pRthak pRthak eka eka dAnekI rahatI hai, to isa yogako ekAvalI kahate haiM. isameM janmA huA manuSya samasta rAjAoMke mukuTakI zobhA denevAlA(cUDAmaNi)uttama naga sarIkhA zreSTha hotA hai. tathA zatruoMke samUhoMkA bhaMjana karanevAlA, gaMdharvakanyA aura svargakI striyoMke samUhakA Ananda karanevAlA,guNoMke samUhako dhAraNa karanevAlA tathA caturdaza vidyAoMkI khAna hotA hai // 14 // . shtruvijyyogH| kulIre kanyAyAmanimiSadhanuryugmabhavane januHkAle yasya prabhavati nabhogo ravimukhaH // pracaNDaprottuGgaprabalaripuhantA kSitipatiH samantAdAdhikyaM vrajati dhanadAnena mahatAm // 15 // karka, kanyA, mIna, dhana, mithuna rAziyoMmeM sUryAdi sabhI graha jisake janmasamayameM hoM vaha ati prabala (baDhIhuI) tIkSNayodhAoMvAlI bar3I bhArI zatrusenAko jItanevAlA rAjA hotAhai tathA dhana denese sabhI prakAra baDe baDe logoMsebhI adhikatA pAtAhai // 15 // nRpmukuttyogH| athAdityaH siMhe vidhurapi kulIre ravisto mRge mIne jIvo himakarasuto yasya mithune // tulAyAM zukrazcedajabhavanago bhUmitanayo nRbAlo bhUpAlo nRpamukuTabhUSAmaNivaraH // 16 // jisake janmasamayameM sUrya siMhakA, caMdramA karkakA, zani,makarakA, vRhaspati mInakA, budha mithunakA, zuka tulAkA bhaura maMgala Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptamaH 7 ] bhASATIkAsametam / ( 35 ) meSakA ho to vaha manuSyabAlaka rAjAoMke mukuTakA zreSTha maNi aisA zreSTha rAjA hove // 16 // sAmAnyarAjayogaH | divAnAthaH siMhe gavi himakaro meSabhavane mahIjaH kanyAyAmamRtakarasUnuH suraguruH // bhaveccApe kumbhe dinamaNisutastaulini kavijanuH kAle yasya prabhavati naro'sau kSitipatiH 17 // jisake janmasamaya meM sUrya siMhakA caMdramA vRSakA, maMgala meSakA, budha kanyAkA, bRhaspati dhanakA, zani kuMbhakA aura zukra tulAkA ho to vaha rAjA hove // 17 // balI puNyasvAmI dazamabhavanAdhIzabhavane tapaHsvAmyAgAre bhavati dazamezo'pi bhavinAm // tadA garjantAvalanikaraghaNTAghanaravaidigantaM vitrasto vijayagamane yAtyarigaNaH // 18 // jisa manuSya ke janma meM navameza balavAn hokara dazama vA dazamezake rAzimeM tathA dazameza navama vA navameza ke rAzi meM ho to vaha aisA pratApI rAjA ho ki, jisake zatruvijayArtha gamana ( zatrupara caDhAI ) meM garjana karatehuye hAthiyoMke ghaMTAoMke ghane zabdase Dara kara zatrusamUha digaMtoM meM bhAga jAvai // 18 // zatrutrAsakarayogaH / yadA puNyasvAmI dazamabhavane puNyabhavane balI karmAdhIzo bhavati bhavinAmeva janane // samudrAntaM kIrtirvijayagamane vairi paTalIdhanurjyATaGkArairbhajati cakitA bhItipadavIm // 19 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 36 ) bhAvakutUhalam - [ rAjayogaH yadi janmadhAriyoMke janmasamaya meM navameza dazamasthAna meM aura dazameza navamasthAna meM hoM, vA donoM balavAna ho to samudraparyaMta kIrti phailAnevAlA rAjA hove tathA usake zatruvijayArtha gamanameM dhanuSakI (jyA ) kamAnake TaMkArazabdoMse zatrusamUha Azcaryayukta hokara bhaya ke mArgako prApta hotA hai // 19 // pratApAdhikayogaH / ! bhavedaGgAdhIzo jananasamaye puNyabhavane tathA karmasvAmI bhavati ca vilagne janimatAm // tathA garjantAvalakarabhavAjivrajapadaiH samAkrAntA pRthvI brajati gamane mohapadavIm // 20 // jisake janmasamaya meM lagneza navamasthAna meM evaM dazameza lagrameM ho to vaha rAjA hokara garjana karanevAle hAthI ghoDe U~Ta AdikoM ke samUhasahita jaba gamana kare to senA ke bojhoMse dabI huI pRthvI moha pada ( ghabarAhaTa) ko prApta hojAvai // 20 // sukhaizvaryAdiyuktayogaH / yadA rAjyasvAmI navamasutakendre'rtha bhavane balAkrAnto yasya prabhavati sa vIro naravaraH // sadA kAvyAlApI navamaNikalApI bahubalI turaGgAlIdantAvalakalabhagantA dhanapatiH // 21 // yadi janmasamayameM dazamabhAvakA svAmI trikoNa (915) vA kendra ( 1 / 4 / 7 / 10 ) yadvA dhana (2) sthAnameM balavAna ho to vaha sarvadA kAvya karane vA kahanevAlA hove evaM bahuta balavAn aura aneka ghoDAoMke pAMti aura hAthiyoMke manohara javAna paTTAoMke savArImeM gamana karanevAlA dhanavAna rAjA hove // 21 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptamaH 7 ] bhASATIkAsametam / yadA karmasvAmI sutabhavanagAmI zubhayutaH sutezaH kodaNDe bhavati bhavino yasya janane // bhayAtIto bhogI bhavati cirajIvI bahuguNI mataGgAlIgantA ripunikarahantA narapatiH // 22 // jisa manuSya ke janmasamaya meM dazameza paMcama bhAva meM zubhagrahayukta ho tathA paMcameza dhanarAzikAhI yadvA dazama ho vaha bhayarahita tathA sukhabhoga bhoganevAlA, dIrghAyu, bahutaguNavAn hove. hAthiyoMke jhuMDa usakI savArImeM rahaiM vaha zatrusamUhako mAranevAlA rAjA hove // 22 // dhanAgArasvAmI bhavati yadi pArAvatapade vizAlaM bhUpAlaM kalayati nRbAlaM bahubalam // arAtIbhavAtAGkuzamanizamAnandanirataM nitAntaM zrImantaM vividhadhanadAnodyatamalam dhanabhAvakA svAmI yadi pArAvatAMzameM ho to manuSyake bAlakako bahuta baDA rAjA karatA hai ki, jo zatrurUpI hAthI samUhoMke Upara aMkuzatulya rahatA hai. sarvadA prasanna, sarvadA dhana rAjyalakSmIse yukta rahatA hai anekaprakArase (udAra) dhana dene meM nizcaya tatpara rahatA hai23 devalokalavago nizAkarAtpuNyarAzipatirindukAntibhAk // gogajavrajaturaGgamaNDalImaNDito maNigaNairilApatiH // 24 // // 23 // navamabhAveza candramAse 21 veM aMzameM ho tathA candramA pUrNamUrti hove to vaha gau, hAthiyoMke samUha ghoDAoMke maNDalIse zobhAyamAna (maNi) ratnoMke samUhase yukta pRthvIkA pati hove // 24 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat ( 37 ) www.umaragyanbhandar.com
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ (38) bhAvakutUhalam [raajyog:kurtulyraajyogH| yadA mAne yAne bhavati madane vAsavagurau svatuGge vA paDheruhanikarabandhAvapi bhRzam // bhayatrAtA dAtA nigamavihitAcAracaturo guNavAtainamro dhanapatisamAno vijayate // 25 // yadi 10 / 4 / 7 bhAvoMmeMse kisImeM bRhaspati apane uccakA ho aura usake sAtha vizeSataH candramAbhI ho to bhayase rakSA karanevAlA bahuta dAna denevAlA, zAstrokta AcAra karanemeM catura, aneka zauyyaudA-diguNoMse namra aura dhanameM kuberake samAna jayazAlIrAjA hove // 25 // kevlnRpbaalkvicaarH| / eteSu yogeSu naro nRpAlo bhavedalaM nIcakulapra jAtaH // nRpAlabAlo'pi ca vakSyamANaiH suyogajAtairiti saMpravakSye // 26 // . itane jo rAjayoga kahe haiM inameM nIcakulakA utpanna puruSabhI rAjA ho jAtA hai. ye sarvasAdhAraNake liye tulya hai aura rAjAkA putra jisakA rAjA honA saMbhava hai vaha thoDe bhI rAjayogase rAjA hotA hai aise acche suyoga Age granthakartA kahate haiM // 26 // mRge vilaye ravije kulIre divAkare candrayute pramUtau // kuje yadAye bhRguje'STamasthe bhavetrapAlo nRpvNshjaatH|| yadi janmameM makara lagra ho, zani karkameM, sUrya paJcamameM ho,caMdramA bhI sAtha ho tathA maGgalaTakA gyAravahaveM bhAvameM, zukra siMhakAaSTama, janmameM ho torAjaputra rAjA hove anyakulotpanna kulAdhika hove27 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptamaH 7] bhASATIkAsametam / ( 39 ) yadA kavIjyau bhavatazcaturthe nRpAlabAlopi ca bhUmipAlaH // kulIrago devaguruH sacandro nRpAlabAlaM prakaroti bAlam // 28 // !!! yadi janma meM bRhaspati zukra caturtha bhAvameM hoM to rAjaputra rAjA hove tathA karkakA bRhaspati caMdramAsahita ho to bAlaka rAjAoM meM zreSTha hovai // 28 // yadendramantrI vidhujaM prapazyedvaNajJavijJaM nRpatiM karoti // prasUtikAle yadi paMcarAzau caiko'pi bAlaM kurate nRpAlam // 29 // yadi janmasamaya bRhaspati budhako dekhe to guNajJa tathA vidyAvAn rAjA karatA hai tathA janmakAla meM yadi paMcamabhAvameM eka bhI balavAn graha ho to bAlaka rAjA hove // 29 // 1 hitalave tapano vidhunekSito nRpasutaM kurute ca nRpottamam // vidhusutaH savidhuH kurute nRpaM bhavati tuGgagato yadi janmani // 30 // sUrya mitrAMzaka meM candramAse dRSTa ho to rAjaputra rAjAoM meM uttama hove, budha candramAsahita ucca (6) kA ho to janmahIse rAjA hovai 30 januSi lagnagato yadi lagnapo balayutaH kila // kaNTakago'pi vA // avirataM prakaroti tadA nRpaM nRpajameva na citramiti sphuTam // 31 // yadi janmasamaya meM lagneza lagnameM balavAn ho athavA kisI anya keMdrameM ho to rAjaputrako vinA vilaMba rAjA karatA hai, isameM kucha Azcarya nahIM // 31 // . raviraje zaninA balinA yuto bhavati bhUmipati Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ (40) bhAvakutUhalam- [rAjayogaHkurute zizum // draviDakeraladezasamudbhavaM kRtivaraM ca paratra dhanezvaram // 32 // sarya meSakA balavAna zanise yukta ho to bAlakako rAjA karatA hai yaha yoga vizeSataH draviDa tathA keraladeziyoMko vizeSa rAjyaphala karatA hai tathA use anyatra paMDita 'evaM parAye kamAyehue dhanakA svAmI bhI karatA hai // 32 // gurukavI yadi tuGgagatAvimau januSi kaNTakakoNagRhAzritau // nRpakule kuruto nRpamanyathA draviNa parito bhavato naram // 33 // janmakAlameM yadi bRhaspati zukra apane apane uccarAziyoMke keMdra koNoMmeM hoM to rAjakulakA utpanna rAjA hove parantu anya kulIya ho to dhanakA svAmI hovai // 33 // _ shriichtryogH| prasUtikAle yadi sarvakheTaistanuvyayA'gA'rthagRhasthitaizcet // purAtanAtpuNyata eva puMsAM zrIcchatrayogaM pravadanti santaH // 34 // janmasamayameM samasta graha lagna vyaya saptama dhana bhAvoMmeM ho to yaha zrIchatrayoga pUrvajanmake puNyase manuSyakA hotAhai, yaha paMDita kahate haiM // 34 // nRpavAlAnA sukhaadiyuktyogH| yadA jIvo lagne makaramapahAya pravasati tadAlaM bhUpAlaM nRpatikulabAlaM janayati // bhavatyevaM candro januSi januraGgaM ca kalayA parikrAntaH kendra narapatisuta bhUpatiparas // 35 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ satamaH 7] bhASATIkAsamet / (41) yadi janmameM bRhaspati makararAziko choDake anya kisI rAzikA lagnameM ho to nizcaya karake rAjaputra rAjA hotA hai aisehI caMdramA apane nIca (8) ko choDakara pUrNakalA ho lagna athavA anya keMdroMmeM ho to rAjaputrako rAjA karatAhai // 35 // sukhAgArasvAmI bhavati navame vAtha dazamai sukha vA lagne vA hitalavagato vA shubhkhgaiH|| / yuto dRSTo dantAvalaturagayAnena nitarAM janAnAmAgAraM kanakamaNisaMdhaiH parivRtam // 36 // janmameM yadi caturthabhAvakA svAmI navamasthAnameM athavA dazamameM, caturthameM, lagnameM ho paraMtu mitrasvAMzakameM ho zatruke vargameM na ho athavA zubhagrahoMse yukta dRSTa ho to hAthI ghoDAoMkI savArI nitya usake rahe tathA ghara suvarNa evaM mANikya aura ratnasamUhoMse yuktarahe 36 paMcame bhavati karmabhAvape kAntibhAji gajavAjijaM sukham // sarvato'sya viditA tato bhavedAdigantamatulA yazolatA // 37 // . dazamabhAveza paMcamasthAnameM udayI ho to hAthI ghoDAkA sukha sarvaprakArase hovai aura usakI nirmala kIrti dizAoMke aMpataryaMta pahu~ce // 37 // atha cndryogaaH| bhavati candramaso dazamAdhipo januSi kendranavadvisutopagaH // ativicitramaNibajamANDato vasumatau vasubhUSaNasaMyutaH // 38 // aba caMdramAse yoga kahate haiM-yadi janmasamayameM caMdramAse dazama bhAneza keMdra (1 / 4 / 7 / 10) nava 9 dvi 2 suta 5bhAvameM ho to Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ (42) bhAvakutUhalam [rAjayoma:atiuttama nAnAprakArake maNiyoMke samUhase (maMDita) zrRMgAra yukta hokara pRthvImeM dhana bhUSaNoMse yukta rahai // 38 // / candrAkAntabhapaH sukhAlayagato dantAvalAnAM sukhaM muktAsvarNamaNivrajAmalayazaHpuJja vicitrAlayam // bhRtyApatyakalatramitrapaTalIvidyAvinodaM tathA puNyaM saMtanute mudaM narapatarartha narANAmiha // 39 // caMdrasthitarAzikA svAmI caturtha ho to hAthiyoMkA sukha, motI, suvarNa, maNisamUha mileM nirmala yazake puMja hoveN| nAnAraMgoMkA para hove, (naukara) sevaka, putra, strI, mitroMkA samUha rahai, vidyAke vino. demeM rahai, puNya kamAve, prasannatA pAvai, rAjAse dhana pAvai yaha sabhI manuSyoMko kahAhai // 39 // anphaadiyogH| vyayagatairanaphA ravivarjitairddhanagataiH khacaraiH svanaphA vidhoH // ubhayato'pi gatairuditA nRNAM durudharA madhurAzanabhogadA // 40 // caMdramAse bArahaveM sthAnameM sUryarahita koI graha ho to anaphA, caMdramAse dUsaremeM koI ho to svanaphA aura donoM sthAnoMmeM graha hoM to duruparA yoga madhurabhojana aura aneka prakArake bhoga denevAlA hotAhe // 10 // anaphAyogaphalam / / janimatAmanaphA kurutetarAM guNavatIyuvatIrati varddhanam // nRpasabhApaTutAmamalaM yazo varapazo| rapi saukhyakaraM parama // 4 // janmapArIko bhanakAyoga ho to guNavatI (yuvatI) strI evaM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ satamaH7] bhaassaattiikaasmetm| usase (rati ) krIDAkI vRddhi detAhai, rAjAkI sabhAmeM caturatAH nirmalayaza aura zreSTha pazu ghoDe AdiyoMkAbhI paramasaukhya nizcaya karake detAhai // 41 // svanaphAyogaphalam / bhujabalena ramAparamAlayaM janimatAM gAramA svanaphA yadA // abalayA'malayA navayAnabhUvibhutayAddhatayA paramaM sukham // 42 // svanaphAyoga yadi janmameM ho to usake bAhubalase (parama) zreSTha lakSmI gharameM rahai, (gurutA) baDappana mile tathA sundaranirmala navayauvanA strI, naI savArI aura pRthvI inakA adbhuta sukha mile // 12 // durudhraayogphlm| durudharA bahudhA vasudhAvasavajasuvAraNavAjisukhaM nRnnaam|| vitanute nRpateratulaM yazo guNakalApapaTutvamihAddhatam // 43 // jina manuSyoMkA durudharAyoga ho unako( pRthvI) jamIna, dhanake samUha, uttama hAthI, ghoDe AdikA sukha hove, rAjAse atula yaza mile, aneka guNoMke samUhase adbhuta caturatA mile|| 13 // .. kemdrumyogH| na dhane na vyaye kheTAzcandrAdiha bhavanti cet // vadA kemadrumaM prAhuH paMDitA mihirAdayaH // 44 // yadi caMdramAse dUsare vA vyayabhAvameM koIbhI graha na ho to usako mihirAcArya Adi paMDita kemadrumayoga kahate haiM // 14 // / kemadrume surapaterapi nandano'yaM dezAntaraM vrajati putrakalatrahInaH // dharmacyuto vikalito gadasaMghabhIto nAnAdhitApasahivo mahivoSahInaH // 15 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ (44 ) bhAvakutUhalam - [ rAjayoga: jisake janma meM kemadrumayoga ho vaha iMdrakA pyArA putrabhI ho to bhI strI putroMse rahita hokara videza bhramaNa karai, dharmase rahita rahai, kalAhIna, rogoMse bhayavAn nAnAprakArakI mAnasI vyathA saMtApasahita aura saMsAra meM saMtoSahIna rahai // 45 // kemadumabhaGgaH / zukrejyasaumyasahito'pi ca kaNTakastho vA pUrNabiMba iha yasya bhavenmRgAGkaH // kendrANi khecarayutAni tadA narANAM kemadrumodbhavaphalaM viphalatvamIyAt // 46 // ukta kemadrumayogakA bhaMga kahate haiM ki, jisakA caMdramA, zuka, bRhaspati, budhameMse kisI se yukta ho athavA keMdra meM ho athavA pUrNa maMDala ho yadvA usake keMdroM meM graha ho to manuSyoMko kemadruma yogokta phala kemadruma huemeM bhI niSphala hojAve // 46 // hRdayogaH / januSi nIcagatAH sakalA grahA yadi bhavanti tadA hRdasaMjJakaH // hRdabhavo vikalo vibhavonito ripuhato nitarAM zaThatAyutaH // 47 // janmasamaya meM yadi samastagraha nIca rAziaMzakoM meM ho to hadayoga hotA hai, hradayoga meM jisakA janma ho vaha (vikala) kalArahita aizvaryahIna zatruse ( parAjita ) hArAhuA ( zaTha ) dhUrta vA vaMcakabhI hove // 47 // phaNiyogaH / ghaTagate tapane kriyage zanAvaligate ca vidhau nijanIcabhe // bhRgusute janane phaNisaMjJako vikalitaM kurute narapuGgavam // 48 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptamaH 7] bhApATIkAsametam / ( 45 ) kumbhakA sUrya, meSakA zani vRzcikakA candramA, kanyAkA zukra, apane nIcameM ho to phaNisaMjJakayoga hotA hai isameM jisakA janma ho vaha manuSya zreSTha bhI ( vikala ) kalAhIna hotA hai // 48 // kAkayogaH / ajagate bhRguje ravije janurvRSabhage dinape'nimiSe vidhau // avanije yadi karkaTagehage bhavati kAkabhavo vibhavonitaH // 49 // jisake janmameM meSakA zukra, meSakA zani, vRSakA sUrya, mInakA candramA, karkakA maGgala ho to yaha kAkayoga aizvaryahIna ( daridrI ) karatA hai // 49 // daridrayogaH / vidhuyuto ghaTabhe divasAdhipo gurumahIjakavInasutAH punaH // yadi bhavanti ca nIcagatA janurvajati rAjasuto'pi daridratAm // 50 // candramAsahita sUrya kumbhakA aura bRhaspati, maGgala, zukra, zani, apane apane nIcarAziyoM meM ho aise yogameM jisakA janma ho vaha rAjA bhI ho to bhI daridrIr3I rahai // 50 // hutAzanayogaH / zanimahI janizAkaracandrajA yadi januH kila niicmupaashritaaH|| makarabhe bhRgujo'pi hutAzanaH paramatApakaro na karoti zam // 51 // yadi janma meM zani, maMgala, candramA, budha apane apane nIcarAzi yoMmeM hoM tathA zukra bhI makarakA ho to yaha hutAzanayoga hotA hai, isameM manuSya paramasaMtApa karanevAlA hotA hai, zubhaphala kadApi nahIM51 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ (46) bhAvakutUhalam-. / rAjayoga: raajyogbhnggvicaarH| yadi bhavanti navAyadazAdhipA januSi nIcagatA vikalA bhRzam // nRpatiyogajamaGgabhUtAM phalaM pariNamatyapi niSphalatAmiha // 12 // yadi janmameM 9 / 10 / 11 bhAvoMke svAmI nIcarAziyoMmeM tathA atyanta karake astaMgata pIDita AdibhI hoM to manuSyoM ke rAjayoga bhI ho to bhI usakA phala niSphala hokara daridIhI hove52|| ripumandiragaireva vairibhAvagatairapi // rAjayogA vinazyanti divAkarakaropagaiH // 53 // yadi rAjayogakartA graha zatrurAziyoMmeM vA chaThe bhAvameM yadvA zatru vargameM ho tathA astaMgata ho to rAjayoga naSTa ho jAtA hai|53 // bhavati vIkSaNavarjitamaGginAM jananalamamihAMbaragAminAma // jananabhaM ca nRpAlabhavonarojagati yAtitarAmatirakatAm // 54 // yadi manuSyoMke janmalanako koI graha na dekhe tathA candrarAziko bhI koI graha na dekhe to rAjayogavAlA manuSya rAjaputra bhI ho to bhI (raMka) daridrI hI hotA hai // 54 // bhadrAyAM vyatipAte vA tathA ketUdaye jniH|| | yasya tasya vinazyanti rAjayogaphalAnyapi55 jisakA janma bhadrA vyatipAtameM tathA (ketu) pucchatArAke udayameM ho to usake rAjayogoMke phalabhI naSTa hotA hai // 55 // paramanIcalave yadi candramA bhavati janmani tasya vishesstH||nRptiyogphlN viphalaM tataH kalayatIti vadanti muniishvraaH||56|| iti devajJajIvanAthaviracite bhAvakutuhale rAjayomAdhyAyaH // 7 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTamaH 8] bhASATIkAsametam / jisake janmameM caMdramA parama nIcAMzakameM ho usake vizeSatAse rAjayogoMke phala niSphala hojAte haiM yaha munIzvara kahate haiN||56|| iti bhAvakutUhale mAhaudharIbhASATIkAyAM rAjayoga tdbhgdridryogaadhyaayH||7|| - aSTamodhyAyaH // rAjayogacihnam / janane prabalo yasya rAjayogo bhavedyadi // kare vA caraNe'vazyaM rAjacihna prajAyate // 3 // jisa manuSyake janmameM rAjayoga prabala hotA hai usake hAtha vA pairameM avazyameva rAjacihna hotAhai // 1 // anAmAmUlagA rekhA saiva puNyabhidhA matA // madhyamAGalimArabhya maNibadhAntamAgatA // 2 // sordhvarekhA vizeSeNa rAjyalAbhakarI bhavet // khaNDitA duSTaphaladA kSINA kSINaphalapradA // 3 // anAmikAke mUlameM sIdhI rekhA puNya denevAlI hotI hai khaMDita azubha jAnanA tathA madhyamAke jaDase lekara (maNibaMdha ) hAthake jaDanADI sthAnase nIceparyaMta pUrI sIdhI eka rekhA ho use UrdhvarekhA kahate haiM vizeSataH rAjyalAbha karatI hai yadi khaMDita ho to ( duSTaphala) duHkha daridra detIhai aura (kSINa) athavA mADI ho to phalabhI kSINa hI detI hai // 2 // 3 // ____yvcihnphlm| aMguSThamadhye puruSasya yasya virAjate cAsyavoM yazasvI // svavaMzabhUSAsahito vibhUSAyoSAjanairarthagaNazca myH||4|| jisa puruSake a~gUTheke bIcameM (yavarekhA) jauke dAnekA ramaNIya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ (48) bhAvakutUhalam- [sAmudikaHAkAra ho vaha yazasvI hotaahai| apane vaMzakA bhUSaNa hotAhai tathA strI bhUSaNa, dhanase yukta rahatAhai // 4 // vaisAriNo vA''tapavAraNo vA cedvAraNo dkssinnpaannimdhy|| sarovaraM cAGkuza eva yasya vINA ca rAjA bhuvi jAyate sH||5|| jisa manuSyake dAhine hAthameM machalI, chatra, hAthI, tAlAva, aMkuzameMse koI bhI cihna ho athavA vINAkA cihna ho vaha pRthvI meM rAjA hovai // 5 // musalazailakRpANahalAGkitaM karatalaM kila yasyasa vittapaH // kusumamAlikayA phalamIdRzaM nRpati va nRpAlabhave yadA // 6 // jisakA hAtha mUsala, zaila, khaDga, halake cihnase citrita ho vaha dhanakA svAmI hotA hai,yadi puSpamAlAkA cihnabhI hotobhI dhanavAn hotA hai, yadi yahacihna rAjavaMzIke hoM to avazya rAjA hotA hai||6|| . paramalakSmIprApticihnam / karatale'pica pAdatale nRNAM turagapaGkajacAparathAivat // dhvajarathAsanadolikayA samaM bhavati lakSma ramAparamAlaye // 7 // jina manuSyoMke hAthavA pairake talemeM ghoDA, kamala, dhanuSa, cakra, dhvajA, ratha, siMhAsana, DolIke tulya cihna hoM to usake gharameM paramalakSmI sadA rahai // 7 // akhaNDalakSmIprAticihnam / | kuMbhAstaMbho vA turaGgo mRdaGgaH pANAvaMghau vA drumo yasya pusaH // caJcaddaNDo'khaNDalakSmyA parIvaH kiMvA so'yaM paNDitaH zauNDiko vA // 8 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTamaH 8] bhASATIkAsametam / (49) jisa puruSake hAtha vA pairake taluvepara kalaza, staMbha, ghoDA, mRdaMga athavA vRkSa, laTThIke cihna hoM to akhaNDa lakSmIse yukta rahe yadA paMDita ho yA (zauMDika) madya becanevAlA hovai // 8 // vizAlabhAlo'mbujapatranetraH suvRttamauliH kssitimnnddleshH||aajaanubaahuH puruSaM tamAhuH kSoNI. bhRtAM mukhyataraM mhaantH||9|| jisakA (bhAla) mAthA baDA ho, netra kamaladalake samAna hoM, zira suhAvanA vRttAkAra ho to pRthvImaMDalakA rAjA hove aura jisake khaDe huyemeM hAtha sIdhe nIce choDe ghuTanoMparyaMta pahuMce to rAjAoMmeM mukhya baDA rAjA hovai // 9 // nAbhirgabhIrA saralA ca nAsA vakSaHsthalaM ratnazilAtalAbham // AraktavarNoM khalu yasya pAdau mRdU bhavetAM sa nRpottamaH syAt // 10 // jisakI nAbhi (gaMbhIra ) gaharI, nAka sarala, chAtI ratnazilAke samAna svaccha, paira lAlaraMgake tathA komala hoM to zreSTharAjA hove // 10 // tillkssnnm| rAjate karago yasya tilo'tuladhanapradaH // tathA pAdatale puMsAM vAhanArthasukhapradaH // 11 // jisake dAhine hAthameM tilakA cihna ho use asaMkhya dhana detA he evaM pairake taluvemeM ho to vAhana aura dhanakA sukha deve // 11 // rAjavaMzaprajAtAnAM samastaphalamIdRzam // anyeSAmalpatA yAti tathA vyaktaM sulkssnnm||12|| iti bhAvakutUhale sAmudrikalakSaNAdhyAyo'STamaH // 8 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ (50 ) bhASakutUhalam - [ strIjAtakam - uktarakSaNa pragaTa huye meM rAjavaMzIke hoM to pUrNa rAjyaphala dete haiM anyako dhana mAna Adi thoDA hI phala dete haiM // 12 // iti bhAvakutUhale mAhIdharIbhASATIkAryA sAmudrika lakSaNAdhyAyaH // 8 // navamo'dhyAyaH // strIjAtakam / zubhAzubhaM pUrvajanervipAkAtsImantinInAmapi tatphalaM hi || vivAhakAlAtparataH pravINairasambhavAttatpatiSu prakalpyam // 1 // aba strIjAtaka kahate haiM- jo kucha striyoMke pUrvajanmArjita karmoM se zubha vA azubha hote haiM vaha vivAhase Upara jo phala striyoMko hone asaMbhava haiM ve usake bharttAko catura jyotiSI kahe jAM striyoMko saMbhava haiM ve unako kahane. tathA samasta phala deza, jAti, kula vicArake saMbhavAsaMbhava jAnake yuktise kahanA // 1 // atIva sAraM phalamaGganAnAmudIritaM zaunakanAradAdyaiH // vyaktaM yathA lagnanizAkarAbhyAM mayA tathaiva pratipAdyate tat // 2 // graMthakarttA kahatA hai ki, striyoMke lagna tathA caMdramAse zaunaka, nArada Adi AcAryoMne atisAratara jo phala kahe haiM unhIko maiM yahA~ pragaTa pratipAdana karatA hU~ // 2 // saubhAgyAdisthAna saMjJA / saubhAgyaM saptamasthAne zarIraM lagnacandrayoH // vaidhavyaM nidhanasthAne putre putraM vicintayet // 3 // striyoMke saptamasthAna se saubhAgya, lagna tathA caMdramAse zarIra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamaH 9] bhApATIkAsametam / (51) zubhAzubha, aSTamasthAnase vaidhavya aura paMcamabhAvase putrasukhAsukha vicAranA, anya bhAvavicAra puruSoMke uktaprakArase jAnane // 3 // subhagA durbhgaayogH| saumyAbhyAM pravarA zubhatrayayute jAyA bhodUpateH saumyaikena patipriyA madanabhe dRSTe yute janmani // pApaikena punarvilolanayanA pApadvayenAdhamA pApAnAM tritayena sA parakulaM hatvA patiM gacchati // 4 // janmasamayameM tIna zubhagrahoMse saptama bhAvayukta vA dRSTa ho to vaha strI rAjarAnI hovai, do zubhagrahoMse aizvaryavatI ekase patikI priyA hovai, tathA saptamameM eka pApagraha ho vA eka pApa graha dekhe to (caMcalanetrA), parapuruSadRSTivAlI, do pApoMse adharmakarma karanevAlI, tInase nija patiko mArakara parAye gharameM anyapatike pAsa jAnevAlI hove // 4 // puNshcliitvaadiyogH| | janukAle yasyA madanabhavane vAsaramaNau patiM tyaktvA nUnaM kupitahRdayA bhUmitanaye // avazyaM vaidhavyaM sapadi kamalAkSI ravisute jarAM pApaidRSTe nijapativirodhaM brajati vA // 5 // jisa sIke janmameM sUrya saptamabhAvameM ho vaha patiko tyAga kare vA pati ise tyAga kare tathA isake hRdayameM nitya krodha banA rhe| yadi maMgala saptama ho to avazya vidhavA hove, zani saptama ho to (kamalanetrA ) surUpAbhI ho tathApi anavyAhemeM vRddhatva pAve arthAt bar3I umarameM vivAha hove jo pApagrahoMkI dRSTi saptama bhAvapara ho to patike sAtha virodha rakkhe // 5 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvakutUhalam- striIjAtakam ptivrtaayogH| ' yasyAH zazAGke janilagnabhe vA rAmazaMge sA prakRtiH sthirA syAt // zubhekSite rUpavatI guNajJA patikriyA cAruvibhUSaNADhyA // 6 // jisake janmasamayameM caMdramA lapameM athavA tIsarebhAvameM ho to usakI prakRti sarvadA sthira rahai use zubhagrahabhI dekheM to rUpavatI guNavatI patisevAmeM catura aura ramaNIya bhUSaNoMse yukta hovai // 6 // - yadAGgacandrAvasame bhavetAM tadA narAkArasamA kurUpA // pApekSitau pApayutau vizeSAdgadAturA rUpaguNaivihInA // 7 // yadi lagna evaM caMdramA viSamarAzi viSamanavAMzakoMmeM ho to strI puruSakI (AkRti) svarUpa yadvA puruSoMke tulya kRtya karanevAlI hovai, kurUpAbhI hovai, yadi ukta lagna caMdramA pApayukta dRSTa bhI hoM to vizeSataH rogase Atura rahai suguNoMse hIna rhe|| 7 // . strINAM raajyogaaH| januHkAle yasyA madanasadane dAnavagurau zubhAbhyAmAkAnte gatavati tadA sA vidhumukhii|| gajendrANAM muktAphalavimalamAlAvRtakucA priyA patyunityaM prabhavati shciivtkssititle||8|| jisake janmasamayameM saptamasthAnameM zukra do zubhagrahoMse yukta ho usake candramukhI stanoM ke Upara gajamotiyoMkI mAlA virAjamAna rahe arthAt aizvaryaseM paripUrNa rahe tathA patikI pNarI nitya rahe aura iMdrANIke samAna aizvaryavatI hove // 8 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamaH 9] bhASATIkAsametam / (53) samAkrAnte lagne tridazaguruNA vAtha bhRguNA budhe kanyArAzau madanabhavane bhUmitanaye // mRge karke candre sati bhavati lAvaNyatilakA taporekhAyoSA prabhavati vishessaatkssitipteH||9|| yadi janmasamayameM lanakA bRhaspati athavA zukra ho, tathA kanyArAzikA budha saptamasthAnameM, maMgala makarameM, caMdramA karkameM ho to lAvaNya ( surUpatA) vAlI striyoMmeM (tilakA) zreSTha hone vizeSataH rAjAkI mahArAnI baDI tapasyA karake pAI jaisI hove // 9 // zazAGke karkasthe bhavati hi yuktyAM vidhusute vanau jIve mIne gavi bhRgusute janmasamaye // sahasrAlI mAnyA jagati nRpakanyA guNavatI / vizeSAdeSA syAnRpatipatikA puNyalatikA // 10 // caMdramA karkakA, budha kanyAkA, bRhaspati mInakA lagnameM, zuka vRSakA, janmasamayameM ho to eka hajAra sakhiyoMmeM mAnyA saMsArameM rAjakanyA guNavatI hovai tathA vizeSatAse yaha strI rAjAke gharakI svAminI puNyakI latA hovai // 10 // saptame pratyekagrahaphalAni / dinapatAviha kAmaniketanaM gatavati pravarApyavarA bhavet // januSi vallabhabhAvavivarjitA sujanatA.. rahitA vanitA bhRzam // 11 // jisake janmameM sUrya saptama ho vaha zreSThAbhI azreSThA hojAve, patikA prema usameM na hove, atizaya durjanatA kare, duSTa svabhAvA hove kuTumbasebhI virodhI rahe // 11 // .... ! . / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ (54) bhAvakutUhalam- [strIjAtakamavRSe rAkAnAthe bhavati madane janmasamaye bhavedeSA yoSA vimalavasanA cAruvadanA // vinamrA muktAlIvalitakucabhAreNa nitarAM parAlIlAlakSmIratipatirameva kSititale // 12 // jisake janmameM saptamabhAvameM caMdramA vRSakA ho vaha strI nirmalavastra pahananevAlI, suhAvane (mukha ) vadanavAlI, namramukhI, motiyoMkI mAlAse zobhita stanabhArase namra, parama lIlA karanevAlI hove aura pRthvI meM sabase suMdara aisI hovai jaisI kAmadevakI strI rati hai athavA lakSmIke samAna // 12 aGgArake madanamandiramindubhAvaM mandAnvite hArabhage jnne'nggnaayaaH|| vaidhavyameva niyataM kapaTaprabandhAdvArADanA bhavati saiva varAr3anApi // 13 // janmameM strIkA maMgala vizeSase karkakA ho athavA maMgala zani sahita siMhakA saptama ho to nizcaya vaidhavya pAvai tathA kapaTake prabaMdha kare (vyabhicAriNI) vezyA ho yadi yaha strI dharmakarmase tathA kulase zreSThabhI ho tobhI vezyAhI hove // 13 // anekastrIbhartA bhavati makhakartA ca madane budhe tuGge yasyA januSi khalu tasyAH patiriha // svayaM vAmA kAmAkulitahRdayA modakalayA parItA muktAlIrajatakanakAlImaNigaNaiH // 14 // jisa strIke janmameM kanyAkA budha saptamameM ho usakA bhartA aneka striyoMkA svAmI hove aura yajJa karanevAlA hove tathA Apa vaha strI kAmadevase vyAkulita hRdaya rahe kAmakalAmeM tatpara rahe aura motiyoMkI mAlA, sone, cAMdI, maNiratnoMse bharI rahai // 14 // .... Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamaH 9] bhASATIkAsametam / parikrAnte yasyA madanabhavane devaguruNA guNajJA dharmajJA nijapatipadAbjaM bhajati sA // maNInAM mAlAbhiH kanakaghaTitAbhizca zirasA samAkrAntA kAntA ratipatipatAkeva zazibhe // 15 // jisake janma meM bRhaspati saptamasthAna meM baiThA ho vaha (guNajJA ) samasta suguNavAlI, dharmajAnanevAlI, apane patikI sevA karanevAlI " pativratA " hove aura suvarNa meM jaDehuye (maNi ) ratnoM kI mAlAoMse zira AkrAMta rahe yadi vaha bRhaspati saptama meM karkakA ho to vaha strI kAmadevakI patAkA jaisI uttamarUpa guNavatI hovai 15 // aat yasyA janmanyapi madanage mInabhavane tadA kAnto dAnto ratipatikalA kautukapaTuH // dhanurddharttA bharttA svayamapi ca saGgItarasikA vilolA padmAkSI vasanalasitA bhUSaNavRtA // 16 // jisake janmameM mInakA zukra saptama bhAva meM ho usakA pati udAra, kAmakalA krIDAmeM catura tathA dhanuSa dhAraNa karanevAlA hove Apa bhI vaha strI gAyanavidyAkI rasikA caMcalatAse bharttAko prasanna karane vAlI, kamaladalasamAnanetrA evaM uttama bhUSaNa vastroMse yukta rahai // 16 // madanabhAvagate tapanAtmaje patiratIva gadAkulito bhavet // malinaveSadharo vibalo mahAanuSi tuGgagate pravaro dhanI // 17 // (55) janma meM zani saptama bhAva meM ho to usakA pati atiroga pIDita hovai malina veSa dhAraNa karane vAlA, ati nirbala hove / yadi ukta zani uccakA ho to zreSTha aura dhanavAn hove // 17 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ (56) bhAvakutUhalam [strIjAtakamsaptame siMhikAputre kuladoSavivaddhinI // nArI sukhaparityaktA tuGge svAmisukhAnvitA // 18 // rAhu saptamameM ho to kulako ( doSa) kalaMka baDhAnevAlI, sukha rahita strI hovai yadi vaha rAhu uccakA ho to bhartAke sukhase yuktarahai 18 athaanyyogaaH| mithastau zukrAI yadi lavagatau vIkSaNamitau bhavetAM vA lagne ghaTalavagate zukrabhavane // anaGgairAlIlAkalitanararUpAbhiranizaM sthitAbhiH kAntAbhiHkhalu madanazAnti vrjtisaa19|| yadi zukra aura zani parasparAMzaka arthAt zanike aMzakameM zukra zukrake aMzameM zani ho upalakSaNase rAziyoMmeMbhI paraspara ho tathA inakI paraspara dRSTi bhI hovai yadvA zukrake raashi2|7 lagnameM kumbhAMzaka yukta hoM to kAmadevakI lIlAoMse nirmita nararUpavAlI nitya aneka nararUpa ( mardake veSa) sthita striyoMse kAmadevako zAMta karai // 19 // kSapAnAthe yasyA gatavati kulIrAGgamathavA madAgAraM sAraM suragurubudhAbhyAmapi yutam // mahAnto'pi bhrAntAH katikati manojAdhikatayA purastAM pazyaMto dadhati paramAnandalaharIm // 20 // jisakA candramA lagnameM karkakA ho athavA saptamabhAva maMgala sahita ho tathA budha bRhaspatisebhI yukta ho to aneka baDe baDe mahAtmAlogabhI sammukha isa strIko dekhakara kAmadevake adhika honese vibhrAMtamana hokara mohita hoveM aise vaha parama AnandalaharIko rUpakI chaTAse dhAraNa karanevAlI hove // 20 // ... ..... ... ... Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamaH 9] bhASATIkAsamet / (57) mRgAgAre sAre gatavati visAraM suragurau kavau vA pAtAlaM tapanaMtanayenApi milite // januHkAle yasyAH karimukuTamuktAphalamANavrajAnAM mAlAbhirvalitamuta vakSojayugalam // 21 // jisake janmasamayameM makarakA maMgala, mInakA bRhaspati prApta ho athavA zanisahita zukra caturtha ho to hAthIke zirase utpanna (gaja motI) muktAphaloMse sahita anekamaNiyoMkI mAlAoMse veSTita stanayugma rahaiM // 21 // vaidhvyyogaa| nizAkarAtsaptamabhAvasaMsthA mhiijmndaagudivaakraashcet|| tanorabhe janmani naidhanaM vA dizanti vaidhavyamalaM made vA // 22 // candramAse saptamasthAnameM maMgala, zani, rAhu, sUrya hoM to nizcaya vaidhavya karate haiM tathA janmalagnameM zatrurAzika athavA aSTama yA saptamasthAnameM hoM taubhI vaidhavya dete haiM // 22 // lagnAdhipo vAtha madAlayezo varge gataH pApanabhazvarANAm // made tanau vA khalakheTavargastadA kulaM muJcati caJcalAkSI // 23 // janmalagneza athavA saptameza pApagrahoMke (varga) rAzyaMzakAdikoMmeM ho athavA lagnameM evaM saptamabhAvameM pApagrahake rAzyaMzaka hoM to vaha strI kulako choDadevai arthAt kulaTA ho // 23 // pApAntarAle yadi lamacandrau syAtAM zubhAlokanavarjito tau // anaGgalolA khalasaGgamena kuladayaM hanti tadA mRgAkSI // 24 // / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ (58) bhAvakutUhalam- [strIjAtakamyadi janmasamayameM lana, candramA pApagrahoMke bIcameM ho zubhayahoMkI dRSTi unapara na ho pApayuktabhI hoM to vaha mRgAkSI kAmadevase caMcala hokara pitRkula bhartRkula donoMkA nAzakarai arthAt vyAbhacAriNI hokara donoM kuloko DubAvai // 24 // vyaye'STame bhUmisutasya rAzAvagau sapApebhavatIha raNDA // made kulIre sakhI kujepi dhavena hInA ramate'nyalokaiH // 25 // yadi maMgalakI rAzi 1 / 8 meM rAhu bArahavAM vA aSTama pApayukta ho to vaha strI rAMDa hove athavA / saptamabhAvameM karkakA sUrya,maMgala sahita ho to patihIna hokara anyapuruSoMse ramita rahai // 25 // tanAcaturtha nidhana vyaya vA madAlaya pApayutaH kujazcet // anaGgalIlAM prakaroti jAraiH parti tiraskRtya vilolanetrA // 26 // yadi janmalagrase cauthA, bArahavAM athavA saptama pApayuta maMgala ho to vaha caMcalA apane patikA tiraskAra karake (jAra) upapatiyoMke sAtha kAmakrIDA kare caMcala hovai // 26 // parasparAMzopagatau bhavetAM mahIjazukrau jnnenggnaayaaH|| svayaM mRgAkSI hyabhisArikeva prayAti kAmAkulitAnyagehe // 27 // yadi strIke janmasamayameM maMgalake aMzakA zuka zukake aMzakA maMgala ho to vaha mRgAkSI abhisArike samAna ApahI kAmAtura hokara dUsareke ghara jAvai // 27 // pApagrahe saptamage balone'zubhena dRSTe patisaukhyahInA // syAtAM made bhImakavI sacandrau patyAjJayA sA vyabhicAriNI syAt // 28 // .. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamaH 9 ] bhASATIkAsametam / ( 59 ) pApagraha balahIna saptamasthAna meM hoM zubhagraha use na dekheM to usa strIko bhartAkA sukha na hore / yadi saptama sthAnameM maMgala, zukra, caMdramA hoM to vaha strI bhartA kI AjJA se vyabhicAriNI (jAriNI) hove 28 // pApagrahe saptamalagnagehe bhartA divaM gacchati saptamAbde || nizAkare cASTamavairibhAve tadASTamAbde nidhanaM prayAti // 29 // janmameM jisake saptama evaM lagnabhAva meM pApagraha ho usakA pati vivAhase sAtaveM varSa svarga jAvai / yadi caMdramAbhI 6 / 8 meM ho to AThaveM varSa meM pati mare // 29 // bAlavidhavAyogaH / saptamezo'STame yasyAH saptame nidhanAdhipaH // pApekSaNayato bAlA vaidhavyaM labhate dhruvam // 30 // jisa (bAlA) navayauvanAke janmalagnase saptameza aSTama, aSTameza saptama pApadRSTa hoM athavA pApayukta hoM to nizcaya bAlavaidhavya pAMvai 30 saptamASTapatI SaSThe vyaye vA pApapIDitau // tadA vaidhavyamAnoti nArI naivAtra saMzayaH // 31 // jisa strIke janmalagnase saptama, aSTama bhAvoM ke svAmI pApapIDita hokara chaThe vA bArahaveM hoM vaha nissaMdeha vaidhavya pAvai // 31 // mAtRsahitavyabhicAriNIyogaH / mandArarAzau sasite zazAGke khalekSite lagnagate mRgAkSI // mAtrA sahaiva vyabhicAriNI syAnmade khalAMze vraNaviddhayoniH // 32 // yadi zani maMgalakI rAzi (10 / 11 / 1 / 8) yoM meM zukasahita caMdramA pApaddaSTa lagna meM ho to vaha strI apanI mAtAsahita vyabhicAriNI hove / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat : www.umaragyanbhandar.com
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 60 ) bhAvakutUhalam - [ strIjAtakam - yadi saptama meM pApAMza ho yadvA uktagraha pApAMzakI saptamameM hoM to mA~, beTI vyabhicAriNI hoM kintu usakI yoni vraNase vedhita rahe // 32 // maharAzivazena pratyekatriMzAMzaphalAni / tatrAdau bhaumarAzau / yadAGgacandrau kujabhe kujasya triMzAMza ke duSTatamaiva kanyA // mandasya dAsI hi gurau tu sAdhvI mAyAvinI jJasya kaveH kuvRttA // 33 // aba graha rAziyoMke vazase pratyeka triMzAMzake phala kahateM haiM inameM prathama maMgalakI rAzike triMzAMzakoM ke phala haiM ki, yadi lagna, caMdramA maMgalakI rAzi meM ho tathA maMgalake triMzAMzameM hoM to vaha kanyA duSTa hovai zani ke triMzAMzameM dAsI hove, bRhaspatikemeM pativratA, budhakemeM mAyAvAlI, zukrakemeM duSTacaritavAlI hove // 33 // zukrarAzau / zukrabhe kujakhAmyaMze duSTA saureH punarbhavA // gurorguNamayI vijJA kaveH kAmAturA bhavet // 34 // zukra rAzimeM lagna caMdramA maMgalake triMzAMzameM ho to duSTA hove evaM zani ke meM (punarbhavA ) do bAra vivAhI jAvaiM, bRhaspatikemeM guNayuktA, budhake meM paMDitA, zukrake meM kAmAturA hovai // 34 // budharAzau / budhabha bhUmiputrasya kApaTI klIvavacchaneH / guroH satI vido vijJA kaveH kAmAturA bhavet // 35 // budhake rAzimeM lagna, caMdra, maMgala ke triMzAMzameM hoM to kapaTI hone zanikemeM napuMsakake tulya hove, bRhaspatikemeM pativratA, budhakemeM bahuta viSayoMko jAnanevAlI, zukrakemeM kAmase AturA hovai // 35 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamaH9 bhASATIkAsametam / (63) caMdrarAzau / kulIrabhe bhUmisutasya vezyA zaneH patiprANavidhAtakau // gurorguNavAtavatI budhasya zilpakriyAjJA kulaTA bhRgoH syAt // 36 // karkarAzike lagna, caMdramA, maMgalake triMzAMzakameM hoM to vaha strI (vezyA)paturiyA hove, tathA zanikemeM bhartIke prANaghAta karanevAlI, bRhaspatikemeM guNasamUhayuktA budhakemeM(zilpa) kArIgarI jAnanevAlI, zukrake triMzAMzakameM (kulaTA) vyabhicArakaranevAlI hovai // 36 // suuryraashaa| siMhe narAkAradharA kujasya varAGganA bhAnusutasya nArI // gurorilAdhIzavadhUbudhasya duSTA kavareGgajagAminI syAt // 37 // siMharAzike lagna, caMdramA, maMgalake triMzAMzakameM hoM to puruSake AkAradhAraNa kare athavA puruSa samAna parAkramI, caturA hovai, zanikemeM (varAGganA) vezyA hovai, bRhaspatikemeM pRthvIpatikI vadhU hote, budhakemeM duSTA, zukrakemaiM apane putrase gamana karanevAlI haavai||37|| gururAzau / guNairvicitrA gurubhe kujasya mandasya mandA gunntttvvijnyaa||jiivsy vijJA zaninandanasya zukrasya ramyApi bhavedaramyA // 38 // bRhaspatike rAzimeM lagna, caMdramA, maMgalake triMzAMzakameM hoM to anekaguNoMse yukta hovai, zanikemeM mUrkhA, bRhaspatikemeM guNoMke tattvako jAnanevAlI, budhakemeM paMDitA, zukrakemeM surUpAbhI kurUpAsI pratIta ho // 38 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ (62) bhASakutUhalam- (strIjAtakam - shniraashau| mandAlaye bhUmisutasya dAsI zanarasAdhvI bhavatIti sAdhvI // guronizAnAthasutasya duSTA zukrasya vaMdhyA kramataH pradiSTA // 39 // zanike rAzimeM lagna, caMdramA, maMgalake triMzAMzakameM hoM to dAsI hove, zanikemeM pativratA na hovai, bRhaspatikemeM pativratA, budhakemeM duSTA, zukrakemeM(vaMdhyA)aputrA hove, itane kamase triMzAMzaphala haiN39|| anyyogaaH| maMdaimadhyabale kavInduzazivaryacyutaiHprAyazaH zeSairvIryasamanvitaiH puruSavanArI yadoje tanuH // jIvAGgAraravIndujairbalayutaizcedaGgarAzau same giitaatttvvicaarsaarcturaavedaaNtvaadinypi||40|| jisake janmameM zani madhyabalI, zukra, caMdramA, budha, balahIna, aura vizeSatAse anyagraha balavAna hoM tathA lagna viSamarAzikA ho vaha strI puruSake samAna hove / yadi bRhaspati, maMgala, sUrya, budha, balavAna hoM tathA lagnarAzisamasaMjJaka hoM to gItAkA tattva (jJAna) ke vicArase sAra jAnanemeM caturA aura vedAMtavAdinIbhI ho||40|| ____assttmbhaavvicaarH| yadASTame devagurau bhRgau vA vinaSTagarbhA mRtaputrakA vA // kuje'STame sA kulaTA mRgAkSI candre'STama svAmisukhena hInA // 41 // yadi janmameM bRhaspati aSTama ho athavA zukra aSTama ho to usake garbha naSTa ho, athavA putra mareM, yadi maMgala aSTama ho to vaha mRgAkSI (kulaTA) vyabhicAriNI hove, yadi caMdramA aSTama ho to patike sukhase hIna rahai // 11 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamaH 9] bhASATIkAsametam / (63) mande'STame rogaratasya bhAryA dinAdhipe sA paritApataptA // anagaraGgA parakAntasaGgA mRtAvagau sA kuladharmabhaGgA // 42 // jisa strIkA zani aSTama ho usakA pati rogayukta sarvadA hai, sUrya aSTama ho to sarva prakAra saMtApoMse saMtapta rahai, yadi rAhu aSTama ho to kAmadevake (raMga)krIDAse parapuruSoMkA saMga kare tathA apane kulake dharmako khovai // 42 // putrbhaavvicaarH| paMcame zubhasaMdRSTe paMcamAdhipatAvapi // kendrakoNe tadA nArI bahuputravatI bhavet // 43 // aba striyoMke saMtAna bhAvakA vicAra kahate haiM-ki, yadi janmalanase paMcamabhAvameM zubhagrahoMkI dRSTi ho aura paMcameza keMdra, koNa 14710 / 5 / 9 / meM ho to vaha strI bahuta putroMvAlI ho // 13 // paMcaputravatI jIve sabale ca site vidhau // sutAsukhavatI pApe nArI saMtAnavajitA // 14 // yadi bRhaspati balavAna hokara paMcamameM ho to pAMca putravAlI hove zukra caMdramA sabala paMcamameM hoM to kanyAoMkA sukha hove,pApagraha paMcama ho to saMtAnake sukhase hIna rahai. jina grahoMkA jo phala paMcamameM kahA hai vaha usakI dRSTi se bhI jaannaa||44|| vissyogaaH| bhadrAsApAnalavaruNabhe bhAnumandAravAre yasyA janma prabhavati tadA sA viSAkhyA kumArI // pApe lagne zubhakhagayutaH pApakheTAvaristhI syAtA yasyA jananasamaye sA kumArI viSAkhyA 15 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ (64) bhAvakutUhalam- [strIjAtakamaava striyoMke viSayoga kahatehaiM-ki,jisake janmasamayameM bhadrAsaMjJaka 7/12 tithi, AzleSA, kRttikA, zatatArA nakSatra, ravi, zani, maMgala vAra hoM vaha viSAkhyA hotI hai. isa yogake tIna bheda haiM ki, dvitIyA tithi, AzlekA nakSatra, ravivAra(1)saptamI tithi, kRttikA nakSatra, zanivAra (2) dvAdazI tithi, zatatArA nakSatra maMgala vAra (3) aura pApagraharAzi lagnameM pApagrahayukta tathA do pApagraha chaThebhI hoM to vaha kanyA viSAkhyA hotI hai // 15 // AdityamUnordivase dvitIyA bhujaGgabhe bhaumadinembujaH // cetsaptamI vAtha rakhau vizAkhA harestithau vApi ca sA viSAkhyA // 46 // inake bheda kahate haiM ki, zanivArako dvitIyA tithi, AzleSA nakSatra (1), maMgalavArako zatatArA nakSatra, saptamI tithi (2), ravivArako vizAkhA nakSatra, dvAdazI tithi (3), meM jisa kanyAkA janma ho vaha viSAkhyA hotI hai // 16 // dharmagehagate bhaume lagnage ravinandane // paJcame divasAdhIze sA viSAkhyA kumaarikaa||47|| yadi lagrase navama maMgala, lagnameM sUryaputra (zani ) paMcamameM sUrya, jisa kanyAkA hovai vaha viSAkhyA (viSakanyA) hotI hai| 17 // . viSAkhyAlakSaNam / viSAkhyA zokasantaptA durbhagA mRtaputrikA // vastrAbharaNahInA ca purANairuditA budhaiH // 48 // jo kanyA uktaprakAroMse viSAkhyA ho vaha zokase saMtapta(durbhagA) bhAgyahInA hovai, saMtAna usakI maratI rahaiM vastra, bhUSaNoMse hIna rahai yaha prAcIna paMDitoMne kahAhai, aisehI viSa ghaTikAke janmavAlI bhI hotIhai // 48 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASATIkAsametam / viSayogabhaGgaH / saptame saptamAdhIzaH zubho vA lagnacandrayoH // viSayogamalaM hanti raho hariribhaM yathA // 49 // dazamaH 10 ] (65) yadi janmalagna se saptameza saptamameM ho athavA caMdramAse saptameza saptama ho tathA lagnacaMdrase zubhagraha saptama ho vA use dekhe to nizcaya viSayoga ke phalako nAza karatA hai jaise siMha balAtkAra se hAthIko mAratAhai // 49 // itthaM vivAhakAle'pi jJAtavyaM lagnacandrayoH // tadadhInaM yataH strINAM zubhAzubhaphalaM bhavet // 50 // vivAhasamaya meM bhI lagna aura caMdrase aisAhI vicAra karanA, kyoMki vivAhamuhUrta ke adhIna striyoMkA Ajanma zubhAzubha hai // 50 // vaidhavyabhaGgopAyaH / vaidhavyayogayuktAyAH kanyAyAH zAntipUrvakam || vedoktavidhinodvAhaM kArayeccirajIvinA // 51 // iti bhAvakutUhale strIjAtakAdhyAyo navamaH // 9 // jisa kanyAke vaidhavyayoga ho usako prathama pratimAvivAha, sAvitrIvrata, pippalavrata ityAdi kalpoktazAMti karake vedokta vidhise usakA vivAha dIrghAyuyogavAleke sAtha karanA // 51 // iti bhAvakutUhale mAhIgharIbhASATIkAryA strIjAtakAdhyAyaH // 9 // dazamo'dhyAyaH // kanyAyAH zubhAzubhAMgalakSaNAni / zubhalakSaNasampannA bhavediha yadAGganA // tatkaragrahaNAdeva varddhate gRhiNAM sukham // 1 // yadi strI zubhalakSaNoMse saMpanna hove to saMsAra meM use vivAhavidhi karake grahaNa karanese gRhasthiyoMko sukha baDhatA hai // 1 // 5 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ (66) bhAvakutUhalam [strIsAmudrika:zubhAzubhaM purA gItaM vedavyAsena dhImatA // prakAzyate tadevAtra nArINAmaGgalakSaNam // 2 // striyoMke lakSaNoMse zubha tathA azubha prathama buddhimAn vyAsadevajIne kahAhai vahI yahAMbhI striyoMke aMgalakSaNa prakAza kiye jAte haiM // 2 // ___ pAdatalalakSaNam / yuvatipAdatalaM kila komalaM samamatIva japAkusumaprabham // dizati mAMsalamuSNamilApateratihitaM bahudharmavivarjitam // 3 // strIke pairake talue yadi komala, (sama ) sarala tathA (japA) oMDa puSpake samAna raktavarNa, sthUla, uSNa aura bahuta svedase rahita ho to rAjAke liye hita karate haiM // 3 // kmlkmburthdhvjckrvtttthulmiinvimaanvitaanvt|| bhavati lakSma pade yadi yoSitAM kSitibhRtAM vanitA vibhutAvRtA // 4 // jisake paira kamala, kaMbu (zaMkha ), ratha, dhvajA, cakrake samAna tathA sthUla machalI, vimAna, vitAna (cAMdanI) ke AkAra cihna hoM to usa strIkA pati rAjA hovai ezvaryase yukta rahe // 4 // zUrpAkAraM vivarNa ca vizuSkaM paruSaM tathA // rUkSaM pAdatalaM tanvyA daurbhAgyaparisUcakam // 5 // jisake pairake talue zUrpake AkAra, vivarNa,(zuSka ) kharadarA, karaDA rUkhA ho to yaha lakSaNa tanvaMgIke daurbhAgya sUcaka haiM // 5 // yasyAH samunnatAGguSTho vrtulo'tulsaukhydH|| zUrpAkArA nakhA yasyAH saabhveduHkhbhaaginii||6|| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazamaH 10] bhASATIkAsametam / (67) jisake pairakA a~gUThA U~cA, gola ho to atisaukhya detAhai, jisake nAkhUna zUrpake AkAra hoM vaha duHkha bhoganevAlI hotiihai6|| gamanalakSaNam / saMcalantyAM dharAdhUlidhArA yadA rAjamArge'balAyAM balAducchalet // pAMsulA sA kulAnAM trayaM satvaraM nAzayitvA khalaimodate sarvadA // 7 // jisa strIke saDakapara calate samaya pRthvImeM (dhUli ) gardakI dhArA uDe cale vaha apativratA (jAriNI ) (tIna kula) mAtA, pitA, bhartAko nAza karake sarvadA duSToMke sAtha prasanna rahe // 7 // zliSTAGgulIlakSaNam / yasyA anyonyamArUDhAH pAdAMgulyo bhavanti cet|| sA patInbahudhA hatvA vAravAmA bhavediha // 8 // jisake pairakI eka aMgulI dUsarI aMgulIke Upara caDhIrahai vaha bahuta patiyoMko mArake ( vArAMganA ) vezyA hotI hai // 8 // kaniSThA na spazeDUmi calantyA yoSitastadA // sA drutaM svapati hatvA jAreNa ramate punaH // 9 // jisa strIke calate samayameM (kaniSThA) choTI aMgulI pairakI pRthvIko sparza na kare vaha zIghrahI apane patiko mArakara jArase ramita rahai // 9 // anAmikA ca madhyAca yadi bhUmi. na sNspRshet|| AdyA patidvayaM hanti cAparA tu patitrayam // 30 // jisa strIke pairakI anAmikA evaM madhyamA pRthvIko sparza na karai inameM se anAmikA UMcI rahe to do patiyoMko, madhyamA UMcI rahe to tIna patiyoMko maare||10|| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ (68) bhAvakutUhalam / [strIsAmudrikAanAmikA ca madhyA ca yadi hInA prajAyate // tadA sA patihInA syAdityAha bhgvaansvym||11 jisake pairakI madhyamA tathA anAmikAbhI choTI ho to vaha strI patihInA hovai. yaha bhagavAn vedavyAsane ApahI kahAhai // 11 // nakhalakSaNam / yadi pAdanakhAH snigdhA vartulAzca samunnatAH // tAmravarNA mRgAkSINAM mahAbhogapradAyakAH // 12 // yadi strIke pairoMke nAkhUna (snigdha ) cikane, (vartula) golAkAra, UMce aura tAMbeke raMgake samAna hoM to mRgAkSiyoMko uttama bhoga dete haiM // 12 // padatalam / yadi bhavedamalaM kila komalaM kamalapRSThavadeva mRgIdRzAm // aruNakaMkumavidrumasannibhaM bahuguNaM padapRSThamiti dhruvam // 13 // yadi mRganayanI striyoMke pairoMkI pITha nirmala, komala, kamaladalake pIThake samAna ( aruNa ) gulAbIraMga yadvA kuMkuma, vA (vidruma) mUMgAke samAna hoM to ve bahuta guNavatI honai yaha nizcaya hai|| 13 // aMghrimadhye daridrA syAnamratvena sadAGganA // zirAlenAdhvagA nArI dAsI lomAdhikena saa||14|| pairoMkI aMgaliyoMke bIca meM (namra ) gaharA ho to vaha strI sarvadA daridrA rahai aMguliyoMpara zirA (nasa) bahuta hoM to mArga calanevAlI hovai aura bahuta roma aMguliyoMmeM hoM to dAsI hove // 14 // gulphlkssnnm| nirmAsena sadA nArI durbhagA khalu jAyate // gulpho gUDhauM zubhau syAtAmazirAlau ca vrtulau15|| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazamaH 10 ] bhASATIkAsametam / 69) jisake (gulpha) ghuTanoMke nIce (nirmAsa ) mADe hoM to vaha strI durbhagA hovai yadi uktasthAna ( gUDha ) sthUla, puSTa hoM (azirA) nasoMse rahita hoM evaM vartula hoM to subhagA hovai // 15 // agUDhau zithilau yasyAstasyA daurbhAgyasUcakau // gulphalakSaNamAkhyAtaM pArNilakSaNamucyate // 16 // jisa strIke gulphasthAna zithila evaM (agUDha) DhIle hoM vaha durbhagA hove itane gulphalakSaNa kahe gaye, aba (pANi) eMDIke lakSaNa kahejAte haiM // 16 // pANilakSaNam / samAnapANiH subhagA pRthupANizca durbhgaa|| kulaTA tuGgapANizca dIrghapANigaMdAkulA // 17 // jisake (pANi) eMDI samAna hoM to vaha saubhAgyavatI hove, pANi moTe hoM to durbhagA hove, jo pANi U~ce hoM tovyabhicAriNI aura laMbI pANise nitya rogase Akula rahe // 17 // jngghaalkssnn| jaMghe raMbhopame yasyA romahIne ca vartule / mAMsale ca same snigdhe rAjJI sA bhavati dhruvam // 18 // jisa strIke jaMghA kadalIstaMbhake samAna hoM tathA romarahita (vartula) golAkAra sarala, moTI,samAna aura cikanI ho to rAjarAnI hove 18 // ekaromA priyA rAjJo dviromA saukhyabhAginI // triromA vidhavA jJeyA romakUpeSu kAminI // 19 // jisake jaMghAoMke (romakUpa) romoMke jaDapara eka eka roma hoM to vaha rAjAkI priyA, aizvaryavatI hovai, dodo hoM to sukha bhoganevAlI aura tInase vidhavA jAnanI // 19 // romakUpalakSaNam / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 70 ) bhAvakutUhalam - jAnulakSaNam / bhavati jAnuyugaM yadi mAMsalaM tadativRttamatIva zubhapradam // bhuvanabharturato viparIta mAdibhiridaM viparItamudIritam // 20 // [ strIsAmudrika: jisa strIke donoM jAnu moTe, ati suMdara golAkAra hoM vaha ati zubhaphala karate haiN| vaha rAjarAnIke tulya hotI hai isase viparIta lakSaNa hoM to phalabhI viparIta kahA hai // 20 // kaTilakSaNam / samunnatanitaMbAdyA yasyAH siddhagulA kaTiH // sA rAjapaTTamahiSI nAnAlIbhiH samAvRtA // 21 // jisakI kamara siddha (24) aMgula cauDI ho tathA ( nitaMba ) cUtaDa UMce hoM to vaha rAjAkI paTarAnI hove aura aneka (sakhI) dAsiyoMse yukta rahai // 21 // nirmAsA vinatA dIrghA cipiTA zakaTAkRtiH // laghvI romAkulA nAya vaidhavyaM dizate kaTiH // 22 // jo kamara mAMsarahita, mADI, gaharI (cipiTa) baiThI huI gAr3Ike AkArakI, choTI aura romoMse bharI huI ho vaha vaidhavya detI hai|| 22 // nitambalakSaNam / sImantinInAM yadi cArubiMbo bhavennitaMbo bahubho - gadaH syAt // samunnato mAMsala eva yAsAM pRthuH sadA kAmasukhAya tAsAm // 23 // jina bhAgyavatI striyoMke cUtaDa ramaNIya biMbavat hoM to bahuprakAra bhoga dete haiM. yadi UMce, moTe, baDebhI hoM to sarvadA kAmadevako sukha dete haiM // 23 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazamaH 1.] bhASATIkAsametam / (71) yonilkssnnm| yadA gajaskandhasamAnarUpo bhago'thavA kacchapaSTaSThaveSaH // ilApateH kAmavinodadAyI vA sonataH so'pi sutAjanetA // 24 // yadi strIkA (bhaga ) yoni hAthIke gardanake sadRza yadvA kachu. Ake pIThake sadRza ho to vaha rAjAko kAmakrIDAmeM prasanna karane vAlI arthAt rAjarAnI hovai yadi uktabhaga UMce AkArakA ho to kanyA janane vAlI hotI hai // 24 // azvatthadalarUpo vA bhago guuddhmnniHshubhH|| cullikodararUpo yaH kuraGgakhurasannibhaH // 25 // romAkulo dRSTanAso vikRtAsyo mhaadhmH|| kAminAM na vinodA) bhago bhavati sarvathA // 26 // athavA bhaga (azvattha ) pIpala ke patrake samAna athavA guptamaNike (ToTanI)vAlA ho to zubha hotA hai, jo bhaga cuhIke peTake AkArakA va mRgakhurasA, romavyApta, U~cI ToTanIvAlA, vikRtamukha ho, vaha adhama hotAhai yaha bhaga kAmiyoMke vinodakA hetu sarvadA nahIM hotAhai // 25 // 26 // kAminyAH knycukaavto bhago daurbhaagyvrddhkH|| sa garbhadhAraNAzakto vakrAkAro'pi tAdRzaH // 27 // kAminIkA bhaga yadi donoM ora UMcA bIcameM gaharA ho to daurbhAgya baDhAtA hai, garbhadhAraNameM asamartha hotA hai yadi ( vakrAkAra) muDA huA ho tobhI vaisAhI phala karatA hai // 27 // vetasavaMzadalapratibhAsaH kapararUpavadeva bhago vA // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ (72) bhAvakutUhalam- [strIsAmudikAlaMbagalo vikaTo gajalomA naiva zubhAzcipiTo'pi niruktaH // 28 // jo bhaga beMtake athavA bAMsake patrake AkAra ho athavA(kapara) bIcameM gaharA cAroM ora UMcA ho tathA galeke samAna eka ora mADA dUsare ora moTA laMbA ho, (vikaTa) UMcA nIcA ho aura hAthIkese roma jisapara hoM vaha zubha nahIM hotA aisehI (cipiTa) capaTA bhaga bhI azubha kahAhai // 28 // mRdutaraM mRduromakulAkulaM yadi tadA jaghanaM bhagabhAjanam // uta samunnatamAyatamAdarAtpatikalA kalita gaditaM budhaiH // 29 // yadi bhaga komalatara, komala bAloMse bharA ho to vaha aizvaryakA (pAtra ) bhoganevAlA hotA hai aura UMcA, baDA, kAMtimAn ( kalAkalita ) jisake darzana vA sparzase manakI umaMga prasannatAse uThe yaha bhI vaisAhI hai // 29 // tadeva dakSiNAvarta mAMsalaM zubhasUcakam // vAmAvarta ca nArINAM khaMDitaM khaMDitAzrayam // 30 // vahI bhaga dAhine ora ghumA ho yadvA bhauMrA moTA ho to zubhaphala karatA hai. yadi bA~ye ora ghumA ho yadvA bhauMrA tathA (khaMDita) kisI jage bhaMga jaisA ho to vyabhicAriNI karatA hai // 30 // nirmAsaM kuTilAkAraM rUkSaM vaidhavyasUcakam // atisthUlaM mahAdI sadyo daurbhAgyakArakam // 31 // yadi bhaga mAMsarahita evaM kuTilAkAra, moDavAlA ho to vaidhavya karatA hai. jo atimoTA, va baDAlaMbA ho to avazya (daurbhAgya) bhAgyahIna karatA hai // 31 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazamaH 10] bhASATIkAsametam / mRdulA vipulA bastiH zobhanA ca smunntaa|| azubhA rekhayAkrAntA zirAlA lomasaMkulA // 32 // (basti) bhaga komala tathA baDA ho to zubha hotA hai, U~cIbhI yoni zubhaphala detIhai jisameM rekhA hoM evaM naseM hoM tathA romoMse bharIho to azubhaphala detI hai // 32 // nAbhilakSaNam / gabhIrA dakSiNAvartA nAbhI bhogavivardhinI // vyaktagranthiH samuttAnA vAmAvatoM na zobhanA // 33 // strIkA nAbhi yadi gaharI evaM dAhinI ora (moDa) ghumAvavAlI ho to bhoga baDhAtI hai. jisakI (graMthi) gAMTha prakaTa ho nAbhI khulI ho yadvA vAmAvarta ho to zubha nahIM hotii|| 33 // udaralakSaNam / pRthUdarI yadA nArI mRte putrAna bahUnapi // bhekodarI narezAnaM balinaM cAyatodarI // 34 // jisa strIkA peTa baDA ho vaha bahuta putra janatI hai jisakA peTa meMDakakAsA ho usakA putra rAjA hove jisakA peTa baDe phailAvakA ho usakA putra balavAna hotA hai // 34 // unnatenodareNaiva vandhyA nArI prajAyate // jaThareNa kaThoreNa sA bhavadbhidukAGganA // 35 // jisa strIkA peTa UMcAho vaha bAMjha hotI hai. jisakA udara (kaThora ) kaDAho vaha kisI nIcajAtIvizeSakI patnI hovai // 35 // Avartana yutenaiva dAsikA bhavati dhruvam // komalaimAsasaMyuktaiH samAnaiH pArzvakaiH zubham // 36 // jisake peTameM ( Avarta ) bhauMrA ho vaha dAsI hove yaha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ (74) bhAvakutUhalam- [strIsAmudrika:nizcaya hai aura jisakI komala mAMsase saMyukta donahU~ kUkhI hoM to zubhaphala hotA hai // 36 // vizireNa mRdutvacA saputrA jaThareNAtikRzena kAminI saa|| bahudhAtulabhogalAlitA sAnudinaM modakasatphalAzinI syAt // 37 // jisakA peTa nasoMse rahita, komala tvacAkA tathA kRza ho to vaha kAminI putravatI hotI hai aura bahuta prakArake anupama bhogoMse usakA prema hotA hai dinadina prasannatApUrvaka miSTAnna uttama meve khAnevAlI hotI hai // 37 // ghaTAkAraM yasyA bhavati ca mRdaGgena sadRzaM yavAkAraM daivAdudaramahitaM putrarahitam // abhadraM no bhadraM tadapi yadi kUSmANDasadRzaM niruktaM tattvajJaiH kaThinamaruzAlena ca samama // 38 // jisa strIkA peTa ghaDA yA mRdaMgake AkAra ho athavA daivayogase (yaha ) jauke dAneke AkArakA ho to vaha putrarahita rahai yadi (kUSmAMDa ) kumhaDeke AkArakA peTa ho to sarvadA amaMgala dekhe kabhI maMgala na ho tathA kaThora ( uruzAla) ke samAna ho to bhI tattvajAnanevAloMne yaha phala kahAhai // 38 // kRzatarA trivalI saralAvalI lalitanarmavinodavivardhinI // bhavati sA kapilA kuTilAkulA zubhakarI viralA mahadAkRtiH // 39 // jisake (trivalI) hRdayase bhagaparyaMta romavAlI bArIka evaM sIdhI ho to vaha strI rahasyake premameM ha~sIkI bolacAla atiramaNIya kare, prema baDhAvai yadi vaha trivalI (kapilavarNa) bhUreraMgakI, muDI huI, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazamaH 1.] bhaassaattiikaasmetm| bahuta romoMkI ho to kuTilasvabhAvavAlI aura gussevAlI kaDe vacana kahanevAlI hovai. yadi viralaroma tathA baDI AkRtikI trivalI ho to zubhaphala detI hai // 39 // uro lakSaNam / lomahInahRdayaM yadA bhavenimnatAvirahitaM samAyatam // bhogametya sakalaM varAGganA sA punaH priyaviyogamAlabhet // 40 // jisa strIkI chAtI romarahita, (samAna) UMcI nIcI na ho Upara nIcekA( mApa)parimANa tUla arja barAbara hoto vaha zreSTha strI samasta bhogasukha pAvai paraMtu pIche (priya ) pyArekA viyogabhI paave||10|| udbhinaromahRdayA svapati nihanti vistArarUpahRdayA vyabhicAriNI syAt // aSTAdazAMgulamitaM hRdayaM sukhAya cedromazaM ca viSama na sukhAya kicit // 41 // jisa strIke hRdayake roma phaTemukhake hoM athavA akasmAt svayaM ukhaDajAveM vaha apane patiko mAratI hai, jisakA hRdaya jitanA laMbA utanAhI cauDAbhI ho to vyabhicAriNI hotIhai. yadi hRdaya 18 aMgula ho to sukha hotAhai, yadi romoMse bharAhuA tathA kahIM UMcA kahIM nIcAbhI ho to usako thoDAbhI sukha nahIM milatA // 4 // unnataM pIvaraM zastaM hRdayaM varayoSitAm // apIvaramidaM nIcaM pRthudaubhAgyasUcakam // 42 // uttama striyoMke hRdaya UMce, sthUla zubha hotehaiM gahare aura cipiTa hoM to daurbhAgya (bhAgyahIna ) karatAhai // 42 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ (76) bhAvakutUhalam- [strIsAmudika: stanalakSaNam / bhavata eva samau sudRDhAvimau yadi ghanau sudRzastu payodharau // nijapateranizaM parivartulau kusumabANa vinodavivardhakau // 43 // yadi strIke donoM stana samAna evaM acche ( dRDha) kaDe, bahuta khUbasUrata, suhAvane hoM tathA gola hoM to apane patiko nitya kAmadevake bANoMke vinoda (harSa ) baDhAvanevAle hote haiM // 43 // subhruvo viralau sUkSmau sthUlAgrAvahitAvimau // payodharau tadA nAAH prbhveddkssinnonntH||44|| putradopyatha kanyAdo yadA vAmonnato bhavet // santarAlau ca vistArau pIvarAsyo na shobhnau||45|| sundara hai bhrukuTi jisakI aisI strIke stana yadi milehue na hoM mADe hoM sthUlAgra hoM to azubha hoM aura( dakSiNonnata) dAhine ora jhuke hoM yadvA dAhinA stana kucha baDA ho to putra denevAlI hotI hai| yadi (vAmonnata) vAma ora jhuke yadA vAma stana kucha baDA ho to kanyA dete haiM jina stanoMke bIcameM kucha ( aMtarAla) phAsalA ho tathA baDe hoM unake (mukha ) cUMcI moTI hoM to zubha nahIM hote // 44 // 45 // mUle sthUlo kramakRzAvagre vIkSNau payadharau // sukhadau pUrvakAle tu pazcAdatyantaduHkhadoM // 46 // stana jaDase moTe phira kramase mADe hote hote agrabhAga tIkSNa hoM to prathama avasthAmeM sukha pIche atyaMta duHkha detehaiM // 46 // skandhalakSaNam / putriNI vinataskaMdhA hrasvaskaMdhA sukhprdaa|| puSTaskaMdhA tu kAmAndhA ratibhogasukhAvahA // 47 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 dazamaH 10] bhASATIkAsamatam / (77) jisake kaMdhe namra hoM vaha putravatI aura choTe kaMdhoMse sukhI hotI hai yadi skaMdhe puSTa hoM to vaha strI kAmadevase aMdhIsI ho ramaNasukhase yukta rahatI hai // 17 // madAndhA kuTilaskandhA sthUlaskaMdhA ca taadRshii|| yadi lomAkulaskaMdhA vaidhavyaM drutamAvahet // 48 // jisake (skaMdha) kaMdhe TeDhe hoM vaha madase aMdhI rahatI hai, moTe kaMdhoMvAlIbhI aisehI madAMdhA rahatIhai, yadi kaMdhoMmeM roma bahuta hoM to zIghra vidhavA hotI hai // 48 // baahumuulkssnnm| srastAMsA saMhatAMsA ca dhanyA bhavati kAminI // tuGgAMsA vidhavA jJeyA vimAMsAMsA tathaiva ca // 49 // skaMdhoMke kinAre bAhuke jaDa (aMsa ) cauDe hoM yA kaDe hoM to vaha kAminI dhanyA (bhAgyavatI) hovai jisake uktabhAga UMce hoM athavA ( mAMsarahita ) mADe hoM to vidhavA jaannii||19|| kraanggusstthm|| aMguSThAMgalika yugmaM yatpadmakalikAsamam // bahubhogAya nArINAM nirmitaM vidhinA purA // 50 // aMgUThA tathA do aMgulI striyoMkI yadi kamalakI kalIke samAna hoM to bahubhoga detI haiM. yaha striyoMke bhoganimitta pahile brahmAne banAyA aisA jAnanA // 50 // pANitalalakSaNam / karatalaM bhujayoryadi komalaM vimalapadmanibhaM ca samunnatam // nijapateH kusumAyudhavarddhakaM nigaditaM muninA vidhinoditam // 5 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ (78) bhAvakutUhalam - [ strIsAmudrika: bhujAoM se ( karatala ) hAthoMkI hathelI yadi komala nirmala kamalake samAna, tathA UMcI hoM to apane patike kAmadevako baDhAnevAlI hotI hai yaha brahmAke vacana muniyoMne kar3e haiM // 51 // svaccha rekhAkulaM bhadraM no bhadraM hInarekhayA // abhadraM rekhayA hInaM vaidhavyaM cAtirekhayA // 52 // yadi hAtha kI hathelI nirmala rekhAoMse bharI hoM to maGgala denevAlI hotI hai yadi rekhA choTI hoM to amaMgalI hai yadi rekhA na hoM to amaMgalI hove aura atirekhA hoM to vaidhavya pAvai // 52 // karapRSThalakSaNam / zirAlaM kurate niHsvaM nArIkaratalaM yadi // samunnataM ca viziraM karapRSThaM suzobhanam // 53 // hAtha ati zirA (nasiyoM se bharA ) ho to strI nirdhana hove aura hAthakA pichavADA UMcA tathA nasiyoMse rahita ho to zubha hotA hai53 romAkulaM gabhIraM ca nirmAsaM patijIvahat / subhruvaH karapRSThasya lakSaNaM gaditaM budhaiH // 54 // yadi hAtha kI pITha romoM se bharI, gaharI aura mAMsarahita ho to pati ke prANoM ko hare itane striyoMke karapRSThake lakSaNa paMDitoMne kahe haiM // 54 // kararekhA | gabhIrA raktAbhA bhavati mRdulA vA sphuTatarA kare vAme rekhA janayati mRgAkSyA bahu zubham // yadA vRttAkArA patiratisukhaM viMdati paraM visAraM saubhAgyaM balamapi sutaM svastikamapi // 55 // yadi strIke bA~ye hAthameM gaharI, lAla raMgakI, komala, dekhane meM spaSTatara rekhA hoM to atizubha hotI haiM aura golAkAra hoM to Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazamaH 10] bhASATIkAsametam / (79) patikIratikA parama sukha pAtI hai saubhAgya baDhAtI hai balavatI hotI hai yadi hAthameM svastikabhI ho to putravatI hovai|| 55 // karatale yadi padmamilApateH priyatamA paramAgarimAvRtA / nRpamapatyamalaM janayedaraM balavatAmapi mAnavimardakam // 56 // yadi strIke hAthameM kamalakA cihna ho to parama baDappanase yukta rAjarAnI ho tathA saMtAnoMmeM nizcaya rAjAkohI utpanna kare arthAt isakA putrabhI rAjA hovai jo balase balavAnoMke balakobhI mardana karanevAlA ho // 56 // yadA pradakSiNAkAro nandyAvartaH prajAyate / cakravartinRpastrI sA yasyAH pANitale'male // 57 // __ yadi strIke nirmala hAthameM pradakSiNAkAra ghumAhuA naMdyAvarta cihna ho to vaha strIke cakravartI rAjAkI rAnI hovai // 57 // AtapatraM ca kamaThaH zaMkho'pi yadi vA bhvet| nRpamAtA guNopetA bhavyAkArA pativratA // 18 // jo strIke hAthameM chatra, kamala kachuA, athavA zaMkhakAsA cihna ho to vaha guNavatI rAjamAtA tathA baDe yadvA suMdara AkArakI aura pativratA hovai // 28 // yasyA vAmakare rekhA tulAmAlopamA bhavet / vaizyavAmA ramApUrNA naanaalngkaarmaanndditaa||19|| jisake bA~yeM hAthameM ( tarAjU ) takhaDI athavA mAlAke samAna rekhA ho to usakA pati yadvA vahI vyApArI hove athavA vyApArI vA vaizyakI strI hovai tathA dhanase paripUrNa rahe, aneka bhUSaNa alaMkAroMse suzobhita rahe // 19 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 60 ) bhAvakutUhalam - [ strIsAmudrika: karatale gajavAjivRSAkRtiH kRtividAmabalA kila kovidA | bhavati saudhasamA yadi subhruvaH zazinibhA'tizubhA kila rekhikA // 60 // jisa strIkI hAtha kI hathelI meM hAthI ghoDA bailakA cihna ho vaha catura evaM kiye kAmakI parIkSA karanevAlI arthAt kadaradAna aura paMDitA hove. jisa suMdara bhrukuTIvAlI strIke hAthameM cUnevAle pakke makAnake samAna cihna ho athavA caMdramA ke samAna rekhA ho to vaha ati zubhaphala detI hai. guNavatI bhAgyavatI karatI hai // 60 // bhavati sA vimalAMkuzacAmarAmalazarAsanavadyadi rekhikA / guNavibhUSitabhUpativallabhA karatale zakaTena vizo'balA // 61 // jisa strIke hAthameM nirmala aMkuza, cAmara tathA nirmala bANake AkArakA cihna ho vaha zubhaguNoMse zobhAyamAna, rAjarAnI hove arthAt usakA pati rAjA vA rAjatulya hove / yadi hAtha meM ( zakaTa) gADIke AkArakI rekhA ho to usakA pati vaizya yadvA vyApArI hovai // 61 // aMguSThamUlato rekhA kaniSThAM yadi gacchati // yasyAH sA patihaMtrI tAM dUrataH parivarjayet // 62 // jisa strIke a~gUThekI jaDase ( kaniSThA) choTI aMgulIke mUla paryaMta rekhA pahu~cI ho to vaha avazya apane patiko mAranevAlI hotI hai aisI strIko dUrahIse varjita karanA // 62 // yadi kare karavAlagadAmala prakhara kuMta mRdaMga kuraMgavat // bhavati zUlanibhA khala rokhakA bhuvi sadA dhanadA pramadA tadA // 63 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazamaH 10] bhASATIkAsametam / (81) jisa strIke hAthameM talavAra, gadA,nirmala evaM takSiNa kuMta, mRdaMga, hariNa, zUlake samAna rekhA ho to vaha strI pRthvIpara sarvadA dhanadenevAlI hovai // 63 // vRSabhekavRzcikabhujaGgajaMbukAH kharakaGkapatrazalabhA biDAlakAH // yadi vAmapANitalagA bhavanti cet kalahena saarddhmtirogkaarkaaH||64|| jisake bAyeM hAthakI hathelImeM baila, meMDaka, bicchu, sarpa,syAra, gadahA, (kaMkapatrapakSI) kaiMcuA, ( zalabha) TIDI, billIkA cihna ho to kalahakAriNI hovai tathA atirogapIDita rhai|| 64 // aDalilakSaNam / komalaH saraloMguSTho vartulo yadi yoSitAm // kramAdevaM kRzAMgulyo dIrghAkArAzca vartulAH // 65 // pRSTharomAH zastaphalAzcipiTA uditA budhaiH // kRzAH kuMcitaparvANo hrasvA rogabhayAvahAH // 66 // anekaparvasaMyuktA unntaaNgulyo'shubhaaH||67|| yadi strIke aMguSTha komala tathA sIdhA aura vartulAkAra (gola) hoM aura aMgulI usase kramakarake nyUna jaise ekase dUsarI kama hotI jAe~, tathA laMbe AkArakI vartula (gola) hoM unake pIche roma jameM hoM evaM pRSThabhAga unakA cipiTa( cauDA)svalpamAMsavAle hoM to zubhaphala dete haiM ye zubhalakSaNa haiM / yadi aMgulI mADI ho tathA unake rekhAoMke bIcake parva TeDhe hoM tathA aMgulI choTe kadakI hoM to rogakA bhaya detI haiN| yadi aMguliyoMmeM aneka (parva) rekhA madhya. sthAnameM hoM tathA UMcI hoM to azubhaphala denevAlI hotI65-67 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ (82) bhAvakutUhalam [strIsAmudrika:nakhAni / zaMkhazaktinibhA nimnA vivarNA na nakhAH zubhAH // kapilA vakritA rUkSAH subhravaH sukhanAzakaH // 6 // strIke nAkhUna yadi zaMkha yadvA sIpake samAna hoM tathA bIcameM gahare varNarahita hoM to zubha nahIM hote, tathA kapilavarNa evaM muDehue aura rUkhe bhI hoM to sukhakA nAza karatehaiM // 68 // yadi bhavaMti nakheSu mRgIdRzAM sitaruco viralA yadi bindavaH // atitarAM kusumAyudhapIDayA parajanena lapati ramaMti tAH // 69 // mRgake samAna haiM netra jinake aisI striyokeM nAkhUnoMmeM yadi zvetaraMgake biMdu (chIMTe ) hoM to ve atihI kAmadevakI pIDAse parapuruSoMse svayaM bAtacIta kare tathA ramitabhI rahe // 69 // pRSThalakSaNam / guptAsthipRSThavaMzena mAMsalena patipriyA // romamUlena pRSThena vidhavA bhavati dhruvam // 70 // jisa strIke pIThakI haDDI (kanakadaNDa ) mAMsameM chipI ho aura puSTa ho to patikI pyArI hotI hai, yadi pIThapara bahutaroma hoM to nizcaya vidhavA hotI hai // 70 // sazireNAtibhugnena vinatena ca duHkhitaa| saralo mAMsalo yasyAH pRSThavaMzaH samunnataH // 7 // sApatyuranubhadrAkhyA muktaalNkaarmNdditaa| atipriyA suzIlA ca varAlIbhiH samAvRtA // 72 // jisakA pRSThavaMza zirA (nasoM ) se yukta ho, kahIM UMcA kahIM nIcA ho tathA gaharA ho to vaha strI duHkhita rahatI hai / jisakA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazamaH 10] bhASATIkAsametam / (83) pRSThavaMza sarala (sIdhA) mAMsase bharA huA ho tathA UMcA ho to vaha pativratA patiko maMgala karanevAlI motI AditnoMke bhUSaNoMse zobhita rahai, patikI atipyArI hove, acchA zIla (svabhAva) hova, zreSThasakhiyoMse yukta rahe // 71 // 72 // kaNThalakSaNam / kaNTho vartularUpaH kamanIyaH piintaayuktH| caturaMgulazcayasyAHsA nijabhartuH priyA bhvti||73|| jisa strIkA kaNTha (galA) mola AkArakAM, sundarasuhAvanA tathA puSTa ho aura laMbAImeM cAra aGgula ho to vaha apane bhartArkI pyArI hotI hai // 73 // grIvA-lakSaNam / guptAsthirmAsalA grIvA trirekhAbhiH smaavRtaa| susaMhatA tadA zastA viparItA na zobhanA // 74 // jo grIvA (kaNTha) mAMsase puSTa ho arthAt huDDI jisakI prakaTa na hoM, trivalIke samAna tIna rekhAoMse yukta ho, dRDha ho to zubha hotI hai| isase viparIta mADI, UMcI haDDIvAlI, kahIM nIcI ho to azubha hotIhai // 74 // sthUlagrIvA dhavatyaktA raktagrIvA ca daasikaa| apatizcipiTagrIvA laghugrIvArthavarjitA // 79 // jisa strIkA galA moTA ho to patise tyakta rahai, galekA lAlaraMga ho to dAsI hovai, jisakI grIvA cipiTa (cauDI) mADI ho vaha vidhavA hove, jisakI grIvA choTI ho (vaha dhanavarjitA) daridrA rahai // 79 // hanulakSaNam / sughanA komalA yasyA nirlomA ca hanuH shubhaa| lomazA kuTilAladhvIcAtisthUlA na shobhnaa||76|| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 84 ) bhAvakutUhalam - [ strIsAmudrika: jisakI ThoDI ghanI, komala aura romarahita ho to zubha hotI hai jisameM roma bahuta hoM (TeDhI) tirchA ho, choTI athavA bahutamoTI ho to zubha nahIM, duHkha daurbhAgya dAridrya karatI hai // 76 // mAMsala komalAvetau kapolau vartulAkRtI / samunnatau mRgAkSINAM prazastau bhavatastadA // 77 // jina mRgAkSiyoM ke gAla bahuta mAMsayukta, komala, golAkAra UMce hoM to zubha hote haiM // 77 // nirmAsau puruSAkArau romazau kuTilAkRtI // sImaMtinInAmazubhau daurbhAgyaparivarddhakau // 78 // jisa navayauvanA strIke kapola ( gAla ) mAMsarahita hoM, athavA puruSakese hoM tathA romayukta TeDhI AkRtike hoM to azubha hote haiM daurbhAgya ( kaMbakhtI ) baDhAnevAle hote haiM // 78 // oSThalakSaNam / bartulo rekhAyAkrAMto bandhUkasadRzo'dharaH // trigdho rAjapriyo nityaM subhruvaH parikIrtitaH // 79 // jina subhruoMke hoMTha gola hoM aura rekhAoMse yukta tathA baMdhUkapuSpake samAna raktavarNa hoM tathA snigdha ( cikane ) hoM to rAjapriya arthAt aise hoMTha rAjAko priya hote haiM yaha pUrvAcAryoMne kahA // 79 // pralaMbaH puruSAkAraH sphuTito mAMsavarjitaH // daurbhAgyajanako jJeyaH kRSNo vaidhavyasUcakaH // 80 // jo oSTha laMbA ho, puruSake sadRza ho, phaTAhuA ho tathA mAMsarahita ho to daurbhAgya denevAlA jAnanA yadi oSTha kRSNaraMgakA hoto vaidhavya janAtA hai // 80 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazamaH 10] bhASATIkAsamet / (85) dantalakSaNam / uparyadhaH samA dantAH stokarUpAH pyorucH|| dvAtriMzadAsyagA yasyAHsA sadA subhagA bhavet 8 // jisa strIke mukhameM dAMta Upara tathA nIceke sama hoM aura choTe hoM tathA dUdhake samAna kAMtimAna hoM ginatImeM battIsa hoM to vaha sarvadA saubhAgyavatI rahatI hai // 8 // adhodaMtAdhikatvena mAtRhInA ca duHkhitA // vidhavA vikaTAkAraiH svariNI viraladvijaiH // 82 // jisake nIceke dAMta ginatImeM Uparake dAMtoMse adhika hoM to mAtAse hIna evaM duHkhitabhI rahe yadi dAMta (vikaTarUpa ) kurUpa hoM to vidhavA hove aura dAMta (choTe) bIcameM aMtarAla sahita hoM to vidhavA hove aura dAMta (choTe) bIcameM aMtarAla sahita hoM to vyabhicAriNI hove // 82 // jihaalkssnnm| komalA saralA raktA zvetA ca rasanA shubhaa|| sthUlA yA madhyasaMkIrNA vikRtA sukhnaashinii||83|| jisa strIkI jIbha komala,sarala aura lAla,vA zvetaraMgakI athavA rakta zveta milehuye raMgakI zubha hotI hai, jo jIbha AyaMtameM moTI bIcameM mADI ho tathA vikRtarUpa ho to sukhakA nAza karatIhai 83 zyAmayA kalahA nityaM daridrA sthUlayA bhavet // abhakSyabhakSiNI jJeyA jihvayA laMbamAnayA // 84 // jisakI jihvA zyAma raMgakI ho vaha nitya kalaha karanevAlI hove, jisakI jihvA moTI ho vaha daridrA hovai aura jisakI jihvA laMbI ho vaha abhakSyabhakSiNI (na khAneke yogya ) vastu khAnevAlI hovai||8|| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ (86) bhAvakutUhalam [ svIsAmudika:tAlulakSaNam / tAlu kokanadAbhAsaM komalaM bhadrakArakam // nArI pravajitA pIte site vaidhavyamApnuyAt // 85 // jisakI tAlu kamala (raktotpala) ke samAna raMga aura komala ho vaha maMgalasUcaka hotI hai / yadi tAlu pItavarNa ho to strI pravajitA (phakIranI) hovai, zvetavarNa ho to vaha strI vidhavA hovai 85 // zyAmale putrahIMnA ca rUkSe tAluni duHkhitA // vakre kalipriyA nArI bahurUpe ca durbhagA // 86 // jisa strIke tAlu kRSNaraMgakA ho to vaha putrarahita hotIhai.rUkSa ho to duHkhita rahai. jisakA tAlu TeDhA ho vaha kalipriyA (kalahameM zauka rakhanevAlI) hovai jo tAluke aneka rUpa raMga hoM to durbhagA (daridrA kulakalaMkinI bhI hovai // 86 // ___ kaNThamUlam / kramasUkSmAruNA vRttA sthUlA ghaMTI zubhA matA // atisthUlA pralaMbA ca kRSNA naiva zubhA bhvet||87|| ghaMTikA ( kaMThamUla) kA prathamabhAga sthUla taduttara kramase sUkSma tathA lAlaraMgakI, golAkAra, moTI zubha hotI hai, jo ghaMTikA ati sthUla bahutalaMbI kRSNaraMgakI ho to vaha zubha nahIM hotI // 87 // smitalakSaNam / bhavati cedanimIlitalocanaM zubhadRzAM daraphullakapolakam // alamalakSitadantamudIritaM pavihitaM satavaM smitamuttamam // 88 // jisa strIke musakurAnameM A~kha banda na hoM tathA kapola thoDe praphullita hojAya~ aura dA~ta dekhanemeM na Ave to vaha musakurAna sarvadApatiko hitakArI (zubhadAyaka ) kahAhai // 88 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazamaH 10] bhaassaattiikaasmetm| / (87) nAsikAlakSaNam / nAsikA tu laghucchidrA samavRttapuTA zubhA // sthUlAgrA madhyanamrA ca na zastA subhravo bhvet||89 suMdara bhRkuTIvAlI strIkI nAka choTe chidrakI, (sama) samAna tathA vRttAkArapuTakI zubha hotI hai. yadi nAsikAkA agrabhAga sthUla tathA madhyameM gaharA ho to zubha nahIM hotii||89|| lohitAgrA kuMcitA ca mahAvaidhavyakAriNI // dAsikA cipiTAkArA pralaMvA ca kAlapriyA // 9 // nAsikAkA agrabhAga lAlaraMgakA evaM muDA huvA ho to mahApaighavya karatI hai, jisakA nAka cipiTa (mUkhIsarIkhI) ho tathA atilaMbI ho to vaha strI(kalihArI) kalahako priya mAnanevAlI hovai90|| netrlkssnnm| raktAnte locane bhadre tadantaH kRSNatArake // kabugAMkSIradhavale komala kRSNapakSmaNI // 91 // strIke netroMke aMtima bhAga rakta hoM, una netroMke madhyavartI tArA ( putalI ) kRSNavarNake hoM tathA kaMbu (zaMkha ) yadvA gauke dUdhake samAna netra zvetaraMga vAle hoM evaM komala hoM aura palakoMke keza kRSNa hoM to zubhalakSaNa haiM // 9 // alpAyustratAkSI ca vRttAkSI kulaTA bhavet // ajAkSI kekarAkSI ca kAsarAkSI ca durbhgaa|| 92 // jisa strIke netra UMce hoM vaha alpAyu hotI hai, jisake netra gola hoM vaha vyabhicAriNI hove, jisake bakarekese athavA kekarekese athavA mahiSakese netra hoM vaha durbhagA hove // 92 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ (88) bhAvakutUhalam - [ strIsAmudrika: piMgAkSI ca kapotAkSI duHzIlA kAmavarjitA || koTarAkSI mahAduSTA raktAkSI patighAtinI // 93 // pIle netra yadvA piMgalapakSI kese netravAlI tathA kapotapakSIke se netravAlI duSTaprakRti, kAmarahita hovai, jisake netra koTarake samAna gahare hoM vaha baDIhI duSTA hove aura lAla netravAlI vidhavA hotI hai93 biDAlAkSI gajAkSI ca kAminI kulanAzinI // vandhyA ca dakSakANAkSI puMzcalI vAmakANikA // 94 it kAminI billI ke samAna athavA hAthIke samAna netravAlI ho, vaha kulakA nAza karatI hai| jisakI dAhinI A~kha kANI phUTI vA kisI prakAra gaI ho to vaha bAMjha aura vAma AMkha kANI se vyAbhacAriNI hove // 94 // sadA dhanavatI nArI madhupiGgalalocanA // putrapautrasukhopetA gaditA patisaMmatA // 95 // jisa strIke netra sahatasamAna pIle hoM vaha sarvadA dhanavatI rahe tathA putrapautroMke sukhase yukta aura patike saMmata ho aisA AcAne kahA hai // 95 // : pakSmalakSaNam / komalairasitAbhAsaiH pakSmabhiH sudhanairapi // laghurUpadharaireva dhanyA mAnyA patipriyA // 96 // jisa strIke palaka komala hoM, zyAma hoM tathA ghanabhI hoM Are choTe rUpako dhAraNa kiye hoM vaha strI dhanya hai. lokameM mAnanIya tathA patikI priyA hovai // 96 // romahanaiizca viralailambitaiH kapilairapi // pakSmAbhiH sthUlakezaizca kAminI paragAminI // 97 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazamaH 10] ASATIkAsametam / (89) jisake palaka romarahita hoM athavA kahIM svalpa roma hoM tathA nIceko laMbAyamAna evaM kapilavarNa hoM athavA moTe kezavAle hoM to vaha kAminI parapuruSagAminI hovai // 97 // vartulA komalA zyAmA bhUryadA dhnuraakRtiH|| anaMgaraMgajananI vijJeyA mRdulomshaaH||98|| jisakI bhrukuTI (bhauMha ) gola, komala, zyAmaraMga aura dhanuSake samAna ghUmeM hue hoM vaha kAmakrIDAmeM patiko sukha denevAlI hotI hai tathA bhrukuTIpara komala romoMsebhI yahI phala hai // 98 // bhUlakSaNam / piGgalA viralA sthUlA saralA militA yadi // dIrghalomA vilomA ca na prazastA ntbhrvH||19|| jisa strIke bhRkuTIpara bhUre keza hoM yadA virala keza hoM moTI hoM, sIdhI hoM, donoM bhRkuTI milI hoM athavA laMbe kezavAlI hoM, yadA vinA kezakI ho to yaha zubhalakSaNa nahIM hai vaha strI durlakSaNA hotI hai. jhukI huI bhrukuTIvAlIbhI aisehI hotI hai // 99 // karNalakSaNam / pralaMbau vartulAkArau kau~ bhdrphlprdau|| zirAlA ca kRzau niMdyauzaSkulIparivarjitau 100 // jisa strAka kAnalaMbe gAlAkAra (girda ) hoM to zubhaphala denevAle hote haiM, jinapara shir| (nasoM) bahuta pragaTa hoM, mADe hoM tathA pheNIkAkAra na hoM to nindya haiM arthAt azubhaphala dete haiM // 100 // __ llaattlkssnnm| unnatasyaMgulo bhAlaH komalazca natabhruvAm // arddhacaMdranibho nityaM saubhaagyaarogyvrdhkH||10|| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ (90) bhAvakutUhalam- [strIsAmudrika:jina namrabhukuTIvAlI striyoMkA mastaka (mAthA) tIna aMgula pramANa UMcA ho, komala ho aura arddhacaMdramAke AkArakA ho to vaha saubhAgya, nIrogitA Adi saukhya baDhAnevAlA hotA hai // 10 // vyaktasvastikarekhayAkulamalaM nAryA lalATasthalaM saubhAgyAmalabhogyakRttadalikaM laMbAyamAnaM yadi // addhA devaramAzu haMti nitarAM romAkulaM rogadaM rekhAhInamanaMgabhaMgajanakaM jJeya budhaiH sarvadA // 102 // jisa strIke lalATameM ( mAthemeM (svastika cihna pragaTa ho athavA bahuta svastika hoM to vaha strI saubhAgyayukta, uttama nirmala bhoga yukta rahatI hai, yadi vahI cihna laMbA yadA laTakatAsA ho to vaha strI sAkSAt devarakA nAza karatI hai yadi mastaka romoMse bharA ho to rogI rahai yadi rekhAoMse rahita ho to kAmadevasaMbaMdhI bhaMgatA paMDitAne sarvadA jAnanI // 102 // karipuMgavakumbhasamAna uta pravaronnata eva kadaMba nibhaH // iha maulirajasrAmilA vimalA vividhA bahudhAnyayutA sudRshH|| 103 // jina sunetrA striyoMkA mAthA zreSTha hAthIke gaMDasthalake samAna athavA kramase UMcA kadaMbasadRza ho to unako nirmala aneka prakArake dhAnyayukta pRthvI mile // 103 // pInamauliratimAnahArikA dArikA kujanasaMgakA rikA / lambamaulirapi sarvanAzikA bandhakA nijakulAntakArikA // 104 // jisa kanyAkA mAthA (UMcA) cUhrIsadRza painA ho vaha apane mAnako khovai, duSTajanoMkI saMgati kare jisakA mAthA laMbA ho vaha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazamaH 1.] bhASATIkAsametam / bhI sarva nAza kare, bAMjhinI hove aura apane kulakA nAza karanevAlI hove // 104 // kezalakSaNam / kezA yasyA bhramarapaTalopekSavarNAH suvarNA vakrAkArAH kuvalayadRzaH kiNcidaakunycitaagraaH| bhAgyaM sayo dadati viralAH piMgalAH sthUlarUpA rukSAkArAH paramalaghavo bandhavaidhavyadaHkhama // 105 // jisa kamalayananIke zirake kezabhramarasamUhoMke upekSA karanevAle arthAt ati kRSNavarNa tathA camakIle aura muDehue tathA kuMcita thoDe muDehue agrabhAgavAle hoveM to bhAgya (aizvarya) dete haiM, yadi choTe hoM pIle bhUreraMgake, moTe, rUkhe hoM athavA AtihI choTe hoM to vaidhavya, baMdhana Adi duHkha dete haiM // 105 // tilmshkaadi| mazakApi lalATapaTTavartI yadi jAgarti sa madhyago bhruvorvA / tanute sukhamartharAzibhogaM satataM patyurapatyabhRtyayozca // 106 // jisake mastakameM masA (carmavikArase choTA vraNa sarIkhA) ho athavA vaha bhrukuTIke bIcameM ho to sukha, atidhanI, anekabhoga aura sarvadA pati, putrakA sukha pAtI hai // 106 // .. mazako'pi kapolamadhyagAmI sudRzolohita evamiSTadaH syAt / hRdayaM tilakena zobhitaM lasanenApi ca rAjyakAraNam // 107 // jisake gAlake bIcameM masA lAlaraMgakA ho to iSTasiddhi karatA hai, yadi hRdayameM tila vA lasana cihna ho to rAjya detAhai // 107 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 92 ) bhAvakutUhalam / [ strIsAmudrika: lohitena tilakena maNDitaM subhruvo hi kucamaNDalaM yadA / jAyate kilasutAcatuSTayaM bAlakatrayamudIritaM tadA // 108 // jisa subhrU strIke stanamaMDalameM lAla raMgakA tila ho to usake cAra kanyA aura 3 putra hoveM yaha pUrvazAstroM meM kahA hai // 108 // vAmakuce'ruNalAJchanaM zubhadRzastilakaM kamalaprabham / prathamatastanayaM parisUya sA kRtivaraM vidhavA tadanantaram // 109 // bhavati jisa subhrU strIke vAmastanameM lAlaraMgakA lAMchana ho vaha prathama yuvAvasthAmeM guNavAn paMDita putrako utpanna karake vidhavA hojAvai 109 lasati bAlamadhuvratasannibhaM zubhadRzastilakaM gudadakSiNe / narapaterabalA kamalAlayA nRpamapatyamaraM janayedalam // 110 // jisa sundara bhUkuTavAlastriki choTe bhramarAMka samUha samAna raMgakA (kRSNa) tila gudadvAra ke dAhine ho vaha rAjA kI strI ho usake gharameM lakSmI vAsa rahai tathA usakA putra bhI nizcaya rAjAhI hove // 110 // mazako'pi ca nAsikAgragAmI sudRzI viDumakAnti rarthadAyI / alipakSanavAbhrarUpadhArI patihantrI kila puMzcalI vizeSAt // 111 // jisa sunetrA strIke nAsikAke agrabhAgameM lAla raMgakA masA ho to dhana detA hai| yadi vahI, masA bhramarapakSa yadvA navIna meghake rUpako dhAraNa kiye hoM to patiko mAratI hai vizeSataH vyabhicAriNI hotI hai // 111 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazamaH 10] bhASATIkAsametam / yadi nAbheradhobhAge tilakaM lAMchanaM sphuTam / saubhAgyasUcakaM jJeyaM mazako vA natabhruvAm // 112 // yadi namra bhRkuTIvAlI striyoMke nAbhIke nIce tila athavA lAMchana prakaTa ho to saubhAgya janAtA hai athavA masA ho to bhI aisAhI phala karatA hai // 112 // yadi kare ca kapolatale'thavA bhavati kaNThagataM tilakaM tadA / zrutitale'pi ca sA pativallabhA varazI mshkaamllaaNchnH|| 113 // jisa sunetrAstrIke hAthakI hathelImeM, yA gAlameM athavA kaMThameM yadvA kAnake nIce tila ho to vaha strI patikI pyArI hove aisehI masA Adi nirmala lAMchanase jAnanA // 113 // bhAlasthena trizUlena zaMbhunA nirmitena vai| yasyAHsA''lIsahasrANAmIzitAmAnuyAdaram 114 jisa bhAgyavatI strIke mAthemeM zivajI kRpA karake trizUlAkAra rekhAkA cihna karadeM to vaha hajArahoM( AlI) sakhiyoMkI svAminI hove arthAt atIva aizvaryavatI hovai // 114 // kiTakiTe tilakaM kurute mithaH zubhadRzaH zayane tu radAvalI / mahadamaGgalamAha vizeSataH priyatame tanulakSaNakovidAH // 115 // jisa sudRzI strIke donoM paMktike dAMta soyemeM kiTa kiTa zabda kareM arthAt dA~ta paraspara laDeM to usake patiko mahAn amaMgala hotAhai, yaha vizeSa durlakSaNa hai,zarIrake lakSaNoMke jAnanevAle paMDita logoMne kahA hai // 115 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ (94) bhAvakutUhalam- (strIsAmudrikaH zakaTavadyadi yonilalATago mRgadRzo mRdulomagaNo bhavet / varadukUlamaNivrajamaMDitA kSitibhRtAM vanitA vnitaavRtaa|| 116 // jisa mRganayanIke mAthepara komala kezoMse banA huA gADI athavA(yoni) bhagakAsA AkAra ho to vaha zreSThavastra, aneka ratnasamUhoMse zobhita,aneka sakhI dAsikAoMse yukta rAjarAnI hove 116 vilasati bhagabhAle dakSiNAvartarUpaH kuvalayanayanAyAH komalo lomsNghH|| narapatikulamartuH kAminI mAninInAmiha bhavati vadAnyA saiva dhanyA vizeSAt // 117 // pUrvazlokameM jo mAthepara komala kezoMse bhagakA cihna kahA hai vaha yadi dakSiNAvarta (dAhinI orako ghumA) ho to vaha mRganayanI rAjAdhirAjakI kAminI (priyA) hovai yauvanagarvitA striyoMmeM vadAnyA (zreSThA) hovai, vizeSataH vaha strI dhanyA hai // 117 // kaNThAvartA bhavati kulaTA bhartRhantrI kurUpA pRSThAvartA kaThinahRdayA svAmihantrI kulnii| Avatau vA bhavata udare dvAvihaiko'pi yasyAH sApi tyAjyA kRtibhirabalA lakSaNa stu dUrAt 118 jisa strIke bArIka komala romoMkA puMja hokara muDAhuA jalakA Avarta (bhauMrA) jaisA kaNThameM ho to bahuta pati karanevAlI, patiko mAranevAlI,kurUpA hove| pIThameM ho to kaThorahRdaya(karkazA, nirdayA)aura bharttAko mAranevAlI kulakA nAza karanevAlI hotiihai| jisake peTa meM doathavA eka bhI bhauMrA ho vaha bhI striyoMke sAmudrikalakSaNa jAnanevAle caturoMko dUrahIse varjita karanI cAhiye // 18 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazamaH 10 ] bhASATIkAsametam / (15) sImaMte ca lalATe vA kaNTha vApi natabhruvaH / lomnAmAvarttako dakSo vAmo vaidhavyasUcakaH // 119 // mAthe ke Upara ke prAMtasthAna meM athavA mAthemeM athavA kaNThameM jisa sunake romAvartta ( bhauMrA ) dAhine ora athavA bAyeM ora ghumAvavAlA ho to vaidhavya jAnanevAlA hotA hai // 119 // zubhAzubhalakSaNahetuH / yAbhireva varado mahezvaraH pUjitaH kila purA vratAdibhiH // pArvatI ca paripUjitA mudA bhaktiyogavidhinA suvAsinI // 120 // bhUSitAmalavibhUSaNAdibhiH kSAlitaM vapuranekadhA purA // tIrtharAjapayasA bhavaMti tA lakSaNairiha zubhAH sulakSaNAH // 121 // jina striyoMne pUrvajanma meM vratAdikoMse zivajIkA pUjana kiyA ho tathA prasannatApUrvaka pArvatIjIkA bhI pUjana kiyA ho aura bhaktibhAvase, yogasAdhanavidhise ArAdhana kiyA ho (suvAsinI) saubhAgya vatIkA pUjana umAtrata AdikoMse kiyA ho unako vastra, bhUSaNAdi alaMkAra diye haiM athavA tIrtharAja prayAgAdikoM ke jalase zarIra aneka vAra prakSAlita kiyA ho ve ukta zubhalakSaNoMse yukta lakSita, sulakSaNA hotI haiM arthAt jinhoMne pahile baDe puNya kiye haiM vahI bhAgya, aizvaryavatI hotI haiM, unhoMke ukta zubhacihna lakSaNa hote haiM 120-121 kRtaM nahi tapo yayA nagajayA samArAdhito harirnahi ravivrataM nahi kRtaM ca tIrthATanam // dhanaM nahi dharAmare paramamarpitaM tarpitaM guroH kulamihAGganA bhavati saiva dInAGganA // 122 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ (96) bhAvakutUhalam- [strIsAmudrika:jisa strIne pArvatIjIka tapa na kiyA, athavA viSNukA bhale prakAra ArAdhena nahIM kiyA, sUryakA vrata na kiyA,tIrthoMmeM na phirI; brAhmaNoMko dhana nahIM diyA, gurukA kula tRpta nahIM kiyA, vaha isa saMsArameM (dInA) duHkhadAridyayukta durlakSaNoM sahita hotI hai|122|| surekhAphalam / yataH sulakSaNIrekhA yoSA hInAyuSaM patim // dIrghAyuSaM sucaritaiH prakaroti sukhAspadam // 123 // jisase ki, sulakSaNa rekhAoMvAlI strIkA pati alpAyubhI ho to yaha apane zubhalakSaNoMke prabhAvase evaM apane sucaritroMse use dIrghAyu tathA sukhakA sthAna karadetI hai // 123 // kulakSaNAphalam / dIrghAyuSaM pati hanti kuyogaizca kulakSaNaiH // ataH sulakSaNA kanyA pariNeyA vicakSaNaiH // 124 // jisa strIke kuyoga evaM kulakSaNa (ukta lakSaNoMmeMse ) hote haiM ve dIrghAyu patikobhI nAza karake vidhavA hotI hai, tasmAt jAnanevAloMne sulakSaNA kanyAse vivAha karanA durlakSaNAse nahIM karanA 124 ___ kulkssnnshaantyupaayH| kulakSaNavilakSitA yadi sutA'tra saMjAyate zrutismRtipathAnayA paramasomavAravratam // vidhAya tadanantaraM rahasi kArayitvA'cyuta drumeNa hariNA kRtIzubhaghaTena pANigraham // 125 // jisake gharameM kulakSaNoMse yuktA kanyA utpanna hovai usane veda tathA dharmazAstra ke anusAra somavArakA uttama vrata kanyAse karAvanA isake uparAMta ekAMtameM acyutadruma (pIpala) vA viSNupratimA yA ghaTake sAtha vivAhAvIdhase vivAha karanA // 125 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazamaH 10] bhASATIkAsametam / (97). zubhe'hani kumArikAkaranipIDanaM kArayedvareNa cirajIvinA punaridaM na doSAyate // idaM tu bahusaMmataM munivareNa gItaM punaH pramANapaTunAdRtaM priyavinodakaMdapradam // 126 // aise azvattha vivAha tathA viSNupratimAvivAha vA ghaTavivAha karaneke uparAMta zubhadina muhUrtameM usa kanyAkA cirajIvitvakAraka grahavAle varake sAtha vivAha karanA; isameM punarvivAhakA doSa nahIM hotA (aura durlakSaNa evaM vaidhavya yogoMkA phala nirAkaraNa hojAtAhai. yaha vidhibahuta AcAryoMke saMmata hai, zreSTha munise kahA huAhai tathA uttama vidvAnoMse Ahata hai aura svAmIko Anandaprada hai||26|| kulakSaNaiH kuyogaizca lakSitA vanitA ydaa|| tasyAH pUrvavidhAnena vivAhaM kaaryedbudhH|| 127 // sAmudrikoktakulakSaNoMse yadvA jAtakokta kuyogoMse lakSita jo kanyA ho usakA pUrvoktavidhise vivAhakaranA (isase suhAga baDhatA hai durlakSaNa duryogoMkA upAya yahI hai ) // 127 // jIvanAthaviduSAtra kAminIlakSaNaM budhamanomude mayA / skaMdakumbhabhavayorvivAdajaM vyAsagItamakhilaM prakAzitam // 128 // iti zrIjIvanAthaviracite bhAvakutUhale strIsAmudrikAdhyAyo dazamaH // graMthakartA AcArya paMDita jIvanAtha kahatAhai ki maiMne budhajanoMka manaprasanna karaneke liye itane strIlakSaNa skaMda aura agastike praznotara vyAsadevajIke kahe anusAra samasta prakAzita kiyA hai||128|| iti bhAvakutUhale mAhIdharIbhASATIkAyAM strIsAmudrikA'dhyAyaH // 10 // - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ (98) bhAvakutUhalam- [grahAvasthAvicAra: ekaadsho'dhyaayH| atha shynaadidvaadshaavsthaavicaarH| prathamaM zayanaM jJeyaM dvitIyamupavezanam // netrapANiH prakAzazca gamanAgamane ttH||1|| sabhAyAM ca tato jJeya Agamo bhojanaM tathA // nRtyalipsA kautukaM ca nidrAvasthA nbhHsdaam||2|| aba grahoMkI avasthA kahate haiM-zayana, upavezana 2, netrapANi3, prakAza4,gamana5,Agamana6, sabhA7,Agama8, bhojana9, nRtya lipsAkautuka, nidrA2ye avasthAoM ke nAma haiM // 1 // 2 // avasthAparijJAnam / / / grahahmasaMkhyA khagamAnanighnI kheTAMzasaMkhyAguNi tA grahANAm // nijeSTajanmasaMtanupramANairyutArka vaSTA zayanAdyavasthA // 3 // / jisa nakSatrameM graha ho usakI azvinyAdi gaNanAse jo saMkhyA ho use grahakI saMkhyAse gunake punaH grahakI aMzasaMkhyAse gunAkara apanI iSTaghaTI, janmanakSatra, lamake saMkhyAoMse yukta karake bArahase bhAga lenA zeSa jo rahai vaha avasthA jAnanI jaise(1) zeSameM zayanAvasthA, (2) meM upavezana, (3) meM netrapANi ityAdi // 3 // zeSaM zeSahataM svarAMkasahitaM taSTaM punarbhAnunA, saMkSepaM guNazeSitaM khalu bhavedadRSTayAdyavasthA vidhaa|| paMcadvidviguNAkSarAmaguNavedAH kSepakAGkA rakheH prAcInairyavanAdibhiHsamuditAste'mI nibaddhA myaa||4|| ___ ukta vidhise jo zeSa rahe use usIse gunAkara svarAMka joDanA (yaha svarAMka Age likheMge) punaH (12) se zeSa karake jisa grahakI avasthA abhISTa hai usakA ( vakSyamANa) kSepakAMka joDanA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ - ekAdazaH 11 ] bhASATIkAsametam / ( 99 ) tadanantara ( 3 ) se zeSa karate eka (1) zeSa rahe to dRSTi, (2) rahe to ceSTA, (0) zeSa rahe to viceSTA jAnanI aura sUryake ( 5 ) candramAke (2) maMgalake (2) budhake (3) bRhaspatike (5) zukrake (3) zanike (3) rAhuke ( 4 ) kSepakAMka haiM itane aMka yavanAdi prAcIna AcAyyoMke kahehI maiMne yahAM likhe haiM upapatti inakI jJAta nahIM yaha graMtha karttA kahatA hai // 4 // Upara jo svarAMka kahA vaha isa cakrastha | kramase lenA. jaise akA ike2 ukere eke4 oke 5 nAmake (pradhAna) Adi akSarameM jo svara hoM usakA aMka lete haiM nAma pramANabhI vahI hai jisa nAmake pukAranese sotA manuSya jAga uThe. svarazAstramatena svarAMkacakram | 1|2| 3 | 4 5 a i u e ka kha ga gha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat cha ja jha Ta Da Dha ta tha dha na pa pha bha ya ra la va za Sa sa |ha avasthAkA udAharaNa - kisIkA janma pauSazukupaMcamI zukravAra mithuna lagna dhaniSThA nakSatra ke caturtha caraNa meM hai. iSTaghaTI 26 / 0 hai sUrya mUlanakSatra, candramA dhaniSThA meM, maMgala zravaNameM, budha pUrvASADhA, bRhaspati ArdrAmeM, zukra pUrvASADhA, zani mUlameM, rAhu pUrvAphAlgunImeM, ketu pUrvAbhAdrapadA meM haiN| sUrya 7 aMza, candramA 4, maMgala 11, budha 26, bRhaspati 11, zukra 25, zani 7, rAhu ketu 23 aMzapara haiN| prathama sUrya mUlanakSatra meM hai isakI saMkhyA (19) sUrya kI saMkhyA (1) se gunA 19 dhanake 7 aMza para honese 7 se gunadiyA 133 / iSTa 26, janmanakSatra 23 lagna mithuna reinako joDa guNita saMkhyA meM milAyA 185 ravi ( 12 ) se zeSa kiyA zeSa 5 zayanAdigaNanA se pAMcavIM gamanAvasthA sUryakI huI punaH prasiddhanAma guNA www.umaragyanbhandar.com
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ (100) bhAvakutUhalam- [grahAvasthAvicAra:nanda AdyAkSarottaravartI svara ukArake aghopaMktimeM saMkhyA 3 pUrvAgatazeSa 5 se zeSa 5 gunadiyA 25 svarAMka 3joDake 28 punaH12 se zeSa kiyA zeSa 4 sUryakSepaka 5 joDanese 9 tIna 3 se zeSa kiyA zeSa rahA. isase sUryakI gamanAvasthAmeM viceSTA avasthA evaM prakArase candramAkI upavezAvasthA meM viceSTA,maMgala prakAzameM viceSTA, budha AgamameM dRSTi, bRhaspati nRtyalipsAmeM viceSTA, zukra prakAzameM dRSTi, zani gamanameM viceSTA, rAhu nidrAmeM dRSTi, ketu sabhAmeM ceSTA!! athAvasthAphalAni / sUryAvasthA / trikoNe vA karmaNyapi nayanapANau dinamaNeH phalaM zastaM jJeyaM madanasadane nandanapade // prakAze mArtaNDe mRtipadamapatyaM janimatAM tathA jAyA yAti vyayamadanamAne ca janane // 1 // puNyabAdhAkaraH puNyabhe bhojane kautuke vairibhe varihantA raviH // saptame paMca me tatrago vA bhavedaGganAputrahA liMgarogapradaH // 2 // aba avasthAoMke phala kahate haiM-prathama sUryake phala haiM ki, sUrya trikoNa 5 / 9 / vA 10 bhAvameM netrapANi avasthAmeM ho to zubha phala detAhai. jo 7 / 5 bhAvameM prakAzAvasthAmeM ho to janmiyoMke putrahAni hovai tathAstrIhAni ho, aisehI phala 12 / 7 / 10 sthAnoMmeM bhI ukta avasthAke janmameM jAnanA, yadi 9bhAvameM bhojana avasthAmeM ho to puNyameM bAdhA DAlatA hai, kautuka avasthAmeM chaThA ho to vairihantA hotAhai, yadi isI avasthAmeM 79 bhAvameM ho to strIputrahAni aura liMgameM roga karatA hai // 1 // 2 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekAdazaH 1] -.. .". - -. SHuein.. A C bhASATIkAsametam / (101) candrAvasthA / candrasya dvAdazAvasthA phalaM zukladale zubham // azubhaM kRSNapakSe tu vijJeyaM gnnkottmaiH||3|| caMdramAke bArahoM avasthAoMkA phala zuklapakSameM zubha kRSNapakSameM azubha sarvatra uttama jyotiSiyoMne jAnanA // 3 // . kujaavsthaa| madananaMdanago'vaninaMdanaH zayanagazca kalatrasutakSayam / prathUmataH kurute ripuNekSito ripugRhe krbhNgmnNgtH||4 yadi yutaH zaninApi ca rAhuNA zirasi rogakaro dharaNIsutaH // tanugataH zayane nayane gadaM vitanute nitarAM kSatamaMginAm // 5 // aGgArako'Gge yadi netrapANau karo tyanaMgAtizayena bhaGgam // bhujaGgadantakSatapAvakAbubhaya nage haanimihaanggnaayaaH||6|| prakAzane paMcamasaptamasthaH / sutaM nihantyAzu nihaMti vAmam // pApAnvitaH pApakhAM- tarAle kukarmiNAM ketuvaraM karoti // 7 // maMgalake AsthAphala ye haiM ki, bhauma zayanAvasthAmeM saptama bhAvameM ho to strIhAni, paMcama ho to putrahAni karatA hai| yadi zaDabhAvameM zatrudRSTa ukta avasthAmeM ho to kAmadevavyAjase hAtha TUTajAvai // 4 // yadi zanise vA rAhuse yuktabhI ho to zirameM roga karatAhai, tathA niraMtara zarIriyoMko hAnihIM detAhai // 5 // yadi maMgala lanakA netrapANi avasthAmeM ho to kAmadevake saMbaMdhI kAryase zarIrake aMgabhaMga karatAhai. sarpabhaya, daMtaroga, ghAva, agni, jalakA bhaya hove, strI Adi gRhasthakA sukha na hovai // 6 // yadi prakAzAvasthAmeM 57 bhAvameM ho to putrastrIkI hAni karatA hai, yahAM paMcamameM putra saptamameM strIhAni jaannaa| yadi pApayukta, pApagrahoM ke bIca bhI ho to kukarmiyoM meM zreSTha "pApadhvaja" pApiyoMmeM zreSTha dhvajA jaisA karatAhai // 7 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ (102) [grahAvasthAvicAra: bhAvakutUhalam- budhaavsthaa| netrapANau sute saumye putrahAniH sutaagmH|| sabhAyAmava kanyAnAmAdhikyaM madane sute // 8 // budha netrapANi avasthAmeM paMcama ho to putroMkI hAni aura kanyAkI utpatti hovai / yadi sabhAvasthAmeM prApta hokara saptamapaJcama bhAvoMmeM ho to kanyA bahuta putra thoDe hoveM // 8 // gurorvsthaa| / bhavati devagurau yadi bhojane tanugate manujo hi dhnurddhrH||nvmpNcmbhe dhanavarjito bhavati pApayute visuto naraH // 9 // bRhaspati bhojanAvasthAmeM lagakA ho to manuSya dhanuSadhArI hovai| yadi ukta avasthAmeM 9|5bhaavmeN ho to dhanarahita aura pApayukta bhI ho to putrarahita hovai|| 9 // zukrAvasthA / / tanugRhe madane dazame sito nayanapANigato yadi janmani ||shubhmtiiv phalaM tanute balaM dazanabhaGgamanaGgavivardhanam // 10 // yadi janmakAlameM zukra 1710 bhAvoMmeM netrapANiavasthAmeM hoto atIva zubhaphala detAhai balavAn karatAhai paraMtu dAMtoMkA bhaMga aura kAmadevakI vRddhibhI karatA hai // 10 // shnervsthaa| yatra kutra sthito mando janmakAle vizeSataH / avasthAnAmasadRzaM vitanoti zubhAzubham // 11 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekAdazaH 11 ] bhASATIkAsametam / (903) janmakAlameM jisa kisI bhAvameM sthita zani jisa avasthAmeM prApta ho usa avasthAke nAmasadRza zubhAzubhaphala vizeSa karake detA hai 11 rAhu ketvoravasthA | navame madane vApi rAhurAhurihAGginAm // mahAnto nidrito'vazyaM puNyakSetranivAsitAm 12 // dvitIye dvAdaze vApi lAbhe vA siMhikAsute // vasudhAM bhramate mattya vidhanaH zayane bhavet // 13 // nijakSetre tu kavikujagRhe mitrabhavane svavarge sadvarge tamasi zayane janmasamaye / phalaM pUrNa prAhuH kathitabhavanAdanyabhavane tadA dRSTaprAMstadiha zikhino rAhuvadidam // 14 // jina zarIriyoMke rAhu 9/7 bhAvoM meM nidrAvasthA meM ho to unako avazya puNya kSetra meM nivAsa mile yaha baDe AcArya kahate haiN| yadi rAhu zayanAvasthA meM 2 / 12 / 11 bhAvoMmeM ho to vaha manuSya nirddhana rahakara pRthvI meM bhramaNa karai / rAhu yadi apanI rAzi |6 apane ucca 3 athavA zukra ke gRha 2 / 7 yA maMgalakI rAzimeM 1 / 8 meM ho athavA mitrarAzi meM ho yadvA apane vA mitrake aMzAdiyoM meM zayanAvasthAkA janmakAlameM ho to phala pUrNa detA hai ukta bhavanoMse anya gRhoM meM ho to duSTa janoMkA pUjya hove / rAhuke samAna ketukA bhI phala jAnanA // 12-14 // atha vizeSaphalAni / yadi nidrAgataH pApaH saptame pApapIDitaH // tadA jAyAvinAzaH syAcchubhayogekSaNAnnahi // 15 // nidrito ripugehastho ripuyuktekSito made / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 104 ) bhAvakutUhalam - [ grahAvasthAvicAra: bhAryA vinazyati kSipraM vidhinA rakSitApi cet // 16 // zubhayogekSaNAdekA vinazyati parA nahi // zubhAzubhadRzA bhAryA kaSTayuktA nRNAM bhavet // 17 // vizeSaphala avasthAoM ke kahate haiM ki, yadi koI pApagraha nidrA avasthA meM prApta saptamasthAnameM pApapIDita ho to strInAza hove, yadi usapara zubhagrahakI dRSTi ho vA zubhagrahase yukta ho to strI kaSTa bhogakara bacajAyagI // 15 // nidrAavasthAvAlA koI bhI graha chaThe bhAva meM zatrugrahasahita vA usase dRSTa ho athavA aisAhI saptama sthAna meM ho to zIghra hI strI naSTa hove yadi vidhAtAbhI rakSA karane AveM tau bhI nahIM rahe || 16 | yadi aise graha zubhayukta hoM yA una para zubhagrahoM kI dRSTi ho to eka strI mare dUsarIse gRhasthasukha hove yadi zubha pApa donahUMse dRSTa vA yukta hoM to strI kaSTayukta rahai 15-17 // putra sukha yogaH / apatyabhAve yadi tuGgagehe nijAlaye pApayutekSitazcet // nidrAgatopatyavinAzakArI zubhekSitacaikasutasya hantA // 38 // yadi koI graha paMcama bhAva meM apane ucca vA apanI zazikA hokara nidrAvasthA meM ho tathA pApagrahase yukta vA dRSTa ho to saMtAnakA nAza karatA hai usa grahapara zubha graha kI bhI dRSTi ho to eka putrakI hAni karatA hai aurakI nahIM // 18 // apamRtyu yogaH / rAhuNA sahitau yasya nidhanastha kujArkajau // apamRtyurbhavettasya, zastraghAtAnna saMzayaH // 19 // nidhanepi zubho yasya pApArigrahavIkSitaH tadA mRtyurvijAnIyAdAhave zastrapIDanAt // 20 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekAdaza: 11 ] ApATIkA sametam / (105) jisake aSTamasthAna meM rAhusahita maMgala zani hoM inameM se koI nidrAvasthAmeM ho to usakI apamRtyu zastrake kaTane se hove, isameM saMdeha nahIM // 19 // jisake aSTamabhAva meM zubhagrahabhI pApa athavA zatrugrahase dRSTa vA yukta ho to usakI mRtyu saMgrAma meM zastrase hove ( yahAM bhI saMbaMdha se nidrAvasthA vicAraNIya hai ) // 20 // athArikRtatIrthakRtamRtyu yogau / yadA nidrAyukto nidhanabhavanaM pApamilitaH zayAno vA mRtyuM vrajati ripukopena manujaH // zubhairdRSTo yukta nijapatiyuto vAntasamaye naro gaGgAmetya vrajati harisAyujyapadavIm // 21 // yadi koI graha pApayukta aSTamasthAna meM nidrAvasthA meM yA zayanAvasthA meM ho to zatruke kopase mRtyu pAve aura vahI graha zubhagrahoM se dRSTavA yukta ho athavA aSTameza aSTama ho to mRtyusamaya meM vaha manuSya gaMgA pAyakara viSNukA sAyujyapada (mukti ) pAve // 21 // atha puNyakSetralAbhayogaH / yadA pazyedaMgaM tanubhavananAthoSTamapatimRtiM dharmAdhIzo januSi ca tapaHsthAnamathavA // zubhAbhyAmAkrAntaM navamabhavanaM pAparahitaM varakSetraM prApya vrajati manujo mokSapadavIm // 22 // iti zrIbhAvakutUhale sthAnavazenAvasthAphalakathanaM nAmaikAdazo'dhyAyaH // 11 // yadi janmasamaya meM lagneza lagnako, aSTameza aSTamabhAvako aura navameza navama bhAva ko dekhe athavA inameM se ekabhI apane sthAnakA dekhanevAlA ho tathA do zubhagrahoM se yukta, pApoMse rahita navama ho to maraNasamaya meM uttama kSetra (puNyasthAna) pAyake muktipadako prApta ho22 iti bhAvakutUhale mAhIdharIbhASATIkAyAM sthAnavazenAvasthAphalA'dhyAyaH // 11 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ (106) bhAvakutUhalam- [grahAvasthAphalam dvaadsho'dhyaayH|| atha grahANAM pratyekAvasthAphalAni / tatrAdau sUryasya / mandAgnirogobahudhAnarANAM sthUlatvamaMdherapi pitta kopH|| vaNaM gude zUlamura pradeze yadoSNabhAnau zayanaM prayAte // 1 // zayanAdi 12 avasthAoMke pratyekake phala kahate haiM-ki yadi sUrya zayanAvasthAmeM ho to manuSyoMko sarvadA maMdAgni (kSudhAmaMda, pAcanazakti nyUna rahe) paira sthUla hoM, pittakA vizeSataH kopa rahai gudAmeM vraNa hovai hRdayameM zUla rahai // 1 // dAradratAbhAravihArazAlI vivAdavidyAbhirato naraH syAt // kaThoracittaH khalu naSTavittaH sUrya yadA cedupveshnsthe||2|| jo sUrya upavezanAvasthAmeM ho to daridrI rahe, parAyA bhAra DhonevAlA sarvadA rahe, kalahahI vidyA jAne aura vaha manuSya (kaThoracitta) nirdayI hove aura vitta usakA naSTa hove // 2 // naraH sadAnandadharo vivekI paropakArI blvittyuktH|| mahAsukhI rAjakRpAbhimAnI divAdhinAthe yadi netrapANau // 3 // jisa manuSyakA sUrya netrapANi avasthAmeM ho vaha sarvadA AnaMdameM rahe, vivekavAlA hove, parAyA upakAra kare, balavAna evaM dhanavAna rahe, baDA sukha bhogatA rahe, rAjakRpAse abhimAnayukta rhe||3|| udAracittaH paripUrNavittaH sabhAsu vaktA bahupuNya kAM // mahAbalI suMdararUpazAlI prakAzane janmani padminIze // 4 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvAdazaH 12] bhASATIkAsametam / ( 107 ) jisake janmameM sUrya prakAzanAvasthAmeM hoM vaha udAracitta (denevAlA) hove, dhanase paripUrNa (saMpanna) rahe, sabhAmeM cAturyasahita vArtA kare, bahuta puNya kare, baDA balavAn hove, sundararUpavAn hove // 4 // pravAsazAlI kilaM duHkhamAlI sadAlasI dhIdhanavarjitazca // bhayAturaH kopaparo vizeSAddivAdhinAthe gamane manuSyaH // 5 // yadi sUrya gamanAvasthA meM ho to manuSya nitya paradeza rahanevAlA hove nizvaya sarvadA aneka duHkhoMse yukta rahai, AlasI (nirudyamI ) buddhi aura dhana se rahita rahe, bhayase Atura rahai, vizeSatA se kopa ( gussA ) yukta rahe // 5 // paradArarato janatArahito bahudhA''gamane gamanAbhiruciH // kRpaNaH khalatAkuzalo malino divasAdhipatau manujaH kumatiH // 6 // sUrya jisake janma meM AgamanAvasthA meM ho vaha parAI striyoMmeM tatpara rahe, bahuta manuSyoMkI saMgatise rahita ( akelA ) rahe, bAhulyase gamana ( saphara) kI icchA kiyA kare, kRpaNa (mUMjI ) hove, duSTatAmeM nipuNa aura malina bhI hovai // 6 // sabhAgate hite naraH paropakAratatparaH sadA'rtharatna pUrito divAkara guNAkaraH // vasundharAnavAnbarAlayAnvito mahAbalI vicitravatsalaH kRpAkalAdharaH paraH // 7 // jisa manuSyakA mitrasthAnasthita sUrya sabhAvasthAmeM ho vaha parAye upakAra karanemeM tatpara rahe, sarvadA dhana evaM ratnoMse bharA rahe, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ (108) bhAvakutUhalam- [grahAvasthAphalamguNoMkI khAna hovai pRthvI (jamIna) kA mAlika hove, navIna vastra aura gharoMse yukta rahe, baDA balavAna hovai, aneka prakArake mitra rakkhe aura unakA priya hove aura parama kRpAkI kalA usake hRdayameM jAgRta rahai // 7 // kSobhito ripugaNaiH sadA narazcaJcalaH khalamatiH kRzastathA // dharmakarmarahito madoddhatazcAgame dinapatau yadA tadA // 8 // sUrya jisakA AgamaavasthAmeM ho vaha zatruse kaMpAyamAna rahai, caJcala hovai, kuTilabuddhi (duSTatA karanevAlA) hovai,zarIra kRza rahai, dharmakarmase rahita rahe madase uchalatA rahe // 8 // sadAGgasandhivedanA parAGganAdhanakSayo / balakSayaH pade pade yadA tadA hi bhojane // asatyatA zirovyathA tathA vRthAnnabhojanaM rakhAvasatkathAratiH kumArgagAminI mtiH|| 9 // sUrya bhojanAvasthA meM jisakA ho usake sarvadA zarIrakI sandhiyoMmeM pIDA rahe, parastrIke saMsargase dhana evaM balakA kSaya paira paira para ho, asatyavAdI ho, zirameM roga rahe, khAyApiyA vyartha jAve, yadA anna pace nahIM,aniSTavArtA meM ruci rahe, kumArgacalanekI buddhi hove9 vijJalokaiH sadA maMDitaH paMDitaH kaavyvidyaanvdyprlaapaanvitH||raajpuujyo dharAmaNDale sarvadA nRtyalipsAMgate padminInAyaka // 10 // jisakA sUrya nRtyalipsAvasthAmeM ho vaha sarvadA vidyA jAnanevAlA logoMse zobhita rahe, paMDita hove, kAvyavidyAmeM baDI vAcAla zakti hove, rAjAse pUjA(Adara) pAvai,pRthvImeMbhI pUjya hove // 10 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ (109) dAdazaH 12] bhASATIkAsametam / | sarvadAnandadhartA jano jJAnavAn yajJakartA dharAdhI raasdmsthitH|| padmabaMdhAvarAtImapaMcAnanaH kAvyavidyApralApI mudA kautuke // 11 // sUrya jisakA kautukAvasthAmeM ho vaha sarvadA prasannatAko dhAraNa karatAhai, jJAnavAna, yajJa karanevAlA, rAjadvArameM rahanevAlA hove, zatrurUpI hAthiyoMke Upara siMhasamAna pratApI hove, kAvyavidyAma ativAkzaktivAlA manuSya hove // 11 // nidrAbharAraktanibhe bhavetAM nidrAgate locanapadmayugme // khau videze vasatirjanasya kalatrahAniH katidhArthanAzaH // 12 // jisakA sUrya nidrAvasthAmeM ho usake netra nIMdase bharehue rudhirake samAna lAlaraMgake raheM, videzameM nivAsa pAve aura strIhAni evaM kitanehI vAra dhananAza hove // 12 // atha candrasya / januHkAle kSapAnAthe zayanaM cedupaagte|| mAnI zItapradhAnI ca kAmI vittavinAzakaH // 1 // jisake janmasamayameM candramA zayanAvasthAmeM ho vaha mAnI (ijatavAlA) hovai, zarIrameM zItapradhAna rahe, atikAmI hove, dhanakA nAza apane hAthase kisI vyasanameM kre||1|| rogArdito mandamativizeSAdvittena hIno manujaH kaThoraH // apAyakArI paravittahArI kSapAkare cedupveshnsthe||2|| jisakA candramA upavezanAvasthAmeM ho vaha rogase pIDita rahe, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ (110) mAvakutUhalam- [grahAvasthAphalammanda (jaDa) buddhi hove, vizeSataH dhanase hInarahe, kaThora svabhAva hove, parAyA nAza kare,parAyA dhana luTAnevAlA bhI vaha manuSya hovera netrapANau kSapAnAthe mahArogI naro bhavet // analpajalpako dhUrtaH kukarmaniratassadA // 3 // candramA jisakA netrapANiavasthAmeM ho vaha manuSya mahArogI ( rAjaroga Adi baDe rogavAlA) hove tathA bahuta vAcAla, dhUrta hove aura sarvadA kukarmoMmeM tatpara rahe // 3 // / yadA rAkAnAthe gatavati vikAsaM ca janane vikAsaH saMsAre vimalaguNarAzarevanipAt // navA zAlAmAlA karituragalakSmyA parivRtA vibhUSAyoSAbhiH sukhamanudinaM tIrthagamanam // 4 // yadi janmameM caMdramA vikAsAvasthAmeM ho to manuSya saMsArameM nirmalaguNoMke samUhase vikasita (praphullita ) rahe tathA rAjAse hAthI ghoDe aura dhanoMse saMyukta, navIna makAnoMkA samUha milai evaM bhUSaNa aura striyoMse nitya sukha pAve tathA tIrtha yAtrA kare // 4 // sitetare pAparato nizAkare vizeSataH krUrataro naro bhvet||sdaakssirogaiH paripIDayamAnovalakSapakSe gamane bhyaaturH||5|| yadi kRSNapakSakA caMdramA gamanAvasthAmeM ho to vizeSataH manuSya atikUra svabhAvavAlA hovai sarvadA netrarogase pIDita rahe aura zukapakSakA ho to sarvadA bhayAtura rahe // 5 // vidhAvAgamane mAnI pAdarogI naro bhavet // guptapAparato dIno mtitossvivrjitH||6|| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvAdazaH 12] bhASATIkAsametam / (111) caMdramA AgamanAvasthAmeM ho to mAnI (ijata yadvA garvavAlA) hovai, pairoMmeM roga rahe guptapApa karanemeM tatpara rahe, duHkhI hovai, buddhi aura saMtoSase vArjata rahe // 6 // . sakalajanavadAnyo rAjarAjendramAnyo ratipatisamakAntiH zAntikRtkAminInAm // sapadi sadAsa yAte cArubiMbe zazAGke bhavati paramarItiprItivijJo guNajJaH // 7 // pUrNa caMdramAsabhAvasthAmeM ho to manuSya samasta manuSyoMmeM vadAnya (catura ) hovai, rAjA tathA cakravartiyoMkA mAnanIya hovai, kAmadevake samAna suMdarakAMti hovai,yuvAstriyoMko kAmakrIDAmeM zAMti karanevAlA hove, premakalA jAnanevAlA hove, guNoMko pahicAne // 7 // vidhAvAgamane matyoM vAcAlo dhrmpuuritH|| kRSNapakSe dvibhAryaH syAdrogI duSTataro htthii||8|| caMdramA AgamanAvasthAmeM ho to atibolanevAlA, dharmase paripUrNa hovai, yadi kRSNapakSakA caMdramA ukta avasthAmeM ho to do strI hoveM, rogI rahe, atiduSTa svabhAva aura haTha karanevAlA hovai // 8 // bhojane januSi pUrNacaMdramA mAnayAnajanatAsukhaM nRNAm // Atanoti vanitAsutAsukhaM sarvameva na sitetare zubham // 9 // jinako janmakAlameM pUrNamaMDala caMdramA bhojanAvasthAmeM ho vaha mAnavAlA hovai, savArI tathA manuSyoMkA sukha pAvai, tathA strIsukha kanyAsukha bhI hovai aura kRSNapakSameM nahIM hote // 9 // nRtyAlipsAgate candre sabale blvaanrH|| gItajJo hi rasajJazca kRSNe pApakaro bhavet // 10 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 112 ) bhAvakutUhalam / [ grahAvasthAphalam - balI caMdramA nRtyalipsA avasthA meM ho to manuSya balavAn hove gIta (gAyana) jAne, zRMgArAdirasoMko jAne aura kRSNapakSakA candramA ho to pApa karanevAlA hove // 10 // kautukabhavanaM gatavati candre bhavati nRpatvaM vA dhanapatvam // kAmakalAsu sadA kuzalatvaM vAravadhUH ratiramaNapaTutvam // 11 // caMdramA kautukAvasthA meM ho to manuSya rAjA hovai; athavA dhanakA mAlika hove aura kAmakalA ( ratikrIDAmeM ) sarvadA cAturya rakkhe, vArAMganAoMke sAtha ratikrIDAmeM cAturya pAvai // 11 // nidrAgate janmani mAnavAnAM kalAdhare jIvayute mahattvam // yadA'guNAH saMcitavittanAzaH zivAlaye rauti vicitramujjJaiH // 12 // yadi manuSyoM ke janmasamaya meM pUrNacandramA bRhaspatiyukta nidrAvasthAmeM ho to mahattva (baDappana ) pAve, kRSNapakSakA ho to guNa avaguNa hoveM, saMcaya kiye hue dhanAdikA nAza hove duHkhase zivAlaya (zivamaMdira) meM aneka prakAra ke svaroMse UMcA rodana kare yadvA usake gRhameM syAra aneka prakAra ke svaroMse UMcA rodana kareM arthAt zoka, daridrase grasta hove // 12 // atha bhaumasya phalam / zayane vasudhAputre janmakAle jano bhavet // bahunA kaNDunA yukto daguNA ca vizeSataH // 1 // janmasamayameM maMgala jisakA zayanAvasthA meM ho usake aMgoM meM bahutasI kaNDu (khujalI) rahAkare, vizeSataH (dadru) dAda bhI hove // 1 // yadAGganAsaMcitavittanAzaH60pA0 / strIkA nAza aura saJcita dhanakA nAza hove / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvAdaza: 12] bhASATIkAsamet / (993) balI sadA pAparato naraH syAdasatyavAdI nitarAM pragalbhaH // dhanena pUrNo nijadharmahIno dharAsute cedupavezanasthe // 2 // maMgala upavezanAvasthA meM ho to manuSya balavAn hove sarvadA pApakarma meM tatpara, jhUTha bolanevAlA, niraMtara vAgvAdacatura, dhanase paripUrNa, svadharma se hIna hove // 2 // V yadA bhUmisute lagne netrapANimupAgate // daridratA sadA puMsAmanyabhe nagarezatA // 3 // yadi maMgala netrapANi avasthAke lagnameM ho to manuSyoM ko sarvadA daridratA rahe, anya bhAvameM hoM to nagarake svAmI hove // 3 // prakAzo guNasya pravAsaH prakAze dharAdhIzabhartuH sadA maanvRddhiH|| sute bhUsute putrakAntAviyogo yute rAhuNA dAruNo vA nipAtaH // 4 // maMgala prakAzAvasthA meM ho to guNakA prakAza hove, paradezameM nitya nivAsa hove, rAjAse sarvadA mAna baDhatA rahai, yadi ukta avasthAkA maMgala paMcamabhAvameM ho to strI, putrakA viyoga (bichoha ) pAve, yadi usake sAtha rAhubhI ho to vRkSAdise girapaDe // 4 // gamane gamanaM kurute'nudinaM vraNajAlabhayaM vanitAkalaham // bahudadrukakaNDubhayaM bahudhA vasudhAtanayo vasuhAnimaMreH // 5 // maMgala gamanAvasthA meM ho to pratidina gamana ( saphara ) karatA hai, aneka prakArake vraNakA bhaya, strIkalaha karatA hai aura dAda, khujalIko bhI bahuta karatA hai zatruse dhanahAni hotI hai // 5 // 1 karaH i0 pAThAtaram / 8 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ DPPR (114.) bhAvakutUhalam- [grahAvasthAphalamAgamane guNazAlI maNimAlI karAlakaravAlI // gajagaMtA ripuhaMtA parijanasaMtApahArako bhaume // 6 // maMgala AgamanAvasthAmeM ho to puruSa aneka guNoMse yukta ho maNiyoMkI mAlA pahine, tIkSNa khaDgoMko dhAraNa karanevAlA ho, hAthIkI savArI kare, zutruko mAre, AtmIya janoMkA santApa haraNa karanevAlA hove // 6 // tuGge yuddhakalAkalApakuzalo dharmadhvajA vittapaH koNe bhUmisute sabhAmupagate vidyaavihiinHpumaan|| ante'patyakalatramitrarahitaH proktetarasthAnageDavazyaM rAjasabhAbudho bahudhanI mAnI ca dAnI janaH7 uccarAzikA maGgala sabhAvasthAmeM ho to yuddhavidyAkI samasta yukti jAne, tathA dharmakA dhvaja arthAt baDA dharmAtmA aura dhanavAn (dhanakA svAmI) hove / yadi 9 / 5 sthAnameM ho to puruSa vidyAhIna (mUrkha) hove,bArahaveM sthAnameM ho to strI,putra, mitroMse rahita raheM, ukta sthAnoMse anyameM ho to avazya rAjAke sabhAkA paMDita hove, tathA bahuta dhanavAn, mAnavAlA, dAnI bhI hove // 7 // Agame bhavati bhUmije jano dharmakarmarahivogadAturaH // karNamUlaguruzUlarogavAneva kAtaramatiH kusNgmii||8|| maGgala AgamAvasthAmeM ho to dharma karmase rahita, rogase Atura rahe, kAnake nIce baDA zUlaroga rahai, kAyara tathA kusaGgI hove8|| bhojane miSTabhojI ca janane sabale kuje|| nIcakarmakaro nityaM manujo maanvrjitH||9|| janmameM balavAn maGgala bhojanAvasthAmeM ho to miSTAnna khAne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvAdazaH 12] bhASATIkA sametam / ( 115) vAlA hove, tathA sarvadA nIcakarma kare, mAna ( ahaMkAra vA ijjata ) se rahita rahe // 9 // nRtyalipsAgate bhUsute janminAmindirArAzirAyAti bhUmIpateH // svarNaratnapravAlaiH sadA maNDitA vAsazAlA vizAlA narANAM bhavet // 10 // maGgala nRtyalipsA avasthAmeM ho to manuSyoMko rAjAse bahuta lakSmI (dhana) Ave tathA rahanekA gRha sarvadA sonA, ratna, mUGgA AdiyoMse zobhita aura bahuta bhArI hove // 10 // kautukI bhavati kautuke kuje mitraputraparipUrito junaH // uccage nRpatigehapaNDito maNDito budhavarairguNAkaraiH // 11 // maGgala kautukAvasthA meM ho to manuSya khela tamAsA karanevAlA vA usameM prema rakhanevAlA hove, mitra, putroMse paripUrNa rahe, yadi maGgala uccakAbhI ho to rAjAke dabarakA paMDita hove aura bahuta guNavAn paMDita zreSThoM se zobhita rahai // 11 // nidrAvasthAgate bhaume krodhI dhIdhanavarjitaH // dhUrto dharmaparibhraSTo manuSyo gadapIDitaH // 12 // maGgala nidrAvasthA meM ho to manuSya krodhI hove, buddhi tathA dhanase varjita rahe, dhUrta hove, dharmase bhraSTa rahe aura roga se pIDita rahe // 12 // atha budhAvasthAphalAni / kSudhAturo bhavedaGge khao guJjAnibhekSaNaH // anyabhe laMpaTo dhUrto manujaH zayane budhe // 1 // budha zayanAvasthA meM lagnakA ho to bhUkhase sarvadA Atura rahe, la~gaDA hove, netra lAla guAke samAna hoveM aura ukta avasthAkA anyabhAvoM meM ho to laMpaTa ( lobhI) aura dhUrtabhI hove // 1 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ (116) bhAvakutUhalam- [grahAvasthAphalam zazAMkaputre januraGgagehe yadopaveze gunnraashipuurnnH|| pApekSite pApayute daridro hitoccabhe vittasukhI manuSyaH // 2 // budha janmameM lagakA upavezAvasthAmeM ho to samasta guNoMke samUise pUrita rahe, pApadRSTa athavA pApayukta ho to daridrI hove, yadi mitrarAzi vA uccarAzimeM ho to manuSya dhanase sukhI rahe // 2 // vidyAvivekarahito hitatoSahInomAnI jano bhavati cndrsute'kssipaannau|| putrAlaye sutakalatrasukhena hInaH kanyAprajo nRpatigehabudho varAyaH // 3 // budha netrapANi avasthAmeM ho to manuSya vidyA evaM viveka (sadasajjJAna) se rahita hove, bhalAI kisIkI na karai saMtoSabhI na rakkhe, garvavAlA hove.yadi ukta budha paJcamabhAvameM ho toputra aura strIke sukhase hIna rahe, kanyA saMtati hove, rAjadvArakA paMDita tathA zreSTha hove||3|| dAtA dayAluH khalu puNyakartA vikAsane candrasute manuSyaH anekavidyArNavapAragantA vivekapUrNaHkhalagarvahantA // 4 // budha vikAsAvasthAmeM ho to manuSya dAtA (denevAlA ) dayAvAn, nizcayase puNya karanevAlA aura aneka vidyAoMke samudrake pAra pahu~canevAlA, vivekase paripUrNa, duSToMke garva (ghamaMDa) kA toDanevAlA hove // 4 // gamanAgamane bhavato gamane bahudhA vasudhA vsudhaadhiptH|| bhavanaM ca vicitramalaM ramayA vidinuzca januH samaye nitarAm // 5 // . .. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAdazaH 12] bhASATIkAsametam / (117) jisa manuSya ke janma samayameM budha gamanAvasthAmeM ho usako nitya gamAgama (jAnA, AnA ) hotA rahe, bahutAyata karake rAjAse bhUmi mile, aneka prakArakI zobhAse yukta aura lakSmIse pUrNa gRha milai5|| sapadi vidi janAnAmuccabhe janmakAle sadasi / dhanasamRddhiH sarvadA punnyvRddhiH|| dhanapatisamatA vA bhUpatA mantritA vA hariharapadabhaktiH sAttvikI muktirddhaa||6|| budha janmakAlakA sabhAvasthAmeM ho to manuSyoMko sarvadA dhanakI saMpannatA rahe, puNyakI uttarottara vRddhi hotI rahe, dhanameM kuberakI samAnatA pAve athavA ( rAjatva) hAkimI mile yadvA (maMtritA) vajIrI mile aura viSNu evaM zivake caraNoMmeM bhakti ho aura sAkSAt sAttvikI mukti hove // 6 // Agame januSi janminAM yadA candraje bhavati hInasevayA ||arthsiddhirpi putrayugmatA bAlikA bhavati mAnadAyikA // 7 // yadi manuSyoMke janmameM budha AgamAvasthAmeM ho to nIcajanakI sevA karanese kAryasiddhi hove tathA do putra hoveM aura eka kanyA ati sulakSaNA sanmAna denevAlI hove // 7 // bhojane candraje janmakAle yadAjanminAmarthahAniH sadA vAdataH ||raajbhiityaa kRzatvaM cltvNmte| raGgasaGgo na jAyA na mAyAH sukham // 8 // budha bhojanAvasthAmeM janmakAlakA ho to manuSyoMkI sarvadA vivAda (kalaha) se dhanahAni hove, rAjAke bhayase kRzatva (mADApana) Avai, buddhi caMcala rahe (sthira na rahe) tathA strIkA sukha aura dhanakA sukha bhI na hove // 8 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ (118) bhAvakutUhalam- [grahAvasthAphalam nRtyalipsAgate candraje mAnavo mAnayAnapravAlavrajaiH sNyutH||mitrputrprtaapaiH sabhApaNDitaH pApabhe vAravAmAratau lmpttH||9|| jisake janmasamayameM budha nRtyalipsA avasthAmeM ho vaha manuSya (mAna) ijjata, savArI, mUMgA Adi ratnasamUhase yukta rahe. tathA mitra putra saMyukta rahe, pratApavAna hove, sabhAmeM (paMDita) catura hove (yadi pApa rAzi) meM ho to vArAMganA (paturiyA) ke sAtha ratikrIDAmeM laMpaTa (vyasanI) hove // 9 // kautuke candraje janmakAle nRNAmaGgabhe gItavidyAnavadyA bhavet // saptame naidhane vAravadhvA ratiH puNyabhe puNyayuktA janiH sdgtiH|| 10 // jina manuSyoMke janmakAlameM budha kautukAvasthAmeM lagakA ho unako prazaMsA karane yogya gAyanavidyA Ave / yadi ukta budha 78 bhAvameM ho to vArAMganAse prIti hove, navamabhAva meM ho to sArA janma puNya karate bIte, aMtameM sadgati (mukti ) hove // 10 // nidrAzrite candrasute na nidrAsukhaM sdaavyaadhismaadhiyogH|| sahotthavaikalyamanalpatApo nijena vAdo dhanamAnanAzaH // 11 // budha nidrAvasthAmeM ho to nidrAkA sukha na pAvai aura sarvadA zArIrika tathA mAnasika vyathAse yukta rahe, bhrAtRpakSase vikalatA (ciMtA) rahe, baDA saMtApa rahe, apane manuSyoMse kalaha hotArahai, dhana evaM mAnakA nAza hove // 11 // atha guroravasthAphalam / vacasAmadhipe tu januHsamaye zayane balavAnapi Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvAdazaH 12 bhASATIkAsametam / ( 119 ) I hInaravaH // atigauratanuH khalu dIrghahanuH sutarAmaribhItiyuto manujaH // 1 // janma samaya meM bRhaspati zayanAvasthA meM ho to manuSya balavAn huye bhI svarahIna (alpa AvAjavAlA ) hove, zarIra ati gauravarNa, ThoDI laMbI hove, zatrukA bhaya niraMtara banA rahe // 1 // upavezaM yadi gatavati jIve vAcAlo bahugarvaparItaH // kSoNIpatiripujanaparitaptaH padajaMghAsyakaravaNayuktaH // 2 // bRhaspati yadi upavezAvasthAnameM ho to baDA vAcAla, baDe garva (ghamaMDa) se bharA hove tathA rAjA aura zatruse sarvadA saMtApayukta rahe aura paira, jaMghA, mukha, hAthoMmeM vraNa ( ghAva ) rahA kareM // 2 // netrapANau gate devarAjArcite rogayukto viyukto varArthazriyA // gItanRtyapriyaH kAmukaH sarvadA gauravarNo vivarNodbhavaprItiyuk // 3 // bRhaspati netrapANi avasthA meM ho to manuSya rogayukta rahe, zreSTha dhana evaM zobhAse rahita rahe / gIta nAcako priya mAne sarvadA atikAmI rahe, gorA raMga zarIrakA hove, vivarNodbhava arthAt vijAtIya manuSyoMse prIti rakkhe // 3 // guNAnAmAnandaM vimalasukhakandaM vitanuta sadA tejaHputraM vrajapatinikuJjaM prati gamam // * prakAzaM ceduccairdvatamupagato vAsavagurugurutvaM lokAnAM dhanapatisamatvaM tanubhRtAm // 4 // bRhaspati prakAzAvasthAmeM ho to manuSyako guNoMke AnaMdavAlA, nirmala sukhakA bhAjana karatA hai, sarvadA tejapuMjake sadRza Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ (120) bhAvakutUhalam- [grahAvasthAphalambanAye rahatAhai, zrIkRSNake samAna kuMja (vana upavanoMmeM) vihAra karatAhai athavA bhaktise bhagavAnke bhavanameM prApta hotA hai. samasta lokoMmeM zreSThatA pAtAhai. samRddhimeM kuberake samAna hotAhai. itane pUre phala manuSyoMko bRhaspatike prakAzAvasthA uccAdimeM prApta honese hote haiM // 4 // / sAhasI bhavati mAnavaH sadA mitraputrasukhapUrito mudA // paNDito vividhavittamaNDito vedavidyadi gurau gamaM gate // 5 // bRhaspati gamanAvasthAmeM ho to manuSya sarvadA sAhasI tathA mitra putra sukhase paripUrNa rahe,paMDita hove, aneka prakArake dhanoMse zobhita rahai aura vedako jAne // 5 // Agamane janatA varajAyA yasya januHsamaye harimAyA // muMcati nAlamihAlayamaddhA devagurau paritaH paribaddhA // 6 // jisa manuSyake janmasamayeM bRhaspati AgamAvasthAmeM ho to usake bahuta manuSya raheM, strI zreSTha mile, usake gharako sAkSAt lakSmI kadApi na choDe cAroM orase ba~dhI huI jaisI rahe // 6 // suragurusamavaktAzubhramuktAphalADyaH sadasi sapadi pUrNoM vittamANikyayAnaiH // gajaturagarathADhayo devavAdhIzapUjye januSi vividhavidyAgavito mAnavaH syaat||7|| bRhaspati janmameM sabhAvasthAmeM ho to buhaspatike samAna zAstravaktA paMDita hove,zubhra (zveta) motiyoMse yukta rahe.dhana, maNi,savArI AdiyoMse sarvadA paripUrNa rahe. hAthI, ghoDe sthoMse yukta rahe aura vaha manuSya aneka vidyAoMse garvita (bharAhuA) rahe // 7 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvAdazaH 12] bhASAkA sametam / ( 121 ) nAnAvAhanamAnayAnapaTalIsaukhyaM gurAvAgame bhRtyApatyakalatramitrajasukhaM vidyAnavadyA bhavet / kSoNIpAlasamAnatAnavarataM cAtIva hRdyA matiH kAvyAnandaratiH sadA hitagatiH sarvatra maanonntiH8|| bRhaspati AgamAvasthA meM ho to aneka prakArake vAhana (hAthI, ghoDe, ratha Adi) mAna aura yAna ( pAlakI AdiyoM) ke samUhakA sukha hove, tathA sevaka (naukara ) putra, strI, mitroMkA sukha mile, doSarahita vidyA Avai, rAjA ke samAna aizvarya meM sarvadA rahe, atiramaNIya buddhi hove, kAvyarasake AnaMdameM prema rahe, sarvadA hitakArI cAla rahe, sarvatra mAnakI unnati hotI rahe // 8 // bhojane bhavati devatAgurau yasya tasya satataM bhojanam // naiva muMcati ramAlayaM tadA vAjivAraNarathaizca maNDitam // 9 // bRhaspati bhojanAvasthA meM jisake ho usako uttama padArtha bhojanako milate raheM tathA usake ghoDe, hAthI, rathoMse yukta gharako lakSmI kadApi na choDe // 9 // nRtyalipsAgate rAjamAnI dhanI devatAdhIzavandye sadA dharmavit // tantravijJo budhairmaNDitaH paNDitaH zabdavidyAnavadyo hi sadyo janaH // 10 // bRhaspati nRtyalipsAvasthA meM ho to manuSya rAjamAnavAlA, dhanavAn sarvadA dharma jAnanevAlA, tantrazAstra vA yuktiyA~ jAnanevAlA paMDitoMse yukta rahe ApabhI paMDita hove (zabdavidyA ) vyAkaraNAdimeM nipuNa tatkAla upasthitivAlA hove // 10 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ (122) bhaavkutuuhlm| [grahAvasthAphalam kutUhalI sakautuke mahAdhanI janaH sadA nijAnvayAbjabhAskaraH kRpAkalAdharaH sukhI // niliparAjapUjite sutena bhUnayena vA / yuto mahAbalI dhraadhipendrsdmpnndditH|| 11 // bRhaspati kautukAvasthAmeM ho to manuSya khela tamAsA karanevAlA hove yadi pAparAzivAlA hove, sarvadA baDe dhanase yukta rahe, apane vaMzarUpI kamalake vikAzanameM sUrya sadRza hove, kRpAkalA (dayA) ko dhAraNa karanevAlA hove, sarvadA sukhI rahe, namra putra, bhUmi aura nItise yukta hove baDA balavAna zarIra hove, rAjadvArakA paNDita hove // 11 // gurau nidrAgate yasya mUrkhatA sarvakarmaNi // daridratAparikrAntaM bhavanaM puNyavarjitam // 12 // jisakA bRhaspati nidrAvasthAmeM ho to usakA samasta kAmoMmeM mUrkhatA Ave, daridratAse dabArahe, puNyabhI usake gharameM na rahe 12 // atha zukrasyAvasthAphalam / . janobalIyAnapidantarogIbhRgau mahAroSasamanvitaH syAt // dhanena hInaH zayanaM prayAte vArAGganAsaGgamalaMpaTazca // 1 // jisake janmameM zukra zayanAvasthAmeM ho vaha manuSya balavAna hone parabhI dantarogI baDe krodha (gussA) vAlA tathA dhanase rahita rahe aura vArAMganAoM (vezyAoM) ke saMga karanemeM laMpaTa (vyasanI) hove| yadi bhaveduzanA upavezane navamANivajakAJcanabhUSaNaiH // sukhamajanamarikSaya AdarAdavanipAdapi mAnasamunnatiH // 2 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvAdazaH 12] bhASATIkAsametam / ( 123 ) yadi zukra upavezanAvasthAmeM ho to navIna maNiyoMke samUha evaM suvarNa ke bhUSaNoMse saukhya anavarata rahe. zatruoM kA kSaya hove rAjAsebhI AdarapUrvaka mAnakI unnati hove // 2 // netrapANigate lagnagehe kavau saptame mAnabhe yasya tasya dhruvam // netrapAto dhanAnAmalaM cAnyabhe vAsazAlA vizAlA bhavetsarvadA // 3 // | yadi zukra netrapANiavasthA meM lagna, saptama dazamameM ho to usa manuSyakA netra gire tathA nizcaya dhanabhI kSaya hove, yadi anya bhAvoM meM ho to usake nivAsakA gRha bahuta baDA sarvadA rahe // 3 // svAlaye tuGgabhe mitrabhe bhArgave tuGgamAtaGgalIlAkalApI janaH // bhUpatestulya evaM prakAzaM gate kAvyavidyA kalAkautukI gItavit // 4 // prakAzAvasthAkA zukra jisa manuSya ke svarAzi 2 / 7 uccarAzi 12 athavA mitrarAzimeM ho vaha unmatta hAthiyoMkI lIlA (krIDA) kA premI hove, tathA rAjAke samAna aizvaryavAn hove, kAvyavidyA zRMgAra Adi kalAoM meM nipuNa aura gAyana jAnanevAlA hove ||4|| gamane janane zukre tasya mAtA na jIvati // adhiyogo viyogazca janAnAmaribhItitaH // 5 // jisake janma meM zukra gamanAvasthAmeM ho usakI mAtA zIghrahI mara jAtI hai. tathA zatruke bhayase kabhI apane manuSyoM meM rahe kabhI unase pRthak honA paDe // 5 // AgamanaM bhRguputre gatavati vittezvaro manujaH // sa tu tIrthabhra mazAlI nityotsAhI karAghrirogI ca6 // zukra AgamanAvasthA meM ho to manuSya bahuta dhanakA svAmI hove Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ (124) bhAvakutahalam- [grahAvasthAphalamatathA tIrthayAtrA karanevAlA, nitya utsAhI (udyamI) ho aura hAtha pairoMmeM rogabhI rahe // 6 // / anAyAsenAlaM sapadi mahasA yAti sahasA pragalbhatvaM rAjJaH sadasi guNavijJaH kila kavau // sabhAyAmAyAte ripunivahahantA dhanapateH samatvaM vA dantAvalaturagagantA nrvrH||7|| yadi zukra sabhAvasthAmeM ho to akasmAt zIghra vinA parizrama svatejase rAjAkI sabhAmeM pragalbhatva caturAIko prApta kara guNoMkA jAnanevAlA hove tathA zatruke samUhako mAranevAlA hove, dhanameM kuberakI tulyatA rakkhe, athavA hAthI ghoDoMkI savArImeM calanevAlA manuSyoM meM zreSTha hove // 7 // | Agame bhArgave nAgamo janminAmartharAzerarAtara tIva ksstiH||putrpaato nipAto janAnAmapi vyAdhibhItiH priyAbhogahAnibhavat // 8 // zukra AgamAvasthAmeM ho to manuSyoMko dhanakA Agama na hove arthAt daridrI rahe, zase bahuta hAni hove, putra tathA svajanoMkA nAza hove rogakA bhaya rahe aura strIke bhogakI hAni hove // 8 // kSudhAturo vyAdhinipIDitaH syAdanekadhArAtibhayAditazca // kavau yadA bhojanage yuvatyA mahAdhanI paNDitamANDitazca // 9 // zukra bhojanAvasthAmeM ho to kSudhAse sarvadA Atura rahe arthAt bhUkha sahana na karasake, rogase pIDita rahe, aneka prakAra zatruke bhayase duHkhI rahe,strIsahita yadvA strIke pratApase baDA dhanavAna hove, paMDita janoMse suzobhita rahe // 9 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvAdazaH 12] bhaassaattiikaasmetm| (125) kAvyavidyAnavadyA ca hRdyA matiH sarvadA nRtya- | lipsAM gate bhaargve||shNkhviinnaamRdNgaadigaandhvnivaatnaipunnymetsy vittonnatiH // 10 // zuka nRtyAlipsAvasthAmeM ho to prazaMsanIya kAvyavidyA Ave, buddhi sarvadA manohara ( ramaNIya ) rahe, zaMkha, vINA, mRdaMga Adi bAje evaM gAyanakI dhvani (zabdoM) meM nipuNatA hove, dhana isakA sarvadA baDhatAhI rahe // 10 // kautukabhavanaM gatavati zukre zakrezatvaM sadAsa mhttvm|| | hRdyA vidyA bhavati ca puMsaHpadmA nivasati padmodarataH 11 / zukra kautukAvasthAmeM ho to iMdrake samAna aizvarya, pRthvImeM zreSThatva pAve, sabhAmeM baDappana mile tathA usa puruSako ramaNIya vidyA ho aura lakSmI AdarapUrvaka kamalakA vAsa choDakara usa manuSyake gharameM nivAsa kare // 11 // parasevAratA nityaM nidrAmupagate kavau // paranindAparo vIro vAcAlo bhramate mahIm // 12 // nidrAvasthAmeM zukra ho to sarvadA parAyA sevaka rahe, parAI nindA karanemeM tatpara hove vIratA rakkhe vAcAla (ati bolanevAlA) hove tathA sArI pRthvImeM phiratA rahe // 12 // atha zaneHpratyavasthAphalAni / kSutpipAsAparikrAnto vizrAntaH zayane zanau // vayasi prathame rogI tato bhAgyavatAM vrH||1|| zani jisakA zayanAvasthAmeM ho vaha sarvadA bhUkha pyAsase dabA rahe tathA zramayukta rahe pahilI avasthA (choTI umara) meM rogI rahe, pIche bhAgyavaMtoMmeM zreSTha hovai||1|| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 126 ) bhAvakutUhalam / [ grahAvasthAphalam - bhAnoH sute cedupavezanasthe karAlakA rAtijanAnutaptaH // apAyazAlI khalu dadrumAlI narobhimAnI nRpadaNDayuktaH // 2 // zani upavezana meM ho to baDe pracaMDa zatrujanoMse saMtapta ( duHkhI ) rahe sarvathA dhanAdikA nAza karatA hai, tathA nizcaya hai ki, usake zarIra meM dadu (dAda) bahuta hovaiM aura vaha manuSya baDA abhimAnI ( ghamaMDakhora ) hove tathA rAjAse daMDa bAraMbAra pAve // 2 // nayanapANigate ravinandane paramayA ramayA parayA yutaH // nRpatito hitato matitoSakRdbahukalAkalito vimalAktikRt // 3 // zani netrapANi avasthAmeM ho to utkRSTa anyakI lakSmIse yukta rahe, rAjAse premapUrvaka prasannatA pAvai, aneka kalA ( vidyA vA tarakI) jAne, nirmala vANI bole // 3 // nAnAguNagrAmadhanAdhizAlI sadA naro buddhivinodamAlI || prakAzane bhAnusute subhAnuH kRpAnurakto harapAdabhaktaH // 4 // jisa manuSyakA zani prakAzAvasthAmeM ho vaha aneka prakArake guNoMke samUhako jAne, kucha grAma (gAMva) tathA dhana usake adhInatAmeM raheM; sarvadA subuddhike vinodavAlA hove, sundarakAMti hove, dayAvAn evaM zrIbhagavAn zivake caraNoMkA bhakta rahe // 4 // mahAdhanI nandananaMditaHsyAdapApakArI ripubhUmihArI // game zanau paMDitarAjabhAvaM dharApaterAyatane prayAti // 5 // zani gamAvasthA meM ho to mahAdhanI hove putroMke harSase harSita rahe puNya karanevAlA hove zatrukA nAza kare tathA unakI bhUmiharaNa kare, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvAdazaH 12] bhASATIkAsametam / ( 127) paMDitoM (caturoM) meM rAjA-(zreSTha)bhAva pAyake darabArameM jAve // 5 // Agamane padgadabhayayuktaH putrakalatrasukhena vimuktH|| bhAnusute bhramate bhuvi nityaM dInamanA vijanAzrayabhAvam // 6 // zani AgamAvasthAmeM jisake hovaha pairoMke rogake bhayase yukta rahe. putra, strIke sukhase hIna rahe, dIna(duHkhI) mana karake ekAntasthAnakA sevana kare aura pRthvImeM ghUmatA phire // 6 // ratnAvalIkAMcanamauktikAnAM vAtena nityaM vrajati pramodam // sabhAgate bhAnusute nitAntaM nayena pUrNo manajo mhaujaaH||7|| zani sabhAvasthAmeM ho to ratnoMkI paMkti (laDiyA~) suvarNa, motiyoMke samUhoMse sarvadA AnaMdita rahe,tathA sabhI samayameM manuSya nItise paripUrNa hove tathA baDA tejasvI hove||7|| Agame gadasamAgamo nRNAmabjabaMdhutanaye yadA tadA // mandameva gamanaM dharAtale yAcanAvirahitA matiH sadA // 8 // yadi zani AgamAvasthA meM ho to manuSyoMko vAraMvAra roga hote raheM mandagati ( DhIlI cAla cale) tathA saMsArameM sarvadA usakI buddhi yAcanA ( mA~ganA) se rahita rahe // 8 // saMgate januSi bhAnunandane bhojane bhavati bhojanaM rasaiH // saMyutaM nayanamandatA'jJatA mohatApaparitApitA matiH // 9 // zani bhojanAvasthAmeM janmakAlakA ho to manuSyako bhojana Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ (128) bhAvakutUhalam- [ grahAvasthAphalamauttama SaDrasoMse saMyukta mile, netroMkI dRSTi manda (alpa) hove, ajJAna evaM moharUpa tApoMse saMtapta buddhi rahe // 9 // nRtyalipsAgate mande dhamAtmA vittpuuritH|| rAjapUjyo naro dhIro mahAvIro raNAGgaNe // 10 // zani jisakA nRtyalipsA avasthAmeM ho vaha dharmAtmA tathA dhanase paripUrNa hovai, rAjAse pUjA (Adara) pAvai, baDA dhairyavAn hovai aura raNabhUmimeM baDI vIratA karanevAlA hovai // 10 // bhavati kautukabhAvamupAgate ravisute vasudhAvasupUritaH ||atisukhii sumukhIsukhapUritaH kavitayA'malayA kalayA nrH|| 11 // zani kautukAvasthAmeM ho to manuSya bhUmi evaM dhanase saMpanna rahe, atisukhI hovai,surUpA strIke sukhase pUrNa rahe aura nirmala kavitAkI kalAse pUrNa rahe arthAt kavitA jAne tathA kavitArasajJa hovai // 11 // nidrAgate vAsaranAthaputra dhanI sadA cAraguNairupetaH // parAkramI caMDavipakSahaMtA suvaarkaaNtaartiriitivijnyH12|| zani nidrA avasthAmeM ho to manuSya sarvadA dhanavAna hovai, uttama guNoMse yukta rahe, parAkrama karanevAlA hovai, baDe pracaMDazatruoMkobhI mAraDAle,suMdara vArAMganAoMke sAtha rati (ramaNa) kI vidhi jAne 12 atha rAhoH pratyavasthAphalAni // gadAgamo janmani yasya rAho kezAdhikatvaM zayanaM prayAte // vRSe'tha yugme'pica kanyakAyAmaje samAjo dhndhaanyraasheH|||| jisake janmameM rAhu zayanAvasthA ho usako rogakI prApti hove aura nAnAprakArake kleza hoveM / yadi ukta avasthAkA rAhu Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvAdazaH 12] bhASATIkAsametam / (129) vRSa, mithuna kanyA, meSarAzimeM ho to anna, dhanakI rAzi ( samudAya) milate raheM // 1 // upavezanamiha gatavati rAhI dadugadena janaH pritptH||raajsmaajyutobhumaanii vittasukhena sadA rahitaH syAt // 2 // jisakA rAhu upavezanAvasthAmeM ho vaha dadru (dAda) rogase saMtapta rahe, tathA rAjAkI sabhAmeM baiThanevAlA bar3e mAnavAlA hovai, paraMtu dhanake sukhase sarvadA rahita rahe // 2 // netrapANAvagau netre bhavato rogapIDite // duSTavyAlAricaurANAM bhayaM tasya dhnkssyH||3|| rAhu netrapANi avasthAmeM ho to netra sarvadA rogase pIDita raheM aura duSTa sarpa zatru cora AdiyoMkA bhaya aura dhanakA kSaya hove // 3 // prakAzane zubhAsane sthitiH kRtiH zubhA nRNAM dhanonnatiguMNonnatiH sadA vidAmagAviha / dharAdhipAdhikAritA yazolatA tatA bhavenavInanIradAkRtirvidezato mahonnatiH // 4 // rAhu prakAzanAvasthAmeM ho to uttama sthAnameM sthiti hovai,uttama yaza milai, dhanakI unnati (vRddhi) hovai,aisehI sadguNoMkI vRddhi hovai sarvadA pAMDitya, cAturyatA hokara rAjyAdhikAritA mile, yazarUpI latA bahuta phaile, navIna megha (bAdala) kIsI AkRti hovai, paradezase baDI unnati mile // 4 // gamane ca yadA rAhI bhusntaanvaanrH|| paDiNto dhanavAndAtA rAjapUjyo nrottmH||5|| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ (130) bhAvakutUhalam / [grahAvasthAphalam rAhu gamanAvasthAmeM ho to manuSya bahuta saMtAnavAlA hovai, pAMData tathA dhanavAn ,udAra, rAjapUjya aura manuSyoMmeM zreSTha hove // 5 // rAhAvAgamane krodhI sadA dhiidhnvrjitH|| kuTilaH kRpaNaH kAmI naro bhavati sarvathA // 6 // rAhu AgamanAvasthAmeM ho to manuSya krodhI hove, sarvadA buddhi evaM dhanase rahita rahe, kuTila hovai, kRpaNa (kaMjUsa) hovai aura sarvaprakArase atikAmI hovai // 6 // sabhAgate yadA rAhI paNDitaH kRpaNo naraH // nAnAguNaparikrAnto vittasaukhyasamanvitaH // 7 // rAhu sabhAvasthAma hA tA manuSya pAData hAva parantu kRpaNa hAva anekaguNoMse yukta evaM dhanasukhase yukta rahe // 7 // cedagAvAgamaM yasya yAte tadA vyAkulatvaM sadA rAtibhItyA mahat // baMdhuvAdo janAnAM nipAto bhavedvittahAniH zaThatvaM kRzatvaM tathA // 8 // rAhu AgamAvasthA meM jisakA ho vaha sarva zatruke bhayase vyAkula rahe jAtibhAiyoMmeM kalaha rahe, kuTumbameM manuSya na rahe, dhanakI hAni hove, mUrkhatA rahe, zarIra kRza (mADA ) bhI rahe // 8 // bhojane bhojanenAlaM vikalo manujo bhavet // mandabuddhiH kriyAbhIruH strIputrasukhavArjataH // 9 // jisa manuSyakA rAhu bhojanAvasthA ho vaha bhojanase vikala rahe arthAt bhojanaprApti kaThinatAse hovai,buddhi manda hove, kArya karanemeM Dare (AlasI hove ) strIputroMke sukhase varjita rahe // 9 // nRtyalipsAgate rAho mahAvyAdhivivarddhanam // netraroga ripobhItiddhanadharmakSayo nRNAm // 10 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvAdazaH 12] bhASAkAsametam / (131) . rAhu nRtyalipsAvasthAmeM ho to manuSyoMko baDe baDe roga baDheM. netroMmeM roga rahe, zatrukA bhaya hovai,dhana aura dharmakA kSaya hove||10|| kautuke ca yadA rAhI sthAnahIno naro bhavet // paradArarato nityaM prvittaaphaarkH||11|| rAhu kautukAvasthAmeM jisa manuSyakA ho vaha sthAna (gRha bhUmi) se rahita rahe, sarvadA parAI strImeM ramita rahe, parAye dhanakA haraNa karanevAlA hovai // 11 // / nidrAvasthAgate rAhau guNagrAmayuto naraH // kAntAsantAnavAndhIrogarvito bahuvittavAn // 12 // / rAhu nidrAvasthAmeM ho to manuSya aneka guNoMke samUhase yukta hovai, strIputravAlA hovai, dhairyavAna garvita (ghamaMDakhora) aura bahuta dhanavAna hove // 12 // - atha ketoravasthAphalAni / meSe vRSe'tha vA yugme kanyAyAM zayanaM gate // ketau dhanasamRddhiH syAdanyabhe rogavarddhanam // 1 // ketu meSa, vRSabha, mithuna,kanyA rAzimeMse kisImeM zayanAvasthAkA ho to dhanakI samRddhi hove, anya rAziyoMmeM ho to roga baDhe // 1 // upavezaM gate keto daTTharogavivarddhanam // arivaatnRpvyaalcaurshngkaasmNttH||2|| . ketu upavezAvasthAmeM ho to dadu (dAda ) kA roga baDhe, zatruH samUha, rAjA, sarpa, coroMse zaMkA (bhaya ) hovai // 2 // netrapANiM gate ketau netrarogaH prajAyate // duSTasapAdibhItizca ripurAjakulAdapi // vittaM vinAzamAyAti matizca capalA bhavet // 3 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 132 ) bhAvakutUhalam - [ grahAvasthAphalam - ketu netrapANi avasthA meM ho to netroM meM roga rahe, duSTajantu sarpA dikoMkA bhaya hovai, tathA zatruse rAjakulase bhaya hove, dhanakA nAza ho, buddhi caMcala rahe // 3 // // prakAzane gate ketau dhanadhAnyasamunnatiH rAjamAnaM yazolAbhaM videze saukhyamApnuyAt // 4 // ketu prakAzAvasthA meM ho to anna dhanakI vRddhi hove, rAjAse mAna mile, yaza baDhe, videza meM saukhya hove // 4 // gamane tu yadA ketau putrasaMpattimAnnaraH // paNDito rAjamAnI ca dhanena paripUritaH // 5 // ketu gamanAvasthA meM ho to putroM kI saMpattivAlA manuSya hovai tathA paMDita hove, rAjAse mAna pAve, dhanase paripUrNa rahe // 6 // ketAvAgamane duSTamatiH zrIrahitaH pumAn // kAmI dhIdharmahInazca jAyate krodhanaH zaThaH // 6 // ketu AgamAvasthA meM ho to puruSakI duSTabuddhi hove, lakSmIrahita rahe, kAmI hove, sadbuddhi tathA dharmakarmase hIna rahe, krodhI aura ThaguA hovai // 6 // sabhAvasthAgate ketau vAcAlo bahugarvitaH // kRpaNo laMpaTazcaiva dhUrtavidyAvizAradaH // 7 // ketu sabhAvasthA meM ho to baDA vAcAla hove, garvita ( buDA mijAjI ) hove, kRpaNa (sUma ) hove tathA lobhI hove aura dhUrtavidyAmeM bhI nipuNa hove // 7 // yadAgame bhavetketuH ketuH syAtpApakarmaNAm // baMdhuvAdarato duSTo ripuroganipIDitaH // 8 // ketu yadi AgamanAvasthA meM ho to manuSya pApa karmoMkA dhvajA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvAdazaH 12] bhASATIkAsametam / (133) (patAkA) hove, baMdhujanoMmeM vivAda karatA rahai, duSTatA kare zatruse tathA rogase pIDita rahe // 8 // bhojane tu jano nityaM kSudhayA pripiidditH|| daridrA rogasaMtaptaH ketau bhramati medinIm // 9 // ketu bhojanAvasthAmeM ho to manuSya nitya kSudhA ( kha ) se pIDita rahai; daridrI tathA rogase saMtapta rahakara pRthvImeM bhramaNa kre9|| nRtyalipsAgate ketau vyAdhinA vikalo bhavet // bubudAkSo durAdharSoM dhuutonrthkro nrH||10|| ketu nRtyalipsA avasthA meM ho to manuSya rogase sarvadA vikala (duHkhI ) rahe, A~kha usakI dekhanemeM kAMpe (sthira dRSTi na hove) kisIse hAre nahIM, dhUrta hove aura anarthake kAma kare // 10 // kautukI kautuke ketau nttvaamaarnipriyH|| sthAnabhraSTo durAcAro daridro bhramate mahIm // 11 // ketu kautukAvasthAmeM jisakA ho vaha khela tamAsA karai naTanIke saMgabhoga (rati) ko priya mAne, sthAnabhraSTa (gharase nikala jAve) duSTa AcAra kare, daridrI hokara pRthvImeM bhramaNa kre||11|| nidrAvasthAgate ketau dhanadhAnyasukhaM mahat // nAnAguNavinodena kAlo gacchati jnminaam||12|| iti bhAvakutUhale grahANAM zayanAdyavasthAvicAre dvAdazo'dhyAyaH // 12 // ketu nidrAvasthAmeM ho to anna tathA dhanakA sukha manuSyoMko bahuta hovai, aneka prakAra guNoMkI carcAse khusIse dina kareM // 12 // ... iti bhAvakutUhale mAhIdharIbhASATIkAyAM grahANAM zayanAdyavasthA- . vicAro'dhyAyaH // 12 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ (134) bhAvakutUhalam- [grahAvasthAphalam tryodsho'dhyaayH|| atha grahANAM bAlAdyavasthAphalAni / bAlo rasAzairasame pradiSTasvataH kumAro hi yuvAtha vRddhH|| mRtaHkramAdutkramataH samakSa bAlAdyavasthAH kathitA grahANAm // 3 // phalaM tu kiMciddhi tanoti bAlAzcArddha kumAraH prayatena puMsAm // yuvA samagraM khacaro'tha vRddhaH phalaM ca duSTaM maraNaM mRtaakhyH||2|| aba bAlAdi avasthA kahate haiM ki, viSama rAzike prathama 6 aMzameM graha ho tobAla avasthA, 7 se 12 aMzaparyaMta kumAra, 13se 18 lauM yuvA, 19 se 24 paryaMta vRddha, 25 se 30 paryaMta mRtyu avasthA hotI hai, samarAzimeM graha ho to viparIta arthAt prathama 6 aMza paryaMta mRtyu, 7 se12 paryaMta vRddha,13 se 18 paryaMta yuvA 19se 24 lauM kumAra, 25 se 30 paryaMta bAla avasthA hotI hai inake phala ye haiM ki bAla avasthAvAlA graha apanA pUrvokta phala thoDA detA hai, kumArameM AdhA; yuvAmeM samasta, vRddha meM aniSTa phala aura mRtyuvAlA mRtyuhI detA hai // 1 // // 2 // . atha diiptaadyvsthaaH| ucce dIptaH svabhesvastho mitrabhe harSitA bhavet // zAMtaH zobhanavargastho'tizasto dIptadIdhitiH // 3 // 'luptoste nIcabhe dInaH pIDitaH paapshbh|| evamaSTau nabhogAnAM bhAvA diiptaadibhedtH||4|| aba anya prakAra dIptAdri avasthA kahate haiM ki, jo graha apane ucca rAzimeM haiM vaha dIpta avasthAkA evaM apanI rAzimeM svastha, mitrakI rAzimeM harSita,zubhagrahakI rAzi aMzAdiyoMmeM zAMta,udayakA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ trayodazaH 13] bhASATIkAsametam / ( 135 ) atizasta, astaMgata lupta, nIcarAzimeM dIna, pAparAzi vA zatrurAzimeM pIDita hotA hai aise dIptAdi bhedoM meM grahoM ke 8 bhAva haiM 3-4 // dIpte atha dIptagrahaphalam / madonmattagajandragantA sadArihantA varatIrthagantA // kAntomanasvInitarAM yazasvI pradIptaveSo manujomahIpaH5. dIpta grahakA phala yaha hai ki manuSya madase unmatta hAthI kI savArImeM calanevAlA, sarvadA vairIko mAranevAlA, zreSTha tIrthoM meM jAnevAlA; surUpa, buddhimAn, sarvadA yazavAlA, kAMtimAn rAjA hotA hai5 svasthe guNAgArajayAlayAnAmupArjako vairivinAzakarttA // naropyudAro nRpapUjitaH syAdvizAlakIrtiH kamanIyamUrtiH 6 // svastha havAlA manuSya guNoMke gRha arthAt vidyAzAlA Adi tathA jaya aura gRha inakA upArjaka ( kamAnevAlA) tathA zatrukA vinAza karanevAlA, udAra, rAjapUjita, baDI kIrtivAlA, suhAvanI mUrtivAlA hotA hai // 6 // harSite bhavati harSitaH sadA mitraputraparipUrito mudA || dharmakRnmaNigaNena maNDitaH paramadaivavipAkavijjanaH // 7 harSita grahakA phala aisA hai ki, manuSya sarvadA khuza rahe, mitroMse tathA putroMse sarvadA prasannatApUrvaka paripUrNa rahe, dharma karanevAlA hove, maNiyoM ke samUha se bhUSita rahe aura daiva (pUrvArjita karma ) arthAt karmavipAka Adi jyotiSa jAnanehArA hove // 7 // zAntetizAMto yuvarAjarAjo jano mahaujA janatAsametaH // anekavidyAmalagadyapadyAbhyAsAnuraktaH khalu vittayuktaH // 8 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ (136) bhAvakutUhalam- [grahAvasthAphalam-] zAMta grahavAlA manuSya ati zAMtasvabhAva, sarvadA yuvarAjoMkA rAjA hovai, athavA yuvarAja (bhaviSyarAjA) hovai, baDA tejamAna hovai, bahuta manuSyoMke sAtha rahai, aneka prakArake nirmala gadyapadyasahita vidyAoMke abhyAsameM tatpara rahai aura nizcaya dhanayukta sarvadA rahai // 8 // zaste vizeSAdvidurgA prazastaH prazastaveSo gataroga saMghaH // vizAlamAlAlasito'maloktyA naro narANAmadhipaH prdhaanH||9|| zasta grahakA phala hai ki manuSya vizeSatAse vidvAnoMkA prazaMsanIya (zreSTha) hovai, suMdara suhAvanA veSa (sajIlA javAna ) hovai, niroga rahe, baDI kImatI mAlAse bhUSita rahai aura nirmala vANIkarake manuSyoMkA svAmI kiMvA pradhAna (zreSTha) hovai / / 9 // lupte ca lupto guNadharmabhAvaiH prapIDitorAtikulena martyaH // bhavedvirakto gadajAlayukto pramAdazAlI khalu pApamAlI // 10 // lupta grahakA phala hai ki manuSya guNa tathA dharmake kAmoMkA lopa kara arthAt nirguNI, vidharmI hovai, zatrukulase pIDita (duHkhI) rahe, gRhasthIse virakta rahe, aneka rAgoMse yukta rahai pramAdI hovai pApa karanevAlA hove // 10 // dInetidIno matitoSahIno jano janezAdinipIDitazca // guNena hInaH paradAralInaH parArthahArIca kubhUmicArI // 11 // -- dInagrahavAlA manuSya atidIna (garIba ) hotA hai, buddhihIna, saMtoSarahita, rAjA Adise pIDita guNahIna parAI strImeM Asakta, parAyAdhana corAnevAlA aura niSiddha bhUmimeM phiranevAlA hotAhai11 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturdazaH 14] bhASATIkAsametam / (137) pIDite gadanipIDitaH sadA cintayA ca parayA smnvitH|| vyagrito bahumadoddhataH pumAnAdhirogasahito vizeSataH // 12 // iti bhAvakutUhalepahAvasthAphelAktotrayodazo'dhyAyaH // 13 // pIDita grahase manuSya sarvadA rogapIDita baDI ciMtAsa yukta (vyaya) bephursata, baDe madase unmatta rahatA hai tathA ( Adhi ) mAnasI duHkhase duHkhI vizeSataH rogI rahatA hai // 12 // iti bhAvakutUhale mAhIdharIbhASATIkAyAM grhaavsthaaphlaa'dhyaayH||13|| atha maarkvicaaraadhyaayH| cturdsho'dhyaayH|| zane mArakatvanirUpaNam / mArakagrahasambandhAt pApakartA zanistadA // tiraskRtya grahAnsAnnihaMtA bhavati dhruvam // 1 // aba mArakAdhyAya kahate haiM samasta grahoMmeM mRtyukAraka yamakA bhAI honese zani vizeSa hai isaliye vakSyAmANavidhise mArakatva jo graha pAvai usake sAtha cAra prakAroM se kisI prakAra saMbaMdha zani pAvai to mAraka grahoMko haTAyakara ApahI mAraka hojAtA hai apane mAra katva honemeM to kyAhI bAkI rahegA // 1 // bhvnaadhipaanaaNshubhaashubhsNjnyaa| trikoNabhavanAdhipAH zubhaphalAstu sarva grahAstrivairibhavabhAvapAH khalaphalA niruktA budhaiH // bhavaMti yadi kendrapAH zubhakhagA na zastA nRNA- " matIvazubhadAyakAH khalakhacAriNo janmani // 2 // trikoNa 9 / 5 sthAnoMke koI graha svAmI hoM to zubhasaMjJaka evaM zubha phala denevAle hotehaiM aura 3 / 6 / 11 bhAvoMke svAmI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 138 ) bhAvakutUhalam - [ mArakAdiyogA: pApasaMjJaka evaM krUra phala denevAle hote haiM aisA paMDitoMne kahA hai / tathA kadra 1 / 4 / 7 / 10 sthAnoMke svAmI zubhagraha hoM to zubha phala nahIM dete haiM pApagraha hoM to atizubha phaladete haiM yaha vicAra janmameM mukhya hai // 2 // yadyadbhAvato rAhuH ketuzca janane nRNAm // yadyadbhAvezasaMyuktastatphalaM pradizedalam // 3 // rAhu tathA ketubhI manuSyoM ke janmameM jina jina bhAvoMmeM hoM aura jina jina bhAvoMke svAmiyoMse yukta hoM una una bhAvasaMbaMdhI phaloMko nizcaya dete haiM // 3 // mandazcetpApasaMyukto mAraka grahayogataH // tiraskRtya grahAnsarvAnnihatA pApakRdyadA // 4 // yadi pApakartA zani pApayukta hokara mAraka (saptameza dvitIyeza) se yukta upalakSaNase dRSTa bhI ho to samasta grahoM ke phaloMko haTAyake mArane vAlA svayaM hojAtA hai // 4 // alpamadhyamapUrNAyuH pramANamiha yogajam // vijJAya prathamaM puMsAM tato mArakacintanA // 5 // prathama alpa, madhyama, pUrNa AyukA vicAra vakSyamANa yogoM se karake taba mArakakA vicAra karanA (jaise yogase pUrNAyu hai aura mAraka dazA alpa vA madhyamAyuke samayameM ho to ariSTamAtra hogA mRtyu nahIM hogI aisehI mArakayoga alpAyu samaya meM ho tathA mAraka dazApUrNAyu samaya meM hoM to aisehI jAnanA / jaba mAraka dazA aura yogAyubhI tulya samayapara ho taba mRtyu hotI hai // 5 // alpAyurbhAvAdivicAraH / cedaGgapo yadi raverarireva hInaM pUrNa suhRdyadi samaH Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturdazaH 14 ] bhASATIkAsamatam / ___(139) samamAyurAhuH // bAlagraho hitasamAripadepi pUrNa madhyaM ca hInAmaha jaatktttvvijnyaaH||6|| yogase alpa,madhyama,dIrgha Ayu kahate haiM ki,yadi lagreza maryakA zaTa ho to alpAyu, mitra ho to pUrNAyu, sama hoto madhyamAyu hotI hai| athavA lagneza mitragRhI ho to pUrNa, samake rAzimeM ho to madhyama aura zaDarAzimeM ho to alpa Ayu hotI hai| yaha jAtakoMke tattva jAnanevAle kahate haiN| (AyukA pramANa 40 paryanta alpa, 80 paryanta madhyama, 120 paryanta pUrNa hai parantu kalikAlameM lobhamohAdi tathA anAcAra, kupathya, jhUTha, kUTa AdiyoMke karanese manuSyoMkI paramAyu 60ke lagabhagahI ho jAtI hai isa vyavasthAmeM isake 3 bhAga 20 paryaMta alpa, 40 lauM madhyama, 60 paryaMta pUrNa Ayu jaannii||6|| AyusthAna mArakasthAnakathanam / aSTamaI tRtIyaM ca budhairAyurudAhRtam / dvitIyaM saptamaM sthAnaM maarksthaanmucyte||7|| / lagase aSTama tathA tRtIya AyusthAna paMDitoMne kaha haiM aura lanase dUsarA aura saptama sthAna mAraka saMjJaka kahe haiM // 7 // / ___ mRtyu nishcyH| mArakezadazApAke mArakasthasya pApinaH // pAke pApayujA pAke saMbhave nidhanaM vizet // 8 // mArakabhAvakA svAmI dazAmeM mArakasthAnasthita pApagrahakI / antardazA Anese sambhava rahate maraNa kahanA / athavA pApagrahoMkI dazAmeM pApayukta mArakezakI dazAdimeMbhI mRtyu hotI hai // 8 // asaMbhave vyayAdhIzadazAyAM maraNaM naNAm // abhAve vyayabhAvezasaMbaMdhigrahamuktiSu // 9 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 140 ) [ mArakAdiyogAH bhAvakutUhalam - mArakagrahakI dazAke (asambhava ) varttamAna na hone evaM bahuta dUra mAraka grahadazA hone meM, athavA mArakadazA mukta hojAne meM vyayAdhIzakI dazAmeM manuSyoM kI mRtyu hojAtI hai / usakAbhI pUrvokta * prakAroM se abhAva ho to vyayabhAvezake sAtha jo grahasambaMdha karatA ho athavA mArakezase jo sambaMdha karatA ho usakI dazAmeM mRtyu hotI hai // 9 // tadabhAve'STamezasya dazAryAM nidhanaM punaH // duSTatArApateH pAke niryANaM kathitaM budhaiH // 10 // pUrvoktake abhAva se aSTamezakI dazAmeM maraNa hotA hai, athavA duSTarAzi 8 2 kA patikI dazAmeM yadvA pApagrahadazAmeM mRtyu paMDitoMne kahI hai // 10 // atha rAjayogAH / navamabhAvapatistanayAlaye sutapatirnavame yadi janminaH // ativicitramaNivajamaNDito vasumatI vibhutAM sa naro vrajet // 11 // aba rAjayoga kahate haiM - jisake janmameM navamabhAvakA svAmI paMcamabhAvameM tathA suteza navamasthAna meM ho to bahuta mUlyake aneka prakAra maNi ratna samUhoMse bhUSita hokara pRthvIkA rAjA hove // 11 // karmAdhIzaH sutasthAne sutezaH karmago yadA // trikoNapatinA dRSTo rAjA bhavati nizcitam // 12 // jisake janma meM dazameza paMcamasthAna meM, paMcameza dazamasthAnameM, trikoNa 915 bhAveza meM dRSTa ho to nizcaya rAjA hotA hai // 12 // rAjyezAGgapavAhanezasutapA dharmAlaye svAminA saMyuktA yadi vAMkSitAzca balino rAjA bhvenmaanvH|| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturdazaH 14] bhASATIkAsametam / (141) putrezo yadi dharmapena sahito lagAdhipenAGgagodRSTo vA sahitaH mukhe'pi dazame rAjA bhavenizcitam 13 jisake janmalagnase dazameza lagneza caturtheza aura paMcameza navamezase yukta vA dRSTa hoM tathA balavAnbhI ho to vaha manuSya rAjA hovai aura paMcameza yadi navameza tathA lagnezase yukta hokara lama ho athavA dazamameM yadA caturthasthAnameM navameza lagezase yukta vA dRSTa ho to nizcaya rAjA hovai // 13 // yatra kutrApi kendrezastrikoNapatinA yutH|| sabalo manujo rAjA durbalo dhanapo bhvet|| 14 // kendra 1 / 4 / 7 / 10 kAsvAmI kisI bhAvameM, trikonn9|9bhaavke svAmIse yukta ho balavAnbhI ho to manuSya rAjA hovai, yadi nirbala ho to dhanavAna hove // 14 // puNyasthAne gurukSetre dazame bhRguNA yute // paJcamasvAminA dRSTe rAjaputro narAdhipaH // 15 // lagneza navamameM athavA bRhaspatikI rAzi 9|12meN vA dazamasthAnameM zukrasahita ho tathA paMcameza use dekhe to rAjAkA putra rAjA hove anya nahIM // 15 // atha dhnikyogaaH| paJcame nijabha zukra lAbhe ravisute ydaa|| bhoktA maNisuvarNAnAmadhipo jAyate nRNAm // 16 // zukra apanI rAzi27 kA paMcamasthAnameM ho aura lAbhabhAvameM zani ho to maNi aura suvarNakA bhoganevAlA rAjA hovai // 16 // karkaTe tu kalAnAthe paMcame lAbhage zanau // nAnAdhanasamamRddhiH syAddharmavRddhizca bhUpatA // 17 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ (142) bhAvakutUhalam- [ mArakAdiyogA:candramA karka rAzikA paMcamabhAvameM aura zani lAbhabhAvameM ho to aneka prakAra dhanoMkI samRddhi dharmakI vRddhi aura rAjatvabhI hove // 17 // paMcame tu mRge kuMbhe samande yasya janmani // budhe lAbhAlaye tasya sarvato drvinnonntiH||18|| jisake janmalagrase shni10|11kaa paMcamabhAvameM tathA budha gyArahaveM bhAvameM ho usako sarvaprakArase dhanakI vRddhi hotI rahai // 18 // paMcame tu ravau siMhe lAbhe devagurau sdaa|| vAhanasvarNaratnAnAmadhipo jAyate kSaNAt // 19 // sUrya siMharAzikA paMcamabhAvameM ho, bRhaspati lAbha 11 bhAvameM ho to sarvadA vAhana (hAthI ghoDe Adi)tathA suvarNa ravoMkA svAmI akasmAt hI hovai|| 19 // paMcame tu gurukSetra sagurau yadi janmani // lAbhagAviMdubhUputrau pRthvIpatisamo nrH||20|| yadi janmakAlameM paMcamameM bRhaspati apanI rAzi 9 / 12 kA ho tathA lAbhabhAvameM caMdramA maMgala ho to manuSya rAjAke samAna hovai20 ravikSetragate lagne raviNA saMyute sati // gurubhaumayute vApi dhanAdhikyaM dine dine // 21 // sUrya lagnameM siMhakA ho athavA bRhaspati maMgala karake yuktabhI ho to dinodina dhanakI adhikatA hotI rahe // 21 // karkame janmalane tu sacandre yadi janmani // saMyute jIvabhaumAbhyAM sa sadyo vittapo bhvet||22|| jisake janmameM karka lagra ho usameM caMdramAbhI ho aura maMgala bRhaspatise yukta ho to akasmAt dhanakA svAmI hove // 22 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturdazaH 14] bhASATIkAsametam (143) kujakSetragate lagne sabhaume yasya janmani // jJazukramaMdasaMyuktesa dhanezasamo nrH||23|| jisa manuSyake janmameM lanakA maMgala apanI rAzi 1 / 8 kA budha,zukra aura zanise yukta ho vaha kuberakesamAna dhanavAna hovai23 sthirlkssmiiyogH|| gurubhe gurusaMyukta janmalagnagate sati // candrAGgArayuto yasya tasya lakSmIracaMcalA // 24 // bRhaspati lagnameM apanI rAzi 9 / 12 kA tathA caMdramA maMgalasebhI yukta jisa manuSyakA ho usake gharameM lakSmI sthira rhe||24|| kanyAmithunayolagne sabudhe yasya janmani // saMyute zukramandAbhyAM dRSTe vA dhaniko bhavet // 25 // jisake janmameM kanyA vA mithunakA budha lagnakA ho aura zukra zanise yukta vA dRSTa ho to vaha dhanavAn hovai // 25 // zukrarAzigate lagne sasite yadi janmani // candrajAdityajAbhyAM tu yute dRSTe dhanAdhipaH // 26 // janmameM jisakA zukra lagnameM apanI rAzi 2 / 7 kA budha zanisaMyukta ho athavA dRSTa ho to dhanakA svAmI hovai // 26 // __ atha dridryogaa| trikoNapatisaMbaMdhI yo yo vittaprado grahaH // sa SaDaSTavyayAdhIzairyuto dhanavinAzakaH // 27 // aba daridrayoga kahate haiM-jo jo dhana denevAle graha haiM vaha trikoNa 5 / 9 bhAvezoMse saMbaMdhI hokara chaThe, AThaveM,bArahaveM bhAvoMke svAmiyoMse bhI yukta hoM to dhanakA nAza karake daridra karate haiM // 27 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 144 ) bhAvakutUhalam - [mArakAdiyogAH ripubhAvapatau lagne lagneze ripubhAvage // mArakasvAminA dRSTe yute vA nirddhano bhavet // 28 // SaSTheza lagnameM aura lagneza chaThe bhAvameM hoM inapara mArakezakI dRSTi ho athavA usase yukta ho to manuSya nirddhana (dhanarahita ) hovai // 28 // candrAdityau yadA lagne vAGgape nidhanAlaye // mArakeNa yute dRSTe naro bhavati nirddhanaH // 29 // sUrya, caMdramA lagna meM hoM athavA lagneza aSTamabhAvameM ho aura mAra kase yukta vA dRSTa ho to manuSya nirddhana hoMve // 29 // RNIyogaH / pApayuto' yadAGganAthastrikabhAvanAthairyutekSitaH thavA syAt // putrezvareNApi yute vilagne zubhairadRSTe ca bhaveddaNI saH // 30 // yadi lagneza trika 6 / 8 / 12 bhAvoMke svAmIse yukta vA dRSTa ho athavA pApayukta ho, zubhagraha use na dekheM to paMcameza se yukta lagneza lagnameM honese jo dhanavAn yoga kahA hai isake huye meM bhI vaha manuSya RNI (karjadAra ) hovai // 30 // astArinIcatrikabhAvage vA lagnezvare mArakanAthayukte // bhAgyAdhipenAtha zubhairadRSTe bhavedRNIzo manujezvaropi // 31 // iti bhAvakutUhale nAnAyoganirUpaNA'dhyAyaH // 14 // yadi lagneza astaMgata ho athavA zatrurAzimeM, nacirAzimeM, trika 6 / 8 / 12 bhAvoMmeM hoM mArakagrahase yukta tathA use bhAgyAdhIza yadvA zubhagraha na dekheM to vaha manuSya rAjAbhI ho to bhI RNiyoM meM zreSTha hoMve // 31 // iti bhAvakutUhale mAhIdharIbhASATIkAyAM nAnAvidhayogakathanAdhyAyaH // 14 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcadazaH 15] bhASATIkAsametam / pnycdshodhyaayH|| atha bhAvavicAraH / tabAdau tnubhaavvicaarH| aSTArivyayago yasya lagnasvAmI khlairytH||| sukha nihanti tasyAzu sarvabhAveSvayaM vidhiH|| 1 // jisa manuSyakA lanasvAmI 8 / 6 / 12 bhAvoMmeM ho aura pApa yukta ho to usake sukhako zIghra haraNa karatAhai yaha vidhi sabhI bhAvoMmeM jAnanA // 1 // lanapazcandrarAzIzo nIcastu ripurAzigaH // vinA svaH trikasthazcebalahIno graho bhavet // 2 // lagneza athavA caMdrarAzIza nIcarAzimeM athavA zatrurAzimeM tathA vinA apanA rAzikA trika 6 / 8 / 12 / sthAnameM ho to vaha graha balahIna kahAtAhai apanI rAzikA 68 / 12 meMbhI balI hotAhai 2 // duSTasthAnagate yasya candralagnezvare yadi // kArya gadamayaM nityaM vitanoti ripUdayam // 3 // jisakA lagneza vA caMdrarAzIza duSTa sthAna (zatru, nIca, trika)meM ho usako kRzatA, roga, bhaya aura zatrukI vRddhi nitya rahatI hai||3|| nijocce nijabhe vagai svakIye lagnape yadi // dIrghAyuH sukhasantRpto balI bhogI prajAyate // 4 // yadi lageza upalakSaNase caMdrarAzIzabhI apanI ucca rAzimeM, sva gRhameM athavA apane aMzAdiyoMmeM ho to manuSya dIrghAyu, sukhI,balavAn aura bhogavAna hotAhai // 4 // __atha dhnbhaavvicaarH| dhanezaH zukrasaMyukto'thavA zukrAtrike bhavet // , sambandhI laganAthena netrayoH pIDanaM bhavet // 5 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ (146) bhAvakutUhalam- [ bhAvavicAra: dhana (2) bhAveza zukrake sAtha ho athavA zukrase 6|8|12veN sthAnameM ho tathA lagnezasabhI saMbaMdha karatA ho to netrarogI hotAhai5 candrAdityau dhane syAtAM nizAndho manujo bhavet // arkalApakozezAH sukhAdhipatinA yutAH // 6 // mAtrAdInAM prakurvanti mandatAM netrayorapi // uccago nijagehastho graho naivAtra doSakRt // 7 // jisake sUrya caMdramA dUsare bhAvameM hoM vaha manuSya rAtryaMdha(ratauMdhI) vAlA hotAhai. yadi sUrya, lagneza aura dhaneza caturthezake sAtha hoM to usake mAtA AdiyoMko netramaMdatA (dRSTi kama) karate haiM. ukta yogameM yadi uktagraha apane ucca vA svarAzikA ho to doSa nahIM karatA // 6 // 7 // / guruvAgbhavanAdhIzau trikasthAnagatau ydaa|| mUkatAM kuruto'pyevaM pitRmaatgRheshvrH||8|| tAbhyAM yutastrikasthAne teSAM bhUkatvamAdizet // balAbalavivekena jAtaka vizeSataH // 9 // bRhaspati aura paJcamasthAnakA svAmI trika 6381 12 sthAnameM ho to mUkatA (gUMgApana ) AtA hai. yadi ukta bRhaspati aura paJcamezake sAtha mAtRpitRAdi jisa bhAvakA svAmI trikameM ho usako mUkatA kahanI,vizeSataH jAtaka jAnanevAloMne unakA bala evaM nirbalatA dekhake phala kahanA / jaise yogakAraka graha ucca svarAzimeM hoM tathA zubhagrahoMse yukta dRSTa hoM to aniSTa phala pUrA nahIM dete|niic zatrurAzigata, pApayuta graha kaSTaphala pUrAhI detehaiM ityAdi vicAra karanA // 8 // 9 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcadazaH 15] bhASATIkAsametam / (147) dhanAdhipo mAnanavAyabhAve balI yadA tiSThati janmakAleAramA vihArAlayavAsinI vA nijoccamitrAlayago janAnAm // 10 // yadi janmakAlameM balavAn dhanabhAveza dazama, navama, lAbha bhAva meM ho athavA apane ucca, mitra rAzimeM ho to lakSmI usake vihAra karaneke gharameM nivAsa kre||10|| __atha tRtiiybhaavvicaarH| sahaje sahajAdhIze SaDAditrayage'pi vaa|| sahaje'pi vizeSeNa bhrAtuH saukhyaM na jAyate // 6 // tIsare bhAvakA vicAra hai-ki, tRtIyabhAvakA svAmI tIsarA ho athavA chaThe Adi 3 meM ho to bhAiyoMkA sukha na hovai, vizeSase sahajabhAvameM yaha vicAra hai kyoMki graMthoM meM likhA hai ki jisa bhAvakA svAmI apane gRhameM rahatA hai usakI vRddhi karatA hai yahAM zlokArthaviruddha pratIta hotAhai paraMtu graMthakartAkA Azaya 'api tathA vizezabdase hai ki, bahuta sukha bhAiyoMkA na hove kyoMki bhAiyoMko dAyAda (pitRdhanalenevAle) kahate haiM kaisAhI bhAiyoMmeM mela ho paraMtu kabhI na kabhI kisI prakArakI zatrutA hotI hai // 11 // sahotthabhAvezakujo sapApoM pApAlaye vA bhavatI janasya // utpAdya sadyo nihataH sahotthAnitIritaM jAtakavattvavijJaiH // 12 // tRtIyabhAveza tathA maMgala pApayukta hoM vA pAparAzimeM hoM to manuSyake bhAI janma pAkara marate haiM, isa prakAra jAtakoMke tattva: jAnanevAle kahate haiM // 12 // strIkheTaH sahajAdhIzaH zukro vAtha nishaakrH|| tatrago bhaginI datte bhrAtaraM puruSagrahaH // 13 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 148 ) bhAvakutUhalam / [ bhAvavicAra: tRtIyabhAveza strIgraha, zukra athavA candramA tRtIyabhAvameM hoM to bhaginI (bahina ) hove | yadi puruSagraha tRtIyeza hokara tRtIyameM ho to bhAI hote haiM // 13 // atha caturthabhAvavicAraH / sukhapatiH sukhagastanunAthayugjanayati pravarAlayamaGginAm // trikagato viparItamihAdibhiH sukhajanuH patireva tathA budhaiH // 14 // caturtheza caturthasthAnameM lagnezayukta ho to zarIriyoMko baDe baDe ghara milate haiM, yadi trika 6 / 8 / 12 sthAnameM ho to viparIta phala karatA hai / aisehI caturtheza lagneza se bhI paMDitoMne 'phala' kahA hai 14 // sukhAdhIze jIve sukhanivahacintA bhRgusute // vibhUSAyoSAGgapravaraturagANAmapi budhe // agaumande nIcodbhavasukhamate revAdina pe pituzcandre mAtuH kSitinikaracintA kSitisute // 15 // caturtheza bRhaspati ho to bahuta sukhakI ciMtA rahe, caturtheza zukra ho to bhUSaNa, strI, zarIra tathA zreSTha ghoDA AdiyoMkI ciMtA hove, aise hI budhase bhI hotI hai. zani tathA rAhu caturtheza ho to nIcajanasaMbaMdhI sukhakI ciMtA hove. sUrya ho to pitRpakSakI candramA ho to mAtRpakSakI aura maMgala ho to bhUmisamUhasaMbaMdhI ciMtA rahe! aisAhI vicAra praznameMbhI praSTA ke manakI ciMtAmeM karanA // 15 // trikoNe vAhanAdhIze kendre ca balasaMyute // nijoccAdipade nUnaM vAhanaM nUtanaM bhavet // 16 // balavAn caturtheza trikoNa 519 meM ho athavA keMdra 1|4|7| 10 meM apane uccAdipada meM ho to nizcaya navIna vAhana mile // 16 // 3 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcadazaH 15 ] bhASATIkA sametam / atha paMcamabhAvavicAraH / lagnAdhIze kujakSetre putrabhAvapatAvarau // mriyate prathamApatyaM tato'pi na sutodgamaH // 17 // ( 149) 1 paMcamabhAvakA vicAra hai ki, lagneza maMgalakI rAzimeM ho tathA paMcamabhAvakA svAmI chaThA ho to prathama santAna marajAve, uparAMta putrotpatti na hove // 17 // SaDAditrayage nIce putreze pApasaMyute // kAkavaMdhyApatistatra ketucandrasutau yadA // 18 // paMcameza pApayukta hokara 6 / 7 / 8 bhAva meM nIcarAzi vA nIcAMzakameM ho aura paMcama meM ketu tathA budha hoM to vaha puruSa kAkavaMdhyAkA pati hove arthAta usakI strI kAkavaMdhyA ( kevala ekahI santAna jananevAlI ) hove // 18 // tadIzo nIcago yatra putrabhAvaM na pazyati // tatraiva budhamandau vA kAkavaMdhyApatirbhavet // 19 // * paMcameza nIca rAzi meM ho aura paMcama bhAvako na dekhe . tathA paMcamameM budha zani hoM to manuSya kAkavaMdhyA (eka saMtAna jananevAlI ) strIkA pati hove // 19 // RA dharmAdhIzoGgago nIce sutezo yadi janmani // ketujJa paMcama syAtAM putraM kaSTAdvinirdizet // 20 // janma meM navameza lagnakA ho tathA paMcameza nIcarAzimeM ho aura budha, ketu paMcama bhAvameM hoM to kaSTase putra kahanA // 20 // paMcamAdhipatiH kendre trikoNe vA zubhairyutaH // tadA putrasukhaM sadyo vilomena vilaMbataH // 21 paMcameza keMdra meM vA trikoNameM zubha grahoMse yukta vA dRSTa ho to putrakA $ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ (150) bhAvakutUhalam / [ bhAvavicAra:-- sukha zIghra hotaahai| yadi viloma (paMcameza keMdrakoNarahita sthAnoM meM zubhagrahayoga, dRSTi rahita) ho to putrasukha vilaMbase hotA hai // 21 // santAnabhavanAdhIzo janmalagnAdhipastathA // nararAzau tadA putraH strIrAzI kanyakA bhvet||22|| paMcameza tathA janmalagreza puruSarAzi ( viSamarAzi) meM hoM va upalakSaNase viSama navAMzoMmeM hoM to putra hove aura strIrAzi (samarAzi) yoMmeM hoM to kanyA hotI hai (mizritameM kanyA, putra, tulya jAnanA aise vicAra praznameM bhI hai) // 22 // athaaribhaavvicaarH| rogezo lagnago yasya nidhanastho'pi janmani // vraNodayastu savAGga sapAponavaNaM dizet // 23 // chaThebhAvakA vicAra hai-ki, rogabhAva (chaThA sthAna) kA svAmI jisakA lagnameM ho athavA aSTama ho to usake sarvAMgameM vraNa ( ghAva) hove. yadi vaha graha pApa yuktabhI ho to vraNa na hove // 23 // evaM taataadibhaavshaasttttkaarksNyutaaH|| vraNAdhipayutAzcApi SaDAditrayabhAvagAH // 24 // teSAmapi vraNaM vAcyaM jAtakajJaiH sukovidaiH|| kArakasya dazAkAle vraNamAgantukaM dizet // 25 // isI prakAra pitRmAtRAdi bhAvoMke svAmI unhIM unhIM kArakoMse yukta evaM vraNAdhipa (SaSTheza) se yukta hoM tathA 6778bhAvoMmeM hoM to una pitRmAtrAdiyoMke aMgoMmeM jAtaka jAnanevAle acche caturoMne vicArapUrvaka caturatAse vraNa kahane / ye vraNa usI kAraka grahake dazAsamayameM honevAle kahane // 24 // 25 // zirodeze bhAnurmukhaparisare zItaguralaM dharAsUnuH kaNThe janayati budho naabhiniktte|| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcadazaH 15] bhASATIkAsametam / (151) gururnAsAmadhye padanayanayoreva bhRgujaH zanI rAhu-ketuvraNamudarabhAge janimatAm // 26 // uktayogakAraka yadvA SaSTheza sUrya ho to zirameM, caMdramA mukhameM, maMgala kaMTha (gale) meM,budha nAbhIke samIpa,bRhaspati nAkake bIcameM, zuka paira tathA netroMmeM, zani rAhu ketu udara (peTa) meM manuSyoMke vraNa (khoTa Adi) avazya karate haiM // 26 // lagnezo yadi bhaumabhe budhayuto rogaM mukhe janminAM rogAGgAdhipatI yadAkujabudhau candreNa vA raahunnaa|| mandenApi yutau prayacchata iti prAyoGgagorAtripo yakto vA tamasA sitaM ca zaninA kuSThaM tdaa| zyAmalam // 27 // yadi lagneza maMgalakI rAzimeM budhasahita ho to manuSyoMke mukhameM roga rahe, lagneza tathA SaSTheza budha maMgala hoM aura caMdramA athavA rAhu yA zaniseyukta hoM to kuSTha samAna roga hotA hai / vizeSataH caMdramA lagnameM rAhuse yukta ho to zvetakuSTha aura zaniyukta ho to kRSNakuSTha hovai||27|| atha sptmbhaavvicaarH| vinA svaH kalatrezasnikasthAnagato yadi // rogiNI taruNI datte tathA tuGgapadaM vinA // 28 // yadi saptamabhAveza trik6|8|12| bhAvameM ho apanI rAzi choDakara tathA uccarAzi navAMzameM ho to strI rogiNI mile // 28 // jAyAsthAnagate zukra kAmI bhavati maanvH|| pApabhe pApasaMyukte kavI nArIsukhojjhitaH // 29 // jisa manuSyakA zukra saptama ho vaha kAmI (atistrIsaMga cAhane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ (352) bhAvakutUhalam [ bhAvavicAra:vAlA ) hove, yadi zukra pAparAzimeM pApasaMyukta ho to puruSa strIke sukhase rahita rahe // 29 // caturthe mahilAdhIze lagne lagnAdhipe yadA // kalatre vA kuTumbe vA vyabhicArI narobhavet // 30 // saptameza caturthameM, lagneza lagnameM yadi ho athavA saptamameM vA dvitIya sthAnameM ho to puruSa vyabhicArI ( yatheccha striyoMkA gamana karanevAlA) hove // 30 // . yAvanto nidhane kheTA nijsvaamismiikssitaaH|| tAvanto'pi vivAhAH syuH prANinAM kathitA budhaiH31 ' jitane graha aSTama sthAnameM aSTamezase dRSTa hoM utane vivAha manuSyoMke paMDitoMne kahe haiM (aisA vicAra saptama bhAva meM bhI hotaahai||31 jAyAdhIze nijakSetre nijocce koNakaMTake // zubhagrahairyute dRSTe vivAhaH satvaraM bhavet // 32 // saptameza apanI rAzimeM athavA apane uccameM trikoNa keMdrabhAvameM ho aura zubhagrahase yukta yA dRSTa ho to vivAha bahuta zIghra hovai 32 ____ athaassttmbhaavvicaarH| aSTamAdhipatiH pApairyuto lagnezvaro'pi cet // karotyalpAyuSaM jAtaM zubhekSaNavivAjataH // 33 // aSTamabhAvakA vicAra hai ki, aSTameza athavA lagneza pApayukta ho use zubhagraha na dekhe to manuSyoMko alpAyu karatA hai // 33 // tamAzanibhyAM nidhanAdhinAthaH pauparyuto hInabalo'stago vA // alpAyuSaM jAtakameva sadyaH karIti naivoccanijahmagazcet // 34 // aSTamabhAveza yadi rAhu zaniseyukta athavA pApayukta evaM bala Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcadazaH 15] bhASATIkAsametam / (153) hIna astaMgata ho to manuSyako alpAyu (thoDe dina jInevAlA) karatAhai paraMtu yadi apane ucca rAzi vA svagRhameM na ho // 34 // aSTamasthe ravau vartezcandre tu jlyogtH|| karavAlAtkuje jJeyaM maraNaM jvarato budhe // 35 // gurau tridoSataH zukra kSudhayA tRSayA zanau // carasthiradvisvabhAvaiH paradeze gRhe pathi // 36 // 4 aSTamabhAvameM vA aSTameza sUrya ho to agnise, caMdramA ho to jalake saMyogase, maMgala ho to talavAra Adi zastroMse, budha ho to jvarase, bRhaspati ho to (tridoSa) vAta, pitta, kapha ina tInoM doSoMse, zukra ho to kSudhA (bhUkha ) athavA annAdikI arucise, zani ho to tRSA ( pyAsa ) rogase manuSyakI mRtyu hotI hai aura ukta mRtyukAraka graha cara rAzimeM ho to paradezameM, sthirameM ho to gharama, dvisvabhAvameM ho to mAgemeM mRtyu ho // 35 // 36 // kendra koNe'STamAdhIze tuGgAdipadaga tadA // dIrghAyuruditaM pUrvairvyatyaye hInamaGginAm // 37 // // * aSTamabhAvakA svAmI kendra athavA koNameM ho tathA ucca svarAzi Adi padameM ho to pUrvAcAryoMne usa manuSyakI dIrghAyu kahI hai inase vyatyaya(viparIta)arthAt keMdra koNoMse rahita sthAnoM meM tathA nIca zatru Adi rAziyoMmeM ho to alpAyu jAnanA // 37 // nvmbhaavvicaarH| lagrAdindonavamabhavanaM bhAgyamAyyaH pradiSTaM bhAgyaM tasmAtprathamamamutaH saMvicintyaM prayatnAt // yuktaM dRSTaM jananasamaye svAminA saumyakheTaijantorbhAgyaM prasarati vidhoreva zaukI kaleva // 38 // atha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ (154) bhAvakutUhalam- [ bhAvavicAra:lagnase tathA candramAse navamasthAna zreSTha AcAryoMne bhAgya (aizvarya vA prArabdha)kA sthAna kahA hai isIliye isa navama bhAvase jyotiSI prathama yatnapUrvaka bhAgyakA vicAra krai| bhAgyabhAva navamasthAnako kahate haiM yaha janmasamayameM bhAveza evaM zubha grahoMse yukta dRSTa ho to manuSyakA bhAgya zuklapakSakI candramAkI kalAke samAna pratidina phailatA (baDhatA) hai // 38 // sahotthaputrAGgagato grahazcedbhAgyaM prapazyedyadi vA sviiryH|| hiraNyamAlI khalu bhAgyazAlI prasUtikAle yadi yasya jantoH // 39 // jisa manuSyake janmameM yadi 3 / 5 / 1 bhAvasthita graha balavAna ho tathA naisargika dRSTise navama bhAvako dekhe to vaha suvarNamAlA paharanevAlA dhanavAna tathA bhAgyavAna hove // 39 // nijoccabhe puNyagRhe nabhogo baliyaMdA tiSThati jnmkaale|| sa puNyazAlI navaratnamAlI dharAdhipo rAjakulaprasUtaH // 40 // apanI uccarAzikA koI graha balavAn navamasthAnameM janmakAlakA jisakA ho vaha puNyavAn, navaratnoMkI mAlA pahiranevAlA hovai, rAjavaMzameM utpanna bhayA ho to rAjAhI hovai // 40 // jIvajJazukrA navame baliSThAH sutezadRSTA yadi janmakAle // sa puNyakartA nRpateramAtyo nepAla jAto nrpaalvryH||41|| jisake janmakAlameM bRhaspati, budha aura zukra navamasthAnameM balavAna hoM unapara paMcamabhAvezakI dRSTibhI hoto vaha manuSya puNya karanevAlA, rAjAkA mantrI hove, rAjavaMzIkA yaha yoga ho to zreSTha rAjA hove // 41 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcadazaH 15] bhASATIkAsametam / (155) bhAgyabhAvAdhipau nIce raviluptakare sati // ariMgehagato vA'pi bhAgyahIno naro bhavet // 42 // bhAgyabhAva (9) kA svAmI nIcarAzimeM ho tathA astaMgata athavA zatrurAzimeM ho to manuSya bhAgyahIna hotAhai // 42 // atha dshmbhaavvicaarH| karmabhAvAdhipo nIce SaDAditrayago'pi cet // karoti karmavaikalyaM svoccasvakSapadaM vinA // 43 // dazamabhAvakA vicAra kahate haiM-(isakI karma, rAjya, tAta Adi saMjJA pUrva kahI haiM) isakA svAmI nIcarAzikA trika sthAna 6 / 8 12 meM ho to karmavaikalya ( kAryameM vina, yadvA kAryahAni yA bhAgyahAni)karatA hai parantu apane ucca evaM svarAzimeM na ho to||43|| karmAdhipe kendranavAtmajaH budhajyadRSTe sabale narANAm // turaGgamAtaGganavAmbarANi bhavanti nAnAdhanasaMyutAni // 44 // balavAna dazameza keMdra 1147 / 10 navAtmaja 9|5sthaanmeN ho tathA budha bRhaspati use dekheM to manuSya ghoDe, hAthI, navIna vastrAdi aura aneka prakArake dhanoMse saMyukta rahe // 44 // karmapaH kendrakoNastho jyotiSTomAdiyajJakRt // kUpAyatanakartA ca devtaatithipuujkH||45|| dazameza keMdra, koNameM ho to jyotiSToma Adi yajJa karanevAlA tathA kUpa (kuvA bAvar3I ) dharmazAlA, maTha mandira AdiyoMkA banAnevAlA hove tathA devatA evaM atithiyoM (abhyAgatoM) kA pUjana karanevAlA hovai // 45 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ (156) mAvakutUhalam [ bhAvavicAra:lagrAdindordazamabhavane janmakAle narANA| mAdityAyaiH kramata uditA jIvikA khecreNdraiH|| / tAtAnmAturnijaripukulAnmitrapakSAtsahotthAt palyAH putrAdapi budhavaraitika vizeSAt // 46 // / lagnase athavA candramAse dazamasthAnameM jo graha manuSyake janmakAlameM hoM usaka anusAra karmase vA sambandhase AjIvikA (yogakSema) hotA hai / dazamameM koI graha na ho to dazamezase kahanA / sUrya ho to pitAse vA pitAvAle karmase, aisehI candramA ho to mAtAse, maGgala ho to zatrukulase, budha ho to mitrapakSase, bRhaspati ho to bhrAtRpakSase, zukra ho to strIse, zani ho to putrase karmAjIvikA, vizeSataH jAtaka jAnanevAle paNDitoMne kahI hai // 16 // ravizItakarAGgakarmapAnAM naravRttiH kathitA lavezavRttyA // kanakoNatRNauSadhairdineze kRSidArAmbusamA zrayAca candre // 47 // dUsarA prakAra kahate haiM-ki, sUrya tathA candramA aura lagnarAzi inase dazama sthAnoMke svAmI jo graha hoM ve jisa grahase aMzameM hoM una grahoMkI vRtti (AjIvanopAya ) manuSyakI hotI hai| jaise sUrya jIvikAdAtA ho to suvarNa, Una, tRNa (ghAsa Adi) auSadhi anAdike sambandhase, candramA ho to kRSI (khetI ) ke karma, jalakarma strIke Azrayase AjIvana hotA hai // 17 // atha sAhasavahnidhAtuzastraiH kSitije kAvyakalApatoze // lavaNadvijakAMcanebhadevairmaNiraupyacayaH kramAcca guvaaH||48|| isase uparAMta phala hai-ki,maGgala karmAjIvikA denevAlA ho to Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcadazaH 15] bhASATIkAsametam / (157) sAhasake karma, amikarma, dhAtusambandhikarma, zastrakarmase, budha ho to kAvya aura kalApoMke samUhasambandhI karmase, bRhaspati ho to lavaNa vyApArase, brAhmaNa evaM suvarNa, hAthI, devatAsambandhi karmase, zukra ho to maNi, gau, cAndI samUhasambandhI kRtyase jIvikA mile aise . jAnanA // 48 // ravije zramabhAranIcataH syAdiha karmezabhavAMzanAthavRttiH // hitvrinijsNtunggsNsthaihitvairisvvshaadhnaaptirucaiH||49|| zani ho to zrama (mehanata ) bhAra DhonA, nIcakarma (gulAmI Adi) se AjIvikA hove yaha karmeza (dazameza ) jisa navAMza kameM ho usakA jo svAmI hai usakI ukta AjIvikA manuSyakI hotI hai| vaha graha mitrarAzi aMzakoMmeM ho to mitrapakSase, zatrumeM zatruse, svarAzimeM apane parAkramase, uccameM akasmAt baDe logoMse dhanaprApti yA AjIvikA hotI hai // 19 // __ athaaybhaavvicaarH| lAbhezo yadi kendrastho lAbhAdhikyaM prajAyate // SaDAditrayage nIce lAbhabAdhA nRNAM sdaa||50|| ___ aba gyArahaveM bhAvakA vicAra kahate haiM-ki lAbheza yadi keMdrameM ho to manuSyako lAbha adhika hotA hai| yadi 6 / 8 / 12 bhAvameM yadvA nIcarAzimeM ho to lAbhakI bAdhA karatA hai // 50 // Adityena yutekSite nRpakulAllAmAlaye caurato lAbho nitymthendunaagjjlprodbhuutvaamaajnaiH|| | bhUputreNa vicitrayAnamaNibhUsvarNapravAlAdibhi jatozcandrasutena zilpalikhanavyApArayogairalam 55 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ (158) bhAvakutUhalam- [bhAvavicAraH] sUrya gyArahaveM sthAnameM yukta ho athavA sUrya isa bhAvako dekhe to rAjakulase, tathA cora manuSyase nitya lAbha hove / ukta prakArase candramA ho to hAthI, jalasaMbaMdhIkRtyase tathA strIjanoMse, maMgala ho to aneka prakArake vAhana, maNi (ratna) bhUmi, suvarNa, mUMgA Adise, budha ho to zilpa (kArIgarI) likhanA vyApAra Adi kRtyoMse manuSyako lAbha hotA rahai // 51 // / jIvenApi narezayajJagajabhUjJAnakriyAbhiH site. nAlaM vaarvdhuugmaagmgunnvyaakhyaanmuktaaphlaiH|| mandenApi gajavajavyasanabhUnIlendralohabajairitthaMvatra bahugrahairabhihito nAnArthalAbho budhaiH||52 ukta prakArakA bRhaspati ho to.rAjAse, yajJakRtyase, hAthI evaM bhUmisaMbaMdhI kRtyase, jJAnasaMbaMdhI kriyAoMse lAbha hovai / zukra ho to nizcaya vArAMganA (vezyA) oMke (gamAgama ) kukarmaAdise, tathA guNoMke vyAkhyAnase, motiyoMke vyApArase aura zani ho to hAthiyoM ke samUhakRtya, yadvA goTha (gopAlakRtya) vyasana (dhUta Adi) bhUmi kRtya, nIlama, lohA Adise hove / yadi lAbhabhAvameM bahuta graha hoM vA use dekheM to bahuta hI prakArase dhana mile yaha pUrvapaMDitoMne kahA hai||52|| atha vyayabhAvavicAraH / zubhagrahAH prayacchanti vyayasthA vipulaM dhnm|| viparItaM khalA jantorjanmakAle vizeSataH // 53 // bArahaveM bhAvakA vicAra hai-ki, vyayabhAvameM zubhagraha hoM to bahuta dhana dete haiM tathA pApagraha viparIta phala janmakAlameM vizeSatAse karate haiM // 53 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ SoDazoH 16] bhASATIkAsametam / (159) kSINendurantyago yasya raviNA sahito yadi // tasya vittaM haredrAjA kujenApi yutekSiteH // 15 // ___ iti bhAvakutUhale bhAvavicAre pNcdsho'dhyaayH|| jisakA kSINa caMdramA vyayabhAvameM yadi sUryase yuktabhI ho to usake dhanako rAjA haralevamiMgalase yukta,dRSTa honemeMbhI yahI phala hai| iti zrIbhAvakutUhale mAhIdharIbhAgATIkAyAM bhAvaphalAdhyAyaH // 15 // ssoddsho'dhyaayH|| atha dshaanynaa'dhyaayH| sUryAdigrahANAM viMzottarIdazA / rasA AzAH zailA vasuvidhumitA bhUpatimitA 16 navelAH zailelA nagaparimitA viMzAtamitAH // khAvindAvAra tamasi ca guraubhAnutanaye budhe ketau zukra kramata uditAH pAkazaradaH // 1 // aba dazAvicAra kahate haiM ki, sUryake 6, caMdramAke 1 0,maMgalake 7, rAhuke 18, bRhaspatike 16, zanike 19, budhake 17, ketuke. 7, zukrake 20 varSa niyata hai dazA kramabhI isI kramasehai // 1 // kRttikAdinirAvRttyA dazA viMzottarI matA // aSTottarI na saMgrAhyA mArakArtha vicakSaNaiH // 2 // kRttikAse tIna AvRtti ginanese nakSatra dazAdhipati milatA hai jaise kRttikA janmanakSatrameM sUryakI dazA prathama,rohiNImeM candramAkI ityAdi / punaH dUsarI AvRtti uttarAphAlgunIse, tIsarImeM uttarApADhase ginanA yaha viMzottarI ( 120 varSake kSepakakI) dazA kAraka mAraka vicArameM mukhya hai jAnanevAloMne isIse mAraka kAraka phala kahanA aSTottarI Adise nahIM // 2 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ (160) bhAvakatuhalam [ dazAnayanamdazAbhuktabhogyAnayanam / gatakSanADInihatA dazAbdarbhabhoganADyA vihRtA phalaM yat // varSAdikaM bhuktamiha pravINairnogyaM / dazAbdAntaritaM niruktam / 3 // nakSatrakI bhuktaghaTIko jisa grahakI dazA prathama hai usake varSoM se guNakara nakSatrake sarvabhogase bhAga denA labdhi varSa, mAsa, dina, ghaTI, kramase usa grahakI bhukta dazA hotI hai, isako grahake varSoM meM ghaTAyake bhogya dazA hotI hai. anya grahoMke pUre varSa joDate jAnA yaha viMzottarI uDudazA hotI hai.udAharaNa hai ki, yaha bharaNI nakSatra bhukta 24 / 20 bhogya 39 / 5 sarva bhogya 63 / 25 / nakSatrabhukta 24 // 20 ko bharaNImeM prathama dazApati zukake varSa 20 se guNA kiyA palAtmaka 29200 huA isameM sarvabho gya 63 / 25 palAtmaka 3805 se bhoga liyA to lAbha (7) varSa hue zeSa 2569 ko 12 se guNA kiyA 30780 ise punaH 3809 kA bhAga lenese lAbha (8) mahInA mile zeSa340ko 30 se guNA kiyA10200 isameM bhI usI hArase bhAga liyA to labdhi dina (2) mile zeSa 2590 ko 60 se guNAkara 195400 isameM bhAga lenese lAbha (40) ghaTI milI yaha bhuktadazA zukrakI huI, isako zukrake varSa 20 meM ghaTAyA to zeSa 12 varSa, 3 mahIne, 27 dina, 20 ghaTI zukrake bhogyadazA rahI, isameM sUryake varSa 6 joDanese 18 / 3 / 27 / 20 itane varSAdi paryanta sUryadazA hotI hai aisehI sabhI grahoMke varSAdi jAnane // 3 // ___ antardazA-vidazAkaraNam / dazA dazAhatA kAryA vihRtA paramAyuSA // aMtardazAkramAdevaM vidshaapynupaattH||4|| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ SoDazaH 16 bhASATIkAsametam / (161) aba antardazAkI vidhi kahate haiM ki, jisa grahakI dazAmeM antara lAnA hai usa grahakI dazA varSAdiko antaravAle grahakI dazAse guNAkara paramAyu 120 se bhAga lekara pUrvoktarItise varSAdi 4 aMka lene, vaha varSAdi grahakI antardazA hotI hai. eka grahakI dazAmeM isI prakAra pratyeka grahoM kI aMtardazA lenI. aisehI anupAtakramase vidazAyeM bhI hotI haiM // 4 // atha dazAphalAni / tatrAdau sUryyasya / udvegitA hRdi tatA parito latAvaddAyAdavAda uta | vittaviyogayogAH // cintA bhayaM narapaterapi paak-|| kAle rogAgamo bhavati bhAnudazApraveze // 5 // sUryakI dazApravezameM manuSyake hRdayameM cAroM taraphase vRkSapara latA jaisI phailIhuI udvegitA (anavasthiti )rahe. bhAI,birAdarImeM kalaha hovai, dhanahAni hoya aura dhana milaibhI to ciMtA rahai, rAjAse bhaya hovai, tathA rogabhI hotAhai // 5 // atha candrasya phalAni / sadA pAke rAkezituradhikRtibhUpatikRtA satAM saGgo raGgotsavasavakRtiprItiratulA // alaGkArAgAroripukulamalaGkArajasukhaM . kalAvatyAratyA gama ibharathArAmaramaNam // 6 // caMdramAkI dazAmeM sarvadA rAjAse adhikAra mile, sajjanoMkI saMgati nAca raMga Adi utsava, nATya (nATaka, naTa khela Adi) meM, yajJakarmoMmeM baDI prIti hAvai, bhUSaNa vastra Adi alaMkAroMkA ghara hovai, zatrukulake kSaya honese sukha hovai / SoDazavarSakI surUpA strIke sAtha ratikrIDA mile, hAthI, ratha Adi vAhana mileM bAga AdiyoMmeM ramita rahe // 6 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ [dazAphalam (162) bhAvakutUhalam / atha bhomasya phlaani| analagaralabhItiH zastraghAto narANAmarigaNanRpa caurvyaalshngkaakultvm||kssitisutpripaake kAminIputrakaSTaM bhavati vamanamAdhiyAdhirarthakSatizca // 7 // maMgalakI dazAmeM manuSyoMko agni, viSakA bhaya, zastrase ghAva hove zatrujana tathA cora, rAjA, sarpase bhaya honekI zaMkA evaM vyAkulatA hovaiH strIputroMko kaSTa mile, vamana(vAMti)kA roga hove. mAnasI ciMtA, roga aura dhanahAnibhI hovai||7|| atha rAhoH phlaani| rAkezArAtipAke nRpakulavazato dravyanAzo vinAzo mAnasyAtIvarogAgamanamapi nRNAM tAtakaSTaM vizeSAt // kAntApatyAkulatvaM hitajanakhalatA'rAtirAyAti sama; 'vyAmohAgAramaMtaHparita uta tatAtuMgatAtAItA vaa||8|| rAhukI dazAmeM manuSyoMko rAjakulake vazase dhanakA nAza, mAnakA vinAza hovai, bahutaroga utpanna ho, tathA vizeSataH pitRkaSTa mile, strIputroMkI orase vyAkulatA rahe, mitrajanoMke sAtha duSTatA hovai. zatru caDhakara makAnahIpara AjAve.cittameM cAroM orase ajJAnatA Ave, nIcatvako prApta kare aura bhayayukta rahai // 8 // atha gurudazAphalam / urvI gurvI samAyAtyavanipatikulAnAyakatvaM janAnAM kaantaadntaablaagraagmihkmlaalNkRtaavaasshaalaa|| maitrI sadbhirmahadbhirgurujanagarimA kAlimArAtikAsye hRdyA vidyAnavadyA bhavati ca vacasAmAzituH paakkaale|| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ SoDazaH 16 ] bhASATIkAsametam / (163) bRhaspatikI dazAmeM manuSyoM ko rAjakulase zreSTha pRthvI milatIhai. tathA adhikAritA (pradhAnatA) hotI hai.ramaNIya strI milatI hai, savArIko zreSTha hAthI milatA hai, rahanekA bahuta baDA ghara dhanAdi zobhAse bhUSita rahatAhai, sajanoMse tathA baDe logoMse mitratA, gurujanoMse gaurava(mAna )milatA hai, zatruke mukha kAle hote haiM ramaNIya evaM atiprazaMsanIya vidyA hotIhai // 9 // atha zanidazAphalam / mithyAvAdena tAporinarajanakRtAtaGkatA raGkatAvA kRtyA guptA prataptA matirapi kujanararthanAzojanAnAm / kAntApatyAdirogo janakakanakagovAjidantAvalAnAM vicchedo mitrabhedo dinapasutadazAyAmanartho vizeSAt // zanikI dazAmeM manuSyoMko jhuThe kalaMka laganese saMtApa, zatrujanake kiye upadravase kleza hotAhai, athavA phakIrI (bhIkha mAMganI) hotI hai, guptakRtyA (abhicAra ) se saMtaptatA rahe, buddhibhI santAna hojAvai,duSTajanoM karake dhananAza hovai, strI putrAdikoMko roga hovai, pitA, suvarNa, gau, ghoDe, hAthiyoMkA viyoga (nAza) hovai mitroMse zatA hovai, vizeSa karake isa dazAmeM anartha hote haiM // 10 // ___ atha budhadazAphalam / divyAhAravihArayAnajanatApatyArthamAnAMbara- / zreNIgrAmanavAlayenduvadanAlAbhaM vizeSAdiha // sadbhiH saGgamanaGgamaGgamatulaM prottuMgamAtaMgajaM saukhyaM saMtanute dazA sutayazo vRddhiM ca siddhiM vidaH11 budhakI dazAmeM manuSyoM ko divya (uttama) AhAra (bhojana) vihAra savArI, manuSyasaMgama,yadA manuSyatA, saMtAna dhana,mAna, vastra, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ (164) bhAvakutUhalam [ dazAphalamgrAma, bhUmi navIna makAna, caMdramukhI (surUpA) strI itanI vastuoMkA vizeSataH lAbha hotA hai, sajanoMkA saMga kAmadevakI vRddhi, UMce hAthIkI savArIkA sukha milatA hai, saMtAnavRddhi, yazakI. vRddhi aura saba kAryameM siddhi hotI hai // 11 // atha ketudazAphalam / manastApaM tApaM nijajanavivAdaM khalakRtaM sadA candrArAterudarabhavarogaM vitanute // dazA puMsAmArAdanugatimapAyaM nijamateH kRzatvaM vittAnAmavanipatikopena paritaH // 12 // ketukI dazAmeM manuSyoMke manameM saMtApa, jvara, apane manuSyoMmeM (vivAda) kalaha) hove, duSTajanoMse mukAbilA hove, peTameM roga utpanna karatAhai, zIghrahI zIghragamana, bhramaNa hote haiM, apanI hI buddhise dhanAdiyoMkA nAza hove, zarIrameM kRzatA Ave, sarvaprakAra rAjAke kopase dhanakA kSaya hove, // 12 // atha zukradazAphalam / tulyatvaM dharaNIdhavena mahatA mitrAjjayo janminAM mArollAsavikAsa eva kamalAlAvaNyayuktaM gRhm|| divyArAmasudhAmasAmabahulA vyAkhyAnagAnadhvaniH prajJAsaukhyamatIva pAkasamaya zAlA vizAlA kaveH ..'zukrakI dazAmeM manuSyoMko baDe rAjAkI tulyatA milatI hai, mitrase jaya (jIta) bhalAI hotI hai, kAmakrIDAkA utsava, vilAsa hAsameM AnaMda hotA hai,gharameM lakSmI,komala strIkA vAsa hove, uttama bAgabagIcA,uttama makAna Adi bahuta hote haiM, zAstroMkA vyAkhyAna, mAyanakA zabda, buddhikI kuzalatA AdiyoMkA bahuta sukha hotA hai. tathA baDe baDe ghara banate haiM // 13 // MRA auoia-andniamkaran Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ poDazaH 16 ] bhASATIkA sametam / atha uccagatagrahadazAphalam / nijoccagAmino yadA tadA tatA yazolatA navAmbarAdibhUSaNaiH sukhaM varAGganAgamaH // upendratulyagajendravAjirAjikA rathA vRSAzca vairiNaH ( 165 ) tAmatA kRzA vazA dazA yadA bhavet // 14 // jo graha janma meM uccakA ho usakI dazA jaba ho taba manuSyoM kI yazakI latA bahuta phailatI hai, navIna vastra, bhUSaNa AdiyoM kA sukha milatA hai, zreSThaaMgavAlI strI gharameM AtI hai, upeMdra ( zrIkRSNa ) yadvA cakravartI rAjAke samAna parAkramI evaM aizvaryavAna hotA hai, zreSTha hAthI, ghoDe, ratha, baila Adi milate haiM zatru durbala hokara vaza hote haiM // 14 // atha svakSetragatadazAphalam | dazA nijAgAragatasya yasya navAmbarAgAravihArasaukhyam // navInayoSA bahubhUmibhUSA yazovizeSAdarivargahAniH // 15 // jo graha apanI rAzikA ho usakI dazA meM navIna vastra, navIna ghara, vihAra AdiyoMkA saukhya hove, navIna strI mile, bahuta bhUmi bahuta bhUSaNa milate haiM, zatrupakSakI hAni hotI hai // 15 // atha mitrakSetragata grahadazAphalam / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 1 kalatraputrairapi mitraputrairatIva saukhyaM hitarAzigasya // dazAvipAke vasanaM nRpAlAdvizeSato mAnavivarddhanaM syAt // 16 // jo graha apane mitrakI rAzimeM ho usakI dazA meM strI, putroMse tathA mitra, evaM unake putroMse atIva sukha mile, tathA rAjAse vastra: khilata mile, vizeSataH mAnakI vRddhi hove // 16 // www.umaragyanbhandar.com
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ (166) bhAvakutUhalam- [dazAphalam ripurAzisthagrahadazAphalam / manojavego ripuvargabhItiH kRzatvamarthakSatirAptibAdhA // dazA yadArAtigRhasthitasya tadA narasya prakRtizcalA syAt // 17 // 'jo graha zaurAzimeM ho usakI dazAmeM manuSyako kAmadevakA baDA vega rahatA hai, zatrupakSase bhaya, zarIrameM kRzatA, dhanakI hAni, Ama~dameM vina vA vilamba hotA hai, svabhAva bhI calAyamAna ho jAtA hai buddhi ThikAne nahIM rahatI // 17 // ____ atha rogeshdshaaphlm| rogAdhIzadazA'balA janakaliM rogAgamaM janminAmAdhivyAdhimarivrajavaNagaNAtahUM kalaI khalAt // mAnadhvaMsamatikSayaM kalayati jJAnArthanAzaM tathA cittavyAkulatA ca pApavazato dhAtukSayaM praayshH||18 / nirbala rogeza (SaSTheza ) kI dazA-manuSyoMke svajanake sAtha kalaha, rogakI utpatti, mAnakI cintA, roga, zatrusamUhakI vRddhi, vraNa (ghAva ) samUhoMse kleza, duSTajanoMse kalaMka (jhUThA apavAda ) mAnakA vidhvaMsa, buddhikA nAza, jJAnakA va dhanakA nAza, cittameM vyAkulatA aura pApake vazase dhAtukSaya karatI hai // 18 // assttmeshdshaaphlm| nidhanabhAvapateravanIpateratibhayaM gadajAlabhayaM dshaa||klyti svajanasya vinAzanaM nidhanatA: mapi vA bhavinAmiha // 19 // aSTamezakI dazA janmiyoMko rAjAse baDA bhaya, rogasamUhoMkA bhaya, apane manuSyoMkA nAza aura mRtyukA bhayabhI detI hai // 19 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ / SoDazaH 16 ] bhASATIkAsametam / (167) _ vyayezadazAphalam / vittakSatiravanIzAdAdhivyAdhiya'yezaparipAke // kaSTaM mRtyusamAnaM bhavati kuyAnaM kusnggsNyogH||20|| vyayezakI dazAmeM rAjAse dhanakA kSaya hotA hai. mAnasI cintA, roga hote haiM. mRtyuke samAna kaSTa milatA hai. bhaiMsA, gadahA Adi niSiddha savArI milatI haiM aura kusaGgiyoMkI saGgati hotI hai||20|| . saptamezadazAphalam / / jAyApatiparipAke rogajvAlA hadi sthitA bhavati // ripujanajanitA bAdhA vittavinAzA narezabhItizca 21 saptamezakI dazAmeM rogakI jvAlA hRdayameM sthira rahatI hai, zause. utpanna bAdhA (duHkha) rahatA hai.dhanakA nAza,rAjAkA bhaya hotA hai21 ___ astaGgatagrahadazAphalam / dazAdhIze vAstaM gatavati virodha balavatA sadA rogAgAraM hRdayakuhare vAtha jaThare // arerAdhivyAdhivyasanamuta mAnakSatiratho virAmo vittAnAmavanipatikopena bhavinAm // 22 // dazApati graha astaGgata ho to apanese balavAn manuSyake sAtha virodha hove, sarvarogakA makAnahI manuSyake hRdayameM yadA peTameM bnaarhe| zatruse cintA, roga, vyasana aura mAnakSaya hove| rAjAke kopase dhanakA nAza hove // 22 // . candrabalAnusAreNagrahadazAphalam / dazApraveze sabalaH zazAGko dazAphalaM zastamatIva jantoH // ato'nyathA cedvipriitmaayyerudiiritN candrabalAnumAnAt // 23 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ (168) jAvakutUhalam [dazAphalamadazAke praveza samayameM tatkAla lagnase candramA balavAna ho to jIvako usa dazAkA phala atizubha hotA hai, nirbala honemeM viparIta phala hotA hai. isI rItise zreSTha AcAryone candramAke balAnusAra phala kahA hai // 23 // balAnukUladazAphalam / balavanto dazAdhIzA dizanti sakalaM phalam // nirbalA naiva kuvaiti madhyaM madhyabalA nRNAm // 24 // jo graha balavAna haiM ve apanI dazAmeM apanA ukta phala pUrNa dete haiM, nirbala graha pUrA phala nahIM dete,jo madhyabalI haiM ve phala bhI madhyamahIM karate haiN||24|| , bhAvAdhIzAnAM balAnusAraphalam / lagnezasya dazAphalaM bahudhanaM vittezituH paJcatAM kaSTaM veti sahodarAlayapateH pApaM phalaM praayshH|| turyasvAmina AlayaMkila sutAdhIzasya vidyAsukhaM rogAgArapaterarAtijabhayaMjAyApateH shoktaas25|| lagrezakI dazAmeM bahuta dhana honA phala hai. dvitIyezakI dazAmeM mRtyu athavA kaSTa, tRtIyezakI dazAmeM bahudhA pApa phala hotA hai, caturthezakI dazAmeM gRhasukha,paMcamezakI dazAmeM vidyAkA sukha, SaSThezakI dazAmeM zatrubhaya, saptamezakI dazAmeM zoka hotA hai // 25 // mRtyu mRtyupateH karoti niyataM dharmezituH sukriyAM vittaM rAjyapate pAzrayamatho lAbhaM hi lAbhazituH // rogaM dravyavinAzanaM ca bahudhA kaSTaM vyayezasya vai pUrvairaGgabhRtAmudIritamidaM tanvAdibhAvezajam // 26 // aSTamezakI dazAmeM mRtyu nizcaya karatAhai. navamezakI dazAmeM -...-... . .. - -- ---- Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptadazaH 17] bhASATIkAsametam / (169) puNyAdi kRtya, dazamezakI dazAmeM dhana evaM rAjAkA Azraya milatAhai, lAbhezakI dazAmeM lAbha, vyayezakI dazAmeM roga, dhananAza, bahutase kaSTa hote haiM isa prakAra sAdhAraNaphala pUrvAcAryone lagneza AdiyoMke zarIradhAriyoMko kahe haiM // 26 // bhAvAdhipo balayuto nijagehagAmI tuGgatrikoNazubhavargagatopi puurnnm||jntoH phalaM kila karoti yadArinIcasthAnasthito'zubhaphala vibalo vishessaat|| 27 // iti bhAvakutUhale dazAphalAdhyAyaH // 16 // jisa bhAvakA svAmI yukta hokara apanI rAzi, apane ucca mUla trikoNa, zubhagrahoMke aMzAdi varga AdimeM ho vaha dazokta pUrNaphala to nizcaya detAhai, yadi zatrugRha, nIcarAzi AdimeM honese nirbala ho to vizeSataH azubhaphala detAhai // 27 // iti bhAvakutUhale mAhIdharIbhASATIkAyAM dshaaphlaa'dhyaayH|| 16 // sptdshodhyaayH|| atha grahANAM grvitaadibhaavaa'dhyaayH| koNe tuMgagRhe gato nigaditaH kheTastadA garvito mitraH gurusaMyutopi mudito mitreNa yuktekSitaH // putrasthAnagato'gubhaumaravijAkaiH saMyuto lajjitaH pApArigrahavIkSito hiraviNA saMkSobhitaH kiirtitH|| aba grahoMkI garvitAdi dazA kahate haiM-ki, jo graha apane mUla trikoNa vA uccameM ho vaha garvita kahAtAhai,mitrarAzivAlA tathA bRhaspatike sAthavAlA tathA apane mitrase yukta vA dRSTa bhI mudita hotA hai| aura paMcamasthAnameM sthita evaM rAhu, maMgala, sUrya, zanise yukta lajita, pApagraha athavA zatruse dRSTa vA sUryase dRSTa graha zobhita kahAtAhai // 1 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ (170) bhAvakutUhalam- [garvitAdidazAyo mandAriyutekSito'ribhagataH kheTaH kSudhApIDito yaH pApAriyutekSito na ca zubhaidRSTastRSArtombubhe // gaDhiyo mudito'tha lajjita iti prakSobhitaH kItito vidbhiH saMkSudhitastRSArta iha SaDbhAvA grhaannaammii2|| jo graha zani athavA zatragrahase yukta vA dRSTa ho aura zatrurAzimeM ho vaha kSudhApIDita aura jo pApagrahase, zatrugrahase yukta dRSTa ho parantu zubhagraha use na dekhe caturthasthAnameM ho vaha tRSArta hotAhai, garvita, mudita 2, lajita 3, kSobhita 4, kSudhito5, tRSArta ye chaH bhAva grahoMke vidvAnoMne kahehaiM // 2 // grvitaadibhaavphlm| kSudhitaH kSobhito vApi yatra tiSThati taM balAt // vinAzayati puSNAti mudito garvito grahaH // 3 // 'kSudhita tathA kSobhita graha jisa bhAvameM ho usakA jabaradastI nAza karatA hai / jisameM mudita vA garvita graha ho usa bhAvako puSTa karatAhai // 3 // karmabhAvagato yasya lajjitastRSito'thavA // kSobhitaH kSudhito vApi sa daridro naro bhavet // 4 // jisa manuSyaka dazamabhAvameM lajita athavA tRSita yadvA kSobhita aura kSudhita graha ho vaha daridra hotAhai // 4 // lajjitaH putrabhAvasthaH putranAzakaro mtH|| kSobhitastRSito yasya saptame strI na jIvati // 5 // lAjitagraha paMcamabhAva meM ho to putranAza karanevAlA kahAhai / jisakA kSobhita vA tRSita graha saptamabhAvameM ho usakI strI nahIM bacatI hai // 5 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptadazaH 17] bhASATIkAsametam / (171) atha gA~vatadazAphalam / navAlayArAmasukhaM nRpatvaM kalApaTutvaM vidadhAti puMsAm // madArthalAbhaM vyavahAravRddhiM dazA vizeSAdiha garvitasya // 6 // garvitagrahako dazA puruSoMko navIna ghara, bagIcAkA sukha, rAjatva tathA kalA (64 kalAoM) meM cAturI, mada, tathA dhanakA lAbha, vyavahAra meM vRddhi karatI hai // 6 // _ muditagrahadazAphalam / bhavati muditapAke vAsazAlA vizAlA vimalavasanabhUSAbhUmiyoSAsusaukhyam // / svajanajanavilAso bhUmipAgAravAso / hai ripunivahavinAzo buddhividyAvikAzaH // 7 // mudita grahakI dazA meM rahanekA ghara baDA banatA hai, nirmala vastra, bhUSaNa tathA bhUmi aura striyoMkA sukha milatA hai / apane manuSya tathA sAdhAraNa manuSyoMse vilAsa, rAjAke gharameM nivAsa, zatrusamUikA vinAza. buddhi tathA vidyAkA prakAza hotA hai // 7 // lajitaprahadazAphalam / dizati lajjitakheTadazAvazAdativirAmamatIva / matikSayam // sutagadAgamanaM gamanaM vRthA kli| kathA'bhiruciM na ruciM zubhe // 8 // lajitagrahakI dazA vivazatAse ratikrIDAkA virAma ( viyoga) buddhikA kSaya, putrako roga, vyartha saphara, kalahasaMbaMdhI vArtA meM ruci aura zubhakRtyameM aruci karatI hai // 8 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ (172) bhAvakutUhalam- garvitAdidazAH kSobhitagrahadazAphalam / saMkSobhitasyApi dazA vizeSAddaridrajAtaM kumati ca kaSTam // karoti vittakSayamaMghribAdhAM dhanAptibAdhAmavanIzakopAt // 9 // zobhita grahakI dazA vizeSataH daridratAkA keza karatI hai tathA kutsita buddhi, atikaSTa, dhanakSaya, pairoMmeM pIDA. dhanake AmadameM rAjakopase bAdhA karatI hai // 9 // kSudhitagrahadazAphalam / | kSudhitakhagadazAyAM zokamohAditApaH parijanaparitApAdAdhibhItyA kRzatvam // kalirapiripulokairarthabAdhA narANA makhilabalanirodho buddhirodho vizeSAt // 10 // kSudhita grahakI dazAmeM manuSyoMke zoka, moha ( ajJAna ) Adi saMtApa hote haiM, svajanoMse saMtApa milatA hai, mAnasI vyathA aura bhayase zarIra dubalA hotA ha, zatrujanoMse kalaha hotAhai,tathA dhanakI pIDA, samasta balakA nirodha ( rukAvaTa ) buddhikA rodhabhI vizeSataH hotA hai // 10 // tRSitagrahadazAphalam / tRSitakhagadazAyAmaGganAmaGgamadhye bhavati gadavikAro duSTakAryAdhikAraH // nijajanaparivA dAdarthahAniH kRzatvaM / khalakRtaparitApo mAnahAniHsadaiva // 11 // tRSitagrahakI dazAmeM zarIriyoke zarIrake bIcameM rogakA vikAra hovai, duSTakAryakA adhikAra mile, apane manuSyoMse vivAda hove, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptadazaH 17] bhASATIkAsametam / (173) jisameM dhanahAnibhI rahe,aMga mADe hojAveM, duSTajanake kRtyase saMtApa yukta rahe, sarvadA mAnahAni hovai // 11 // grNthkrtRprshNsaa| AsIcchrIkaruNAkaro budhavaro vedAGgavedyAkarastatsUnuH kSitipAlavaMditapadaH zrIzaMbhunAthaH kRtii|| vijJavAtakRtAdaro gaNitavijyotirvidAM prItaye cakre bhAvakutuhalaM laghutara zrIjIvanAthaH sudhiiH||12|| iti zrImanmaithilazaMbhunAthagaNakAtmajajIvanAthaviracite bhAvakutUhale grahANAM garvitAdidazAphalA'dhyAyaH // 17 // pahile maithiladezameM zrIkaruNAkaranAma paMDitazreSTha vedavedAMgake jAnanevAloMmeM zreSTha yadrA khAna (uktavidyAoMko pragaTa karanevAlI bhUmi) meM bhayA,inakA putra paNDita zambhunAtha bhayA,jisake caraNoMkI vaMdanA rAjAloga karatethe tathA vidvAnoMke samUhate AdaraNIya evaM gaNitavidyA jAnanevAlA rahA inakA putra zrIjIvanAtha nAmA paMDita jyotirvijanoMke prasannatAke liye choTAsA graMtha bhAvakutahala (jisameM pATha svalpa, prayojana bahuta hai) banAyA // 12 // iti bhAvakutUhake mAhIdharIbhASATIkAyAM grahANAM garvitadidazAphala'dhyAyaH17 navAbdhinavabhUmivikramadivAmaNervatsare mahIdharadharAsuraSThiharisaMjJake pattane // vivarNamiha bhASayA phalitabhAvakautUhale'karocchizumanomude capalatAM kSamadhvaM budhaaH||3||jaatkessu bRhadAkhyajAtakastAjikeSu khalu niilkNtthikaa||haurke phalavidhau ziromaNI to mayA prakaTitau vivArNitau // 2 // lakSaNairasamastIpi Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 174 ) mAvakutUhalam / vizeSo'tra grhaavsthaavidhaantH||saamudrikvicaaraishc pradRzyate // 3 // ato mayA prakaTitaM laukikyA bhASayA bhuvi // veNImAdhava saMtuSTayai graMthA bhuuyaatsmrpitH|| 4 // bhASAkArakA samarpaNa hai ki, vikramArka saMvat 1949 meM mahIdhara zarmA brAhmaNane rAjadhAnI TIharI nagara (jilA gar3havAla) ne pAThaka bAlakoMkI mana prasannatA ke hetu isa phalitagraMtha bhAvakutUhalakA vivaraNa bhASA meM kiyA isa bhASAmeM jo kucha galatI ho use vidvAna loga kSamA kareM // 1 // jAtakoM (janmaphaloM) meM bRhajjAtaka, tAjikoM ( varSaphaloM) meM praznasahita nIlakaMThI, jyotiSake phalaprakaraNameM ziromaNi hai inako maiMne bhASATIkA karake lokopakArArtha prakaTa kara diyA ki, jisase anya graMthoMmeM zrama karanekI AvazyakatA nahIM thI // 2 // yaha graMtha to jAtakalakSaNoMse saMpanna nahIM paraMca isameM grahoMkI avasthAoMke tathA sAmudrika lakSaNoMke vicAra vizeSa honese isakI vizeSatA dekhane meM AI || 3 || isase maiMne isako dezabhASAmeM TIkA karake saMsAra meM prakaTa kiyA yaha graMtha merA veNImAdhavakI prasanna - tAke artha samarpita hove // 4 // zubham // // samApto'yaM granthaH // pustaka milanekA ThikAnA gaGgAviSNu zrIkRSNadAsa, "lakSmIveGkaTezvara " sTIm-presa, kalyANa-bambaI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat khemarAja zrIkRSNadAsa, "zrIveMkaTezvara" sTIma-presa, bambaI. www.umaragyanbhandar.com
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAhirAta. kI.ru. A. 3-0 Tita .... .... 2-8 ....2-0 0c 0 jAtakasaMgraha-bhASATIkAsahita jAtakAbharaNa-bhASATIkAsahita jAtakaziromaNi-ASATIkAsahita ... jyotiSatattvasudhArNava-bhASATIkAsahita jyotiSazyAmasaMgraha-bhASATIkAsahita ... dIpikA vA zuddhadIpikA-bhASATIkAsahita narapatijayacaryA-saMskRtaTIkA ... ... nAradasaMhitA-(horAskandha) bhASATIkAsahita paramasiddhAntajyotiSa-premavallabhavirucita / jyotiSakA sarvotkRSTasiddhAntagrantha patrImArgadIpikA-aura vardapika--ASATIkAsahita praznajJAnapradIpa-bhASATIkAsahita .... ... praznazirAmANa-bhASATIkAsahita ... bRhajjAtaka-bhaTTotpalI saMskRtaTIkAsahita bRhajjAtaka-bhaTTotpalI saMskRtaTIkAsahita rapha kAgaja bRhajjAtaka-dazAdhyAyI, naukA nAmaka saMskRtaTIkAsahita .... ... .... bRhajjAtaka-varAhamihirAcAryakRta mUla bhASATIkAsahita .... ... bahajjAtaka-bhASATIkAsahita rapha kAgaja bRhatpArAzarahorAzAstra-pUrvakhaNDa sArAMza tathA uttarakhaNDa saMpUrNa saMskRtaTIkA tathA bhASATIkAsahita 0 0 0 ....1-8 ...1-12 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ bRhadyavanajAtaka - vi0 vA0 sva0 paM0 jvAlAprasAdajImizra kRta bhASATIkAsahita. ..... bhaviSyaphalabhAskara - bhASATIkAsahita bhRgusaMhitA yogAvalIkhaNDa - bhRgusaMhitAntargata manuSyajAtaka--zrImatsamarasiMhaviracita, sodAharaNa ... 2 .... ... 1:00 saMskRtaTIkAsahita mAnasAgarIpaddhati -- bhASATItasAhata muhUrtacintAmaNi- pramitAkSarA nAmaka saMskRtaTIkAsahita lIlAvatI - bhAskarAcAryakRta mUla aura paM0 rAmasvarUpakRta bhASATIkAsahita Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat ... ... .... 110 ... .... ... 800 ... ... ... ... ... ... kI. ru. A. ( baDA sUcIpatra alaga hai maMgAkara dekhanA . ) wee ... lIlAvatI - bhASATIkAsahita rapha kAgaja vasantarAjazAkuna saMskRtaTIkA tathA bhASATIkA sahita varSaprabodha - arthAt nUtana-saMvatsarazubhAzubhaprabodha bhASATIkAsahita vArAhI ( bRhat ) saMhitA-varAhamihirAcAryapraNIta sva 0 paM0 baladevaprasAda mizrakRta bhASATIkAsahita ..... vivAhavRndAvana-saMskRtaTIkAsahita ... ... 0000 ... 91.8 2-8 2-0 . 50 ... .... ... .... 1-6 1-8 3-0 1-12 60.0 pustakeM milanekA ThikAnA " gaGgAviSNu zrIkRSNadAsa, "lakSmIveMkaTezvara " chApakhAnA, kalyANa- bambaI. 1-4 3-0 1-12 8-9 1--6 www.umaragyanbhandar.com
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI a pustaka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com